+ All Categories
Home > Documents > La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En...

La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En...

Date post: 05-Nov-2019
Category:
Upload: others
View: 1 times
Download: 0 times
Share this document with a friend
67
UNIVERZITA PALACKÉHO V OLOMOUCI FILOZOFICKÁ FAKULTA KATEDRA ROMANISTIKY La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized sports terminology BAKALÁŘSKÁ PRÁCE Vypracovala: Jana Fráňová Vedoucí práce: Mgr. Klára Bachurková Olomouc 2010
Transcript
Page 1: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

UNIVERZITA PALACKÉHO V OLOMOUCI

FILOZOFICKÁ FAKULTA

KATEDRA ROMANISTIKY

La terminología técnica del ambiente deportivo

Specialized sports terminology

BAKALÁ ŘSKÁ PRÁCE

Vypracovala: Jana Fráňová

Vedoucí práce: Mgr. Klára Bachurková

Olomouc 2010

Page 2: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

Prohlašuji, že jsem tuto diplomovou práci vypracovala samostatně dle pokynů

vedoucího diplomové práce. Všechny podklady, ze kterých jsem čerpala, jsou uvedeny

v seznamu použité literatury.

Jana Fráňová

V Olomouci dne ...............................

Page 3: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

Děkuji Mgr. Kláře Bachurkové za odborné vedení diplomové práce. Za všechny

její rady a připomínky, které pro mne byly velkým přínosem.

Page 4: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

ÍNDICE

INTRODUCCIÓN .......................................................................................................... 5

FUENTES CONSULTADAS......................................................................................... 7

1. EL VOCABULARIO DEL DEPORTE .................................................................... 9

1.1. El comentario....................................................................................................... 39

2. EL ESTUDIO LINGÜÍSTICO................................................................................ 42

2.1. Las reglas de formación de palabras.................................................................. 42 2.2. Palabras primitivas.............................................................................................. 42 2.3. La derivación....................................................................................................... 43

2.3.1. Palabras derivadas.........................................................................................43 2.3.2. La sufijación.................................................................................................44 2.3.3. La prefijación................................................................................................47 2.3.4. La parasíntesis...............................................................................................49

2.4. La composición.................................................................................................... 49 2.5. Neologismos......................................................................................................... 52

2.5.1. La metonimia................................................................................................56 2.6. Conclusión........................................................................................................... 57

3. ANOTACE ................................................................................................................ 58

4. ANNOTATION......................................................................................................... 59

5. BIBLIOGRAFÍA ...................................................................................................... 60

5.1. Diccionarios......................................................................................................... 60 5.2. Libros, manuales y enciclopedias........................................................................ 61 5.3. Recursos de Internet............................................................................................. 63

6. SUPLEMENTO ........................................................................................................ 66

6.1. Abreviaturas......................................................................................................... 66 6.2. Símbolos............................................................................................................... 66 6.3. Las abreviaturas de diccionarios......................................................................... 67

Page 5: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

5

INTRODUCCIÓN

El objeto de esta tesis es la elaboración del material preparatorio para el

vocabulario del deporte y el estudio lingüístico sobre el léxico deportivo que se refiere a

la formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en

vocabulario futbolístico.

La tesis tiene dos partes. En la primera parte de la tesis me dedico a la

elaboración de un corpus de vocabulario deportivo español-checo. También escribo un

comentario que trata de esta elaboración.

Como el léxico deportivo es extenso y yo quería hacerlo detalladamente,

decidí concentrarme solamente en algunos deportes: el fútbol, el tenis, el ciclismo, el

atletismo y el baloncesto. Este corpus de vocabulario da información sobre los usos

actuales.

En el comentario que aparece detrás de la parte del vocabulario deportivo, me

refiero a algunos rasgos importantes sobre la elaboración del vocabulario. Escribo sobre

el procedimiento de la elección de términos, de la fraseología y sobre la manera de la

elaboración de esta parte de la tesis. También comento algunas de las dificultades a las

que he tenido que enfrentarme. Menciono los casos concretos y la manera de solución.

Durante la realización de esta tesis he pretendido buscar la objetividad. Sin

embargo, en el momento de la elaboración de alguna cosa es casi imposible no imponer

los rasgos subjetivos. Cada uno tiene su propio modo de pensar y su modo de

percepción. Por eso se puede ver, por ejemplo, que destaco algunos términos o algunos

procedimientos de la lengua. Es decir, cualquier otro podría subrayar otra problemática

de la lengua u otro léxico.

En la segunda parte de la tesis me dedico a los diferentes procedimientos

morfológicos y semánticos que actúan en la formación de palabras en el ámbito

deportivo. Este estudio está basado en el vocabulario de fútbol que he elaborado para la

primera parte de la tesis. En este trabajo quiero mostrar, en casos concretos, la manera

de la formación de la terminología deportiva.

Al final de la tesis adjunto el suplemento que contiene la lista de abreviaturas

de diccionarios con los que he colaborado. Igualmente adjunto esta información del uso

de los diccionarios concretos a la parte del vocabulario. He aprovechado estos

Page 6: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

6

diccionarios como el control de la información del uso gramatical y también como el

control del comportamiento sintáctico de este léxico.

Page 7: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

7

FUENTES CONSULTADAS

A la hora de la elección de palabras y de sintagmas he pretendido escoger

todos los términos claves y marginales de los cinco deportes elegidos. Para encontrar

estos términos, frases y locuciones, he tenido que consultar los manuales españoles,

asimismo, los checos. Para elaborar el corpus del vocabulario deportivo que sea

detallado, debí llegar a entender las reglas de estos deportes. Igualmente debí conocer el

equipo necesario en el momento de practicar deportes. Los libros los que he consultado

están escritos de manera que incluso se pueden encontrar descripciones de los aparatos

utilizados a la hora de practicar el deporte concreto. Esto es muy útil porque la

problemática se puede entender mejor.

Para la comprensión de las reglas de deportes y con el fin de buscar léxico, he

aprovechado; por ejemplo: Atletismo: carreras,1 Atletismo: saltos y lanzamientos,2

Historia del fútbol, del juego al deporte,3 Tenis de mesa,4 etc. Igualmente he trabajado

con las enciclopedias deportivas. He consultado, en concreto, la Enciclopedia de los

deportes5 y el Diccionario temático de los deportes.6 En las enciclopedias he

encontrado el vocabulario rico y muy detallado.

En lo que se refiere a los manuales checos, he trabajado con: Sportovní hry,7

Jak dokonale zvládnout tenis,8 Cyklistika,9 Atletické víceboje,10 Velká kniha o

cyklistice,11 etc. He aprovechado los libros y los manuales checos a fin de comparar el

léxico checo con el español.

1 Jesús Domingo (ed.): Atletismo: carreras (coord. edit. Paloma González; trad. Miriam Martínez Olaizola), Madrid: Tutor, 2002 (Conocer el deporte). 2 Jesús Domingo (ed.): Atletismo: saltos y lanzamientos (coord. edit. Paloma González; trad. Miriam Martínez Olaizola), Madrid: Tutor, 2003 (Conocer el deporte). 3 Alfred Wahl: Historia del fútbol, del juego al deporte (trad. Francesc Reyes; red. David Salinas García; dirs. Pierre Marchand y Elisabeth de Farcy), 1.ª ed., Barcelona: Delphine Babelon., 1997. 4 Jesús Domingo (ed.): Tenis de mesa (coord. edit. Paloma González; trad. Miriam Martínez Olaizola), Madrid: Tutor, 2002 (Conocer el deporte). 5 Enciclopedia de los deportes [Madrid: Cultural], 2008. 6 Antonio Morales del Moral, Manuel Guzmán Ordóñez: El diccionario temático de los deportes: Manual de términos en la actividad física y el deporte [Málaga: Arguval], 2000. 7 František Táborský: Sportovní hry: Sporty známé i neznámé [Praha: Grada], 2004. 8 Vanda Koromházová, Denisa Linhartová: Jak dokonale zvládnout tenis [Praha: Grada], 2008. 9 Tobias Pehle a kol., Jana Marešová (překl.): Cyklistika [Praha: Rebo], 2008. 10 Jiří Ryba a kol.: Atletické víceboje [Praha: Olympia], 2002 (edice atletika). 11 Chris Sidwells: Velká kniha o cyklistice (ed. Petr Hejný; překl. Daniel Amcha), Bratislava: Slovart, 2004.

Page 8: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

8

Otra fuente del léxico es Internet. He consultado las páginas deportivas de los

periódicos españoles, como por ejemplo: El País,12 El Mundo,13 ABC,14 El Deporte,15El

Real Madrid,16 etc. Al consultar estos recursos de Internet, además de añadir los

términos al corpus, he podido asegurarme del uso actual de este léxico.

Igualmente adjunto la fraseología a los términos. En cuanto al escogimiento de

las frases hechas, de las locuciones y de los modismos; he aprovechado el libro de

Manuel Seco, que se titula: Diccionario fraseológico documentado del español actual.17

En lo que se refiere al estudio lingüístico, he aprovechado, ante todo, los libros

como: Morfología española,18 Formación de palabras en español,19 La inmigración

léxica,20 Morfología léxica: La formación de palabras21y La formación de palabras en

español.22 También he consultado: La Página del Idioma Español, El Castellano,23 en

Internet y otros resursos.

12 «Deportes», en El País [en línea], <http://www.elpais.com/deportes/>. [Consulta: 05/06/2009.] 13 «Deportes», en El Mundo [en línea], <http://www.elmundo.es/elmundodeporte/index.html>. [Consulta: 22/09/2009.] 14 ABC [en línea], <http://www.abc.es/deportes/>. [Consulta: 20/07/2009.] 15 El Deporte [en línea], <http://www.eldeporte.es/>. [Consulta: 22/02/2010.] 16 Real Madrid [en línea], <http://www.realmadrid.com/cs/Satellite/es/Home.htm>. [Consulta: 02/03/2010.] 17 Manuel Seco: Diccionario fraseológico documentado del español actual: Locuciones y modismos españoles [Madrid: Aguilar], 2005. 18 Jiří Černý: Morfología española [Olomouc: Univerzita Palackého v Olomouci], 2000. 19 Manuel Alvar Ezquerra, Leonardo Gómez Torrego (dir.): Formación de palabras en español [Madrid: Arco/Libros], 7.ª ed, 2008 (Cuadernos de Lengua Española, 8). 20 Juan Gómez Capuz, Leonardo Gómez Torrego (dir.): La inmigración léxica [Madrid: Arco/Libros], 2005 (Cuadernos de Lengua Española). 21 Soledad Varela Ortega: Morfología léxica: La formación de palabras [Madrid: Gredos], 1.ª ed.,2004. 22 Lubomír Bartoš, Hana Valíková: La formación de palabras en español [Brno: Masarykova univerzita v Brně], 2002. 23 «Deportes», en El castellano [en línea], <http://www.elcastellano.org/>. [Consulta: 21/10/2009.]

Page 9: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

9

1. EL VOCABULARIO DEL DEPORTE

acción ž. akce, děj ■ ~ ofensiva útok (RAE)

ace m. (výsl. eis) sport. eso (tenis) („zisk bodu přímo z podání“24) (TFD)

acertar [al., en al.] trefit, zasáhnout [něco] ■ ~ en el blanco zasáhnout cíl ■ ~ justo de

lleno přímo se trefit ■ ~ en la diana zasáhnout cíl (WR, DF)

acondicionamiento m. trénink, příprava (ED)

acondicionar [al.] připravit, upravit [něco] ■ ~ la pista připravit dráhu 2 acondicionarse

[para al.] natrénovat se [na něco] (TFD, RAE)

acta (el) ž. spis, zápis ■ ~ del árbitro spis rozhodčího ■ ~ del partido zápis z utkání

(RAE)

acto m. událost, jednání ■ ~ deportivo sportovní událost (RAE)

adelantar [a alg., en al.] předběhnout [někoho, v něčem] (DS)

adiestrar [a alg., en al.] cvičit, trénovat, školit [někoho, v něčem] (DS)

adversari|o/-a m.ž. 1 protihráč, protivník 2 <jen m., nepočitatelné> adversarios tým

protihráčů (TFD, RAE)

afición ž. 1 náklonnost, záliba 2 hov. sportovní fanoušci (RAE)

aficionad|o/-a m.ž. 1 amatér 2 příd. amatérský (RAE)

agarrar [a alg.] chytit, uchopit [někoho], nedovoleně bránit (baloncesto basketbal) (RAE)

ágil příd. hbitý, čilý, pohotový (RAE)

agilidad ž. hbitost, čilost, pohotovost (RAE)

agonista m.ž. bojovník (DC)

agonística ž. atletická dovednost, atletické umění (RAE)

agresión ž. agrese (RAE)

alero m. hráč na křídle, křídlo (baloncesto basketbal) ■ alero-pivot (alero pivot) m.

křídlový hráč, velké křídlo ■ alero-puro (alero puro) m. křídlový hráč, malé křídlo ■

alero-base (alero base) rozehrávač ■ ver o estar [al.] en el ~ hov. vidět [něco] nebo být

[něco] v riziku ztráty nebo nedosažení; být [něco] ve hvězdách (TFD, DF)

alineación ž. sestava hráčů (RAE)

alinear [a alg.] postavit hráče k utkání, vytvořit soupisku (RAE)

amonestación ž. výstraha, napomenutí (RAE)

amonestar [a alg] dát výstrahu [někomu], napomenout [někoho] (RAE)

24 Jan Hugo a kol.: Slovník nespisovné češtiny, 3. vyd. [Praha: Maxdorf], 2009, 121.

Page 10: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

10

amortiguador/-a 1 m. tlumič 2 příd. tlumící (bicicleta jízdní kolo) (DC)

amortiguamiento m. zeslabení, ztlumení, zpomalení (TFD)

amortiguar 1 ~ [al.] zeslabit, ztlumit, zmírnit, zpomalit [něco] ■ ~ un balón zpomalit

míč 2 amortiguarse zpomalit se (DS)

anemómetro m. anemometr, měřič rychlosti a síly vítru (atletismo atletika) (TFD)

anotador/-a m.ž. zapisovatel (RAE)

anotar [al.] zaznamenat, dát [něco] ■ ~ un gol dát gól, dát branku (WR)

antirrobo m. zámek (bicicleta jízdní kolo) (RAE)

anulación ž. zrušení, odvolání (RAE)

anular [al.] zrušit, odvolat, anulovat [něco] (RAE)

árbitr|o/-a m.ž. rozhodčí ■ ~ principal hlavní rozhodčí (baloncesto basketbal, fútbol

fotbal) ■ ~ asistente asistent rozhodčího, pomocný rozhodčí ■ ~ auxiliar pomocný

rozhodčí, asistent rozhodčího ■ cuarto ~ čtvrtý rozhodčí (fútbol fotbal) ■ segundo ~

druhý rozhodčí (fútbol playa plážový fotbal) ■ tercer ~ třetí rozhodčí (fútbol playa

plážový fotbal) (ED, RAE)

arbitraje m. řízení, soudcování (WR)

arbitrar [al., en al.] soudcovat, řídit [něco, v něčem] ■ ~ un partido soudcovat zápas ■ ~

en torneo soudcovat v turnaji (TFD)

arbitrio m. rozsudek, rozhodnutí ■ al ~ de [alg.] přísl. podle rozhodnutí [někoho] (RAE,

DF)

arco m. branka (fútbol fotbal) (RAE)

área ž. území 1 (fútbol fotbal) ■ ~ penal, ~ de penal pokutové území ■ ~ de meta

brankové území 2 (baloncesto basketbal) ■ ~ restringida vymezené území ■ ~ de tres

puntos tříbodové území 3 (atletismo atletika) ■ ~ de caída doskočiště (salto de altura

skok do výšky, salto de longitud skok do dálky, triple salto trojitý skok) (ED, RAE)

ariete (delantero centro) m. střední útočník (fútbol fotbal) (WR)

aro m. 1 kruh ■ <mn.č.> los aros olímpicos olympijské kruhy 2 (baloncesto basketbal)

basketbalový koš ■ ~ de cesta obroučka koše ■ tirar al ~ házet na koš ■ colgarse del ~

zavěsit 3 ■ pasar o entrar por el ~ hov. ustoupit, nakonec souhlasit (ED, DF)

arquer|o/-a m. ž. brankář (TFD)

ascender [a al.*] postoupit, dosáhnout [něčeho] ■ ~ a la segunda plaza postoupit na

druhé místo ■ ~ una posición postoupit v umístění ■ ~ hasta la segunda posición

postoupit až na druhé místo (TFD, RAE)

Page 11: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

11

ascenso m. postup, výstup 1 (ciclismo cyklistika) výstup 2 (calificación umístění)

postup (DC)

asistencia ž. (baloncesto basketbal) asistence (RAE)

atacante 1 m.ž. útočník, hráč útoku 2 příd. útočící (WR)

atacar 1 ~ [al., en al.] útočit [na něco, v něčem], převzít iniciativu, usilovně se snažit o

vítězství ■ ~ el ascenso snažit se o postup, útočit na postup ■ ~ el récord pokusit se o

rekord 2 ~ [a alg.] útočit [na někoho] ■ ~ al rival napadnout protihráče, útočit na

protihráče (TFD, RAE)

ataque m. 1 útok 2 sport. spurt (ciclismo cyklistika) 3 (baloncesto basketbal) útok ■ ~

contra la defensa individual útok proti individuální obraně ■ ~ contra defensa en zona

útok proti zónové obraně ■ ~ por la línea de fondo útok na koncovou čáru ■ ~ interior

vnitřní útok, útok uvnitř hřiště ■ ~ por perímetro útok po obvodu hřiště (ED, DC)

atleta m.ž. 1 atlet 2 silák ■ ~ de lanzamientos závodník ve vrhu, hodu ■ ~ de salto de

altura závodník ve skoku do výšky ■ ~ de saltos závodník ve skocích ■ pie de ~ Tinea

pedis interdigitalis („dermatofytická infekce postihující meziprstní prostory a plosku“25)

(RAE)

atletismo m. atletika ■ prueba de ~ atletický závod (DC)

autogol m. vlastní gól, sport. vlastňák (fútbol fotbal) (RAE)

autopase m. vlastní přihrávka (fútbol fotbal) (RAE)

balompié m. fotbal <nepočitatelné> (DS)

balón m. balon ■ ~ medicinal medicinbal ■ ~ en juego míč ve hře ■ ~ fuera de juego

míč ze hry ■ conservar ~ držení míče ■ ~ vivo živý míč (baloncesto basketbal) ■ ~

muerto mrtvý míč (baloncesto basketbal) ■ ~ tiro rozehrávka ■ introducir el ~ en la

canasta hodit míč do koše (baloncesto basketbal) ■ ~ de oxígeno dočasné východisko

nebo pomoc v obtížné situaci ■ robo del ~ „ukradení“ míče (baloncesto basketbal) ■ ~

de cuero kožený míč (fútbol playa plážový fotbal, fútbol sala sálový fotbal) ■ echar

balones fuera hov. vykrucovat se (TFD, DF)

baloncestista 1 m.ž. basketbalista 2 příd. basketbalový (RAE)

baloncesto (básquet, basquetbol) m. basketbal, košíková <nepočitatelné> (RAE)

banderín m. praporek 1 praporek (del árbitro asistente pomocného rozhodčího, del juez

de línea pomezního rozhodčího) 2 praporek ■ ~ de esquina rohový praporek (TFD)

banquillo m. lavice pro střídající hráče, sport. střídačka ■ ~ de suplentes střídačka (RAE)

25 František Vosmík; Magdaléna Skořepová: Dermatomykozy, svazek 1 [Praha: Galen], 1995 (edice Folia practica), 69-70.

Page 12: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

12

barra ž. (atletismo atletika, salto de altura skok do výšky) laťka ■ ~ triangular laťka

trojúhelníkového tvaru ■ ~ círcular válcovitá laťka (RAE)

base m.ž. (constructor m. de jugada, play maker) rozehrávač (baloncesto basketbal)

(TFD)

batida ž. (atletismo atletika, salto de altura skok do výšky) výskok ■ ~ con ambas

piernas výskok snožmo (RAE)

batir 1 vyskočit (atletismo atletika) 2 ~ [a alg.] porazit [někoho] 3 ~ [al.] překonat

[něco] ■ ~ un récord překonat rekord (DC, RAE)

bicicleta ž. (jízdní) kolo ■ ~ de montaña horské kolo ■ ~ elíptica eliptický rotoped ■ ~

estática, ~ fija spinning kolo, rotoped ■ ~ plegable skládací kolo ■ ~ con transmisión

hidraúlica hydraulické kolo ■ ~ eléctrica elektrické kolo ■ ~ de carrera závodní kolo ■

~ cross krosové kolo ■ ~ reclinada lehokolo ■ ~ alta vysoké kolo ■ ~ de carretera

silniční kolo ■ ~ de turismo trekingové kolo ■ subirse a la ~ nasednout na kolo ■

bajarse de la ~ sesednout z kola ■ montar en ~ jezdit na kole ■ ir en ~ jet na kole ■

colgar la ~ hov. nechat cyklistiky ■ hacer ~ cvičit na rotopedu ■ hacer la ~ šlapat jako

na kole (RAE, DF)

bidón m. sportovní láhev (RAE)

blanco m. 1 terč 2 cíl ■ dar en el ~, hacer ~ trefit se do černého, zasáhnout cíl ■ con los

ojos en ~, poner los ojos en ~ vyvalit oči ■ pasar la noche en ~ nezamhouřit oka ■

quedarse en ~, estar en ~ mít okno ■ en ~ y negro 1 příd. černobílý 2 přísl. černobíle ■

no parecerse [dos personas o una a otra] ni en el blanco de los ojos hov. vůbec se na

sebe nepodobat, nepodobat se ani za mák [jeden druhému, někdo někomu] ■ en ~ příd.

nepopsaný ■ no distinguir lo ~ de lo negro hov. neumět do pěti napočítat, být natvrdlý ■

ser el ~ de todas las miradas hov. být středem pozornosti (RAE, DF)

bloquear [a alg.] blokovat, bránit [někoho] (baloncesto basketbal) (RAE)

bloqueo m. blokování (baloncesto basketbal) ■ ~ del contrario blokování protihráče ■ ~

directo přímé blokování ■ ~ indirecto nepřímé blokování ■ ~ contra zona blokování

zóny (baloncesto basketbal) (WR)

BMX m. BMX, freestyle kolo (ED)

bola ž. míček (tenis) (RAE)

bomba ž. ■ ~ de aire hustilka, pumpička (bicicleta jízdní kolo) (WR)

bombear [al.] lehce [něco] vykopnout vysoko (fútbol fotbal) ■ ~ el balón lehce

vykopnout balon (obloukem, s opisem parabolické křivky) (DC)

bota ž. kopačka, obuv fotbalisty (RAE)

Page 13: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

13

botar 1 ~ [al.] driblovat [s něčím] (baloncesto basketbal) ■ ~ la pelota, ~ el balón

driblovat s míčem 2 ~ [en al.] odrazit se [od něčeho, o něco] ■ la pelota botó en la pared

míč se odrazil o zeď (baloncesto basketbal) ■ la pelota botó en el campo contrario

míček se odrazil na soupeřově polovině hrací plochy (tenis) ■ la pelota botó en la mesa

míček se odrazil o stůl (tenis de mesa stolní tenis) 3 ~ [a al.] odrazit [o něco] ■ ~ la bola

al suelo odrazit míč o zem, pinknout míčem o zem (tenis) (RAE)

bote m. odražení, odskok, odraz ■ ~ de la pelota odraz míčku (tenis) ■ ~ del balón odraz

míče (baloncesto basketbal) ■ ~ alto odraz do výšky (tenis) ■ ~ bajo nízký odraz (tenis)

■ ~ pronto sport. halfvolej (tenis, fútbol fotbal) (ED, RAE)

break m. sport. brejk (tenis, ciclismo cyklistika) (ED)

buje m. náby (bicicleta jízdní kolo) (DS)

cabeceador/-a 1 m.ž. sport. hlavičkář 2 příd. sport. hlavičkující (fútbol fotbal) (DS)

cabecear 1 ~ [al] střílet hlavou, sport. dát hlavičku (fútbol fotbal) ■ ~ el balón sport. dát

hlavičku, střílet hlavou 2 ~ [a l.] sport. hlavičkovat, střílet hlavou [někam] ■ ~ a portería

sport. hlavičkovat do brány, střílet hlavou do brány (WR)

cabeza ž. 1 tech. hlavový závit (bicicleta jízdní kolo) 2 (tenis) ■ ~ de la raqueta hlava

rakety ■ ~ ovalada oválová hlava (raqueta de tenis tenisová raketa) ■ ~ circular kruhová

hlava (raqueta de tenis tenisová raketa) 3 (atletismo atletika) ■ ~ esférica de metal

kulovitá kovová hlavice (martillo kladivo) (D. tem., RAE)

cabezazo m. střela hlavou, sport. hlavička (fútbol fotbal) (RAE)

cable m. (atletismo atletika) drát ■ ~ de acero ocelový drát (martillo kladivo) (ED)

cadena ž. 1 řetěz 2 vodítko ■ ~ de transmisión vodítko měniče převodu (bicicleta jízdní

kolo) (D. tem., RAE)

caja ž. bedna, krabice ■ ~ de saltos odrazová destička (salto de longitud skok do dálky)

(D. tem.)

calentamiento m. rozehřátí, rozcvička (DS)

calle ž. dráha (atletismo atletika) (RAE)

calzado m. obuv ■ ~ de larga distancia obuv na vytrvalostní běh (atletismo atletika) ■ ~

de velocidad obuv na sprint (atletismo atletika) (ED, RAE)

cámara ž. duše (rueda kolo, bicicleta jízdní kolo) (DC)

cambiador m. ■ ~ de velocidades delantero přední přesmykač (bicicleta jízdní kolo) ■ ~

de velocidades trasero zadní přesmykač (bicicleta jízdní kolo) (D. tem.)

cambio m. 1 střídání (fútbol fotbal) 2 změna, výměna (baloncesto basketbal) ■ ~ de

mano del jugador con balón změna hrající ruky ■ ~ de mano con reverso postup vzad se

Page 14: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

14

záměnou hrající ruky ■ ~ avanzado de manos por debajo de piernas záměna hrající ruky

s potupem vpřed s podhozením míče pod nohama ■ ~ retrasado de manos por debajo de

piernas záměna hrající ruky s postupem vzad s podhozením míče pod nohama ■ ~ de

mano por detrás de la espalda záměna hrající ruky s prohozením míče za zády ■ ~ de

dirección sin cambiar de mano změna směru bez výměny hrající ruky ■ ~ lateral změna

směrem do boku ■ ~ de dirección del jugador sin balón změna směru hráče bez

drženého míče ■ ~ de dirección sencilla jednoduchá změna směru ■ ~ de dirección con

pivote změna směru s otočkou (sport. s pivotem) (ED)

caminar chodit (RAE)

camino m. cesta (RAE)

camiseta ž. tričko, dres ■ sudar la ~ hov. nadřít se, ztrhat se (DC)

campana ž. zvon (atletismo atletika) (oznamuje poslední kolo) (D. tem)

campeón/-a m.ž. 1 vítěz 2 mistr (RAE)

campeonato m. mistrovství ■ ~ del mundo mistrovství světa ■ de ~ mimořádný (RAE)

campo m. hřiště ■ ~ de fútbol fotbalové hřiště ■ ~ de ataque útočné pásmo (baloncesto

basketbal) ■ ~ de defensa obranné pásmo (baloncesto basketbal) ■ cambio de ~ výměna

stran (tenis) ■ ~ atrás zadní polovina hřiště, míč zahraný do zadní poloviny hřiště

(baloncesto basketbal) (ED, RAE)

canasta (cesta) ž. koš (baloncesto basketbal) ■ lanzar a ~ vystřelit na koš ■ meter ~

hodit koš, dát koš ■ tirar a ~ házet na koš ■ anotar una ~ dát koš ■ ~ de tres puntos

tříbodový koš ■ ~ de dos puntos dvoubodový koš ■ ~ de un punto jednobodový koš

(ED, RAE)

cancha ž. hřiště ■ ~ de tenis tenisový kurt ■ ~ de baloncesto basketbalové hřiště ■ ~ de

fútbol fotbalové hřiště ■ ~ de tres puntos úspěšný tříbodový pokus (baloncesto

basketbal) (RAE)

capitán/-a m.ž. kapitán ■ ~ de equipo kapitán týmu (WR)

cargar [contra alg.] útočit [na někoho], prorážet (baloncesto basketbal) (WR)

carrera ž 1 běh; závod (atletismo atletika) ■ ~ de fondo běh na dlouhou trať ■ ~ de

medio fondo běh na střední trať ■ ~ de medio fondo corto běh na střední trať ■ ~ de

obstáculos překážkový běh ■ ~ de 3000 metros de obstáculos (steeple-chase) běh na 3

000 metrů překážek, steeple-chase ■ ~ de vallas překážkový běh ■ ~ de 400 metros

vallas běh na 400 metrů překážek ■ ~ de relevos štafetový závod ■ ~ de velocidad

rychlostní závod, sprint ■ ~ en asfalto běh na asfaltu ■ ~ en pista závod na dráze ■ ~

lisa běžecký závod na rovné trati ■ ~ de ultra fondo závod na dlouhou trať ■ ~ lisa de

Page 15: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

15

velocidad pura hladký běh, sprint ■ ~ lisa de velocidad prolongada běh na krátkou

vzdálenost, sprint 2 závod (ciclismo cyklistika) ■ ~ contrarreloj časovka (DS)

carrerista m.ž. profesionální závodník (atletismo atletika, ciclismo cyklistika ap.) (DS)

casco m. přilba ■ ~ protector ochranná přilba (DC)

central m. střední obránce (fútbol fotbal) (DC)

centrar centrovat 1 ~ [al.] centrovat [něco] ■ ~ un balón centrovat míč 2 ~ [a alg.]

centrovat [na někoho] ■ ~ a un delantero centrovat na útočníka 3 ~ [ante al.] centrovat

[před něčím] ■ ~ ante la oposición centrovat před opozicí (fútbol fotbal) (TFD)

centro m. sport. centr (fútbol fotbal) (RAE)

centrocampista (mediocampista) m.ž. středopolař, záložník (fútbol fotbal) (DS)

cerrojo m. defenzivní taktika (fútbol fotbal) ■ hacer el ~ bránit, hov. betonovat (DC)

cesto m. koš (baloncesto basketbal) ■ ~ anulado zrušení bodů (RAE)

ciclismo m. cyklistika ■ ~ en pista dráhová cyklistika (RAE)

ciclista 1 m.ž. cyklista 2 příd. cyklistický (RAE)

ciclístic|o/-a příd. cyklistický (RAE)

ciclocross m. cyklokros (WR)

cicloturismo m. cykloturistika (WR)

cinta ž. páska (tenis) ■ ~ blanca popruh sítě, sport. wimbledon („svislá páska zakotvená

v zemi, která stahuje střed sítě a fixuje jej tak ve správné výšce“26) ■ ~ de tela textilní

páska sítě (ED)

círculo m. kruh 1 (baloncesto basketbal) ■ ~ central středový kruh 2 (atletismo atletika)

■ ~ de peso kruh pro vrh koulí; kruh pro hod kladivem ■ ~ de disco kruh pro hod

diskem (ED)

clasificación ž. klasifikace, umístění; kvalifikace (DC)

clasificar ■ clasificarse [para al.] postoupit [v něčem, do něčeho], kvalifikovat se;

umístit se (WR)

claudicar [de al] vzdát se [čeho] ■ ~ [ante al.] rezignovat [na něco], kapitulovat (WR)

club m. klub ■ ~ deportivo sportovní klub ■ seguir en el ~ zůstat v klubu (DC)

cobertura ž. obrana, defensivní taktika (fútbol fotbal) (ED)

colegiad|o/-a m.ž. rozhodčí (fútbol fotbal) (RAE)

colchón m. žíněnka (atletismo atletika, salto de altura skok do výšky) (RAE)

colchoneta ž. žíněnka (atletismo atletika, salto de altura) (DS)

26 Jan Hugo a kol.: Slovník nespisovné češtiny, 3. vyd. [Praha: Maxdorf], 2009, 473.

Page 16: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

16

colisión ž. srážka, kolize (DS)

colista m.ž. 1 závodník na posledním místě 2 příd. poslední v pořadí (RAE)

compañer|o/-a m.ž. kolega, spoluhráč (RAE)

competición ž. soutěž, utkání ■ ~ de la temporada sezónní závod, soutěž ■ ~ deportiva

sportovní soutěž ■ ~ tenística tenisové utkání (RAE)

competidor/-a 1 m.ž. závodník 2 příd. soutěžící, závodící (RAE)

competitividad ž. soutěživost, závodění, rivalita (TFD)

computador m. počítací stroj ■ ciclo ~ cyklistický tachometr, cyklistický computer

(RAE)

concurso m. závod, soutěž (RAE)

conducta ž. chování ■ ~ antideportiva nesportovní chování (RAE)

contraatacar [al., a alg.] provést protiútok [proti čemu, proti komu] (fútbol fotbal,

baloncesto basketbal) (RAE)

contraataque m. protiútok (fútbol fotbal, baloncesto basketbal) (WR)

contrarrelojista m.ž. závodník časovky (ciclismo cyklistika) (RAE)

copa ž. 1 (premio cena) pohár 2 sportovní soutěž, pohár ■ Copa del Rey Královský

pohár (fútbol fotbal) ■ Copa Davis Davis Cup (tenis) (WR)

cordaje m. struny, výplet (raqueta de tenis tenisová raketa) ■ ~ de la raqueta výplet

rakety (tenis) ■ ~ elástico výplet z elastického materiálu ■ ~ de tripa výplet z přírodního

materiálu ■ ~ sintético výplet ze syntetického materiálu (RAE)

córner m. roh; rohový kop (fútbol fotbal) (RAE)

corredor/-a 1 m.ž. běžec, závodník (atletismo atletika) 2 příd. běžecký (atletismo

atletika) ■ ~ de fondo běžec na dlouhou trať, vytrvalec ■ ~ de medio fondo běžec na

střední trať ■ ~ de obstáculos běžec překážkové dráhy, překážkář ■ ~ de velocidad

sprintér (ED, RAE)

correr 1 ~ [al.] běžet [něco] ■ ~ los cien metros lisos běžet stovku, běžet závod na 100

metrů ■ ~ [en un lugar] běžet [kudy] 2 ~ [en al.] jet [v něčem], řídit [něco] 3 ■ a todo ~

s největší rychlostí ■ dejar ~ [al.] nechat [něco] být, nezasahovat [do něčeho] ■ al ~ del

tiempo, al ~ de los años, con el ~ del tiempo časem, postupem času ■ ~ con [al.] vzít si

na starost [něco] ■ ~ el riesgo podstupovat riziko ■ ~ la aventura zažívat dobrodružství

■ ~ peligro být v nebezpečí ■ correrla bavit se, vyrazit na zábavu (DF,WR)

corte m. přihrávka spoluhráči s následným nadběhnutím a čekáním na jeho nahrávku

(baloncesto basketbal) (ED)

court m. (výsl. cort) kurt (tenis) (ED, DM)

Page 17: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

17

cronometrador/-a m.ž. 1 (persona osoba) časoměřič 2 stopky (RAE)

cronometraje m. měření času ■ ~ del partido měření času zápasu (RAE)

cronometrar [al.] měřit čas [něčeho] ■ ~ una prueba měřit čas závodu (WR)

cross m. přespolní běh, cross (v přírodě) (RAE)

cuadro m. rám (bicicleta jízdní kolo) (DC)

cuarto m. čtvrt, čtvrtina (fútbol fotbal) (RAE)

cubierta ž. plášť (bicicleta jízdní kolo) (RAE)

cubo m. náboj, hlava (la rueda de una bicicleta kolo jízdního kola) (RAE)

cuerda ž. struna (el cordaje de una raqueta de tenis výplet tenisové rakety)■ cuerdas de

una sola fibra struny z jednoho druhu vlákna ■ cuerdas de varias fibras struny tvořené

kombinací různých vláken ■ cuerdas de tripa sintética struny ze syntetického vlákna

(ED)

curva ž. zatáčka (atletismo atletika) (RAE)

debutar poprvé hrát ■ ~ [como] jugador profesional poprvé hrát [jako] profesionál

(RAE)

decatlón m. desetiboj (atletismo atletika) (RAE)

defecto m. chyba (RAE)

defender [al., a alg.] bránit [něco, někoho] (RAE)

defensa ž. 1 obrana 2 m.ž. obránce ■ ~ central střední obránce (fútbol fotbal) ■ ~

derecho m. pravý obránce (fútbol fotbal) ■ ~ izquierdo m. levý obránce (fútbol fotbal) ■

~ individual ž. individuální bránění (fútbol fotbal, baloncesto basketbal) ■ ~ combinada

ž. kombinované bránění (fútbol fotbal) ■ ~ de uno contra uno obrana jeden na jednoho

(baloncesto basketbal) ■ ~ de dos contra dos obrana dva na dva (baloncesto basketbal)

■ ~ de tres contra tres obrana tři na tři (baloncesto basketbal) ■ ~ de los pivots bránění

pivotů (baloncesto basketbal) ■ ~ alternativa alternativní bránění (baloncesto basketbal)

■ ~ zonal zónová obrana (fútbol fotbal, baloncesto basketbal) ■ ~ de zona zónová

obrana (baloncesto basketbal) ■ ~ mixta smíšená obrana (fútbol fotbal) ■ ~ al hombre

sin balón bránění hráče bez balónu (baloncesto basketbal) ■ ~ al hombre con balón

bránění hráče s míčem 3 <mn.č.> defensas ž. ochrana, chrániče ■ defensas para las

piernas chrániče holenní (WR)

defensiv|o/-a m.ž. příd. obranný (RAE)

defensor/-a 1 m.ž. obránce 2 příd. bránící (WR)

Page 18: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

18

dejada ž. sport. stopbal, stopball, kraťas (tenis) ■ ~ de volea sport. volejový kraťas ■ ~

de volea con rotación de muñeca sport. volejový kraťas s pohybem zápěstí ■ ~ de volea

con la muñeca fija sport. volejový kraťas se zpevněným zápěstím (ED)

delanter|o/-a 1 m.ž. útočník (fútbol fotbal) 2 příd. přední ■ ~ en punta sport. útočný hrot

■ ~ centro (ariete m.) střední útočník, sport. centr (fútbol fotbal) 3 útok (WR)

delantera ž. 1 přední část 2 náskok ■ tomar la ~ mít náskok, předběhnout ■ llevar la ~

vést, být v čele (DF)

demarraje m. únik závodníka z pelotonu (ciclismo cyklistika) (WR)

deporte m. sport ■ ~ mental sport s psychickou zátěží ■ hacer ~ sportovat ■ practicar un

~ provozovat sport, sportovat ■ ~ favorito oblíbený sport ■ ~ recreativo rekreační sport

■ ~ de invierno zimní sport ■ ~ de verano letní sport ■ ~ olímpico olympijský sport ■

por ~ přísl. pro zábavu, nezištně, ze sportu (také iron.) (DF, TFD)

deportismo m. sportování (RAE)

deportista m.ž. sportovec ■ ~ profesional profesionální sportovec ■ ~ aficionado

amatérský sportovec (RAE)

deportiv|o/-a příd. sportovní (RAE)

deportividad ž. sportovní jednání (RAE)

derbi m. derby (RAE)

derrota ž. porážka, poražení (RAE)

derrotar [a alg.] porazit [někoho] (WR)

descalificación ž. diskvalifikace (RAE)

descalificar [a alg.] diskvalifikovat [někoho] ■ ~ al jugador por dopaje diskvalifikovat

hráče kvůli dopingu (RAE)

descanso m. přestávka (RAE)

descenso m. 1 sestup 2 klesání, sjíždění (DS)

desmarcar uvolnit ■ desmarcarse uvolnit se (dostat se do příhodné útočné pozice )

(fútbol fotbal, algunos juegos colectivos některé kolektivní hry) (WR)

desmarque m. uvolnění (fútbol fotbal, algunos juegos colectivos některé kolektivní hry)

(WR)

despeje m. odkopnutí; odhození míče (fútbol fotbal) ■ ~ a dos manos odhození míče

obouma rukama ■ ~ con una mano odhození míče jednou rukou ■ ~ por encima del

travesaño vyhození (vyražení) míče nad břevno ■ ~ de puños hov. vyboxování míče

(ED)

Page 19: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

19

desviador m. ■ ~ del cambio trasero vodítko zadního přesmykače řetězu (bicicleta jízdní

kolo) ■ ~ del cambio delantero vodítko předního přesmykače řetězu (bicicleta jízdní

kolo) (ED)

detención ž. zastavení, pozastavení ■ ~ del juego zastavení hry (DC)

deuce m. (výsl. dius) shoda (tenis) (TFD)

devolución ž. vrácení servisu, sport. return (tenis) (ED)

devolver [al.] odpovědět [na něco] ■ ~ un lob odpovědět na lob (tenis) (ED)

dirección ž. směr ■ ~ del jugador směr pohybu hráče (baloncesto basketbal, fútbol

fotbal) ■ cambio de la ~ změna směru pohybu (RAE)

disco m. disk (atletismo atletika) (RAE)

discóbolo m. diskař (RAE)

disparar [a al.] střílet [na něco] ■ ~ a la meta, ~ a puerta vystřelit na bránu (fútbol fotbal)

(RAE)

dispositivo m. zařízení ■ ~ de los 24 segundos zařízení 24 vteřin (baloncesto basketbal)

(ED)

doble m. 1 (baloncesto basketbal) dvojbodový koš 2 (baloncesto basketbal) <mn.č.> los

dobles přerušovaný dribling, dvojitý dribling 3 (tenis) ■ ~ falta dvojchyba ■ dobles

<mn.č.> (double m.) čtyřhra, debl (tenis) (ED)

dopaje m. doping (RAE)

driblar 1 [a alg., a alg.*] vyhnout se [někomu], udělat kličku (fútbol fotbal, baloncesto

basketbal) 2 driblovat (baloncesto basketbal) ■ saber ~ con ambas manos umět driblovat

obouma rukama (ED, WR)

drible m. dribling ■ ~ ilegal (dobles m.) nedovolený nebo dvojitý dribling (ED)

dribling m. dribling (baloncesto basketbal); klička (fútbol fotbal) ■ ~ de avance, ~ de

progresión dribling s postupem vpřed (baloncesto basketbal) ■ ~ rápido rychlý dribling

(baloncesto basketbal) ■ ~ de protección, ~ controlado m. sport. back side dribling

(baloncesto basketbal) (ED, WR)

drive m. (derecha ž.) sport. forhendový úder (tenis) ■ ~ sobreliftado sport. forhendový

úder s horní rotací nad úrovní ramen ■ ~ cortado sport. forhendový úder se spodní rotací

(ED)

duelo m. zápas, střetnutí, souboj ■ ~ futbolístico fotbalový zápas (RAE)

efecto m. úder s rotací (tenis) ■ ~ lateral úder s boční rotací (tenis de mesa stolní tenis)

■ ~ de retroceso úder se zpětnou rotací (tenis de mesa stolní tenis) ■ ~ de liftada úder

s horní rotací, sport. topspin, lift (tenis) ■ ~ lateral izquierdo sport. bekhendový úder s

Page 20: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

20

boční rotací (tenis de mesa stolní tenis) ■ ~ lateral derecho sport. forhendový úder

s boční rotací (tenis de mesa stolní tenis) (ED)

eje m. osa (bicicleta jízdní kolo) (WR)

ejercicio m. cvičení ■ ~ de relajación relaxační cvičení ■ hacer ejercicios cvičit ■ ~ de

equilibrio cvik na rovnováhu ■ ~ de estiramiento protažení těla (RAE)

eliminación ž. vyřazení, vyloučení (RAE)

eliminar [al., a alg.] vyloučit, vyřadit [něco, někoho] (a un equipo tým, a un jugador

hráče); hov. vyautovat (RAE)

empatar [al., a al.] skončit nerozhodně [něco], remízovat ■ ~ a dos skončit dva dva,

skončit nerozhodně na dva body, remízovat 2:2 ■ ~ el partido skončit nerozhodně zápas,

vyrovnat (RAE)

empate m. nerozhodná hra, remíza ■ terminar en ~ skončit nerozhodně (RAE)

empujar [a alg.] strkat [do někoho] (baloncesto basketbal) (RAE)

empuñadura ž. 1 rukojeť 2 (tenis) držení ■ ~ de drive sport. forhendové držení ■ ~ para

el servicio jednotné držení ■ ~ de revés sport. bekhendové držení 3 (atletismo atletika)

vynutí úchopu ■ ~ de jabalina vynutí úchopu oštěpu ■ ~ metálica kovové držadlo

(martillo kladivo) (ED)

empuñar [al.] držet [něco] ■ ~ la raqueta držet raketu (tenis) (RAE)

encargad|o/-a m.ž. pověřenec ■ ~ de los 24 segundos měřič 24 vteřin (baloncesto

basketbal) (ED)

encestador/-a m.ž. 1 hráč basketbalu 2 příd. basketbalový (RAE)

encestar 1 ~ [al.] dát [něco] ■ ~ dos tiros dát dva koše (baloncesto basketbal) 2 ~ [en al.]

dát koš [v něčem] ■ ~ en el partido dát koš během zápasu (baloncesto basketbal) (RAE)

encuentro m utkání ■ ~ de fútbol fotbalové utkání ■ ~ internacional mezinárodní utkání

(RAE)

engranaje m. ozubené kolo ■ ~ central střední ozubené kolo (bicicleta jízdní kolo) (RAE)

entrada ž. 1 (baloncesto basketbal) hození na koš, prohození míče košem 2 (fútbol

fotbal) obranný útok (TFD)

entrenador/-a m.ž. trenér ■ ~ auxiliar asistent trenéra (RAE)

entrenamiento m. trénink ■ ~ de resistencia trénink odolnosti (RAE)

entrenar 1 ~ [a alg.] trénovat [někoho] ■ ~ a un equipo trénovat tým 2 entrenarse

trénovat ■ ~ cada día trénovat každý den (WR)

equipamiento m. výbava, výstroj (RAE)

Page 21: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

21

equipo m. 1 tým hráčů, mužstvo ■ ~ vencedor vítězné družstvo ■ ~ perdedor

prohrávající družstvo; družstvo, které prohrálo ■ ~ de club klub (fútbol fotbal) 2

zařízení (atletismo atletika) ■ ~ fotográfico para la meta cílová kamera (D. tem., RAE)

escalador/-a m.ž. vrchař (ciclismo cyklistika) (WR)

escalar [al.] jezdit [něco], jezdit horské etapy (ciclismo cyklistika) (WR)

escolta m.ž. rozehrávač (střílí na koš ze střední vzdálenosti) (baloncesto basketbal)

(TFD)

espacio m. prostor ■ primer ~ neutrální zóna (baloncesto basketbal) ■ segundo ~

neutrální zóna (baloncesto basketbal) (ED)

espesor m. tloušťka ■ ~ de las cuerdas tloušťka tenisových strun (raqueta de tenis de

mesa tenisová raketa) (RAE)

espinillera ž. chránič holeně (TFD)

estadio m. stadion ■ ~ de atletismo atletický stadion ■ ~ de fútbol fotbalový stadion

(RAE)

estilo m. styl ■ ~ fosbury (fosbury style m.) sport. flop (salto de altura skok do výšky) ■

~ tijera skok ve stylu „nůžky“ (salto de altura skok do výšky) ■ ~ ventral sport. straddle,

valivý způsob (salto de altura skok do výšky) ■ ~ de juego styl hry (tenis) (ED)

estrategia ž. strategie (RAE)

excluir [a alg.] vyloučit [někoho] (RAE)

exclusión ž. vyloučení (RAE)

éxito m. úspěch (RAE)

expulsión ž. vyloučení (RAE)

extrem|o/-a m.ž. krajní útočník (fútbol fotbal) ■ ~ derecho pravý krajní útočník ■ ~

izquierdo levý krajní útočník (RAE)

falta ž. chyba ■ doble ~ dvojchyba (tenis) ■ ~ personal osobní chyba (baloncesto

basketbal) ■ ~ sin tiros osobní chyba bez potrestání trestným hodem (baloncesto

basketbal) ■ ~ técnica technická chyba (baloncesto basketbal) ■ ~ doble oboustranná

chyba (baloncesto basketbal) ■ ~ intencionada záměrná chyba, úmyslný faul ■ ~

penalizada con tiros libres chyba potrestaná trestným hodem (baloncesto basketbal) ■ ~

del equipo atacante chyba družstva majícího míč pod kontrolou (baloncesto basketbal)

■ ~ descalificante diskvalifikující chyba (ED)

federación ž. federace, liga, sdružení ■ ~ de fútbol fotbalová liga (WR)

fichar 1 ~ [a alg.] získat, přetáhnout [někoho] ■ ~ a un jugador přetáhnout hráče 2 ~

[por al., por alg.] hrát [za něco, za někoho] ■ ~ por un equipo hrát za klub (RAE)

Page 22: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

22

final ž. finále ■ octavo de ~ osmifinále (fútbol fotbal) ■ cuartos de final čtvrtfinále

(fútbol fotbal) (RAE)

flexión ž. ohýbání, prohýbání ■ hacer flexiones ohýbat se (WR)

flip m. obranný úder (tenis de mesa stolní tenis) (ED)

fondista m.ž. běžec na dlouhou trať (atletismo atletika) (WR)

fosa ž. příkop ■ ~ de agua vodní příkop (atletismo atletika, carrera de 2000 m

obstáculos běh na 2 000 metrů překážek, carrera de 3000 m obstáculos běh na 3 000

metrů překážek) (ED)

foso m. doskočiště (atletismo atletika, salto de longitud skok do dálky, triple salto

trojskok) ■ el ~ de arena doskočiště (DC)

foul m. faul (DC)

franquear [al.] přeskočit [něco] ■ ~ el listón přeskočit laťku, přenést se přes laťu

(atletismo atletika, salto de altura skok do výšky, salto de pértiga skok o tyči) (DS)

freno m. brzda (bicicleta jízdní kolo) ■ ~ delantero přední brzda ■ ~ trasero zadní brzda

■ cable del ~ lanko brzdy (ED)

fútbol m. fotbal ■ ~ playa, ~ de playa plážový fotbal ■ ~ sala sálový fotbal (RAE)

futbolista m.ž. fotbalista (RAE)

futbolístic|o/-a příd. fotbalový (RAE)

game m. hra (tenis) (WR)

ganador/-a m.ž. (winner m.) 1 vítěz 2 příd. vítězný (RAE)

ganar 1 ~ [al.] vyhrát [něco] ■ ~ el partido vyhrát zápas ■ ~ una medalla vyhrát medaili

2 ~ [al.] dosáhnout [něčeho] ■ ~ la meta dosáhnout cíle, doběhnout do cíle 3 ~ [sin al.]

vyhrát [bez čeho] ■ ~ sin esfuerzo vyhrát bez námahy 4 ■ ganársela hov. zasloužit si

trest ■ llevar las de ~ mít výhodu, vyhrávat ■ ganarse la confianza [de alg.] získat

důvěru [někoho] ■ no haber quien ~ [a alg. ,en al.] není nikoho kdo by [ho, ji] přemohl,

porazil [v něčem] ■ salir ganando dařit se dobře ■ salir ganando [al.] vyhrát [něco], mít

zisk (RAE, DF)

gancho m. hod na koš zblízka přes hlavu (baloncesto basketbal) (RAE)

giro m. otočka, obrat (RAE)

gol m. gól 1 (fútbol fotbal) ■ marcar un ~ dát gól ■ evitar un ~ zabránit gólu ■ ~

anulado anulovaný gól ■ ~ de la sentencia rozhodný gól ■ ~ en propia puerta gól do

vlastní brány, sport. vlastňák 2 ■ meter un ~ [a alg.] hov. podvést [někoho] ■

meter/marcar un ~ [a alg.] hov. vytáčet se (v rozhovoru) (DF)

goleador/-a m.ž. střelec gólu (fútbol fotbal) (RAE)

Page 23: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

23

golear [al., a alg.] dát opakovaně gól [někomu], vstřelit branku (fútbol fotbal) ■ tras ~ 3-

0 al equipo vítězství družstva 3-0 ■ ~ a un rival dát opakovaně branku protihráčovi

(RAE)

golpe m. rána, úder ■ fallar el ~ zkazit úder 1 (tenis) ■ terminación del ~ ukončení

úderu ■ acción del ~ provedení úderu ■ ~ de derecha sport. forhendový úder ■ ~ liftado

(top spin) úder s horní rotací, sport. topspin, lift ■ ~ sobreliftado úder s horní rotací nad

úrovní ramen ■ ~ cortado úder se spodní rotací ■ ~ a dos manos úder obouruč ■ ~ desde

el centro de la pista úder ze středu tenisového dvorce 2 (fútbol fotbal) ■ ~ franco přímý

volný kop, penalta ■ ~ de cabeza frontal hacia adelante sport. hlavička dopředu čelem ■

~ de cabeza frontal lateral sport. hlavička do boku čelem ■ ~ de cabeza en salto sport.

hlavička ve výskoku ■ ~ en plancha sport. šlapák 3 ■ de ~ náhle ■ de un ~ na ex ■ de ~

y porrazo hov. najednou, nečekaně ■ ~ de fortuna, ~ de suerte obrovské štěstí ■ al

primer ~ de vista na první pohled ■ ~ de Estado státní převrat ■ ~ de gracia rána

z milosti (ED, DF)

golpear 1 (tenis) ■ ~ [al.] odehrát [něco] ■ ~ la bola con la raqueta odehrát míč raketou

■ ~ el balón udeřit do míče (baloncesto basketbal) 2 (tenis) ■ ~ [con al.] odehrát [s

něčím] ■ ~ con la raqueta odehrát raketou (RAE)

guante m. rukavice (ciclismo cyklistika) ■ ~ bici cyklistická rukavice (RAE)

guardabarros m. blatník (bicicleta jízdní kolo) ■ ~ delantero přední blatník ■ ~ trasero

zadní blatník (RAE)

guardameta m.ž. brankář (RAE)

heptatlón m. sedmiboj (atletismo atletika) (DC)

hincha m.ž. fanoušek (fútbol fotbal) (RAE)

hinchada ž. fanoušci (RAE)

hoja ž. list ■ ~ de la raqueta list pálky (tenis de mesa stolní tenis) (ED)

horquilla ž. vidlice (bicicleta jízdní kolo) (DC)

chándal m. tepláková souprava (tenis) (RAE)

chop m. sport. čop (tenis) (ED)

chupón/-a 1 m.ž. hov. soukromník, sólista 2 příd. hov. soukromnický, sólistický (RAE)

chutar kopat, střílet (fútbol fotbal) 1 ■ ~ [al.] střílet, kopnout [něco] ■ ~ un gol střelit

gól ■ ~ un penalti kopnout penaltu ■ ~ el balón kopat do míče 2 (fútbol fotbal) ■ ~ [a l.,

a al.] kopat, střílet [někam, na něco] ■ ~ a portería kopat na bránu (WR, RAE)

impacto m. zásah, rána, úder ■ ~ a la pelota zásah do míče (tenis) (RAE)

impar m.1 liché číslo 2 příd. lichý ■ juego ~ lichý součet bodů (tenis) (RAE)

Page 24: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

24

indicador/-a m.ž. ukazovatel ■ ~ de vueltas počítač kol, ukazovatel počtu kol (atletismo

atletika) (RAE)

indisciplina ž. nedisciplinovanost (RAE)

individualista 1 m.ž. sólista 2 příd. sólový hráč (RAE)

intento m. pokus 1 (baloncesto basketbal) ■ ~ de tres tříbodový pokus 2 (atletismo

atletika) ■ ~ nulo nulový pokus, neplatný (RAE)

interrupción ž. přerušení ■ ~ del partido přerušení zápasu (RAE)

jabalina ž. oštěp ■ lanzamiento de ~ hod oštěpem (atletismo atletika) ■ cuerpo de la ~

tělo oštěpu (atletismo atletika) (RAE)

jaula ž. klec (atletismo atletika) ■ ~ de protección klec pro hod diskem; klec pro hod

kladivem (ED)

juego m. hra 1 ■ participar en el ~ účastnit se hry ■ ~ de dobles čtyřhra, sport. debl

(tenis) ■ ~ de individuales dvouhra (tenis) ■ en ~ ve hře ■ entrar [en] ~ vstupovat [do]

hry (také přen.) ■ estar [en] ~ být v sázce [něco], být ve hře [něco] (přen.) ■ ~ sucio

špinavá hra, nepoctivá hra ■ ~ limpio (fair play) poctivá hra, férová hra ■ ~ peligroso

nebezpečná hra ■ juegos olímpicos olympijské hry ■ Juegos Olímpicos Olympijské hry

■ juegos paralímpicos paralympiáda ■ crear ~, abrir ~ tvořit hru, přenést hru, zahájit hru

(fútbol fotbal) ■ fuera de ~ (off-side) postavení mimo hru, ofsajd (fútbol fotbal), (také

přen.) mimo hru ■ estar en fuera de ~ být v ofsajdu ■ ~ de cabeza hra hlavou (fútbol

fotbal) 2 (trik, hříčka, hra) ■ ~ de manos kouzlení, kouzelnický trik ■ ~ de palabras

slovní hříčka ■ ~ malabar žonglování, kejklířství ■ desgraciado en el juego, afortunado

en amores neštěstí ve hře, štěstí v lásce 3 (hazard, risk) ■ ~ de azar hazardní hra ■ ~ de

suerte hra štěstí ■ ~ de ingenio křížovka, hra na přemýšlení ■ ~ de sociedad společenská

hra 4 (game, hra) ■ ~ del primer set úsek prvního setu, game, hra, první game (el juego

de tenis v tenise) 5 (servis, souprava) ■ ~ de café kávový servis 6 (kombinace) ■ ~ de

luces hra světel 7 (kloub) ■ ~ de la rodilla kolenní kloub ■ ~ del tobillo hlezenní kloub

8 (výkon) ■ dar ~ přinášet výsledky, mít výkon ■ poner [al. en] ~ uplatnit [něco], využít

[něčeho] 9 ■ hacer el ~ [a alg.] hrát [někomu] na ruku ■ hacer ~ [con al.], ir a ~ [con al.]

hodit se [k něčemu], ladit [s něčím] (přen.) ■ ~ de niños snadná věc, přen. hračka ■

conocer o descubrir el ~ poznat záměry, prohlédnout úmysl, prohlédnout hru ■ doble ~

přen. dvojí hra, dvojaké jednání ■ seguir el ~ [a al.] přen. přistoupit na hru 10 (role) ■

juegos de rol herecká vystoupení (DC,DF)

juez m. rozhodčí 1 (tenis) ■ ~ árbitro hlavní rozhodčí ■ ~ de silla hlavní rozhodčí ■ ~ de

línea čárový rozhodčí; (fútbol fotbal) pomezní rozhodčí ■ ~ de falta de pie rozhodčí,

Page 25: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

25

který signalizuje přešlap; čárový rozhodčí ■ ~ de red rozhodčí u sítě 2 (atletismo

atletika) ■ ~ de salida startér, rozhodčí u startu ■ juez-árbitro de las carreras hlavní

rozhodčí závodu v běhu ■ juez-árbitro de los concursos hlavní rozhodčí závodu, soutěže

(RAE)

jugada ž hra, akce ■ ~ peligrosa nebezpečná hra (RAE)

jugador/-a 1 m.ž. hráč 2 příd. hrající 3 (tenis) ■ dos jugadores (individuales) dvojhra ■ ~

está al servicio hráč je na podání, hráč podává 4 ■ ~ de ventaja podvodník (ED)

jugar 1 ~ [con al.] hrát, hrát si [s něčím] ■ ~ con el balón hrát (si) s míčem 2 ~ [a al.*]

hrát [něco] ■ ~ al baloncesto hrát basketbal ■ ~ al tenis hrát tenis ■ ~ al fútbol hrát

fotbal 3 ~ [de al.] hrát [co] ■ ~ de alero hrát na křídle 4 ■ ~ sucio podvádět, hrát

špinavou hru ■ ~ limpio hrát poctivě ■ ~ [con al., con alg.] přen. zahrávat si, pohrávat si

[s něčím, s někým] ■ jugarse [al.] dát v sázku [něco] ■ jugarse la vida dávat v sázku

vlastní život, riskovat vlastní život ■ jugársela hov. dát v sázku všechno ■ jugársela [a

alg.] hov. podrazit [někoho]; podvést [někoho]; nasadit [někomu] parohy; úmyslně

[někomu] ublížit ■ saber a qué juega [alg.] hov. znát [něčí] úmysly, záměry ■ ~ la final

hrát finále ■ ~ con fuego přen. pohrávat si s ohněm, pouštět se do něčeho nebezpečného

■ jugárselo todo a una carta vsadit všechno na jednu kartu (DF,RAE, DS)

keirin m. sport. keirin, vodič (ciclismo cyklistika) (DC)

lanzador/-a m.ž. 1 (atletismo atletika) vrhač ■ ~ de jabalina oštěpař ■ ~ de peso koulař

■ ~ de disco diskař ■ ~ de martillo atlet v hodu kladivem 2 (fútbol fotbal) ■ ~ de faltas

vykonavatel pokutových kopů (DS)

lanzamiento m. 1 (atletismo atletika) vrh, hození, hod ■ ~ de disco hod diskem ■ ~ de

jabalina hod oštěpem ■ ~ de martillo hod kladivem ■ ~ de peso vrh koulí 2 (fútbol

fotbal) kop; rozehrání rukou (hození míče brankářem) ■ ~ de un córner kop z rohu,

rohový kop ■ ~ a portería de espaldas sport. nůžky ■ ~ a portería vacía kop na prázdnou

bránu ■ ~ a puerta kop na bránu ■ ~ de un penalti pokutový kop, kop penalty 3

(baloncesto basketbal) hod ■ ~ de tiro libre pokutový hod (baloncesto basketbal) (ED,

DS)

lanzar [al.] 1 (atletismo atletika) házet [něčím] ■ ~ la jabalina hodit oštěpem ■ ~ el peso

hodit koulí ■ ~ el disco hodit diskem ■ ~ el martillo hodit kladivem 2 (fútbol fotbal) ■ ~

el penalti kopat penaltu ■ ~ el córner kopat rohový kop ■ ~ la bola al aire vyhodit míček

(při podání) (tenis) (ED, RAE)

lateral (fútbol fotbal) 1 m. křídlový obránce 2 příd. křídlový obránce (RAE)

lesión ž. zranění ■ ~ deportiva sportovní zranění (RAE)

Page 26: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

26

lesionar 1 [a alg.] zranit [někoho] 2 lesionarse zranit se

let m. dotek míčku pásky při podání (tenis) (ED)

licencia ž. dovolení, povolení (RAE)

liderato (liderazgo) m. vedení (RAE)

liga ž. liga (RAE)

línea ž. čára 1 (fútbol fotbal) ■ ~ de banda pomezní čára ■ ~ de meta, ~ de fondo

branková čára ■ ~ media středová čára ■ ~ de gol čára vymezující branku, branková

čára ■ juez de ~ pomezní rozhodčí ■ ~ de ataque útočné pásmo ■ ~ del área de meta

čára vymezují brankoviště 2 (tenis) ■ ~ de fondo základní čára ■ ~ media střední značka

■ ~ de servicio, ~ de saque čára pro podání ■ ~ lateral individuales podélná čára pro

dvouhru ■ ~ lateral dobles podélná čára pro čtyřhru ■ ~ central střední čára 3

(baloncesto basketbal) ■ ~ de fondo koncová čára, středová čára ■ ~ lateral postranní

čára ■ las líneas del área restringida čáry určující vymezené území ■ las líneas de tres

puntos čáry vymezující tříbodové území ■ ~ de tiros libres čára trestného hodu ■ centro

de la ~ de tiros libres střed čáry trestného hodu (ED, RAE)

listón m. laťka ■ pasar el ~ por espaldas sport. skočit flop, skočit po zádech (atletismo

atletika) RAE)

llanta ž. ráfek, obruč (bicicleta jízdní kolo) (RAE)

llegada ž. cíl (RAE)

lob m. sport. lob (tenis) ■ ~ plano sport. obranný lob ■ ~ cortado sport. lob se spodní

rotací ■ ~ liftado sport. topspinový lob ■ ~ de volea sport. volejový lob (ED, DC)

lograr [al.] dosáhnout, docílit [něčeho] ■ ~ el mejor tiempo dosáhnout nejlepšího času,

mít nejlepší čas (RAE)

lucha ž. zápas, boj ■ ~ por la victoria boj o vítězství ■ ~ contra el doping boj proti

dopingu ■ ~ por el lugar boj o pozici ■ ~ por el título boj o titul (DC)

luchador/-a 1 m.ž. bojovník 2 příd. bojující (DC)

luchar bojovat, zápasit ■ ~ [para al.] bojovat [za něco, pro něco] (DC)

luz ž. světlo (bicicleta jízdní kolo) ■ ~ trasera zadní světlo ■ ~ delantera přední světlo

(RAE)

manejo m. zacházení, obratnost ■ ~ del balón zacházení s balónem (WR)

maneta ž. páka ■ ~ del freno brzdová páčka (bicicleta jízdní kolo) (DM)

manillar m. řídítka (bicicleta jízdní kolo) (RAE)

manivela ž. klika (bicicleta jízdní kolo) (DS)

maratón m.ž. maraton (atletismo atletika) (RAE)

Page 27: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

27

maratonian|o/-a příd. maratonský (RAE)

marcador m. 1 výsledek zápasu, výsledný počet bodů 2 ukazatel stavu (baloncesto

basketbal) (ED, RAE)

marcaje m. obsazování (baloncesto basketbal, fútbol fotbal) ■ ~ al hombre obsazení

protihráče ■ ~ por zonas obsazení zón (baloncesto basketbal) ■ ~ mixto smíšené

obsazování (baloncesto basketbal) ■ ~ combinado kombinované obsazování (fútbol

fotbal) (WR)

marcar 1 ~ [al.] dát [něco] ■ ~ el penalti dát branku, proměnit penaltu ■ ~ un gol dát

branku 2 ~ [a alg.] obsazovat [někoho], bránit [někomu, v něčem] (baloncesto basketbal,

fútbol fotbal) (RAE)

marco m. rám ■ cabeza del ~ de la raqueta rám hlavy rakety (tenis) (ED)

marcha ž. chůze ■ ~ atlética atletická chůze (atletismo atletika) (WR)

marchador/-a m.ž. chodec, závodník v chůzi (atletismo atletika) (DC)

marchar chodit (atletismo atletika) ■ ~ con prisa jít rychle ■ ~ por la calle závod v chůzi

na silnici (RAE)

martillo m. kladivo (atletismo atletika) ■ lanzamiento de ~ hod kladivem (WR)

match m. zápas, mač (tenis) ■ ~ de tenis tenisové utkání ■ match-ball m. sport.

matchball, mečbol ■ match point m. sport. match point (DC)

medalla ž. medaile ■ ~ de oro zlatá medaile ■ ~ de plata stříbrná medaile ■ ~ de bronce

bronzová medaile (RAE)

medi|o/-a m.ž. ■ ~ centro střední záložník (fútbol fotbal) (RAE)

merengue hov. 1 m.ž. hráč z klubu Real Madrid 2 příd. spojený s klubem Real Madrid,

madridský Real (WR)

mesa ž. stůl 1 (tenis de mesa stolní tenis) ■ ~ de madera dřevěný stůl ■ ~ de pizarra

břidlicový stůl ■ ~ de metal kovový stůl ■ ~ de plástico umělý stůl 2 stolek (fútbol de

playa plážový fotbal, baloncesto basketbal) ■ ~ de árbitro stolek rozhodčího (ED)

meta ž. 1 cíl (atletismo atletika) 2 branka (fútbol fotbal) (DC)

mitin m. utkání, mítink ■ ~ de atletismo atletický mítink (DC)

monociclo m. jednokolka (RAE)

montar [en al.] jezdit [na něčem] (ciclismo cyklistika) ■ ~ en bicicleta jet na kole (RAE)

mover 1 [al.] hýbat [něčím] 2 moverse hýbat se; obíhat (RAE)

movilidad ž. hybnost (WR)

movimiento m. pohyb (tenis, bola de tenis tenisový míček) ■ ~ rotatorio otáčivý pohyb

■ ~ acelerado zrychlený pohyb ■ ~ parabólico parabolický pohyb ■ ~ rectilíneo

Page 28: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

28

rovnoměrný pohyb ■ ~ retardado zpomalený pohyb ■ ~ uniforme neměnný pohyb ■

movimientos preparatorios příprava k úderu (RAE)

nomenclatura ž. odborná terminologie (RAE)

número m. číslo ■ ~ dorsal (dorsal m.) číslo na zádech, číslo závodníka nebo hráče ■ ~

del jugador číslo hráče (RAE)

obstáculo m. překážka (atletismo atletika) (DC)

pabellón m. pavilon (atletismo atletika) ■ ~ cubierto krytý pavilon (DC)

pádel (paddle) m. sport. paddle tennis (RAE)

pala ž. pálka (tenis) ■ ~ del tenis de mesa pálka pro stolní tenis ■ ~ de tenis tenisová

raketa (RAE)

palmear [a l.] zakončit, smečovat, dorazit [kam] (baloncesto basketbal) ■ ~

directamente al aro zakončit přímo na koš, dát smeč, strčit rukou míč do koše ■ ~ la

pelota zakončit míč (ED)

palmeo m. zakončení, smeč úderem dlaní (baloncesto basketbal) (ED)

palo m. tyč (portería de fútbol fotbalová brána) (RAE)

pantalla ž. clonění (baloncesto basketbal) (ED)

pantalón m. kalhoty ■ ~ corto kraťasy, trenýrky (fútbol fotbal) (RAE)

parada ž. 1 přestávka 2 (fútbol fotbal) zadržení míče brankářem (TFD)

pared ž. přihrávky mezi dvěma spoluhráči za běhu (baloncesto basketbal, fútbol fotbal)

(ED)

participación ž. účast ■ ~ en el torneo účast na turnaji (RAE)

participar [en al.] účastnit se [něčeho] ■ ~ en las olimpiadas účastnit se olympiády ■ ~

en el duelo účastnit se zápasu ■ ~ en carreras závodit v běhu ■ ~ en un turneo účastnit

se turnaje (DC)

partido m. zápas (RAE)

pasador/-a m.ž. 1 hráč, který přihrává (baloncesto basketbal) ■ ~ veloz hráč, který

rychle přihrává 2 příd. přihrávající (baloncesto basketbal) (ED)

pasar [a alg.] nahrát, přihrát [někomu] ■ ~ a un compañero přihrát spoluhráči (RAE)

pase m. přihrávka, nahrávka; postup 1 (baloncesto basketbal) ■ ~ de pecho con dos

manos přihrávka obouruč trčením ■ ~ picado con dos manos přihrávka o zem obouruč ■

~ desde la cadera přihrávka z boku ■ ~ de pecho con una mano přihrávka jednoruč

trčením ■ ~ por encima de la cabeza con dos manos vrchní přihrávka obouruč ■ ~ por

encima de la cabeza con una mano vrchní přihrávka jednoruč ■ ~ de béisbol

baseballová dlouhá přihrávka 2 (fútbol fotbal) kop, přihrávka ■ ~ al hueco přihrávka

Page 29: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

29

mezi dva spoluhráče ■ ~ corto krátká přihrávka (fútbol fotbal, baloncesto basketbal) ■ ~

largo dlouhá přihrávka (fútbol fotbal, baloncesto basketbal) ■ ~ de pecho přihrávka

hrudníkem (fútbol de playa plážový fotbal) ■ ~ de cabeza přihrávka hlavou (fútbol

fotbal) ■ ~ ahuecado přihrávka podkopnutím míče (fútbol de playa plážový fotbal) ■ ~

de voleo přihrávka za letu (fútbol de playa plážový fotbal) ■ ~ con la cara interna del

pie, ~ con el interior del pie přihrávka vnitřní stranou nohy, sport. placírka ■ ~ con la

cara exterior de pie přihrávka vnější stranou nohy, sport. šajtle ■ ~ con la puntera

přihrávka špičkou nohy, sport. bodlo ■ ~ con el empeine interior del pie přihrávka

vnitřní částí nártu ■ ~ con el empeine total del pie přihrávka nártem ■ ~ con el empeine

exterior del pie přihrávka vnějším nártem (ED, RAE)

paso m. 1 překonání, přeskočení (atletismo atletika) ■ ~ de la ría překonání vodního

příkopu ■ ~ de vallas překážkový běh 2 kroky (baloncesto basketbal, balonmano házená)

<mn.č.> pasos kroky, chyba hráče (RAE)

passing shot m. sport. prohoz (tenis) ■ ~ cruzado prohoz úhlopříčně, křížem (ED)

patada ž. 1 kopnutí ■ dar una ~ al balón kopnout do míče ■ dar una ~ al rival kopnout

protihráče, nakopnout protihráče 2 ■ dar [a alg.] la ~ hov. vyhodit [někoho] z práce ■ en

dos patadas přísl. rychle a snadno ■ a patadas hov. strašně moc (DC)

pedal m. pedál (bicicleta jízdní kolo) (RAE)

pedalear [en al.] jet [na něčem], šlapat (ciclismo cyklistika) ■ ~ en bicicleta jet na kole

(RAE)

pelota ž. 1 (fútbol fotbal) ■ ~ de fútbol fotbalový míč 2 (tenis) ■ ~ de tenis tenisový

míček ■ estrellar la ~ contra la red zahrát míč do sítě ■ echar la ~ fuera de la pista

zahrát míč mimo kurt 3 ■ en pelotas; en pelota picada; en pelota viva vulg. nahý; přen.

bez ničeho; zaskočený ■ devolver la ~ přen. vrátit [někomu, něco], odplatit se, přen.

vrátit úder ■ estar hasta las pelotas vulg. mít něčeho až po krk ■ hacer la ~ podlézat

[někomu], přen. předcházet [někomu] ■ hinchar las pelotas [a alg.] vulg. otravovat

[někoho], přen. lézt na nervy (WR, DF)

pelotear [en l.] hrát s míčem, pohrávat si [někde] ■ ~ en la cancha pohrávat si na hřišti

(RAE)

pelotón m. sport. peloton (ciclismo cyklistika) (WR)

penal příd. trestný (RAE)

penalización ž. penalizace, trest (DC)

penalizar [al., a alg.] potrestat, penalizovat [něco, někoho] (RAE)

Page 30: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

30

penalti [penálti] (penalty, penal) m. penalta <mn.č. od penalti penaltis> ■ casarse de ~

hov. muset se ženit, brát se (por el embarazo kvůli otěhotnění) (RAE, DF)

pentatlón m. pětiboj (RAE)

perder [al.] prohrát [něco] ■ ~ el partido prohrát zápas ■ llevar las de ~ být předem

prohrané, mít zaděláno na porážku ■ no te lo pierdas nenech si to ujít ■ ~ los nervios, ~

los papeles přen. ztratit nervy (DF, DS)

pérdida ž. prohra (TFD)

permuta ž. obsazování (fútbol fotbal) (ED)

pértiga ž. tyč (aparato atlético atletické nářadí) (RAE)

pertiguista m.ž. tyčkař (atletismo atletika) (RAE)

piñón m. ozubené kolečko, pastorek (bicicleta jízdní kolo) (RAE)

pista ž. dráha, hřiště ■ ~ rectangular hřiště obdélníkového tvaru ■ medidas de la ~

rozměry hřiště 1 (tenis) ■ ~ de tenis tenisový kurt, tenisový dvorec ■ ~ cubierta krytý

kurt, krytý dvorec ■ ~ descubierta; ~ al aire libre kurt pod otevřeným nebem ■ ~ de

hierba travnatý povrch dvorce ■ ~ de tierra batida; ~ de polvo de ladrillo antukový

dvorec ■ ~ de cemento dvorec s tvrdým povrchem, betonový dvorec, asfaltový dvorec ■

~ de linóleo dvorec z linolea ■ ~ de madera dvorec s dřevěným povrchem 2 (atletismo

atletika) ■ ~ de atletismo běžecký ovál, atletická dráha ■ ~ de ataque rozběhová dráha

(salto de longitud skok do dálky, triple salto trojskok, salto de altura skok do výšky,

lanzamiento de jabalina hod oštěpem) (ED, RAE)

pitada ž. hvizd, pískání ■ dar la ~ final odpískat ■ ~ inicial úvodní hvizd (RAE)

pitar [al.] pískat, odpískat [něco] ■ ~ un final odpískat konec (WR)

pívot (pivot) m.ž. sport. pivot (baloncesto basketbal) 1 (jugador hráč) pivot, pivotman 2

pivot, obrátka kolem jedné nohy (RAE)

pivotar [sobre al.] obrátit se kolem [něčeho] (baloncesto basketbal) ■ ~ sobre un pie

obrátit se kolem jedné nohy, sport. pivot (WR)

placa ž. povrch, potah (raqueta del tenis de mesa pálka u stolního tenisu) ■ ~ de corcho

povrch odrazové plochy pálky z korku ■ ~ de corcho y caucho con picos exteriores

obyčejný vroubkovaný povrch odrazové plochy pálky (nehoubovitá guma z přírodního

nebo syntetického materiálu, s vroubky navrch) ■ ~ de corcho, esponja y placa de picos,

«sandwich» m. povrch pálky tzv. „sendvič“ s vroubky navrch (vrstva houbovité gumy

s vnější vrstvou obyčejné vroubkované gumy) ■ ~ de corcho, esponja y placa de picos

al revés «sandwich» m. povrch pálky tzv. „sendvič“ s vroubky dovnitř (vrstva

houbovité gumy s vnější vrstvou obyčejné vroubkované gumy) (ED)

Page 31: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

31

plataforma ž. stanoviště, věž (para el juez pro rozhodčího) (atletismo atletika) (DC)

plusmarquista m.ž. rekordman (WR)

portabidón m. košík láhve, držák na láhve (bicicleta jízdní kolo) (ED)

porter|o/-a m.ž. brankář (fútbol fotbal) (RAE)

portería ž. brána (fútbol fotbal) (RAE)

posición ž. pozice (tenis) ■ ~ abierta otevřená pozice rakety ■ ~ cerrada zavřená pozice

rakety ■ ~ de espera pozice při příjmu podání ■ ~ de drive sport. forhendová pozice ■ ~

del revés sport. bekhendová pozice ■ regreso a la ~ inicial návrat do základní pozice

(ED, RAE)

poste (palo) m. 1 (fútbol fotbal) tyč ■ ~ de portería tyč fotbalové branky 2 (tenis)

sloupek ■ ~ lateral postranní sloupek 3 (atletismo atletika) tyč (salto de altura skok do

výšky) (RAE)

preparación ž. příprava, nápřah (tenis) (ED)

preparad|o/-a příd. připravený (RAE)

presión ž. (pressing) nátlak ■ ~ en toda la cancha vytváření nátlaku po celém hřišti

(baloncesto basketbal) (ED)

profesional m.ž. 1 profesionál 2 příd. profesionální (RAE)

prolongación ž. prodloužení (fútbol fotbal) (RAE)

prórroga ž. prodloužení (fútbol fotbal) (WR)

prueba ž závod 1 (atletismo atletika) ■ ~ de carretera silniční závod ■ ~ de fondo

vytrvalostní závod ■ ~ de larga distancia závod na dlouhou trať ■ ~ de relevos štafetový

závod 2 (ciclismo cyklistika) ■ ~ contra reloj časovka ■ ~ por etapas etapový závod ■ ~

de campo através (cross-country) terénní závod, přespolní závod (ED, WR)

puesto m. místo (atletismo atletika) ■ ~ de la salida místo startu (RAE)

punta ž. hrot (atletismo atletika, jabalina oštěp) ■ ~ metal hrot z kovu (jabalina oštěp)

(ED)

punto m. značka, bod 1 (tenis) ■ ~ central středová značka ■ la derecha del ~ central

pravá polovina dvorce ■ la izquierda del ~ central levá polovina dvorce 2 (fútbol fotbal)

■ ~ penal, ~ de penalti značka pokutového kopu ■ ~ de tiro de castigo značka

pokutového kopu (fútbol sala sálový fotbal) (RAE)

radio m. paprsek, drát (la rueda de una bicicleta kolo jízdního kola) (DC)

raqueta ž. raketa, pálka (tenis) ■ ~ de tenis tenisová raketa ■ ~ de la madera dřevěná

pálka (tenis de mesa stolní tenis) ■ cabeza de la ~ hlava rakety ■ empuñadura de la ~

rukojeť rakety ■ mango de la ~ držadlo rakety ■ cuello de la ~ krček rakety ■ superficie

Page 32: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

32

de golpeo de la ~ výplet rakety ■ marco de la ~ rám rakety ■ ~ de mango largo raketa

s dlouhým držadlem ■ ~ extra-larga extra dlouhá raketa (ED, RAE)

rebotar [contra al., en al.] odrazit se [od něčeho] ■ la pelota rebotó en la canasta míč se

odrazil o koš (baloncesto basketbal) (RAE)

rebote m. odraz, odskok, odražený míč, doskok (baloncesto basketbal) ■ ~ de la pelota

odraz míče, odražený míč ■ capturar el ~ chytit odražený míč ■ lucha por la posesión

del ~ boj o získání odraženého míče, doskokový souboj (ED, RAE)

recepción ž. přijetí (baloncesto basketbal) ■ ~ del balón přijetí balónu ■ ~ con una mano

přijetí balónu jednou rukou ■ ~ con dos manos přijetí balónu dvouma rukama (ED)

receptor/-a m.ž 1 příjemce 2 příd. přijímající (ED)

recibir [al.] přijmout [něco] (baloncesto basketbal) ■ ~ el balón con las dos manos

přijmout míč obouma rukama ■ ~ el balón con una mano přijmout míč jednou rukou

(ED)

récord m. rekord (RAE)

recta ž. přímá dráha, rovná dráha (atletismo atletika) ■ ~ final cílová rovinka; přen.

poslední etapa (RAE)

recuperar [al.] znovu získat [něco] ■ ~ el balón znovu získat míč (RAE)

red ž. síť 1 (fútbol fotbal) ■ ~ de portería branková síť 2 (tenis) ■ ~ del juego de tenis

tenisová síť ■ altura de la ~ výška sítě ■ colocación de la ~ umístění sítě (tenis de mesa

stolní tenis) 3 (baloncesto basketbal) ■ ~ de la cesta síť koše (ED, RAE)

regate m. klička, vedení míče (fútbol fotbal) (RAE)

regatear [a alg.*] kličkovat [před někým] (fútbol fotbal) ■ ~ a un rival kličkovat před

soupeřem (RAE)

regla ž. pravidlo ■ las reglas del juego pravidla hry 1 (baloncesto basketbal) ■ ~ de tres

segundos pravidlo tří vteřin ■ infracción de la ~ de tres segundos porušení pravidla tří

vteřin ■ ~ de cinco segundos pravidlo pěti vteřin ■ infracción de la ~ cinco segundos

porušení pravidla pěti vteřin ■ ~ de ocho segundos pravidlo osmi vteřin ■ infracción de

la ~ de ocho segundos porušení pravidla osmi vteřin 2 ■ en ~ příd. v pořádku ■ en (toda)

~ přísl. náležitě ■ por ~ general přísl. obvykle ■ ~ de oro zlaté pravidlo, hlavní zásada ■

~ de tres mat. trojčlenka ■ a ~ přísl. podle měřítka ■ la excepción confirma la regla

výjimka potvrzuje pravidlo (ED, DS, DF)

reglar [al.] uspořádat [něco], podřídit [něco] pravidlům (DC)

relevar [a alg.] vystřídat [někoho] (atletismo atletika, carrera de relevos štafetový běh)

(WR)

Page 33: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

33

relevista 1 m.ž. běžec štafety 2 příd. štafetový (RAE)

relevo m. 1 (atletismo atletika) střídání běžce 2 ■ carrera de relevos štafetový běh (WR)

reloj m. hodiny ■ ~ del partido hodiny hry (baloncesto basketbal) ■ ~ del tiempo muerto

(cronometrador m.) stopky pro měření oddechových časů (baloncesto basketbal) (ED)

rematador/-a m.ž. 1 hráč, který zakončuje 2 příd. zakončující, dokončující (RAE)

rematar [al.] zakončit, dokončit [něco] ■ ~ de cabeza, ~ con cabeza zakončit hlavou

(fútbol fotbal) ■ ~ directo al arquero zakončit přímým kopem na brankáře (fútbol fotbal)

(RAE)

remate m. 1 (tenis, baloncesto basketbal) smeč, zakončení ■ ~ a canasta zakončení na

koš, smeč (baloncesto basketbal) 2 (fútbol fotbal) zakončení, dokončení ■ ~ a puerta

zakončení na bránu ■ ~ de cabeza zakončení hlavou (DS)

rendimiento m. výkon (RAE)

restar [al.] vrátit [něco], ■ ~ el saque vrátit podání (tenis) (WR)

resto m. vrácení (tenis) ■ al ~ na příjmu (tenis) (WR)

resultado m. výsledek (RAE)

revancha ž. odplata, odveta (WR)

revés m. sport. bekhendový úder (tenis) ■ ~ sobreliftado sport. bekhendový úder s horní

rotací ■ ~ cortado sport. bekhendový úder se spodní rotací ■ ~ a dos manos sport.

bekhend obouruč ■ ~ a una mano sport. bekhend jednoruč (ED, RAE)

revestimiento m. povrch (raqueta del tenis de mesa pálka pro stolní tenis) (RAE)

ría ž. vodní příkop (atletismo atletika) ■ pasar la ~ překonat vodní příkop ■ salvar la ~

překonat vodní příkop (RAE)

rival m.ž. 1 soupeř 2 příd. soupeřivý (RAE)

roce m. tečnutí, odražení (tenis) (RAE)

rodar [a al.*] jet [něco] (ciclismo cyklistika) ■ ~ en solitario jet sólo ■ ~ por las calles

jet závod ulicemi ■ ~ en el velódromo jet na velodromu ■ ~ en un trazado jet vytyčenou

trasu ■ ~ a tope jet ze všech sil (ED)

ronda ž. etapový závod (ciclismo cyklistika) (WR)

rozar [al.] dotknout se, odrazit [něco] (tenis) ■ la raqueta ~ la pelota en un plano vertical

odraz míčku pálkou ve vertikálním postavení (tenis de mesa stolní tenis) (ED, RAE)

rueda ž. kolo (bicicleta jízdní kolo) (RAE)

sacar [al.] vhazovat, vykopávat, podávat [něco] (fútbol fotbal) ■ ~ el córner, ~ de

esquina kopat rohový kop ■ ~ de puerta, ~ de meta, ~ de portería kopat od branky,

vykopávat od branky ■ ~ de banda vhazovat (RAE)

Page 34: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

34

salida ž. 1 (atletismo atletika) start 2 (fútbol fotbal) rozehrání (RAE)

saltador/-a (atletismo atletika) 1 m.ž. skokan 2 příd. skokanský (RAE)

saltar 1 ~ [sobre alg.] vrhnout se [na někoho] ■ ~ sobre un adversario vrhnout se na

protihráče 2 (atletismo atletika) skočit ■ ~ con ambas piernas skákat snožmo, ~ [de al.]

skočit [z něčeho] ■ ~ del trampolín skočit z můstku ■ ~ [al.] přeskočit, překonat [něco]

■ ~ la valla překonat překážku 3 (baloncesto basketbal) ■ ~ al rebote doskočit odražený

míč 4 (ciclismo cyklistika) ■ ~ [a al.*] uniknout 5 (fútbol fotbal) ■ ~ [a l.] vběhnout

[někam], začít hrát; hrát ■ ~ al terreno del juego vběhnout na hřiště (RAE)

salto m. 1 (atletismo atletika) skok ■ ~ horizontal horizontální skok ■ ~ vertical

vertikální skok ■ ~ con pértiga, ~ de pértiga skok o tyči ■ ~ de altura skok do výšky ■ ~

de longitud skok do dálky ■ ~ con ambas piernas skok snožmo ■ ~ en tijera skok do

výšky na způsob nůžek ■ triple ~ , salto ~ trojskok ■ ~ de obstáculos skok přes

překážky 2 (baloncesto basketbal) rozskok, výskok ■ ~ entre dos jugadores situace

rozskoku 3 ■ ~ de agua vodopád ■ ~ mortal salto mortale (gimnasia gymnastika,

acrobacia akrobacie) (velmi odvážný a nebezpečný, jednoduchý nebo vícenásobný

přemet ve vzduchu) ■ a ~ de mata občas, někdy; na přeskáčku; na útěku ■ dar o pegar

saltos de alegría skákat radostí ■ a saltos skákat, přeskakovat; nesouvisle, na přeskáčku

■ ~ de cama ranní župan ■ ~ atrás velký skok zpět ■ en un ~ skokem, hodně rychle ■

dar un ~ vyskočit ■ de un ~ jedním skokem ■ hacer, dar o pegar el salto [a alg.]

podvádět [někoho], nasadit [někomu] parohy ■ perder el ~ ztratit příležitost (DF, TFD)

saltómetro m. měřič metrů (atletismo atletika, salto de altura skok do výšky) (TFD)

saque m. podání, kop 1 (fútbol fotbal) ■ ~ de esquina rohový kop, kop z rohu ■ ~ de

puerta, ~ de portería, ~ de meta kop od branky, výkop od branky ■ ~ de banda autové

vhazování ■ ~ de salida výkop ■ ~ de centro výkop ze středu ■ ~ de falta pokutový kop

■ ~ de córner rohový kop 2 (baloncesto basketbal) ■ ~ de banda autové vhazování ■ ~

alto podání vrchem ■ ~ por abajo podání spodem ■ ~ de fondo rozehrávka od koncové

čáry 3 (tenis) ■ fallar el primer ~ zkazit první podání ■ devolver el ~ vrátit podání ■

falta de ~ chybné podání ■ área de ~ pole pro podání ■ ~ plano přímé podání ■ ~ liftado

podání s kombinovanou rotací (kombinace boční a horní rotace) ■ ~ cortado podání

s boční rotací 4 ■ tener buen ~ hov. mít dobrý apetit (DF)

semicírculo m. půlkruh ■ ~ penal oblouk pokutového území (TFD)

semifinal ž. semifinále <více v mn.č. semifinales> ■ pasa a semifinales postupuje do

semifinále (RAE)

señal ž. signál ■ ~ sonora zvukový signál (baloncesto basketbal) (RAE)

Page 35: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

35

servicio m. podání (tenis) ■ al ~ být na podání, podávat ■ ~ sin efecto podání bez rotace

■ ~ con efecto podání s rotací ■ ~ largo dlouhé podání (tenis de mesa stolní tenis) ■ ~

sin efecto largo dlouhé podání bez rotace (tenis de mesa stolní tenis) ■ ~ con efecto

largo dlouhé podání s rotací (tenis de mesa stolní tenis) ■ ~ corto krátké podání (tenis de

mesa stolní tenis) ■ ~ sin efecto corto krátké podání bez rotace (tenis de mesa stolní

tenis) ■ ~ con efecto corto krátké podání s rotací (tenis de mesa stolní tenis) ■ ~ con

efecto lateral podání s boční rotací ■ ~ con efecto hacia adelante podání s horní rotací

(tenis de mesa stolní tenis) ■ ~ con efecto hacia atrás podání se spodní rotací (tenis de

mesa stolní tenis) ■ ~ con efecto combinado podání s kombinovanou rotací (tenis de

mesa stolní tenis) (ED, RAE)

set m. set, sada (tenis) ■ set-ball m. sport. set-ball ■ set-point m. sport. set point (RAE)

silbato m. píšťalka ■ hacer sonar el ~ zapískat na píšťalku (DC)

sillín m. sedlo ■ tija de ~ sedlovka (bicicleta jízdní kolo) (RAE)

single m. dvouhra, sport. singl (tenis) (ED, WR)

smash (globo, remate) m. smeč, zakončení (tenis) ■ ~ parado smeč ze stoje ■ ~ saltando

smeč z výskoku ■ ~ de revés sport. bekhendový smeč (ED, WR)

soporte m. stojánek pro síť (tenis de mesa stolní tenis) ■ ~ con abrazaderas stojánek se

svěráčkem ■ ~ brazo stojánek s klikou ■ ~ vertical de la red vertikální stojánek sítě (ED)

sorteo m. losování (RAE)

sprint m. 1 (atletismo atletika) sprint 2 (ciclismo cyklistika) ■ realizar un ~ sport.

spurtovat (WR)

suela ž. podrážka ■ ~ lisa hladká podrážka (zapatos de tenis tenisové boty) (RAE)

superar [al.] překonat, přeskočit [něco] (atletismo atletika) ■ ~ la barra přeskočit laťku

(salto de altura skok do výšky) (RAE)

suplente 1 m.ž. náhradník 2 příd. náhradní (TFD)

sustitut|o/-a m.ž. náhradník, střídající hráč (RAE)

tabla ž. deska (atletismo atletika) ■ ~ de batida odrazové břevno (salto de longitud skok

do dálky) (WR)

tablero m. deska (baloncesto basketbal, cesta de baloncesto m. basketbalový koš) (ED)

tablilla ž. tabulka (baloncesto basketbal) ■ ~ de personales tabulka chyb hráčů (ED)

taco m. tacos de salida startovní bloky (atletismo atletika) (WR)

táctic|o/-a m.ž. 1 <ž.> taktika, strategie 2 příd. strategický (DC)

tándem m. 1 (ciclismo cyklistika) tandem, kolo pro dva jezdce 2 týmová spolupráce

<mn.č. tándems> (RAE)

Page 36: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

36

tanto m. bod (RAE)

tarjeta ž. karta (fútbol fotbal) ■ ~ roja červená karta ■ ~ amarilla žlutá karta (RAE)

tenis m. 1 tenis 2 ■ ~ de mesa, pimpón, ping-pong m. stolní tenis, ping-pong (WR)

tenista m.ž. tenista (RAE)

tenístic|o/-a příd. tenisový ■ técnica ~ tenisová technika, metoda (RAE)

testigo m. štafetový kolík (atletismo atletika) (RAE)

tie-break m. sport. tie-break, zkrácená hra (tenis) (ED)

tiempo m. čas 1 (fútbol fotbal) ■ el medio ~ poločas ■ ~ de descuento, ~ añadido

nastavený čas ■ ~ suplementario nastavený čas ■ ~ de prolongación; ~ de prórroga

prodloužení ■ ~ muerto (time-out) oddychový čas, přerušení hry (fútbol sala sálový

fotbal); oddechový čas (baloncesto basketbal) ■ ~ extra nastavený čas 2 (baloncesto

basketbal) ■ ~ de juego čas běží (WR)

tija ž. sedlovka (bicicleta jízdní kolo) (D. tem.)

timbre m. zvonek (bicicleta jízdní kolo) (RAE)

tirador/-a m.ž. střelec (baloncesto basketbal) (RAE)

tirar 1 (fútbol fotbal) ■ ~ [al.] kopat [něco] ■ ~ el penalti kopat penaltu ■ ~ [desde l.]

kopat [od někud] ■ ~ desde los once metros sport. kopat jedenáctku ■ ~ [a l.] kopat

[někam] ■ ~ a puerta kopat na bránu 2 (atletismo atletika) ■ ~ [al.] shodit [něco] ■ ~ la

barra shodit laťku (salto de altura skok do výšky) (RAE)

tiro m. kop, hod ■ mecánica del ~ způsob hodu, kopu 1 (fútbol fotbal) ■ ~ libre directo

přímý volný kop ■ ~ libre directo sin barrera přímý volný kop beze zdi (fútbol sala

sálový fotbal) ■ ~ libre indirecto nepřímý volný kop ■ ~ penal pokutový kop ■ ~ a

puerta kop na bránu ■ ~ con balón en movimiento en pleno vuelo kop do míče přímo ze

tocar [a alg., al.] dotknout se [někoho, něčeho], tečovat [někoho] (WR)

toque m. dotknutí (fútbol fotbal) ■ ~ del balón con la cara interna del pie, ~ con el

interior del pie odehrání balónu vnitřní stranou nohy ■ ~ del balón con la cara exterior

de pie odehrání balónu vnější stranou nohy ■ ~ del balón con la puntera odehrání

balónu špičkou nohy ■ ~ del balón con el empeine interior del pie odehrání balónu

vnitřní stranou nártu ■ ~ del balón con el empeine total del pie odehrání balónu nártem

■ ~ del balón con el empeine exterior del pie odehrání balónu vnější stranou nártu (ED)

torneo m. turnaj ■ ~ de Wimbledon tenisový turnaj Wimbledonu (WR)

tramo m. úsek (atletismo atletika, ciclismo cyklistika) ■ ~ recto rovný úsek (DC)

trampa ž. 1 lest 2 podvod (DC)

trayectoria ž. dráha ■ ~ de la pelota dráha míče (WR)

Page 37: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

37

trial m. trial (ciclismo cyklistika) (RAE)

triatlón m. triatlon (RAE)

tribuna ž. tribuna (RAE)

triciclo m. trojkolka (DC)

triplete m. sport. hattrick (trojnásobné získání titulu v krátké době; vstřelení tří branek)

(DC)

triplista m.ž. 1 (atletismo atletika) závodník trojskoku 2 (baloncesto basketbal)

specialista na trojbodové hody, hov. trojkař (DC)

tubo m. trubka (bicicleta jízdní kolo) ■ ~ horizontal horní rámová trubka ■ ~ de

dirección hlavová trubka ■ ~ de sillín sedlová trubka ■ ~ inferior del cuadro spodní

rámová trubka ■ ~ oblicuo šikmá rámová trubka (ED)

túnel (pasillo) m. sport. housle, jesličky (fútbol fotbal) („prohození míče mezi nohama

protihráče“27) ■ hacer el ~ sport. dát jesličky (ED)

uniforme m. týmový dres (RAE)

uso m. použití ■ ~ ilegal de las manos nedovolené použití rukou (baloncesto basketbal)

(RAE)

válid|o/-a příd. platný (RAE)

valla ž. překážka (atletismo atletika) ■ salvar la ~ překonat překážku, přeskočit

překážku (RAE)

vallista m.ž. překážkář (atletismo atletika) (RAE)

válvula ž. ventilek (bicicleta jízdní kolo) (DS)

velocista m.ž. sprintér (atletismo atletika, ciclismo cyklistika) (RAE)

velódromo m. velodrom (ciclismo cyklistika) (RAE)

vencedor/-a m.ž. 1 vítěz 2 příd. vítězný (RAE)

ventaja ž.(advantage) výhoda (tenis) (RAE)

verificador/-a m.ž. ověřovatel (atletismo atletika) ■ ~ de vueltas ověřovatel uběhnutých

okruhů (ED)

victoria ž. vítězství (TFD)

violación ž. porušení pravidel (ED)

violar [al.] porušit [něco] (RAE)

volea ž. sport. volej („zásah do míče v letu, před dopadem na zem“28) (tenis) ■ ~ de

drive sport. forhendový volej ■ ~ de revés sport. bekhendový volej ■ ~ liftada sport.

27 Jan Hugo a kol.: Slovník nespisovné češtiny, 3. vyd. [Praha: Maxdorf], 2009, 166. 28 Ídem, ib., 453.

Page 38: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

38

volej s horní rotací ■ media ~ sport. halfvolej („úder [...] zahraný bezprostředně po

odrazu míče od hrací plochy“29) (ED)

vzduchu, sport. volej ■ ~ de empeine con potencia kop nártem, sport. halfvolej (kop do

míče bezprostředně po dopadu na zem) 2 (baloncesto basketbal) ■ un ~ libre jeden

trestný hod ■ dos tiros libres dva trestné hody ■ tres tiros libres tři trestné hody ■ ~

estático con una mano jednoruční střelba z místa ■ ~ en suspensión střelba ve výskoku

■ ~ en suspensión después de un desplazamiento střelba v pohybu s výskokem ■ ~ con

entrada a canasta dvojtakt, hod na koš (vykonaný v pohybu; po driblingu nebo po

obdržení míče z přihrávky) ■ ~ en bandeja hod na koš zblízka (vykonaný za běhu,

vykonaný obouma rukama) ■ ~ de gancho hod na koš zblízka (vykonaný za běhu po

odrazu a nebo přímo po pivotu) ■ ~ de gancho en suspensión hod na koš zblízka ve

výskoku (hod na koš v pohybu z boku koše) (ED, RAE)

walk over (W.O.) m. výhra hráče (z důvodu absence, zranění, diskvalifikace soupeře)

(ED)

zancada ž. dlouhý krok (DC)

zancadilla ž. podražení nohou ■ poner una ~ [a alg.] podrazit nohu [někomu] (RAE)

zapatilla ž. bota ■ zapatillas con clavos de velocidad tretry (atletismo atletika) ■

zapatillas de carrera běžecká obuv (atletismo atletika) (ED)

zapato m. bota ■ <mn.č.> zapatos planos boty s hladkou podrážkou (tenis) (RAE)

zona ž. 1 (atletismo atletika) místo ■ ~ de caída místo dopadu (salto de longitud skok do

dálky, triple salto trojskok) 2 (baloncesto basketbal) zóna, vymezené území (ED)

29 Ídem, ib., 154.

Page 39: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

39

1.1. El comentario

Durante la elaboración del vocabulario deportivo he contado con los básicos

conocimientos del lector. En otras palabras, en algunos casos no adjunto las

explicaciones o las informaciones enciclopédicas de los términos. No explico en detalle

qué significan, por ejemplo, los términos como: triatlón, pentatlón, heptatlón, etc.; o el

término del ciclismo, pelotón. Al contrario, en algunos casos adjunto esta información

enciclopédica. En este caso se trata, en mayor parte, de la explicación del término, sobre

todo si el equivalente checo es poco evidente. Adjunto la explicación del término con la

finalidad de asegurar el significado. Se trata, por ejemplo, del término: desmarcar y de

los términos que describen la placa de la raqueta del tenis de mesa. En estos casos

explico en detalle el significado. Indico esta información enciclopédica entre paréntesis.

En cuanto a la diferenciación de los deportes, especifico la información del

deporte concreto entre paréntesis. Si se trata del aparato, me refiero preferentemente al

deporte en que lo he visto usar. Es decir, esto no significa que el deporte que menciono

sea el único en el cual se utiliza este aparato. El léxico se puede usar también fuera de la

terminología deportiva, si tiene otro significado. En cuanto a los términos que se

refieren, por ejemplo: al fútbol, fútbol sala y al fútbol playa; se trata, en la mayoría de

los casos, del uso del léxico igual. Resuelvo este problema indicando el término general:

fútbol. Si el léxico difiere, indico el deporte concreto entre paréntesis. Esta problemática

de la semejanza del léxico se refiere también al juego de tenis y al juego de tenis de

mesa.

Como se trata del material preparatorio para el diccionario de los deportes,

pretendo indicar sólo los equivalentes checos del ambiente deportivo. Por ejemplo, en el

caso del término servicio, menciono sólo el equivalente checo que se refiere a su mero

uso en el juego del tenis. Igualmente lo hago, por ejemplo, con la palabra cabeza.

Demuestro el significado técnico que se refiere a la pieza utilizada para la construcción

de la bicicleta y asimismo, el signifigado del tenis y del atletismo. Me parece mejor no

mencionar los otros significados de los términos. La orientación en el vocabulario

deportivo es con este modo más clara y más fácil.

Especifico la información gramática y sintáctica entre paréntesis. Menciono

las preposiciones con las que los términos se pueden usar. En algunos casos, pongo los

ejemplos para mejor comprensión del uso. El bloque del vocabulario deportivo no es la

Page 40: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

40

lista de los términos aislados. Pretendo indicar las colocaciones, es decir, las

combinaciones de las palabras más frecuentamente aplicadas en el uso actual. He

aprovechado los manuales, los libros y los recursos de Internet como la fuente rica de

estas colocaciones y locuciones.

Igualmente adjunto la fraseología a los términos deportivos. En lo que se

refiere a la fuente principal, he aprovechado el libro de Manuel Seco.30

En cuanto a la traducción de los términos e igualmente a la búsqueda de los

equivalentes checos, he tenido que encontrar el léxico en los manuales checos

especializados en el deporte. Se trata, por ejemplo, de los términos muy específicos en

el juego de tenis como: drive, drive sobreliftado, drive cortado, revés, revés

sobreliftado, revés cortado, etc. He resuelto esta problemática comparando las fuentes

españolas con las fuentes checas.

Ha surgido un problema también en la terminología del atletismo. Se trata, en

concreto, de las carreras lisas. En la Enciclopedia de los deportes (2008: 153) se hace

una diferenciación de las carreras lisas en: carrera lisa de velocidad pura (50 a 200

metros); carrera lisa de velocidad prolongada (300 a 400 metros); carrera lisa de

medio fondo corto (800 metros, 1500 metros y milla/1609,34 metros); la carrera de

medio fondo (3000 a 5000 metros); carrera de fondo (10 000 a 15 000 metros) y

carrera de gran fondo. La terminología española difiere de la terminología checa que

no conoce, según el libro checo Malá encyklopedie atletiky (1990: 34-37), la

denominación de la carrera de medio fondo corto, sino solamente el término la carrera

de medio fondo. Por eso, demuestro el equivalente checo que se refiere a la carrera de

medio fondo para los dos casos de la terminología española. Es decir, los términos

españoles: carrera de medio fondo corto y carrera de medio fondo, indico en checo

como: běh na střední trať. La terminología española, además, difiere de la terminología

checa en la clasificación de carreras según la longitud. Es decir, comprende la carrera de

3000 metros y de 5000 metros como la carrera de medio fondo. La terminología checa,

al contrario, ya clasifica la carrera de 5000 metros como la carrera de fondo.

Algunos términos son muy especializados y por eso he tenido que buscar los

equivalentes checos en libros especialistas y en los que se concentran más

detalladamente en la problemática. Por ejemplo, en el caso del término pie de atleta, he

30 Manuel Seco (dir.), Olimpia Andrés y Gabino Ramos: Diccionario fraseológico documentado del español actual: locuciones y modismos españoles (red. Olimpia Andrés) [Madrid: Santillana Ediciones Generales], 2005.

Page 41: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

41

consultado el libro Dermatomykozy,31 para indicar el término preciso. En cuanto a las

piezas que constituyen la bicicleta, he aprovechado las fuentes técnicas, como los

recursos de Internet. En concreto he consultado la página de Cyklo Bartoníček.32

Hay palabras que no he logrado definir con el correspondiente equivalente o,

en algunos casos, con el equivalente único. Esto ha pasado porque el checo en algunos

casos puede carecer de términos. He resuelto este problema enseñando la explicación de

este término. Se trata, por ejemplo, de palabras como: colista, corte, fondista, gancho,

lateral, pared, pasador, etc.

En lo que se refiere a los diccionarios que he consultado, demuestro las

abreviaturas de diccionarios entre paréntesis. Esto no significa que en cada caso he

consultado solamente el que menciono, sino es el que me ha servido, en los casos

concretos, de base para la conclusión de informaciones.

31 František Vosmík, Magdaléna Skořepová: Dermatomykozy [Praha: Galen], svazek 1, 1995 (edice Folia practica), 69-70. 32 Antonín Bartoníček: Cyklo Bartoníček [en línea], <http://www.marzocchi-import.cz/>. [Consulta: 03/02/2010.]

Page 42: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

42

2. EL ESTUDIO LINGÜÍSTICO

2.1. Las reglas de formación de palabras

En este capítulo me dedico generalmente y en forma marginal a los principales

procedimientos en cuanto a la formación de nuevas palabras. Se trata de la introducción

a la problemática lingüística que analizo más detalladamente en los capítulos siguientes.

El tema de la formación de palabras es uno de los fundamentales en la

morfología y en la lexicología. Según Alvar Ezquerra (2008: 22), la formación de

palabras consiste en la ampliación del conjunto de voces del idioma. Los mecanismos

son de tipo morfológico. Dice que la formación parte de elementos ya presentes en el

lenguaje, o parte de otros elementos tomados desde fuera. La lengua dispone de dos

medios para la construcción de unidades léxicas: la composición y la derivación. Varela

Ortega dice (2004: 8) que las «palabras complejas» son el resultado de estos

procedimientos morfológicos.

Otro fenómeno que tiene gran importancia en la formación de palabras es el

neologismo. Gómez Capuz (2005: 33), en su obra: La inmigración léxica, indica la

clasificación del neologismo, que conforma a Guerrero Ramos: la neología formal y la

neología semántica.

Según Černý (2000: 43), las abreviaciones, los préstamos, los giros y

locuciones son también maneras de enriquecer el vocabulario de una lengua.

En cuanto a la formación de palabras, creo que el léxico deportivo está

sometido a las mismas reglas como el léxico normal. Creo que podemos encontrar los

mismos procesos en la formación de palabras.

2.2. Palabras primitivas

Gómez Torrego (2009: 18) dice que las palabras primitivas son las que constan

de un morfema léxico. Describe estas palabras como las que no llevan ni morfemas

afijales ni elementos compositivos.

Page 43: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

43

Las palabras primitivas, según Černý (2000: 42), se pueden considerar como la

base fundamental del léxico. Lo declara diciendo que de ellas se formó y formará la

mayor parte del léxico. Asimismo menciona que una palabra primitiva se compone de

una sola raíz que puede ser acompañada de una terminación. En cuanto al

acompañamiento de una terminación, dice que esto sucede en la mayoría de los casos.

Siguiendo estas pautas se pueden citar estos ejemplos del léxico futbolístico:

acta, ágil, área, bota, campo, duelo, equipo, éxito, puerta, línea, juego, golpe, mesa,

meta, palo, pared, poste, punto, red, banda, tiempo, etc.

2.3. La derivación

2.3.1. Palabras derivadas

Las palabras derivadas también pueden servir como base para la formación de

palabras nuevas. En cuanto a la terminología deportiva, menciono el ejemplo de esta

formación sucesiva. El término fútbol, que es tomado del inglés de la palabra football,

según Coromines (2008: 263), sirve de base para la formación de palabra futbolista. El

proceso continua derivando otra nueva palabra que es el adjetivo futbolístico. Otro

ejemplo: El término condición sirve de base para la formación de palabra condicionar y

esta para acondicionar. El proceso sigue derivando la palabra acondicionamiento de

acondiconar y también, derivando la palabra acondicionado.

La derivación es el procedimiento mediante el cual se forman nuevas palabras

a partir de otras. Esta formación de palabras puede consistir en añadimiento de un afijo.

En este caso, Varela Ortega (2004: 31-32) distingue tres tipos de derivación afijal: la

sufijación, la prefijación y la parasíntesis. Otra posibilidad de formar una nueva palabra

es mediante la derivación no afijal. Los tipos de formación mediante la derivación no

afijal son, en concreto: la sustracción o la regresión.

Page 44: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

44

2.3.2. La sufijación

En cuanto a la sufijación, Černý (2000: 49) señala que los sufijos son más

numerosos que los prefijos.

Varela Ortega (2004: 41) menciona que los sufijos disponen generalmente de

una categoría gramatical propia. Igualmente dice que los sufijos, en algunos casos,

tienen un género fijo. Ortega cita los ejemplos de los sufijos como: –ción; que según

ella, impone la categoría nombre y el género femenino. Otro sufijo que menciona es –

ble; dice que este sufijo impone a su base la categoría adjetivo. El último ejemplo del

sufijo es –iza(r) que impone a la base la categoría de verbo.

En la lista de ejemplos puestos a continuación se puede notar otra pauta sobre

la que Varela Ortega habla.

Los sufijos tienen también la particularidad de seleccionar la base léxica en atención a la categoría gramatical de esta. [...] –ble (demostra-ble) es un sufijo adjetivo que selecciona bases verbales y –ción, un sufijo nominal que escoge también bases verbales (demostra-ción); por su parte, el sufijo verbal –iz(ar) se agrega a nombres (carbon-izar) o a adjetivos (agil-izar).33

alinear (verbo) > alineación (nombre femenino)

amonestar (verbo) > amonestación (nombre femenino)

anular (verbo) > anulación (nombre femenino)

clasificar (verbo) > clasificación (nombre femenino)

descalificar (verbo) > descalificación (nombre femenino)

detener (verbo) > detención (nombre femenino)

eliminar (verbo) > eliminación (nombre femenino)

federar (verbo) > federación (nombre femenino)

participar (verbo) > participación (nombre femenino)

penalizar (verbo) > penalización (nombre femenino)

prolongar (verbo) > prolongación (nombre femenino)

violar (verbo) > violación (nombre femenino)

penal (adjetivo) > penalizar (verbo)

33 Soledad Varela Ortega: Morfología léxica: La formación de palabras, 1.ª ed., [Madrid: Gredos], 2004, 42.

Page 45: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

45

Varela Ortega (2004: 42) menciona un tipo del sufijo que no cambia la

categoría de la base a la que se adjunta, sin embargo, dice que este sufijo cambia el

rasgo no animado del nombre de base al nombre animado. Como ejemplo cita el sufijo

–ero.

Según esta regla, creo que se puede hablar de los términos:

arco (nombre no animado) > arquero (nombre animado)

ala (nombre no animado) > alero (nombre animado)

puerta (nombre no animado) > portero (nombre animado)

En cuanto a la sufijación apreciativa, Varela Ortega (2004:47) dice que no se

puede hablar de sufijos concretos. Es decir, depende de la función de la base léxica a la

que el sufijo se adjunta. También menciona la importancia del momento en el que se

producen los términos e indica un gran relieve de la intención del hablante. Como el

ejemplo del sufijo apreciativo cita –azo.

Varela Ortega (2004: 48) también habla sobre un caso de los sufijos que al

adjuntarse a ciertas bases de los nombres, pierden su significado apreciativo. Según esta

información podríamos mencionar, por ejemplo, las palabras: banquillo, zancadilla y

pasillo. El término banquillo está constituido por un sufijo diminutivo –illo . Sin

embargo, el sufijo diminutivo pierde su significado apreciativo en la terminología

futbolística. En otras palabras, el significado del término no se refiere al banco pequeño.

«La única alternativa posible es la inclusión del argentino Salvio en el once inicial,

dejando a uno de los dos delanteros en el banquillo para que goce de descanso».34 En

cuanto a la palabra pasillo, el sufijo diminutivo, otra vez, no se refiere al tamaño, sino al

regate hecho para pasar el balón por entre de las piernas del adversario. Lo mismo

sucede con la palabra zancadilla. Si nos concentramos en el sufijo –azo, se puede citar

este ejemplo de la terminología futbolística: cabezazo. El término está formado por un

sufijo aumentativo –azo. Sin embargo, el significado del término no se refiere al tamaño

en el campo futbolístico, sino al tipo del golpe hecho con la cabeza.

A base de la diferenciación de los sufijos según Varela Ortega (2004:49), hago

una clasificación de los términos futbolísticos en:

34 Javier G. Gómara: Reyes y Valera, al menos dos partidos fuera [en línea], <http://www.elmundodeportivo.es/gen/20100330/53900177484/noticia/reyes -y-valera-al-menos-dos-partiFdos-fuera.html>. [Consulta: 30/3/2010.]

Page 46: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

46

a) Nominalización denominal

-ado/-ada: hinchada, colegiado

-ista: futbolista, deportista, colista

-ía: portería

-ismo: deportivismo

-ero: portero, arquero, compañero, alero

-ato: liderato

-azgo: liderazgo

-al: penal, central

-azo: cabezazo

b) Nominalización deadjetival

-idad: deportividad,

-ista: individualista

c) Nominalización deaverbial

-ero/-era: delantero

d) Nominalización deverbal

-ción: alineación, amonestación, clasificación, descalificación, detención,

eliminación, participación, penalización, prolongación, violación, anulación,

calificación

-aje: arbitraje, marcaje, dopaje

-ado/-ada: goleada, entrada, jugada, parada, ahuecado, aficionado

-dor: goleador, jugador, marcador, entrenador, cabeceador, vencedor,

lanzador, luchador, pasador, rematador

-miento: entrenamiento, lanzamiento, calentamiento, acondicionamiento,

equipamiento, movimiento

-e: atacante, regate, remate, toque, ataque, bote, empate

-a: liga

-o: equipo

e) Adjetivación denominal

-ístico: futbolístico

-ario: suplementario

-ivo: deportivo, defensivo

-al: individual

f) Adjetivación deadjetival

Page 47: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

47

-ista: individualista

g) Adjetivación deverbal

-dor: ganador, vencedor, luchador, jugador, marcador

-ado: aficionado, alineado, anulado, combinado, chutado, descalificado,

desmarcado, entrenado, ganado, goleado, jugado, lanzado, lesionado,

luchado, marcado, tirado, tocado, regateado, rematado, parado, pasado,

penalizado

-e: atacante

-ido: perdido

h) Verbalización denominal

-ar: centrar, derrotar, fichar, aficionar, alinear, anular

-ear: cabecear, pelotear, golear, bombear

i) Verbalización deadjetival

-izar: penalizar

Según la Gramática descriptiva de la lengua española (1999: 4515-4516), los

derivados nominales con el sufijo nominal –a, proceden fundamentalmente de verbos de

la 1.ª conjugación. Estas palabras, generalmente, tienen su étimo en sustantivos latinos

pero también pueden proceder de otras lenguas. Si se habla del étimo en sustantivos

latinos, se pueden citar estos ejemplos de la terminología deportiva: lucha, prórroga,

acta, área, cobertura, conducta, estrategia, puerta, línea, meta, victoria, mesa, etc. En

cuanto a la procedencia de otra lengua, hay estos ejemplos de términos que proceden del

francés: tarjeta, bota, ficha, trayectoria y la palabra pelota que proviene de Provenza.35

2.3.3. La prefijación

Los prefijos, en general, aportan un solo significado. Anteceden a la palabra

base y no cambian el acento del lexema, ni su clase de palabras. Los prefijos se pueden

aplicar a diferentes categorías gramaticales.

35 Real Academia Española [en línea], <http://www.rae.es/rae.html>. [Consulta: 15/03/2010.]

Page 48: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

48

Černý dice (2000:45) que algunos de los prefijos pueden aparecer como

palabra independiente, mientras que otros funcionan solamente como afijos, es decir, no

son separables.

En cuanto a la apariencia de prefijos en el vocabulario futbolístico, se puede

hablar, por ejemplo, del prefijo a-. Creo que se pueden citar estos ejemplos de la

terminología futbolística: acondicionar, adiestrar, alinear, alineación y anotar. En el

caso de la palabra adiestrar se trata de la formación por parasíntesis. Es decir, si

quitamos el prefijo a-, obtendríamos la palabra incompleta *diestrar.

Hablando de los prefijos de negación, en concreto de anti-, se puede enseñar el

término antideportivo. Otro tipo de prefijo que expresa la negación es contra-.

Adjuntando este prefijo a la palabra ataque, deriva la nueva palabra contraataque. Lo

mismo pasa con el término atacar que deriva en contraatacar. Demuestro otro prefijo,

des- que se puede notar por ejemplo en estos casos: descalificación, descalificar y

desmarcarse.

El prefijo semi- puede imponer el significado de la cantidad a la palabra, es

decir, la mitad de algo. Aparece, por ejemplo, en: semifinal.

El prefijo que no puede existir como palabra independiente es, por ejemplo:

re-. De la terminología deportiva se pueden citar las palabras derivadas como: remate y

rematar.

En cuanto a los prefijoides, Varela Ortega dice:

En contra de la equiparación entre preposiciones y prefijos podemos mencionar morfemas como auto-, bi- o hetero-, que no coinciden con ninguna preposición ni tampoco proceden etimológicamente de una preposición, pero que siempre se realizan en la lengua como afijos que preceden a la base léxica a la que se adjuntan, esto es, como prefijos.36

En lo que se refiere al prefijo auto-, creo que se pueden citar dos ejemplos de su

aparición en la terminología deportiva. El primer caso es el término autopase. El

significado de esta palabra consiste en que un jugador regatea a un rival con la finalidad

de conservar el balón. Es decir, hace un pase a sí mismo obviando al otro jugador. El

segundo ejemplo del prefijoide es autogol. El significado se refiere a un gol que marca un

jugador en su propia portería.

36 Soledad Varela Ortega: Morfología léxica: La formación de palabras, 1.ª ed., [Madrid: Gredos], 2004, 59.

Page 49: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

49

Varela Ortega (2004: 65) nomina al prefijo auto-, según su significado, como la

reflexividad.

2.3.4. La parasíntesis

La parasíntesis es un tipo de la formación de palabras que consiste en la adición

de un prefijo y un sufijo a la base léxica de una vez. Uno de los ejemplos de este tipo del

enriquecimiento del léxico es el término adiestrar. En este caso se adjunta: el prefijo a- y

el sufijo verbal –ar a la base del adjetivo diestro. Es decir, si no los adjuntamos a la vez,

obtenemos dos palabras incompletas que no existen en la lengua española: *adiestro y

*diestrar.

2.4. La composición

La composición consiste en la unidad de dos o más lexemas. Si hablamos de la

distinción principal de compuestos, podemos demostrar dos tipos de compuestos. En

primer lugar: los compuestos ortográficos o compuestos léxicos; y en segundo lugar: los

compuestos sintagmáticos.

En cuanto a los compuestos ortográficos, Varela Ortega (2004: 75), además de

definirlos como componentes unidos gráficamente, habla sobre su comportamiento en lo

que se refiere a la formación de palabras. Dice que las partes que forman el compuesto, si

tienen alguna independencia como palabra suelta, pierden esta independencia dentro del

compuesto.

En lo que se refiere a la fonología, el compuesto ortográfico adopta único acento.

En el caso de la palabra que tiene más de tres sílabas, Varela Ortega (2004: 76) dice que

esta palabra tiene el acento primario, e igualmente, el acento secundario. En este caso se

pueden citar las palabras: mediocampista o guardameta.

El núcleo del compuesto es la parte del término que le impone la categoría

gramatical. Asimismo, en la mayoría de los casos, impone el género al compuesto. Por

ejemplo, si hablamos del término ya citado: guardameta; el núcleo es el verbo guardar.

Sin embargo, creo que se trata, más bien, del nombre deverbal guarda que tiene el género

común, aunque se usa más la forma masculina. Es decir, el núcleo guarda impone el

Page 50: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

50

género común y también impone la categoría gramatical del nombre al compuesto

guardameta.

Si analizamos más el término guardameta, Varela Ortega (2004: 77) clasifica la

relación entre su núcleo y complemento como una subordinación. El ejemplo citado

pertenece a la clase que, según Varela Ortega (2004: 79), tiene en el español actual mayor

vitalidad. Es el tipo de compuesto ortográfico que está compuesto del verbo y del nombre.

En este caso se trata del verbo guardar y del nombre meta. En la lista de los compuestos

ortográficos también podemos incluir el término centrocampista. Es un sinónimo de la

palabra ya mencionada, de mediocampista. El término centrocampista designa a un

jugador que suele actuar en el centro del campo. Creo que el término está combinado por

dos nombres: centro + campo; y el centro es el núcleo del compuesto. Según la relación

del núcleo y complemento se trata de nuevo de la subordinación.

En lo que se refiere a los compuestos sintagmáticos, Varela Ortega (2004: 80)

distingue tres tipos de formaciones. En primer lugar, habla del tipo de compuestos

preposicionales. En segundo lugar, menciona el tipo de compuestos yuxtapuestos y por

último, menciona el tipo de compuestos de nombre y adjetivo. Si centramos la atención

en los compuestos sintagmáticos de la terminología futbolística, podemos mencionar:

1) compuestos preposicionales

acta del árbitro, acta del partido, anotación de gol, anulación del partido, área

de meta, área de penal, ascenso a la plaza, balón de cuero, balón en juego,

banderín de esquina, banquillo de suplentes, campeonato del mundo, campo de

fútbol, capitán de equipo, cuartos de final, defensas para las piernas, delantero

en punta, descalificación por dopaje, despeje a dos manos, despeje con una mano,

despeje de puños, despeje por encima del travesaño, detención del juego, disparo

a la meta, disparo a puerta, eliminación del equipo, eliminación del jugador,

encuentro de fútbol, entrenamiento de resistencia, entrenamiento de un equipo,

entrenamiento de un jugador, equipo de club, estadio de fútbol, estrategia de

juego, federación de fútbol, fuera de juego, fútbol de playa, gol de la sentencia,

gol en propia puerta, golpe de cabeza, golpe de cabeza en salto, golpe de cabeza

frontal hacia adelante, golpe de cabeza frontal lateral, golpe en plancha, golpe

hacia adelante, juego de cabeza, juez de línea, lanzador de faltas, lanzamiento de

un penalti, línea de ataque, línea de banda, línea de fondo, línea de gol, línea de

meta, línea del área de meta, lucha contra el doping, lucha por el lugar, lucha

por el título, lucha por la victoria, marcaje al hombre, marcaje por zonas,

Page 51: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

51

mecánica del tiro, medalla de bronce, medalla de oro, medalla de plata, mesa del

árbitro, número del jugador, octavo de final, pase al compañero, pase con el

empeine exterior del pie, pase con el empeine interior del pie, pase con el

empeine total del pie, pase con el interior del pie, pase con la cara exterior de pie,

pase con la cara interna del pie, pase con la puntera, pase de cabeza, pase de

pecho, pase de voleo, patada al balón, patada al rival, pelota de fútbol, pérdida

del partido, poste de portería, punto de penalti, punto de tiro de castigo, red de

portería, remate a puerta, remate de cabeza, saque de banda, saque de centro,

saque de córner, saque de esquina, saque de falta, saque de meta, saque de

portería, saque de puerta, saque de salida, terreno de juego, tiempo de

prolongación, tiempo de prórroga, tiro a puerta, tiro con balón en movimiento en

pleno vuelo, tiro de empeine, tiro de empeine con potencia, toque con el interior

del pie, toque del balón, toque del balón con el empeine exterior del pie, toque del

balón con el empeine interior del pie, toque del balón con el empeine total del pie,

toque del balón con la cara exterior del pie, toque del balón con la cara interna

del pie, toque del balón con la puntera, trayectoría de la pelota

2) compuestos yuxtapuestos

balón tiro

3) compuestos de:

a) nombre y adjetivo

acción ofensiva, acto deportivo, árbitro asistente, árbitro auxiliar, árbitro

principal, área penal, club deportivo, defensa central, defensa combinada,

defensa derecho, defensa individual, defensa izquierdo, defensa mixta,

defensa zonal, delantero centro, duelo futbolístico, encuentro

internacional, entrenador auxiliar, equipo perdedor, equipo vencedor,

extremo derecho, extremo izquierdo, gol anulado, golpe franco, juego

limpio, juego peligroso, juego sucio, jugada peligrosa, lesión deportiva,

línea media, marcaje combinado, marcaje mixto, número dorsal, palo

largo, pantalón corto, pase ahuecado, pase corto, pase largo, punto

central, punto penal, tarjeta amarrilla, tarjeta roja, tiempo extra, tiempo

muerto, tiempo suplementario, tiro libre, tiro libre directo, tiro libre

directo sin barrera, tiro libre indirecto, tiro penal

b) nombre y nombre

fútbol sala, fútbol playa, medio centro

Page 52: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

52

c) adjetivo y nombre

medio tiempo

A primera vista se nota una gran riqueza de los compuestos preposicionales a los

que suceden los compuestos de nombre y adjetivo. En lo que se refiere a las

preposiciones, la preposición de aparece con la mayor frecuencia en la lista de los

ejemplos citados. Val Álvaro (1999: 4828) menciona que los compuestos sintagmáticos

de un sintagma nominal del tipo adjetivo y nombre tienen un campo más restringido que

los compuestos del orden nombre y adjetivo.

Val Álvaro dice sobre los compuestos preposicionales: «[...] estas construcciones

no admiten la modificación parcial de uno de sus constituyentes sin alterar el sentido

[...]».37

Los compuestos sintagmáticos también pueden aparecer en las construcciones

adverbiales. Hablando de los casos concretos de la terminología futbolística, se pueden

citar: a portería vacía, a balón parado y a portería de espaldas.

Los términos cuarto árbitro, segundo árbitro y tercer árbitro están compuestos,

según Gómez Torrego (2009: 94), por los determinantes numerales ordinales. Los

ordinales indican orden y también, como los adjetivos, modifican al sustantivo.

2.5. Neologismos

Bartoš (2002: 7) dice que la mayoría de los lingüistas clasifican la neología en dos

tipos. Un tipo es la neología formal y el segundo, la neología semántica. Igualmente

menciona que la neología por préstamos suele tratarse fuera de estas dos categorías o se

considera como parte de la neología formal.

Gómez Capuz (2005: 33) dice que el fenómeno del cambio lingüístico tiene

influencia sobre todas las lenguas. Menciona los mecanismos de este cambio: cambios

fonéticos, cambios semánticos, analogía y préstamo.

En lo que se refiere al préstamo y al calco, Gómez Capuz (2005: 14) lo define:

«Así pues, queda bien caracterizada la noción de préstamo, entendida como transferencia

integral o importación de un significante y significado extranjeros, por oposición al calco

[...]». Asimismo continúa (2005: 14) comparándo el préstamo con el extranjerismo y a

37 Ignacio Bosque, Violeta Demonte: Gramática descriptiva de la lengua española: Entre la oración y el discurso, t. 3 [Madrid: Espasa], 1999 (Real Academia Española, Colección Nebrija y Bello), 4827.

Page 53: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

53

base de las ideas de M. Seco hace una deducción. Dice que la distinción entre

extranjerismo y préstamo se puede dar a base de la asimilación gráfica y fónica de una

palabra tomada de otra lengua.

Gómez Capuz habla también sobre la monosemia del préstamo que es una de sus

características en el momento de la transferencia:

[...] en el lenguaje del fútbol, el anglicismo gol entra en español con el único significado denotativo y técnico de ‘tanto’ (en inglés, goal posee también los valores de ‘meta’, ‘objetivo’), mientras que penalty lo hace con el único significado de ‘máximo castigo’ (en inglés, penalty posee el significado genérico de ‘pena’, ‘castigo’, sobre todo en el lenguaje jurídico) [...].38 Gómez Capuz (2005: 17-25) considera la etapa en la que se produce la

asimilación del extranjerismo como la etapa central y la más importante. Los tipos de la

asimilación del extranjerismo son: la asimilación gráfica, la asimilación fónica, la

asimilación morfológica o gramatical y la asimilación semántica.

Hablando de la asimilación gráfica, una de estas asimilaciones es la colocación de

la tilde según las normas del español. Se puede citar (2005: 19) el ejemplo de la palabra

inglesa córner, de la terminología futbolística. Sin embargo, se nota también el uso de la

palabra sin tilde:

La primera parte fue de total y absoluto dominio blaugrana, que se adelantó en el marcador gracias a un testarazo del defensa Gómez tras un corner botado por Espinosa.39

El primero fue del Atlético, es increíble el corner tan malo que sacó el Valencia, que posibilitó una contra de tres jugadores del Atleti solos ante César, lo nunca visto.40

En español, como consecuencia de la creciente falta de asimilación de los

extranjerismos, surgen los nuevos grupos consonánticos finales. El ejemplo (2005:22-23)

de este caso es la palabra club con la letra final –b, la cual no está admitida por la regla

española.

38 Ibídem, 16. 39 José Marro: «Monólogo azulgrana: El Barça cierra una gran semana con los nueve puntos posibles y sigue como líder», Mundo Deportivo [en línea], 30/11/2009, <http://www.elmundodeportivo.es/gen/20091130/53834024165 /noticia/monologo-azulgrana.html>. [Consulta: 01/04/2010.] 40 «Todo queda para el Manzanares: Los esperados goles llegaron en la segunda mitad», Mundo Deportivo [en línea], 02/04/2010, <http://www.elmundodeportivo.es/gen/20100402/53901200089 /noticia/todo-queda-para-el-manzanares.html>. [Consulta: 02/04/2010.]

Page 54: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

54

En el aspecto deportivo, el defensa italiano del Real Madrid, Fabio Cannavaro, pone en duda su renovación en el club por la salida de Ramón Calderón de la presidencia, «con quien ya tenía apalabrada la contonuidad».41

En cuanto al número, el término club, según Gómez Capuz (2005: 23),

pertenece a la lista de palabras, que tienen una vacilación entre la forma españolizada y

la forma extranjerizante. Por eso podemos notar el uso de estas dos modalidades:

El Barcelona se sumó a la batalla al avisar que Xavi viajaba con parte médico y que Piqué no volaría mientras no se curara del proceso gripal. El problema para los clubes es que son los futbolistas los que quieren estar en el equipo nacional.42

El FC Barcelona no para de recibir reconocimientos y el último de ellos le corona como el mejor club de la historia según la Federación Internacional de Historia y estadística del Fútbol (IFFHS). [...] La ‘Clasificación histórica del Ranking Mundial de Clubs’ comprende una lista de los 208 mejores clubes de fútbol de todo el mundo con un claro dominio europeo. [...] La lista de los diez primeros clubs es la siguiente [...].43

En lo que se refiere a los verbos, Gómez Capuz (2005:24) dice que la

asimilación, en este caso, se da mediante la integración en la primera conjugación del

verbo español. Los ejemplos que cita aparecen también en la terminología futbolística:

el galicismo debutar (fr. débuter) y el anglicismo chutar (ingl. to shoot). Igualmente se

puede hablar de palabras como: marcar (del it. macare) y empatar (del it. impattare).

Las palabras que provienen de otras lenguas pueden ser, asimismo, una base

para la formación de otras nuevas palabras en la lengua receptora. Gómez Capuz

(2005:26, 42) dice que se trata de derivados híbridos, es decir, son las palabras que

están formadas por lexema extranjero y por sufijo románico. Uno de los ejemplos del

fútbol es el término goleador que es la palabra derivada de la inglesa gol. También se

puede hablar del derivado golear. Con estos procedimientos está conectada la

formación de lexías complejas híbridas. El proceso de esta formación de palabras

consiste en la traducción del único término. Estos procedimientos se pueden notar en el

ejemplo: equipo de club (en inglés club team).

Los términos fútbol sala y fútbol playa son los casos de formación de palabras

por la composición. Se trata de la composición de sustantivo + sustantivo. Hablando de

41 J.M. Cuéllar «Fernández de Blas confirma su apoyo a Boluda; Martínez Bravo, su rechazo: Cannavaro lo ve mal», Diario ABC 34.064 (Madrid) (25/03/2009), 69. 42 Tomás González-Martín: «Villa, Silva y Xavi quieren jugar aunque estén tocados», Diario ABC 34.064 (Madrid) (25/03/2009), 67. 43 «El Barça, mejor club de la historia», en El Mundo [en línea], 21/01/2010, <http://www.elmundo.es/elmundodeporte /2010/01/21/futbol/1264079545.html>. [Consulta: 03/04/2010.]

Page 55: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

55

este tipo de formación, Gómez Capuz (2005: 35) menciona que algunos autores

atribuyen el modo de esta estructura a la influencia del inglés.

En cuanto a la neología semántica, Gómez Capuz (2005: 35) la define como el

caso de la aparición de nuevos significados para significantes ya existentes en la lengua.

Sobre el calco dice (2005: 36) que es un tipo especial de préstamo que no imita

la entidad fonética material, sino el esquema o construcción material y la significación.

En continuación explica su mecanismo:

[...] reproducir en la lengua receptora, por síntesis y mediante unidades ya existentes en esta lengua, un elemento que tenga la misma articulación estructural y la misma motivación semántica del modelo extranjero.44

Además, hace distinción entre dos tipos del calco: el calco estructural léxico y

el calco semántico. En lo que se refiere al calco estructural léxico, menciona que el

calco, en este caso, crea una nueva lexía compleja en la lengua receptora. Al contrario,

el calco semántico modifica el significado de una palabra que ya existe en la lengua

receptora.

Los calcos invierten el orden sintáctico determinante + determinado que es

propio del inglés, por el orden determinado + determinante, propio del español. Según

Gómez Capuz (2005: 54), este tipo del proceso que consiste en la inversión del

determinante y del determinado es uno de los razgos propios del calco. En cuanto a las

construcciones del tipo: sustantivo+de+sustantivo, las considera como el caso evidente

del calco. Creo que se puede tratar de: penalty area > área de penal.

Según estas pautas y condiciones se puede señalar, por ejemplo, el término

balompié como un calco estructural del inglés football. En otras palabras, es el caso de

la creación de la nueva lexía compleja. Sin embargo, en español se usa también su

sinónimo fútbol que es un préstamo integral adaptado de la palabra inglesa. En cuanto a

su grafía, el término fútbol ha pasado por una asimilación gráfica según la regla de la

lengua receptora. La palabra española en este caso imita la pronunciación inglesa.

Los términos fair play y off-side u offside son los préstamos integrales del inglés

sin adaptaciones en la lengua receptora, además, existen los equivalentes españoles

juego limpio y fuera de juego. Otro término, área de meta, parece que se trata del calco

semántico del término goal area.

44 Juan Gómez Capuz: La inmigración léxica (dir. Leonardo Gómez Torrego) [Madrid: Arco/Libros], 2005 (Cuadernos de Lengua Española), 37.

Page 56: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

56

Si hablamos de: lucha por el lugar (ingl. fight for position), tarjeta amarilla

(ingl. yellow card), tarjeta roja (ingl. red card), cuartos de final (ingl. quarter finals),

jugada peligrosa (ingl. dangerous play), octavo de final (ingl. eight finals), lucha por el

título (ingl. fight for title), semifinal (ingl. semi-final), saque de esquina (ingl. corner

kick), encuentro de fútbol (ingl. football match), centro delantero (ingl. centre-forward),

medio centro (ingl. centre-half), cabezazo (ingl. header), etc.; se puede ver que estos

términos tienen mucho en común, no solamente desde el punto de vista semántico, sino

también desde el punto de vista estructural.

2.5.1. La metonimia

La metonimia es un fenómeno que consiste en la denominación de alguna cosa o

idea por el nombre de otra. Sin embargo, pasa solamente cuando existe alguna relación

entre los dos o cuando se nota alguna semejanza. Se trata de la formación de palabras a

base de la semántica, es decir, metonimia es un tipo del neologismo semántico.

En cuanto a los procesos concretos, creo que dos tipos de la metonimia son

bastante frecuentes en la terminología futbolística. Por una parte, la designación de la

falta o de la acción por la denominación de lugar; por otra parte, la designación por la

posición que los jugadores ocupan en el terreno.

En lo que se refiere al primer tipo, creo que se pueden enseñar estos ejemplos:

penalti (penal, penalty), córner, fuera de banda, etc.

Si hablamos, en concreto, del término penalti, se nota que hay una variación

ortográfica. De este modo se denomina la máxima sanción y se da por el lugar: el área

penal. Lo mismo sucede con los términos córner y fuera de banda que designan un

lance del juego. Estos nombres se dan por el lugar donde el jugador ejecuta estos saques.

En cuanto a la designación del jugador por su posición en el terreno, se pueden

mencionar: ariete, arquero, central, centrocampista, defensa central, delantero,

delantero centro, delantero en punta, extremo, extremo derecho, extremo izquierdo,

guardameta, juez de línea, lateral, línea defensa, línea delantera, línea media, medio,

medio centro, mediocampista, meta, portero, etc.

Para que se vea mejor el proceso de la designación de los jugadores, hago una

lista más detallada a continuación.

arco > arquero

Page 57: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

57

meta > guardameta, meta

portería > portero

centro del campo > centrocampista, mediocampista, medio, línea media

centro de la línea media > medio centro

parte delantera del campo > delantero, línea delantera

centro de la línea delantera > delantero centro (ariete)

centro de la defensa > defensa central, central

punta de la línea delantera > delantero en punta

parte lateral del campo > lateral

línea de banda > juez de línea

banda de la línea delantera > extremo, extremo derecho, extremo izquierdo

2.6. Conclusión

Me he concentrado en este estudio lingüístico en la terminología futbolística. A

pesar de esta limitada elección, creo que se puede ver claramente, en los ejemplos

citados, el modo de la formación de palabras en español.

Desde el punto de vista morfológico, creo que los términos futbolísticos

presentan las mismas características formales que las palabras de la lengua en general.

A base de los ejemplos enseñados, considero la composición, tanto ortográfica como

sintagmática, como el procedimiento más frecuente. La composición es seguida por la

derivación, en concreto, por la sufijación.

Sin embargo, los procedimientos como la neología formal, la neología semántica,

préstamo, calco, metonimia y otros, también forman una gran parte del léxico del fútbol.

Page 58: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

58

3. ANOTACE Příjmení a jméno autora: Jana Fráňová

Název katedry a fakulty: Katedra románské filologie, Filozofická fakulta

Název diplomové práce: La terminología técnica del ambiente deportivo

Vedoucí diplomové práce: Mgr. Klára Bachurková

Počet znaků: 125 817

Počet příloh: 0

Počet titulů použité literatury: 38

Klíčová slova: slovní zásoba z oblasti sportu, fotbal, tenis, atletika, basketbal, cyklistika,

lingvistika, analýza, komentář, tvorba slov, frazeologie, kolokace slov.

Cílem této práce je vytvoření podkladového materiálu pro slovník sportovních

termínů a lingvistická analýza španělské sportovní terminologie. Bakalářskou

diplomovou práci jsem rozdělila na dvě části. V první části se věnuji vypracování

odborné sportovní terminologie, kterou jsem zaměřila na pět sportů: fotbal, tenis,

basketbal, atletiku a cyklistiku. Snažila jsem se vypracovat španělsko-českou verzi

slovní zásoby. V komentáři, který uvádím za touto částí sportovní terminologie, se

zmiňuji o různých pracovních postupech, které jsem pro vypracování zvolila.

Ve druhé části se zaměřuji na lingvistickou analýzu způsobů tvoření slov ve

španělské sportovní terminologii. Tato lingvistická studie je založená na terminologii

z oblasti fotbalu.

Page 59: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

59

4. ANNOTATION Author’s surname and first name: Jana Fráňová

Name of department and faculty: Department of Romance Philology, Faculty of Arts

Title of the thesis: La terminología técnica del ambiente deportivo, Specialized sports

terminology

Thesis supervisor: Mgr. Klára Bachurková

Number of characters: 125 817

Number of attachments: 0

Number of bibliographical titles used: 38

Keywords: sports vocabulary, football, tennis, athletics, basketball, cycling, linguistics,

analysis, commentary, word formation, phraseology, collocations.

The thesis aims at creation of a supporting material for the dictionary of sport

terms and a linguistic analysis of Spanish sport terminology. The bachelor’s thesis

consists of two parts. The first part is devoted to elaborating specialized sports

terminology, namely from football, tennis, basketball, athletics and cycling. The

individual terms are mentioned in Spanish-Czech version. A commentary at the end of

this part analyses the various working methods used.

The second part focuses on a linguistic analysis of different ways of word

formation in Spanish sports terminology. This linguistic study is based on football

terminology.

Page 60: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

60

5. BIBLIOGRAFÍA

5.1. Diccionarios

ADAMIČKOVÁ , Blanka a kol.: Slovník nespisovné češtiny: argot, slangy a obecná mluva

od nejstarších dob po současnost; historie a původ slov (ed. Jan Hugo a kol.), 3. roz.

vyd., Praha: Maxdorf, 2009.

COROMINES, Joan: Breve diccionario etimológico de la lengua castellana (pról. José

Antonio Pascual), 3.ª ed. rev., Madrid: Gredos, 2008.

ČERVENÁ, Vlasta, Josef FILIPEC a kol.: Slovník spisovné češtiny pro školu a veřejnost:

s dodatkem Ministerstva školství, mládeže a tělovýchovy České republiky, Praha:

Academia, 2009.

GUTIÉRREZ CUADRADO, Juan (dir.), Pilar PEÑA PÉREZ (dir. edit.), et al.: Diccionario

Salamanca de la lengua española, Madrid: Santillana Educación, 2006.

CHALUPA, Jiří a kol.: Španělsko-český česko-španělský slovník, Praha: Finder, 2008.

KRAUS, Jiří a kol.: Nový akademický slovník cizích slov (red. Petr Dvořáček), Praha:

Academia, 2009.

MALDONADO, Concepción (edit. y dir.), Nieves ALMARZA , (ed.), et al.: Diccionario de

español para extranjeros (rev. por Aurora Duque de la Torre, et al.), Madrid: SM, 2002.

MOLINER, María: Diccionario de uso del español (pról. Manuel Seco), 2 vols., 3.ª ed.,

Madrid: Gredos, 2007.

SECO, Manuel (dir.), Olimpia ANDRÉS y Gabino RAMOS: Diccionario fraseológico

documentado del español actual: locuciones y modismos españoles (red. Olimpia

Andrés), Madrid: Santillana Ediciones Generales, 2005.

Page 61: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

61

5.2. Libros, manuales y enciclopedias

ALVAR EZQUERRA, Manuel: Formación de palabras en español (dir. Leonardo Gómez

Torrego), 7.ª ed., Madrid: Arco/Libros, 2008 (Cuadernos de Lengua Española, 8).

BARTOŠ, Lubomír, Hana VALÍKOVÁ : La formación de palabras en español, 1. vyd.,

Brno: Masarykova univerzita v Brně, 2002.

BASKETBALOVÁ FEDERACE BASKETBALOVÝCH ROZHODČÍCH: Pravidla basketbalu 2006:

pravidla a postupy při utkání (překl. Ivo Dolinek; lektor Robert Vyklický), Olympia.

BOSQUE, Ignacio, Violeta DEMONTE: Gramática descriptiva de la lengua española:

Entre la oración y el discurso, t. 3, Madrid: Espasa, 1999 (Real Academia Española,

Colección Nebrija y Bello).

ČERNÝ, Jiří: Morfología española, Olomouc: Univerzita Palackého v Olomouci, 2000.

DOMINGO, Jesús (ed.): Atletismo: carreras (coord. edit. Paloma González; trad. Miriam

Martínez Olaizola), Madrid: Tutor, 2002 (Conocer el deporte).

– Atletismo: saltos y lanzamientos (coord. edit. Paloma González; trad. Miriam

Martínez Olaizola), Madrid: Tutor, 2003 (Conocer el deporte).

– Tenis de mesa (coord. edit. Paloma González; trad. Miriam Martínez Olaizola),

Madrid: Tutor, 2002 (Conocer el deporte).

Enciclopedia de los deportes, Madrid: Cultural, S.A., 2008.

Encyklopedie Diderot: Velký slovník naučný, 2 sv., Praha: Diderot, 1999.

GÓMEZ CAPUZ, Juan: La inmigración léxica (dir. Leonardo Gómez Torrego), Madrid:

Arco/Libros, 2005 (Cuadernos de Lengua Española).

GÓMEZ TORREGO, Leonardo: Gramática didáctica del español, 9.ª ed., Madrid: SM,

2009.

Page 62: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

62

GONZÁLEZ-MARTÍN, Tomás: «Villa, Silva y Xavi quieren jugar aunque estén tocados»,

Diario ABC 34.064 (Madrid) (25/03/2009), 67.

HORA, Jan; Milan BASTL; Jan ŠPALEK a kol. (Českomoravský fotbalový svaz): Pravidla

fotbalu, Praha: Olympia, 2003.

JIRKA Jan, Jan POPPER a kol.: Malá encyklopedie atletiky, Praha: Olympia, 1990.

KOROMHÁZOVÁ, Vanda, Denisa LINHARTOVÁ : Jak dokonale zvládnout tenis, Praha:

Grada, 2008.

LINHARTOVÁ , Denisa: Tenis, Praha: Grada, 2009.

M. CUÉLLAR, J.: « Fernández de Blas confirma su apoyo a Boluda; Martínez Bravo, su

rechazo: Cannavaro lo ve mal», Diario ABC 34.064 (Madrid) (25/03/2009), 69.

MORALES DEL MORAL, Antonio y Manuel GUZMÁN ORDÓÑEZ: Diccionario temático de

los deportes, Málaga: Arguval, 2000.

PEHLE, Tobias a kol.: Cyklistika (překl. Jana Marešová), Praha: Rebo, 2008.

ROHR, Bernd, Simon GÜNTER: Fotbal - velký lexikon (překl. Luboš Jeřábek), Praha:

Grada, 2006.

RYBA , Jiří a kol.: Atletické víceboje, Praha: Olympia, 2002 (edice atletika).

SIDWELLS, Chris: Velká kniha o cyklistice (ed. Petr Hejný; překl. Daniel Amcha),

Bratislava: Slovart, 2004.

ŠIMON, Jiří a kol.: Atletické vrhy a hody, Praha: Olympia, 2004 (edice atletika).

TÁBORSKÝ, František: Sportovní hry:Sporty známé i neznámé, Praha: Grada, 2004.

Page 63: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

63

VARELA ORTEGA, Soledad: Morfología léxica: La formación de palabras, 1.ª ed.,

Madrid: Gredos, 2004.

VELEBIL, Václav a kol.: Atletické skoky, Praha: Olympia, 2002 (edice atletika).

VOSMÍK, František, Magdaléna SKOŘEPOVÁ: Dermatomykozy, svazek 1, Praha: Galen,

1995 (edice Folia practica).

WAHL, Alfred: Historia del fútbol, del juego al deporte (trad. Francesc Reyes; red.

David Salinas García; dirs. Pierre Marchand y Elisabeth de Farcy), 1.ª ed., Barcelona:

Delphine Babelon., 1997.

5.3. Recursos de Internet

ABC [en línea],

<http://www.abc.es/deportes/>. [Consulta: 20/07/2009.]

BARTONÍČEK, Antonín: Cyklo Bartoníček [en línea],

<http://www.marzocchi-import.cz/>. [Consulta: 03/02/2010.]

CASTAÑÓN RODRÍGUEZ, Jesús: «El Español en el Deporte», en El Castellano [en línea],

<http://www.elcastellano.org/deportes.html/>. [Consulta: 21/10/2009.]

ČESKÁ ASOCIACE STOLNÍHO TENISU [en línea],

<http://www.ping-pong.cz/>. [Consulta: 03/03/2010.]

DAVIES, Mark: Corpus del español [en línea],

<http://www.corpusdelespanol.org/x.asp/>. [Consulta: 02/10/2009.]

«Deportes», en El Mundo [en línea],

<http://www.elmundo.es/elmundodeporte/index.html>. [Consulta: 22/09/2009.]

«Deportes», en El País [en línea],

Page 64: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

64

<http://www.elpais.com/deportes/>. [Consulta: 05/06/2009.]

Diccionario Clave [en línea],

<http://www.clave.librosvivos.net>. [Consulta: 22/06/2009.]

Diccionario de El Mundo [en línea],

<http://www.elmundo.es/diccionarios>. [Consulta: 25/09/2009.]

Diccionario Wordreference [en línea],

<http://www.wordreference.com/definicion>. [Consulta: 26/09/2009.]

Don Balón [en línea],

<http://www.donbalon.com/web/>. [Consulta: 08/03/2010.]

El Deporte [en línea],

<http://www.eldeporte.es/>. [Consulta: 22/02/2010.]

El Mundo Deportivo [en línea],

<http://www.elmundodeportivo.es/>. [Consulta: 16/02/2010.]

INSTITUTO DE TECNOLOGÍAS EDUCATIVAS: Diccionario Salamanca de la Lengua

Española [en línea],

<http://fenix.cnice.mec.es/diccionario>. [Consulta: 08/06/2009.]

Marca [en línea],

<http://www.marca.com/>. [Consulta: 19/02/2010.]

MARRO, José: «Monólogo azulgrana: El Barça cierra una gran semana con los nueve

puntos posibles y sigue como líder», Mundo Deportivo [en línea], 30/11/2009,

<http://www.elmundodeportivo.es/gen/20091130/53834024165

/noticia/monologo-azulgrana.html>. [Consulta: 01/04/2010.]

Real Academia Española [en línea],

<http://www.rae.es/rae.html>. [Consulta: 13/04/2009.]

Page 65: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

65

Real Academia Española [en línea],

<http://buscon.rae.es/draeI/SrvltConsulta?TIPO_BUS=3&LEMA=penalti>. [Consulta:

04/04/2010.]

Real Madrid [en línea],

<http://www.realmadrid.com/cs/Satellite/es/Home.htm>. [Consulta: 02/03/2010.]

Sport [en línea],

<http://www.sport.es/>. [Consulta: 19/06/2009.]

The Free Dictionary [en línea],

<http://es.thefreedictionary.com/>. [Consulta: 20/09/2009.]

«El Barça, mejor club de la historia», en El Mundo [en línea],

<http://www.elmundo.es/elmundodeporte/2010/01/21/futbol/1264079545.html>.

Actualizado 21/01/2010. [Consulta: 03/04/2010.]

«Todo queda para el Manzanares: Los esperados goles llegaron en la segunda mitad»,

Mundo Deportivo [en línea], 02/04/2010,

<http://www.elmundodeportivo.es/gen/20100402/53901200089

/noticia/todo-queda-para-el-manzanares.html>. [Consulta: 02/04/2010.]

Page 66: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

66

6. SUPLEMENTO

6.1. Abreviaturas

a al.* algo, nepřímý předmět

a alg.* alguien, nepřímý předmět

al. algo, přímý předmět

alg. alguien, přímý předmět

f. substantivum ženského rodu

hov. hovorový výraz

l. lugar, místo

m. substantivum mužského rodu

přen. přeneseně, přenesený význam

příd. přídavné jméno

přísl. příslovce

sport. sportovní slang

tech. technický výraz

vulg. vulgární výraz

6.2. Símbolos

■ uvádí příklad, frazeologii nebo víceslovné pojmenování

~ znamená úplné zopakování formy slova

xxx|xx svislá čára rozděluje slova na část, která se opakuje

xxx/-x lomená čára dává informaci o koncovce mužského nebo ženského rodu

, odděluje synonyma

; odděluje odlišné významy

<> obsahují vedlejší gramatickou informaci např. o nepravidelném přízvuku, plurálu,

rodě, zvláštním postavení slova ve větě ap.

[] obsahuje informaci o slovesné rekci

Page 67: La terminología técnica del ambiente deportivo Specialized ... filela formación de palabras. En cuanto a este estudio lingüístico, concentro la atención en vocabulario futbolístico.

67

() obsahuje encyklopedickou informaci např. přesný význam ve sportu, obsahuje

informaci konkrétního sportu, vysvětlení, španělská synonyma, zkratku slovníku

6.3. Las abreviaturas de diccionarios

(DC): Diccionario Clave [en línea],

<http://www.clave.librosvivos.net>. [Consulta: 22/06/2009.]

(DF): SECO, Manuel (dir.), Olimpia ANDRÉS y Gabino RAMOS: Diccionario fraseológico

documentado del español actual: locuciones y modismos españoles (red. Olimpia

Andrés), Madrid: Santillana Ediciones Generales, 2005.

(DS): INSTITUTO DE TECNOLOGÍAS EDUCATIVAS: Diccionario Salamanca de la Lengua

Española [en línea],

<http://fenix.cnice.mec.es/diccionario>. [Consulta: 08/06/2009.]

(TFD): The Free Dictionary [en línea],

<http://es.thefreedictionary.com/>. [Consulta: 20/09/2009.]

(WR): Diccionario Wordreference [en línea],

<http://www.wordreference.com/definicion>. [Consulta: 26/09/2009.]

(ED): Enciclopedia de los deportes, Madrid: Cultural, S.A., 2008.

(RAE): Real Academia Española [en línea],

<http://www.rae.es/rae.html>. [Consulta: 13/04/2009.]

(D. tem.): MORALES DEL MORAL, Antonio y Manuel GUZMÁN ORDÓÑEZ: Diccionario

temático de los deportes, Málaga: Arguval, 2000.

(DM): MOLINER, María: Diccionario de uso del español (pról. Manuel Seco), 2 vols., 3.ª

ed., Madrid: Gredos, 2007.


Recommended