??????...

BiuletynTATRYTPN

www.tpn.plwww.tatry.tpn.pl3

20 12

fot. Filip Zięba

2z miłości do gór

Biuletyn nr 3/2012(24)

Komu w drogę…• Tatry dla młodych 3

• Sposób na deszczowe dni 4

Z życia Parku• Pech w dolinie 7

• Nie tylko śmieci 8• Czyste Tatry 9• Rysy na punkty 10• Jak nas widzą 11• Koń czy meleks? 12• Geologia dla każdego 14• Liczenie na Kasprowym 15• Kronika Straży Parku 16• Poprzeczka coraz wyżej 18

Wydawnictwa• Wspólnie po raz siódmy 20

W numerze...

2z miłości do gór

fot. Adam Brzoza

3z miłości do gór

Tatry dla młodych Komu w drogę…

Blisko 790 tys. „osoboturystów” odnotowano na punktach wejściowychdo Tatrzańskiego Parku Narodowego przez pierwszą połowę bieżą-

cego roku. Niemal łeb w łeb idą Morskie Oko (dokładniej Palenica Biał-czańska) i Dolina Kościeliska – ponad 180 tys. weszło na dziesięciokilome-trowy asfalt wiodący do najpiękniejszego jeziora Tatr, 170 tys. na zakurzonądrogę ku jaskiniom i skałom Bramy Kraszewskiego. Frekwencję taką za-wdzięczamy głównie wycieczkom szkolnym tradycyjnie odwiedzającymTatry w maju (Morskie Oko 67 tys., Kościeliska 62 tys.) i czerwcu (od-powiednio 66 i 52 tys.).

Cieszy to, że znaczny odsetek sprzedanych biletów to wejścia ulgo-we (278 tys. od początku roku). Przypomnijmy, że przysługują oneuczniom szkół i studentom, emerytom i rencistom, osobom niepeł-nosprawnym oraz żołnierzom służby czynnej. Wprawdzie nie znam ta-kich badań, ale bez większego błędu można powiedzieć, że „uczniowieszkół i studenci” są głównymi beneficjentami ulg. To właśnie oni powinnibyć adresatami akcji edukacyjnych organizowanych przez Park – tak sięzresztą dzieje.

(z)

fot.

Adam

Brz

oza

4z miłości do gór

Sposób na deszczowe dni Komu w drogę…

Jest to okazja do przekazania wiedzyna temat Tatr licznej grupie dzieci

i młodzieży. Aby ułatwić to zadanieprzewodnikom i opiekunom, przygo-towaliśmy w naszym Centrum wysta-wę pt. „Rok w Tatrach”, obrazującązjawiska przyrodnicze w rytmie zmie-niających się pór roku. Zobaczyć moż-na okazy zarówno roślin, jak i zwierzątżyjących w górach, poznać ich zwy-czaje, dowiedzieć się, jak zdobywająpożywienie, jak się rozmnażają, jakprzystosowały się do życia w trudnymgórskim środowisku i co im zagraża.Tworząc wystawę, korzystaliśmyz najnowszych technik zbierania infor-macji o przyrodzie – zapraszamy

Co roku w maju rozpoczyna się okres wycieczek

szkolnych w Tatry. Jest to też początek czegoś,

co meteorolodzy określają jako „monsun

karpacki”, czyli okres brzydkiej deszczowej

pogody w regionie. Z doświadczenia wiemy,

że liczba zwiedzających nasze wystawy jest w tym

czasie największa.

fot.

arch

iwum

TPN

fot.

arch

iwum

TPN

„Rok w Tatrach”obrazuje zjawiskaprzyrodnicze w rytmiepór roku

5z miłości do gór

Komu w drogę…Sposób na deszczowe dni – cd.

do obejrzenia filmów z tzw. fotopuła-pek rozmieszczonych w Parku. Wysta-wa zachęca do aktywności: w salizabaw ekologicznych można nauczyćsię, jak mądrze spakować plecakna wycieczkę, zgadnąć, kto śpi,a kto czuwa w zimie, dowiedzieć się,jak zachowywać się na terenie parkunarodowego, czy poćwiczyć spo-

strzegawczość i cierpliwość, czylidwie podstawowe cechy przyrodnika.Wystawa cieszy się dużym zaintere-sowaniem, będzie można ją zwiedzaćco najmniej do połowy przyszłegoroku.

Drugą wystawą prezentowanąw Centrum w maju i czerwcu byłaekspozycja pt. „Tadeusz Zwoliński –zakopiański kartograf, fotograf, spele-

olog, księgarz i wydawca w 100-leciewydania mapy Tatr Polskich”.Ten wybitny badacz i popularyzatorTatr był także jedną z najważniejszychpostaci w Towarzystwie Tatrzańskim,a o jego zasługach najlepiej świadczyopinia Witolda Henryka Paryskiego,który uważał przewodnik po Tatrachi Zakopanem jego autorstwa za najlep-szy, jaki kiedykolwiek wydano.

Marc McCormack(Australia) –

Biały humbak

David Fettes(Wielka Brytania) –

Rozlewiskohipopotamów

6z miłości do gór

Komu w drogę…Sposób na deszczowe dni – cd.

W lipcu zapraszamy do Centrumna podsumowanie ośmiu lat prezenta-cji w naszym kraju wystaw z cyklu„Fotografia Dzikiej Przyrody”, związa-nych z konkursem „The Wildlife Pho-tographer of the Year”, organizowa-nym przez muzeum Historii Natural-nej w Londynie i The Wildlife Magazi-ne. Impreza odbywa się co roku i jestnajwiększym i najbardziej cenionymkonkursem fotografii przyrodniczej na

świecie. Agencja „Zegart”, organizatortej prestiżowej ekspozycji w Polsce,postanowiła stworzyć retrospekcjętego wydarzenia w naszym kraju.Będzie można obejrzeć 70 najlepszychzdjęć konkursów z lat 2002–2010,których jakość i wyjątkowość zapieradech w piersiach. Większość z nichbyła już u nas pokazywana, bo Ta-trzański Park Narodowy siedem razygościł Fotografię Dzikiej Przyrody.

W sierpniu zaprosimy z kolei nategoroczną edycję wystawy, na którązłożą się fotografie opisujące przyrodęZiemi w roku 2011. Jak zawsze hono-rowo patronują temu wydarzeniu Mi-nisterstwo Kultury i Dziedzictwa Naro-dowego oraz Ministerstwo Środowiska.

Paweł SzczepanekPaweł SzczepanekPaweł SzczepanekPaweł SzczepanekPaweł Szczepanek

Thomas P. Peschak(Niemcy/RPA) –

Nocne rekiny

Klaus Echle(Niemcy) –Zaufanie

??????...

7z miłości do gór

Pech w dolinie

7z miłości do gór

Z życia Parku

Wspomniana trąba musiała się utworzyćpodczas wichury w nocy z 28 na 29 kwiet-

nia. Całkowicie zniszczyła jeden z największychszałasów na Polanie Chochołowskiej. Dach bu-dynku siłą wiatru został uniesiony i odrzucony naodległość kilkudziesięciu metrów. Uszkodzonezostały też ściany obiektu, co najlepiej obrazujezdjęcie. Ciekawostkę stanowi fakt, że nie stwier-

Nietypowe zjawiska przyrodniczenawiedzają w tym roku DolinęChochołowską. Po lawinie pod konieclutego – końcem kwietnia mięliśmydo czynienia z... lokalną trąbąpowietrzną.

dzono innych szkód: nie ucierpiało żadne drze-wo w rejonie wylotu Doliny Jarząbczej czy w jejpobliżu ani żaden inny szałas. W maju rozebra-no pozostałości budynku i uporządkowano te-ren. Planowana jest pełna odbudowa szałasuz wykorzystaniem nadających się do użycia frag-mentów starych ścian.

Zbigniew KowalskiZbigniew KowalskiZbigniew KowalskiZbigniew KowalskiZbigniew Kowalski

fot.

Jace

k Bz

dyk

fot.

Jace

k Bz

dyk

??????...

8z miłości do gór

Z życia ParkuNie tylko śmieci

W tym roku głównym zadaniem wolon-tariuszy jest utrzymanie czystości

na szlakach. Regularnie sprzątają cały obwódochronny Kościeliska, część szlaków w Gąsie-nicowej oraz Morskie Oko, Czarny Staw podRysami i szlaki na Rysy i Przełęcz pod Chłop-kiem. Zaangażowali się także w likwidacjędzikich wysypisk śmieci w rejonie KośnychHamrów i Nędzówki. Parkowych wolonta-riuszy było też widać przy okazji akcji CzysteTatry. Na potrzeby tej imprezy firma JanNiezbędny wyprodukowała serię specjalnychworkoplecaków na śmieci, które następnieprzekazała TPN i teraz można je oglądać naplecach wakacyjnych ochotników pracującychna tatrzańskich szlakach. Stale wydłuża się listaprac dla wolontariuszy, wprowadza się teżudogodnienia dla chętnych do pracy w Ta-trach. Udało się kupić nowe koszulki z oddy-chających tkanin, odblaskowe kamizelkido prac drogowych, dwa rowery górskiesłużące do dojazdu na prelekcje i zestawydo asekuracji na łańcuchach. Wolontariuszemogą także liczyć na darmowe przejazdybusami na trasie Kiry – Kuźnice i Zakopane –Palenica Białczańska i bezpłatny całorocznywstęp do TPN. Pomoc ochotników jestdla Parku bardzo cenna, czasem i w zaskaku-

jący sposób: jeden z wolontariuszy, dokto-rant-ornitolog, przeprowadził ostatnio dzie-więć szkoleń dla pracowników terenowychz monitoringu ptaków, m.in. z rozpoznawaniaich głosów.

(pk)(pk)(pk)(pk)(pk)

Już setka osób wzięła udział w akcjiWolontariat dla Tatr od początkutego roku. Kolejnych 160 ochotnikówspodziewanych jest od lipcado października.

fot_

Jan.

Krz

epto

wsk

i

9z miłości do gór

Z życia ParkuCzyste Tatry

elem akcji jestprzede wszystkim

rozbudzenie świadomościekologicznej wśród Pola-ków – mówił pomysło-dawca akcji Albin Marciniak.– Uważamy te porządkiza ważne głównie zewzględu na ich walor edu-kacyjny – dodał SzymonZiobrowski z Tatrzańskiego

Największe

sprzątanie Tatr

w historii –

pod takim hasłem

Klub

Podróżników

„Śródziemie”

promował akcję

znoszenia śmieci

z gór. W sobotę

30 czerwca 850

wolontariuszy

stanęło na ponad

stu tatrzańskich

szczytach,

a następnie

z 250 km szlaków

zebrało 1,5 tony

odpadków.

Parku Narodowego,który wraz z TOPR-emwspierał akcję. – Niechodzi nam o pokazanie,że Tatry to śmietnik,bo to nieprawda, szlaki sąregularnie sprzątane, aleo nauczenie ludzi, że śmie-ci należy z gór wynosić.

W dniu wielkiegosprzątania o godz. 15.00

na wszystkich wierzchoł-kach polskich Tatr do-puszczonych do ruchuturystycznego stanęli wo-lontariusze wyekwipowaniw worki i plecaki naśmieci, specjalnie w tymcelu wyprodukowaneprzez firmę Jan Niezbęd-ny. Po przekazaniu po-zdrowień rozpoczęli scho-dzenie i zbieranie odpad-ków. Pełne worki możnabyło zostawić w jednymz umówionych punktówzbiorczych. Wstępne sza-cunki mówią, że wolonta-riuszom udało się zabrać1,5 tony śmieci. Nie oby-ło się bez przykrych incy-dentów – znaleziono kilkaporzuconych worków,ale ogólnie akcję należyocenić jako udaną.

Na Równi Krupowejw centrum Zakopanegojuż w piątek powstałobezpłatne miasteczko na-miotowe. Tam też moż-na było oddać krew dla

turystów poszkodowa-nych w wypadkach gór-skich. W niedzielę 1 lipcaodbył się wielki finał,wręczono także nagrodyw konkursie fotograficz-nym „Najpiękniejsza góraświata”. Organizatorzyplanują podobną akcjęw przyszłym roku, byćmoże takie sprzątanie bę-dzie się odbywać co roku.

Ambasadorami pro-jektu byli Leszek Cichy,pierwszy zimowy zdo-bywca Mount Everest,Rafał Sonik, pierwszyPolak, który stanął na po-dium Rajdu Dakar, a tak-że artyści i ludzie sceny:Sebastian Karpiel-Bułecka,Bogusław Linda oraz LidiaPopiel. Honorowy patro-nat nad akcją objął bur-mistrz Zakopanego orazwojewoda małopolski.Relacje ze sprzątaniamożna było oglądaćna antenie TVP2.

(pk)(pk)(pk)(pk)(pk)

fot.

Agni

eszk

a Sz

ymas

zek

– C

??????...

10z miłości do gór

Rysy na punkty Z życia Parku

W pierwszym etapie28 zawodników

rozwiązywało test złożonyz 30 pytań dotyczącychtopografii, przyrodyi turystyki. Do kolejnegoetapu zakwalifikowało się10 osób, które musiałyodpowiedzieć na trzypytania o różnej wartościpunktowej. Liczba punktówz pierwszego etapuzobrazowana byłana tablicy przedstawiającejszlak na Rysy, a punktyzdobyte w drugim etapiepozwalały uczestnikomwspinać się na szczyt.Zwycięzcą został Paweł Bąk,drugie miejsce zajęła MariaFrączek, na miejscu trzecimuplasował się SzymonKoziołek. Zwycięzcyotrzymali nagrody rzeczowe,a wszyscy uczestnicypojechali na wycieczkęw Tatry Słowackie.

Monika BobińskaMonika BobińskaMonika BobińskaMonika BobińskaMonika Bobińska fot.

Mon

ika B

obiń

ska

Już po raz 23 odbył się

Turniej Wiedzy

o Tatrach dla szkół

ponadpodstawowych

powiatu

tatrzańskiego.

11z miłości do gór

Z życia ParkuJak nas widzą

Jej organizatorami byłyTatrzański, Karkonoski

i Babiogórski Park Naro-dowy, amerykański RockyMountain National Parki Konsulat Generalny USAw Krakowie. To już piątakonferencja od momentupodpisania we wrześniu2007 r. trójstronnejumowy o współpracypomiędzy tatrzańskimiparkami narodowymi,

Międzynarodowa konferencja poświęconakomunikacji w parkach narodowych odbyła sięw Zakopanem i Tatrzańskiej Łomnicy w dniach22–24 kwietnia.

tyki. Pierwszą konferencjęudało się zorganizować wMagurskim Parku Naro-dowym, dotyczyła zarzą-dzania turystyką na obsza-rach chronionych. Kolejnaodbyła się w Tatrzańskim,

trzecia w Karkonoskim,a czwarta w Babiogór-skim Parku Narodowym.Głównym celem tego-rocznego spotkania byłoporównanie działań ko-munikacyjnych prowa-dzonych przez parkinarodowe.

Konferencję zainaugu-rowało wspólne wiosen-ne sprzątanie Doliny

Podczas uroczystościotwarcia konferencji prze-dłużono na kolejne pięćlat umowę o współpracymiędzy parkami. Atrakcjąbyła wystawa zdjęć doku-mentujących programwymiany pracowników,który uznaje się za jedenz największych sukcesówtej współpracy.

– Spojrzenie na działal-ność naszych parków przezpracowników siostrzanychjednostek funkcjonującychna innym kontynencie,w innych warunkach kultu-rowych i mających zupeł-nie inne tradycje to ogrom-na wartość, a konstruk-tywna krytyka pozwalana stałe poprawianie naszejdziałalności – podkreślajązarówno Paweł Skawiński,jak i Voughn Baker.

Program wydarzeńbył częścią światowychobchodów Dnia Ziemi.

(pk)(pk)(pk)(pk)(pk)

polskim i słowackim,a amerykańskim RMNP.Uczestnikami tych corocz-nych spotkań są specjaliścize Stanów Zjednoczo-nych, a skład personalnyjest uzależniony od tema-

Strążyskiej. PawłowiSkawińskiemu, dyrektoro-wi TPN, towarzyszyliambasador Stanów Zjed-noczonych Lee Feinstein,zastępca burmistrzaZakopanego WojciechSolik i dyrektor RockyMountain National ParkVaughn Baker. Do po-rządków przyłączyli siętakże wolontariusze.

fot.

arch

iwum

TPN

12z miłości do gór

Koń czy meleks? Z życia Parku

Łącznie w dwóch turach przeba- dano 281 koni. W skład komisji

nadzorującej testy weszli przedstawi-ciele dorożkarzy, Tatrzańskiego Towa-rzystwa Opieki nad Zwierzętami orazTPN. Badania prowadził dr lek. wet.Marek Tischner z Uniwersytetu Rolni-czego w Krakowie w asyście dra inż.

pracy serca koni na całej trasie holte-rem wyposażonym w GPS. Wszystkiezwierzęta przeszły badania pomyślnie.Dr Jackowski sporządził także eksper-tyzę dotyczącą dopuszczalnych obcią-żeń zwierząt pracujących na tej trasie.Z dokumentu i z badań wynikało,że konie są przygotowane do znosze-nia znacznie większego wysiłku bezuszczerbku na zdrowiu. Park jednakdeklarował, że nie przewiduje zwięk-szenia dopuszczalnego limitu osóbmogących podróżować zaprzęgiem(przed kilkoma laty zmniejszono goz 20 do 14 osób na wozie ciągniętymprzez parę koni). W kilka dni późniejrozpoczęło się czipowanie koni,czyli wszczepianie pod skórę zwierzątmikrourządzenia pozwalającego na ichidentyfikację. Czipowanie ma ułatwićrozpoznawanie koni podczas kontrolii pozwoli uniknąć sytuacji używaniado pracy zwierząt, które nie przeszłybadań. Na wniosek lekarzy weterynariioraz Krakowskiego TOnZ zdecydowa-no o ponownym przeanalizowaniuregulaminu przewozów oraz podjęciudziałań na rzecz poprawy warunków

fot.

Łuka

sz Ja

nczy

Na początku czerwca zakończyły się badania konizaprzęgowych pracujących na trasiedo Morskiego Oka. Zwierzęta przeszły testypomyślnie i wydawało się, że sprawa transportukonnego nie będzie już źródłem konfliktów.Tymczasem 19 czerwca na Włosienicy upadłjeden z koni ciągnących fasiąg pełen turystów.

Macieja Jackowskiego, specjalisty z za-kresu hodowli i użytkowania koni.W drugiej turze w roli obserwatorówuczestniczyli przedstawiciele Krakow-skiego Towarzystwa Opieki nad Zwie-rzętami oraz niezależna lekarz wetery-narii Monika Szubart. W trakcie badańwykonywano dodatkowo monitoring

13z miłości do gór

Z życia ParkuKoń czy meleks? – cd.

pracy koni, jak i oczyszczenia atmosfe-ry wokół przewozów.

W niedzielę 24 czerwca do Parkudotarły sygnały, że pięć dni wcześniejna Włosienicy upadł koń zaprzęgnięty

w fasiąg. Tatrzańskie TOnZ donosiło,że otrzymało zdjęcia i relację turystkio tym, jak na oczach innych turystówkoń padł z przemęczenia. WedługTowarzystwa miał już nie żyć. Rozpo-znany z fotografii fiakier potwierdzał,że zwierzę się przewróciło, miało to

jednak nastąpić wskutek gwałtownegohamowania. Był to, według niego, końo imieniu Bohun, wcześniej przebada-ny i zaczipowany. Jak podawał właści-ciel, koń po wypadku miał byćw dobrym stanie. Kolejnego dniaskontrolowano konie należące dofiakra, który powoził fasiągiem feralne-go dnia. Bohun był w stajni. Zostałponownie przebadany przez dwóchlekarzy weterynarii i nic mu nie dole-gało. Zauważono natomiast, że wśródzgłoszonych zwierząt brakuje innegokonia, Cygona. Okazało się, że zostałon, już po wypadku, sprzedany.Czy upadł rzeczywiście Bohun,czy może Cygon – na razie nie udałosię ustalić. Dochodzenie w tej sprawieprowadzi policja. Właściciel koni naru-szył postanowienie regulaminu prze-wozu mówiące o konieczności infor-mowania TPN-u o chęci sprzedaniazwierzęcia; w takiej sytuacji organizacjezajmujące się ochroną praw zwierzątmają prawo pierwokupu. Nie powia-domił też Parku o całym zajściu.Do czasu wyjaśnienia sprawy fiakrowizawieszono licencję na przewóz.

fot. Łukasz Janczy

Przy okazji tego incydentu, który wy-wołał falę protestów obrońców zwie-rząt, z ust przedstawicieli TPN padładeklaracja rozważenia zastąpieniatransportu konnego np. meleksami.Park jednak zwraca uwagę, że za prze-wozami stoi tradycja, jest to równieżinteres, który zapewnia byt kilkudzie-sięciu rodzinom. – Nieważne, gdziekonie pracują, ważne jak. Po prostumuszą być dobrze prowadzone –podkreśla też dr Tischner, a do zdaniatego przychylają się niektórzy obrońcypraw zwierząt.

Na razie planowane jest spotkaniekomisji, która ustali zasady przewozu.Rozważa się zakup miernika komfortucieplnego oraz ustalenie temperatur,przy których wprowadzane będąograniczenia w przewozie.

Pomimo wielu wspólnych wysił-ków czynionych przez Park, lekarzy,organizacje zajmujące się obroną prawzwierząt, by stworzyć jak najlepszewarunki pracy zwierzętom – wciążjest wiele kwestii spornych i trudnościw wyważeniu stanowisk.

(lk,pk)(lk,pk)(lk,pk)(lk,pk)(lk,pk)

??????...

14z miłości do gór

Geologia dla każdego Z życia Parku

Lapidarium, czyli geologiczna mapa pla-styczna Tatr, zbudowana ze skał występu-

jących w danym miejscu w terenie, ukażeróżnorodność budowy geologicznej oraz jejwpływ na rzeźbę i roślinność występującąw danym miejscu.

Na placu zabaw najmłodsi odkryją tropydinozaura, wejdą do jaskini, poczują różnicemiędzy poszczególnymi typami skał na ścieżcebosych stóp oraz poznają historię Ziemina „zjeżdżalni czasu”. Teren placu zabawbędzie mocno osadzony w lokalnej kulturze

W amfiteatrze, położonym w bezpośred-nim sąsiedztwie lapidarium, prowadzonebędą zajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzie-ży oraz wykłady i szkolenia przyrodnicze.

Szałas przystosowany będzie do potrzebsocjalno-gospodarczych. Planowana jest tamrównież sala edukacyjna i wystawienniczaoraz punkt sprzedaży wydawnictw i małagastronomia.

Poszczególne elementy i zabawki wkom-ponowane będą w teren, a głównym mate-riałem budowlanym mają być skała i drewno.Wykorzystane będą elementy zastane:przy potoku powstaną zabawki wodne, wy-sepka i drzewa ukryją miejsca rekreacyjne,a skarpy wykorzystane zostaną do budowytunelu, jaskini i hali z wypasem owiec. Infra-struktura przystosowana będzie do potrzebosób poruszających się na wózkach inwalidz-kich oraz przygotowana pod kątem niedowi-dzących.

Autorami projektu koncepcyjnego są AnnaKomorowska i Michał Rokita z Pracowni Kz Krakowa. Obecnie powstaje projekt bu-dowlany oraz trwają starania o pozyskanieśrodków na budowę pierwszego etapu,tj. lapidarium i placu zabaw.

Maria KrólMaria KrólMaria KrólMaria KrólMaria Król

TPN we współpracy z MuzeumGeologicznym PaństwowegoInstytutu Geologicznego podjął próbęstworzenia kompleksu edukacyjnegopoświęconego głównie przyrodzienieożywionej Tatr. Ma się on składaćz lapidarium geologicznego,edukacyjnego placu zabaw,amfiteatru oraz niewielkiegobudynku z zapleczem sanitarno-

-gospodarczym.

i tradycji, nie zabraknie nawiązań do paster-stwa (bacówka z owcami-bujakami), napędza-nego kołem wodnym folusza (zabawki wod-ne) oraz górnictwa (mały kamieniołom).

Lapidarium i plac zabaw połączy ścieżkaedukacyjna stanowiąca szlak turystyczny,w który wkomponowane będą miejscado odpoczynku i gry edukacyjne.

fot.

Adam

Brz

oza

15z miłości do gór

Z życia ParkuLiczenie na Kasprowym

Od czerwca

do września

2011 roku

Tatrzański Park

Narodowy

prowadził

monitoring ruchu

turystycznego

na Kasprowym

Wierchu

przy pomocy

elektronicznych

migratorów

zakupionych

ze środków

uzyskanych

dzięki akcji

„Milka. Razem

dla Tatr”.

Zastosowano urządzenia zliczająceEco-Counter z czujnikami pyro-

eletrycznymi, czyli reagującymi na pro-mieniowanie podczerwone emitowa-ne przez ludzkie ciało. Wcześniej moni-toringi takie wykonywane były jedynieprzez dwa, trzy dni w sezonie przy uży-ciu „ręcznych” metod zliczania.

Urządzenia zainstalowane zostały nawszystkich szlakach w rejonie kopułyszczytowej Kasprowego Wierchu z wy-jątkiem słowackiej żółto znakowanejścieżki z Doliny Cichej na Suchą Przełęcz.Liczyły osobno turystów wchodzącychi schodzących. Niestety nie udało się po-dzielić łącznej sumy turystów korzystają-cych z kolejki linowej na wjeżdżających i zjeżdżających ze szczy-tu, co utrudniło wnikliwszą analizę wyników.

Największych problemów nastręczyło właściwe ustawienieliczników. Muszą one być usytuowane na odpowiedniej wysoko-ści, tak aby np. nie zliczać nóg turystów, co powodowałoby po-dwojenie wyników. Urządzenia muszą też znajdować się w prze-wężeniach szlaków wymuszających pojedyncze przechodzenieprzed czujką licznika, a dodatkowo dobrze zamaskowane, abynie kusić „kolekcjonerów pamiątek”, których łupem padły już mi-gratory między innymi w Dolinie ku Dziurze i Dolinie Białego.

Wyniki monitoringu pokazały, że po kolei linowej najatrak-cyjniejszym sposobem dostania się na Kasprowy Wierch jest dla

turystów zielono znakowany szlak wiodący z Kuźnic przezMyślenickie Turnie. Jest on jednocześnie najrzadziej wykorzy-stywany jako droga zejściowa. Najmniej turystów dociera na Ka-sprowy Wierch czerwono znakowanym szlakiem od stronyBeskidu, natomiast trasa ta – dzięki łatwemu dostępowi za po-średnictwem kolei linowej – jest bardzo popularna jako startwycieczek w stronę Świnicy i dalej Orlej Perci.

Tego typu monitoringi przeprowadzane również w innychmiejscach ułatwiają planowanie remontów szlaków, infrastruk-tury czy też dokładniejszą analizę oddziaływania ruchu turystycz-nego na przyrodę Parku.

Łukasz JanczyŁukasz JanczyŁukasz JanczyŁukasz JanczyŁukasz Janczy

16z miłości do gór

Kronika Straży Parku TPN Z życia Parku

Śmieci do wodyNa początku maja pracowni-

cy terenowi przyłapali na wyrzu-caniu śmieci nad Morskim Okiemmężczyznę, w dodatku poza

szlakiem. Młody człowiek zigno-rował polecenie strażników, bypozbierać odpadki. Kiedy próbo-wano go wylegitymować, turystaoświadczył, że nie ma przy sobiedokumentów, a następnie podał

fałszywe – jak okazało się posprawdzeniu kartotek policyjnych– dane osobowe. Strażnicydoprowadzili mężczyznę na par-king na Palenicę Białczańską, gdzie

czekał już radiowóz policyjny.Tam zaczął on przepraszać zacałe zajście i powiedział, że jestzawodowym strażakiem i prosio łagodny wymiar kary. Turystazostał przewieziony do zakopiań-

skiej komendy policji. Okazałosię, że miał przy sobie dowódosobisty i prawo jazdy. StrażParku ukarała strażaka grzywną.

Po francuskuPod koniec maja strażnicy do-

stali informację, że na Kalatówkiwjechał samochód na francuskichnumerach rejestracyjnych. Kie-rowcą okazał się Polak od 16 latmieszkający w Paryżu. Zapytany,w jaki sposób wjechał przez szla-ban, oświadczył, że zrobił to„po francusku”, na tzw. ogonek,za pojazdem wjeżdżającym przednim. Został ukarany mandatem.

Ułańska fantazjaPod koniec maja, rano

na parking na Palenicy Białczańskiejpodjechał samochodem starszymężczyzna. Postanowił zaparko-wać w pobliżu szlabanu wjazdo-wego TPN i uniknąć w ten spo-sób opłaty. Pracownicy parkingupoprosili kierowcę, aby ten usta-wił auto zgodnie z zasadami lub

odjechał, ponieważ blokuje wjazddo Morskiego Oka. Kierowca byłbardzo wulgarny. Mijającej gomłodej dziewczynie zaoferowałpieniądze w zamian za towarzy-stwo. W tym czasie na parkingprzyjechał patrol Straży Parku,powiadomiony, że mężczyznaten najprawdopodobniej prowa-dzi samochód w stanie nietrzeź-wym. Strażnicy usiłowali go za-trzymać, ale ten odjechał z bar-dzo dużą prędkością w kierunkubyłego przejścia granicznegona Łysej Polanie. Około 300 me-trów od przejścia strażnikom,wspólnie ze Strażą Graniczną,udało się zatrzymać kierowcę.Agresywnemu uciekinierowi nało-żono kajdanki i powiadomionozakopiańską policję. Badanie kie-rowcy alkotestem wykazało po-nad 1,5 promila alkoholu w wy-dychanym powietrzu. Straszy panzostał zatrzymany do wyjaśnieniaw areszcie w Nowym Targui oddany do dyspozycji prokura-tora. Sprawa jest w toku.

fot.

Andr

zej Ś

liwiń

ski

17z miłości do gór

Kronika Straży Parku TPN – cd. Z życia Parku

Dym z GiewontuW pierwszych dniach czerw-

ca, w upalną niedzielę patrolStraży Parku poszedł na Gie-wont. Na szczycie zastał grupęmłodych ludzi palących papiero-sy, fajki i pijących piwo, niezwa-żających na obecność innychturystów, w tym dzieci. Jedenz mężczyzn usiłował wspiąć sięna krzyż i tam zawiesić flagęz herbem producenta piwa.Całą grupę ukarano mandatamii sprowadzono.

O krok od tragedii„Pilnuj dziecka, bo spadnie” –

taki, bardzo głośny krzyk usłyszelistrażnicy w trakcie patroluna Giewoncie. Okazało się,że krzyczy jeden z przewodni-ków tatrzańskich, który zauważyłniebezpiecznie wychylające siędziecko. Jak się okazało, rodzicezajęli się fotografowaniem, zapo-minając o sześciolatku. Parazostała pouczona przez StrażParku.

Piknik we dwojePatrol Straży Parku, schodząc

z Giewontu, poza szlakiem za-uważył dwójkę młodych ludzizachowujących się głośno, słucha-jących muzyki, palących papiero-sy i pijących alkohol. Okazałosię, że para pochodzi z okolicNowego Targu. Turyści wytłu-maczyli strażnikom, że chcielisobie urządzić romantycznypiknik w otoczeniu tatrzańskiejprzyrody.

Rowerem w dolinyW połowie czerwca patrol

Straży został powiadomionyprzez turystów, że kobietai mężczyzna z dość dużą prędko-ścią jadą na rowerach górskichw kierunku schroniska na Ornakui do Smreczyńskiego Stawu.W trakcie rozmowy okazało się,że dalej planowali przejażdżkędo... Tomanowej. Zostali ukaranimandatem.

Edward Adam WłazłoEdward Adam WłazłoEdward Adam WłazłoEdward Adam WłazłoEdward Adam Włazłokomendant Straży Parkukomendant Straży Parkukomendant Straży Parkukomendant Straży Parkukomendant Straży Parku fo

t. Łu

kasz

Janc

zy

18z miłości do gór

Każdego roku organizatorzySpotkań starają się o jak

najlepszy zestaw atrakcji dlawszystkich pasjonatów gór.Ale trzeba powiedzieć, że tym

razem, paradoksalnie, będzietrudniej. Charyzmatyczny JoeSimpson jest klasą sam dla siebie,a spotkanie z nim (moderowanei tłumaczone przez MaciejaKrupę i Andrzeja Górkę) było

Z życia ParkuPoprzeczka coraz wyżej

z gatunku niepowtarzalnych.W rankingu najwybitniejszychgwiazd minionych siedmiu edycjiSpotkań – Brytyjczyk JoeSimpson króluje absolutnie.

Kiedy oddawaliśmy tekstdo redakcji, trwały jeszczerozmowy związanez zaproszeniem specjalnegogościa. Organizatorzyna celowniku mają Amerykanina

obecnie mieszkającego niedalekohiszpańskiej Lejdy – ChrisaSharme. Ten wspinacz skałkowynależy bezsprzecznie do elityświatowego wspinania,a drogi przez niego wytyczanenatychmiast zyskują mianokultowych. Potwierdzonymgościem Spotkań jest PrzemysławPiasecki, który wrazz Wojciechem Wróżemi Peterem Brożikiem zdobyłw 1986 roku szczyt K2w Karakorum, wytyczając drogęo nazwie „Magic Line”. Wartododać, że droga ta ma raptemjedno powtórzenie, a PrzemekPiasecki będzie po raz pierwszyopowiadał w Polsce o losachtamtej wyprawy (podczas którejzginął znakomity himalaistaWojciech Wróż). O swoichwertykalnych przygodachw skałach opowie też jednaz najlepiej wspinających się kobietw Polsce – Ola Taistra.Z ogromną radościąorganizatorzy Spotkań przyjęli

Przed nami kolejna porcja festiwalowych atrakcji.

Trzon imprezy stanowią stałe punkty programu,

m.in. międzynarodowy konkurs filmowy, górskie kino

nocne czy wycieczka w stylu retro, ale tym,

co magnetyzuje szeroką publiczność, są goście specjalni.

Zeszłoroczną bezapelacyjną gwiazdą był wspinacz i pisarz –

Joe Simpson, tuż za nim „człowiek-pająk” Alain Robert.

Czy uda się osiągnąć jeszcze „wyższy poziom”

podczas tegorocznej imprezy?

decyzję Bernadette McDonaldz Kanady (przez 20 lat byładyrektorką największegoamerykańskiego festiwalu BanffMountain Film Festival)o przyjeździe do Zakopanego.Bernadette będzie promować

19z miłości do gór

swoją najnowszą książkę FreedomClimbers o polskich himalaistachlat osiemdziesiątychi przewodniczyć jury konkursufilmowego. Pomogą jej MariaHamorova (dyrektorka festiwalufilmów górskich w słowackimPopradzie) oraz Piotr Morawski– reżyser, dokumentalista,

absolwent Wydziału ReżyseriiŚląskiej Szkoły Filmowejw Katowicach (jeden z kilkuasystentów KrzysztofaKieślowskiego), zdobywcam.in. nagrody Srebrny Lajkonikna Festiwalu FilmówDokumentalnych w Krakowieza film Tata – I love you. Jurorzyjak co roku przyznają Grand Prix,którą stanowi nagroda pieniężnaoraz drewniana rzeźba MarcinaRząsy, tzw. Wielka DrewnianaGóra. Statuetki Marcina oraznagrody finansowe zostanąjeszcze przyznane w kategoriach:Nagroda BurmistrzaZakopanego, Nagroda TOPR,Nagroda Dyrektora TPNoraz Nagroda Publiczności(tylko statuetka). Swoją odrębnąnagrodę przyzna jak co rokuMłodzieżowe Jury. W tym rokuorganizatorzy odstąpili odMiędzynarodowego KonkursuFotograficznego „Przestrzeńżycia” na rzecz warsztatówfotograficznych poprowadzonych

przez mistrza fotografii –Tomasza Sikorę. Efektykilkudniowych warsztatów będziemożna obejrzeć pod koniecfestiwalu. Swoje zdjęciazaprezentuje także zakopiańskifotograf – Marcin Kin.

W ramach Bloku PrawCzłowieka w Górach zostanieporuszony temat braku wodyna Ziemi oraz zmianklimatycznych, a w trakcieGórskiego Kina Nocnegozaprezentowany dokumentalnyfilm ze zbiorów La CinetecaStorica del Museo Nazionaledella Montagna w Turyniept. Ziemie Magellana w reżyseriiAlberto Maria De Agostiniegoz 1933 r. Obrazy zachowanena filmie De Agostiniego pokazujądawno miniony już świat i życieindiańskich plemion z ZiemiOgnistej.

Nie zabraknie także atrakcjisportowych. Dwudniowezawody wspinaczkowe ZakoBoulder Power im. Bogusia

Z życia ParkuPoprzeczka coraz wyżej – cd.

Probulskiego już kolejny raz będąstanowić edycję Pucharu Polskiw widowiskowej dyscyplinie,jaką jest bouldering. To tylkonajważniejsze punkty programu,a z pewnością można liczyćna kilka dodatkowych atrakcji.Tegoroczne Spotkania będą niecodłuższe – rozpoczną się jużwieczorem w środę 5 wrześniai potrwają do niedzieli9 września. Bazą Spotkańbędzie zaprzyjaźniony DworzecTatrzański (w którym każdegowieczoru odbywać się będąspotkania z muzyką taneczną),choć z pewnością organizatorzywłączą także inne ciekawemiejsca na czas imprezy,aby – w myśl dobrze pojętejpromocji festiwalu orazZakopanego – całe miasto żyłotym wydarzeniem. Więcejinformacji znajdą Państwona www.spotkania.zakopane.pl.

Jakub BrzoskoJakub BrzoskoJakub BrzoskoJakub BrzoskoJakub Brzoskodyrektor artystycznydyrektor artystycznydyrektor artystycznydyrektor artystycznydyrektor artystyczny

Spotkań z Filmem GórskimSpotkań z Filmem GórskimSpotkań z Filmem GórskimSpotkań z Filmem GórskimSpotkań z Filmem Górskim

20z miłości do gór

Wspólnie po raz siódmy Wydawnictwa

„Biuletyn” Tatrzańskiego Parku Narodowego. Ukazuje się nieregularnie, wyłącznie w Internecie: www.tpn.pl, www.tatry.tpn.pl. Wszystkie materiały zawarte w „Biuletynie” są chronione prawamiautorskimi. Redakcja: Paulina Kołodziejska (red. naczelny), tel. +48 18 2023243, pkolodziejska@tpn.pl; Marek Grocholski, tel. +48 18 2023240, mgrocholski@tpn.pl; Zbigniew Ładygin,tel. +48 18 2023242, zladygin@tpn.pl. Adres redakcji: 34-500 Zakopane, Kuźnice 1. Numer 2/2012(23) zamknięto 16 lipca 2012 r.

Już tradycją jest, że każdego roku latemukazuje się nadzwyczajne wydanie

„Tatr” przygotowywane wspólnie przezredakcje w Zakopanem i TatrzańskiejŁomnicy. I tegoroczne lato nie obejdziesię bez dwujęzycznego zeszytu. Tymrazem postanowiliśmy odejść nieco odsamych Tatr i zeszyt poświęcić ich oko-licom. Otwierają go wieści z Parków Na-rodowych, w których przez miniony roksporo się działo. Później wybierzemy sięna spiskie polsko-słowackie pogranicze,w najbliżej Tatr położoną część MagurySpiskiej. Autorzy Anna Liscar z MuzeumTatrzańskiego i Zbigniew Ładygin popro-wadzą do unikatowego „pojezierza” orazdo zamagurskich wsi: Jurgowa, CzarnejGóry, Osturni. Okrążymy też Tatry śla-dem dawnych zamków i warowni: odLikawy i Starego Hradu na Liptowieprzez spiskie Kieżmark, Starą Lubowlę,Plawiec i Niedzicę, podhalański Czorsz-tyn i Szaflary po Zamek Orawski. Powę-drujemy też Transgranicznym Traktem

Tradycji, zwiedzając warsztaty rzemiosłaartystycznego.

Kilka artykułów poświęconych jestprzyrodzie Tatr – problemom lasu i zwie-rząt. Pogrążymy się w wiecznym cieniupółnocnej ściany Kieżmarskiego Szczytu,sięgniemy do tradycji kar-packich zbójników.

Ponad sto stron tek-stu i pięknych zdjęć. Dlaprenumeratorów papie-rowych „Tatr” w pre-zencie z jesiennym nu-merem.

(z)(z)(z)(z)(z)