Kronika Žďárského kláštera

5/28/2018 Kronika rskho kltera

1/26

[CRONICA DOMUS SARENSIS]1a [p. 158](1) De fundacione domus ecclesie Sarensis et cetera

Anno, quo Dominus est incarnatus, in ipso

milleno nec non trecenteno subeunte

Heinrici modici modicus fit prolous iste

ad monac!os in Sar maiores atque minores,1b quomodo fundatus inprimis sit locus iste.

Hinc roo te, lector, non inspice simplicitatem

metri, sed sensus adtendas interitatem.

"uam#is sit stilus simple$ et rudibus aptus,

sunt tamen !ec #erba mea #era, fide quoque dina.

%unc #obis scribo, presentibus atque futuris,

qui fratres estis eritisque per!enniter istic.

&mnes prelatos !ic in Sar scribere conor,

2a ecclesiam qui re$erunt !anc atque fuerunt

!ic pro#isores, abbates si#e priores,

qualiter electus fuit iste #el ille #el unde,

que sub temporibus ipsorum contierintque.

"uomodo sit domus !ec fundata, per omnia dicam

et fundatores, tam natos quam enitores,

qui funda#erunt !anc et nobis tribuerunt

predia lara satis ' !os sal#et fons pietatis ',

omnes narrabo cum fundatricibus usque

tempus ad Arnoldi, qui post decimum fuit abbas.

2b empore sub cuius !ec omnia facta nota#i

atque meis scriptis, ut cernitis, insinua#i,ac fundatoris *milonis tempore nostri.

Sit licet ille puer et ad!uc puerilibus annis,

est tamen acceptus rei claustroque fidelis.

Sic est Heinricus d+dasculus ac pedaous

ipsius pueri, cuius pater ipse er!ardus.

[p. 1-]Sub patre predicto presencia carmina scripsi,

ipsius abbatis cum se$tus iam foret annus

et se$ti reis cum sedecimus foret annus,

3a post positamque domum fuit annus /0 et octo,

quo natus fueram, fuit annus tunc 0 et octo '

annis sicque decem senior sum quam domus ista ',in Sar quod #eni, fuit /0 duo atque unus,

tunc anni Domini fuerant et mille trecenti.

eu puer insipiens nec !abens normam sapientis

sepius opta#i, quod ad ipsum #i#ere possem

annum, quod dominus !ristus mic!i prestitit ipse.

Sed nunc dereliquo faciat mic!i, quod placet ipsi.

2sta sub Arnoldi, ceu di$i, tempore scripsi

3b et sedilia, que cernis presencia, sculpsi,

pin$i di#ersisque coloribus illa decenter,

in quibus eterno Domino psallunt domicelli.3t credo, quod ad !oc (me) conser#a#erit ille


2/26

re$, Deus omnipotens, qui cuncta creata ubernat.

%am nullas sedes nec post nec ante para#i

nec sci#i nec presumpsi, sed nec reputa#i.

2psius ad laudem tamen !ec sedilia sculpsi

necnon ipsius sancte enitricis !onore,

postquam me sal#um re#oca#it matris ad al#um.4a 3ro sum dictus indinus postea sculptor4

indinus dico, quoniam non sum eneralis.

Hinc me pro meritis ditet manus &mnipotentis

%anque meum precium Deus est et erit mea merces.

etera nunc dicam, bre#iter quoque prosequar illa.

() "uomodo S+billa #enit ad terras istas

um dominus 6ent7eslaus re$ nomine quartus

duceret u$orem, fueratque filia reis

!+lippi quondam, qui natus erat 9riderici,

4b ipsa etiam #iro !uniundis erat #ocitata4que secum multas mulieres atque puellas

du$it, di#ersas res cum mano comitatu.

2nter quas eciam feli$ fuit illa S+billa,

[p. 1-]per quam fundata est domus !ec et per rsibi7laum,

qui dominus tandem Sibillam du$it eandem.

%am primum dicto :o!uc!o nupserat ipsa,

post mortem cuius domino nupsit ribislao.

Hii duo coniuncti tres formosas enuere

natas, que multas laudes post !ec meruere '

atque duos alios pueros eciam enuerunt,

quorum nomina sunt mas etrus, femina 0ibisca ',

quarum prima tamen fuerat Stisla;a #ocata,

3ufemia bona fuit et #ocita(ta) secunda,

3l+7abet! iunior et tercia nomen !abebat.

Has desponsarunt allus, :otsc!o, quoque *milo.

allus de ) De 2o!anne de olna et eius claustro

%obilis interea #ir quidam nomine 2enisc!,

in olna residens, prudens et reliiosus,

6a di#es erat satis ac !abuit nullos quoque natos.

Huius erat, nota multis, !ec sil#ula tota,

et sibi de#ota mens s;aserat optima #ota,scilicet, ut !risto #ellet conponere claustrum


3/26

ordinis illius, qui riseus #ulo #ocatur.

?nde laborare bonus !ic ubi cepit in &77ec,

ut sibi destinarentur quidam monac!orum,

ut bre#iter dicam, tunc abbas nomine *lauco

misit ei monac!os aliquos, qui quinque fuerunt

6b !ic annis et cum #irtute locum coluerunt.Hic in #icino prope nos situs est locus ille,

sicut ad!uc locus esse #idetur amenus ibidem,

[p. 1-@]et #ineam quandam planta#erat ars monac!orum '

:ern!ardi cella fuerat locus ipse #ocatus '

qui #ero tunc deentes dicti fuerant monac!elli.

3t pro#idit eis in cunctis #ir bonus ille

atque ministrabat sua queque fideliter ipsis,

in quantum potuit.

andem #enit pater illuc,

quomodo se reerent, cupiens in#isere fratres,

et cum perspiceret, #idet !ic, quod non placet ipsi.7a 3t quia pompose mentis fuerat pater idem '

!ic siquidem eneris audebat nobilitate ',

iratus di$it non posse suos tollerare

defectum talem, pretendens nescio qualem.

ostea percepi, quod pro blaterantibus esset

inter eos quisdam talis dissensio facta.

?nde superba sua mens ipsos tunc re#oca#it,

atque suos monac!os secum ducens remea#it.

De quo #ir bonus !ic doluit multumque emebat,

quod sua, ceu #oluit, #irtus non proficiebat.

7b 3t sic cessa#it subito construccio talis.

Sed tamen ecclesia %icolai mansit ibidem

per lonum tempus, in %+sco; postea dicta.

3st #erum dictum, nunquam fiet quoque fictum

!oc, quod Scriptura narrat nobis eneralis =t 15

quam ater e celis fundat, fundacio durat,

sed quam non fundat, talis fundacio transit.

Sic Domini manus illam non fundasse #idetur4

nescio iudicio Domini quo sit locus ille

tam cito deletus, sic a Domiao reprobatus.

8a 2lle tamen miles et #ere nobilis ipse

non ideo cessat !risto sua sol#ere #ota,

ast !oc, quod potuit, fecit, sua predia tradens

fratribus et #iduis, aliis quoque reliiosis.

2n Dro;o;ic7 locat ipse crucem estantibus amplam

ecclesiam satis et pulc!ram, que cernitur ecce,

et bona plura dat !iis super aram #irinis alme.

etera conser#at !ac cum sil#a sibi soli,

et sic cottidie !risto domino famulatur,

8b quem precibus sic assiduis de corde precatur.

[p. 1--](@) "uomodo rsibi7laus acquisi#it sil#am


4/26

%obilis interea #ir strennuus ac #enerandus,

de quo narra#i #obis, dominus rsibi7laus,

in risans mansit, quod tunc funda#erat ipse4

sed nondum fuit !oc castrum, quod cernitur ecce.

3$terius miles, monac!us fuit !ic tamen intus.

De#otus namque fieri claustrum monac!orumcoitat, assidue tractans !oc nocte dieque,

9a qualiter incipiat et quomodo conpleat illud.

onreat ero sibi summam quantamlibet auri

ac eris multi, tractans cum coniue fida,

S+billa dicta, que semper sit benedicta

umque simul meditarentur, non est locus illis,

quo monac!is ipsis #aleant conponere claustrum.

ontiit interea #ice quadam, quod rsibi7laus

predictus miles ad 2ent7onem properaret,

de sil#a cupiens secum tractare4 quod et fit.9b %am cum colloquium miscerent insimul ambo,

contiit, ut dominus rsibi7laus quereret illum,

quomodo de claustro staret, quod ceperat ipse

ponere, #el quali modulo cessasset ab ipso.

2lle refert subito sibi sinula facta re#elans,

qualiter eisset secum *lauco pater abbas,

et quod ad!uc talis et sil#ula tanta maneret.

De quo a#isus di$it iterum rsibi7laus

B& Deus, o !riste, meus esset si locus iste

cum sil#a tota, tunc possem sol#ere #ota,

10a et tibi sol#issem, tunc letus lecior essem.

%am #o#i !risti fundare domum enitrici

ordinis illius, riseus qui #ulo #ocatur.

Hoc eciam conple#issem bene, si potuissem4

nam mi!i non locus est, quam#is sit summula tanta

arenti nec non auri et sint predia tanta.

Si tua racia #el mea munera iunere posset,

quod mi!i totalem #el partem #endere #elles

istius sil#e #el !risto tradere ratis '

10b [p. 1-8]sed non est ratis, quod ob eius !onoris amoremconfertur, qui nos plasma#it, sanuine la#it '

Cirinis ac alme !risti enitricis !onore

et confessoris et pontificis %+colai,

quorum proposui, si(c) possum ponere templum.

alibus auditis #ir prudens atque beatus,

namque Deo ratus fuit e$audire paratus,

!ec quedam di$isse fertur #el talia #erba

BSit, ut di$isti4 si ponere disposuisti

et fundare domum Domini enitricis !onore

et confessoris domini nostri %+colai,11a accipe, construe, fac, ut #is, cum sil#ula tota.


5/26

oram te poteris tua nunc bene sol#ere #ota,

ut tibi, sic mi!i fac claustrum enitricis !onore

!risti, fecissem quia dudum, si potuissem,

ut bene scis4 forsan placuit non &mnipotenti.

Sim licet indinus, sil#am tibi trado libenter,

in quantum #aleo, simul adiu#abo frequenter.De quo non modicas rates retulit rsibi7laus

et fore se spondet sibi fidum semper amicum,

11b atque ciffum pulc!rum sibi porriit !ic ad !onorem

!uius amicicie, marcas ter quinque #alentem

arenti, quem suscepit tunc 2ent7o libenter,

et sibi fert rates manas ser#atque decenter.

unc quasi #ir prudens dictus dominus rsibi7laus

!unc roat, ut super !oc facto sibi litera detur,

#el coram multis !ec pactio sic recitetur.

3t facit !oc 2ent7o, quia #ir bonus atque fidelis,ut faciunt recti, permisit se prece flecti.

&mnia quippe sua Domino conmiserat ante,

12a cum sibi de#ote claustrum funda#erat ipse.

9ructibus e$ eius que#is connoscitur arbor 0 -,@@

qui bonus ante fuit, potuit le#e post bonus esse.

Sic bonus iste bonis connoscitur actibus eius,

unde fuit facilis sibi consensus rsibi7lao.

um sic conplessent !ec omnia, que #oluissent,

ambo audentes simul ad sua (iam) redierunt.

[p. 1E]3st 2enisc! letus, letissimus est rsibi7laus,

quod Domino #ota poterat sua reddere tota.

Hic, precor, attente debes attendere, lector,

sicque notare potes !iis in #erbis manifeste,

12b quod sit fundatus eciam per eum locus iste,

qui talem sil#am ratis dedit et nic!il inde

abstulit, e$cepto tantummodo calice solo.

Sed non est ratis, quod pro !risto datur ulli.

%am Dominus propria persona taliter inquit =t @,@

B"ui dat aque modicum sicienti none !risti, =c F,@

retribuetur ei, nec merces deperit eius.3ro cifos multos #aleat cum sil#ula tanta,

non manet inmerito, si sal#etur dator eius.

Sicut sum certus, quod nullum transit inultum

13a peccatum, sic et elemosina nulla peribit,

sed Dominus, qui cuncta #idet, discernit utrumque

nam bona pro meritis, pro demeritis mala confert.

Hic in Sar primus est fundator ribi7laus,

#i#ere quem credo cum !risto pro benefactis.

3st tamen in celis comes illi 2ent7o fidelis,

qui sua sponte dedit !risto, nic!il inde reposcens.%amque cifos multos, ut di$i, sil#a #aleret,


6/26

!anc qui deberet #el dine sol#ere #ellet.

3ro, Deus celi, precamur corde fideli,

13b omnes, qui nobis faciunt bene, ceu bonus iste

fecit, qui sil#am tribuit, pie suscipe, !riste

Cir tamen iste bonus post !ec #i$it bre#e tempus

nec non in Dro;o;it7 per amicos fit tumulatus.

6ic!ardus dominus propior fuit eius amicus,

qui iacet in Dro;o;it7 eciam tumulatus ibidem,

dictus de +rna, #ir strennuus atque famosus

ac a#us istorum fuit in olna puerorum,

quorum mortuus est unus, sed et alter ad!uc est.

14a 3t ScenGo dominus eciam fuit eius amicus,

qui fuit istorum nunc in rsb7la puerorum,

quorum nunc unus est mortuus, alter ad!uc est.

[p. 1E]redoque, quod dominus


7/26

et tulit e medio dinum dominum rsibi7laum,

nec datur in propria persona ponere claustrum.

16a Sed tamen antea quam moreretur, nunccius eius

[p. 1E@]mittitur ad enerum :otsc!onem nomine *no+me,

castellanus ubi tunc dicitur ipse fuisse.

%unctiat ero sibi prefatus nunctius ille,quod socer ipsius erotaret rsibi7laus

atque roaret eum, quod ad !unc subito properaret,

si dinaretur tamen illum cernere #i#um.

?nde ubi ille bonus :otsc!o non tardat abire

atque suum socerum curat properanter adire.

16b 3t cum #enisset, suscepit eum socer eius

audenter dicens B& :otsc!o, #enis bene, fili,

ecce #ocante Deo #adam iamiam moriturus.

u scis, quod #olui fundare domum enitrici

!risti, nec possum, forsan dinus quia non sum,sim licet indinus, fidei tamen !oc ero pinus,

quod sunt in promptu mic!i pecunia, sil#a,

cetera quam plura, quibus !oc fundare #olebam,

si !risto domino de me misero placuisset.

3s quia tu dinus, forsan pater ille beninus

17a !ec tibi ser#a#it !ristus, qui cuncta crea#it.

3ro #iriliter incipe, prospere perfice !risti

atque Dei enitricis !onore domum monac!orum,

qui precibus sanctis pro nobis iuiter orent.

3t mea tu #ata pro me, roo, sol#ito tota,

ut mic!i, sic tibi fac, et sint conmunia nostra.

&mnia, que mea sunt, tua sint, tantummodo fac nunc,

!ec tibi conmitto, scio te fore namque fidelem.

unc iubet afferri sibi pondus eris et auri4

17b ponderat ero sibi tunc aurum, ponderat ac es,

auri quatuor /, arenti quatuor et 4

sil#am cum fundo sibi contulit omnia, dicens

B9ili mi care, tibi que di$i memorare,

noli tardare, quantocius !ec operare.:osc!o suo socero respondit talia flendo

B"ue modo di$isti, tu que fieri #oluisti,

ipsa libens faciam, pater optime, si Deus ipse

est mi!i propicius, si #ult iu#are #olentem,

[p. 1E-]atque Dei enitri$ me iu#erit !ec operantem.

18a %on solum tua, sed mea do bona cuncta libenter,

ut possim !risti fundare domum enitrici

nec non pontifici confessori %+colao.

3ro securus, pater, esto, licet moriturus,

si sum #icturus, non est labor mi!i durus.

Hec cum di$isset, #ale fecit ei socer eius


8/26

et de promissis manas rates referebat.

unc est :ot!sc!oni factum sicut Salomoni, > 8,1E

cui pater ipsius uni#ersa para#erat ante,

18b ut posset clare templum Domino preparare.

Sic socer istius sibi cuncta para#erat ante,

ut posset Domini fundare domum enitrici.

3t cum conplessent !ec omnia, que #oluissent,

dispositis cunctis, moritur dominus rsibi7laus,

ser#is, ancillis lacrimantibus omnibus illis,

anno mille duo quinquaintaque primo

martiris in festo 2uliane #irinis alme.

2psius corpus non est tamen !ic tumulatum,

!oc claustrum quoniam nondum fuit edificatum,

19a sed iacet in :runna fratres apud ipse =inores.

ost mortem tamen ipsius coniun$ rsibislaiHeinrico de Sitauia Sibilia nupsit,

domni *milonis de 0uc!tenbur enitori.

Sicque pater matrem, natam quoque natus !abebat.

Hic tamen Heinricus non lono tempore #i$it.

3ius post mortem mansit #iduata Sibilla

et iu$ta claustrum iam fundatum manet illa

et fit fundatri$ #enerabilis et #eneranda.

19b (-) "uod :otsc!o funda#it Sar

unc dominus :otsc!o, #ir strennuus et probus ille,

non senis fundator erat, sed protinus ipso,

quo socer ipsius obiit, mo$ ad#ocat anno

de omuG monac!os !uc in Sar, quos recitabo,

[p. 1E8]cum tempus fuerit, et eorum nomina dicam.

3t tunc in omuG erc!toldus erat pater abbas,

qui monac!os misit cum libris omnia tradens.

Ac !iis pro#idit :otsc!o, #ir nobilis ille,

20a atque ministrabat ipsis, dans omnia lare.

3t tunc deebant, ubi nunc est curia nostra.

Ante fores claustri fuerat tunc #illula par#a,

illic deebant, donec loca rata pararent4et datus est ipsis procurator 9ridericus.

unc dominus :otsc!o cum fratribus atque ministris

per sil#am #adens, loculum dum quereret aptum,

quo possent melius ipsum conponere claustrum,

20b repperit ipse locum talem, quem cernitis ecce.

unc e$stirpare sil#am precepit ibidem,

ut fieret campus, ubi claustrum ponere posset.

2ste locus placet inter aquas *asam quoque olnam,

in metis ipsis, ubi con#eniunt sibi terre,

arta =ora#ia, lata :o!emia4 sed tamen ambesunt domini terre, quicunque est re$ :o!emorum.


9/26

Ad ius raense claustrum sed pertinet illud4

quo presul :runo, #ir pro#idus atque famosus,

21a omnibus ornatus #irtutibus et decoratus,

non bene audebat, pocius sed corde dolebat,

quod non pertinuit in rems+r ad sua iura '

nam sibi dilectus multum fuerat locus iste ',quod tamen !iis monac!is aptum rectumque fuisset.

Sed presul quidam monac!us tunc mansit in &77ec4

iste #ocatus adest, semper loca consecrat lsta,

sic etri, sic et 2acobi, sic atque 2o!annis.

Ast ibi tunc, ubi nunc piscina parata #idetur,

21b edificant stupas et ibidem conmoda fiunt

de linis facta pererinis fratribus illis.

unc abbas primus fuit !ic dictus 9ridericus.

unc :otsc!o fundum precepit fodere templi,

ad#ocat et tunc pontificem, #eniunt quoque multi,et manus factus est concursus populorum.

eutunici #eniunt, accurrunt atque =ora#i,

[p. 18]montani multi #eniuntque senes et adulti,

cum pueris iu#enes, cum #irinibus mulieres,

22a omnes ad#eniunt, et fundamenta sacrantur.

Ser#itur !risto, datur indulentia multa,

cum qua discedunt letantes ad sua quique.

Assunt anelici, fit fuaque demoniorum,

que cum conspicerent laudes accrescere !risti,

abscedunt tristes, laudes non ferre #alentes

!risti. unc cecidit per eos pars ma$ima sil#e

funditus e$ terra, que circumquaque #idetur4

22b precipue prope nos, ubi nunc piscina #idetur,

sil#ula tota cadit, sed ibi nunc altera cre#it.

unc eciam *milo de 0uc!tenbur, !omo di#es,

nobilis et larus, manus re, corpore, fama,

strennuus et miles, cepit fundare cappellam

!ic et perfecit !risti enitricis !onore.

"uando con#entus #enit in Sar, tunc fuit annus

millenus duo quinquaenusque secundus4

cumque sacraretur fundus templi, fuit annus

23a millenus duo ac 0 et tercius ille,

qua fuit in#enta, fuit illa dies crucis alme.

Hoc anno moritur re$ quartus nomine 6at7la;.

empore sub tali deponitur !ic 9ridericus.

ost mortem patris fit quintus re$ :o!emorum,

tempore cuius erat pa$ et concordia terris.

(E) "ui #ult scire tamen, fuerit quis :otsc!o beatuseius proeniem narrabo scire #olenti.


10/26

?t #erum fatear, est feli$ atque beatus,

23b qui !risto credens sua dat pro nomine !risti,

et cuius panis elemosina pascit eenos,

Sed tamen ipsius panis non pascit eenos

tantnm, sed multi barones ac melioresterrarum comedunt !unc panem cottidie nunc.

[p. 18]3ro sal#ati #i#ent per secula beati,

qui sua lariti bona sunt pro nomine !risti,

ut pascantur ibi pariter locuple$ et eenus.

2llustris baro fuit !ic et strennuus armis,

24a fortis statura, bene conser#ans sua iura.

Huius erat enitor er!ardus nomine, quodam

de castro dictus, &bersen quod erat #ocitatum4

nobile castellum satis !oc fuit, et modo ruptum.

Hoc in 0atino resonat quasi castra +antumober enim Scla#ice 0atine sonat quasi +as,

eutunici castrum tamen !oc &ber7e7 modo dicunt.

Hoc in 0atino resonat quasi sessio maior.

Sed prudens lector animo perpendere debet,

24b quod non Deutunice, sed de Scla#ico tra!it ortum.

Sic Sar est Scla#icum, sonat !oc plantacio recens,

quam#is eutunici sar dicant ramina rossa,

Sar non eutunico, sed de Scla#ico tra!it ortum.

:otsc!o eciam fertur tres ermanos !abuisse,

quorum nomina sunt *milo, uno, %icolaus.

"ui uno enuit :otsc!onem nomine quendam

temporibus nostris, et ad!uc qui pro#idus e$tat,

atque duas natas. Imramus du$erat unam,

25a de Ci7tric7 dominus, enerans pueros per eandem.

Altera sed manet !ic in usc!na;it7 monialis.

Hospitale tamen !ic uno postea fundat.

Hoc dico solum #idi natum %+colai4

si fuerint plures, nulli bene dicere possum.

ercius et fratrum de Strsilic7 nomine *milo.

Hic bona multa satis !abuit, nullos quoque natos.

3ro proposuit !risto conponere claustrum,quod post de#otus incepit tempore nostro,

25b et #ocat !oc claustrum proprio sub nomine *miln!eim,

nunc *miln!eim dictum, (quod) 6iso;it7 fuit ante.

Sed quartus fratrum dominus :otsc!o fuit ipse4

ipsa eciam domina fuit 3ufemia #ocata,

omnibus ornata #irtutibus et decorata,

aspectu blanda, clemens, affabilis illa4

[p. 18@]antea ceu di$i, enuit natam enerosam

atque duos natos, *milonem sicque er!ardum.

unc dominus :otsc!o iussit fundare capellamde linis par#am, quod possent psallere !risto,


11/26

26a tunc, ubi nunc presens piscina parata #idetur.

%am muratores iam cottidie fabricabant

cedentes lapides et eos melius resecabant,

ut cicius claustrum posset fieri bene structum.

Hiis dominus :otsc!o mercedem dat lapicidis,

atque laborabant multi fortes lapicide.%am enus !oc lapidum durum fuit atque superbum,

ut nullus tale le#iter contundere posset,

non nisi per duros ictus !omo proficiebat.

26b 3ro remunerat !os manis mercedibus omnes,

!oc opus ut cicius per eos sic perficeretur.

9ratribus et dominis est omnibus ut pater ipse.

Sic probus ipse fuit, quam lono tempore #i$it,

utpote #ir prudens, omni #irtute(que) pollens.

Sed cito subtra!itur tenere domui damnus alme

et teneris pueris rapitur prudens pater ille.ost mortem soceri quinto defunitur anno,

fundataque domo solum #i$it tribus annis

27a Hoc est mille duo quinquaintaque quinto

!ic dominus moritur temploque no#o tumulatur.

unc, ubi nunc c!orus est medius ponitur monac!orum,

et quia iam templum modice fuit edifficatum,

nulla columpna fuit, nec erat testudo parata4

unde domicilium faciunt corpus super eius

et pro defunctis ibi fit celebracio semper.

3ufemia bona, feli$ ac illa Sibilla,

filia cum matre, simul ambe tunc #iduate,

sic permanserunt !risto domino famulantes

27b atque domum pulc!ram faciunt, prope nos residentes

tunc, ubi nunc domus est infirmorum monac!orum.

[p. 18-]De primis !uc missis

%unc me di$isse de fundatoribus illa

#obis sufficiant, post !ec tamen amplius addam.

Sed de transmissis monac!is !uc nunc recitabo,

a quibus iste locus sit fundatus, memorabo.

(8) "uod duo monac!i et duo con#ersi mittuntur

28a 2llis temporibus, quando Domini fuit annus

millenus duo quinquaenusque secundus,

tempore sub quarti 6atsla+ nomine reis,

cum ert!olldus erat in %epomuG pater abbas,

#irinis in festo sancte quoque martiris A+te

con#entus primus de omuG mittitur in Sar.

Hiis dispensator primus datus est 9ridericus.

rimo mittuntur monac!i duo, sic duo fratres,

6iricus monac!us primus S+monque secundus,

con#ersus primus Sti7laus &diGque secundus.28b Sed 6iricus statim redit in omuG, (ac ibi) manet


12/26

per tempus, sed post cum 6iando redit ipse,

ac ibi persistens moriturque secundus ibidem.

ostea mittuntur Arnoldus cum 9riderico,

Heinricus celle de 6el!rad atque 2o!annes,

qui prior est primus, Hermannus d+aconusque.

Hic in Sar primus est defunctus monac!orum.unc :rabantinus 2o!an !ic alterque 2o!annes,

tercius atque 2o!an, Heinricus allicus ille,

29a 6iandus cum 6irico, #elut antea di$i,

unradus de 6el!rad, Andreas, postea custos,

et de 6altsac!sen Hel+as, de ruce Salmon.

unc aliqui discedebant, aliique redibant,

ad propriasque domus aliqui monac!i redeuntes,

ast ibant aliqui seculi #omitum repetentes,

ast aliqui seculo de predicto redierunt,

ut pater Albertus et onradus, pater Allec.

[p. 188](F) rimus abbas 9ridericus de omuG. De stabilito

con#entu

29b 3ro fit !ic primus con#entus iam stabilitus.

Abbas est primus, qui dictus erat 9ridericus,

et :rabantinus senior prior iste secundus,

Arnold, 6iandus, 2o!annes subprior iste,

qui prior est post !ec et postea sumitur abbas,

allicus Heinricus, Hel+as, de ruce Salmon,

Andreas ac Albertus, unradus, pater Allec,

Herbort, !unradus, %+colaus et ipse udolffus.

Abbas sed primus, qui dictus erat 9ridericus '

30a ecclesie fundus consecratur sub eodem '

!ic annum solum fuit abbas et sub eodem

anno deponitur4 post cellerarius in Sar

est multis annis, post!ec lapidumque maister4

!ic eciam post !ec rector fuit !ospitalensis.

Hic tamen instituit fieri fora tunc prope ripam,

destructa #illa, ubi tunc monac!i residebant.

Hec primus fundat Dit;inus, postea iude$,

atque manebat ibi enitor meus et mea mater

30b cum reliquis multis, sed nunc nic!il est nisi campus.2psum namque forum 6inricus postea rumpens

transferri iussit, ubi nunc fora stare #identur.

3st tamen ecclesia de linis atque #etusta,

que fuit ante diu quam claustrum tempore lono.

9ertur, quod sanctus Albertus san$erit illam.

rimo deposito tunc abbas sumitur alter,

nam post !unradus de omuG mittitur abbas.

Hic fuit !ic in Sar anno tantummodo solo

31a nec non dimidio, post !ec deponitur ipse

et redit in omuG, monac!us ubi manserat (ante).

(1) ercius 6alt!elmus de *edlit7


13/26

ost quem 6alt!elmus de *edlit7 sumitur abbas,

qui par#um claustrm posuit cito fratribus suis

de linis illuc, ubi nunc piscina #idetur.

Atque no#em post !ec annis claustrum stetit illud,

in quo cum reliquis mansi bene quatuor annis.

[p. 1F]3ius temporibus :otsc!o defunitur ipse,31b noster fundator, eciam fit b+blia scripta,

quam monac!us quidam uderus scripsit ab &77ec,

quam feli$ domina precio conscribere fecit

de proprio, prima fundatri$ dicta Sibilla.

2psius et nata fuit 3ufemia #ocata,

que :otsc!onis erat domini, dum #i#eret, u$or,

sed #iduata #iro cum matre manebat (ibidem).

9ilia cum matre permanserunt #iduate,

una deentes, !risto domino famulantes.

32a Hiis fuit ancilla 0euGart, fuit !ec operatri$,

in stolis, maniplis faciendis docta maistra.

Hee tunc fundantes domine loca nostra fuerunt

et multas res preclaras domui tribuerunt,

sericeas #estes, arentea #asa decora,

atque monasterium murantibus !ee lapicidis

dant precium dinum, #eluti quique meruerunt.

Hic domus illarum fuit, in risans residebant,

dum placet !iis, #eniunt, quando placet, atque recedunt.

32b 3ufemia tamen fundatri$ nobilis illa,

ista duos secum teneros !abuit domicellos,

quorum primus erat *milo, er!ardus et alter.

Huic erat et nata utoni tunc sociata,

Anes, pulc!ra satis, inerat sibi dos pietatis,

namque locum nostrum pre cunctis diliit ipsa.

Hoc bene demonstrat in morte sua, sed et ante,

quam#is iuncta #iro, cum matribus illa manebat.

33a "ui cono#it eam et tres enuit domicellas.

ostea ut! moritur, fuerat quia debilis ipse.

rima puer moritur, fuit altera iuncta marito,

:onGa tamen superest !odie feli$ monialis.

unc 0eupoldus erat !ic carpentarius in Sar,

qui nunc #i#us ad!uc superest multumque laborat.

"ui facit !oc claustrum, de quo prius aio #obis,

atque domum primam facit abbatis speciosam,

33b quam post 6inricus destru$it. Stat tamen illa

[p. 1F]quam posuit camera 6alt!elmus primitus illuc.

Hic abbas eciam monac!is fundat capitellum.

unc erat 3G;ardus quidam lapicida maister,

quem pro mercede con#enit tunc pater idem,

et cepit murare domum nec non opus ipsumpro /0 marcis et pro benefactis,


14/26

ut sunt frumenta, bre#e, #estes, alie res.

Ac tamen 3G;ardus enitor meus e$stitit idem,

34a cum quo tunc mansi, post !ec et in ordine sumptus.

ercius !ic abbas affabilis atque modestus

!ic cum mansisset tribus annis dimidioque

et bene re$isset, cunctis carusque fuisset,!ic proprio motu redit in *edlit7 et ibidem

mansit nec rediit, sed equos ser#osque remisit.

3t tunc in *edlit7 ristanus erat pater abbas,

sub quo professus fueram, qui me monac!a#it.

ost !unc ristanum 6alt!elmus fit pater abbas,

34b post !ec requie#it in pace spiritus eius.

(11) (De) quarto abbate de omuG4 scilicet Heinricus

ost !unc 6alt!elmum Heinricus sumitur abbas,

anno dimidio qui prefuit atque duobus.

Hic #enit !uc in Sar, quando Domini fuit annusmilenus duo quinquaenus quoque nonus4

ara etri cuius sub tempore sanctificatur,

ac pro defunctis decantabant ibi missas.

Atque sub Heinrico con#entus fit stabilitus4

35a mittitur et sub eo con#entus ultimus istuc.

=e iam suscepto mittuntur 6ern!er et &tto,

mittitur Albertus, 2o!annes atque 2o!annes.

Sed domus istius pueri primi fuimus nos

!ii metquartus eo, !unrad er!ardque, upertus,

qui sumus !ic primi professi no#iciorum.

Sub dominis nostris eciam fuimus iuniores,

illis subiecti fuimus et eos #enerantes.

%amque fide pleni fuerantque #iri re#erendi,

35b prudentes, !umiles, pacientes atque modesti,

[p. 1F@]crimina spernentes fratresque suos adamantes.

%amque fui puer insipiens, !ii me docuerunt

stulticiamque meam pacienter sustinuerunt.

Sunt quia defuncti dicti fratres modo cuncti

preter 6+andum, nunc cecum, sed #enerandum.

De quibus ecce loquor, ad eos quantocius ibo,debilis atque sene$ ad terram terra redibo.

3ro sincere roo te, Deus, !iis miserere,

36a dans !iis eternam requiem #itamque supernam

omnibus inpensis ab eis mi!i pro benefactis

atque sue sorti me iunas si#e co!orti

& quante #irtutis erat Salomon et Hel+as,

subprior atque prior, 2o!annes atque 2o!annes,

allicus Heinricus, !unradus sic 9ridericus,

Albrec!t, 6iandus ac Andreas #enerandus.

& bone 6ern!ere, de te possum bene flere,

me quia sincere dile$isti, scio #ere.


15/26

(1) De capella sancte =arie

unc erat illa capella sacrata =arie,

36b quam dominus *milo de :rot funda#erat ante4

et cantabatur ibi semper missa =arie,

que post est fracta, altaria binaque facta.

Si ni$, si plu#ia ruit, !oc totum fuit unum,nos oportebat iu#enes ascendere semper,

inem portare, missas audire frequenter.

3t quia #icine nobis domine residebant

tunc, ubi nunc domus est infirmorum (monac!orum),

ibant, quo poterant, missas audire libenter

37a et claustrum nostrum sic intra#ere frequenter.

%am fuerant nostre fundatrices enerose '

nam domini nostri fuerant par#i domicelli '

et precium templum murantibus !ee tribuebant,

atque capitellum murantibus !oc dedit abbas.

3ius temporibus = duo sic simul 0/

ad#ersus :elam puna#it &ttaGarus ille,

Hunorum reem. Hunc #icit re$ quoque noster,

[p. 1F-]estque coronatus anno statim sub eodem4

ac du$it dominam, =araret!amque reliquit,

37b que 9riderici ermana fuit, ducis Austrie,

per quam re$ fuerat du$ factus &ttaGarus ipse.

Sed tamen !ec moritur post!ec =araret!a #eneno.

2llis temporibus ceperunt ire flaellis

ac incedentes nudi se percucientes.

unc est susceptus Heinricus S;e#icus ille,

qui ra#is est monac!us et !abetur pro seniore.

3ius temporibus feli$ defunitur illa

nobilis ancilla !risti de#ota Sibilla.

38a ?ltimus atque dies eius fit cisio circum,

!oc est mille duo se$ainta secundo4

tunc eciam pater Heinricus deponitur abbas.

3ufemia bona tunc nobis sola relicta

cum pueris propriis, tunc par#is atque tenellis,

nescit, quid faciat, quid aat, paupercula tractat.

ostremo pensat ad fratres ire =inores:runnam4 quod fecerat, si non pater ille #eniret,

qui post ad#enit, sub quo domus ipsa pro#ecta est.

38b Abbas Heinricus, cum depositus foret ipse,

in omuG rediit et ibi defunitur abbas.

3t tunc in omuG eb!ardus erat pater abbas.

unc Deus omnipotens, qui secula cuncta ubernat,

noluit !anc dominam tristem derelinquere solam,

+doneum pro#isorem sed tradidit illi.

%am de 6altsac!sen tunc eliitur pater unus,

#ir prudens, discretus erat, tractabilis ipse,

dictus 6inricus, ... semper amicus,39a !ic abbas quintus, fidei munimine cinctus.


16/26

etribuat Deus !oc ipsi, mi!i quod bene fecit.

2psius ser#itor eram, puto, quatuor annis.

Hic in consiliis aut au$iliis fuit illi

de#ote domine sicut pater atque patronus.

Anno Domini = duo se$ainta secundo!uc #enit ac annis bis septem postea mansit.

2pse no#um claustrum mo$ incipit edifficare,

inc!oat !ic fundare domum, loca cuncta parare4

39b [p. 1F8]omnia de claustro #eteri tunc transtulit istuc,

destructo #eteri piscinam preparat illic,

ordinat !ec dine, disponens queque benine,

utpote #ir prudens, omni #irtuteque pollens.

(1>) De caro anno.unc ascendimus ad lapideum claustrum

2llis temporibus, quando Domini fuit annus

mille duo 0/ et tercius annus,ipse fuit durus miseris nec non ra#is annus4

40a nam pro dimidio data est metreta talento.

3t tunc capitulo fuit abbas in enerali.

unc ascendimus !uc et fit translacio claustri.

2dcirco loquor !ic ascendere, nam locus iste

monticulus fuerat, ubi nunc claustrum iacet ipsum.

unc febres paciebar eo subd+aconusque

factus cum S;e#o sum er!ardoque uberto.

unc aliam fundare domum feli$ iubet illa

3ufemia sibi, #eterem mittens monac!ellis,

40b ac !ospitale facit !ec aliud prope claustrum,

in quo erdrudis rectri$ fuit !ospitalis4

!ec fuit antiqua mulier nimis atque ruosa.

Anes iam #iduata #iro cum matre manebat,

et quia de#ota, de#otas ipsa puellas

secum deentes !abuit, quas nunc recitabo

Hoc fuit Al!eidis iu#enis, :onGa, Jat!erina4

istas 6inricus abbas facit esse biinas.

41a Altera tunc eciam Al!eidis clauditur in Sar.

Hec tamen inclusam sibi sola para#erat illuce$ precio domine, cui iam ser#i#erat ante.

"uam pater inclausit abbas sollempniter illuc,

et manet inclusa bis / annis quoque septem.

unc 0eucardis erat operatri$ atque maistra.

%am parat omnes, quas modo cernis, sericeas res

e$ auro4 fuit !ec procuratri$ dominarum.

3t tunc sculpebam sibi, qualia lina #alebant

41b !oc ad opus, facere quidquid cons;e#erat illa.

[p. ]3l+7abet! sepe soror eius #isitat illam,

et multe domine #eniunt !uc sepe #idere

prefatam dominam, nam racia mana in illa4et confortantes illam sermonibus aptis


17/26

discedunt iterum per eam simul edifficate.

empore predicto fit perfectum capitellum

atque domus, qua con#entus pausat monac!orum4

42a atque c!orum iussit abbas bene mundificare

ac altare Dei tunc incipit edifficare.2llis temporibus altaria biina parantur,

sancti :aptiste 2acobique4 sanctificantur

anno mille duo se$aintaque quarto.

unc etiam dominus transfertur :otsc!o decenter,

de medioque c!ori deportatur monac!orum

!ac ipsaque die, qua consecracio facta est.

3t tunc officium pra defunctis celebratur,

ac si in presenti tunc mortuus ipse fuisset,

42b et decantatur, multis cernentibus illud,

ponitur et tumulo prius e$structo manifeste,

quo nunc cum pueris et coniue pausat !oneste.)

Anno mille duo se$aintaque quinto

ad#eniunt =i7ner ?lric!, etrus atque 2o!annes.

Hii tunc suscepti fuerant cunctis iuniores4

defunctis senibus, nunc ipsi sunt seniores.

ostea !unradus par#us #enit4 !ic prior est nunc.

43a Sub patre 6inrico moritur *milo domicellus,

post mortem patris !ic duodeno transiit anno.

uius morte sua enitri$ est tacta dolore,

namque suum natum nimio dile$it amore.

*milo puer pulc!er fuit infirmusque frequenter,

idcirco moritur in ad!uc puerilibus annis.

Desponsata tamen fuerat sibi #iro decora,

filia 2enc7onis domini quondam #enerandi.

Hec fuit !ic in morte #iri, multum quoque flebat,

ac in remediis anime marcam dedit auri,

43b quo bene #estitur et fulida capsa paratur,

que super altare nec clauditur nec aperitur.

[p. ]Anes 6itoni :otsc!onis filia nupsit

dicto de S;abit7, fueratque #ir iste secundus4que post 6itoni natoa enuit enerosos,

quorum nomina sunt :otsc!o cum fratribus ipse.

Sic etiam #iro fit desponsata er!ardo,

filia dapiferi de Celdesper re#erendi,

moribus imbuta laudandis, nomine 2uta,

44a quam, cum cre#isset, er!ardus postea du$it.

empore 6inrici moritur *milo #enerandus

0uc!tenburensis dominus4 tumulatur in illa,

quam !risti matri funda#erat ipse, capella,

quam bene perfecit4 canitur quoque missa =arie.

Hec est post fracta, duo sunt altaria facta.Hoc ad opus pius !ic marcas dedit / tria centum.


18/26

2ste Japelboboro; et SlaucG;ic7 contulit in Sar.

Dum moritur dictus *milo, Domini fuit annus

44b mille ducentenus se$aenus quoque nonus.

2psius et coniu$ e;issc!o postea nupsit.

empore 6inrici presens fuit arc!a parata,

atque capella bona nec non custodia rata,cetera quam plura, que non possum recitare.

&mne, quod e$ lapide modo cernitur, ipse para#it,

e$cepta parte templi nec non capitello.

"ue tamen ipse facit, liniri post facit alba

et facit, ut templum cum lateribus teeretur.

45a empore 6inrici, quando Domini fuit annus

mille duo septuaenus quoque primus,

i#it in ?nariam re$ noster &ttaGarus ille

et mala plura facit in terra partibus illis,

nam re$ mannificus fuit atque potens nimis ipse.

empore Cinrici, quando Domini fuit annus

mille ducentenus septuaenus quoque quartus,

a domino sedis est concilium celebratum

nec non a multis prelatis ecclesie tunc.

45b ostea reorius decimus defunitur idem

ac est omanus factus re$ ipse udolfus.

empore 6inrici, quando Domini fuit annus

mille ducentenus septuaenus quoque se$tus,

[p. @]tunc inceperunt mala plurima multiplicari.

"uidam se rei barones opposuerunt,

de quo iam nic!il !ic ad presens dicere possum.

(1@) "uod 6inricus acceptus est in 3lbracensem

ostquam 6inricus pius ac laudabilis ille

46a !ic quintum decimum iam per#enisset ad annum

et bene re$isset ac omnibus !ic placuisset,

ad#eniunt fortes, rapiunt et (eum) #iolenter

ac Albracensis fit, nolit #el #elit ipse.

Sic pius atque bonus abbas defunitur illic,

quo tamen domus (!ec) tulit irre#ocabile dampnum.%am tunc defecit domus !ec, ut cernitis ecce,

ni pater Arnoldus, qui nunc est, possit re#ocare.

unc feli$ domina, que semper sit benedicta,

46b amisso pastore suo dolet ut derelicta,

femina de#ota, que !risto dedita tota

inque timore Dei corpus non dat requiei.

Ad matutinas surre$it cum monac!is !iis

!oras cantando, semper !ristum meditando

atque ieiunando, #iilando, se macerando.

Hec roseo #ultu semper, sed #ilibus ipsa#estibus induta, #i#ens #eluti monialis,


19/26

pauperibus !risti ser#it, quasi ser#a ministrans,

47a nasum deterit, os purat, pocula tradit,

eriit erotos, deponit, conteit ipsos.

Hospitale sibi #icinum fecerat illa,

ut cicius posset omnes eros #isitare.

Cisitat !ec (una) infirmos atque coquinamcon#entus. Si non bene fit, tunc !ec sua mittit.

andem fit frailis, consumpta laboribus istis

ieiuniis fracta, post est paralitica facta.

& feli$ domina, patris matrisque, mariti

47b ac nati festis ser#it sollempniter illa,

dans pisces, #inum monac!is, missas (quoque) sol#it.

Hoc #idi post!ec bene bis, quod eidem

ipsius in festo non unica missa dabatur4

[p. -]de quo turbatus eo pauper corde emebam,

nam fuit inmeritum, sic et !oc tibi, !riste, molestum.

ostea er!ardus du$it sponsam domicellus,

que fuerat quondam sibi desponsata, puellam,

filia dapiferi de Celdesper #enerandi,

48a et per eam enuit domicellos ac domicellas.

:otsc!o fuit primus natorum, *milo secundus.

%unc obiit :otsc!o, sed #i#at *milo beatus

rimaque, natarum 3ufemia #ocata,

altera sed dicta fuit Anes, iam sociate

coniuibus propriis ambe, sed nunc obierunt.

(15) De se$to abbate. 2o!annes primus

Sed post 6inricum pater !ic fit 6eia 2o!annes.

48b ercius iste prior fuit annis pluribus istic.

Hic si mansisset, quid nobis tunc nocuisset,

e$ quo 6inricum nos non poteramus !abereK

Sci#it quippe sequi patris precepta timore

atque suos fratres #ero dile$it amore.

um pater !ic se$tus abbas se$ mensibus esset,

ad#eniunt monac!i de omuG !unc rapientes

et deducentes, patrem sibi constituentes.

Sic nostri fratres iterum sunt patre carentes.

(1-) 2o!annes secundus

49a ost !unc eliitur abbas a+p!asque 2o!annes.

9ilius ecclesie fuit !ic et septimus abbas,

cuius temporibus est occisus dominus re$.

empore sub a+p!e moritur pia nobilis illa

sanctaque fundatri$ !ic 3ufemia beata,

in qua perdidimus, que non re!abere #alemus4

et bene si sapimus, minus est, quod inde dolemus.

ostea er!ardus, fundator tercius, ipse

49b cepit proficere re, carpore, mentis !onoreet sic defensor noster laudabilis esse.


20/26

[p. 8]3t cum cepisset pulc!ram fundare capellam

#irinibus sacris undenis mili!us in Sar,

contiit interea, quod manus &ttaGarus ille

occiditur princeps et re$ quintus :o!emorum.

unc bona calcantur, mala plurima multiplicantur.

unc #o$ in ra#ibus resonat, iam nunc in acutisdant #oces mille, dum #apulat illa #el ille,

50a dum depredantur miseri, #estes rapiuntur,

quando ceduntur baculis et post capiuntur.

& Deus omnipotens, eo quanta pericula sensi

post eius mortem, quot eo discrimina #idi

"ui tunc #i$erunt, !iis in terrisque fuerunt,

!ii bene no#erunt, que, qualia sustinuerunt.

3ro Deus noster, qui terras pacificasti

et nos sal#asti, per secula sis benedictus

50b ostea prefatus abbas loca nostra resinans

transit in 6el!erad et ibi pro tempore mansit.

(1E) De abbate octa#o, qui 2o!annes tercius

2nterea pater !ic fuit tercius ipse 2o!annes,

qui cum 6ern!ero de omuG #enerat istuc.

unc du$ Sa$onie fore cepit marc!io terre.

empore sub tali capitur tunc ipse er!ardus,

noster fundator4 sed iam funda#erat illam

51a #irinibus sacris undenis ille capellam.

Sed precedenti :runo defunitur anno

qui presul terre fuerat summusque sacerdos,

defensor cleri, sapiens, #enerabilis ille.

ost !ec depositus est tercius ille 2o!annes,

qui binis annis fuerat noster pater in Sar,

et redit in omuG, ubi nunc est !ospitalensis.

3ius temporibus fit mana fames, moriuntur

quam plures, ut non possent omnes tumulari.

51b unc iterum a+p!as abbas assumitur istuc,

qui bis sic abbas !ic septem prefuit annis4

postea depositus est, in 6el!eradque re#ersus,

qui tunc mansit ibi, prior et nunc e$stat ibidem.

[p. 1]Anno Domini =0///22o sub 2o!anne fuit fames.

Anno Domini =0///222o sub eodem rediit re$ de :randebur .

Anno Domini =0///2222 sub a+p!a quidam fecit se inperat

orem 9ridricum.

Anno Domini =0///Co artari intra#erunt in ?nariam.

52a Anno Domini =0///C2o sub eodem re$ occidit sceleratos.

Anno Domini =0///C22 tradu$it u$orem suam, filiam

(udolfi).

(18) De abbate nono, scilicet Adam

ostquam depositus a+p!as est atque re#ersusin 6el!rad, tunc de *edlit7 assumitur Adam,


21/26

#ir pius atque bonus abbas et in ordine nonus,

qui binis annis tantummodo prefuit abbas.

3ius temporibus predones in#aluerunt

52b et destru$erunt loca nastra, que sic perierunt

quam plures #ille, loca plurima. =ilia mille

clamores fiunt, dum leditur illa #el ille.Sicque locis nostris e$cre#it li#or eorum

in tantum, quod con#entus est tunc monac!orum

dispersus, nimia pre paupertate ra#atus.

ostque duos annos est abbas mortuus idem.

Hic tamen est primus abbas, qui mortuus est !ic.

(1F) De abbate /o. 2o!annes 2222us

ost !unc eliitur !ic quidam Sa$o 2o!annes.

53a Hic !omo maturus de omuG #enerat istuc,

qui per se$ annos !unc con#entum bene re$it.

Anno Domini =20///C222 sub Adam bonus 6ern!ardus

occiditur.

Anno =0//// primo obiit er!ardus fundator noster.

Sub se$to ree moritur pius et bonus ipse,

dum bene #i#eret et foret in statu meliori,

post mortem matris anno moritur duodeno.

53b Sic nostri subito fundatores obierunt,

dum iu#enes essent, nobis utilesque fuissent.

[p. 1]Dimidiam #ille partem nobis dedit ille

in S#ratGen, media quoniam fuit antea nostra.

ost !ec in omuG decimus tunc sumitur abbas,

postque resinato sine officio manet illic,

et tunc in omuG erat ... pater abbas.

() ost !unc undecimus Arnoldus fit pater in Sar

9ilius ipse domus est edifficansque libenter.

54a 2ncipit !ic fundare domum, nam tempore lono

nil fuit e$structum, nil et fuit edificatum.

ampanile no#um facit !ic, reparat quoque fontem,

piscinam reparat, con#entus atque coquinam,

atque domos aliquas de linis stru$it et ipse.Sub patre predicto sunt !ec sedilia facta,

in quibus ecce solet con#entus psallere !risto.

Hic faciet plura domui, si #i$erit ipse

54b et si manserit !ic, nam fortis ad!uc satis est !ic,

sicubi denarios quam plures posset !abere,

#el tamen arentum, quia (non) iam quereret aurum.

%unc et presentem con#entum scribere conor,

qui manet !ic deens !oc sub patre tempore tali.

%am de con#entu primo nullns superest nunc

preter 6iandum, frailem nimis et miserandum,preter me solum, qui sum minimus monac!orum.


22/26

55a Sunt tamen !ic aliqui, qui 6inrici #eniebant

tempore, qui nunc sunt !iis omnibus et seniores

rimus onradus prior est, S;e#usque secundus,

unradus, etrus, alter etrus atque 6iandus,

Herbert, otfridus, Heinricus et %icolaus,

Heinreic! de redi7, unradus, :artolomeus,Heinricus de 0uban, subcellerarius ipse,

Colcmarus cantor, Arnoldus et %icolaus,

55b Andreas, Heinric!, unradus, =uslo, 2o!annes,

erc!toldus, 0eupold, Heint7elinus atque 2o!annes,

et duo no#icii, S+dlo puer atque 2o!annes,

et duo nos eciam frailes, quos antea di$i,

!oc est 6iandus et eo pauperrimus ille.

Hic est con#entus noster presensque modernus.

[p. 1@]3$ceptis paucis !ii sunt eniti domus !uius,

et pater Arnoldus !ic filius est domus ipse.

Hos Domini pietas custodiat et benedicat,56a ac benedicantur, #i#ant et multiplicentur

Hoc eo audebo semper, quia iam domus ista

tantum profecit, quod non solum pererinos,

sed proprios eciam enitos creat !ec sibi patres.

Sit Deus ero meus in secula re$ benedictus,

quod domus ista modo se natorum enitricem

audet tantorum, que ceu sterilis fuit ante.

%am fuit iste (locus) prius !orridus et male cultus,

ut pauci possent neop!iti remanere.

56b 2dcirco quidam monac!i post!ec abierunt

ad #omitum seculi, qui postea non redierunt

preter me solum, qui sum miser atque pusillus.

Sed no#it Dominus, quod eo domus !uius !onorem

semper dile$i, sic de dampnoque dolebam,

utpote qui #erus fueram domus !uius alumpnus,

quam#is defuerim tunc corpore, menteque nunquam.

57a Hinc aliquos #ersus eo conposui mi!i soli,

quos nullus posset sine me connoscere lector,

ut possem melius !oc Sar in corde tenere

BArs aras arces, artis pater astruis artes,

Ars arces curas, facis artibus arteque puras.2nminet !iis annus4 tractans !os nocte dieque,

quam#is sim minimus, mi!i prestant audia queque.

%unc discessurus cito sum, sed non rediturus

nec plus scripturus, quia iam cito sum moriturus.

57b 3t qui #ult scribat, a me non inpedietur.

Sed Deus omnipotens misero mi!i propicietur

Ast tamen !as fundatores eo conmemorabo,

qui nuper sunt defuncti, quos et recitabo.

2sta suli Arnoldo continunt tempore tali

Anno Domini =/Co domina 2uta, u$or er!ardi, obiit.


23/26

Anno =/C2o :otsc!o, filius er!ardi, obiit.

2pso anno domina Anes, soror er!ardi, obiit,

filia :otsc!onis !ec, 6itonis quoque coniu$.

58a [p. 1-]Hec dare disposuit bona quedam, que data non sunt.

& Deus, o !riste, quantus labor et dolor iste,

quo nos mortales circumple$i sumus omnesHec fuerat pulc!ra quondam, facunda, #enusta,

inque sepultura fuit eius fetor et !orror

tantus, quod nullus presens ibi stare #aleret.

%am fuit infirma, decumbens tempore lono,

et fuit esti#um tempus, quando tumulatur.

58b Ast fratres iaciunt terram, tandem sepellitur,

pre fetore tamen ibi mansit nostra securis

in tumulo, quoniam tollere non poterant.

=undum florentem primo, post deficientem,

qui prius apparet quasi flos et protinus aret

Hinc bene dicta#it !os #ersus #ersificatorB?nde superbimus, cum fe$ #ilissima simus,

cum simus limus, ad terram terra redimusK

Anno Domini =/C2o domina 3li7abet, matertera er!ardi,

obiit.

?$or e;issc!i fuit !ec et nata Sibille.

Ducissa obiit.

59a 0uc!tenburensis *milonis filius He+man,

illustris baro, moritur tunc temporis ipse.

Anno eodem e;issc!, frater 6itGonis, obiit.

Anno =/C2o 2esGo prepositus, frater reis, obiit.

Anno =/C22o 3ufemia, filia er!ardi, obiit.

2pso anno sepultus est re$ :o!emorum quintus et filia eius ducissa.

Anno eodem coronatus est re$ :o!emorum C2.

6ent7(eslaus).

Anno eodem et tempore reina uta coronata obiit.

59b Anno =/C222 Albertus, du$ Austrie, occidit Adolfum.

Anno =/2/ re$ uscie fuit in :runna circa reem

6(ent7eslaum).Anno Domini = Anes, filia er!ardi, obiit

et est sepulta !ic

in Sar4 !ec eciam fuit filia domine 2ute.

2sta sub Arnoldi continunt tempore facta.

%unc specta, lector, audi, que loria nostra

[p. 18]3cce #idere potes in eis, quos iam recita#i,

quod quasi pictura mundi perit ista fiura.

60a =ors fera, mors nequam, quia nulli parcit et equam

dat cunctis leem, miscens cum paupere reem.Hoc quoque :ern!ardus loquitur de morte superba


24/26

B=ors iu#enes rapit atque senes, (nulli) miseretur,

tam ducibus quam principibus conmunis !abetur.

Sic mors cum falce dicens depinitur ipsa

B9alce seco, quia iura neco libamine ceco.

& Deus omnipotens, !oc est, quod carmina promunt

3st populus #ere fenum, credas mi!i mere, 2s @,-tristicia plenum, sic est omnis caro fenum, 1 1,@

60b quod pulc!rum paret prius et post protinus aret.

Sic !omo, dum #i#it, floret, sed postea marcet.

3ro, cum maneat mors certa, nimis timeatur

et quasi serpentis #irus #icium fuiatur.

%uncque probare potes, que, quanta tulit domus ista,

que pri#ata suis cito fundatoribus est sic,

cum iu#enes essent, nobis utilesque fuissent

et bona fecissent nobis, sibi si placuisset,

61a omnia qui bona dat et secula cuncta ubernat.Sic tamen #eri fundatores obierunt,

cum bene florerent ac omni labe carerent.

3t nota, quod domus !ec sit facta bonis #iduarum

atque pupillorum fundacio sacra piorum.

%am pater illorum subito defunitur ipsis,

dum iu#enes essent, pueri tenerique fuissent,

et matres #idue #iduate sicque fuerunt,

que loca nostra bonis opibusque suis coluerunt.

3ro meos dominos, qui ser#ant ecclesie res,

61b ammoneo, quod sint cauti, quod sint sapientes

et sic dispensent omnes res et bona claustri,

respondere queant ut caucius &mnipotenti,

ut dulcem #ocem #aleant audire onantis

B3ue, ser#e bone, nunc intra audia #era. =t 5,1

Hec modo sufficiant, et nunc ad prima re#ertor.

Sunt alii fundatores, qui sunt laterales,

non de proenie #era, sed sunt patrueles.

62a [p. ]De #era stirpe superest ramusculus unus,

quem nobis, !riste, conser#es, trinus et unus

%on cito sit funus, !oc nobis tradito munus?nica scintilla maneat nobis, Deus, illa,

nam sunt defuncti fratres eiusque sorores

et pater et mater, 2utlina, er!ardus.

2psorum natus puer est et *milo #ocatus.

Hic ter sit ratus, Deus optime, sitque beatus

ui mea dictando, scribendo carmina pando,

62b et laudes canto sibi metraque #ersificando.

e metri stilo laudo, Garissime *milo,

es quia laudandus, #enerandus, semper amandus4

es pius atque bonus, noster quandoque patronus

et benefacturus nobis tutorque futurus.


25/26

(1) 3$plicit e$pliceat

?t sum pollicitus, modo scripsi tempus ad istud

atque meis scriptis, #eluti potui, memora#i,

sed tamen !ec mea mens dudum ser#a#erat ante,

63a utpote qui puer !uc #eni puerilibus annis.

"uedam conspe$i, quedam mi!i sunt recitata,que non aspe$i, dum non #icinus adessem,

et scripsi, sicut di$i, nunc tempus ad istud.

3st quoniam Domini nunc annus tria mille,

ipsius abbatis est annus nunc quoque se$tus,

atque domus posite nunc annus /0 et octo,

atque mee #ite nunc annus est 0 et octo,

annis quippe decem senior sum quam domus ista.

63b "ui #ult scire tamen, quis sim #el quod mi!i nomen,

audiat, et dicam, sic et (per) carmina pandam

2n scolis dictus Heinricus eram lapicida,filius 3cG;ardi lapicide, qui tamen istud

capitolum fecit, stru$it quoque cetera plura.

Sed nunc Heinricus pauper sculptor #olo dici,

et merito sculptor, postquam sedilia sculpsi.

Sum sculptor modicus, modicum quia sculpere no#i4

64a nam non sum talis, quod sim sculptor eneralis.

[p. ]Sum pauper #ere, re #el #irtute #el ere4

non mi!i #irtutes sunt, non es, nec mi!i sunt res.

Hinc paupertatis audens #olo nomine funi.

auperis atque rei sit Bmiserere mei. s 5

3st reus et nequam, qui rem non perpetrat equam.

Sic reus e$isto, fateor, quia no$ius isto

sub patre 6alt!elmo cum patreque matreque #eni,

sed sub 6inrici se$to sum mortuus anno,

64b patre sub Arnoldo, fratres, iam iamque resuro.

%am moritur quisque, quando fit apostata !risti,

#i#ere tunc discit, peccatis dum resipiscit.

Sic eo con#ersus resipiscens sumque re#ersus

et sic, ut di$i, sum mortuus atque re#i$i. 0 15,>

Heu tunc defunctos omnes reperi seniores,

abbatem tunc defunctum, dominum dominamque.

"uo tamen ad maius dolui, quod fratris amorem

secum detulerant, !abeo quo mente dolorem.

65a Heu dormitat amor, dilectio lan;et ubique,

est consolator nullus, manet undique lan;or.

rofuus ille tamen adolescens cum rediisset 0 15,n.

et suscepisset ipsum audens pater eius,

omnia prima sibi sunt reddita, sed mi!i sic non.

"uam bene sufficerent mi!i, si postrema darentur


26/26

3t quia sum pauper, Bmiserere placet mi!i semper,

cum miseris, Bmiserere mei dicam tibi, !riste.

65b 3s, pater alme, Deus meus et dominus dominorum.

onpetit ero mi!i Bmiserere, tibi misereri.

3s !+laris, larus, quia das cunctis miserando,

tam miseris quam di#itibus, non inproperando.Sum miser et pauper, Bmiserere canam tibi semper

pauperis et norme, quia non est pauperior me.

Do Bmiserere meum miserum tibi sed misereri

inpertire tuum mi!i dulce, precor, pater alme

2am tibi cum miseris dicam BDeus, o miserere

66a re cunctis psalmis !oc Bmiserere canam.

[p. @]"ui Bmiserere mei docuit me, sit ille beatus

3st Bmiserere mei #ita salusque mei.

&mnibus est bonum Bmiserere, #alet omnibus eque.

Hinc Bmiserere placet omnibus ens abile,tam #i#is quam defunctis #alet !oc Bmiserere

absol#itque reos, sal#ificans animas.

66b 3st Bmiserere bonum cunctis, Domini quoque donum,

est Bmiserere mei nam medicina Dei4

est Bmiserere pium, quia dat audia paradisi,

dat #i#is #eniam, dat miseris requiem.

3st Bmiserere mei super omnia rena beatum,

nam Bmiserere facit scandere rena Dei.

er Bmiserere datur spes lapsis, racia iustis,

corriit iniustos iustificatque pios.

er Bmiserere mei loca dantur requiei,

defunctis requiem datque reis #eniam.

'''''''''''''

nequiciam pellit anelus ad#eniens.

67a Hoc Bmiserere Deum placat, sanctos et !onorat,

iustificans !ominem datque #idere Deum.

%on bene pro toto Bmiserere tamen datur auro,

nam Bmiserere mei sol#ere nemo potest.

3ro cum tantum #aleat sanctum Bmiserere,

sit mi!i precipuum, sit super omne, quod est.

e roo sincere, Deus alme, mei miserere,per Bmiserere pium fer mi!i subsidium

Da mi!i deflere mea crimina per Bmiserere,

ut sit in e$tremis !oc Bmiserere meis,

67b ultimus ut flatus sit per Bmiserere beatus,

racia summa Dei sit Bmiserere mei

Amen

Date post:	18-Oct-2015
Category:	Documents
Upload:	vasekzak
View:	12 times
Download:	0 times

Kronika Žďárského kláštera

Documents