RvTiur wigns vswavlob
dianeTis saqmeTa sammarTve-
los gamomcemloba: 641
sabavSvo wignebi: 163
`RvTiur wigns vswavlob~
koordinatori:
doqtori omer meneqSe
gamomcemeli redaqtori:
doqtori iuqsel salmani
moamzada
osman ozbahCem
daasuraTa
daRistan CeTinkaiam
2006-06-Y-0003_641
ISBN 975_19_3906_9
gamomcemeli:
dianeTis saqmeTa sammarTvelo:
sasuliero sagamomcemlo sam-
marTvelos xelmZRvaneloba
misamarTi:
eskiSehiris gza me-9 km
Canqaia? ankara
tel: 0 (0312) 295 73 06
faqsi: (312) 284 72 88
www.diyanet.gov.tr
wigni gamoica:
aWaris a.r. muslimanTa sasu-
liero samufTo samarTvelos
iniciativiT
Targmani Seasrula:
Sps `Tarjimani”
q. baTumi quTaisis q. #19
winasityvaoba
gamarjobaT bavSvebo!
imisaTvis, rom Cven amqveynad da saiqioSic be-
dnierad gvecxovra, udidesma allahma saxelmZRva-
nelod wminda yurani gviboZa. wminda yuraniT rom
vixelmZRvaneloT, saWiroa, jer kargad SeviswavloT
da gavecnoT mas. Semdeg ki gulisyuri mivapyroT mis
mowodebebsa da brZanebebs.
wminda yurans Tu kargad ar gavecnobiT, uTuod,
gagviWirdeba misi aRqma da gageba; winamdebare wignSi
naTladaa mocemuli wminda yuranis saocrebani, Tu
ras Seicavs igi, Tu rogor gardaqmna da daadgina man
WeSmaritebas gzaacdenili xalxi, Tu ras qadagebs
igi amqveyniur da saiqio sacxovrisis Sesaxeb, Tu ro-
gor unda mivbaZoT wminda Suamavlebs da sxva.
wminda yurani jer gamCens gvixsnis, gvixsnis Tu
rogor gaaCina man samyaro, adamianebi da mTliani
sulieri Tu usulo arsebani. gvaswavlis Tu rogor
unda vevedroT mas, gviqadis keTilis qmedebas da
cudisagan ganridebas, igi Cven gvixsnis Cvenive Tavs,
gvamcnobs ojaxis, mezoblis, mTliani adamianebisa da
gaCenilTa mimarT pasuxismgeblobas.
Tu Cven verwmunebiT wminda yurans da Sevasru-
lebT mis brZanebebs, bednieri viqnebiT.
gamCens Zalian vuyvarvarT, amitom megzurad wmin-
da muhammed Suamavali (s.a.s) mogvivlina. mas wminda
yurani uboZa. Suamavalmac igi Cven gadmogvca, ris
meSveobiTac vhpovebT xsnis gzas.
gamCeni Zalian gviyvars. siyvaruli manve gvaswav-
la. samyaro CvenTvis gaaCina, sicocxle mogvca, janm-
rTeloba da bedniereba gviboZa.
gamCeni allahis mier gaCenili yvelaferi gviy-
vars: adamianebi, cxovelebi, buneba. viciT, rom maT
winaSe pasuxismgebloba gvakisria. amitom vecdebiT
SeZlebisdagvarad SevasruloT valdebuleba.
sayvarelo bavSvebo!
vimedovnebT, es wigni mogewonebaT, romelic uke-
Tesad gagacnobT wminda yurans. vecadeT mokled, mag-
ram ukiduresad amomwuravad da gasagebad gadmogve-
ca TqvenTvis wminda yuranis arsi da Semcveloba.
vikiTxoT Cveni Zvirfasi wigni, ufro da ufro
gavlamazdeT da gavilamazoT cxovrebac.
Tqven Cveni momavali xarT, Zalian gviyvarxarT... dianeTis saqmeTa sammarTvelos gamomcemloba
2006
RvTiur
wigns vswavlob
1. nawili pirveli
yvelaze Zvirfasi qmnileba _adamiani
• mosalodneli stumari 9
• mze yovel diliT CvenTvis amodis 10
• amqveyniuri cxvovreba erTgvari mgzavrobaa 11
• yvelaferi Cvenze amanaTia 12
• rwmena bednierebis gzaa 13
• wminda adamidan wminda muhammedamde 14
• wminda wignebi 15
• wminda yurani 16
wavikiTxoT: futkari Tavisi saxeliT
gardmovlenil suraSi mogviTxrobs 18
nawili meore
gavecnoT Cvens wigns
• angelozi mivida da mas `ikiTxeo~ uTxra 21
• Cvens wigns lamazi saxelebi hqvia 21
• yvavilebsaviT aiaTebi TiTo-TiTod moevlina 22
• yoveli samuSaos dasawyisSi `bismillah~ 24
• wminda yuranidan zogierTi sura 25
• yurani 30 nawilisagan Sedgeba 26
• naTqvami gafrindeba, naweri darCeba 26
• yuranis bulbulebi: hafizebi 28
• xaTmi: wminda yuranis Tavidan bolomde wakiTxva 29
• xelovnebis nimuSi 29
• wminda yuranis lamazad kiTxva 30
• zegavlenis mqone wminda wigni 31
• wminda yurani WeSmaritad marTals ambobs 31
• wminda yurani kacobriobis ganmanaTlebeli wignia 32
wavikiTxoT: WianWvela Tavis saxeliT
gardmovlenil aiaTSi mogviTxrobs. 34
nawili mesame
ra aris mocemuli wminda yuranSi?
• ZiriTadi sakiTxebi 39
• wminda yurani rwmenis safuZvlebs gvaswavlis 41
• yurani RvTismsaxurebas gvaswavlis 42
• wminda yurani vedrebas gvaswavlis 43
• wminda yurani zrdilobas gvaswavlis 44
• wminda yurani alalsa da akrZaluls,
kargsa da cuds, sworsa da mcdars gvaswavlis 45
• wminda yurani udides mniSvnelobas
aniWebs ojaxs 46• wminda yurani siyvaruls gvaswavlis 46
• wminda yuranis rCevebi bavSvebs 51
wavikiTxoT: oboba Tavis saxeliT
gardmovlenil suraSi mogviTxrobs 53
nawili meoTxe
wminda yuranSi gadmocemuli ambebi
• pirveli adamiani pirveli Suamavali 57
• nuhis gemi (noes kidobani) 62
• cecxlSi vardis baRi 64
• lamazTa Soris ulamazesi iusufi 70
• bavSvi wyalSi: wminda musa 73
• mWedeli Suamavali _wminda davudi 77
• CitebTan mosaubre Suamavali _wminda
suleimani 77• Cvili laparakobs: mariamis Svili isa (ieso) 78
cfhxtdb
nawili pirveli
yvelaze Zvirfasi
qmnileba _adamiani
dedamiwam Camoyalibebis xangrZlivi procesi ganvlo da igi mosalodneli stumrisaTvis iqna mom-zadebuli.
dedamiwa mzis garSemo galaqtikaSi iqna moTav-sebuli da rogorc Tavisi RerZis, aseve mzis irgv-liv brunavs, misi es moZraoba misive stumrebisaTvis cxovrebis xelsayrel pirobebs qmnis. Tavisi RerZis garSemo brunva dRe-Rames, mzis garSemo brunva ki weliwadis droebs warmoSobs.
dedamiwidan mzemde manZili allahis mier wi-naswar zustadaa gansazRvruli, odnavadac axlos rom yofiliyvnen isini erTmaneTTan, dedamiwaze yve-laferi daiferfleboda, xolo Tu piriqiT, Sors iqnebodnen erTmaneTisagan, dedamiwaze gamyinvareba daisadgurebda.
dedamiwas mosalodneli yovelgvari gare xifa-Tisagan dasacavad atmosfero akravs.
dedamiwa momavali stumris droebiT sacxovri-sad moemzada.
igi iseTi silamazeebiT iqna morTul-mokazmu-li, rom maT CamoTvlas, allahis garda, veravin Se-sZlebs.
momavali stumrisTvis yoveli saWiro wvrilma-
ni da piroba iqna gaTvaliswinebuli.
mosalodneli stumari
Cven, adamiani nam-dvilad uaRres-ad lamazi for-miT gavaCineT. (sura Tini, aiaTi 4)
Cven, adamianTan Tavisi sicocx-lis ZarRvze ufro axlos varT. (sura yafi, aiaTi 16)
sadac unda iyoT, igi (allahi) Tqven-Tanaa. (sura hadidi, aiaTi 4)
10
da movida dro imisa, rom gamoCeniliyo stuma-
ri.
igi garegnulad Zalian lamazia.
sxva arsebebisagan gansxvavdeba.
mas Wkua, goneba, grZnoba gaaCnia, survilis, fiq-
risa da saubris unari Seswevs, gamCeni am stumars
gansakuTrebiT afasebs, radgan igi Zalian uyvars.
mze yovel diliT CvenTvis amodis samyaros erTaderTi gamCeni hyavs, igi allahia.
RmerTma gaaCina planetebi, varskvlavebi, mze da mTva-
re, yovel suliers man misca sicocxle.
es qveyana allahma CvenTvis Seqmna da mTebiT,
mindvrebiT, zRvebiTa da wyaroebiT morTo. yvelafe-
ri: haeri, miwa, wyali, sinaTle, siTbo da sicive, mce-
nareebi, cxovelebi, frinvelebi, mwerebi da yvavilebi
CvenTvisaa gaCenili. dawyebuli WianWveladan spilo-
Ti damTavrebuli, yvela cxoveli uzenaesis saocari
qmnilebaa.
allahma isisni, zogi ufexod, zogi oTxfexa, zo-
gic kidev mravalfexa gaaCina.
Citebs safrenad frTebi, Tevzebs curvisaTvis
farflebi misca, futkrebs Taflis damzadeba aswav-
la. dedamiwaze, ris gaCenac iyo saWiro, yvelaferi
gaaCina.
man ~gaCndio~ brZana da gaCnda yvelaferi.
dRe CvenTvis Tendeba, nakaduli CvenTvis moe-
dineba, yvavilebi CvenTvis ifurCqneba, Citunebi Cven
gvigaloben, es yovelive CvenTvisaa Seqmnili. imis
sanacvlod, rom allahi Cven amdenad gvafasebs da
vuyvarvarT, nuTu drodadro madloba mainc ar unda
vuZRvnaT?!
mcenareebi nair-nairi, cxovelebi sxvadasxva
saxeobis, yvavilebi mravalferovani, xexili sxvadasx-
va gemovnebis, yovelives sxvadasxva silamaze, yvelas
sxvadasxva Tviseba axasiaTebs. Tu davfiqrdebiT, da-
vinaxavT, rom samyaros silamazeTa aRqmisaTvis Zala
ar Segvwevs. aseTi lamazi samyaro masze ufro Zvir-
fasi stumris samsaxurSia Camdgari. allahma adami-
ani gaCenilTa Soris yvelaze sapatio da yvelaze
maRali RirsebebiT daasaCuqra.
Cven gvwams allahi, romelmac erTi dedisa da
erTi mamisagan gagvaCina, man mogvca xeli, fexi, Tvali,
yuri, romelTa saSualebiT varsebobT. man yvelafe-
ri yovelgvari daxmarebisa da yvelasagan damou-
kideblad Seqmna. allahi ar dabadebula da arc
aravin dabadebula misgan, mas Svili ara hyavs, rad-
gan ar sWirdeba, yvelafris mflobeli da patroni
TviTon aris. Cven, allahis arsebobasa da erTobas
da imas, rom mas damxmare ar hyavs da is, rom mTeli
samyaros gamCenia, Suamavlisagan da wminda yurani-
sagan vswavlobT.
amqveyniuri cxvovreba erTgvari mgzavrobaa
amqveynad movlineba dawyebuli mgzavrobis pir-veli nabijia. adamiani nabij-nabij levs Tavis si-cocxles. izrdeba, viTardeba, xucdeba da erT dRes kvdeba, amiT amqveyniur cxovrebas asrulebs.
sxva cocxal arsebaTagan gansxvavebiT, allahis mier masze naboZebi WkuiT Tavis cxovrebas warmar-Tavs. miuxedavad imisa, rom adamians Wkua eboZa, igi Tavisi sicocxlis manZilze Tavisuflad, mis nebaze mainc araa mitovebuli, radgan mas ar ZaluZs, mxo-lod Tavisi Wkua-gonebiT miswvdes bednierebas. mas aucileblad sWirdeba megzuri, radgan es qveyana adamianebisaTvis gamosacdeli, droebiTi samyofe-lia.
amqveyanaze, Cvens gverdiT, bevri keTili, swori gzis maCvenebeli da bevric boroti, WeSmariti gzis amcdeneli arsebobs. allahis brZanebis winaaRmdeg amxedrebuli eSmaki mudam cdilobs, adamiani WeSma-
11
ueWvelad, caTa da dedamiwis gaCenaSi, Ramisa da dRis monacv-leobaSi, zRvaze adamianTaTvis sasargeblod mi-momcurav xomal-debSi, cidan allahis mier mkvdari miwis macocxleblad g a r d m o v l e -nil wvimaSi, mi-waze yovelgvar suldgmulTa mi-mofantvaSi, casa da qveyanas Sua qarTa mimoqcev-asa da morbed RrublebSia sas-waulni gulisx-mierTaTvis.
(sura bayara, aiaTi 164).
(allahi) roca
raimes gaCe-
nas moisurvebs,
misi brZanebaa
`gaCndi~ da isic
umalve gaCndeba.
(sura iasini. aiaTi 82)
allahis mier
gaCenaSi ver da_
inaxav veraviTar
uxamsobas.
(sura mulqi, aiaTi 3.)
q q q qRvTiur wigns vswavlob I. nawili. yvelaze Zvirfasi qmnileba - adamiani
rit gzas aacdinos, amisaTvis igi yovel Ronesa da xerxs mimarTavs, ar iSurebs Zalisxmevas, raTa ada-mianebs gza-kvali aubnios da isini gamCeni allahis winaaRmdeg aamxedros. igi cdilobs, daimkvidros adgili adamianTa gonebaSi, xalxs cudi keTilad, xolo keTili cudad moaCvenos da amiT iolad da-iyolios isini cudis sakeTeblad. magram imisaTvis, rom allahs adamianebi Zalian uyvars da rom moa-ridos isini eSmakis mier dagebul xafangs, man deda-miwaze Suamavlebi moavlina. isini adamianebs bedni-erebis momtani allahis rjuls aswavlian. Tu isini SuamavalTa mowodebas mihyvebian, udaod bednierad icxovreben orive qveyanaSi, rogorc saaqaoSi aseve saiqioSi, magram Tu ahyvebian eSmakis neba-survilebs, maSin orive qveyanaSi dazaraldebian.
yvelaferi Cvenze amanaTiaallahs arc Cven da arc es qveyana tyuilub-
ralod ar gauCenia, man adamianebs mravalgvari pa-suxismgebloba daakisra.
yvelaferi, rac amqveynadaa, Cvenive sicocxlec ki, Cvenve anabrad gadmogvca.
imisaTvis, rom davalebuli pasuxismgeb-loba warmatebiT SevasruloT, allahma
Wkua, goneba, fiqri da metyveleba mogv-ca. amqveynad ukeTesad rom gvecxov-ra, samarTlianobisa da mowyalebis grZnoba gviboZa.
dedamiwaze Cvens msgavsad, si-cocxlis matarebeli mravali ar-seba binadrobs. balaxs, mcenareebs, yvavilebs, frinvelebsa da mwerebs maTi Sesabamisi areali gaaCniaT. marTalia, maTi arseboba Cvensas ar
hgavs, magram sicocxle sicocxlea. amitom vecdebiT, araferi vavnoT ar-cerT cocxal arsebas, radgan isini Cvenze droebiT mobarebuli RmerTis amanaTebia. maTiT bunebis kanonebis
daurRvevlad, allahis mier dadgenil zRudeebze gadausvlelad SegviZlia vi-
sargebloT.
rwmena bednierebis gzaaCven yvelaze ukeTesad allahi gvicnobs, is Cve-
ni gamCenia da Cven mas vuyvarvarT, Cvenc igi da misi qmnilebebi gviyvars. allahs CvenTvis bedniereba surs. uzneobisagan Tavi rom gvexsna, Suamavlebi mog-vivlina, isinic Cvennairi adamianebi iyvnen. allahi maT adamianTa Soris arCevda, gansakuTrebiT icavda, zrdida da Suamavlobis valdebulebebs akisrebda. isini Sromismoyvare, Tavaziani, samarTliani sanimu-So zneobisa da moralis mqone, sando da uSiSa-ri adamianebi iyvnen da Cven gamCeni allahis mier movlenil islams gvaswavlidnen. rwmena sicocxlis arsi, bednierebis momtania, rjuli adamians uCvenebs
gamCenis da gaCenilTa Soris urTierTobis gzas.
wminda adamidan wminda muhammedamdeallahma adamianebi martod ar miatova, maT Sua-
mavlebi mouvlina. wminda adami pirveli adamiani da
12 13
da, dagimor-CilqvemdebaraT Tqven Rame da dRe, (da) agreTve mze da mTvare, da varskvlavni qed-modrekilmor-Cilni arian misi brZanebisadmi. amaSi aris, uTu-od, saswaulni, Camhxvedr xalx-TaTvis! (sura nahli, aiaTi 12.)
allahis winaSe
miRebuli rju-
li islamia.
(sura ali imrani,
aiaTi 19.)
rac arsebobs
caTa Sina da
dedamiwaSizeda,
yvelaferi al-
lahs ekuTvnis da
yvela mas uxris
qeds.
(sura rumi, aiaTi 26.)
q q q qRvTiur wigns vswavlob I. nawili. yvelaze Zvirfasi qmnileba - adamiani
pirveli Suamavalia, adamianebis modgmis winaparia. yvela adamiani misi STamomavalia, yvelani wminda adamis Svilebi varT, amitom gvqvia adamiani. wminda adamidan wminda muhammedamde mravali Suamavalia movlenili. Cveni Suamavali, wminda muhammedi (s.a.s.),
bolo Suamavalia. mis Semdeg Suamavali aRar moev-lineba qveynierebas.
Cven yvela Suamavals vaRiarebT da gvwams, yve-la gviyvars ise, rogorc wminda muhammedi (s.a.s.).
imitom, rom isinic allahis movlenili arian. yovelma maTganma adamianebs WeSmariteba aswavla, swori gza uCvena. radgan RmerTi erTia, amitom ada-mianebisaTvis sxvadasxva dros Suamavlebis meSve-obiT naboZebi rwmenac erTia. allahisagan naboZeb yovel rjuls arabulad islami (morCileba) hqvia, xolo yvela Suamavals ki muslimans, RvTis (mor-Cil) Suamavals vuwodebT.
adamianebma drodadro maTze naboZebi rjulis kanonebi TavianTi surviliT, TavianTi Sexedulebis mixedviT Secvales. marTalia, Suamavlebi maT Rv-Tiur WeSmaritebas uqadagebdnen, magram Suamavlebis gardacvalebis Semdeg isini iviwyebdnen WeSmarit sarwmunoebas da cvlilebebi SehqondaT RmerTis kanonebSi. amgvarad iqna moSlili RvTismieri WeS-mariteba. rjulis gasamtkiceblad allahi dro da dro axal Suamavals ugzavnida adamianebs, rac wmin-da muhammedamde (s.a.s.) grZeldeboda.
RmerTis mier movlenili yoveli rjuli saer-To principiT erTnairia, yvela erTRmerTianobasa da saiqio gankiTxvas qadagebs. magram, roca adamiane-bi TavianTi neba-surviliT cvlidnen RvTiur kano-nebs, rjuli originalobas hkargavda da igi RvTis winaSe miuRebeli xdeboda. aseT dros allahi axal Suamavlebs avlenda ganaxlebuli rjuliT.
swored aseTi ganaxlebuli da bolo sarwmuno-ebaa islami. igi adamianisagan xelSeuxebelia. wmin-da wigni yurania amis dasturi, romelic gardmov-lenidan dRemde ucvlelia, masSi ara Tu winadadeba, erTi asoc ki ar Secvlila. axla ki mokled gavecnoT RvTiur wminda wignebs.
14 15
wminda wignebiSuamavaloba allahsa da Cvens Soris damakavSi-
rebeli xidia. yoveli Suamavali allahis sityvebis Cvenamde momtani elCia. RmerTis mier Suamavlebze naboZeb sibrZnesa da kanons `vahi~ hqvia. allahis sityvebis krebuls ki wminda wignebi ewodeba. isini gamCenis mier adamianebisaTvis swori gzis maCveneb-lad Suamavlebze gardmovlenili wignebia.
allahma zogierT Suamavals wigni, zogs ki ram-denime furcliani broSuris odena, sarwmunoebis ka-nonebi mouvlina.
dRes msoflioSi RvTiurad wodebuli, alla-hisgan movlenili oTxi didi, wminda wigni arse-bobs. esenia: `TevraTi~ (Tora), `zeburi~ (fsalmuni), `injili~ (saxareba) da `yurani~. `Tora~ da `fsal-muni~ iudevelTa, ̀ saxareba~ qristianTa, xolo ̀ yura-ni~ ki Cveni, muslimanebis wminda wignia. yuranamde gardmovlenil wignebze morwmune – mimdevar xalxs `ehli qiTabi~ (RvTiuri wignis patroni) hqvia.
TevraTi (Tora)
TevraTi (Tora) wminda musaze naboZebi iude-velTa wminda wignia. wminda wignebs Soris upirve-lesia. iudeveloba, rogorc rjuls, erovnebasac niSnavs. amitom iudeveloba mxolod iude-velTa sarwmunoebaa. wminda musaze nabo-Zebi TevraTis (Toras) originali ar iqna Semonaxuli. TevraTis mcnebebma drodad-ro adamianTa mxridan cvlileba ganica-da, amitom dReisaTvis arsebuli TevraTi (Tora) originalur saxels ar atarebs.
zeburi (fsalmuni)
zeburi wminda davud Suamavalze naboZebi, iudevelTa Toras Semdgom, me-ore wminda RvTiuri wignia. dReisaT-vis is TevraTis (Toras) erT nawils moicavs. zeburi Semdgom fsalmunad
amaT garda wminda
yuranSi moxsenie-
bulia sami saxeli,
romelTa Suamav-
loba savaraudoa,
eseni arian: uzei-
ri, loymani da zu-
lyarneini.
yovel xalxs Ta-
visi Suamavali hy-
avda.
(sura iunusi aiaTi 47.)
wminda yuranSi
mocemuli Suama-
vlebis saxelebi:
wminda adami, wmin-
da idrisi, wminda
nuhi, wminda hudi,
wminda salihi,
wminda ibrahimi,
wminda luti, wmin-
da ismaili, wminda
ishayi, wminda iayu-
bi, wminda iusufi,
wminda eiubi, wmin-
da Suaibi, wminda
musa, wminda haruni,
wminda davudi, wmin-
da suleimani, wmin-
da iliasi, wminda
eliesa, wminda iu-
nusi, wminda zul-
qifli, wminda zeqe-
ria, wminda iahia,
wminda isa, wminda
muhammedi
(s.a.s).
q q q qRvTiur wigns vswavlob I. nawili. yvelaze Zvirfasi qmnileba - adamiani
wodebuli, epigrafebisagan Sedgeba. masSi ar aris akrZalvebi da arc brZanebebi, aramed poemis msgav-sad dawerili rCeva-darigebebia mocemuli.
injili (saxareba)
injili (saxareba) wminda isa (ieso) Suamavalze naboZebi qristianebis wminda wignia. igi isa Sua-mavlis sicocxleSi ar gadawerila, aramed wminda isa (ieso) Suamavlis cad amaRlebis Semdeg, ramdeni-me rjulis kacis mier TavianTi Sexedulebisamebr mravalvariantad iqna Sedgenili, romlebic erTma-neTs ar emTxveoda. yovel avtors Tavisi naSromi miaCnda sworad da swamda misi. aseTi areuli vi-Tareba istoriis garkveul dromde grZeldeboda. qristianebs Soris rwmenis safuZvlebis mravali saxeoba Seiqmna, ris gamoc mudam urTierT dapiris-pireba da omebi xdeboda. qristianebma, es areuloba da dapirispireba rom moespoT, isa (ieso) Suamavlis dabadebidan 325 wels dRevandeli TurqeTis qalaq iznikSi (maSindeli bizantia) didi kreba moawyes, sadac imdroindeli qristianuli samyarodan yove-li swavluli iyo miwveuli. xangrZlivi bWobisa da kamaTis Semdeg maT winaSe arsebul saxarebaTa vari-antebidan mxolod oTxi iqna SerCeuli. dRevandeli saxareba swored am oTxisagan Sedgeba.
wminda yurani
rogorc vTqviT, wminda yurani, kacobriobis swor gzaze dasayeneblad adamianebze allahis mier naboZebi bolo wminda wignia. e.i. imis Semdeg sxva RvTiuri wminda wigni aRar gardmovlindeba, masSi mocemuli mcnebebi qveynierebis dasasrulamde Za-laSia.
wminda yuranis sxva RvTiuri wignebisagan yve-laze ganmasxvavebeli niSani isaa, rom igi muhammed Suamavlis (s.a.s.) sicocxleSive Tavisive kontrolis qveS iqna werilobiTi saxiT Sedgenili. amasTan er-Tad, muhammed Suamavalma (s.a.s.) yurani Tavisive si-
cocxleSi Tavis megobrebs daazepirebina. es mtkice wesi dRemdea Semonaxuli. Suamavlis gardacvale-bis Semdeg Tavis megobrebs wignis saxiT ukve xelT hqondaT sruli yurani. Tora Suamaval musas (moses) gardacvalebidan 700 wlis Semdeg, xolo injili ki Suamaval isas (ieso) cad amaRlebidan 100-150 wlis Semdeg daiwera wignad. wminda yurani aramxolod erTi eris, aramed mTliani kacobriobisaTvis gard-movlenili wignia, romelsac allahi icavs qveyni-erebis dasasrulamde. amitom aravis Seswevs Zala Secvalos yuranis erTi marcvalic ki, radgan igi RmerTis mier daculi wminda wignia.
adamiani, sanam yuranSi mocemuli mcnebebiT iv-lis, gamCeni allahis kmayofilebas daimsaxurebs. is gaCenilTa moyvaruli da sayvarelia. adamiani da samyaro siyvaruliT gaaCina da Cvens gulebSi siy-varulis damfuZnebelic igia. dafiqrdiT, ra aris imaze ufro Zvirfasi, Tu ara mTeli samyaros gamCeni allahis siyvarulis damsaxureba!
16 17
igia, vinc gamaCina
da damadgina WeS-
maritebas, da igia,
vinc mapurebs da mar-
wyurebs, da igia, vinc
mkurnavs roca avad
vxdebi.
(sura Suara, aiaTi 78.,79,.,80)
yurani, ueWvelad,
Cven gardmovav-
lineT da misi
damcvelnic Cven
varT.
(sura hijri, aiaTi 9)
q q q qRvTiur wigns vswavlob I. nawili. yvelaze Zvirfasi qmnileba - adamiani
wavikiTxoT . . . futkari Tavisi saxeliT gardmovlinebul sura-Si mogviTxrobs:
me pawawina mweri, allahis mier gaCenil am udi-
des samyaroSi arsebul miliardobiT arsebaTagan,
erT-erTi ususuri arseba var.
udidesma allahma, adamianebze gardmovlenil
bolo RvTiur wminda wign yuranSi, gansakuTrebuli
adgili damiTmo da Cem Sesaxeb mouTxro mkiTxvels.
wminda muhammedmac (s.a.s.), allahis brZanebis Tanax-
mad, am suras Cemi saxeli uwoda. me, roca es gavige,
Zalian gamixarda.
am suraSi allahma maswavla, Tu rogor unda
davbrunde kilometrobiT Sors gasulma ise, rom ar
avcde gzas, Tu rogor gavakeTo mravalnairi, lamazi,
surnelovani yvavilisagan Tafli.
Cven, futkrebic, am brZanebis morCilni, SesaniS-
navi geometriuli dagegmarebiTa da maTematikuri
sizustiT vmoqmedebT. Tavdapirvelad 6 kuTxedis
formis sanTlis ujredebs vamzadebT, romlebic
uaRresad maRali donis da faqizi arqiteqturu-
li Semoqmedebaa. Semdeg, nair-nairi yvavilebisagan,
aTasgvari meTodiTa da SromiT, viRebT mcenareul
neqtars da Cvensave organizmSi didi jafis fasad
mravalprocesualuri reaqciis Semdeg Taflad vqm-
niT. Tafls fiWis yovel ujraSi didi sifrTxiliT
vaTavsebT. am saqmes, sxva megobar futkrebTan erTad,
samuSao seqtoris ganawilebiT, uSecdomod vakeTe-
bT. mas Semdeg, rac Cvenma gamCenma gvaswavla tkbil-
ze utkbesi, amasTanave mravali samkurnalo Tvisebis
mqone produqtis keTeba, mis dasamzadeblad dRe da
Rame vzrunavT, vmuSaobT da qveynierebis dasasru-
lamde aseTi gulmodginebiT viSromebT.
Cveni gamCeni amiT gvixsnis, rom am qveynad tyui-
lubralod araferi araa gaCenili. igi mogviwodebs,
davakvirdeT xeebs, Citebs, nair-nair yvavilebs, mCqe-
fare nakadulebsa da wyaluxv mdinareebs, casa da
varskvlavebs da yovelive amiT SevicnoT, rom usaz-
Rvro Zala da sidiade mxolod gamCens ekuTvnis.
18
da STaagona Senman
RmerTman futkars:
`moirTe saxlni
mTebSi, xeebsa da
imaTSi, rasac rom
igi(kac)ni aaSene-
ben; merme isazr-
doe yovelgvaris
nayofiTa da iare
Seni RmerTis gze-
bisamebr Tqveni-
erada~. gamosdis
maTi Signeulobi-
dan Txieri (Taf-
li) sxvadasxva
ferisa, romelSic
wamal-samkurnebe-
lia adamianTaTvis.
ueWvelad, amaSia
saswauli Camxvedr
xalxTaTvis.
(sura nahli, aiaTi
68,.69.)
q qRvTiur wigns vswavlob
20
udidesma allahma Cvens Suamavals wminda yura-
nis pirveli aiaTebi nuris (sinaTlis) mTaze, hiras
gamoqvabulSi, jebrail angelozis meSveobiT gard-
mouvlina. `vahi~ (zeSTagoneba) pirvelad ormoci
wlis asakSi ramaznis TveSi, orSabaT dRes, gard-
moevlina. es moxda C.w.a. 610 wels da gagrZelda
Suamavlis gardacvalebamde. yuranis aiaTebis gard-
movlenis Rames yadiris Rame hqvia. muslimanebi am
Rames locvasa da RvTismsaxurebaSi atareben.
Cvens wigns lamazi saxelebi hqvia:wminda yurani es iseTi wignia, romlis wakiTxva
RvTismsaxurebaa.
wminda yurani WeSmaritebis sicruisagan, simarT-
lis cdomilisagan, kargis cudisagan ganmasxvavebe-
lia, amitom mas `furyani~ (ganmasxvavebeli) hqvia.
wminda yurani kacobriobisaTvis qveynis daqce-
nawili meore
gavecnoT
RvTiur wigns
roca yurani iki_
Txeba, usmineT mas
da gaCumdiT, raTa
Sewyalebul iyveT.
(sura arafi, aiaTi 204)
TiToeuli Cvengani, am ulamazesi samyofis wonaswo-
robis mouSlelad, Cveni sulierebis, keTildReobis
gasaumjobeseblad unda virjebodeT. ra iqneba, nu
daviviwyebT! RmerTis nebiT, Tqvenc dainteresdebiT
Cveni am CamonaTvaliT da roca Cven, futkrebs, dagvi-
naxavT, gaixsenebT Cvens naTqvams.
Tqven Tu iciT, ratom da rogor unda vceT al-
lahs Tayvani? amaze Tu gifiqriaT? amis gasarkvevad,
upirvelesad, yurani unda ikiTxoT. Cemi saxelis
mqone am erT suraSic ki mravali RvTiuri (zeciuri)
WeSmaritebaa moTavsebuli. modiT, gadavxedoT mas.
am suram saxeli `nahli~ Cemgan aiRo. `nahli~
arabuli sityvaa da qarTulad futkars niSnavs. es
wminda yuranis me-16 suraa da 128 aiaTisagan Sedge-
ba. am aiaTebSi, cisa da samyaros, dedamiwis, eko da
bio sferos silamaze, urTierTSexamebaa warmoCeni-
li, adamianTa yofis Sesaxebaa moTxrobili. moTxro-
bilia agreTve, Tu ra da rogor ifiqros adamianma
yovelive amaTze, gamCeni allahi rogor scnos da
rogor eTayvanos mas.
erTi sityviT, moTxrobilia rwmenaze, urwmuno-
ebaze, samarTlianobaze, sikeTeze, fiqrebze, moral-
ze, pirobis Sesrulebaze, sibrZneze, sulgrZelobaze,
moTminebasa da zrdiloba-Tavazianobaze.
iciT Tu ara, rom Zvirfasi muhammed Suamavali
(s.a.s.) rogor ufrTxildeboda yovel arsebas da udi-
des mniSvnelobas aniWebda maT sicocxles? brZolis
drosac ki meomrebsa da Tavis megobrebs afrTxi-
lebda: `frTxilad! cxoveli ar moklaT, xeebs, nar-
gavebs ziani ar miayenoT, bavSvebs, qalebs, moxucebs,
RvTismsaxurebaSi myof sxva sarwmunoebis warmomad-
genlebsa da maT samlocveloebs Tavs ar daesxaT~.
am sityvebis aRsruleba dRevandel samyaros ha-
eriviT sWirdeba!
angelozi (melaiqe) mivida da mas
`ikiTxeo~ uTxra.
q qRvTiur wigns vswavlob
vamde gzis ganmanaTlebeli sxivia (nuri).
wminda yurani yovelgvari moraluri da sulie-
ri daavadebebis mkurnali wamalia.
wminda yurani yvelaze xifaTian drosac swori
gzis maCvenebeli megzuria.
wminda yurani xsenebaa (ziqria), romelic adami-
ans axsenebs Tavis gamCensa da Tavis Tavs, Tu ras
warmoadgens igi.
wminda yurani udidesi allahis sityvaa.
yvavilebsaviT aiaTebi TiTo-TiTod moevlina
yuranis yvela winadadebaswinadadebas aiaTi hqvia. zogi
aiaTi ramdenime asobgerisagan Sedgeba, zogic erT
gverds moicavs. yuranSi sul 6236 aiaTia.
yurani Cvens Suamavals erTbaSad da erTdrou-
lad ar gardmovlenia, igi nawil-nawil mosdioda
mas. zogi aiaTi ZiriTadSi raime ambis Semdeg iqna
movlenili, radgan allahi ama Tu im movlenis axs-
na-ganmartebas aiaTis meSveobiT acnobda Suamavals.
es procesi 23 weliwads grZeldeboda imitom, rom
xalxi ukeT gaTviTcnobierebuliyo yuranis filo-
sofiaSi. ise, rogorc Cven yoveldRiurad vizrdebiT,
Senoba rogorc TiToeuli aguris daSenebiT Sen-
deba, nergi nel-nela matulobs, yuranic aseTnairad
dasrulda.
Cvenma Suamavalma 23 wliani Suamavlobis pieri-
odSi 13 weli meqaSi, 10 weli ki medinaSi gaatara.
amitom meqaSi naboZeb aiaTebs `meqis~, xolo medina-
Si naboZeb aiaTebs `medinis~ aiaTebi hqvia. meqaSi na-
boZebi aiaTebi umeteswilad rwmenis, saiqio sacxov-
risis, zrdilobisa da moralis sakiTxebs gvamcnobs.
medinaSi naboZebi aiaTebi ki ojaxur da sazogado-
ebriv sakiTxebze amaxvilebs yuradRebas.
22
ueWvelad, es yura-
ni adginebs swor-
WeSmaritebaze, da
im morwmuneebs
h m a x a r o blo b s
udides jildos,
romlebic iRvwian
keTils.
(sura isra, aiaTi 9.)
q qRvTiur wigns vswavlob
rebis dros `faTihas~ vkiTxulobT. micvalebulTa
sulebis mosaxseniebladac `faTihas~ vkiTxulobT.
`faTihas~ Semdeg didi madlia sura `ihlasis~
(gulis ganwmenda) kiTxva. allahi am suraSi Tavis-
Tavs mokled da Sinaarsianad axasiaTebs.
amitom es sura erTRmerTianobis rwmenis mTava-
ri ZarRvia.
yuranSi mocemul suraTagan yvelaze metad sa-
kiTxavi erT-erTi sura `iasinia~, `iasini~ `hei, adami-
ano!~ mniSvnelobisaa. am suras yuranis guli ewode-
ba. igi muslimanebis mier yvelaze xSirad sakiTxavi
suraa. gansakuTrebiT juma (paraskevi) Rames da sa-
saflaoebis monaxulebis dros ikiTxeba. am suraSi
moTxrobilia rwmenis safuZvlebze, allahis erTo-
basa da mis uZlieresobaze, adamianis gaCenasa da
sikvdilze, xelmeored gacocxlebaze.
yuranSi mocemuli sura `rahmani~ aranakleb
24
aiaTebisagan Semdgar nawils `sura~ hqvia. wmin-
da yuranSi 114 suraa. ise, rogorc aiaTebi, surebic
moculobiT sxvadasxvagvaria. magaliTad: sura `ba-
yara~ 286 aiaTs Seicavs da 48 gverdis tolia. igi yu-
ranSi yvelaze didi suraa. amis sapirispirod erT
striqoniani surac arsebobs. mag: `qevseris~ sura.
amgvarad, aiaTebi surebs, surebi ki yurans qmnian.
yoveli samuSaos dasawyisSi `bismillah~
RvTiur wminda yuranSi, garda erTisa, yvela
sura `bismillahiT~ iwyeba. amitom ise, rogorc yu-
ranis kiTxvas bismillahiT viwyebT, Cveni yoveld-
Riuri saqmianobac `bismillahiT~ unda daviwyoT.
`bismillah~ - `bismillahirahmaanirrahiim~ an mok-
led `bismillahs~ vityviT, rac qarTulad,_ `viwyeb
mowyale Semwynarebeli allahis saxeliT~,_ niSnavs.
ama Tu im samuSaos, roca `bismillahiT~ (alla-
his saxeliT) daviwyebT, RmerTi dagvexmareba da
samuSao gagvioldeba. Wamis win, skolaSi wasvli-
sas, gakveTilebis swavlis dawyebis dros, Zilis win
da manqanaSi Cajdomisas aucileblad `bismillah~
unda vTqvaT. morwmuneebs enaze mudam `bismillah~
adgas. muslimanebis simboloTagan erT-erTi `bis-
millahia~.
wminda yuranidan zogierTi sura`bismillah~, yuranis gasaRebi, xolo sura `fa-
Tiha~ ki karia. masSi nabrZanebia, rom qeba-dideba,
locva da RvTismsaxureba, allahs ekuTvnis da
daxmarebisaTvis mxolod mas unda mivmarToT.
yoveldRiur cxovrebaSi, locvaSi da vedrebaSi
yvelaze metad sakiTxavia sura ̀ faTiha~, yoveli ved-
Tqvi, rom igia
allahi erTad-
erTi. arafer-
zea damokidebuli,
maszea yvelaferi
damokidebuli, ar
Sobila da arc
uSobia, ar arsebobs
aravin da araferi
misi Tanaswori
da Tanamoziare.
(sura ihlasi )
25q q q qRvTiur wigns vswavlob II. nawili. gavecnoT RvTiur wigns
xSirad sakiTxavia. misi saxeli allahis erT-erTi
saxelisaganaa aRebuli.
`rahmani~ mowyales niSnavs. gamCeneli yvela ga-
CenilTa mimarT mowyalea da yvelas sarCos aZlevs.
mniSvneloba ara aqvs arc erovnebas da arc rwmenas,
Tundac adamiani urjulo iyos, allahi mas amqveynad
sarCos mainc miscems, saiqioSi ki ara.
yurani 30 nawilisagan Sedgeba.Zvirfasi wigni wminda yurani, aiaTebisa da su-
rebis garda, nawilebadac iyofa, es dayofa yuranis
kiTxvas gviolebs.
yuranis Sesavlidan dawyebul yovel 20 gverds
`juzi~ anu nawili ewodeba. yoveli nawilis dasaw-
yisSi lamazi Canaxati yvavili gvelodeba, romelsac
`juzis~ yvavili hqvia. vinc erTi nawilis kiTxvas
asrulebs, uTuod am yvavilTa konas xvdeba. yuranSi
aseTi 30 `juzia~.
naTqvami gafrindeba,
naweri darCeba Cvenma Suamavalma allahis mier masze nawil-
nawil gardmovlenili aiaTebi imTaviTve wera-kiTx-
vis mcodne muslimanebs daawerina. Suamavlis mier
monayoli yuranis damwer pirebs `vahis~ mwerlebi
hqvia. maTi movaleoba yoveli gardmovlenili aia-
Tis dawera iyo. Suamavalze gardmovlenili yoveli
aiaTi am jgufis mier, unaklod iqna dawerili. maT
Soris iyvnen: wminda abu beqiri, wminda omari, wminda
osmani, wminda ali, sabiTis Svili zeidi da sxva ram-
denime pirovneba. swored maTi damsaxurebaa is, rom
yuranma yovelgvari cvlilebis gareSe originalis
saxiT moaRwia Cvenamde.
26
rahmani da rahimi
allahis saxeliT.
dideba allahs
samyaroTa Rmer-
Ts. igia rah-
mani da rahimi,
gankiTxvis dRis
meufe, mxolod
Sen gcemT Tay-
vans, mxolod Sen
gTxovT,Sewevnas.
gvatare swori
gziT. imaTi gziT,
vinc Seni sik-
eTiT daajildove
da ara Sengan
SerisxulTa,Aarca
S e m c d a r T a .
(sura faTiha)
q qRvTiur wigns vswavlob
wminda Suamaval muhammedis Semdeg muslimanebs
wminda abu beqiri Caudga saTaveSi. swored misi
meTaurobis dros, wminda omaris iniciativiT, yurani
erT wignad Seikra. amas Tan erTvoda yuranis zepi-
rad mcodneebis (hafizebi) dasturi da mas `musha-
fi~ ewoda. pirveli `mushafi~ wminda abu beqirTan
inaxeboda.
misi gardacvalebis Semdeg gadaeca wminda omars,
Semdeg ki Suamavlis cols, wminda hafsas, xolo mis-
gan wminda osmanma miiRo.
wminda osmanis xelmwifobis dros islamuri
saxelmwifos sazRvrebi Zalze gafarTovda, mraval-
ma adamianma miiRo islami, aucilebeli gaxda saxel-
mwifos yovel kuTxeSi yuranis gagzavna, raTa xalxs
RvTis kanoniTa da mcnebiT emoqmeda. am moTxovni-
lebis Sesavsebad deda wignad wodebuli, Suamav-
lis dros dawerili yuranidan gadmoweriT, yurani
gamravlda, axali wignebi 7 did qalaqSi gaigzavna,
dReisaTvis Cvens saxlebSi arsebuli yoveli yurani
im wignis aslia.
yuranis bulbulebi: hafizebiZvirfasi yuranis Tavidan bolomde zepirad
mcodnes `hafizi~ hqvia.
hafizoba Zalian Zvirfasi da madli saqmea, yu-
ranis Tavidan bolomde zepirad mcodne adamianebs
mosiarule yuransac uwodeben, radgan isini mTlian
yurans gonebaSi inaxaven.
amJamad dedamiwaze asiaTasobiT hafizia. ama
Tu im dasaxlebaSi Tu hafizi ar aris, maT Soris
mkiTxavi adamiani mainc aucileblad iqneba.
`aaSiri~ yuranis ama Tu im nawilis dazepirebu-
li aiaTebia.
xaTmi:wminda yuranis Tavidanbolomde wakiTxva
xaTmi, wminda yuranis Tavidan bolomde wakiTx-
vaa. yovelwliurad wminda muhammed Suamavali (s.a.s.)
ramaznis TveSi, imdroisaTvis naboZeb aiaTebs jeb-
rail melaiqes ukiTxavda. Semdeg jebrailic mas
ukiTxavda. Suamavalica da `vahis~ momtani melaiqec
erTimeores aseTnairad ukiTxavdnen yurans. Suamava-
li kiTxulobda, angelozi usmenda. angelozi kiTxu-
lobda, Suamavali usmenda. urTierT winaSe yuranis
aseT kiTxvas `muyabule~ hqvia, swored aseTi urTi-
erT winaSe kiTxvis meSveobiT iqna wminda yurani
dRemde ucvlelad moRweuli Cvenamde.
ramaznis TveSi xaTmis kiTxvis gansakuTrebulo-
ba swored iqidan modis. ramazanSi Tan vmarxulo-
bT da Tan wminda wignis, yuranis, Tavidan bolomde
kiTxviT xaTmi Camogvyavs.
xelovnebis nimuSebi wminda yuranis lamazad dawerisaTvis gaforme-
buli, specialuri kaligrafiuli damwerloba iqna
SemuSavebuli. mwerlobis am dargs weris xelovneba
ewodeba. am saxis damwerlobas Tavisi specialu-
ri saweri masala da kalmebi gaaCnia. aseve weris
gansakuTrebuli wesebi aqvs da damwerlobis nair-
saxeoba gaaCnia. rom iyo kargi gadamweri, unda iswav-
lo am xelovnebis mcodne maswavlebelTan. lamazi
kaligrafiiT dawerili yurani adamians siamovne-
bas hgvris. aseTi naweri yurani mravalferovani da
Tvalwarmtacia. aseTnairad moxatuli asoebiT nawe-
ri yuranis sxvadasxva aiaTebs xSirad meCeTebsa da
Zveli medreseebis kedlebze vxvdebiT.
28 q 29
wminda muhammed
Suamavali br_
Zanebs:
`Tqvengan, yvelaze
ukeTesi isaa, vinc
yurans iswavlis
da aswavlis~
(buhari, yuranis
siZvirfase, 21)
q q q qRvTiur wigns vswavlob II. nawili. gavecnoT RvTiur wigns
wminda yuranis lamazad kiTxvawminda yurani, qveynad arsebul wignTa Soris,
yvelaze lamazi da saukeTesoa. sityvaTa Soris mas-
Si yvelaze lamazi sityvebia SerCeuli, isini gamCe-
ni allahis sityvebia. muslimanebi vcdilobT, rac
SeiZleba xSirad da lamazad vikiTxoT igi, riTac
udidesi kmayofileba gveniWeba.
Tavdapirvelad wminda yurani xmovnebis gareSe
iwereboda, magram, roca islami msoflio masStabiT
gavrcelda, axalad gamuslimanebul Zmebs wminda yu-
ranis swavla xmovnebis gareSe gauWirdaT, saWiro
gaxda xmovani asobgerebis gamomxatveli niSnebis
dasma, ramac Zalzed gaadvila yuranis kiTxva.
wminda yuranis mxatvrulad kiTxva xelovnebaa.
lamazi xmiT nakiTxi yurani msmenelze udides ze-
moqmedebas axdens. ra Tqma unda, yvela lamazad ver
vikiTxvaT, magram mTavaria, vecadoT, rasac SevZlebT,
vikiTxoT mondomebiT. sanam wminda yuranis kiTxvas
daviwyebdeT, abdesi (wyliT ganbanva) unda aviRoT,
mere `euuzubillahi mineSSeittaanirraajiim bis-
millaahirrahmaanirrahiim~ vityviT da nel-nela,
guldasmiT da mondomebiT daviwyebT kiTxvas.
zegavlenis mqone wminda wigniwminda muhammed Suamavali (s.a.s) yovel saRamos
meqaSi Tavisi sacxovrebeli saxlis win lamazi xmiT
wminda yurans kiTxulobda. misi kiTxva imdenad izi-
davda xalxs, rom urwmuno meqelebic ki farulad
usmendnen mas. erT Rames meqel urwmunoTagan sami
kaci Suamavlis kiTxvis mosasmenad farulad, cal-
calke mivida. ukan dabrunebisas samive erTmaneTs
Sexvda, magram TavianTi saqcieli erTmaneTs vera
da ver gaumxiles, Tumca simarTle TavisTvis sa-
mivem gaigo. `yuranis WeSmaritebas uaryof, arada
mis mosasmenad midixar, ranairi saqcielia es, vinmem
rom gaigos, ra pasuxs gascem?~ ekiTxebodnen erTma-
neTs urwmunoebi. `dReis Semdeg yuranis mosasmenad
aRar movideT~, piroba daudes erTmaneTs, magram meo-
re dRes kvlav ver moiTmines da yuranis mosasmenad
Cumad mividnen, ai, aseTnairad izidavda yurani Tavi-
sive uarmyofelebsac ki.
wminda yurani WeSmaritad
marTals ambobswminda yurani yvelasaTvis xelmisawvdomi wig-
nia, sakiTxavad, saswavleblad da gasagebad iolia.
wminda wigni saTqmels aSkarad da gasagebad gveub-
neba, yuranis gansakuTrebuloba is aris, rom saswav-
leblad da dasazepireblad advilia. msoflioSi am
Tvisebis matarebeli meore wigni ar moipoveba.
imisaTvis, rom yuranma Tavisi saTqmeli iolad
gviTxras, zogjer warsulSi momxdar namdvil ambe-
bs zRapris stiliT gadmogvcems, raTa Cvenc am per-
sonaJTagan aviRoT magaliTi.
zogjer, zogierTi aiaTis Sinaarsis gageba gviZ-
neldeba, aseTi aiaTebi ZiriTadad Rrma literatu-
ruli Sinaarsisaa. am dros saWiroa, gadavxedoT
Tefsiris (yuranis ganxilvis) wigns. amis garda
msoflioSi arsebobs mraval enaze Targmnili yu-
rani.
ama Tu im aiaTis mniSvnelobis Zirfesviani gage-
ba Tu gviWirs wminda yuranis Tefsiris (ganxilvis)
wignebs unda mivmarToT, xolo Tu wminda yuranis
qarTuli mniSvneloba gvainteresebs, maSin misi qar-
Tuli Targmani unda wavikiTxoT.
Tu gvsurs, yoveldRiuri namazis dros Cvens
mier nakiTxi sura `faTihas~ mniSvneloba gavigoT,
unda wavikiTxoT misi pirdapiri Targmani, magram
30 31
wminda muhammed
Suamavali brZa-
nebs: `islami xuT
safuZvelze iqna
agebuli: mowmeoba
allahis erToba-
ze da muhammedis
Suam a vlobaze ,
namazis locva,
zeqaTis gadaxda,
hajoba da ramaz-
nis TveSi marxva~
(buhari, `rwmena~ 2)
da, rodesac kiTx-
ulob yurans,
sTxove allahs
dacva saqolaviT
gandevnili SeiT-
nisagan.
(sura nahli, aiaTi 98).
q q q qRvTiur wigns vswavlob II. nawili. gavecnoT RvTiur wigns
32 q
Tu gvsurs, gavigoT misi Sinaarsi, maSin unda wavi-
kiTxoT ganxilvis wignebi sxvadasxva enaze, Tu ki
aseTi saxis wignebi Cvens enaze ar gagvaCnia.
wminda yurani kacobriobis
ganmanaTlebeli wignia yurani adamianebs saukeTesosa da marTalze epa-
tiJeba, vinc mis mipatiJebas gamoexmaureba, usamarT-
lobis, mCagvrelobis, adamianisaTvis Seuferebeli
saqcielis Semcveli wyvdiadidan islamis usasrulo
naTelSi hpovebs adgils. misi megzurobiT adamiane-
bi davrdomilTa, obolTa da miusafarTa mfarveli
xdebian, egoizms, siZunwes, daundoblobas da borote-
bas, mxolod da mxolod wminda yuranis megzurobiT
aicileben Tavidan.
muslimanebi, romlebic asruleben wminda yura-
nis brZanebas, allahis kmayofilebis mopovebis gze-
bs moZebnian, mezoblis uflebebs daicaven, aramis,
tyuilisa da Ralatis gzas ar gahyvebian, tyuilis
adgils -simarTle, orpirobis adgils - simtkice,
qedmaRlobis adgils Tavmdabloba daikavebs.
wminda yuranis gardmovleniT, sazogadoebaSi
adgilis ar mqone qalebma, mravalnairi ufleba moi-
poves. adamianebma islamiT gaiges, rom qaliSvili da
vaJiSvili orive Svilia da erTnairad unda uyvar-
deT. invalidebze daxmareba da maTi sazogadoebis
ferxulSi Cabma wminda yuranma gvaswavla, kacobrio-
bis samarcxvino laqad wodebuli monobis mospobis
gzebic wminda yuranma dasaxa.
wminda yurani adamianebisaTvis ise amobrwyinda,
rogorc dilis mzis sxivi. misiT ganaTda wyvdiadi,
misiT gabrwyinda samyaro, misiTaa daculi qveynad
adamianis ufleba, samarTali, ndoba, simSvide, mSvido-
ba da bedniereba. misiT gamravlda qveynad patiosa-
ni xalxi.
wminda yuranma adamianebs uzneobisagan ganwmenda
aswavla.
wminda yuranma adamianebs urTierTSoris qonebis
gayofa aswavla.
wminda yuranma adamianebs megobroba-Zmoba aswav-
la
wminda yuranma adamianebs mSvidobisa da siyvaru-
lis arsi aswavla.
wminda yuranma adamianebs adamianuri kultura
aswavla.
33q q qRvTiur wigns vswavlob II. nawili. gavecnoT RvTiur wigns
wavikiTxoT . . .WianWvela Tavisi saxeliT gardmovlinebul suraSi mogviTxrobs
rogorc cnobilia, udidesma allahma Cvens sayvarel wminda muhammed Suamavals (s.a.s.) aiaTebi gardmouvlina, es aiaTebi Sekrebilia yuranSi. swo-red aseTi krebulisagan Semdgari yuranis erTerT Tavs Cveni saxeli, `WianWvela~ hqvia, romelSic Cveni winaprebisa da wminda suleiman Suamavals Soris momxdari ambavia gadmocemuli.
modiT, Tavdapirvelad yvelam erTad gavecnoT yuranis 27-e suras, romelsac `WianWvelas~ saxeliT moixsenieben. es sura 93 aiaTisagan Sedgeba, masSi ZiriTadad Semdegi sakiTxebia mocemuli:
rwmena udides allahze da mxolod masze Tay-vaniscemaa, allahisagan gardmovlenil yuranze da-jerebaa. rom, rasac ver vxedavT da rac ar viciT, is allahma icis da xedavs, yovelgvari sikeTe al-lahisganaa da rom mas saamisod (Suquri) madlo-ba unda SevwiroT, wminda suleiman Suamavalsa da mbrZanebel belyiss Soris momxdari ambavi, wminda Suamavlebis: musas, salihisa da lutis cxovrebidan epizodebi, yovelive es Cemi saxelwodebis sura-Sia moTxrobili. zogierT adamians, miuxedavad imisa, rom saocrebebiT aRsavse ambebia moTxrobili yu-ranSi, allahi mainc ar swams, me ki, rac ufro amaze vfiqrob, umalve allahs madlobas vswirav.
sanam wminda suleiman Suamavlis ambebs mo-giTxrobde, manamde minda WianWvelebis yofa-cxovre-ba gagacno, darwmunebuli var, gaocebuli darCebiT.
Cven, WianWvelebi, sam saxeobad viyofiT: WianW-velebis mmarTveli dedofali, mamri WianWvela da muSa WianWvela. yoveli saxeoba Tavisi movaleobis sruli codniT evlineba amqveyanas. Cven TqvensaviT skola, swavla, gamocda da diplomi ar gvWirde-ba, radgan yovelive amas pirdapir Cvenive gamCeni gvaswavlis.
miuxedavad imisa, rom Zalian patarebi varT, udi-desma allahma gansakuTrebuli Tvisebebi mogvaniWa: sistematuroba, wvrilmani angariSebis gamoyvana-ga-moTvla, erTimeoresSoris samuSaos ganawileba da rac mTavaria, garjisunarianoba. Cveni cxovrebis pi-
robebi Zalian mZime da Znelia. puris erTi marcv-lis budeSi Casatanad ramdenime saaTi gvWirdeba, amitom ineba allahma CvenTvis aTasobiT jgufurad cxovreba, rom Zlierni vyofiliyaviT. Cven sxva cxo-velebisagan saocrad gansxvavebuli varT da Cveni cxovrebis pirobebisaTvis Sexamebuli agebuleba gvaqvs.
Cven Cvenive budeebs miwis qveS vakeTebT da erTimeoresTan gzebiT vakavSirebT, radgan mosalo-dnelia uamravi xifaTi, rogorc adamianebis mxridan aseve wvimisganac. curva ar viciT, amitom wyalSi male vixrCobiT, adamianebi ki zogjer ver gvamCneven da zogjer ki ganzrax gvanadgureben. cota yurad-RebiT rom iaron, maSin Cvenc SegvamCneven da gadav-rCebiT am ubedurebas. gTxovT, Cvens mimarT cota yuradRebiT iyoT!
axla ki wminda suleiman Suamavlis ambavs mo-giyvebiT. RmerTma mravali arseba wminda suleiman Suamavlis mbrZaneblobaSi moaqcia. qari sasurvel adgilas atarebda, Citebi mas ambavs uzidavdnen, mTe-bi masTan erTad allahs adidebdnen da sxva. RmerT-ma mas SuamavlobasTan erTad, xelmwifoba, sibrZne, simdidre uboZa, Citebisa da cxovelTa ena aswavla. miuxedavad amisa, igi arasdros medidurobda, radgan man icoda, rom yovelive es gamCenis wyaloba iyo. igi iseTi gulmowyale iyo, rom gzis erTi mxridan meore mxares momavali WianWvelebis jgufic ki Se-niSna da laSqari SeaCera, rom isini ar gaesrisaT.
wminda suleiman Suamavalma udides allahs sTxova, rom igi iseTi saqmis iniciatori gaexada, xalxs rom Seuyvardeboda da saiqioSic jenneTiT (samoTxiT) dajildovdeboda.
es sura gvacnobs, rom samyaroSi arsebuli yove-li sulieri allahs eTayvaneba, amitom adamianebmac unda icodnen, rom samyaro marto maTi rodia da arc erT arsebas ziani ar unda miayenon. ar daa-viwydeT, rom es qveyana Citebs, futkrebs, WianWvelebs da sxva uamrav gaCenilebs unda gauyon, gvacnobebs, Tu ra jildo elodebaT saiqioSi maT, vinc irwmuna da ra sasjeli daimsaxures maT, vinc ar irwmuna, an irwmuna, magram Sescoda. am sakiTxebis irgvliv ma-galiTad warsulSi myofi xalxi mohyavs.
wminda yuranSi yvelaze metad (Tevhidze) er-TRmerTianobazea gamaxvilebuli yuradReba. es ki
34 35q q q qRvTiur wigns vswavlob II. nawili. gavecnoT RvTiur wigns
roca movidnen
(suleiman Suama-
vali da laSqari
misi) WianWvelas
xeobaSi, erTma Wi-
anWvelam Tqva:
`hei, WianWvelebo!
Tqvens samyofebSi
SediT, raTa ar
dagabijon sulei-
manma da laSqarma
misma, uneblied, ise,
rom maT verc ki
gaigon. mis am si-
tyvaze gaicina su-
leimanma da Tqva:
`RmerTo Cemo! mim-
marTe Sendami mad-
lobis gamoxatvis
gzas, imis gamo, ra
sikeTec margune me
da Cems mSoblebs,
da damadgine iseTi
keTilis qmedebis
gzaze, Sen rom
kmayofili iqnebi
da Semiyvane Senis
wyalobiTa keTil-
ismqmnel Sens mona-
msaxurTa rigebSi.
(sura nemli, aiaTi 18,
19.)
nawili mesame
wminda yuranSi ra
aris mocemuli?
ZiriTadi sakiTxebi
yuranis ZiriTadi Tema allahi da adamiania.
yurani gvixsnis da gvaswavlis Cvens valdebule-
ba-movaleobebs allahis, Cvenive Tavis, mSoblebis,
ojaxis, mTeli kacobriobis, cxovelebisa da bu-
nebis winaSe. yurani yvela sakiTxSi swor gzas
gviCvenebs.
igi adamianisagan moiTxovs allahisa da Sua-
mavlis mimarT morCilebas.
yuranSi mocemulia, rogorc rwmenis, RvTism-
saxurebisa da moralis safuZvlebi, aseve kvebis,
qorwinebis, ekonomikisa da socialuri Temebis,
individisa da sazogadoebis urTierTobis uam-
ravi amomwuravi axsna-ganmarteba. aseve gadmoce-
mulia SuamavalTa istoriebi da maT mimdevarTa
gmiruli RvTismosaobis ambebi, romelTa wakiTx-
vis Semdeg adamiani uTuod iRebs magaliTs maTi
cxovrebidan.
Tayvani eciT allahs
da ar gauCinoT ara
moziare, da keTilad
moepyariT ded-mamas
da axlo naTesavebs da
oblebsa da Raribebs
da axlo mezoblebs
da Soreul mezob-
lebs da gverdSi myof
megobars da mgzavrs
da Tqvens xelqveiTad
myofT. ueWvelad, al-
lahs ar uyvars, vincaa
amayi da mediduri.
(sura nisa aiaTi 36)
niSnavs, rom gvwamdes erTi RmerTi allahi da sxva arafers veTayvanoT da vevedroT. visac erTi Rmer-Ti swams, isini arasdros loculoben kerpebze da arasdros iTxoven maTgan daxmarebas. sinamdvileSi usulo sagnebisagan daxmarebis moTxovna da maTze vedreba RvTismosaoba rodia. aseT saqciels mxo-lod da mxolod uvicni Tu sCadian.
wminda yurani radgan erTRmerTianobaze (Tevhi-dze) amaxvilebs did yuradRebas, SegviZlia vTqvaT, rom erTRmerTianoba yuranis mTeli Tema da gulia. adamiani, roca allahis arsebobisa da erTobis sawi-naaRmdegod iqceva da moqmedebs, misi rwmena Sreba da ileva. rogorc gulis gaCerebiT adamiani kvdeba, Sesustebuli rwmenac droTa ganmavlobaSi qreba.
adamiani, rodesac rwmenis kanonebiT moqmedebs, aucileblad sikeTisaken iswrafvis da cuds gane-rideba. es ki rwmenis bunebrivi Sedegia, morwmune yuranis mier naCvenebi gziT ivlis, rac sabolood adamianSi keTili qmedebis survils ayalibebs da igi rogorc pirovneba, yvelasaTvis sando da pativ-cemulia.
wminda yurani aseve gvixsnis, rom amqveyniuri cxovreba droebiTia, adamianebi sikvdilis Semdeg unda gacocxldnen da pasuxi unda agon TavianT namoqmedarze.
38 q qRvTiur wigns vswavlob
40
morwmuneno! erT-
ma tomma masxrad
ar aigdos meore
tomi, SeiZleba
isini ufro uke-
Tesi iyvnen maTze,
da nurc qalebi
aigdeben masxrad
sxva qalebs, Sei-
Zleba isini ufro
ukeTesni iyvnen ma-
Tze, erTmaneTi ar
SeuracxyoT, erT-
maneTi (cudi) met-
saxeliT ar moix-
senioT. rwmenis
miRebis Semdeg
`cdomileba~ ra-
oden cudi saxelia,
da vinc ar moin-
aniebs, ai, swored
isini arian cod-
vil-despotni.
(sura hujuraTi, aiaTi
11.)
41
wminda yurani rwmenis safuZvlebs gvaswavlis
yurani uwinaresad adamianebs rwmenisaken mouwo-
debs. am sakiTxis irgvliv yvela im detals xsnis,
Tu ras unda erwmunos adamiani. wminda yuranis mier
mowodebuli rwmenis safuZvelTagan pirveli gamCe-
neli allahis rwmenaa, Semdeg rigis mixedviT: rwmena
melaiqebis (angelozebi), RvTiuri wignebis, Suamavle-
bis, saiqio gankiTxvis dRis, bedisweris, rom yvela-
feri, kargica da cudic, allahismieria. Cven gvwams
allahi da mis mier nabrZanebi rwmenis safuZvlebi.
wminda yurani adamianebs islamze morCilebas
mouwodebs. yovelma Cvenganma amqveynad namoqmedarze
pasuxi unda agos, uamravi gamafrTxilebeli aiaTi
gvamcnobs, rom allahi mis mier naCvenebi gziT mo-
siaruleebs saiqio sikeTes hpirdeba. erTi sityviT,
wminda yurani gvaswavlis, rom amqveyniuri sacxov-
risi droebiTia, mudmivi ki saiqioa, amitom Tadarigi
droze unda daviWiroT. yoveli adamiani amqveynad
namoqmedaris samagieros aucileblad miiRebs. ami-
tom wminda yurani gvafrTxilebs, rom arasodes dag-
vaviwydes saiqio sacxovrisi da gankiTxvis dRe.
yurani RvTismsaxurebas gvaswavliswminda yuranSi nabrZanebia RvTismsaxurebis au-
cilebloba da misi ZiriTadi safuZvlebi. magram Tu
rogor unda vikiTxoT yurani da rogr SeviswavloT
RvTismsaxurebis esa Tu is detali, amas muhammed
Suamavlisagan vswavlobT. man muslimanebs Tavisi
SesrulebiT piradad aCvena RvTismsaxurebis forma
da saxe. misgan vswavlobT aramarto RvTismosao-
bis formas, aramed rjulis mTlian safuZvlebs, misi
cxovreba da qcevebi CvenTvis udidesi magaliTia, man
brZana: `me rogorc vloculob namazs, Tqvnc ise
iloceTo, hajobis RvTismsaxurebani Cems msgavsad
SeasruleTo.~
namazi yoveldRiuri RvTismsaxurebaa. igi udi-
des allahsa da Cvens Soris uwyveti kavSiris ma-
tarebelia, sisufTave da janmrTelobaa. locvamde
aRebuli abdesiT (ganbanva) organizmi sufTavdeba
yovelgvari sibinZurisagan. dReSi xuTjer qaabasa-
ken mlocavi adamiani cud saqciels aucileblad
ganerideba da keTilismsurveli Seiqmneba.
marxva weliwadSi erTxel, ramaznis TveSi srul-
deba. marxvas udidesi fizikuri da sulieri sarge-
beli moaqvs adamianisaTvis.
zeqaTi qonebis gacemiT Sesrulebuli RvTism-
saxurebaa, romlis gacema mdidar muslimanebs eva-
lebaT. isini valdebuli arian, im Tanxisagan, romel-
sac weliwadis ganmavlobaSi ar exebian, anu saWiro
ar gamxdara maTi gamoyeneba, gascen Raribebs zeqaTi.
es ki saboloo jamSi socialurad daucveli fenis
socialur mdgomareobas gaaumjobesebs da adamiane-
bs, materialuri simdidris ganurCevlad, erTmaneT-
Tan daaxloebs.
hajoba (meqas monaxuleba) materialurad SeZle-
buli muslimanisaTvis sicocxleSi erTxel auci-
leblad Sesasrulebeli RvTismsaxurebaa. msofli-
os yvela kuTxidan sxvadasxva erovnebis adamianebi
Zmurad, urTierTpativiscemiTa da siyvaruliT er-
TaderTi gamCeneli allahis winaSe loculoben qa-
abaSi.
amaT garda, ramaznis TveSi gasaRebi `fiTris~
wyaloba, yurbnis (msxverpli) Sewirva, yoveli saqmis
lamazad da keTilad Sesruleba, sxvisadmi keTilis
survili, kargi saqcieli da gaWirvebulebze daxma-
rebac RvTismsaxurebaa, gaxmobis piras misul yva-
morwmuneno! ar mi-
hyveT SeiTnis (eS-
makis) kvals, vinc
SeiTnis kvals ga-
hyveba igi (SeiT-
ani) ueWvelad, uqa-
dagebs (mas) cudsa
da mouwonars.
(sura nuri, aiaTi 21)
q qRvTiur wigns vswavlob q qIII. nawili. wminda yuranSi ra aris mocemuli
42 43
vilze wylis dasxmac RvTismsaxurebaa. mSier kacze
saWmlis mirTmeva, frTamotexil Citze frTis Sexve-
vac RvTismsaxurebaa, imitom, rom cxovelebis mimarT
gamoCenili mowyalebisa da qvelmoqmedebis dros
arasdros velodebiT angarebas (samagieros). yoveli
sulieri allahis mier aris gaCenili. yoveli gaCe-
nili gamCenis gulisTvis gviyvars.
adamiani sulisa da sxeulisagan Sedgeba. ise, ro-
gorc sxeuls Wama, sma da Zili esaWiroeba, aseve
sulsac sulieri sazrdo sWirdeba, swored esaa Rv-
Tismsaxureba, rac allahTan gvaaxloebs. Cvens mier
Sesrulebuli RvTismsaxurebiT Tan RmerTis wina-
Se valdebulebas vasrulebT da Tan suls vasazr-
doebT, RvTismsaxureba rwmenas gviZlierebs da su-
lierad gvamaRlebs. gulSi ki allahis siyvaruls
gvimtkicebs.
wminda yurani vedrebas
gvaswavliswminda yuranSi allahis mimarT Zalian lama-
zi da moxdenili savedreblebia mocemuli. gamCeni
TviTonve gvaswavlis Tu rogor vevedroT mas. Cven,
Cvensave gamCens, Cvenze naboZebi uamravi sikeTis gamo
madlobas vwiravT, xolo roca gasaWirSi vvardebiT,
xelebs aRvapyrobT da vevedrebiT mas, mxolod mis-
gan viTxovT daxmarebas, udides gamCens esmis Cveni
vedreba da guliT navedrebi erT dros agvisrul-
deba.
vedreba RvTismsaxurebis mTavari RerZia, al-
lahisa da mis monamsaxurs Soris damakavSirebeli
xidia. Cvens gulT nadebi yoveli faruli zraxva
icis RmerTma, aseve icis Cveni gaWirvebac, swored
maSin, roca yvelafrisagan imedi gadagvewureba, al-
lahis moulodneli daxmareba mova, raRac mizezis
saxiT da gamovalT mdgomareobidan, es Cveni misdami
gulwrfeli vedrebis Sedegia, mas arasodes surs
adamianebis gaWirvebaSi yofna. Cveni valia, guliT
vevedroT RmerTs, yvelafris mcodne gamCeni allahi
adamianebs ara aRnagobaze, aramed gulSi uyurebs.
wminda yurani zrdilobas
gvaswavliswminda yurani naTlad xsnis zrdilobis safuZvle-
bs da maT Sesrulebas moiTxovs. adamianebis bednie-
reba am safuZvlebis Sesrulebazea damokidebuli.
ded-mamis mimarT keTilad mopyroba, naTesavebze,
gaWirvebulebze, mgzavrebze daxmareba, micemuli pi-
robis Sesruleba, sandooba, cudi qcevisagan ganri-
deba, oblis qonebis dacva, qvelmoqmedeba, azrTa ga-
ziareba, valdebulebis pirnaTlad Sesruleba, garja,
gammetoba da sxva mravali zrdilobisa da moralis
ueWvelad, allahi
brZanebs samar-
Tlianobas, sikeTes
da Sewevnas naTe-
savebisadmi; da
krZalavs sisaZa-
gles, uxamsobasa
da usamarTlobas,
rCeva -darigebas
gaZlevT Tqven,
raTa gons moegoT!
(sura nahli, aiaTi 90)
RmerTo Cveno!
mogviteve me, Cems
mSoblebsac da
morwmuneebsac an-
gariSgebis DdRes.
(sura ibrahimi, aiaTi 41)
q qRvTiur wigns vswavlob q qIII. nawili. wminda yuranSi ra aris mocemuli
sakiTxi adamians am qveynad da saiqioSic bedniere-
bas mohgvris. allahis mier dakanonebuli zRvrebis
dacva, keTilisindisiereba, pirobis aRsruleba, namu-
si da zrdiloba yuranSi mocemuli yvelaze Zvirfa-
si da sayuradRebo sakiTxebia.
wminda yuranis mier miTiTebuli erT-erTi sa-
pasuxismgeblo qmedeba samarTlianobaa. samarTli-
anoba yoveli gaCenilis uflebis dacvasa da maT
mimarT marTlzomierad mopyrobas niSnavs. gamCeni,
rwmenis, enisa da erovnebis miuxedavad, yoveli ada-
mianis mimarT samarTlian mopyrobas gvibrZanebs.
muslimanebi, am brZanebis Tanaxmad, istoriis manZil-
ze sxvadasxva religiisa da sxvadasxva erovnebis
xalxebTan mudam Zmurad da megobrulad cxovrobd-
nen. miuxedavad imisa, rom muslimanur saxelmwifoe-
bSi saukuneebis ganmavlobaSi sxvadasxva religiis
mimdevar xalxebs ucxovriaT da dResac cxovroben,
maT mimarT zewola an Seviwroeba, imisaTvis rom ae-
ZulebinaT SeecvalaT religia, arasdros yofila.
adamianis sulis silamaze da sifaqize, zrdi-
lobaSi aisaxeba. zrdilobiani pirovnebis Sinagani
zraxvebi yovelTvis dadebiTi da keTilia. yvelaze
kargi isaa, vinc allahs da Suamavals iwamebs da
maT mier mowodebul gzas gahyveba.
wminda yurani gvibrZanebs: ganvudgeT tyuils,
siyalbes, bilwsityvaobas, qedmaRlobas, cinizms da
sxva borot da cud Cvevebs.
wminda yurani, yvela im zrdilobis safuZvels
gvamcnobs, romelTa dacviT adamiani amqveynadac da
saiqioSic hpovebs bednierebas.
adamians TavisTavidan dawyebuli gamCeniT dam-
Tavrebuli, yvela gaCenilis mimarT pasuxismgebloba
akisria. gamCenis mimarT pasuxismgebeloba RvTism-
saxurebiT sruldeba. adamianis mimarT pasuxismgeb-
loba ki urTierT pativiscemiTa da Tavaziani mop-
yrobiT.
wminda yurani alalsa da akrZaluls, kargsa da cuds, sworsa da mcdars gvaswavlis
wminda yurani gvaswavlis, Tu ra hqmna allahma
nebadarTuli da ra akrZaluli, Tu raa kargi da
cudi, gvirCevs keTilisa da kargis gamravlebas, cu-
disagan garidebas, radgan alali da keTili saqmeebi
da qcevebi Svebas gvgvris, cudi ki guls gvixSobs.
wminda yurani yuradRebas amaxvilebs sasargeb-
lo saqmeebze. gvibrZanebs, alali gziT movipovoT
sarCo. gvikrZalavs Roris xorcisa da leSis Wamas,
alkoholiani sasmelebisa da narkotikebis miRebas,
arasamarTlebrivi gziT qonebis moxveWas, qurdobas,
fulis gaTeTrebas, mevaxSeobas, azartul TamaSebs,
qrTamsa da angarebas, sxvisi sakuTrebis miTvisebas
agreTve did codvad miiCnevs.
wminda yurani udides mniSvnelobas aniWebs ojaxs
wminda yurani sazogadoebriv sferoSi udides
mniSvnelobas aniWebs ojaxis adgils. imisaTvis, rom
ojaxma mSvidad, bednierad da urTierTSexmatkbi-
lebulad icxovros, wminda yurani ojaxis yvela
wevrs erTmaneTis mimarT TavianT valdebulebebs
saTiTaod amcnobs. mSoblebisgan iTxovs: aRzardon
zrdilobiani, Sromismoyvare, alali da patiosani,
janmrTeli Svilebi. Svilebs ki mSoblebis mimarT
pativiscemas, Tavazianobas, moxucebulobis Jams maT-
ze zrunvas avalebs. yvelas qvriv-oblebisa da Ra-
rib-RatakTa dapurebas gvibrZanebs.
Cven, vurCieT adami-
ans mSoblebisadmi
keTilad mopyroba.
(sura ahyafi, aiaTi 15)
4544 q qRvTiur wigns vswavlob q qIII. nawili. wminda yuranSi ra aris mocemuli
wminda yurani siyvaruls
gvaswavliswminda yurani Cvengan ojaxisa da mSoblebis
siyvaruls iTxovs. gvaxsenebs, rom Cveni am qveynad
movlinebis mizezi Cveni mSoblebi arian da mSoble-
bsa da Zmebs pativiT movepyroT.
aseve wminda yurani Cvengan moiTxovs, naTesavebi
gviyvardes da maTTan mtkiced viyoT siyvaruliT
dakavSirebeli. aseve gviyvardes mezoblebi, viyoT
maTTan karg urTierTobaSi da gaWirvebis dros da-
vexmaroT maT. Cven xom mezoblebTan gverdigverd
vcxovrobT. Tuki maT mwuxarebas guliT gaviziare-
bT, amiT dards SevumsubuqebT, Tu maT bednierebas
gaviTavisebT, sixaruls SevmatebT.
wminda yurani Cvengan iTxovs, gviyvardes adami-
anebi erovnebisa da wodebis ganurCevlad, radgan
allahma yvela Tanasworuflebiani gaaCina. aravin
aravisze maRla ar dgas. RmerTis winaSe namdvi-
li simaRle RvTismsaxurebasa da RvTismoSiSoba-
Si aisaxeba. vinc allahs ar eurCeba da mis siyva-
ruls daimsaxurebs, amaRlebuli pirovneba is aris.
Tuki erTmaneTi gveyvareba, am qveynierebas baRnarad
vaqcevT, es ki Cvens xelTaa. omebma da uTanxmoebam
kacobriobas ubedurebisa da mwuxarebis meti ra
moutana? adamianis sicoxleze Zvirfasi araferia.
Cvens wminda wignSi moTxrobilia, rom Tu erTi ada-
mianis sicocxles gadaarCen, es kacobriobisaTvis
sicoxlis miniWebis tolfasia. aseve, erTi adamia-
nis mokvla, kacobriobis mokvlis tolia, amas yurani
gvaswavlis.
wminda yurani Cvengan moiTxovs, xeli gavuwodoT
usaxlkaroebsa da upatronoebs, davexmaroT miusa-
farsa da gzad darCenils. yvelgan da yovelTvis
sikeTe vTesoT.
wminda yurani gvavalebs, sulieri Tu usulo,
yvela arseba gviyvardes.
46
da brZana Senma
RmerTma, rom Tay-
vani ar unda sce
mis garda sxvas
arafers da keTi-
lad unda moepyro
mSoblebs, da Tu
ima(mSobel)TTagan
erTi an orive
SenTan miaRwevs
moxucebulobis
Jams, arc ki uTxra
`ooh~ da arc ga-
kicxo, uTxari maT
mxolod tkbili
sityva.
(sura isra, aiaTi 23)
q qRvTiur wigns vswavlob
RamiT caSi moelvare varskvlavebi, mTvare, mze,
wvima da qari, moCuxCuxe nakadulebi, mravalferovani
yvavilebi, haerSi mofarfate peplebi da xeebze Se-
momsxdari mgalobeli Citebi, - es yvelaferi Cvensave
gamCens gvaxsenebs, TiTqosda yovel wams yurSi Cagv-
Zaxis, rom `dedamiwaze yvelaze Zvirfasi qmnileba
adamianiao~.
wminda yurani Cvengan iTxovs: gviyvardes Cvenive
gamCeni allahi, imitom, rom amqveynad yvelaferi man
CvenTvis gaaCina, mas Cven Zalian vuyvarvarT da Cvenc
Zalian gviyvars igi. aseve Zalian gviyvars wminda
wigni yurani, romelmac gvaswavla adamianis siyva-
ruli.
wminda yurani Cvengan bavSvebis mimarT siyvaru-
liT mopyrobas moiTxovs. patarebs mofereba sWir-
debaT. TiTqosda bavSvebic imisaTvis arian gaCenili,
rom gviyvardes isini. ise, rogorc wyali sicocxles
aZlevs yvavilebs, bavSvsac ase esaWiroeba sazrdod
siyvaruli da mofereba. islami gvibrZanebs: `movefe-
roT miusafar da materialurad gaWirvebul bavSve-
bs, SeZlebisdagvarad maT daxmarebis xeli gavuwo-
doT.
bavSvebi spetaki da ucodvelni moevlinen am qve-
yanas. wminda yurani maT movlinebas mudam sityva
`saxarebeliT~ moixsenebs. yoveli maTgani TiToeu-
lad sayvareli qmnilebaa.
bavSvebi udidesi gamCenis mier Cvenze naboZebi
saCuqari da Tvalis gambrwyinebeli qmnilebebi ari-
an. wminda yurani maT `Tvalis sxivs~ uwodebs. isini
ded-mamis, bebia-babuebis Tvalis CiniviT faqizi mo-
saferebeli da sazrunavi arian.
wminda yurani maT amqveynis samkauls uwodebs,
radgan es qveyana bavSvebiT aris mSvenieri da xali-
siani.
sayvarel wminda muhammed Suamavals (s.a.s.) Zalian
uyvarda bavSvebi da did pativs scemda maT. kalTaSi
Caisvamda da , - `eseni jenneTis (samoTxis) sasiamov-
no sunis matarebelni ariano~, - ityoda xolme. igi
bavSvebis wyeninebas saerTod erideboda. oblebis
wyenineba-damcireba misTvis tanjva iyo. igi obol
bavSvebs xSirad zurgze Semoisvamda, aTamaSebda da
exumreboda, gzaSi Tu Sexvdeboda, miesalmeboda da
gulSi Caixutebda, dahkocnida, miefereboda, mdgoma-
reobas gamohkiTxavda da gaeTamaSeboda. igi gulis
siRrmeSi maT mwuxarebas grZnobda.
ufrosebi unda ecdebodnen ise moepyron bavSve-
bs, rogorc wminda yurani da wminda muhammed Suama-
vali (s.a.s.) brZanebs.
wminda yuranis rCevebi bavSvebsbavSvebisadmi rCevebi, romlebic yuranSia moce-
muli, ueWvelad, allahismieria, amitom yoveli morw-
mune bavSvisTvis didad sayuradReboa im rCevebis
mixedviT moqmedeba.
yoveli RvTiuri rCevis Cvenamde momtani wminda
Suamavlebi arian, amitom, ra Tqma unda, maT mier mo-
tanili rCevebic erTnairi Sinaarsis matarebelia.
wminda ibrahim da iayub (iakob) Suamavlebis
mier TavianTi Svilebisadmi rCevebi, wminda yuran-
Si asea gadmocemuli: `Svilebo! RmerTma TqvenTvis
rjulad islami airCia, amitom ar mohkvdeT Tu ar
iqmneT muslimani~.
`(urwmunoebo!)AnuTu Tqven iq iyaviT, roca
iayubma sikvdilis win Tavis Svilebs uTxra:
Cem(gardacvalebi)s mere vis unda eTayvanoT? maT
miuges: veTayvanebiT Sens RmerTsa da Seni mama-pape-
bis: ibrahimis, ismailis da ishayis erTaderT RmerTs,
Cven morCil veqmeniT mas da muslimani varT~
(sura bayara, aiaTi 132-133)
50 51
vficav, allahis
Suamavali TqvenT-
vis saukeTeso mag-
aliTia.
(sura ahzabi, aiaTi 21)
q qRvTiur wigns vswavlob q qIII. nawili. wminda yuranSi ra aris mocemuli
_`erT dros loymanma Tavis Svils aseTi rCeva
misca: Svilo! allahs nurafers gautoleb! radgan
allahisadmi Tanamoziaris dawameba udidesi cod-
vaa.~
_`adamiansac vurCieT mSoblebisadmi keTilad
mopyroba, igi (xom) mucliT atara dedam yoveld-
Riuri davrdomiT da misi ZuZusgan mokveTa xdeba
or weliwadSi, (amitom vubrZaneT mas), rom madloba
Semogvwire me da Sens mSoblebs, saboloo dabruneba
CemTanaa.~
_`da TuGgekamaTeb-gewinaaRmdegebian imaze, rom
Tanamoziare gamiCino me, ris Sesaxebac Sen ar gagaC-
nia codna, (am SemTxvevaSi) pativi ar sce (ar dau-
jero) maT, da (mxolod) amqveynad moepyari keTilad
da mihye maT gzas, vinc Cemsken moiqca, Semdeg Tqveni
dabruneba (mxolod) CemTanaa da ai, maSin gacnobeb
Tu rasac akeTebdiT~.
Aloymanma Svilisadmi rCeva-darigeba ase gaag-
rZela: `Svilo! E(esa Tu is) namoqmedari, marcvlis
odenac rom iyos da igi imyofebodes kldeSi, an
caSi, an miwaSi dafaruli, mas allahi (gankiTxvis
dRes adamianTa winaSe) moitans, radgan allahi yove-
li farulis mcodnea, yvelafris mcodinarea.
_`Svilo! Nnamazi iloce, iqadage sikeTe da gana-
ride (xalxi) mouwonarisagan, da moiTmine imaze ra
ubedurebac geweva, radgan eseni uTuo brZanebule-
bebia.~
_`adamianebi ar daamciro da dedamiwaze ar
iaro medidurad, radgan allahs ar uyvars arc erTi
amayi mediduri.~
_`siarulSi Cveulebrivi iyavi da moukeli xma-
sas Sensas, radgan xmaTa Soris yvelaze mouwonari
uTuod viris xmaa.~
(sura luymani, aiaTi13-19)
52
wavikiTxoT......oboba Tavis saxeliT gardmovline-bul suraSi mogviTxrobs:
me erTi patara oboba var. moicadeT! Aaxlave nu SeiWmuxnebiT. vici, rom bevr Tqvengans Cemi Sexedu-leba ar siamovnebs, ufro metic, eSiniaT kidec, mag-ram nurasdros daiviwyebT, rom gamCens araferi gau-Cenia amqveynad tyuilubralod. Mman wminda yuranSi me maxsena da wminda muhammed Suamavalmac (s.a.s.), misi brZanebis Tanaxmad, wminda yuranis 29-e suras Cemi saxeli, (arabulad anqebuT-i) Searqva. Aaxla ki mok-led gagacnobT am suras.
sura `anqebuTi~ 69 aiaTisagan Sedgeba. suraSi mocemulia Semdegi mTavari sakiTxebi: rwmena al-lahze, mSoblebis mimarT pativiscema da Tavazia-nad mopyroba, cudis mqmnelTa saboloo gankiTxvis savalalo Sedegebi, sikeTis mkeTebelTa yvelaze saukeTeso jildoTi dajildoeba, Tu rogor icavs cudi qcevebisagan namazis Sesruleba adamians, al-lahis xseneba udidesi RvTismsaxurebaa. Tu rogor iviwyeben adamianebi TavianT gamCens, roca isini fu-funebaSi imyofebian, yoveli gaCenili arseba unda mokvdes, tyuilis Tqma Zalian cudi saqcielia, yo-veli pirovneba mxolod Tavis codvaze agebs pa-suxs. aseve am suraSi zogierTi Suamavlis cxovre-bidan mokle ambebia mocemuli. eseni arian: nuhi(noe), ibrahimi(abraami), luti(loTi), Suaibi(iobi) da hudi.
axla mokled imaze, Tu ra makavSirebs me am su-rasTan. es sura Tavis saxels mis 41-e aiaTSi nax-senebi obobas qselis gamo Rebulobs. Aam aiaTSi moTxrobilia, rom namdvili, WeSmariti rwmenis gver-diT cru rwmena Zalzed sustia da mas ar SeuZlia gauZlos dros. `anqebuTi~ dedal obobas niSnavs, igi qselis dagebis dros, Tavis mewyvile mamr obo-bas klavs, Semdeg misi msxverpli im qselSi gabmuli mwerebi arian. Cvens mier gakeTebuli saxli, Cvenive SexedulebiT, Zalzed myaria, imdenad myari, rom qse-
magaliTi imaTi,
vinc allahis gar-
da sxvebi gaixada
megobrad, msgavsia
obobas magaliTi-
sa, romelmac gaik-
eTa saxli, magram
yvelaze susti sax-
li, ueWvelad, obo-
bas saxlia, netavi
maT es icodnen.
(sura anqebuTi, aiaTi 41.)
da roca Tqveni
Svilebi zrdas-
rul iqmnebian,
iTxovon neba
( s a Z i n e b e l S i
S e m o s vl i s a T -
vis) ise, rogorc
iTxoves maTam-
delebma. aseTnai-
rad gagimartavs
allahi Tavis
aiaTebs, allahi
mcodnea, brZenia.
(sura nuri, aiaTi 59)
53q qRvTiur wigns vswavlob q qIII. nawili. wminda yuranSi ra aris mocemuli
55
lisaTvis gamoyenebuli masala Tavisi zomis mav-Tulzec ki gamZlea.
adamianebma ar ician, magram me Tqven getyvi, rom Cven obobebi, qselis moqsovnamde jer maTematikur da geometriul gaangariSebas vakeTebT. Cvens mier gakeTebuli qseli CvenTvis erTdroulad sawoli, gza, gamafrTxilebeli, sasignalo xelsawyo da dam-cavi javSania. Oobobas qseli, Cveni Sexedulebisa-mebr, ramdenadac gamZle unda iyos, yvelas kargad mogexsenebaT, misi gamZleoba. Oobobas saxli verc Crdils warmoqmnis da verc damcavis rols Seas-rulebs, odnavi niavi, mcireodeni Sexeba da obobas saxli ukve dangreulia.
suraSi mocemuli ambebi da am ambebis Sedegad Cvenze gadmosacemad gamiznuli mesiji, obobas qsel-Tanaa Sedarebuli. amis gamo hqvia am suras `oboba~ obobas qseli ramdenadac susti da ususuria, imde-nad ususuri da umweoa imaTi dasayrdeni da maSve-li Zala, vinc erTaderTi gamCeneli RmerTis garda sxva ramis winaSe aRavlens locvas da misgan dax-marebas moiTxovs. adamianebi zogjer maTTvis mo-sawon Zalebs, samyaros mTavar mmarTvel Zalad miiC-neven. aseve zogierTebsac mTavari Zala Tanamdeboba, fuli da simdidre hgoniaT, amitom yovelive amis mosapoveblad sakuTar Tavsac ki swiraven. zogic kidev arasasargeblo rameebis Seswavlas swiravs Tavis cxovrebas. zogjerac adamianebs tyvia-wamali, sabrZolo teqnika miaCniaT yvelaze udides Zalad, sinamdvileSi ki yvela isini valdebuli arian dai-naxon da irwmunon is uxilavi da uzenaesi RvTiuri Zala, romelmac gaaCina yvela is Zala, rac adamians mTavar Zalad miaCnia.
ai, swored allahi yvela im usafuZvlod gaR-merTebul Zalebs obobas qsels adris, romelic erTi SeberviT iSleba. Nnamdvili siZliere alla-his rwmenaSia. Amis garda ramdenadac Zlierad unda mogveCvenos esa Tu is arseba, an teqnika, yvela al-lahis winaSe araraobaa. Ggana ar ician adamianebma, Tu rogor gamoasalma sicocxles umweo buzis meS-veobiT `RmerTobas~ aCemebuli nemrudi? Aan rogor
q qIII. nawili. wminda yuranSi ra aris mocemuli
56
nawili meoTxe
wminda yuranSi gadmocemuli ambebi
pirveli Suamavali, pirveli adamiani
allahma Tavdapirvelad kacobriobis mama ademi (adami), Semdeg ki misi meuRle, kacobriobis deda havva (eva) gaaCina. maT aswavla arsebebi da maTi saxelebi. Aadems aswavla,rom meuRlisaTvis havva unda ewodebina, xolo havvas ki - ademisaTvis ademi. maT aswavla yvelaferi, rac im droisaTvis esaWiroebodaT, adems Suamavloba uboZa. mTeli kacobrioba wminda adem Suamavlisa da havvasa-gan gamravlda. isini dedamiwis sxvadasxva mxares mimoifantnen. aseTnairad warmoiqmna dedamiwaze mravali ena da erovneba. TeTrkanianebica da Sav-kanianebic wminda ademisa da havvasagan warmoiSv-nen. ramdenadac unda ganvsxvavdebodeT erTmaneTi-sagan Tmisa da Tvalebis feriT, ramdennair enazec unda vilaparakoT, yvela Cvengans erTi guli, ori xeli da ori fexi aqvs. CvenTvis yvelaze mniSv-nelovani ki isaa, rom yvelas azrovneba da Wkua gagvaCnia. Yyvelafer amas wminda yurani gvaswav-lis. masSi rom ar yofiliyo Cawerili, Cven ar gvecodineboda Tu rogor gaCnda adamiani, rogor gamravlda SemdgomSi da rogor danawildnen sa-cxovreblad dedamiwis sxvadasxva mxares. Ddeda-miwa rom adamianis samsaxurSi dgas, es Cven wminda yuranis meSveobiT viciT.
wminda ademis gaCenamde `melaiqe~ (angelozi) da `jini~ (qaji) saxelis arsebebi iqna gaCenili. roca RmerTma melaiqeebs amcno, rom mas dedamiwa-ze adamiani unda gaeCina, maT miuges: RmerTo Cveno,
daaxrCo zRvaSi igive grZnobiT gamedidurebuli fa-raoni? an kidev, rogor daicva wminda muhammed Sua-mavali (s.a.s.) gamoqvabulSi obobas gabmuli qselis meSveobiT maSin, roca mas urwmunoebi mosaklavad sdevdnen? Erogor ar ician, ki ician, magram simarT-lis danaxva da aRiareba ar surT.
raxan sityva aqamde movida, minda gagiziaroT is bedniereba, romelic me mergo wilad. Mme is oboba var, romelmac mniSvnelovani roli Sevasrule wmin-da muhammed Suamavlis (s.a.s) meqadan medinaSi gadasv-lis (hijreTis) dros. Uudidesma allahma damavala, momeqsova qseli im gamoqvabulis SesasvlelSi, sa-dac wminda Suamavali da misi megobari abu beqiri afarebdnen Tavs. CemTvis yvelaze didi bedniereba wminda Suamavlis naTeliT moculi saxis danaxva iyo. M misi da misi megobris erTad gatarebuli sami dRe Cemi cxovrebis yvelaze bednieri dReebi iyo.
Tu Tqvenc mxolod allahs irwmunebT, mas mien-dobiT da daxmarebas mxolod misgan moiTxovT da ara sxva ram qmnilebebisagan, maSin yovelgvar siZ-neles gadalaxavT. Aamitom miendeT udides allahs, ar arsebobs vinme sxva masze ukeTesi damxmare da mSveleli.
q qRvTiur wigns vswavlob
Cven Sen geTayvanebiT, gaqebT da gadidebT. vSiSobT, rom adamiani, romelic unda gaaCino, dedamiwaze sisx-lisRvrasa da areulobas moitans. `is, rac Tqven ar iciT, me vicio~ miugo allahma da pirveli adamiani da pirveli Suamavali miwisagan Seqmna, mere ki sico-cxle misca (STabera).
allahma wminda adems yvelafris saxeli aswav-la. mze, miwa, qari, yvavili, Citi d.a.S. ramdeni arsebac arsebobs, yvela maTganis saxeli saTiTaod iswavla wminda ademma. melaiqeebisTvis ki amis msgavsi ara-feri uswavlebia gamCens. Mman wminda ademi da misi STamomavloba melaiqeebze maRal safexurze daaye-na. RmerTma adems ubrZana, melaiqeebis winaSe Camo-eTvala mTlian gaCenilTa saxelebi, da roca adem-ma es gaakeTa, amis mnaxvelma angelozebma allahis brZanebis Tanaxmad, adems sejde (mis winaSe pirqve daemxnen)gaukeTes, riTac maT, ademis simaRle da si-diade aRiares. xolo SeiTanma (eSmakma) ki ademis wi-naSe qedi ar moixara da uarhyo misi simaRle. man ganacxada, rom TviTon cecxlisganaa gaCenili, ademi ki miwisagan, amitom, misi azriT, TviTon ufro maRla idga, vidre ademi da igi sejdes ar gaukeTebda masze mdabios. amiT man sinamdvileSi allahis winaaRmdeg gailaSqra, cecxlica da miwac allahis gaCenili iyo da cecxls miwasTan aranairi upiratesoba ar hqonda. wminda ademi imitom ki ar idga eSmakze maRla, rom igi miwisagan gaCnda, aramed imitom, rom mas RmerTma goneba da survilis Tavisufleba uboZa.
allahma qveynierebis dasasrulamde wyeul hqm-na SeiTani (satana), romelic gamedidurda, gaamayda da adamiani mdabio arsebad CaTvala. mas neba darTo amqveynad ekeTebina is, rasac moisurvebda xelmeored gacocxlebis (gankiTxvis) dRemde. imis nacvlad, rom SeiTans danaSauli moenaniebina, ufro gaamayda da ga-nebivrda. man allahs ganucxada, rom igi yovel Rones ixmarda adamianebis WeSmaritebisagan asacdenad, aseT-nairad Seiqmna SeiTani (satana) yvela keTili saqmis mteri.
allahma wminda adems meuRled havva gauCina da orive jenneTSi (samoTxeSi) moaTavsa. maT neba dar-
58
To iqauri yovelgvari sikeTiT esargeblaT, garda erTaderTi xis nayofisa, romlis miRebac aukrZala da acnoba, rom satana adamianis aSkara mteri iyo da udidesi sifrTxile hmarTebdaT.
SeiTanma didi mzakvrobiT SesZlo maTi motyu-eba, isini daarwmuna, rom Tu im akrZaluli xilis nayofs SeWamdnen, ukvdavebad gadaiqceodnen. wminda ademma da havvam umalve Seicnes TavianTi danaSauli da inanes. maT ar surdaT SeiTaniviT xangrZlivi da codvebiT moculi sicocxle. allahma miiRo maTi monanieba, Seiwyala da jenneTidan dedamiwaze gad-mosva sacxovreblad. ase daiwyo cxovreba pirveli adamianisa dedamiwaze.
dedamiwis axalma stumrebma allahisagan Svilis boZeba iTxoves. allahmac maT mravali Svili, Svi-liSvili da SvilTaSvili misca. aseTnairad daiwyo adamianis modgmis gamravleba dedamiwaze. allahma wminda adems Tavisive STamomavlebis mimarT Suamav-loba daakisra, rom igi SeiTnis fandebisagan daefa-ra.
wminda ademis SvilTagan habilma (abeli) da yabilma (kaeni) allahs msxverplSewirva gaukeTes. RmerTma habilis msxverpli miiRo, yabilisa ki ara. SeiTanma yabils guli Zmisdami borotebiTa da si-ZulviliT aRuvso. bolos yabilma habili mohkla. dedamiwaze pirvelad daiRvara sisxli. SeiTani amiT Zalze gaxarebuli da kmayofili iyo. yabilma ar icoda, sad waeRo Zmis gvami. am dros man yvavi dai-naxa, romelic mkvdari yvavis dasamarxad fexiT miwas Txrida. yabilic dafiqrda da TviTonac ase moiqca. miwa amoTxara da Zma damarxa. roca wminda ademi gar-daicvala, isic miwas miabares.
wminda ademi, pirveli adamiani, kacobriobis wina-pari da pirveli Suamavali iyo. pirvelad tansacmeli man Caicva, miwa pirvelad man daxna-daTesa. allahma mas rac auwya, manac Svilebs gadasca. maT RmerTis rwmena, sikeTis keTeba, adamianebze keTilad mopyroba da misalmeba uanderZa.
wminda adem Suamavalic Cveni Suamavalia da misi cxovreba yvelaze kargad yuranSia mocemuli.
59q qRvTiur wigns vswavlob q qIV. nawili. wminda yuranSi gadmocemuli ambebi
nuhis gemi (noes kidobani)wminda adamis gardacvalebidan mravali weli ga-
vida. xalxi gamravlda da sxvadasxva mimarTulebiT gaifanta. maT jguf-jgufad, tomebad iwyes cxovreba. adamianebma droTa ganmavlobaSi Suamavlis mier mota-nili erTRmerTianobis rjuli daiviwyes da kerpebze iwyes Tayvaniscema. maTive xeliT Seqmnil qandakebebs RmerTs uwodebdnen da maTze loculobdnen, daiviwyes, rom wminda adam Suamavlis Svilebi iyvnen da is, rom igi erTRmerTianobas qadagebda. mdidari da SeZlebu-li Raribsa da davrdomils Cagravda. maT gulebi qva-saviT civi, grZnobebi ki tiraniis wyurviliT hqondaT aRvsili. maTTvis ucxo iyo: mimtevebloba da mowya-leba. mokled rom vTqvaT, sazogadoebaSi mSvidobisa da stabilurobis niSanwyali TiTqmis aRar SeimCneo-da. am viTarebis gamosasworeblad axali Suamavlis movlineba iyo saWiro. aRviraxsnil sazogadoebas allahma Suamavlad wminda nuhi (noe) mouvlina. wmin-da nuhi yvelasaTvis misaRebi, sayvareli da spetaki adamiani iyo. igi Raribebs exmareboda da simarTles uSiSrad laparakobda.
wminda nuhi Tavis xalxs mouwodebda, erTaderTi RmerTi erwmunaT, Tayvani ecaT mxolod misTvis da ara kerpebisaTvis. amcno, rom igi allahis movlenili Suamavalia, Tu mas ar daujerebdnen, xalxSi mSvidoba da stabiluroba ar damkvidrdeboda. maT araTu dau-jeres wminda nuhs, aramed TviTonac da isinic, vinc mas erwmuna, masxrad aigdes da dascines. `Senc Cvennairi adamiani xar, ratom unda dagemorCiloT da dagije-roT?~, - eubnebodnen mas. miuxedavad didi garjisa, Suamavals Zalzed mcire jgufi erwmuna. danarCenebma kvlavindeburad kerpebze Tayvaniscema, cudi saqmeebis keTeba, gaWirvebulTa da umweoTa Cagvra-Seviwroeba gaagrZeles. wminda nuh Suamavals giJsa da sulels uwodebdnen. yovel Rones xmarobdnen, xeli SeeSalaT misi mowodebisaTvis. bolos imdenad gaampartavandnen, rom wminda Suamavalsa da mis mimdevrebs mokvliTac ki emuqrebodnen. miuxedavad amisa, allahismier movle-nili Suamavali moTminebiT agrZelebda Tavis saqmia-
nobas, Tumca man vera da ver SeZlo qalaqis mowinave sazogadoebis gulTa molboba, maT ise hqondaT urw-munobiT gaqvavebuli gulebi, viTarca kerpi da isev urwmunoebaSi agrZelebdnen TavianT cxovrebas.
ukidures viTarebaSi Cavardnili wminda nuh Su-amavali allahs Seevedra: `RmerTo Cemo! Cems mowo-debas tyuils uwodeben, damexmare maT winaSe!~. amis gamgone urwmunoebma ufro metad aigdes wminda Su-amavali da dacinviT uTxres. `aba vnaxoT, dagvsajos im Senma RmerTma, visganac iTxov daxmarebas Sen~. isi-ni am sityvebiT ukve aSkarad daupirispirdnen uze-naes allahs. maT mier Suamavalze da morwmuneebze ganxorcielebuli zewoliT, dacinviT Tu despoturi qmedebiT Seqmnili viTareba yovlad autaneli, gau-saZlisi Seiqmna, amitom wminda nuh Suamavalma udides allahs kvlav SehRaRada: `RmerTo Cemo, gadamarCine me da CemTan erTad Cemi mimdevarnic~. amis Semdeg, allahma wminda nuh Suamavals gemis gakeTeba ubrZa-na, Tumca im dRemde gemi jer arasdros aravis gae-keTebina da aravin icoda misi agebuleba. udidesma allahma wminda nuh Suamavals gemis keTeba aswavla. man tyidan uzarmazari xeebi mozida da gemi aago. gemis mSeneblobis dasrulebisTanave RmerTma wminda nuh Suamavals morwmuneTa gemze ayvana ubrZana. gemze yoveli saxis cxovelisagan mdedri da mamri unda aeyvana. urwmunoebi jer kidev ver acnobierebdnen mo-axloebuli ubedurebis saSiSroebas. meore dRes ca Savi RrublebiT daifara da daiwyo Weqa-quxili, ra-sac Zlieri kokispiruli wvima mohyva. ramdenime dRe gadauReblad wvimda. miwis yoveli nawili wyalma moicva. urwmunoebi mTebisaken gaiqcnen, magram amiT veRar gadarCnen, radgan is bumberazi mTebic wyalq-veS moeqca. yvela, vinc wminda nuh Suamavals gemis gamo dascinoda, daixrCo.
wvima, romelic dReebis ganmavlobaSi gadauReb-lad, kokispirulad uSvebda, bolos gadaiRo. TiTqos-da dakarguli mzec gamoCnda. allahma misdami morw-mune erTi muWa adamianebi gadaarCina.
wylis donem nel-nela daiklo. gamoCnda mTebi, borcvebi da gorakebi. adamianebi gemidan gadmovid-
62 63q qRvTiur wigns vswavlob q qIV. nawili. wminda yuranSi gadmocemuli ambebi
nen da daiwyo axali cxovreba. amis gamo wminda nuh Suamavals, wminda adam Suamavlis Semdeg, kacobriobis meore mamas uwodeben.
wminda nuhic Cveni Suamavalia. pirveli gemi man aago da misi cxovreba yvelaze saukeTesod wminda yuranSia mocemuli.
cecxlSi vardis baRiwminda nuhis Semdeg adamianebi dedamiwaze gam-
ravldnen, axali qalaqebi axalad aaSenes da daiwyes erTianad cxovreba, magram droTa ganmavlobaSi Sua-mavlebis mier motanili WeSmariti erTRmerTianobis maRiarebeli rjuli daiviwyes da kvlav kerpebze iwyes Tayvaniscema. gamCenma maT WeSmariti rjulis Sesaxseneblad mravali Suamavali mouvlina. maTgan erT-erTi wminda ibrahim Suamavalia. igi Suamavlad babilonis qveyanas moevlina, romlis erTi nawili dRevandeli TurqeTis sazRvrebSia moqceuli. iqau-ri xalxi mzeze, mTvareze, varskvlavebze da TavianTi xeliT nakeTeb kerpebze loculobda.
ibrahim Suamavali jer kidev bavSvi iyo, roca erT Rames varskvlavebiT mokazmul cas Sexeda da: `rogor SeiZleba, amaT adamianebi RmerTebs uwodebd-nen da maTze loculobdnen?~ - gaifiqra TavisTvis. udidesi silamazisa da mSvenierebis momcveli vars-kvlavebi da mTvare gaTenebisas ikargebodnen. `es mTvare da varskvlavebi zogjer Cndebian, zogjer ki ikargebian, amitom ar SeiZleba eseni Cemi RmerTe-bi iyvnen~, ambobda igi. ganuwyvetliv fiqrobda: erT dRes, gamTeniisas, sawolidan wamodga da mzis amosv-las uyura. mze Zalian lamazad brwyinavda. man mTe-li dRe mzes ucqira (daakvirda). saRamos mzec nel-nela dasavleTiT daeSva da Tvals miefara. ibrahimi darwmunda, rom mzec ar SeiZleboda yofiliyo is RmerTi, romelze Tayvaniscemac sargebels moutanda adamianebs. igi axla iseT uzenaes Zalaze fiqrobda, romelic yvelafris: adamianebis, mzis, mTvarisa da varskvlavebis gamCeni iyo. dReebis manZilze igi amas fiqrobda, bolos, Tavisi gadawyvetilebiT, irwmuna
is uxilavi Zala, romelic yvelafris gamCeni da ma-sazrdoebeli, erTaderTi allahia.
ibrahim Suamavali rbili xasiaTis, keTilSobi-li da gammeto iyo. mas Zalian uyvarda stumarze maspinZloba da Rarib-Ratakze daxmareba. udidesi allahi wina Suamavlebis msgavsad, ibrahim Suamav-lis meSveobiT xalxs cudi saqcielisagan ganride-basa da sikeTis keTebisaken mouwodebda.
wminda ibrahim Suamavlis mamac kerpebze locu-lobda. Svils Zalian aRonebda mamis aseTi saqcie-li. erT dRes mamas mimarTa: `sayvarelo mamiko, ra-tom eTayvanebi am kerpebs, romelTac ar eyurebaT, ver xedaven da SenTvis aranairi sikeTe ar moaqvT? allahi erTaderTia, mas ara hyavs swori da mozia-re.~ Svilis mxridan aseTi moulodneli sityvebis gamgone mama gabrazda da Svils Seutia: `rogor bedav Sen Cveni RmerTebis uaryofas?~ gakicxa da saxlidan gaaZeva erTi RmerTis morwmune Svili. miuxedavad imisa, rom mama ase cudad moepyro, wminda ibrahim Suamavalma gamCen allahs mainc Seavedra sakuTari mama da misTvis patieba iTxova. igi al-lahs mamis WeSmarit gzaze dadgenas evedreboda.
wminda ibrahim Suamavali Tavis xalxs muxl-modrekiT uxsnida da arwmunebda RmerTis erTobaSi, rom Tayvani mxolod misTvis unda ecaT, da is iyo samyaros patroni.
babilonis mefe nemrudi daundobeli, tirani mmarTveli iyo. xalxi misi SiSiT ibrahimis mowo-debisgan Sors dgeboda. erT dRes wminda ibrahim Suamavali nemrudTan mivida da rjulze dapati-Ja. gaamayebulma tiranma mediduri kiloTi: ` am saxelmwifos RmerTi me var, Seni RmerTi ki vinaa?!~, - Semohyvira ibrahims. `Cemi RmerTi allahia, igi akv-dinebs da xelmeored acocxlebs~, miugo ibrahim Suamavalma. amis sapasuxod nemrudma sikvdilmis-jili ori kaci moayvanina, msjavrdebulTagan er-Tis mokvla, xolo meores ganTavisufleba brZana. jariskacebma dauyovnebliv mokles erTi, meore ki gaanTavisufles. nemrudi miubrunda wminda ibrahim Suamavals: `ai, xom naxe! mec vakvdineb da vacocx-
64 65q qRvTiur wigns vswavlob q qIV. nawili. wminda yuranSi gadmocemuli ambebi
leb~. aba ras ityvi?. `Cems RmerTs mze aRmosavle-Tidan amohyavs, aba amoiyvane Sen igi dasavleTidan!` miugo ibrahim Suamavalma. am sityvebis gagonebaze nemrudi brazisgan gadairia. ra eTqva, aRar icoda, magram allahi mainc ar irwmuna.
babilonis qalaqSi erTi didi sakerpTayvanism-cemlo iyo. kerpTayvanismcemlebs aq Sesawiravi mihqondaT, kerpebs swiravden da TavianTi survile-bis asrulebas evedrebodnen. erT dRes, roca mTeli qalaqis mosaxleoba tradiciul zeimze qalaqgareT imyofeboda, wminda ibrahim Suamavali Cumad sakerp-TayvanismcemloSi Sevida, xelSi culi aiRo da didi kerpis garda, mTliani kerpebi daamtvria. bolos culi did kerps kiserze Camohkida da SeumCnevlad iqaurobas gaecala. qalaqis mosaxleoba, zeimis das-rulebis Semdeg, TavianT samlocveloSi dabrunda, magram vai ubedurebav?... ra naxa maTma Tvalebma, am-deni RmerTis am mdgomareobaSi Cayeneba netav vin ga-beda? fiqrobdnen isini. yvelas kargad moexseneboda, rom wminda ibrahims kerpebi ar swamda, amitom maTi pirveli samiznec is gaxda. igi dauyonebliv moiy-vanes da hkiTxes: `es Cveni kerpebi Sen daamtvrie?~ ibrahimma miugo: `ai, amas, kiserze culCamokidebul kerps SeiZleba Caedina, vhkiTxoT mas, an egeba, dai-naxa damnaSave.~ brbom gancvifrebiT jer kerps, mere ibrahims Sexeda. maTgan erT-erTma: ̀ ibrahim, nuTu da-gvcini kidec? Senc kargad ici, rom eseni usuloni arian. ar esmiT, ver xedaven da ver laparakoben, aman saidan unda icodes?! Sehyvira gabrazebiT. wminda ibrahim SuamavlisaTvis sanukvari dro dadga: `ki, magram, maT, visac ar SeuZliaT dainaxon, ilaparakon, ar SeuZliaT, daexmaron ara sxvas, aramed sakuTar Tavsac ki, risTvis eTayvanebiT da loculobT maT-ze?!~ - hkiTxa man da erT RmerTianobis rwmenaze mi-ipatiJa. wminda ibrahim Suamavlis sityvebma iq myof-Ta Sexedulebebze Zlier imoqmeda. es ambavi xalxTa Soris elvis siswrafiT gavrcelda. zogierTebma dagmes kerpebi da erTi RmerTi iwames. nemrudi am ambis gagonebaze, kinaRam Wkuidan gadairia, gaafTre-bul nadirs daemsgavsa. ibrahims Tu ar moklavda,
sxvagvarad misgan Tavs ver daixsnida. morwmunee-
bis dasaSineblad wminda ibrahimis cecxlSi dawva
gadawyvita. urwmunoebma SeSa moitanes da qalaqis
centrSi uzarmazar gorasaviT aRmarTes. wminda ib-
rahim Suamavals swamda, rom gamCeni allahi mas ar
gaswiravda da nemrudis sasjelisagan daicavda. nem-
rudma ifiqra: `egeb SeSindes da moeSvas Tavis moZ-
Rvrebaso~, magram, ibrahimi mxned idga da ise gamoi-
yureboda, TiTqosda dasajildoeblad waredginaT.
mTeli qalaqis mosaxleoba cecxlis garSemo Sekre-
biliyo. bolos, nemrudis brZanebiT, wminda ibrahim
Suamavali cecxlSi gadaisroles. yvelas sunTqva
Seekra da am sazareli sasjelis msxverpls miapyro
mzera. vai, saocrebav! is usaSinlesi koconi uceb
vardis baRad iqca. morwmuneebs gancvifrebanarevi
sixaruliT saxeebi gaubrwyindaT. nemrudi da misi
amala ki idgnen gaognebuli, gaqvavebuli. momxdaris
gamo ena CavardnodaT da aRar icodnen, ra eTqvaT.
udidesma allahma cecxls ubrZana; wminda ibrahimis
mimarT civi da mSvidobiani yofiliyi. yvelafris
mwveli cecxlic misTvis gril, vardis baRad gada-
iqca. wminda ibrahim Suamavalma am udidesi saswau-
lis gamo udides allahs madloba Seswira.
am saswaulis Semdeg urwmunoebi misdami axire-
bas veRar bedavdnen.
wminda ibrahim Suamavalma, imisaTvis rom xalxi
erTaderTi allahis WeSmarit gzaze daepatiJebina,
Tavisi samSoblo miatova da egvipteSi gadavida.
mas iq ori vaJi ibrahimi da ishayi SeeZina. orives
Suamavloba eboZa.
wminda ibrahim Suamavalma, Tavis Svil ismailTan
erTad, wminda adem Suamavlis mier agebuli samloc-
velos saZirkvelze kvlav aago da ganaaxla alla-
his saxlad wodebuli wminda samlocvelo `qaaba~.
wminda ibrahim Suamavali da misi Svili wmin-
da ismail Suamavalic Cveni Suamavlebi arian. maTi
cxovreba-moRvaweobis ambebi yvelaze saukeTesod
yuranSia mocemuli.
66 67q qRvTiur wigns vswavlob q qIV. nawili. wminda yuranSi gadmocemuli ambebi
lamazTa Soris ulamazesi iusufiwminda iayub (iakob) Suamavali wminda ibrahim
Suamavlis STamomavalia. igi Suamavlad qananis qve-
yanas moevlina. wminda iayub Suamavals 12 vaJiSvili
SeeZina. amaTgan iusufi meTerTmete, buniamini ki yve-
laze patara iyo.
iusufi qveynad ulamazesi bavSvi iyo. Zalian say-
vareli bavSvi iyo, amitom wminda iayub Suamavali
mas met dros uTmobda da gamorCeulad efereboda.
bavSvma Tavisi qceviTa da TavmdablobiT yvelas Se-
ayvara Tavi. amis gamo, mamiT Zmebs igi ar uyvardaT
da SuriT uyurebdnen.
erT Rames iusufma saocari sizmari naxa. siz-
marSi TerTmeti varskvlavi, mze da mTvare mas sej-
des ukeTebdnen (eTayvanebodnen). naxuli mamas mouy-
va. mama monayoliT Zalzed aRelda da Tvalebidan
cremlebi wamouvida. Svili gulSi Caikra da gaaf-
rTxila, sizmari ZmebisTvis ar moeTxro, radgan ico-
da, Svili momavali Suamavali iqneboda, da SiSobda,
vaiTu sizmris arsi Zmebmac amoicnon da raime xifa-
Ti SeamTxviono. amis Semdeg wminda iayub Suamavali
patara iusufs vinmes aRar andobda da gverdidan
ar icilebda.
cota xnis Semdeg Zmebma sizmris Sesaxeb gaiges.
ramac maT Suri ufro moumata. bolos moilapara-
kes da iusufis Tavidan moSorebis gzac gamonaxes.
yvelam erTad tyeSi saseirnod wasvla gadawyvita,
iusufis wasayvanad mamisagan neba iTxoves, magram
wminda iayub Suamavali am azrs ar eTanxmeboda. Svi-
lebma dauCemes: `amdeni varT, nuTu erTi iusufi ver
unda gvando? ra iqneba, neba mogveci erTad wavideT.~
Zmebma mama aiZules neba daerTo maTTvis, iusufTan
erTad wasuliyvnen saseirnod. saxlidan sakmaod
Sors gavidnen. axlo-maxlos aravin Canda. iusufis
Tavidan mocilebis xelsayreli dro iyo. Zmebma mas
perangi gaxades da Seubraleblad, muxanaTurad Ca-
agdes WaSi. iusufi Wis erT mxares gamoSveril qvas
CaeWida da allahis daxmarebiT daxrCobas gadaur-
Ca. Zmebi ukve imas fiqrobdnen, rogor moetyuebi-
naT mama. bolos, iusufis perangi mokluli nadiris
sisxlSi dasvares da TvalTmaqcuri tiriliT ma-
masTan mividnen: `mamiko, saTamaSod viyaviT gasuli,
iusufs mgeli daesxa Tavs, bevri vecadeT, magram ver
gadavarCineT, xelSi mxolod misi sisxliani peran-
giRa SemogvrCao~, - moaxsenes. wminda iayub Suama-
valma perangi guldasmiT SeaTvaliera, roca masze
sul mcire gaxeulic rom ver SeniSna, umalve mixvda
Zmebis muxTlobas. maTTvis saxezec ki aRar Seuxe-
davs, ise gaaZeva Tavis samyofelidan. Tvalebi crem-
liT aevso da gulis siRrmeSi sayvareli Svilis
dakargviT gamowveuli tkivili igrZno.
iusufi WaSi did xans umweod itanjeboda,rom am
dros egvipteSi mimavali qaravani wylis asaRebad
mivida WasTan. erT-erTma meqaravnem wylis amoRebi-
sas bavSvi SeniSna, amoiyvana da egvipteSi waiyvana. iq
igi egviptis erT-erTma vezirma mosamsaxured aiyva-
na. iusufi veziris saxlSi Rirseulad izrdeboda.
bavSvi ramdenadac izrdeboda, imdenad ufro da
ufro lamazdeboda. veziris cols Zalian moswonda
igi da Seyvarebuli iyo masze. erTxel, roca sasax-
leSi martod darCnen, veziris colma iusufs upa-
tiuri saqme SesTavaza. iusufma bilwi SeTavazeba
ukuagdo, radgan igi uaRresad spetaki da namusieri
axalgazrda iyo. veziris qalbatonma, sawadeli rom
ver aisrula, iusufs cili daswama: - TiTqosda misi
SeTavazebuli iusufs ekadrebina misTvis, qmarTan
daasmina da dilegSi Caasmevina.
70 71q qRvTiur wigns vswavlob q qIV. nawili. wminda yuranSi gadmocemuli ambebi
iusufi cixeSi didxans darCa. udidesma allah-
ma mas sizmris axsna aswavla. igi cixis megobrebs
sizmrebs uxsnida. misi axsnili sizmrebi sinamdvi-
leSi xorcieldeboda. udidesma allahma igi ada-
mianebs WeSmariti gzis maCveneblad –Suamavlad -
mouvlina.
erT Rames egviptis mefem sizmari naxa. sizmarSi
Svidma sustma Zroxam Svidi msuqani Zroxa SeWama.
aseve, Svidi mwvane TavTavis gverdiT Svidi gamxmari
TavTavi idga. am sizmris arsi egvipteSi veravin axs-
na. erT dros iusufis erTad cixeSi namyofma kacma
mefes mis Sesaxeb uambo, rom sizmars mxolod iusu-
fi Tu amoicnobda. mefem saswrafod gaanTavisufla
iusufi da misgan sizmris axsna iTxova. iusufma
auxsna, rom egvipteSi didi gaWirveba iyo mosalod-
neli, amitom Sesabamisi zomebis miReba axlave iyo
saWiro. mefem mosalodneli gaWirvebis Tavidan asa-
cileblad, iusufi, rogorc am saqmis mcodne pirov-
neba, xazinadarad daniSna.
wminda iusuf Suamavalma Svidi wlis ganmavlo-
baSi moweuli mosavlis nawili sawyobebSi Seinaxa.
Svidi wlis Semdeg marTlac daiwyo mousavliani
wlebi. mezobeli qveynebidan xalxi, sarCos sayidlad,
egvipteSi miedineboda. wminda iusuf Suamavlis Zme-
bic, buniaminis garda, yvela egvipteSi Cavida sarCos
sayidlad. Zmebma iusufi ver icnes, magram iusuf-
ma icno Zmebi, Tumca ar gaumxila. Semdeg gzobaze
maTgan umcrosi Zmis wamoyvanac moiTxova, winaaRm-
deg SemTxvevaSi xelcarieli wasvla mouwevdaT. maT
mier sarCoSi gadaxdili Tanxac ukan daubruna.
meored mosvlisas Zmebma buniaminic moiyvanes.
wminda iusufma buniamins Tavisi Tavgadasavali uam-
bo da gulSi Caikra. imisaTvis, rom buniamini egvip-
teSi daetovebina da Zmebic ar mimxvdariyvnen maT
72 73
Zmobas, iusufma fandi mouwyo. egviptis mmarTvelis
Zvirfasi nivTi Cumad buniaminis tvirTSi Cado. me-
ore dRes, roca Zmebi da maTTan erTad buniaminic
gzas gaudgnen, isini mcvelebma SeaCeres da navaW-
ri Seumowmes. mmarTvelis Zvirfasi nivTi buniami-
nis tvirTSi aRmoCnda. Zmebis Txovna-mudara aravin
iRo yurad, buniamini daapatimres. Zmebs sxva gza ar
hqondaT, igi miatoves da samSobloSi dabrundnen.
rac Tavs gadaxdaT yvelaferi mamas uambes. wmin-
da iayubis mwuxareba gaorkecda. igi mudam iusufs
dastiroda, axla ki buniaminic daemata. dardisa da
tirilis gamo TvalebSi sinaTle waerTva, ukve vera-
fers xedavda.
is imeds ar kargavda da ambobda: `axla me mxo-
lod moTmineba mmarTebs, allahi erT dRes Cems Svi-
lebs Semaxvedrebs. misTvis yvelaferi cnobilia~.
Zmebi buniaminis gamoxsnis gamo egvipteSi wa-
vidnen, iusuf SuamavalTan mividnen da buniaminis
ganTavisufleba Txoves. iusuf Suamavalma hkiTxa:
`Tqvens Zmas, iusufs, ra uqeniTo?~ gaocebulma Zmebma,
`Sen iusufi xom ar xaro?~ - uTxres. isini SiSma
moicva. iusuf Suamavalma ufros Zmebs mis mimarT
Cadenili boroteba apatia, maT Tavisi perangi ga-
uwoda: -`perangi mamas wauReT, is me suniT micno-
bso` - uTxra da gzas gauyena. iayub Suamavalma
Svilis, iusufis, perangi mkerdSi Caikra, uynosa da
monatrebulma saxeze moisva. ai am momentSi udides-
ma allahma, moTminebis sanacvlod, mas mxedveloba
daubruna. Semdeg yvelani egvipteSi wavidnen. wminda
iusufma mamas uTxra:
`mamaCemo, ai, maSin rom sizmari vnaxe, RmerTma
amixdina. madloba allahs!~
iusuf Suamavali didi xnis ganmavlobaSi eg-
viptis samarTliani xelmwife iyo. egviptis mosax-
q qRvTiur wigns vswavlob q qIV. nawili. wminda yuranSi gadmocemuli ambebi
74
leobas Suamavloba da patronoba gauwia. is yvelas
sikeTisa da silamazis keTebisaken mouwodebda.
wminda iayubi da wminda iusufic Cveni Suamavle-
bi arian. maTi cxovreba yvelaze lamazad yuranSia
aRwerili.
bavSvi wyalSi: wminda musaiayub Suamavlis modgmas ebraelebi ewodebaT. isi-
ni wminda iusufis Semdeg egvipteSi dasaxldnen da
gamravldnen. egviptis faraoni adamianebs usamarT-
lod eqceoda, maT monebis msgavsad amuSavebda. fara-
ons erT Rames esizmra: TiTqos mis taxtze cecxli
daeca. sizmris amxsnelebma uTxres: es cudi sizmaria,
erTi ebraeli biWi, romelic axla daibadeba, taxti-
dan Camogagdebso. amis Semdeg faraonis brZanebiT, im
wels dabadebuli yvela biWis umowyalo xocva-Jle-
ta daiwyo. musac im wels dabadebul bavSvTagan
erT-erTi iyo. Sewuxebuli deda musas gadasarCenad
gamosavals eZebda. allahisagan mas zeSTagoneba mo-
evlina; `mas ZuZu moawove. roca Zalian Sewuxdebi da
verafers moifiqreb, is wyalSi datove. ar moiwyino,
ar SegeSindes, Cven mas ukan dagibrunebT.~
dedam patara musas ZuZu moawova. sayvarel
Svils gamosamSvidobeblad akoca, xisgan damzadebul
patara kalaTSi Caawvina da mdinare nilosis wyalSi
Seacura, Svili allahs miabara. musas da, romelic
jer kidev bavSvi iyo, Tvals adevnebda Tu rogor
mihqonda kalaTa wyals.
mdinaris dinebam bavSviani kalaTa faraonis sa-
saxlesTan miitana, rac nilosis sanapiroze moseirne
asiem, faraonis colma, SeniSna, axlos mivida, napirze
gamoitana da safari axada, iq ulamazesi Cvili daxvda.
dainteresda, patara xelSi aiyvana da maSinve iseTi
q qRvTiur wigns vswavlob
siTbo igrZno, TiTqos es pawia arseba misi Svili yo-
filiyo. bavSvi saxlSi waiyvana da qmars Txova, misi
Tavi me maCuqeo. faraoni daeTanxma. amgvarad, patara
musas sasaxleSi cxovreba gadawyda. bavSvisTvis ZiZa
iyo saWiro, magram, vinc moiyvanes, patara aravis ZuZus
ar wovda. am dros musas dam faraonis msaxurebs
SesTavaza: ZiZas me mogiyvano da dedis dasaZaxeblad
gaiqca. musas dedam es ambavi gaigo Tu ara, sasaxlis-
ken gaeSura. bavSvma dedis rZe maSinve mowova. musa
faraonis sasaxleSi dedis gverdiT izrdeboda. igi,
roca davaJkacda, faraonis sasaxlidan Suaibis sam-
SobloSi gadavida da iq erT xans mwyemsobas eweoda.
man Tavisi patiosnebiT iqaurelebs Soris didi avto-
riteti moixveWa. musam Suaib Suamavlis qaliSvili
colad SeirTo.
erT dResac musam, colTan erTad, samSobloSi
dabruneba gadawyvita da gzas gaudga. roca sinas
mTas miaRwia, allahma zeSTagoneba mouvlinaa da Su-
amavloba mianiWa. udides allahs surda, rom wminda
musa faraonTan misuliyo da misTvis WeSmariti sarw-
munoeba gaecno.
wminda musam Tavisi Zma, wminda haruni, romelic
mis msgavsad Suamavali iyo, gaiyola da faraonTan mi-
vida, faraons mouwoda, rom mas allahis erTaderTo-
ba ecno da mas damorCileboda. mosTxova, ebraelebis-
Tvis boroteba ar gaekeTebina. faraonma es mowodeba
uaryo da musas mosTxova, Suamavlobis dasamtkiceb-
lad raime saswauli moexdina. wminda musam xeli-
dan joxi Zirs daagdo, is maSinve uzarmazar gvelad
gadaiqca. faraonma es jadoqrobad CaTvala, maSinve
jadoqrebs dauZaxa da ubrZana: `musas jadoqroba
axlave gaauvnebelyaviTo~. jadoqrebma maTi mTeli
SesaZlebloba gamoiyenes, magram veraferi gaawyves.
bolosdabolos isini mixvdnen, rom es jadoqroba ki
76 77
ara, saswauli iyo. allahi irwmunes. magram faraonma
mainc ar irwmuna. wminda musam ebraeli xalxis eg-
viptedan gayvana gadawyvita da mZime gzas daadga. fa-
raonma, rogorc ki es gaigo, gaqceulebs armia daswia
da isini wiTeli zRvis sanapiroze miimwyvdia.
gamouval mdgomareobaSi Cavardnilma wminda mu-
sam udides allahs daxmareba sTxova. allahma mas
Tavisi kverTxis zRvaze dakvra ubrZana. Suamavalma
wyals kverTxi Seaxo Tu ara, zRva Suaze gaiyo. musa
da misi Tanmxlebni mopirdapire napirze gavidnen.
faraoni da misi armiac, meore napirze gasvlis sur-
viliT, maT mihyvnen. am dros talRebi azvirTda da
faraoni da misi armia Tan Caiyola. allahma isini,
vinc misi irwmuna, borotebisgan daifara.
wminda musa mTeli sicocxlis ganmavlobaSi sa-
zogadoebas sTxovda, rom allahze elocaT.
wminda musac Cveni Suamavalia, misi cxovreba yve-
laze lamazad yuranSia aRwerili.
mWedeli Suamavali wminda davudi
allahma wminda davudi Suamavlad airCia da mas
wminda wigni zeburi uboZa. is cnobili iyo, rogorc
kargi xmis patroni. amis gamo, Cvens kulturaSi im
adamians, visac kargi xma aqvs, davudis xma aqvso am-
boben: wminda davudi lamazi xmiT roca loculobda,
yvelaze zemoqmedebas axdenda.
allahma Suamavlebs, romlebic adamianebs mouv-
lina, mxolod rwmena ki ara, amqveyniuri cxovrebac
Seaswavla. pirveli mWedeli davud Suamavali iyo.
morwmuneebi, roca mtrebs eomebodnen, abjriT icav-
dnen Tavs.
wminda davudic Cveni Suamavalia. misi cxovreba
yvelaze lamazad yuranSia gadmocemuli.
q qRvTiur wigns vswavlob q qIV. nawili. wminda yuranSi gadmocemuli ambebi
CitebTan mosaubre Suamavaliwminda suleimani
wminda daudis Semdeg Suamavloba wminda su-
leimans daevala. is allahisgan did Zalauflebas
iTxovda. allahma misi Txovna ismina da wminda su-
leimans cxovelebis, Citebis ena Seaswavla, mas qarze
mbrZaneblobis Zalac uboZa. amqveynad is gaxda yvela
sulieri arsebis mbrZanebeli.
wminda sileimans armiaSi Citebic hyavda. erT
dRes, roca jarTan erTad omSi midioda, ofofi ver
dainaxa, Citi sadRac daikarga. is moaZebnina da gauCi-
narebis mizezi hkiTxa. ofofma uTxra: sebes xelmwi-
fis, belqisis (romelic qali iyo) ambavi mogitaneo.
sebes xalxi Tayvans mzes scemso. wminda suleimanma
belqiss werili miswera. mas da mis xalxs allahis
arseboba da erTaderToba auxsna, mouwoda maT mxo-
lod allahze elocaT. belqisma vezirebi Sekriba da
werili waukiTxa, daiwyes sja-baasi imaze, Tu ra moe-
moqmedebinaT. belqiss vezirebma wminda suleimanTan
omi urCies, belqiss omi ar undoda da amitom wminda
suleimans saCuqrebi gaugzavna, magram man saCuqrebi
ukan daubruna. Semdeg belqisma gadawyvita wminda
suleimans mosalaparakeblad Tavad xleboda.
wminda suleimanma es rom gaigo, belqisis mosv-
lamde, misi taxti moatanina. belqisma Tavisi taxti
rom sasaxleSi dainaxa, gaocda, Tumca masze gansakuT-
rebiT didi STabeWdileba wyalze agebulma brolis
sasaxlem moaxdina. belqisi mixvda, rom adamianisTvis
aseTi Zalis miniWeba mxlod udides gamCens SeeZlo.
man mzis Tayvaniscema Sewyvita da qveynierebis erTa-
derTi gamgebeli allahi irwmuna.
wminda suleimani Tavisi xelmwifobis dros ada-
mianebs da sxva sulier arsebebs samarTlian mmarT-
velobas uwevda.
wminda suleimanic Cveni Suamavalia. misi cxovre-
ba yvelaze lamazad yuranSia aRwerili.
Cvili laparakobs: mariamis Svili
isa (ieso) wminda mariami (meriemi) cnobili iyo, rogorc
spetaki moralis mqone, patiosani qali. igi imranis
ojaxs ekuTvnoda, romelsac sazogadoebaSi gamor-
Ceuli adgili ekava. allahma mas angelozi, saxelad
jebraili, adamianis saxiT mouvlina. wminda mariamma
ucxo mamakaci rom dainaxa, SeeSinda. allahis geSi-
nodes cudi araferi damiSaoo sTxova. jebrailma ki
axara: `me allahisgan warmogzavnili elCi var. imis-
Tvis gamomgzavnes rom Sen lamazi vaJiSvili gaCuqo.~
gaocebulma wminda mariamma hkiTxa: `me arc gaTxovi-
li da arc znedacemuli qali var. nuTu bavSvi meyo-
lebao?~ jebrailma wminda mariams auxsna: ~diax. es
RmerTisTvis Zalian ioli saqmea. allahi Sens Svils
adamianebisTvis saswaulis saCveneblad gaaCens. mas
Zala yvelafrisTvis hyofnis.~
dReebs DdReebi, Tveebs Tveebi mihyveboda.
wminda mariami, mSobiarobis dro rom movida, ada-
mianebisgan Sors wavida, xurmis xis qveS am qveya-
nas patara isa mouvlina da saxlSi CviliT xelSi
dabrunda. mas Zalian Zneli gamocda eloda. wminda
mariamis mier gaTxovebamde bavSvis gaCenam xalxi ga-
aoca da mas ise dauwyes yureba, rogorc znedacemul
qals. mas eubnebodnen: `mariam Zalian samarcxvino
saqme Caidine. wminda mariami ki pasuxobda: `me samar-
cxvino araferi Camidenia. Cemi Svili isa allahis
saswaulia. me Tu ar mijerebT, mas hkiTxeT.~ urw-
munoebma icodnen, rom axalSobili bavSvi ver la-
parakobs. am dros saswauli moxda da Cvilma isam
laparaki daiwyo: `me allahis Suamavali var. man
imisTvis momavlina, rom adamianebs WeSmaritebis gza
vuCveno. imisTvis rom kargi Svili viyo, me ukidure-
sobas damaSora. rogorc allahma dabadeba marguna
78 79q qRvTiur wigns vswavlob q qIV. nawili. wminda yuranSi gadmocemuli ambebi
gansakuTrebuli, aseve igi gansakuTrebul sikvdils
da meored mosvlas margunebs.~ xalxi axalSobili
bavSvis laparakma gaaoca da wminda mariamis dadana-
Saulebas Tavi daaneba.
wminda isa, iseve rogorc yvela Suamavali, adami-
anebs mouwodebda allahis erTaderToba erwmunaT.
ekeTebinaT keTili saqme da sisaZaglisTvis Tavi ene-
bebinaT.
adamianebs, romlebsac ar swamdaT, rom Suamavlis
cxovrebis periodi bednierebis saukune iyo, isas da
mis mociqulebs awuxebdaT. allahi Suamavlebs da
maT mimdevrebs borotebisgan ifaravda.
wminda isac Cveni Suamavalia. misi ambavi yvelaze
lamazad yuranSia aRwerili.
80 q qRvTiur wigns vswavlob