1

آپ ابلبئ وک ھجمس ےتکس ںیہ!

واق اکی ُمورخ : اامعؽُ ل

ے،طل ڈارٹک ابب اُ

راٹیرئڈ رپفرسیف رباےئ ملعِ ریسفت )ابلبئ یک رشتحی(

ُُمااعلیت راامنہ ریسفتی ہلسلس

ب ۳این دہع انہم، دلج

ابلبئ ےک اابسؼ ارٹنلنشین، امرلش، اسکیٹس

۱۰۲۸

2

رہفتس

ف: ہی ریسفت ےسیک آپ یک دمد رکیتکس ےہ؟

ُصنم ۸ رحِػ

۲۲ ابلبئ ےک اےھچ ُُماہعل ےئلیک راامنہیئ: دصتیقی اچسیئ ےئلیک یصخش التش

۱۰ اِس ریسفت ںیم اامعتسؽ رکدہ ااصتخرے

ریسفت:

۱۲ اامعؽ اک اعترػ

۳۲ ۲اامعؽ ابب

۵۷ ۱اامعؽ ابب

۲۳۲ ۳اامعؽ ابب

۲۷۲ ۲اامعؽ ابب

۲۸۰ ۷اامعؽ ابب

۱۰۲ ۶اامعؽ ابب

۱۱۲ ۵اامعؽ ابب

۱۲۸ ۸اامعؽ ابب

۱۶۷ ۲اامعؽ ابب

۱۲۰ ۲۰اامعؽ ابب

۳۰۵ ۲۲اامعؽ ابب

۳۱۰ ۲۱اامعؽ ابب

۳۳۲ ۲۳اامعؽ ابب

۳۶۲ ۲۲اامعؽ ابب

۳۵۶ ۲۷اامعؽ ابب

۳۲۱ ۲۶اامعؽ ابب

۲۰۲ ۲۵اامعؽ ابب

۲۱۲ ۲۸اامعؽ ابب

۲۲۳ ۲۲اامعؽ ابب

۲۶۰ ۱۰اامعؽ ابب

۲۵۲ ۱۲اامعؽ ابب

۲۲۳ ۱۱اامعؽ ابب

3

۷۰۷ ۱۳اامعؽ ابب

۷۲۵ ۱۲اامعؽ ابب

۷۱۶ ۱۷اامعؽ ابب

۷۳۷ ۱۶اامعؽ ابب

۷۷۳ ۱۵اامعؽ ابب

۷۶۶ ۱۸اامعؽ ابب

ےمیمض:

ف ےس اسوتخں یکُوانین رگارمئ یک ر س یرعںیف ی ُ

ر

ن

ُتُ

۷۵۵

۷۸۸ ابعریت دیقنت

۷۲۱ اتریخی ایبہین

۷۲۷ رفگنہ

۶۰۵ ایبِؿ دیقعہ

4

ویص وموضاعت یک رہفتس ُ

اامعؽ ںیم خ

مہ )ی گویص وموضع: ریک ُ

THE KERYGMA) ۱۳خ

ویص وموضع: ُ

۳۰ (۔THE ASCENSIONآامسؿ رپ اُاھٹےئ اجان )خ

ویص وموضع: ُ

فح یک تیصخش خُ THE PERSONHOOD OF THE SPIRIT) ۳۲)ر

ویص وموضع: وسیع ےک یج اُےنھٹ ےک دعب وہظر ُ

خ

(JESUS' POST RESURRECTION APPEARANCES) ۳۲

دس ںیم العیتم دعد

ُمِویص وموضع: اتکب ُ

SYMBOLIC NUMBERS IN SCRIPTURE) ۳۷)خ

دا یک ابداشیہ ) ُ

ویص وموضع: خ ُ

THE KINGDOM OF GOD) ۳۸خ

ویص وموضع: اولتیہ ےئلیک انؾ ) ُ

THE NAMES FOR DEITY) ۲۱خ

ویص وموضع:الیجن ُ

THE GOSPEL) ۲۸) خ

ویص وموضع: وہیاہ اک ادبی افکرے اک وصنمہب ) ُ

YHWH's ETERNAL REDEMPTIVE PLAN) ۲۲خ

ویص وموضع: ابدولں رپ آان )یئک ربعاین اافلظ، نکیل زایدہ رت انعؿ، یب ڈی یب ُ

( ۔۸۷۵، ےک یب ۵۵۵خ

(COMING ON THE CLOUDS (BDB 777, KB 857)۷۲ (۔

ویص وموضع: روُسولں ےک انومں اک اچرٹ) ُ

۷۳ (۔CHART OF APOSTLES' NAMESخ

ویص وموضع: وہیداہ ارکس وییت ُ

JUDAS ISCARIOT) ۷۶)خ

ویص وموضع: وعرںیت وہنجں ےن وسیع افر اُس ےک اشرگدفں شیکھت رفس ایک ُ

خ

(WOMEN WHO TRAVELED WITH JESUS AND HIS DISCIPLES۷۸ (۔

فح یک دہاتی ےس ُویص وموضع: ر ُ

INSPIRATION) ۶۰)خ

ویص وموضع: رطزِ ُ

۶۲ (۔TYPOLOGYرحتری درہج دنبی )خ

ویص وموضع: دعد ابرہ ُ

THE NUMBER TWELVE) ۶۲)خ

ویص وموضع: دؽ ]این دہع انہم[ ُ

THE HEART (NT)) ۶۶)خ

فح ]ُویص وموضع: ِدہع دجدی ںیم ر ُ

[pneumaخ

(SPIRIT (pneuma) IN THE NEW TESTAMENT) ۵۱

ویص وموضع: آگ ُ

۵۲ (۔(FIRE (BDB 77, KB 92[ )۲۱، ےک یب ۵۵]یب ڈی یب خ

ف ےس رشاب افر رشاب ےک طلغ اامعتسؽ ےک وحاےل ےس رفےیئ)ُویص وموضع: ابلبئ یک ر ُ

BIBLICAL ATTITUDES TOWARD ALCOHOLخ

AND ALCOHOL ABUSE۵۲ (۔

ویص وموضع: ہی دفر افرآےن فاال دفر ) ُ

۸۳ (۔THIS AGE AND THE AGE TO COMEخ

ویص وموضع: ابلبئ ںیم وعرںیت) ُ

۸۲ (۔WOMEN IN THE BIBLEخ

ویص وموضع: ُ

اہفش ےک اعترػ ےس[خُ ااہلیم وماد ]ُم

(APOCALYPTIC LITERATURE (from Intro. to Revelation)۸۸ (۔

5

دافدن ےئلیک انؾ ]ِدہع دجدی[ ) ُ

ویص وموضع: خ ُ

THE NAME OF THE Lord (NT)) ۲۰خ

ویص وموضع: وسیع انرصی ُ

JESUS THE NAZARENE) ۲۱)خ

س)

ی لپ

وس یک احترری ںیم اُویص وموضع: ادیُم ]وپل ُ

elpis ])(HOPE (elpis, in Paul)) ۲۷خ

وؽ؍ہنہگ؍اہدثی؍اتراترس[

ئ

ویص وموضع: رُمدے، فہ اہکں ںیہ؟ ]ش ُ

,THE DEAD, WHERE ARE THEY? (SHEOL/HADES)خ

GEHENNA, TARTARUS)) ۲۶

ویص وموضع: احیسم ]داین الی ُ

MESSIAH (from Dan. 9:26)) ۲۰۰ےس[ ) ۱۶:۲خ

ویص وموضع: دبؿ ]اسرسک[ ) ُ

۲۰۱ (۔(FLESH (SARXخ

ویص وموضع: ثیلثت ) ُ

۲۰۱ (۔THE TRINITYخ

ویص وموضع: اولتیہ وک ایبؿ رکےن ےئلیک یہیبشت ُ

زابدناینخ

(ANTHROPOMORPHIC LANGUAGE TO DESCRIBE DEITY) ۲۰۲

ویص وموضع: وتہب ]ِدہع قیتع[ ُ

REPENTANCE (OT)) ۲۰۸)خ

ویص وموضع: ُ

مہ ) خس

پ پب

BAPTISM۲۰۲ (۔

ویص وموضع: فدحاتین ) ُ

MONOTHEISM) ۲۲۳خ

ویص وموضع: اجنت ےئلیک اامعتسؽ رکدہ ُ

وانین لعف ےک زامےنخ ی ُ

(GREEK VERB TENSES USED FOR SALVATION) ۲۲۶

ویص وموضع: الفیح رشاتک ] ُ

koinōnia( ]KOINŌNIA (FELLOWSHIP)) ۲۲۸خ

ویص وموضع: ااختنب؍ دقتری افر ذمیبہ وتازؿ یک رضفرت ) ُ

ELECTION/PREDESTINATION AND THE NEED FOR Aخ

THEOLOGICAL BALANCE۲۱۲ (۔

ویص وموضع: دہع ) ُ

۲۱۱ (۔COVENANTخ

ویص وموضع: ریخات دانی ) ُ

۲۱۸ (۔ALMSGIVINGخ

ویص وموضع: ُ

۲۳۳ (۔(doxa( ]GLORY (doxa‘‘ ]رپوت’’ای ‘‘ الجؽ’’خ

ویص وموضع: ُ

س خُع

س الپ

ؼ

نی پ

(PONTIUS PILATE) ۲۳۲

ویص وموضع: دقُفس ُ

THE HOLY ONE) ۲۳۷)خ

ازی

ویص وموضع: راس ُ

RIGHTEOUSNESS) ۲۳۶)خ

ف؍راامنہ

ُصنمویص وموضع: ُ

۲۲۰ (۔(archgēos] (AUTHOR/LEADER (archgēos]خ

ویص وموضع: اامیؿ، ااقتعد ای رھبفہس ) ُ

۲۲۲ (۔FAITH, BELIEVE, OR TRUSTخ

ویص وموضع: دصفویقں ُ

SADDUCEES) ۲۷۲)خ

ویص وموضع: دصر دعاتل ُ

THE SANHEDRIN) ۲۷۷)خ

ویص وموضع: ُ

STONE" (BDB 6, KB 7) and"[ ۔ )۲۲۲، ےک یب ۸۲۲]یب ڈی یب ‘‘ وکےن ےک رسے اک رھتپ’’[ افر ۵، ےک یب ۶]یب ڈی یب ‘‘ رھتپ’’خ

"CORNERSTONE" (BDB 819, KB 944)۲۷۲ (۔

6

ویص وموضع: ابلبئ ںیم ُ

(۔ANOINTING" IN THE BIBLE[)۶۰۳؛ امس، یب ڈی یب ۲ ۶۲۳، ےک یب ۶۰۱ربعاین لعف، یب ڈی یب ‘‘ ]حسم’’خ

۲۶۷

ویص وموضع: ریہفدسی امظع اک اخدناؿ ُ

THE FAMILY OF HEROD THE GREAT) ۲۶۶)خ

ویص وموضع: دریلی ) ُ

۲۶۲ ۔ (BOLDNESS (parrhēsia)خ

ویص وموضع:ربابنس ) ُ

۲۵۲ (۔BARNABASخ

ویص وموضع: اطیشؿ ُ

SATAN) ۲۵۷)خ

ویص وموضع: ُ

PERSONAL EVIL) ۲۵۲)یصخش رُبایئ خ

ویص وموضع: ُ

۲۸۲ (۔BURIAL PRACTICES) دتنیف یک روسامتخ

وانین االطصاحت افر اُؿ ےک ااشرے ) ویص وموضع: آزامشئ ےئلیک ی ُ ُ

GREEK TERMS FOR TESTING AND THEIRخ

CONNOTATIONS۲۸۳ (۔

پ اا ] سکلپویص وموضع: ُ

۲۸۲ (۔(ekklesia( ]CHURCH (ekklesiaخ

ویص وموضع: رفےتش افر ایشنیط) ُ

۲۸۸ (۔ANGELS AND DEMONSخ

وت اکنےنل اک لمع ) ُ

ویص وموضع: نِج ب ُ

۲۲۰ (۔EXORCISMخ

ویص وموضع: ُ

PHARISEES) ۲۲۸)رفیسی خ

ویص وموضع: یلمگ الی ) ُ

۲۲۲ (۔GAMALIELخ

ویص وموضع: ِدہع قیتع ںیم نیقی، اامتعد، اامیؿ افر اامیدناری ُ

خ

((Believe, Trust, Faith, and Faithfulness in the Old Testament ۱۰۲ ۔

ویص وموضع: ابلبئ ںیم اہھت درھےن یک ابتب ُ

خ

(LAYING ON OF HANDS IN THE BIBLE ) ۱۲۲

ویص وموضع: رخُفج یک اترخی ) ُ

۱۱۸ (۔THE DATE OF THE EXODUSخ

ویص وموضع: وکہِ انیس اک اقُمؾ ) ُ

THE LOCATION OF MT. SINAI) ۱۳۱خ

ویص وموضع: ااسقؾ ]وٹوپز[ ) ُ

۱۳۶ (۔(FORM (tuposخ

ف )ُویص وموضع: اجد ُ

MAGIC) ۱۲۸خ

ویص وموضع: ُ

PERSEVERANCE) ۱۷۰)ااکحتستم خ

دنیس]

ویص وموضع: ُم ُ

hagios ](SAINTS (hagios)) ۱۶۵خ

دا اک اٹیب ) ُ

ویص وموضع: خ ُ

۱۵۳ (۔THE SON OF GODخ

ویص وموضع: ےئن دہع یک اپزیکیگ ؍اپک رہھٹاےئ اجان ُ

NT HOLINESS / SANCTIFICATION) ۱۵۲)خ

ویص وموضع: وتہب ]ِدہع قیتع[ ُ

REPENTANCE (OT)) ۱۸۰)خ

پ ااہ ںیم اقیض، دعاتل افر ااصنػسػی

ویص وموضع: ُ

خ

(JUDGE, JUDGMENT, and JUSTICE IN ISAIAH) ۱۲۲

7

ویص وموضع: اہھت ]زحیق الی ےس فاضتح رکدہ[ ُ

خ

(HAND (ILLUSTRATED FROM EZEKIEL)) ۳۲۰

ویص وموضع: ےئن دہع انےم یک وبنت ُ

NEW TESTAMENT PROPHECY) ۳۲۱)خ

اع ُویص وموضع: درایمین د ُ

INTERCESSORY PRAYER) ۳۱۰)خ

ویص وموضع: وقعیب، وسیع اک راضیع اھبیئ ُ

JAMES, THE HALF-BROTHER OF JESUS) ۳۱۶)خ

فح یک دہاتی ےس ُویص وموضع: ر ُ

INSPIRATION) ۳۳۱)خ

ویص وموضع: دراشخیئ ُ

ILLUMINATION) ۳۳۳)خ

ویص وموضع:رفزہ ) ُ

۳۳۷ (۔FASTINGخ

ویص وموضع: ربعاین رشع ) ُ

۳۲۰ (۔THE HEBREW CANONخ

ویص وموضع: نیطسلف ےک لبق از ارسالیئ ابدنشے ُ

The Pre-Israelite Inhabitants of Palestine) ۳۲۱)خ

ویص ُ

وس ےک رظنایتوموضع: خُ ُمووسی رشتعی ےئلیک وپل

(PAUL'S VIEWS OF THE MOSAIC LAW) ۳۷۲

وو)پ ل

سپویص وموضع: انجیھب]اوپ ُ

آات ےہ‘‘ روُسؽ’’([سج ےس ظفل apostellōخ

(SEND (apostellō), FROM WHICH COMES "APOSTLE") ۳۶۲

ویص وموضع: ُ

PERSEVERANCE) ۳۶۵)ااکحتستم خ

ویص وموضع: الیسس؍ولیساسن ُ

SILAS/SILVANUS) ۳۸۶)خ

قااہلب یحیسم ذہم داری ]رفویمں ُ مبویص وموضع: یحیسم آزادی ُ

CHRISTIAN ۔CHRISTIAN FREEDOM VS[ )۲۳:۲۷۔ ۲:۲۲خ

RESPONSIBILITY (from Rom۳۸۸ (۔(15:13-14:1 ۔

فح ُویص وموضع: وسیع افر ر ُ

JESUS AND THE SPIRIT) ۳۲۵)خ

ویص وموضع: ُ

س اک رہش ) خ

ھ

ت

ب

۲۳۰ (۔THE CITY OF CORINTHرک

ف ےس احمؽ مسجم[ ُویص وموضع: رشمیق وماد ]ابلبئ یک ر ُ

خ

(EASTERN LITERATURE (biblical paradoxes)۲۲۸ (۔

وس یک احترری ںیم رفوتشں ےک دراجتُویص وموضع: وپل ُ

خ

( ANGELIC LEVELS IN PAUL'S WRITINGS۲۷۲ (۔

وتیل ) ُ

ویص وموضع: ارتعاػ؍ق ُ

۲۷۳ (۔CONFESSION/PROFESSIONخ

ویص وموضع:ےئن دہع انےم ںیم وُخایبں افر ااھچایئں ) ُ

VICES AND VIRTUES IN THE NT) ۲۶۸خ

ویص وموضع:اردتاد ] ُ

۲۵۳ (۔(aphistēmi( ]APOSTASY (APHISTĒMIخ

ویص وموضع: االخیق ُ

۲۵۶ (۔EDIFYاالصح ) خ

8

دا یک رمیض] ُ

ویص وموضع: خ ُ

۲۸۲ (۔THELĒMA( ]THE WILL (THELĒMA) OF GODخ

ویص وموضع: ذنر یک تنم ُ

NAZIRITE VOW) ۲۸۸)خ

ویص وموضع: وسگ انمےن یک روُسامت ُ

GRIEVING RITES) ۷۰۱) خ

ویص وموضع: ہیقف ]اکبت[ ُ

SCRIBES) ۷۰۲)خ

ویص وموضع:تنعل ] ُ

۷۲۲ (۔(anathema(]CURSE (anathemaخ

(

ویص وموضع:ربین ُ

۷۳۰ (۔BERNICEخ

ویص وموضع: اایتخر ] ُ

۷۲۱ (۔(exousia ] (AUTHORITY (exousiaخ

وس یک احترری ںیم ُویص وموضع: وپل ُ

۷۲۸ (۔TRUTH" IN PAUL'S WRITINGS"‘‘ )اچسیئ’’خ

ویص ُ

(، نیت وحاس۲۳۵۷، ےک یب ۲۸۲وموضع: ابایقت)یب ڈی یب خ

(THE REMNANT (BDB 984, KB 1375), THREE SENSES) ۷۵۱

9

ف: ہی ریسفت ےسیک آپ یک دمد رکیتکس ےہ؟

ُصنم رحػ

ف وک اجےنن یک

ُصنمفاحین لمع ےہ وج دقمی ااہلیم

ُدا اک اغیپؾ اھجمس اج ےکس افر اینپ رفز رمہ زدنیگ ںیم ربفےئ اکر ابلبئ اک رتہمج اکی االقنیب افر ر ُ

اِس ادناز ںیم اکی وکشش ےہ ہک خ

الای اج ےکس۔

دا ےئلیک اصػ دیل افر دایتسیب وہیت ےہ۔ اِس ںیم ) ُ

فاحین لمع امہ ےہ نکیل فاحض رکےن ںیم لکشُم ےہ۔ نکیل اِس ںیم الزیم وطر خُدا ےئلیک )۲ر ُ

دا وک ۱( خ ُ

( اُس ۳اجےنن ےئلیک افر )( خ

ُاع، ارتعااففر رطز زدنیگ ںیم دبتیلی ےئلیک راضدنمی وہین اچےئہ۔ رتےمج ےک لمع ںیم ر

ُفح اقُقسدس تہ امہ اقُمؾ ر اتھ ےہ نکیل یک دختم ےئلیک یگنشت وہین اچےئہ۔ اِس لمع ںیم د

ل

ُخُ

ےتھجمس ںیہ

ُدا وخیف رےنھک فاےل یحیسم ابلبئ وک ویکں ُم ُ

ہی اکی ہمعم ےہ۔ ص افر خ

پ اات ےسص

یپ اایئ سکلپ ا ر ںیہ انی اچےئہ۔ مہ مامؾ اتریخی وطر االقنیب لمع ایبؿ رکےن ںیم آاسؿ وہات ےہ ۔ ںیمہ ابعرت ےک اسھت اباُصوؽ افر اامیدنار وہان اچےئہ افر اےنپ ذایت ای

پ اات وک تس رشمفط ںیہ۔ مہ ےس وکیئ یھب ابدصقم، ریغ اجدبنار رتممج ںیہ ےہ۔ ہی ریسفت نیتػص

یاد رپ اکی طاتط االقنیب لمع ک ش رکیت ےہ وج ےرارے

ُ رتامج ےک اُصوولں یک ن

دےنی ںیم دمد ےئلیک انبےئ ےئگ ںیہ۔

الہپ اُصوؽ:

ف اک وکیئ دصقم ای الہپ اُصوؽ ہی ےہ ہک ُاس اتریخی سپ رظنم افر اُس ےک ےھکل اجےن ےئلیک فہ اخص اتریخی فاعق رپ وغر رکںی سج ںیم ابلبئ یک فہ

ُصنماتکب یھکل یئگ ےہ ۔الص

دصقم، ہن ہک ےراری اتریخی، ذجابیت، اقثیتف، ذایت وج فہ اچنہپان اچاتہ وہاگ۔ ابعرت ںیمہ وکیئ ااسی وہفمؾ ںیہ دی یتکس وج یقیقح ، دقمی، ااہلیم اھکلری اک یھبک اھت یہ ںیہ۔ ُاس اک اغیپؾ وہاگ

پ سدی تیثیحُکلپ اایئ رضفرت

سکلپا ب رتہمج ہشیم یلم اامعتسؽ یک ک ش رفی رکات ےہ۔ ہی ایای

ُُ د رانھک ر یتھ ےہ۔ یلم اامعتسؽ رتےمج ےئلیک اکی الزیم ہص دار وہات ےہ نکیل

فح یک دہاتی ےس اُےنپ اایؾ ںیم اچنہپان اچاتہ اھت۔اِس اکی وہفمؾ اچےئہ ہک رہ ابلبئ یک ابعرت اک اکی افر ضحم اکی وہفمؾ وہات ےہ۔ افر ہی وہفمؾ فہ ےہ وج یقیقح ابلبئ اک اھکلری ر

ان اچےئہ۔اِس دصقم ےئلیک ہی ُُمااعلیت ےک فلتخم ذہتوبیں افر ُصوروتں ںیم ہنکمم وطر تہ ےس اامعتسؽ وہےتکس ںیہ۔اِؿ یلم اامعتسولں وک یقیقح اھکلری یک رمزکی اچسیئ ےس وجڑ

اتکب اک اعترػ ک ش ایک اج ےکس۔ رامنہیئ اک رصبتہ فعض ایک ایگ ےہ ات ہک ابلبئ یک رہ

فرسا اُصوؽ:ُ د

داتسفزی ےہ۔ رتمنیمج وک وکیئ قح ںیہ اتچنہپ ہک فہ اچسیئُ

فرسا اُصوؽ ادیب ااکویئں یک انشتخ رکات ےہ۔ ابلبئ یک رہ اتکب اکی مکُمُفرسفں ےس اخرج رکےت د

ُےک اکی ولہپ وک د

وےئ دُجا رکںی۔ اِس ےئل ںیمہ ارفنادی ادیب ااکیئ ُ

ےک رتےمج ےس لبق وُپری ابلبئ یک اتکب ےک دصقم وک ےنھجمس یک وکشش رکین اچےئہ۔ ارفنادی ہص، اوباب، ریپے ای آایت ہ

یک ارختسایج راسیئ ےس وصحں یک ریغ ارختسُ

ااکیئ اک وہفمؾ ںیہ ےہ۔ رتہمج مکُمُ

ُُمااعلیت رامنہیئ ایج راسیئ یک اجن ںیہ وہان اچےئہ۔اِس ےئل ہیفہ وہفمؾ ںیہ دے ےتکس وج مکُم

ااہلیم ںیہ ےہ نکیل ہی ںیمہ یک ریسفت اطبل وملعں ےئلیک رہ ادیب ایئک ےک وصحں یک استخ ےک اجزئے ںیم دمد ےئلیک فعض یک یئگ ےہ۔ ریپے اِس ےک اسھت اسھت ابب یک میسقت

ااکُفری ااکویئں یک انشتخ ںیم دمد رضفر رکیت ےہ۔

اد رپ وہےت ںیہ وج ریپے یک حطس رپ رتہمج ، ہن ہک رقفہ، زجف رضب ااثمُلؽ ای ظفل یک حطس رپ

ُ ف ےک ولطمہب وہفمؾ یک ریپفی ےئلیک امہ زُج ےہ۔ ریپے ومجمیع وموضع یک ن

ُصنمابلبئ ےک

اتبس ر اتھ ےہ۔ارثک وموضاعیت ای ونعاین رقفہ الہکےت ںیہ۔ریپے ںیم رہ ظفل، رضب ااثملؽ، زُجف افر رقفہ یسک

ُُ دح کت ومجمیع وموضع ےس

10

ف

ُصنما ب رتےمج ےئلیک الزیم زُج یقیقح

ُُ اد رپ ریپفی فہ اےِس دحمفد رکےت ںیہ ، فتعس دےتی ںیہ، فاضتح رکےت ںیہ افر ای اِس رپ وساؽ رکےت ںیہ۔

ُ ےک ااکُفر یک ریپے یک ن

ا یک دمد ےئلیک فعض یک یئگ ےہ ات ہک فہ ااسی دجدی ارگنزیی رتامج اک ےک ذرےعی رکان ےہ۔ ارفنادی ادیب ااکویئں وج ابلبئ یک اتکب لیکشت دیتی ںیہ ہی ُُمااعلیت، رامنہیئ یک ریسفت ُُط

: ومازہن رکےن ےس رکںیکس۔ درج ذلی رتےمج اِس ےئل ےنُچ ےئگ ںیہ ویکہکن فہ فلتخم رتےمج ےک رفمُفوضں وک اامعتسؽ رکےت ںیہ

وساسیٹئ .۲

ئ

د ابب

ئ

UBS) ویانن

4

دہ وچاھت اڈینشی ےہ۔ اِس ابعرت ےک ریپے دجدی ابعریت لُُعا ےن ےئک ےھت۔ُ

وانین ابعرت دجتدی ش ( یک ی ُ

فرژؿ ) .۱

ز مج ت

س )NKJVوین گنک

پ پ سپی

س ر

سپپ ک

ب

اد رپ ےہ۔ اِس یک Textus Receptus( ظفل ہب ظفل ادیب رتہمج ےہ وج

ُ ہ اجت یک رفاتی یک ن

خُس

ی

وانین ( انیم ی ُ

ا یک ومجمیع وموضع دےنھکی ںیم دمد رکیتابعریت میسقت فرسے رتامج ےس وطلی ےہ۔ ہی وطلی ااکایئں ُُط ُفرسے رتامج ےس وطلی ےہ۔اِس یک ابعریت میسقت د

ُ ںیہ۔د

دہ ظفل ہب ظفل رتہمج ےہNRSVوین رویازئڈ اڈنیٹسرڈ فرژؿ ) .۳ ُ

ہ انبات ےہ۔( اکی رتمیم ش

پُک

یاِس ےک ریپارگاػ یک ۔ ہی ذلی ےک دف دجدی فرژونں ےک درایمؿ فیطس

میسقت افولعں یک انشتخ ےئلیک اکیف دمداگر ےہ۔

وڈزی اشلگن فرژؿ ) .۲ ُ

ےسج ویانڈٹیئ ابلبئ وساسیٹئ ےن اشعئ ایک ےہ۔ ہی ابلبئ اک رتہمج اِس ادناز ںیم رکےن یک وکشش رکات ےہ( اکی اشدنار اسمفی رتہمج ےہ TEVی

وانین ابع ( یک رطح ریپارگاػ وک وبےنل NIVرت اک وہفمؾ ھجمس ہ ات ےہ۔ ارثک اخص وطر رپ ا ںولیں ںیم ہی وین ارٹنلنشین فرژؿ )ہک دجدی ارگنزیی اقری ای وبےنل فاال ی ُ

اد رپ۔ رتےمج ےک اقمدص ےک وحاےل ےس ہی اانت دمداگر ںیہ ےہ۔ ہی اقِلب وغر دپسچل

ُ اد رپ میسقت رکات ےہ ہن ہک افیلع ن

ُ UBSارم ےہ ہک دفونںفاےل یک ن

4

افر

TEVاکی یہ ابطیتع ادارے ےک اشعئ رکدہ ںیہ رگم اُؿ یک ابعرںیت رفؼ ںیہ۔

ابلبئ ) .۷

اظرہی انت ب ےس ابعریت میسقت ےک ومازےن ےئلیکNJBوین ریجفلش

ئ

اد رپ ےہ۔ ہی ویرپ

ُ ( اکی اشدنار اسمفی رتہمج ےہ وج رفایسیسن وھتیککل رتےمج یک ن

اہنتی وُسد دنم ےہ۔

( ےہ وج ظفل ہب ظفل رتہمج ےہ۔ آتی ہب آتی ریسفت اِس ابعریت میسقت یک ک ش رفی رکیت ےہ۔ NASBیک دجتدیی وین ارمنکی اڈنیٹسرڈ ابلبئ ) ۲۲۲۷ابطیتع ابعرت .۶

رسیتا اُصوؽ:

وج ابلبئ ےک اافلظ افر رضب ااثمُلؽ ےک وہےت ںیہ ۔ رسیتا اُصوؽ ہی ہک ابلبئ وک فلتخم رتامج ںیم زپںیھ ات ہک فعیس ہنکمم اطمبل )وہفمیم دیماؿ ںیم( رپ رگتف احلص یک اج ےکس

وانین رتامج اِؿ رتاحیجت وک اسےنم الےت ںیہ افر ی ُ

ُوانین اافلظ ای رضب ُااثملؽ فلتخم ادناز ںیم ےھجمس اج ےتکس ںیہ۔ ہی ُم ہ اجت ےک قرفتاقت یک فاضتح افر انشتخ ںیم ارثک ی ُ

خُس

ی

ا

ُُ ف یک دی یئگ یقیقح ابعرت کت م ےنچن ںیم ےراری دمد رکےت ںیہ ۔اعمفتن رکےت ںیہ ۔ ہی ذمیبہ میلعت وک

ُصنم ر ںیہ رکےت رگم الزیم وطر دقمی ااہلیم

ا ُ الیت ادناز داتی ےہ۔ ہی یرعیفی وہےن ےئلیک ںیہ ےہ رگم اِس ےک ربسکع ولعمامیت افر ایخالہی ریسفت ُُط

اُاھبرےن ےئلیک ےہ ۔ ارثک ت وک وک اےنپ رتامج یک اجچن زپاتؽ ےئلیک اکی پ

فرسے ہنکمم رتامج ےراری دمد رکےت ںیہ ہک مہ امجیتع، رُپربکت افر یسک دحمفد ےقلح ےک ہن وہ رک رہ اجںیئ۔ رتمنیمج ےک اپس ڑبے امیپےنُ یک رتہمج فایل رتاحیجت وہین اچےئہ ات ہک فہ د

ےہ

ُ

م وہیتکس ےہ۔ ہی ریحاؿ ک

ہ تُم

ہک انتک ادٰین اعمدہہ اُؿ ویحیسمں ےک درایمؿ ےہ وج ابلبئ وک اینپ اچسیئ اک امذخ وہےن اک دوعٰی رکےت ںیہ۔ اِؿ اچہپؿ ںیکس ہک دقمی ابعرت ینتک

ادیُم ےہ ہک ہی

ُ

ریمی اتریخی تیفیک رپ اقوُب اپےن ںیم دمد یک ےہ۔ جُم

ُ

وےئ جُم ُ

ور رکےت ہ ُ

ثع ربتک آپ ےئلیک یھب اُ ےن یہ اباُصوولں ےن دقمی ابعرت ےس دجفدہج رپ م

وہں۔

ےطل وبب اُ

ویوینریٹس

سٹ

پ پی پ

اٹسی اسکیٹس

۲۲۲۶، ۱۵وُجؿ

11

ابلبئ ےک اےھچ ُُماہعل ےئلیک راامنہیئ: اقِلب دصتقی اچسیئ ےئلیک یصخش التش

این، ےراری ہی اہکں اپیئ اجیت ےہ؟ ایک مہ یقطنم وطر رپ اِس یک دصتقی رکےتکس ںیہ ایک مہ اچسیئ وک اجؿ ےتکس ںیہ؟ُادی اایتخر ےہ؟ ایک وکیئ فابج ا ولوجد ےہ وج ےراری د

ُ ؟ ایک وکیئ ن

ؾ اصع ِ ل ل ولگ رور رکےت زدنویگں یک راامنہیئ رکیتکس ےہ؟ ایک زدنیگ اک وکیئ دصقم ےہ؟ مہ ویکں اہیں رپ ںیہ؟ مہ سک اجن اج رےہ ںیہ ؟ ہی وساالت۔۔وساالت وج مام

اینپ ذایت زدنیگ ےک رمابکیت رمزک ےئلیک ذایت قیقحت ایھچ رطح ۲۲۔ ۲:۳؛ ۲۸۔ ۲۳:۲وک ادتباےئ فتق ےس ریھگے ںیم ےل راھک ےہ۔ )فاظع ںیہ۔ اوہُنں ےن ااسنین وعشر

ُ

(۔ جُم

اد رپ حیسم رپ اامیؿ الےن فاال نب ایگ۔ افر رھپاید ےہ۔ ںیم وھچیٹ رمُع ںیم یہ اےنپ اخدناؿ ںیم امہ وطر

ُ فرسفں یک وگایہ یک ن

ُ ہ ےس یہ ںیم تغوک یک رطػ ڑب ،، وساالت ریمی رپ د

این ےک ابرے ںیم یھب ڑبےتھ ےئگ۔ اسدہ ذہتیبی افر ذمیبہ رفوسدات ےھجم ک ش آےن فاےل ای زپےھ اجےن فاےل رجتابت وک ینعمُ ہن دے ےکس۔ ہی ریمے ےئل ُاس ذات افر ریمی د

وےئ ُ

این ںیم سج ںیم راتہ اھت اک اسانم رکےت ہ

ُ انھجُل، قیقحت، اایتشؼ افر ارثک انادیُمی ےک ااسحاست اک فتق اھت۔ دشدی نھٹک د

ق ف شیتفت ےک دعب ںیم ےن داھکی ہک اُؿ ےک وجاابت درج ھقن

ب

ادی وساالت ےک وجاابت رےنھک اک دوعٰی رکےت ںیہ، نکیل

ُ ادفں یک انب رپ ںیہ: ) تہ ےس ولگ اُؿ ن

ُ ( ذایت ۲ذلی ن

اینفی ۲( ذایت رجتابت ای )۳)( دقمی رفیض دااتسںین ۱ےفسلف )ُاد رپ ںیم اےنپ د

ُ دصتقی ےک ھچُک دارئہ اکر، ھچُک وبثت، ھچُک االقنتیب یک رضفرت یھت نج یک ن

ُ

( ایسفنیت اجتفزی۔ جُم

رظنےیئ، ریمے رمابکیت رمزک، ریمے رےنہ ےک قطنم وک اقمئ رھک وکسں۔

درج ذلی ںیم ےلم: ںیم ےن اؿ وک اےنپ ابلبئ ےک ُُماہعل ںیم اپای۔ ںیم ےن اُؿ ےک اقِلب اابتعر وہےن ےئلیک

ُ

( ابلبئ اک اتریخی اقِلب اامتعد وہان ۲)وبثوتں یک قیقحت رشفع رکدی وج جُم

ریگتس ۱اسیج ہک آاثر دقہمی ےن دصتقی یک ےہ )ُ( ولوگں یک ذایت ۲ ےک اغیپؾ ںیم اےنپ ا اش ےس وس ہ وس ربس کت فدحاتین افر )( ابلبئ۳)( رُپاےن دہع انےم یک وبنوتں یک د

وطر رپ ابلبئ ےس انہط وجڑےن ےک دعب دبتلی وہ ںیئگ۔ تیحیسم وطبراامیؿ افر نیقی ےک فدحاین اظنؾ

ُ

دہ وساولں ےئلیک وگاایہں نج یک زدنایگں سُم

ےک ااسنین زدنیگ ےک پ

ذجابیت اشدامین افر اپدیئاری یشخب۔اتیلہ ر یتھ ےہ۔ ہن رصػ ہی

ُ

اکی االقنیب استخ رفامہ رکیت ےہ ہکلب ابلبئ ےک اامیؿ ےک رجتابیت ولہپ ےن جُم

ایھب یھب فہ کی ذجابیت راہ رکان اھتںیم ےن وساچ ہک ںیم ےن اینپ زدنیگ اک رمابکیت رمزک اپ ایل ےہ ینعی حیسم وج الکؾ ےک فےلیس ےس یھب اجان اجات ےہ۔ ہی اکی زیت رجتہب ا

ُ

۔ احراحؽ، جُم

وا ہک اِس اتکب ےک ےنتک فلتخم رتامج یک فاکتل یک یئگ ےہ افر یھبک اھبکر اکی ُ

ودار وہان رشفع ہ ُ

ھ رپ نُتُ

یہ ؤاسیلؤں ںیم افر ہبتک رک ںیم یھب۔ ابلبئ دصہم افر درد اید ےہ بج ہی

ضحم ادتبا یھت۔ ںیم ےسیک الکؾ ےک تہ ےس فلتخم وحاولں ےک قرفتؼ افر ت داد رتامج یک دصتقی ای رتددی رکہ ات وہں ےک اقِلب اابتعر وہےن افر اایہلت یک دصتقی ااجنؾ ہن اھت ہکلب

اُؿ ےس وج اُس یک احتیمک افر اقِلب اابتعر وہےن اک دوعٰی رکےت ےھت؟

ڑبا اانیمطؿ افر اشدامین دی۔ ریما ذنہ ریمی اقثتف )دجدیتی ےس لبق( ۲اامیؿ ےن ) ہی اکؾ ریما دصقمِ ایحت افر اامیؿ یک ایرتا نب ایگ۔ ںیم اجاتن اھت ہک حیسم ںیم ریمے

ُ

( جُم

این ےک ذمابہ( یک ذمیبہ میلعت۔ افر )۱) ےک رظنہی ااضتیف ےک فطس ںیم دنچ ریغ رشمفط یک التش ںیم اھتُ( امجیتع رغفر، دقمی وماد ےک رتامج ےئلیک ۳( اضتدایت ذمیبہ ااظنؾ )د

وا۔ ںیم ارثک ابلبئ اےنپ ذایت اینپ دصمیق ر ُ

پ اات وک اپ رک تہ ریحاؿ ہ

ػص

یرظنایت وک وبضمط رکےن ےئلیک اسویئں یک التش ںیم ، ںیم اینپ یہ اتریخی، ذہتیبی، امجیتع افر رجتابیت

فرسفں رپ دیقنت ےئلیک اامعتسؽ رکات اھت افر اِس ےکُوےئ د ُ

اد انبےت ہ

ُ اظفحتت افر وکاتویہں یک دفابرہ وتقیث رکےت زپاتھ اھت۔ ںیم اےِس ذمیبہ میلعت یک ن

ِاسھت اسھت اینپ ذایت دعؾ

وےئ۔ ریمے ےئل ہی اقِلب لمع وہےت دانھکی انتک درد دنم اھت! ُ

ہ

12

پ اات وکػص

یوں۔ ںیم اےنپ ُ

وطر رُپ دصقم ںیہ وہہ ات نکیل ںیم ابلبئ اک رتہب ُُماہعل رکےن فاال نب ہ ات ہ

ُوےئ افر اُؿ یک وموجدیگ وک اُؿ احالہکن ںیم یھبک یھب مکُم ُ

یک انشتخ رکےت ہ

وےئ دحمفد رکہ ات ُ

وں۔ ںیم ات احؽ اُؿ ےس آزاد ںیہ وہں رگم ںیم ےن اینپ ذایت زمکفرویں ےس اقمہلب ایک ےہ۔ رتممج ارثک ابلبئ ےک اےھچ ُُماہعل اک ب امےتن ہ ُ

نمش ہ

ُےس ڑبا د

وں ات ہک اقر نی ریمے اسھت اُؿ اک ہاشُدہہ رکںیکس:وہات ےہ ےھجم ھچُک ایقِس افنیل اک ادنراج رکےن دںی وج ُ

ںیم اےنپ ابلبئ ںیم الات ہ

I. :ایقِس افنیل

فح اقُقسدس( ےک اقمدص یک رفینش ںیم ااسنین ؍ ر یتھ ںیم اامیؿ ر اتھ . أُف )ر

ُصنماہفش ےہ۔ اِس ےئل ہی یقیقح

ُدا اک فادح ایہل یصخش ُم ُ

وں ہک ابلبئ اکی ےچس خ ُ

ہ

ف ےک ذرےعی ےس

ُصنم

اخص اتریخی سپ رظنم ںیم ےھکل ےئگ ےک وطر اک رتہمج ایک اجےئ۔

وں . ب دا ےن اےنپ آپ وک مہ ےس اتریخی افر ذہتیبی ایسؼ ف ابسؼ ںیم فاحض وطر رپ ںیم اامیؿ ر اتھ ؍ر یتھ ہ ُ ُ

ہک ابلبئ اعؾ صخش ۔۔مامؾ ولوگں ےئلیک یھکل یئگ۔ خ

پ ااات۔ فہ اچاتہ ےہ ہک مہ ھجمس اپںیئ۔ اِس ےئل اِس اک اُؿ اایؾ یک رفینش ںیم رتہمج ُھچ

دا اچسیئ وک ںیہ ُ

ابلبئ ہن ہک ےرارے۔ وہان اچےئہابت رکےن ےئلیک ُمواقف ایک۔ خ

یھت۔ ہی افطسً

ااسنین ذنہ ےک ےنھجمس ےک اک ےرارے ےئل فہ وہفمؾ ںیہ وہان اچےئہ وج اِس اک یھبک یھب اُؿ ےئلیک ہن اھت وہنجں ےن ب ےس ےلہپ ابلبئ زپیھ ای ُُس

ں اامعتسؽ وہیئ ںیہ۔ پ کپ

کپ

ی

ی ُصورںیت افر

ک

غ

اقلب ےہ افر اِس ںیم اعؾ ااسنین االب

وں ہک ابلبئ ںیم اکی دحتمہ اغیپؾ افر دصقم ےہ۔ ہی وُخد اینپ رتددی ںیہ رکیت احالہکن اِس ںیم لکشُم افر الخِػ ایق ںیم اامیؿ . ت س وحاےل ںیہ۔ ر اتھ ؍ ر یتھ ہ ُ

سپ، ابلبئ اک ب ےس رتہبنی رتممج ابلبئ از وُخد ےہ۔

وں ہک رہ وحا ہ )وبنوتں ےک العفہ ( ںیم یقیقح . ث اد رپ اکی افر رصػ اکی وہفمؾ وہات ےہ۔ احالہکن مہ ںیم اامیؿ ر اتھ ؍ ر یتھ ہ ُ

ُ ف ےک دصقم یک ن

ُصنم ااہلیم

ف ےک دصقم وک اجےتن ںیہ۔ تہ یس العںیتم اِس تمس ںیم ااشرہ رکیت ںیہ:

ُصنم وطر رُپ نیقی ںیہ وہےتکس ہک مہ یقیقح

ُ یھبک یھب مکُم

اغیپؾ ےک ااہظر ےئلیک انُچ ایگ ادیب نف اپرہ )ادیب مسق( .۲

اتریخی سپ رظنم افر ؍ ای اخص ومعق سج ےن رحتری وک اظرہ ایک۔ .۱

وُپری اتکب اک ادیب ایسؼ ف ابسؼ اِس ےک اسھت اسھت رہ اکی ادیب ااکیئ۔ .۳

ادیب ااکیئ یک ابعریت زت نی )اخہک( بج فہ وُپرے اغیپؾ ےس قلعت دیپا رکےت ںیہ۔ .۲

و .۷ وص رگارمئ ےک ازجا وج اغیپؾ اچنہپےن ےئلیک اامعتسؽ ہ ُ ُ

ےئ ںیہ۔خم

اغیپؾ وک ک ش رکےن ےئلیک ےنُچ ےئگ اافلظ۔ .۶

وتمازی وحاےل .۵

ےنپ رطہقی اکر یک اِؿ ںیم ےس رہ اکی وطؽ ف رعض یک قیقحت ےرارے وحاےل یک قیقحت اک ہص نب اجیت ےہ۔ اِس ےس لبق ہک ںیم ابلبئ ےک اےھچ ُُماہعل ےئلیک ا

ا ب رطہقی اکر ایبؿ رکےن

ُُ ھچُک ریغ

ُ

دںی وج آج لک اامعتسؽ ںیم اعؾ ںیہ افر وہنجں ےن رتامج یک اینت زایدہ ااسقؾ دیپا رکدی ںیہ افر نج ےس فاضتح رکفں جُم

اِس فہج ےس رپزیہ ایک اجان اچےئہ۔

II. :ا ب رطہقی اکر

ُُ ریغ

ف ےک ابلبئ یک اتکوبں ےک ادیب ایسؼ ف ابسؼ وک رظن ادناز رکانافر رہ رقفے، زُج ای ٰیتح ہک ارفنادی اافلظ وک ( أ

ُصنماچسیئ ےک ایبانت ےک وطر اامعتسؽ رکان وج

الہکات ےہ۔‘‘ ابعریت وبثت’’دصقم ای فعیس ارظنل ایسؼ ف ابسؼ ےس ریغ ہقلعتم وہ۔ ہی ارثک

ادؽ ےس سج وک ازوُخد ابعرت ےس مک ای وکیئ دمد ( ب

وےئ، ُاس رفیض اتریخی سپ رظنم ےک ُم ُ

احلص ںیہ اتکوبں ےک اتریخی سپ رظنم وک رظن ادناز رکےت ہ

۔وہیت

13

ادی وطر رپ دجدی ارفنادی ویحیسماتکوبں ےک ( ت

ُ وےئ وج ن ُ

وےئ افر اُےس اےسی اقُمیم اابخر ےک وطر رپ زپےتھ ہ ُ

ں ےئلیک اتریخی سپ رظنم وک رظن ادناز رکےت ہ

اھکل ایگ وہ۔

وےئ وج مکُمُ وطر ( ث وےئ افر ابعرت وک یکینکت وطر ایفسلفہن اایہلیت اغیپؾ ںیم دبےتل ہ ُ ف ےک اتکوبں ےک اتریخی سپ رظنم وک رظن ادناز رکےت ہ ُ

ُصنمرپ یقیقح

فاولں ےس ریغ ہقلعتم وہ۔

ارادے افر ےلہپ ُُس

ف ےک اقمدص افر ایبؿ رکدہ الص اغیپؾ وک یسک ےک ذایت اایہلیت اظنؾ، ددنسپل، ذمیبہ میلعت ای مہ رصع ( ج

ُصنموےئ رظن ادناز رکان وج یقیقح ُ

س ےلئ ےس دبےتل ہ

اقری ’’۔ ہی ارثک اغیپؾ ےس ریغ ہقلعتم وہ۔ ہی رہظم دُقرت ارثک ابلبئ ےک ادتبایئ ُُماہعل یک وطبر رقمر ےک اایتخر فعض رکےن ےک ذرےعی یک دیلقت رکات ےہ

رتہمج(۔‘‘ ت اک ریمے ےئل ایک بلطم ےہابعر)’’اک وحا ہ داتی ےہ ‘‘ ےک رِد لمع

مامؾ رحتریی ااسنین ابتد ہ ایخؽ ںیم مک از مک نیت ہقلعتم ازجا اپےئ اج ےتکس ںیہ:

ز د ایہل وہےن یک یچس دصتقی، اِس رتامیض ںیم ، نیت ازجا ںیم ےس اکی رپ فلتخم وکینکتں ےن وتہج دی ےہ۔ نکیل ابلبئ ےک ف

نُم

یمیم لکش ےس زایدہ ومزفں ےہ:

ف افر ابعرت۔ تقیقح ںیم رتےمج ےک لمع ےک دفراؿ مامؾ ونیتں ازجا اشلم رےنھک اچےئہ۔ دصتقی ےک وطر

ُصنمرپ ریمی ریسفت ےلہپ دف ازجا رپ رموکز ےہ: یقیقح

فاحین انبان افر )(۲ںیم ےن ہنکمم وطر رپ اُؿ دبولسویکں ےک ردلمع ےک وطر رپ ااسی ایک نج اک ںیم ےن ہاشُدہہ ایک )ُرتہمج ‘‘ اقری اک رِد لمع( ’’۱ابعروتں وک یلیثمت ای ر

)اِس اک ریمے ےئل ایک بلطم ےہ(۔

ں افر دوتسرالمعل وک رپانھک اچےئہ۔ رگم مہ ا ںیہ رپھک ےتکسدب پ کپ

کپ

ی

پ اات، ػص

ی ںیہ بج ارگ ولسیک رہ رمےلح رپ فاعق وہیتکس ےہ۔ ںیمہ ہشیم اےنپ اقمدص،

ُ

فاایت ارادہ افر ابعریت استخ جُم

ُصنمسد رتامج ےک دارئہ اکر وک رتےمج ےئلیک وکیئ دحںی ہن وہں وکیئ دح ںیہ ، وکیئ رطہقی اکر ںیہ؟ ہی فہ اقُمؾ ےہ اہجں

پ

ُسپم

ہنکمم

دحمفد رکےن ےئلیک ھچُک رطہقی اکر رفامہ رکات ےہ۔

راسایئں ںیہ وج دصتقی افر ا

ُی رفینش ںیم ابلبئ ےک اےھچ ُُماہعل افر رتےمج ےئلیک فہ وکؿ یس کمُم

ک

ا ب ُُمااعلیت وکینکتں

ُُ اکحتسؾ اک دارئہ رفامہ رکیت اِؿ ریغ

ںیہ۔

دہ

ُف اک ارادہ رحتریی ابعرت الص ُخوؽ ک

ُصنم الص

دہ

ُف اک ارادہ رحتریی ابعرت الص ُخوؽ ک

ُصنم الص

فح اقُقسدسُہ اجت ر

خُس

ی

ُ دعب ےک اامیدنار ُم

14

III. :ابلبئ ےک اےھچ ُُماہعل ےئلیک ہنکمم راسایئں

ے رپ ںیم رشتحی یک اخص ادیب

ُکن

یوں وج رہ مسق ےک ابلبئ یک اِس ُ

ز د وکینکتں یک ابت ںیہ رکراہ ہکلب ومعیم رشتحی ف اتفلی ےک اُصوولں یک ابت رکات ہ

ف

نُممسق یک

عسد ںیہ۔ ادیب مسق یک اخص راسویئں ےئلیک

ُسپماکی ایھچ اتکب ےہ۔ وج وگرڈؿ یف افر ڈسلگ ‘‘ وک اینپ وُپری دقرفتمیق ےک اسھت ےسیک زپ ، اجےئ ابلبئ’’ابعروتں ےئلیک

ویٹسارٹ ےن یھکل ےہ افر اُےس ذفڈنرفاؿ ےن اشعئ ایک ےہ۔

فح اقُقسدس وک ابلبئ ےک اچر زپےنھ ےک یصخش ادفار ےک ذرےعی فاحض رکےن ےئلیک ااجزت دےتی ُفح ریما رطہقی اکر ادتبایئ وطر رپ ر

ُوےئ اقر نی رپ رموکز ےہ۔ ہی ر ُ

ہ

ادی انبات ےہ

ُ وےئ اقُقسدس، ابعرت افر زپےنھ فاےل ن ُ

ہن ہک اثونی۔ ہی زپےنھ فاےل وک ریسفت اگنر ےس ریغ رضفری ا ر ےنیل ےس یھب وفحمظ ر اتھ ےہ۔ ںیم ےن ہی ےتہک ہ

ا ب ۔ ہی ُُمااعلیت ادم‘‘رفینش ڈااتل ےہابلبئ ریسفتفں رپ تہ زایدہ ’’انُس ےہ

ُُ اد یک دقرفتمیق مک رکےن اک وہفمؾ ںیہ ےہ ہکلب اِس ےک ئاجےئ اُؿ ےک اامعتسؽ ےئلیک

افاقت یک دلیل ےہ۔

مہ اینپ رشتحی یک ازوُخد ابعرت ےس دمد رکےتکس ںیہ۔ اپچن دنمراجت مک از مک دحمفد دصتقی رفامہ رکےت ںیہ:

اتریخی سپ رظنم .۲

ادیب ایسؼ ف ابسؼ .۱

پ ں .۳

پ

ج

)وحن ملع(رگارمئ یک اس

مہ رصع اکؾ اک اامعتسؽ .۲

ادیب مسق .۷

ابلبئ، اامیؿ افر لمع ےئلیک ےرارا فادح ذرہعی ےہ۔ اوسفس ےک اسھت یحیسم ارثک اِس ںیمہ رضفری ےہ ہک اینپ رشتحی ےک سپِ تشُپ اابسب افر قطنم رفامہ رکںیکس۔

ق ہن وہ

ف

نُم

ان وج ہی اھکسیت افر بلط رکیت ےس اافتؼ ںیہ رکےت وج ہی اھکسیت ای دصتقی رکیت ےہ۔ ابلبئ یک اولتیہ رپ دوعٰی وُخد یتسکش ےہ افر رھپ اامیدنارفں ےئلیک

ےہ۔

فعض ےئک ےئگ ںیہ:رفامہ رکےن ےئلیک اچر ُُمااعلیت ادفار درج ذلی رشتیحی ریصبت

الہپ ُُمااعلیت دفر: .۲

رتےمج ےک رظنےئ ےس۔ ( أ

ُ ابلبئ وک اکی یہ تسشن ںیم زپںیھ۔اےِس دفابرہ فلتخم رتےمج ںیم زپںیھ، ہنکمم وطر رپ ُم

(NKJV, NASB, NRSVظفل ہب ظفل ) (۲

(TEV, JBوقِت لمع رےنھک فاال اسمفی ) (۱

ُفصل ایبؿ )زدنہ ابلبئ، (۳م

لصمُف

(,Living Bible, Amplified Bibleابلبئ

مکُمُ رحتری اک رمزکی دصقم التش رکںی۔ اِس ےک وموضع یک انشتخ رکںی۔ ( ب

وج فاحض وطر اِس رمزکی دصقم ای وموضع اک ااہظر رکےت وہں۔ ادیب ااکیئ، ابب، ریپے ای رقفے وک دُجا رکںی )ارگ نکمم وہ( ( ت

۔ااسقؾ یک انشتخ رکںیوقی رت ادیب ( ث

رُپاان دہع انہم (۲

ربعاین ایبہین ( أ

ربعاین اشرعی )یتمکح وماد، زوُبر( ( ب

ربعاین وبنںیت )رثن، اشرعی( ( ت

15

رشیتعی وقانین ( ث

این دہع انہم (۱

پ لپ ں، اامعؽ( ( أت

ب

ایبہین )ا

پ لپ ں( ( بت

ب

ںیلیثمت )ا

وطخط ؍ روُسولں ےک وطخط ( ت

ااہلیم وماد ( ث

فرسا ُُمااعلیت دفر: .۱ُ د

امہ وموضاعت ای ونعاؿ یک انشتخ یک التش ےئلیک زپںیھ۔لمکم اتکب، دفابرہ ( أ

رس ایبؿ رکںی۔ ( ب

ن

ُتُ

امہ وموضاعت اک اخہک ںیچنیھک افر اُؿ ےک وماد وک اسدہ رقفے ںیم

اےص یک ُُمااعلیت ادماد ےک اسھت زپاتؽ رکںی ( ت ُ

۔اےنپ ایبین دصقم افر فعیس خ

رسیتا ُُمااعلیت دفر: .۳

انشتخ افر اخص وماےعق وج اُؿ یک رحتری ےئلیک ازوُخد ابلبئ یک اتکب ںیم ےس ںیہ یک التش ےئلیک دفابرہ زپںیھ۔مکُمُ اتکب وک اتریخی سپ رظنم یک ( أ

وا ےہ۔ ( ب اُؿ یک اتریخی انعرص یک رہفتس درج رکںی نج اک ابلبئ یک اتکب ںیم ذرک ہ ُ

ف (۲

ُصنم

اترخی (۱

ُخوؽ دننکہ (۳

رحتری اک اخص ببس (۲

اتبس رےتھک ںیہ ذہتیبی سپ رظنم ےک ولہپ وج دصقمِ رحتری (۷

ُُ ےس

اتریخی ایصخشت افر فااعقت ےئلیک وحاےل (۶

ا ( ت ُ

اےص وک ریپے یک حطس رپ فتعس دںی سج یک آپ رشتحی رکرےہ ںیہ۔ ہشیم ادیب ااکیئ یک انشتخ افر خ ُ

ہص ابلبئ یک اتکب ےک ُاس ےصح ےک اےنپ خ

ف یک

ُصنم قطنم افر ابعریت زت نی یک دیلقت ےک الہ رکات ےہ۔انبںیئ۔ ہی تہ ےس اوباب ای ریپے وہےتکس ںیہ۔ ہی آپ وک الص

وےئ اتریخی سپ رظنم یک زپاتؽ رکںی۔ ( ث ُُمااعلیت ادماد اک امعتسؽ رکےت ہ ُ

وچاھت ُُمااعلیت دفر: .۲

وص ادیب ااکیئ اک دفابرہ فلتخم رتامج ںیم ُُماہعل رکںی۔ ( أ ُ

خم

(NKJV, NASB, NRSVظفل ہب ظفل ) (۲

(TEV, JBوقِت لمع رےنھک فاال اسمفی ) (۱

ُفصل ابلبئ (۳م

ل ایبؿ )زدنہ ابلبئ، صمُف

Living Bible, Amplified Bible,)

۔ادیب ای رگارمئ یک اسوتخں وک دںیھکی ( ب

۲۳، ۲۱، ۶:۲، اویسفں درہاےئ ےئگ رقفے (۲

پ ں، رفویمں (۱

پ

ج

رہایئ یئگ رگارمئ یک اسُ ۸:۳۲د

ومازانیت رورات (۳

16

درج ذلی ازجا اک ادنراج رکںی۔ ( ت

امہ االطصاحت (۲

االطصاحت الخػ ومعمؽ (۱

پ ں (۳

پ

ج

امہ رگارمئ یک اس

اخص وطر رپ لکشُم اافلظ، زُج افر رقفے (۲

ہقلعتم وتمازی وحاولں وک دںیھکی۔ ( ث

درج ذلی ےک اامعتسؽ ےس اےنپ وموضع رپ فاحض اھکسےن فاےل وحاےل وک دںیھکی۔ (۲

، تہ ےس امجیتع اسلین وجڑفں ںیم ک ش یک اجیت ںیہوقؽ احمیل وجڑفں ےئلیک دںیھکی۔ تہ یس ابلبئ یک اچسایئں اقُمیم اےنپ وموضع ےک ادنر ہنکمم (۱

اغیپؾ ُ

اذخ رکان اچےئہ اصتدؾ، ابعریت وبثت ےس دیپا وہےت ںیہ وج ہک ابلبئ ےک ااھجلؤ اک زُجفی ببس ےہ۔ وُپری ابلبئ ااہلیم ےہ افر ںیمہ اِس اک مکُم

ات ہک اینپ رشتحی ںیم الکؾ یک وتمازتین ال ںیکس۔

ف (۳

ُصنمف ینی ایُس اتکب، ایُس

ُصنمای ُایس ادیب مسق ےک ادنر وتمازی ولہپؤں ےئلیک دںیھکی، ابلبئ از وُخد اینپ رتہبنی رکیت ےہ ویکہکن اِس اک اکی یہ

فح اقُقسدس ےہ۔ُ ر

اتریخی سپ رظنم افر فااعقت ےک اےنپ ہاشُدہات یک زپاتؽ ےئلیک ُُمااعلیت ادماد اک اامعتسؽ رکںی۔ ( ج

یقیقحت ابلبئ (۲

اتابلبئ ااسنولکیئڈیپ (۱

ای، وحا ہ اجیت اتکںیب افر ُل

اعترػ ابلبئ اک (۳

ے رپ، اامیدنار امجتع زین امیض افر احؽ وک اِس الہ رکںی ہک فہ آپ یک ذایت قیقحت یک ادماد ا (۲

ُکن

یریگتس ابلبئ یک ریسفت )اینپ قیقحت ںیم اس

ُفر د

رکںیکس۔

IV. ابلبئ یک رشتحی اک االطؼ:

ِ ے رپ مہ االطؼ یک رطػ اجےت ںیہا

ُکن

ی ارا ۔س

ُافر اب آپ اےِس اینپ زدنیگ، اینپ ذہتبی ںیم یھب آپ ےن ابعرت وک اُس ےک یقیقح سپ رظنم ںیم ےنھجمس ںیم فتق گ

وطر رکات ےک‘‘فہ ھجمس وج یقیقح ابلبئ اک اھکلری اےنپ اایؾ ںیم اتہک اھت افر فیہ اچسیئ ےرارے اایؾ ںیم اامعتسؽ رکات ےہ’’اامعتسؽ رکںی۔ ںیم ابلبئ ےک اایتخر یک یرعفی

ف ےک ارادے یک دفونں فتق افر قطنم ںیم رشتحی یک دیلقت رکین اچےئہ۔ مہ یھبک یھب ابلبئ ےک وحاےل وک

ُصنماےنپ ذایت اایؾ ںیم ےہ۔ اامعتسؽ وک ہشیم یقیقح

ںیہ وہان اچےئہ وج یھبک اھت یہ ںیہ۔اامعتسؽ ںیہ رکےتکس بج کت ہک اجںین ہک ہی اےنپ اایؾ ںیم ایک یتہک یھت۔ ابلبئ ےک وحاےل اک یھبک یھب فہ بلطم

اہص ریپارگاػ یک حطس رپ )ُُمااعلیت دفر ربمن ُ

( آپ یک راامنہیئ وہاگ۔ االطؼ ریپے یک حطس رپ وہان اچےئہ ہن ہک ظفل یک حطس رپ۔ اافلظ ےک اطمبل ۳آپ اک یلیصفت خ

ایسؼ ف ابسؼ ںیم یہ وہےت ںیہ۔ رصػ ایسؼ ف ابسؼ ںیم یہ وہےت ںیہ۔ زُج ےک ُُمابل رصػ ایسؼ ف ابسؼ ںیم یہ وہےت ںیہ افر رقففں ےک اطمبل یھب رصػ

ف یہ ےہ۔

ُصنمفح اقُقسدس یک دہاتی ےس رصػ ُاس ےک ایخؽ یک ریپفی رکین اچےئہ۔ رگم دہاتی ااہلؾ ںیہ ےہ۔ رشتیحی لمع ںیم فادح ااہلیم صخش یقیقح

ُںیمہ ر

وں رفامات ےہ’’ہی انہک ہک رانہ اچےئہ۔ ‘‘ دخافدن ی ُ

ُ

ف ےک ارادے ےس سُم

ُصنماامعتسؽ اخص وطر رپ وُپری رحتری ےک ومعیم دصقم، اخص ادیب ااکیئ افر ںیمہ یقیقح

ریپے یک حطس یک ُااکفری رتفجی ےس ہقلعتم وہان اچےئہ۔

17

اذخ رکںی۔ ہی ےرارے آج ےک دفر ےک اسملئ وک ابلبئ ںیم لمع دلخ تم رکےن دںی، ابلبئ وک وُخد وبےنل دںی۔ اِس ےک ےئل رضفری ےہ ہک مہ ابعرت ےس اُصوؽ

سد ےہ ارگ ابعرت اُصوؽ یک دمد رکیت ےہ۔ نکیل دبیتمسق ےس تہ دہعف ےرارے اُصوؽ رصػ

پ

ُسپم

یہ وہےت ںیہ۔ ہن ہک ابعرت ےک اُصوؽ۔‘‘ ےرارے’’

وےئ ہی اید رانھک رضفری ےہ ہک )اموساےئ وبنوتں ےک( ُ

سد ےہ۔ ہی اکی افر رصػ اکی یہ وہفمؾ یہ یسک اخص ابلبئ یک ابعرت ےئلیک ابلبئ ںیم االطؼ رکےت ہ

پ

ُسپم

ابط رکات ےہ۔ تہ ےس ہنکمم اامعتسؽ

اِس وہفمؾ ےس اذخ وہفمؾ یقیقح اھکلری ےک ُاس ارادے ےس ہقلعتم وہات ےہ۔ سج احراؿ ای رضفرت وک فہ اےنپ دفر ںیم ُم

ف ےک وہفمؾ ےس ہقلعتم

ُصنماد رپ وہاگ نکیل یقیقح

ُ وہان اچےئہ۔ ےئک اج ےتکس ںیہ۔ االطؼ ُخوؽ دننکہ یک رضفرت یک ن

V. :فاحین ولہپُ رشتحی ےک ر

فاحین ولہپ رپ ابت رکُ رصتخماً رشتحی ےک ر

ُ

ےن دںی۔درج ذلی زپاتیل اب کت رشتحی افر االطؼ ںیم اشلم یقطنم افر ابعریت لمع رپ ںیم ےن ابت تیچ یک ےہ۔ اب جُم

رہفتس ریمے ےئل دمداگر ریہ ےہ:

اع ک رںی .۲ُفح اقُقسدس ےس دمد ےئلیک د

ُ ( ۱:۲۶۔ ۲:۱۶)وحبا ہ الہپ رکویھتنں ر

وانح .۱ اع رکںی )وحبا ہ الہپ ی ُُ (۲:۲یصخش اعُمیف افر داہتسن انُگوہں ےس اپیک ےئلیک د

اع رکںی )وحبا ہ زوُبر .۳ُدا وک اجےنن ےئلیک ڑبی وخاشہ ےئلیک د ُ

(۲۲۲:۲؛ ۲۱:۲؛ ۲۲۔ ۲۲:۵خ

اینپ زدنیگ ںیم وکیئ یھب یئن ریصبت اامعتسؽ رکںی۔ .۲

اھکسےن فاےل رںیہ۔ اصرب افر .۷

اؿ دفونں

ُ

فاحین ایقدت ےک درایمؿ وتازؿ ربرقار رںیھک۔ درج ذلی اابتقس ےن جُمُفح اقُقسدس یک ر

ُںیم ہی وتازؿ رےنھک ںیم ہی تہ لکشُم ےہ ہک یقطنم لمع افر ر

دمد یک ےہ۔

ڈویلب اسرئ یک اتکب .۲

ز مج ت

(ےس:James W. Sire, Scripture Twisting, pp. 17-18) ۲۸۔ ۲۵ہحفص ‘‘ ابُماغلیئ الکؾ’’

دا ےک ولوگں ےک ذونہں نیم آیت ےہ۔ ہن ہک ضحم رفاحین اٰیلع وک۔ ابلبئ یک تیحیسم ںیم وکیئ رُگف امجتع ںیہ ےہ، وکیئ دہایتی ’’ ُ

ںیہ، وکیئ دہاتی خ

فح اقُقسدس اخص ںیتمعن اسیج ہک تمکح، ھجمس افر ُا ب رشتحی اجری وہ۔ افر اِس ےئل وچہکن ر

ُُ فاحین اایتمزتی اےسی ولگ ںیہ ہک نج ےک ذرےعی ےس ُر

دا ےک رہ اکی دنبے رپ ۔ فہ اِؿ تمعن ایہتف ویحیسمں وک ذہم داری ںیہ داتیداتی ےہ ُ

ہک فہ ُاس ےک الکؾ ےک فادح اباایتخر رشتحی رکےن فاےل وہں۔ ہی خ

دا ےن اخص رصحنم ےہ ہک فہ ابلبئ ےک وحاےل ےک ذرےعی ےس دعاتل رکان افر اایتمز رکان ںیھکیس وج وُخد اایتخر ےک وطر رہھٹ ُ

ات ےہ ٰیتح ہک ُاؿ ےئلیک نج وک خ

دا اک مامؾ ااسنتین اک ایہل ُ

وں فہ ہی ےہ ہک ابلبئ خ ُ

اہفش ےہ ہک ہی الصںیتیح یشخب ںیہ۔ بل ابلب ہی ےہ ہک وج ادنازہ ںیم وُپری اتکب ےک دفراؿ رکراہہ

ُ ُم

ادی اایتخر ےہ سج ےک ابرے ںیم ہی ابت رکیت

ُ دیھ ںیہ ےہ ہکلب رہ ذہتبی ںیم اعؾ ولوگں ےئلیک انم ب وطر ےرارا مامؾ اعمالمت ےئلیک ن

ُ ےہ ہک مکُم

۔‘‘اقِلب ھجمس ےہ

,Kierkegaard, found in Bernard Ramm) ۵۷ہحفص ‘‘ رپفٹنٹسٹ ابلبئ یک رشتحی’’ریکےک اگرڈ رپ، وجربانرڈرمی یک اتکب .۱

Protestant Biblical Interpretation, p. 75:ںیم اپای ایگ ےہ )

18

ایت افر اتریخی قیقحت رضفری یھت رگم ابلبئ ےک یقیقح ُُماہعل ےئلیک دیہمتی۔

دا ےک الکؾ ےک وطر ’’ریکےک اگرڈ ےک ُُماقب، ابلبئ یک رگارمئ یک ُل ُ

ابلبئ وک خ

دا شیکھت مہ الکؾ وہرےہ ںیہ۔ ابلبئ ُ

ںیم دؽ شیکھت زپانھ اچےئہ اِس وخاشہ ےک اسھت ہک خ

ی ںااےنپ ُُم مہ

وک ے دنایین ںیم، اصنیب وطر، زپےنھ ےئلیک

دا ےک الکؾ ےک وطر زپانھ ںیہ ےہ۔ افر بج وکیئ اےِس ہیقشع طخ یک رطح زپاتھ ےہ وت بت ُ

دا ےک ہشیپ فراہن ای ے ایخیل ںیم زپانھ ابلبئ وک خ ُ

یہ فہ اےِس خ

۔‘‘الکؾ ےک وطر زپاتھ ےہ

(:H. H. Rowley in The Relevance of the Bible, p. 19 )۲۲ںیم ہحفص ‘‘ ابلبئ یک ُُمااقبت’’اچی اچی رافےل یک .۳

وطر یہ اِس یک مامؾ دقر ریھک اج یتکس ےہ۔ ’’ُ

ھجمس ےئلیک رضفری ہن ضحم ابلبئ یک وعشری ھجمس ےک وطر احراحؽ مکُمُ

ہی ایسی ایٹھگ ھجمس ےئلیک ںیہ ہکلب ہی مکُم

ےہ۔

فاحین ُ ےہ وت اےس اِس اتکب ےک ر

ُر رک افر ارگہچ ہی مکُم

ھکفاحین ھجمس ےئلیک وعشری وہدنمشی ےس ڑب

ُفاحین ھجمس یک رطػ اجان ےہ۔ افر اُس ر

ُاضفلئ ےئلیک ر

یھب ھچُک وہان رضفری ےہ۔

دا وک ڈوھڈنےن ُ

فاحین وبقتیل ےک رفےیئ یک رضفرت وہیت ےہ ینعی خُا وک ر فاحین اایتمزتی وہیت ےہ افر ابلبئ ےک ُُط

ُفاحین زیچفں یک ر

ُ وو ہک ر

ت

ست ُج

فہ اانپ یک

دا وک دے ےکس ینعی ارگہچ اُےس اینپ اسیسنئ قیقحت ُ

ران وہاگآپ خ

ُ ۔‘‘ ےس ابالرت وہ رک ُاس مامؾ اتکوبں ےس رت م رت یک زررو فرایم ںیم ےس گ

VI. ِِس رصبتے اک رطہقی اکر:ا

:فعض ایک ایگ ےہہی ُُمااعلیت راامنہ ریسفت آپ ےک رشتیحی لمع وک درج ذلی ادناز ںیم ادماد مہب اچنہپےن ےئلیک

مکُمُ رکُچ ُ وہےت ںیہ وت اِس ولعمامت یک زپاتؽ رکںی۔‘‘ ۳ُُمااعلیت دفر ربمن ’’رصتخم اتریخی اخہک رہ اتکب اک اعترػ داتی ےہ۔ بج آپ .۲

۔ےہ ایسؼ فابسؼ یک ب ریصت رہ ابب ےک رشفع ںیم دی یئگ ےہ۔ ہی آپ وک دےنھکی ںیم دمد رکے یگ ہک ےسیک ادیب ااکیئ فعض یک یئگ .۱

رہ ابب ای امہ ادیب ااکیئ ےک رشفع ںیم، ابعریت میسقت افر اُؿ ےک ایبہین ونعاانت درج ذلی یئک دجدی رتامج ےس رفامہ ےئک ےئگ ںیہ۔ .۳

وساسیٹئ ) ( أ

ئ

د ابب

ئ

UBSویانن

4

دہ وچاھت اڈینشی ےہ۔ُ

وانین ابعرت دجتدی ش ( یک ی ُ

( ۔NASB 1995 Updatedدجتدیی ) ۲۲۲۷وین ارمنکی اڈنیٹسرڈ ابلبئ ( ب

فرژؿ ) ( ت

ز مج ت

( ۔NKJVوین گنک

( NRSVوین رویازئڈ اڈنیٹسرڈ فرژؿ ) ( ث

وڈزی اشلگن فرژؿ ) ( ج ُ

( TEVی

ابلبئ ) ( ح

( ۔NJBوین ریجفلش

رتامج اک ومازہن ابعریت میسقت ااہلیم ںیہ ےہ۔ ا ںیہ ایسؼ ف ابسؼ ےس ولعمؾ ایک اجان اچےئہ۔ فلتخم رتامج ےک رفمُفوضں افر اایہلیت ولہپؤں ےس یئک دجدی

ف یک وسچ یک رفیض استخ اک اجزئہ ےل ےتکس ںیہ ۔ رہ ریپے ںیم اکی امہ اچسیئ وہیت ےہ۔ ہی

ُصنمابعرت اک ’’ای ‘‘ ونعاین رقفہ’’رکےن ےس مہ یقیقح

پ سد ےہ۔ یسک وک یھب ریپے ےس الہکات ےہ‘‘ رمزکی ایخؽُکلدہ وسچ انم ب اتریخی افر رگارمئ یک رشتحی ےئلیک

مک یھبک یھب رشتحی، غیلبت ای اھکسان ۔ ہی ُُم

19

ی ں ںیہ اچےئہ۔ ھ

ک

اہص اانت امہ ےہ۔ ںیمہ یقیقح ہی یھب اید ر ُ

کہ رہ ریپا اردرگد ےک ریپفں ےس ہقلعتم ےہ ۔ ایِس ےئل وُپری اتکب اک ریپے یک حطس اک خ

ابط رکدہ

وموضع ےک یقطنم اہبؤ یک دیلقت ےک الہ وہان اچےئہ۔ااہلیم اھکلری ےک ُم

ور رکیت ےہ۔ ونسٹ درج ذلی وعالم وبب .۲ ُ ف یک وسچ یک دیلقت رپ م

ُصنم ےک ونسٹ رشتحی یک آتی ہب آتی راسیئ یک دیلقت رکےت ںیہ، ہی ںیمہ یقیقح

ےس ولعمامت رفامہ رکےت ںیہ۔

ادیب ایسؼ ف ابسؼ . أ

اتریخی ذہتیبی ریصبت . ب

رگارمئ یک ولعمامت . ت

اافلیظ قیقحت . ث

ہقلعتم وتمازی وحاےل . ج

( یک وبطماعت درگی یئک رتامج ےک فرژونں ےک NASB 1995 Updatedاک دجتدیی وین ارمنکی اڈنیٹسرڈ فرژؿ) ۲۲۲۷دنچ اکنت رپریسفت ںیم .۷

ااضہف شیکھت ک ش یک یئگ ےہ۔

فرژؿ ) . أ

ز مج ت

س )NKJVوین گنک

پ پ سپی

س ر

سپپ ک

ب

ہ اجت یک رفاتی Textus Receptus( ظفل ہب ظفل ادیب رتہمج ےہ وج

خُس

ی

وانین اد ( انیم ی ُ

ُ یک ن

رپ ےہ۔

دہ ظفل ہب ظفل رتہمج ےہ۔ NRSVوین رویازئڈ اڈنیٹسرڈ فرژؿ ) . ب ُ

ی ایعمرفں فرژؿ ےئلیک لنشین وکلسن رباےئ ؤاسیلؤں اک اکی رتمیم ش

حصت

ی

( ، وج

وڈزی اشلگن فرژؿ ) . ت ُ

( اکی اشدنار اسمفی رتہمج ےہ ےسج ویانڈٹیئ ابلبئ وساسیٹئ ےن اشعئ ایک ےہ۔ TEVی

. ث

اد رپ ےہ۔ NJBابلبئ )وین ریجفلش

ُ ( اکی اشدنار اسمفی رتہمج ےہ وج رفایسیسن وھتیککل رتےمج یک ن

وانین ںیہ زپےتھ، ارگنزیی رتےمج اک ومازہن ابعرت ںیم س ےلئ یک انشتخ ےئلیک دمد رکہ ات ےہ: .۶ اُؿ ےئلیک وج ی ُ

ہ اجیت رفتاقت . أ

خُس

ی

اافلظ ےک ابتمدؽ اطمبل . ب

ف ےس لکشُم ابعرںیت . تُ افر انبفٹ رگارمئ یک ر

۔ احالہکن ارگنزیی رتامج اِؿ اسملئ وک لح ںیہ رکےتکس نکیل فہ ُا ںیہ رہگی افر یلیصفت قیقحت ےئلیک ادہایف اقُمؾ رضفر دے ےتکس ںیہ۔مہبم ابعرںیت . ث

ادہاػ یک یعس ںیہ۔رہ ابب ےک ااتتخؾ رپ ہقلعتم وساالت رباےئ ابمہثح رفامہ ےئک ےئگ ںیہ وج ُاس ابب ےک امہ رشتیحی اعمالمت ےئلیک . ج

20

اِس ریسفت ںیم اامعتسؽ رکدہ ااصتخرے

Anchor Bibleارکنی ابلبئ یک افتریس، اڈیرٹی، فمیل وفسک فلی اربلاٹئ افر ڈویڈ ونلیئ رفڈی نیم ) (ABاےئ یب )

Commentaries, ed. William Foxwell Albright and David Noel

Freedman)

) (ABD)اےئ یب ڈی

ٹ

دلجںی(، اڈیرٹی ڈویڈ ونلیئ رفڈی نیم ۶ارکنی ابلبئ یک قُػ

[Anchor Bible Dictionary (6 vols.), ed. David Noel Freedman]

وساسیٹئ ) (ABPSاےئ یب یپ اسی )

ں

سپ کپ پ لب

سٹ

پ پی پ

(American Baptist Publication Societyارمنکی

یک زجتاییت ُکلپ سد از وجؿ وجزػ اففزن رُپاےن دہع انےم (AKOTاےئ ےک اؤ یٹ )

(Analytical Key to the Old Testament by John Joseph Owens)

(Ancient Near Eastدقمی رقُفِؿ رشمؼ ) (ANEاےئ انی ایئ )

ارڈ (ANETاےئ انی ایئ یٹ )

یب رپی

ز مج ت

دقمی رقُفِؿ رشمؼ ابعرںیت از

(Ancient Near Eastern Texts, James B. Pritchard)

(American Standard Versionارمنکی ایعمری فرژؿ ) (ASVاےئ اسی فی )

سد فرژؿ ) (AVاےئ فی )

پ

ُسپ (Authorized Versionم

فز ک افر (BAGDیب اےئ یج ڈی )

نگپفرسا اڈینشی از ڈویلب

ُ از فارٹل ابفؤر، د

ٹ

رفڈیرک ڈرکنی ےئن دہع انےم افر ادتبایئ یحیسم وماد یک ویانین ف ارگنزیی قُػ

(A Greek-English Lexicon of the New Testament and Early Christian

Literature, Walter Bauer, 2nd ed. by F. W. Gingrich and Fredrick

Danker)

از افی رباؤؿ، اسی آر ڈراویئر افر یس اےئ ربزگی (BDBیب ڈی یب )

ٹ

A) ۲۲۲۵، یج یب اسی، رُپاےن دہع انےم یک ربعاین ف ارگنزیی قُػ

Hebrew and English Lexicon of the Old Testament by F. Brown, S.

21

R. Driver and C. A. Briggs)

پ اا ) (BHSیب اچی اسی )

س

پ پ

ب

گاار

ُن

پ ہ ربہااکی سپ پ ل (Biblia Hebraica Stuttgartensia, GBS, 1997ب

(Dead Sea Scrollsریحبہِ رُمدار ےک دنلپے ) (DSSڈی اسی اسی )

وڈاہکیئ ) (EJایئ ےج ) (Encyclopedia Judaicaااسنولکیئڈیپای ی ُ

ِرک ) (IDBآیئ ڈی یب )

ُ

]اچر دلجںی[، اڈیرٹی اجرج اےئ ب

ٹ

ی قُػ

ح ٰ

ض

The Interpreter's Dictionary of theابلبئ یک وت

Bible (4 vols.), ed. George A. Buttrick)

اُفر )ارٹنلنشین (ISBEآیئ اسی یب ایئ )

ز مج ت

International Standard Bibleاڈنیٹسرڈ ابلبئ ااسنولکیئڈیپای ]اپچن دلجںی[، اڈیرٹی

Encyclopedia (5 vols.), ed. James Orr)

ابلبئ ) (JBےج یب )

(Jerusalem Bibleریجفلش

ےج یپ اسی اؤ اےئ

(JPSOA)

ابعرت: اکی این رتہمج

غااقب وسیمری

ُ مبدس

ُمِ وساسیٹئ آػ ارمہکی[ )الکؾ

ں

سپ کپ پ لب

The Holy]ویجش

Scriptures According to the Masoretic Text: A New Translation (The

Jewish Publication Society of America))

دفگ وکرلہ افر فارٹل ابؤؾ اگررنٹ ) (KBےک یب )

از ُل

ٹ

The Hebrew and Aramaicرُپاےن دہع انےم یک ابعرین افر آرایم قُػ

Lexicon of the Old Testament by Ludwig Koehler and Walter

Baumgartner)

فرژؿ ) (KJVےک ےج فی )

ز مج ت

(King James Versionگنک

ہ[ از اجرج امی لمسہ ) (LAMالی اےئ امی )

پپ

سیدس ]

ہ اجت ےس الکؾ ُم

خُس

ی

The Holy Bible From Ancientدقمی رشمیق

Eastern Manuscripts (the Peshitta) by George M. Lamsa)

اتفہفی وترتی )ویانین ؍ارگنزیی( از زفڈنرفاؿ (LXXالی اسکی اسکی )

[Septuagint (Greek-English) by Zondervan, 1970]

ومافت ) (MOFامی اؤافی )

ز مج ت

(A New Translation of the Bible by James Moffattابلبئ اک این رتہمج از

22

ربعاین ابعرت ) (MTامی یٹ )

(Masoretic Hebrew Textوسیمری

(New American Bible Textوین ارمنکی ابلبئ یک ابعرت ) (NABانی اےئ یب )

(New American Standard Bibleوین ارمنکی ایعمری ابلبئ ) (NASBانی اےئ اسی یب )

(New English Bibleوین ارگنزیی ابلبئ ) (NEBانی ایئ یب )

اڈینشی (NETانی ایئ یٹ )

انی ایئ یٹ: وین ارگنزیی رتہمج، دفرسا ب

(NET Bible: New English Translation, Second Beta Edition )

انی آیئ ڈی انی یٹ یٹ

(NIDNTT)

(

ٹ

New Internationalدلجںی( از وکنل رباؤؿ ] ۲ےئن دہع انےم یک اایہلت یک وین ارٹنلنشین قُػ

Dictionary of New Testament Theology (4 vol.s), by Colin Brown]

انی آیئ ڈی اؤ یٹ یٹ ایئ

(NIDOTTE)

(

ٹ

ؿ ] ۷رُپاےن دہع انےم یک اایہلت افر رشتحی یک وین ارٹنلنشین قُػ

Newدلجںی(، اڈیرٹی فمل فاؿ یگ

International Dictionary of Old Testament Theology and Exegesis (5

vols.), ed. Willem VanGemeren]

(New International Versionوین ارٹنلنشین فرژؿ ) (NIVانی آیئ فی )

ابلبئ ) (NJBانی ےج یب )

(New Jerusalem Bibleوین ریجفلش

فرژؿ ) (NKJVانی ےک ےج فی )

ز مج ت

(New King James Versionوین گنک

(New Revised Standard Bibleرویازئڈ اڈنیٹسرڈ ابلبئ )وین (NRSVانی آر اسی فی )

Old Testament Passingرُپاےن دہع انےم یک اپگنس اگڈیئ از وٹڈ اسی ایبؽ، فمیل اےئ ابسکن افر وکنل ھتمس ) (OTPGاؤ یٹ یپ یج )

Guide by Todd S. Beall, William A. Banks and Colin Smith )

(Revised English Bibleارگنزیی ابلبئ )رویازئڈ (REBآر ایئ یب )

(Revised Standard Versionرویازئڈ اڈنیٹسرڈ ابلبئ ) (RSVآر اسی فی )

The Septuagint (Greek-English) by] ۲۲۵۰اتفہفی وترتی )ویانین ؍ارگنزیی( از زفڈنرفاؿ، (SEPTاسی ایئ یپ یٹ )

23

Zondervan, 1970]

(The Twentieth Century New Testamentدصی اک این دہع انہم )وسیبںی (TCNTیٹ یس انی یٹ )

Today's English Version from Unitedویانڈٹیئ ابلبئ وساسیٹئ اک آج ےک دفر اک ارگنزیی فرژؿ ) (TEVیٹ ایئ فی )

Bible Societies)

وی یب اسی

۲

(UBS4

وانین این دہع انہم ، وچاھت ( United Bible Societies' Theدجتدیی اڈینشی )ویانڈٹیئ ابلبئ وساسیٹئ اک ی ُ

Greek New Testament, fourth revised edition)

ووی رتہمج از رفربٹ ویگن ) (YLTفاےئ الی یٹ )

قُػدس اک ویگن اک

Young's Literal Translation of the Holyابلبئ ُم

Bible by Robert Young)

Zondervan Pictorialدلجںی( اڈیرٹی ریملی یس ےنیٹ )۷رفاؿ اک روریی ااسنولکیئ ڈیپای )ابلبئ اک زفڈن (ZPEBزڈی یپ ایئ یب )

Encyclopedia of the Bible (5 vols.), ed. Merrill C. Tenney )

24

اامعؽ اک اعترػ

ادتبایئ ایبانت:

ری قلعت اامعؽ وسیع یک زدنیگ )ا ںولیں( افر ُاس ےک اشرگدفں یک رشتحی، . أ

ُادی افر ےئن دہع انےم ےک وطخط ںیم اُس ےک اامعؽ ےک االطؼ ےک درایمؿ اکی انگ

ُُ

لیکشت داتی ےہ۔

پ لپ ں( افر )۲ادتبایئ کلپ سپ اا ےئن دہع انےم یک احترری ےک دف ومجموعں وک رُمبت افر میسقت رکیت ےہ: ) . بت

ب

فرسی ۱( اانلیج )اچر اُوس( ےک وطخط۔ اتمہ د

ُ( روُسؽ )وپل

مہ ]دصی ی گادی) رک

ُُ ویئ۔ اامعؽ راسیتل ُ

[( ےک وماد افر دصقم افر ا ںولیں ےک kerygmaیک ادتبایئ حیسم ےس ہقلعتم دبوتعں شیکھت، اامعؽ یک دقرفتمیق فاحض ہ

ریحت ازیگن اتنجئ وک ایعں رکیت ےہ۔

اتبس اامعؽ یک اتریخی دریگتس یک دجدی امرہنیِ آاثِر دقہمی یک درایوتفں ےن دصتقی افر اتیمہ . ت

ُُ ر رفیم تمتم ےک اںورارفں ےک تابابت یک ک وک اُاجرگ ایک ےہ، اخ

ےس:

پ گوویئ ] .۲

ی پ

واق ) ۳۶، ۳۷، ۱۱، ۱۰:۲۶، اامعؽ ینعی وفدجاری ےک احومکں [stratēgoiرٹس وا، لُ ؛ ۲:۲؛ اامعؽ ۷۱، ۲:۱۱اپسویہں ےک رسدارفں ےئلیک یھب اامعتسؽ ہ ُ

(۔۱۶۔ ۱۲:۷

، وحبا ہ اےئ انی ریشفؿ فاٹئ یک فینصت ےئن ۵:۱۸، اامعؽ [ینعی رسدارprōtō؛ افر رپفوٹ ]۸، ۶:۲۵ینعی رہش ےک احمک، اامعؽ [ politarchasوپاتیلراکس ] .۱

A. N. Sherwin-White, Roman Society and Roman Law in the New]دہع انےم ںیم رفیم اقونؿ افر رفیم اعُمرشہ

Testament۔]

پ اا ںیم انتؤ سکلپواق ادتبایئ

ُوس افر ربابنس ےک درایمؿ ڑگھجے اک )وحبا ہ ل

ُ(۔ ہی ریغ اجدبناراہن، وتمازؿ، قیقحت رکدہ ۳۲:۲۷اک ادنراج رکات ےہ، ٰیتح ہک وپل

اتریخی؍اایہلیت رحتری یک اکعیس ےہ۔

وانین ابع . ث واؿ دقمی ی ُ

ُصوروتں ںیم اپای اجات ےہاتکب اک ُع

ُ :روتں ںیم دقرے ُم

ہ اجت انی] .۲

خُس

کس(][ אیپ

ی پ

پ س ]Sinaiticus )انیسئ

پسپ

، ڈڈیسمی افر اف

ئ

[ Tertullian, Didymus, and Eusebius[، رتوتل

)اےئ اسی فی، انی آیئ فی( ےہ۔‘‘ اامعؽ’’ںیم

ہ اجت .۱

خُس

ی

[)

ُ

ن کاان

پ س (D (Bezae [، ڈی )زیبایئ(](B (Vaticanus یب )فی پئ

پس

، ریس نی افر ااھتان

ئ

، رتوتل

ئ

[ ہیطع ںیم، ارئ

[Irenaeus, Tertullian, Cyrian, and Athanasius ۔ےہ )ےک ےج فی، آر اسی فی، انی ایئ یب(‘‘روُسولں ےک اامعؽ’’[ ںیم

ہ اجت اےئ دفمئ ] .۳

خُس

Aی2

ووٹسؾ ]

ئ

ریگتس(، ایئ، یج افر رکائُدڈنیرسنی یک یلہپ د

گسپ قاپک روُسولں ےک ’’[ ںیم E, G, and Chrysostom[ )ا

ےہ۔‘‘ اامعؽ

25

وانین اافلظ ]ہی نکمم ےہ ہک [ )اامعؽ، اوطار، رفےیئ، اکؾ، لمع( دقمی ریحبہِ رفؾ یک ادیب مسق یک اکعیس ےہ وج وہشمر ای ابا ر ولوگں praxeis, praxisی ُ

وس(۔ اتکب اک ہنکمم وطر رپ الص ںیم وکیئ ونعاؿُس، سپلف، وپل

فپ

سپ

وانح، رطپس، اھت ںیہ ےک اکومں افر زدنویگں اک ااشرہ ےہ )اثمؽ ےک وطر رپ، ی ُ

واق یک الیجن یک امدنن(۔ُ )ل

فز د ابعریت رفاایت ںیہ۔ . ج

نُمدڈنیرنی ]اامعؽ یک دف

گسپ قس رتنی ا

ر

ن

ُتُ

MSS P45

، P74

ہ اجت اک رغمیب اخدناؿ ]A ، B ، C ، א ،

خُس

ی

P[ ےہ۔29

، P38

، P48

افر

D ف یک

ُصنموےئ ےہ۔ ہی ولعمؾ ںیہ ہک آای فہ ُ

پ اا یک رفاایت [ اظبرہ افر تہ زایدہ لیصفت اشلم ےئک ہ

سکلپرطػ ےس ںیہ ای دعب ںیم اکوبتں ےن ڈاےل ںیہ، ادتبایئ

ہ اجت ںیم دعب ےک ااضےف ںیہ ویکہکن فہ:

خُس

ی

اد رپ۔ زایدہ رت ابعریت لُُعا ااقتعد رےتھک ںیہ ہک رغمیب

ُ یک ن

رتس رکےن یک وکشش رکےت ںیہ۔ .۲ُ االصح رکےت ںیہ ای ریغ ومعمؽ ای لکشُم ابعروتں وک د

ت اک ااضہف رکےت ںیہ۔ااضیف الیصفت .۱

وسیع وطبر حیسم یک دصتقی ےئلیک اخص رقففں اک ااضہف رکےت ںیہ۔ .۳

وانین ابعرت .۲ .F. F]یلہپ نیت دصویں ںیم یسک فتق یھب یسک ادتبایئ یحیسم اھکلرویں ےک اابتقس رکدہ ںیہ ںیہ )وحبا ہ افی افی ربُفس، اامعؽ: ی ُ

Bruce, Acts: Greek Text ۔۸۰۔ ۶۲[، احفصت)

وانڈیٹئ وانین ےئن دہع انےم یک اکی ابعریت ریسفت، ےسج ی ُ رگ یک فینصت ی ُ

ابلبئ وساسزیٹئ ےن اشعئ افر زایدہ یلیصفت ابت تیچ ےئلیک راہطب رکںی، ربُفس امی م

,A Textual Commentary on the Greek New Testament by Bruce M. Metzgerایک ےہ]

published by the United Bible Societies ۔۱۵۱۔ ۱۷۲[، احفصت

بت افر رصػ دعب ےک ااضوفں یک ڑبی دعتاد ےک ببس، ہی ریسفت مامؾ ابعریت رتاحیجت ےس ربندآزام ںیہ وہیگ۔ ارگ ابعریت قرفتؼ رشتحی ےئلیک الزؾ ےہ،

وا اجےئ اگ۔ ُ

بت اِس ریسفت ںیم اُؿ ےس ربندآزام ہ

ف

ُصنم

واق یک فینصت . أ وہےن اک رُپزفر وہفمؾ ےہ۔ اتکب انمگؾ ےہ، نکیل لُ

۲. ُ

ز د افر ریحاؿ کف

نُم

فرسا رنشمی رفس[؛ اامعؽ ۲۵۔ ۲۰:۲۶ےصح )اامعؽ ‘‘ مہ’’ُی وک د

ئ

فلپ ت

]رسیتے رنشمی رفس اک ااتتخؾ[ افر اامعؽ ۲۸۔ ۲:۱۲؛ ۲۷۔ ۷:۱۰]

وس وک دیقی ےک وطر رفؾ اجیھب اجات ےہ[( ۲۶:۱۸۔ ۲:۱۵ُواق اک وطبر اھکلری]وپل

ُ وہفمؾ دےتی ںیہ۔ وبضمیط ےس ل

واق رسیتی الیجن افر اامعؽ ےک درایمؿ .۱ شیکھت رکات ےہ۔ ۱۔ ۲:۲اک ومازہن اامعؽ ۲۔ ۲:۲قلعت فاحض ےہ بج وکیئ لُ

واق، اکی ریغ وقؾ ےک .۳ ھپ س ۱افر ۱۲، فلت مووؿ ۲۲۔ ۲۰:۲اک ُکلسپ ووں بیبط لُ

مت

ب

واق فادح ریغ ۲۲:۲ُوا ےہ۔ ےئن دہع انےم ںیم ل ُ

وس ےک اسیھت ذرک ہ

ُںیم وطبر وپل

وقؾ فاولں ںیم ےس اھکلری ےہ۔

فقہ وگا ادتبایئ کلپ سپ اا یک .۲

نُم

واق اھت۔ُ یہ ہی یھت ہک اھکلری ل

واق بیبط’’وسیعی ںیم رفؾ ےس ےتہک ںیہ، ۱۰۰۔ Muratorian Fragment( ]۲۸۰ومراوتر نی ےصح ] . أ ۔‘‘(اتفیل از لُ

پ س ] . بئ

پ

ی پ

وسیعی( ۱۰۰۔ ۲۳۰[یک احترری )Irenaeusار

] . ت

ٹ

منکلت [یک احترریClement of Alexandriaادنکسرہی ےک

] . ث

ئ

وسیعی(۔ ۱۰۰۔ ۲۶۰[یک احترری )Tertullianرتوتل

وسیعی(۔ ۱۷۲۔ ۲۸۷[یک احترری )Origenافروگیؿ ] . ج

26

۷. ُ واق یک وطبر اھکلری دصتقی رکےت ںیہ )رس فمیل فازمے افر اڈیففل فاؿ اہرانک]رطز افر ق )اخ کر یبط االطصاحت( ےک ادنرفین وبثت لُ

ٹ

Sirػ

William Ramsay and Adolph Von Harnack۔]

واق یک ابتب ولعمامت ےک نیت ذراعئ ںیہ۔ . ب ےرارے اپس لُ

ھپ س ۱؛ ۱۲فلت مووؿ ؛ ۲۔ ۲۰:۲)ُکلسپ ووں ےئن دہع انےم ںیم نیت وحاےل .۲

مت

ب

( افر وُخد اامعؽ یک اتکب۔ ۲۲:۲

فرسی دصی یک ایٹنی امرویسؿ ک ش ظفل ] .۱ُواق ےئلیک د

ُ وسیعی(۔ ۲۸۰۔ Anti-Marcion prologue( ]۲۶۰ل

پ س اینپ کلپ سپ اایئ اترخی .۳ئ

پسپ

پ اا ےک ُمورنیخ، اف سکلپںیم Eusebius, in his Ecclesiastical History] ،۲:۳]وچیھت دصی ےک ادتبایئ

واق ’’اتہک ےہ، ُسلک اھت افر ابیق روُسولں شیکل

پُموس شیکھت

ُادی وطر رپ وپل

ُ ھت اانت رقبی ںیہ یلسن وطر، ااطنہیک اک ابدنشہ اھت افر ہشیپ ےک احلظ ےس اکی بیبط اھت، ن

۔‘‘ات ےہ ینعی الیجن افر روُسولں ےک اامعؽوج فہ دف ااہلیم اتکوبں ےس احلص رک اثمںیل وھچڑات ےہاُؿ اجونں یک افش یک اھت، ےرارے ےئل

واق اک ومجمیع .۲ اعترػ ےہ۔ہی لُ

اس افر دامیس شیکھت، ہن ہک وہیدی دمداگرفں شیکھت . أ

ووں ،اکی ریغوقؾ فاال )اپ

سپُکل

ںیم رہفتس رکدہ(۔ ۲۲۔ ۲۱:۲

واق اک ایٹنی امرویسؿ ک ش ظفل(ای دکُمفہین . ب یای وت،وسرہی ےک ااطنہیک ےس )لُئ

فلپ ت

رپ رس فمیل رازمے(۔ ۲۲:۲۶ےس )اامعؽ ےک

( ای مک ازمک ااھچ میلعت ایہتف ااسنؿ۔۲۲:۲اکی بیبط )وحبا ہ ُکلسپ ووں . ت

ااطنہیک ںیم کلپ سپ اا یک رشفاعت ےک دعب فیطس تغوک ںیم اامیؿ الای )ایٹنی امرویسؿ ک ش ظفل(۔ . ث

وس اک رفس اک اسیھت )اامعؽ ےک . ج ےصح(۔‘‘ مہ’’وپلُ

دہ اھت۔ . ح ُ

ریغ دشی ش

(رسیت . خ

ٹ

ی رطز افر قُػ

لتُ ُ

اا اعترػ افر یتل

پلُ ُ ی الیجن افر اامعؽ رحتری یک ) اتل

وا۔ ۸۲[ ےک اقُمؾ رپ Boeotiaوبیئ افایت ] . د ربس یک رمُع ںیم وفت ہ ُ

واق یک اتفیل وک زجنلیچ . ت لُ

اد یک لیکشت ےئلیک اامعتسؽ رکیت .۲

ُ ل ااسقؾ افر االطصاحت اکی رتشمہک ن

فن کس

ادی ویانین الف

ُُ وس یک ُے ںیم امرس اہپڑویں رپ وپل

ن ھپ

ب

(، نکیل ۲۵ےہ )وحبا ہ اامعؽ ا

وس، رفویمں ُاد’’ںیم اظبرہ ۱۔ ۲وپل

ُ ووؽ اتھجمس ےہ۔ ‘‘)رتشمہک ن

ُ

فص رطفت، ادنرفین االخیق وگایہ( وک ے

و .۱ وس ےک وطخط رشوپلُ ادی اُےس اکی وہیدی یحیسم اظرہ رکےت ںیہ وج ُمو ٰی وک گدیجنیگ ےس اتیل ےہ نکیل وپلُ

ُُ تعی وک وطبر س ےک اامعؽ ںیم رصبتہ اجت افر

ری ابت ےک وطر رتمک رگداےتن ںیہ۔

ُ اسملئ ےس رھبوُپر افر گ

ادی ںیم ایقتم رمزک ںیہ ےہ وج ُاس یک ا .۳

ُُ وس یک اامعؽ ںیم ُ ووں( ںیم ۱افر ۲دتبایئ اتکوبں )ینعی وپل

پ کن

سلپھ

ب

اھت۔

وانح ےک وسیع رطہقی اکر اک االطؼ ا ںولیں رپ ایک اجات ےہایِساالطصاحت، رطز افر اتدیک اک ومازہن دپسچل ےہؾ نکیل ہجیتن رو ںیہ۔ بج .۲ وت اانلیج اک وسیع ی ُ

ےس رفؼ وباتل اتگل ےہ۔ اتمہ، تہ مک لُُعا ااکنر رکےت ںیہ ہک دفونں وسیع یک زدنیگ یک اکعیس رکیت ںیہ۔

واق ےک ذراعئ رپ ابت تیچ رکںی ویکہکن تہ ےس لُُعا )ًالثم یس یس وترے ] . ث وےئ ہی رضفری ےہ ہک مہ لُ ااقتعد [( C. C. Torreyاامعؽ یک اتفیل رپ ابت رکےت ہ ُ

وُواق ےلہپ اوباب ںیم ےس ریتہبفں ےئلیک آرایم ذراعئ ےک داتسفزی )ای ُزابین رفاایت(اامعتسؽ رکات ےہ۔ارگ ااسی ےہ وت ل

ُاق اِس وماد اک ضحم دتفنی رکےن فاال ر اتھ ےہ ہک ل

وس ےک دعب ےک فاوظعں ںیم، ےہ اھکلری ںیہُوس ےک ۔ ٰیتح ہک وپل

ُواق ںیمہ ضحم وپل

ُاہص داتی ےہ، ہن ہک زابین وحا ہ۔ل ُ

واق ےک ذراعئ اامعتسؽ رکےن اک اافلظ اک خُل

وساؽ اُانت یہ الزیم ےہ انتج اتکب اک ُاس اک اھکلری وہان۔

27

اترخی:

اتبس ےس تہ یس وگتفگ افر االتخػ راےئ ریہ ےہ، نکیل فااعقت ازوُخد . أ

ُُ وس رفؾ ںیم دیق ےس وسیعی اک ااحہط ۶۳۔ ۳۰اامعؽ یک رحتری ےک فتق یک ُرکےت ںیہ )وپل

وا اھت افر دفابرہ رینف ےک تحت رگاتفر افر زسا اپیئ یھت، ہنکمم وطر رپ ۶۰فیطس ُ

وسیعی ںیم اتسےئ اجےن رپ(۔ ۶۷ںیم راہ ہ

وں وہیتکس ےہ: . ب اافشیئ رطفت اک ایقس رکےت ںیہ، رھپ اترخی ھچُک ی ُُ ارگ وکیئ رفیم تمتم ےک وحاےل ےس اتکب یک ُم

ی ےس لبق )رفؾ ںیم رینف اک ویحیسمں وک اتسےن یک ادتبا(۔وسیع ۶۲ .۲

علقہ۔ ۵۳۔ ۶۶ .۱

نُم وسیعی ںیم وہیدی اغبفت ےس

واق یک الیجن ےس رتبیت ںیم وجڑےن یک وکشش رکات ےہ . ت ؼس ارگ وکیئ اامعؽ وک لُعن

، وت رھپ الیجن یک رحتری یک اترخی اامعؽ یک رحتری یک اترخی رپ ا ر ادناز وہیت ےہ۔ وچہکن

واق ۵۰ےک اہوھتں ُ یک ابتیہ یک وبنت یک اجیت ےہ )ینعی ہک ل

وسیعی ےس ۵۰(، نکیل ایبؿ