1

AdRemTIJDSCHRIFT VAN DE ORDE VAN VLAAMSE BALIES

WWW.ADVOCAAT.BE

Erk

en

nin

gsn

um

mer

P20

94

24

/ A

fgif

tekan

too

r 10

99

Bru

ssel X

DECEMBER 2015 - JAARGANG 14 - NR. 4

DEBAT ADVOCATUUR & BEDRIJFSLEVEN

Opportuniteiten voor ondernemende advocaten

1 JAAR DIPLAD

Uw efficiëntiewinst tastbaar gemaakt

“De work-life balans is een probleem. Helaas vooral voor vrouwen.”

CHRISTEL VERGAUWEN, SPECIALIST PERSONEN- EN FAMILIERECHT

Uit voorzorg…nu denken aan later

VKAG, Gulden Vlieslaan 64, 1060 Brussel • info@vkag.be • www.vkag.be

Jonas, 35 jaar, verdient als jongste partner in een advocatenkantoor 40.000 € (basis: netto belastbaar beroepsinkomen 2012).Hoeveel kan hij maximaal veiligstellen voor een gewoon VAPZ contract: 3.027,09 €*

Wat ontvangt Jonas op het einde van de overeenkomst op 65 jaar**

Bruto ouderdomskapitaal 121.420,39 € Indicatief winstaandeel (1%) 21.919,30 € Totaal op 65 jaar 143.339,69 €

*Naast een gewoon VAPZ contract bestaat ook de mogelijkheid om een sociaal VAPZ contract af te sluiten.**Berekening op basis van een overdraagbaar contract met een rendement van 2,25% rekening houdend met 3% kosten/jaar.

De VAPZ-premies zijn volledig fiscaal aftrekbaar als beroepskosten. U betaalt door die aftrek ook minder sociale bijdragen. Op een VAPZ bijdrage betaalt u geen premietaksen. Het VAPZ is combineerbaar met andere vormen van aanvullende pensioenopbouw zoals een Individuele pensioentoezegging (IPT), groeps-verzekering en pensioensparen.

Deze simulatie werd u aangeboden door de Voorzorgskas voor advocaten, gerechtsdeurwaarders en andere zelfstandigen (VKAG).Voor alle voorwaarden, een persoonlijke simulatie en een antwoord op al uw vragen verwijzen we u naar www.vkag.be of neem contact op met de Voorzorgskas via e-mail info@vkag.be of op het telefoonnummer 02/534.42.42.

rechtUIT

3

31 augustus 2015: De zomervakantie is voorbij. Ouders en kinderen hebben een ontspannende periode achter de rug: aan zee, in de bergen, misschien wel aan één van de zonovergoten stranden van de Turkse Riviera. 1 september 2015: Meer dan 350 Vlaamse afgestudeerde juristen leggen de eed af als kersverse advocaten-stagiairs. De korpschefs van de drie Vlaamse hoven heten ze welkom en waarschuwen in één adem voor de beangstigende toestand waarin justitie, en dus onze rechtsstaat, momenteel verkeert. 2 september 2015: Politieke vluchtelingen stromen vanuit het oosterse oorlogsgebied West-Europa binnen. Ook in België, waar de staatssecretaris voor asiel en migratie verkondigt dat niet meer dan 250 asielaanvragen per dag zullen (kunnen?) worden behandeld. 3 september 2015: Een foto ontsiert de frontpagina van alle kranten: op een strand vlakbij Bodrum – een mondaine badplaats aan diezelfde Turkse Riviera – spoelt het levenloze lichaam van Aylan Kurdi aan. Een iconisch beeld wordt symbool voor alle vluchtelingen voor wie hulp te laat kwam.Ziet u het oorzakelijk verband? Het ligt – vergeef me de perverse beeldspraak – letterlijk voor het rapen.

Als advocaten moeten wij vandaag meer dan ooit onze verantwoordelijkheid van onafhankelijke, maatschappelijk geëngageerde dienstverleners opnemen. Negativisme en cultuurpessimisme zijn ‘de bon ton’, maar werken verlammend en verstikkend. We mogen ons niet laten verleiden om in dat toekomstloze verhaal mee te stappen. Wat ook onze politieke of ideologische overtuiging is, het blijft onze taak erop toe te zien dat de rechtsstaat functioneert, met eerbied voor de universele mensenrechten die onze geschiedenis en onze cultuur tot stand hebben helpen brengen. Ik roep de nieuwe stagiairs – en bij uitbreiding alle advocaten – dan ook op: wees verontwaar-digd, toon moed, inzet en een kritische ingesteld-heid. Bewaar daarbij bovenal uw respect voor de menselijke waardigheid van iedereen, zonder onderscheid van ras, herkomst, cultuur of religie. Wees ook edelmoedig en toon belangeloze empathische inzet voor een maatschappij die gelijke kansen, gelijkberechtiging, waardigheid en rechtvaardigheid in het vaandel voert. De advocaat van morgen moet niet alleen een ethisch en kwalitatief hoogstaand ondernemer zijn, hij zal zich ook van de andere juridische dienstverleners moeten onderscheiden door zijn belangeloos engagement.

VOORZITTER DOMINIQUE MATTHYS GEEFT ZIJN KIJK OP DE ACTUALITEIT

DOMINIQUE MATTHYS,

VOORZITTER

Het causaal verband

AD

RE

M I

NH

OU

D

COLOFONAD REM JAARGANG 14 – NR.4 2015

VERANTWOORDELIJKE UITGEVERDominique Matthys, voorzitter

Orde van Vlaamse Balies Staatsbladsstraat 8, 1000 Brussel

Tel. 02 227 54 70, Fax 02 227 54 79 info@advocaat.be www.advocaat.be

REDACTIEMarijke Aps, Headline Publishing

Bart Coppein, stafmedewerker studiedienst Babette De Grom, stafmedewerker communicatie

Ann Devroe, advocaat, Bruno De Vuyst, advocaat

Frank Judo, advocaat Jan-Pieter Mateusen, Headline Publishing Dominique Matthys, advocaat, voorzitter

Katlijn Pollaris, advocaatGracy Saerens, advocaat, bestuurder

Ingrid Speels, stafmedewerker communicatieNicolaas Vinckier, advocaat

REALISATIE

Vorstemanstraat 14A, B, 2000 Antwerpen Tel. 03 260 08 30

www.headlinepublishing.be

RECLAMEREGIE

Bie Van Cleuvenbergen B-Net

Tel. 016 63 20 65 bie@b-net.be

Alle adreswijzigingen van advocaten moeten doorgegeven worden aan de balie.

Lees Ad Rem ook online via OrdeExpress of op www.advocaat.be.

inhoud

22EXTRA MUROS

AdRem VERDER ONLINE

LEES

© J

urg

en

Wals

ch

ot

5

16 DOORGELICHT Advocaat en bedrijfsleven: is de advocaat-

ondernemer wel ondernemend genoeg?

26 ESTAFETTE Christel Vergauwen: meer flexibiliteit voor

advocaten die moeder zijn.

28 BEROEP ACTUA Potpourri I-IV: belangrijke wijzigingen

voor elke advocaat.

30BEROEP ACTUA Ken uw informatieverplichtingen.

Mét handig praktijkvoorbeeld.

34 UITGERUST 5 dingen die werken op bureel

en balie makkelijker maken.

06OP DE STOEL Luc Vanheeswijck over het spanningsveld

tussen fiscus en advocaat.

10 OVB ACTUA Dit is wat DIPLAD op één jaar tijd al

realiseerde. En veel meer volgt.

14 OVB ACTUA De effecten van de gerechtelijke

hervorming: (extra) werk aan de winkel.

22 NIEUWS UIT DE BALIES Antwerpse balie op de loop,

Oudenaarde viert en Hasselt vist.

24 EXTRA MUROS Geen privacy voor de deelnemers:

fotoverslag van de Big Brother Awards.

BEROEP

AMICI

OVB

10OVB ACTUA

EN VERDER ...

COLUMN Ann Devroe AD VALVAS De voorzitter opende het gerechtelijke jaar bij het Brusselse arbeidshof. Cuban 5 mee dankzij OVB vrij. TUCHTRECHTSPRAAK Een sanctie in de kijker.

16DOORGELICHT

6 04/2015AdRemAD

RE

M O

P D

E S

TO

EL

OV

B

OP DE STOEL: LUC VANHEESWIJCK, VOORZITTER COMMISSIE FISCAAL RECHT

Waarmee houdt de commissie zich

concreet bezig?

“Algemeen adviseert de commissie de balies en de OVB over fiscale aangelegenheden. Bij de oprichting heeft ze het fiscaal statuut van de balies en de OVB geregeld door o.a. nota’s te redigeren over de verplichting om fiscale fiches op te stellen voor uitbetaalde vergoedingen, waarnaar de balies zich hebben geconformeerd. Maar we werken ook heel praktijkgericht voor de advocaten zelf, door bijv. te verduidelijken hoe fiscale fiches voor vergoedingen aan gerechtsdeurwaarders opgesteld moeten worden, en we realiseerden een collectief akkoord over beroepskosten. Daarnaast volgen we alle wetgeving die de fundamentele rechten van elke belastingplich-tige kan bedreigen en kruipen wij wanneer nodig in de pen.”

Aan de invoering van de btw had de commissie

waarschijnlijk een vette kluif.

“We hebben die invoering zeer actief begeleid: er waren zo’n 30 fiscale advocaten bij betrokken onder

leiding van bestuurder Werner Heyvaert. Enkele leden bestreden de invoering van de btw terwijl anderen lobbyden bij het kabinet en de administratie om alles zo werkbaar mogelijk te maken – met succes overigens. Daarnaast installeerden we o.a. een hulplijn, stelden we FAQ’s op en bereidden we opleidingen voor om advocaten tijdig vertrouwd te maken met die ingrijpende verandering.”

Hoe beoordeelt u bijna twee jaar later

de invoering van de btw?

“De procedure die de OVB voor het Grondwettelijk Hof heeft gevoerd, heeft duidelijk gemaakt dat de btw onder valse voorwendselen is ingevoerd. Er was geen druk van Europa en de cijfers waarmee gegoocheld werd, bleken ook niet onderbouwd. Helaas is de toegang tot het gerecht en tot juridisch advies beduidend duurder geworden voor talloze particulieren! Bovendien wordt men bij de Franse Brusselse Orde – en zij zal niet de enige blijven – al geconfronteerd met gedwongen invorderingsmaat-regelen tegen advocaten die achterstallen hebben bij

Luc Vanheeswijck neemt na vijf jaar voorzitterschap afscheid van de commissie fiscaal recht. Een commissie die het de laatste jaren erg druk had met o.a. de invoering van de btw, maar ook in de toekomst streng moet toezien op het bewaren van het beroepsgeheim.DOOR

BART COPPEIN

HOEZO, COMMISSIE?

De commissie fiscaal

recht buigt zich over

praktische fiscale pro-

blemen van advocaten

en over algemene

wetgeving als die de

fundamentele rechten

van de belastingplich-

tige zou bedreigen.

Dat doet ze bovendien

niet door oeverloos te

vergaderen, maar

via een strakke en

efficiënte

e-mailcultuur.

Op het kruispuntvan rechten

en plichten

en plichten

04/2015AdRemAD

RE

M O

P D

E S

TO

EL

OV

B

WIE IS

Fiscaal advocaat

Luc Vanheeswijck is

sinds 1983 lid van de

NOAB. Hij is lid van

het kantoor Dumon,

Sablon & Vanheeswijck

en zetelde lange tijd in

de raad van de Orde

in Brussel en in de

algemene vergadering

van de OVB. Daarnaast

was hij tot voor kort

hoofdredacteur van

het Tijdschrift voor fis-

caal recht en werkte hij

mee aan verschillende

artikelen en boeken

over fiscale onderwer-

pen. Als kabinetschef

staat hij momenteel de

stafhouder bij.

De procedure die de OVB voor het Grondwettelijk Hof heeft gevoerd, heeft duidelijk gemaakt dat de btw onder valse voorwendselen is ingevoerd.

“Kijk, het beroepsgeheim is er in eerste instantie voor de rechtzoekende. De stafhouder ziet erop toe dat dat beschermd wordt. Controle van een derdenrekening is mogelijk, na tussenkomst van die stafhouder en nadat zijn vertegenwoordiger de cliëntgegevens geanonimiseerd heeft. Veel werk en verantwoordelijkheid, maar de fiscale administratie moet erop kunnen rekenen dat daar op een ernstige manier mee wordt omgegaan.”

De commissie staat erom bekend vooral via

e-mail te beraadslagen. Vanwaar die werkwijze?

“Een tiental ‘specialisten’ bijeen krijgen is niet evident en niet iedereen is even onderlegd in elk onderwerp. Daarom ‘spammen wij op niveau’. Een topic wordt in de groep gegooid en wie zich geroepen voelt om te reageren kan dat op elk moment van de dag of nacht. Zo kan op korte tijd een opinie of advies gegeven worden zonder dat de hele commissie zich overbevraagd voelt.”

U hebt inmiddels het voorzitterschap

overgedragen aan bestuurder Heyvaert.

Waar ziet u de belangrijkste uitdagingen?

“Ik ben sinds november 2014 kabinetschef van de stafhouder van de NOAB en wil daarnaast ook mijn cliënten niet in de steek laten, dus zijn er andere leuke dingen die helaas moeten wijken.” “De grootste uitdaging voor mijn opvolger zal de voortschrijdende aantasting van onze privacy door de fiscus zijn. Ook de steeds verdergaande klikplicht van de advocaat bij de witwaswetgeving verdient aandacht. De advocatuur moet altijd klaarstaan om de fundamentele rechten te verdedigen, ook in fiscale zaken.”

de btw-ontvanger. Sommige advocaten hebben nog niet door dat zij de btw slechts innen voor de Schatkist. Zij ondervinden dat de btw veel sneller op de bal speelt dan de inkomstenbelastingen.”“Anderzijds hebben we op veel begrip kunnen rekenen bij het kabinet van de toenmalige minister van Financiën en de btw-administratie voor de bijzonderheden van ons beroep. De fameuze btw-circulaire 47/2013 – met toch wel enkele bijzondere regelingen en toleranties – vormt daar het bewijs van.”

Hoe schat u de uiteindelijke uitkomst in van het

beroep tot vernietiging dat de OVB instelde bij

het Grondwettelijk Hof?

“Advocaten zullen niet meer vrijgesteld worden van btw. Ik hoop alleen dat de boodschap doorkomt en dat er begeleidende maatregelen genomen worden, zoals een verhoging van de inkomensgrenzen om in aanmerking te komen voor kosteloze rechtsbij-stand.”

Er blijft ook het fundamentele probleem van

het beroepsgeheim en de vertrouwelijkheid

van briefwisseling bij fiscale controles. Is

daar een compromis mogelijk tussen fiscus

en advocatuur?

“Het is niet omdat er geen speciaal artikel in het btw-wetboek staat, naar analogie met art. 334 WIB, dat het beroepsgeheim er niet zou gelden. Er is alleen geen procedure om geschillen over het beroepsgeheim door de stafhouder te laten beslech-ten. De enige mogelijkheid is een compromis te vinden tussen het respect voor het beroepsgeheim en het controlerecht van de fiscus.”

8

BART COPPEIN, DEPARTEMENT STUDIEDIENST

adVALVAS

BERICHTEN VAN EN VOOR ADVOCATEN

PREMIÈRE: VOORZITTER OVB OPENT

GERECHTELIJK JAAR BIJ ARBEIDSHOF BRUSSEL

9

RECHT OP RECHT

In zijn toespraak legde de voorzitter het accent op de toegang tot de

rechter voor de burger, een fundamenteel gegeven in een democratische

rechtsstaat die naam waardig. Hij nam het beleid van de overheid daarbij

stevig op de korrel. Het is haar plicht om dat recht voor elke burger te

garanderen. Blinde lineaire besparingen op justitie zijn zware tekortkomingen

waar vooral de burger maar ook advocaten, rechters en griffiepersoneel het

slachtoffer van zijn. Justitie moet flexibeler worden en inspelen op de nieuwe

maatschappelijke noden. Hij riep dan ook op om samen te blijven ijveren

voor een betere werking van justitie en maakte van de gelegenheid gebruik

nogmaals te wijzen op de standpunten van de OVB over het justitieplan en de

potpourriwetten van minister Geens. Zo kwam het uithangbord van justitie,

de organisatie en de financiering van de tweedelijnsbijstand, uitgebreid aan

bod. Andere significante wijzigingen die de FOD justitie wil realiseren zijn

de invoering van de alleenzetelende rechter, de invorderingen van onbetwiste

geldschulden door gerechtsdeurwaarders of nog de

alternatieve geschillenregelingen.

Op 2 september sprak voorzitter Matthys op de plechtige opening van het gerechtelijk jaar bij het arbeidshof te Brussel. Het was de eerste keer dat een advocaat op een mercuriale het woord kreeg. Cuban 5

Na een lange intense internationale campagne kwamen

de Cuban 5 vorig jaar vrij. Eén van hen, Gerardo H.

Nordelo, bezocht onlangs PROGRESS Lawyers Network

in Antwerpen en bracht daar een verhaal van strijd en

hoop. De Cuban 5 waren 5 Cubaanse spionnen die

in de jaren 80 in de VS infiltreerden om informatie te

verzamelen over geplande terreuracties tegen Cuba.

Dat eiland was sinds 1959 het doelwit van bedreigingen,

sancties en gewelddadige aanvallen.

De Cuban 5 werden echter gearresteerd in 1998 en

veroordeeld tot extreem zware gevangenisstraffen

wegens ‘overtredingen van de federale wetten van de

VS’. Wereldwijd streden juristen, mensenrechtenactivisten

en allerlei organisaties voor hun vrijlating. Zo ook de

OVB. Vlaamse advocaten woonden als waarnemers

het proces bij en de OVB ondertekende mee een

amicusbrief. Met succes: een internationale hoorzitting

in Londen vorig jaar onderzocht of de Cuban 5 een

eerlijk proces gekregen hadden en eiste de onmiddellijke

invrijheidsstelling van de 5.

AD

RE

M A

CT

UA

OV

B

DIPLAD

1 jaar verder:

Diplad blaast op 19 december 2015 haar eerste kaarsje uit. Tijdens dat jaar heeft de dochterorganisatie van de OVB al heel wat verwezenlijkt van haar ambitieuze IT-project. De basis is gelegd en de digitale toekomst verzekerd.

DOOR BRUNO VANDER STICHELE

Allerlei overheids- en gerechtelijke instanties ontwikkelen hun eigen informatiseringsprojecten en advocaten moeten zich daarnaar schikken. Voor elke online toepassing, dienstverlening of informa-tie-uitwisseling moet de advocaat zich afzonderlijk registreren en aanmelden. Maar hoe waterdicht is het systeem? Weten die verschillende online toepassingen met zekerheid dat de persoon die zich aanmeldt ook effectief advocaat is en recht heeft op toegang tot bepaalde dossiers? Om te vermijden dat advocaten zich voor elke afzonderlijke online communicatie steeds weer moeten authenticeren, creëerden Diplad en de OVB afgelopen jaar het DPA, het Digitaal Platform voor de Advocaat.

EEN KLEINE STAP ALS BASIS VOOR EEN GROOTSE TOEKOMSTDat DPA, dat in april 2015 het levenslicht zag, lijkt op het eerste zicht misschien geen grote realisatie, maar is wel de basis voor de digitale toekomst. Het zorgt ervoor dat een advocaat vanuit zijn eigen werkplek via identificatie en sterke authenticatie rechtstreeks toegang krijgt tot bepaalde diensten en databestanden met soms gevoelige informatie. De advocaat kan zich aanmelden op het DPA met gebruikersnaam en wachtwoord, of via zijn elektronische identiteitskaart (eID). Die laatste sterke authenticatiemethode garandeert dat de persoon die zich aanmeldt, is wie hij beweert te zijn en het achterliggende databestand van het DPA bevestigt of die persoon ook effectief advocaat is.

een stand van zaken

© J

urg

en

Wals

ch

ot

10 04/2015AdRem

11

advocaten en de overheid en hoven en rechtbanken. Een deel van die plannen kan al in 2016 gerealiseerd worden. De diensten van het DPA worden volgend jaar geïntegreerd in de softwarepakketten van advocaten. Zo kan een advocaat rechtstreeks vanuit de software die hij gebruikt op kantoor opzoekingen doen in het Rijksregister, CBB en bij Graydon. In de nabije toekomst zal hij zo ook een verzoekschrift of document elektronisch kunnen neerleggen en de griffiekosten betalen en in zijn boekhouding inboeken, met juiste kostenplaats en dossierreferen-tie. Een niet te onderschatten efficiëntieverhoging!

Diplad sloot hierover al overeenkomsten af met de belangrijkste leveranciers van advocatensoftware. De leverancier kiest zelf in welke mate hij de diensten van het DPA integreert, en krijgt daarvoor van Diplad een bronzen, zilveren of gouden label, naarmate hij minder of meer DPA-diensten integreert in zijn software. Concrete implementatie staat in februari 2016 op de planning.Daarnaast werken Diplad en de OVB nauw samen met het kabinet van de minister van Justitie om in 2016 prioritair werk te maken van de volgende projecten: via de e-Box kunnen elektronische berichten en notificaties uitgewisseld worden en met de e-Deposit kunnen besluiten neergelegd worden.

Al meer dan 1 200 advocaten volgden de opleiding en reageerden enthousiast.

Er zijn ook instructiefilmpjes en men kan steeds terecht bij

de service desk

een stand van zakenDoor die garanties krijgt de advocaat rechtstreeks toegang tot externe diensten en soms gevoelige informatie. Op dit moment zijn die diensten nog beperkt tot het Rijksregister, Centraal Bestand Beslagberichten en Graydon, maar dat palet wordt stap voor stap uitgebreid. Eenmaal aanmelden volstaat om die verschillende diensten te raadplegen. Het DPA biedt momenteel ook een gebruikersbe-heer met de mogelijkheid om medewerkers van het kantoor te definiëren en bepaalde machtigingen te geven om in naam van een advocaat opzoekingen te doen. Vaak worden in een advocatenkantoor opzoekingen namelijk gedelegeerd naar niet- advocaten. Zo kan een advocaat het werk binnen zijn kantoor optimaal organiseren. Ook de factura-tiegegevens worden per kantoor of per advocaat vastgelegd. Maandelijks worden alle DPA-transac-ties gebundeld met de juiste referenties op één factuur per facturatieadres.

TECHNISCHE ONDERSTEUNINGOm de advocaat zo goed mogelijk te informeren en bij te staan bij die nieuwe dienstverlening organi-seerde Diplad aan alle balies gratis opleidingen. Meer dan 1 200 advocaten volgden de opleiding en reageerden enthousiast op de nieuwe mogelijkheden en het potentieel van het DPA. Advocaten kunnen ook zelf de handleiding of instructiefilmpjes raadplegen via het aanmeldscherm, of kunnen met hun vragen steeds terecht bij de service desk, via servicedesk@ordevanvlaamsebalies.be of 02 307 70 30.

WAT BRENGT 2016?Nu de basis gelegd is met een waterdichte authenti-catie, hebben Diplad en de OVB ambitieuze plannen voor het DPA. Dat platform zal een centrale rol spelen in een elektronische communicatie tussen

AD

RE

M A

CT

UA

OV

B

BRUNO VANDER STICHELE, CEO DIPLADSAMEN MET ANNICK VERCRAEYE, ALGEMEEN SECRETARIS DIPLAD

DIT MOET

U ONTHOUDEN

Diplad werkte het

afgelopen jaar het

DPA uit, het Digitaal

Platform voor de

Advocaat, en legde

daarmee de basis

voor een digitale toe-

komst. Via identificatie

en authenticatie krijgt

de advocaat recht-

streeks toegang tot

bepaalde diensten en

databestanden waar

hij zich anders apart

voor moet aanmelden.

Het DPA garandeert

dat de advocaat is wie

hij beweert te zijn en

ook effectief advo-

caat is. Momenteel

heeft de advocaat

reeds toegang tot het

Rijksregister, CBB en

Graydon, bovenop een

handig gebruikers- en

facturatiebeheer. In

2016 wordt het DPA

geïntegreerd in de

advocaten-software-

pakketten. Samen met

justitie werkt Diplad

nog andere projecten

uit om van die elektro-

nische communicatie

geen droom maar

een werkelijkheid te

maken.

Ook het elektronische faillissementsdossier, de elektronische betaling van de griffierechten en de elektronische opvolging van de collectieve schulden-regeling liggen op tafel. Het spreekt voor zich dat de authenticatie-garantie die het DPA biedt bij al die projecten een onnavolgbare toegevoegde waarde heeft. Kleine kanttekening bij dat alles is dat Diplad en de OVB bij enkele van die projecten afhankelijk zijn van de beschikbare budgetten en beslissings-snelheid bij justitie.

EN VERDER…Ook in 2016 wordt het publiek luik van www.advocaat.be grondig gerestyled. Een werk-groep draait nu al overuren om een nieuwe en frisse lay-out te creëren en de informatie helder en transparant aan te bieden. In een tweede fase volgt dan het privaat luik. De informatie wordt overgezet op een nieuwe website, waar de advocaat via een performante zoekfunctie snel de juiste documenten terugvindt. De modules zoals permanente vorming, BJB en beroepsopleiding worden elk om de beurt ontmanteld om dan in een nieuwe, gebruiksvriende-lijke vorm op het DPA beschikbaar te worden. Diplad zal ervoor zorgen dat de overgang zo vlot mogelijk zal verlopen, zodat de advocaat geen hinder ondervindt. Verder krijgt ook Diplad nog in 2015 een eigen website. Die zal de advocaat informeren over o.a. de vooruitgang van de verschillende digitale projecten en over opleidingen over de nieuwe diensten.Ook na 2016 blijft Diplad verder bouwen aan een elektronische communicatie vanuit één centraal platform, met de verschillende overheidsdiensten en gerechtelijke instanties en actoren. Op de ambitieuze lijst van projecten staan onder meer nog het raadplegen van de rol en het neerleggen van stukken. Het DPA moet de kruiswissel worden voor toepassingen en berichten van en naar de overheid.

12 04/2015AdRem

ALLES OVER DIPLAD

Cvba Diplad werd op 19 december 2014 opge-

richt door de 14 Vlaamse balies en de OVB, na

een beslissing van de algemene vergadering van

de OVB op 26 maart 2014. De 14 Ordes van

Advocaten en de OVB zijn vennoot van de cvba.

Diplad is de preferentiële IT-partner van de

OVB. Het departement IT van de OVB, inclusief

personeel, werd ondergebracht in de cvba en

zet van daaruit zijn werkzaamheden verder.

Diplad kreeg de opdracht de noodzakelijke in-

formatiseringen voor de advocaten, de balies en

de OVB te realiseren en professionalisering en

continuïteit van het IT-beleid mogelijk te maken.

Diplad zal enkel die projecten uitvoeren die de

OVB wenselijk acht voor de OVB, de balies en

de advocatuur. Diplad en de OVB sloten een

beheersovereenkomst voor drie jaar. Die kan

jaarlijks bijgestuurd worden. De fondsen van

Diplad komen o.a. uit een achtergestelde lening

van de balies.

Op termijn streeft Diplad naar een systeem van

renumeratie voor prestaties op het DPA, waar-

door Diplad de verdere ontwikkelingskosten van

het DPA zelf zal kunnen financieren.

Zes bestuurders staan aan het roer: vanuit de

balies zijn dat Edgar Boydens (balie Brussel-NL)

en Annemie Moens (balie Antwerpen), vanuit

de OVB zijn dat Werner Heyvaert (bestuurder

financiën en gerechtelijke mandaten) en Johan

Van Driessche (bestuurder IT). Twee onafhanke-

lijk bestuurders staan hen bij: David Donkers en

Bruno Vander Stichele (gedelegeerd bestuur-

der).

In 2015 werd de organisatie van Diplad op punt

gesteld: er werden vier afdelingen opgericht om

alle lopende en toekomstige projecten goed te

kunnen opvolgen. De afdeling standard services

staat in voor de diensten die reeds (standaard)

werden aangeboden door de OVB, zoals het

onderhoud van de publieke en private website.

De afdeling business services staat in voor de

diensten gebouwd rond het Digitaal Platform

voor de Advocaat (DPA). De afdelingen infra-

structuur en service desk zijn ondersteunende

diensten voor de 2 operationele diensten.

90% van de juridische beroepen pleit voor ING.

De dienst Privalis: oplossingen op maat voor advocaten, notarissen en gerechtsdeurwaarders.9 op 10 van uw confraters vertrouwen voor hun bankzaken op de dienst Privalis van ING. En dat is geen toeval. Want onze gespecialiseerde adviseurs beantwoorden aan de noden van alle juridische beroepen. En ze zijn niet alleen aanwezig in uw dichtstbijzijnde kantoor, maar ook in 19 justitiepaleizen of online, waar en wanneer u maar wilt. Geef toe: dat zijn toch al heel wat argumenten die in het voordeel van ING pleiten, niet?

Aanbod geldig voor professionele en privé doeleinden, onder voorbehoud van aanvaarding door ING België en van wederzijds akkoord. De ING Privalis Services zijn voorbehouden aan advocaat(-stagiairs), (kandidaat-)notarissen of (kandidaat-)gerechtsdeurwaarders. De voorwaarden en modaliteiten van de ING diensten en producten (reglementen, tarieven en rentes, productfiches en alle bijkomende informatie) zijn beschikbaar in alle ING-kantoren, op ing.be of telefonisch op het nummer 02 464 63 01. ING België nv – Bank – Marnixlaan 24, 1000 Brussel – RPR Brussel – Btw BE 0403.200.393 – BIC: BBRUBEBB – IBAN: BE45 3109 1560 2789. Verantwoordelijke uitgever: Inge Ampe – Sint-Michielswarande 60, B-1040 Brussel, België.

ing.be/privalisservices

AD

RE

M A

CT

UA

OV

B

STUDENTEN ONDERZOEKEN EFFECT HERVORMING GERECHTELIJK LANDSCHAP

Digitalisering op de rechtbanken, het blijft een knelpunt. De hervorming van het gerechtelijk landschap maakt dat nog maar eens duidelijk, want een doorgedreven digitalisering zou wel eens dé oplossing kunnen bieden voor de werklast op de rechtbank van koophandel Gent.

SCHAALVERGROTING EN MOBILITEITMet 12 gerechtelijke arrondissementen en 9 rechtbanken van koophandel in plaats van 27 ziet het gerechtelijk landschap er vandaag een stuk overzichtelijker uit dan vóór de hervorming in 2014. De rechtbanken van koophandel worden georgani-seerd op niveau van het ressort in plaats van het arrondissement, al blijven de oude zittingsplaatsen van de rechtbanken bestaan als lokale afdelingen. Daarnaast is de magistratuur mobieler en heeft ze meer beheersautonomie. Magistraten kunnen tijdelijk ingeschakeld worden in een ander arrondis-sement in functie van de werklast en zouden op termijn meer zelf moeten kunnen beslissen over eigen middelen via beheerscontracten. Door een bevoegdheidsverdeling worden geschillen nu voorgelegd aan de meest geschikte rechter om een snelle en kwaliteitsvolle service te leveren.Maar welk effect hebben al die veranderingen precies op de werklast van die magistraten en op de tevredenheid van actoren die in contact komen met de rechtbank van koophandel Gent?

LANG WACHTEN EN ONLOGISCHE OPENINGSURENDat laatste onderzocht een groep studenten aan de hand van een tevredenheidsenquête. Bij verschil-lende diensten bij de afdelingen Gent, Oudenaarde,

Dendermonde, Veurne, Kortrijk, Brugge, Oostende en Ieper polsten zij bij advocaten, curatoren, schuldeisers en rechtzoekenden naar de ‘klanttevredenheid’. Ook al is hun onderzoek niet representatief, wegens een beperkt aantal respondenten, toch kwamen enkele duidelijke werkpunten bovendrijven. De enquête polste naar de algemene tevredenheid per afdeling van de rechtbank, over o.a. de flexibili-teit waarmee het personeel de ondervraagden hielp, de kwaliteit en snelheid van de dienstverlening en de geografische bereikbaarheid van de rechtbank. Daarnaast ging de enquête specifiek in op de behandeling van een rechtszaak: hoe duidelijk was de dagvaarding en de beslissing en hoe tevreden waren de ondervraagden over de informatie die ze ontvingen over hun zaak en over de duur van de volledige procedure? Bij de dienst handelsonderzoek en de dienst rechtspersonen werd concreet gevraagd naar de klantvriendelijkheid, naar de tevredenheid over de openingsuren en naar de duidelijkheid van de communicatie en formulieren. Algemeen beschouwd lag het globale tevredenheids-cijfer van de verschillende afdelingen van de rechtbank vrij hoog. Struikelblokken die regelmatig terugkeerden in de resultaten van de enquêtes waren: de wachttijd, de algemene duur van een procedure, de openingsuren van de dienst rechtsper-

Veel meer werk,nog altijd geen digitalisering

14 04/2015AdRem

DOOR BABETTE DE GROM

15

sonen, de snelheid waarmee de ondervraagden geholpen werden, …Opvallend - maar niet geheel onverwacht - was dat vooral rechtzoekenden aangaven minder tevreden te zijn over de duidelijkheid van de behandeling van een rechtszaak en de duidelijkheid van de dagvaarding, de beslissing en de formulieren bij de dienst rechtspersonen.

NOOD AAN DIGITALISERING EN BETERE BESCHIKBAARHEIDNaar aanleiding van die resultaten stelden de studenten enkele aanbevelingen voor. Zo zou voor alle afdelingen een doorgedreven digitalisering (bijv. besluiten en kopijen per e-mail) de efficiëntie verhogen en de kosten drukken. Ook de openings-uren kunnen beter. Sommige diensten van de rechtbank van koophandel afdeling Gent zijn bijvoorbeeld enkel geopend tussen 8 en 12, niet altijd haalbaar voor de doorsnee werkende mens. Procedu-reregels moeten ook worden aangepast aan het huidige juridische kader. Op de dienst rechtsperso-nen van o.a. afdeling Kortrijk bleek dat documenten niet altijd even helder opgesteld zijn en ook in Oostende bleek er een gebrek aan informatie. Voldoende duidelijke informatie verschaffen en een goede begeleiding door de medewerkers zou de kloof tussen rechtbank en rechtzoekende aanzienlijk verkleinen. Als laatste suggereerden de studenten dat de wachttijden, doorlooptijden en termijnen van procedures worden aangepakt. Meer specifiek toonden de enquêtes bij de afdeling van Dender-monde, Brugge en Oostende opmerkingen over de snelheid en termijnen. Digitalisering en uniformise-ring van de werkprocessen zou ook daaraan tegemoet komen.

30 % MEER ZAKEN DAN VOOR DE HERVORMINGDat de hervorming van het gerechtelijk landschap enig effect heeft op de tevredenheid van de actoren die in contact komen met de rechtbank van koophandel Gent mag duidelijk wezen, maar ze heeft ook een effect op de werklast aan diezelfde rechtbank. Daarom onderzocht een tweede groep studenten of de bevoegdheidswijziging bij de magistratuur gezorgd heeft voor een stijging in de duur van de doorlooptijd en voor een hogere werklast.

De studenten onderzochten daarbij hoe bij de verschillende afdelingen zaken worden ingeleid in de eerste kamer, hoeveel zaken in de inleidingszitting worden behandeld, wat de in- en uitstroom bij de verschillende inleidingskamers is en hoeveel personeel er bij de verschillende afdelingen werkt. Zo stelden ze een werklastmeting op. Uit hun onderzoek bleek dat er in elke afdeling weinig tot geen tussenvonnissen worden uitgespro-ken en dat de verstekvonnissen de grootste categorie vertegenwoordigen. Uitstel vormt de tweede grootste categorie. Zaken die vóór de bevoegdheids-verschuiving voor het vredegerecht werden ingeleid, komen nu voor de rechtbank van koophandel. In bijna alle afdelingen is het aantal zaken daardoor toegenomen met zo’n 30 %.Ook bij een nadere historische vergelijking voor de afdelingen Dendermonde en Gent – vergelijking van de maanden september tot februari 2014 t.o.v. 2012/2011 – bleek dat het aantal ingeleide zaken sterk gestegen is door meer bevoegdheden en een opgetrokken grensbedrag bij de rechtbank van koophandel. Bij Dendermonde gaat het om een werkdrukverhoging van 87,89 % t.o.v. 2012. Gent kende een gemiddelde stijging van 196 % t.o.v. 2011. Daarbij moet evenwel worden benadrukt dat ook zonder de bevoegdheidswijziging het aantal zaken gestegen zou zijn, zij het met respectievelijk 27,38 % en 96 %.

MEER EFFICIËNTIE DOOR UNIFORMISERINGOm die werklastverhoging op te vangen, stelden ook deze studenten enkele aanbevelingen voor. Zo zou een uniformisering van de zittingsbladen binnen een afdeling, en eventueel voor alle recht-banken, veel tijd besparen. Zeker met het oog op de mobiliteit van het personeel zou een uniforme lay-out en gebruik van afkortingen de werking ten goede komen. Verder constateerden zij dat het aantal kamers niet in verhouding staat tot het aantal ingeleide zaken. Vooral Oostende en Brugge kampen met een grote achterstand, waardoor een extra kamer en griffier/assistent welkom zou zijn. In Veurne en Ieper kan het aantal kamers daarentegen gereduceerd worden. Verder hamerden ook deze studenten op de implementatie van een doorgedreven digitalisering.

BABETTE DE GROM, DEPARTEMENT COMMUNICATIE

nog altijd geen digitalisering

DIT MOET

U ONTHOUDEN

Op vraag van de OVB,

en onder begelei-

ding van mr. Wim De

Bruyn, analyseerden

studenten rechtsprak-

tijk van de Artevelde

Hogeschool Gent

het effect van de

hervorming van het

gerechtelijk landschap

op de rechtbank van

koophandel Gent.

Daarbij hielden Anna

Marekhashvili, Kaat

Tierens, Shauni Oli-

viers, Anis Tahiri en

Malika Debrock een

tevredenheidsen-

quête bij actoren die

in aanraking komen

met de rechtbank.

Marciano Commeyne-

Vanhaverbeke, Eva

De Bruyne, Lena De

Keersmaker, Mar-

jan Munter en Bram

Simoen onderzochten

de invloed van de be-

voegdheidsuitbreiding

op de werklast.

Die blijkt sterk geste-

gen t.o.v. voor de her-

vorming, al heeft dat

niet meteen een weer-

slag op de algemene

tevredenheid, die vrij

hoog ligt. In elk geval

zou een digitalisering,

uniformisering en vlot-

tere beschikbaarheid

tegemoet komen aan

enkele problemen.

16 04/2015AdRemAD

RE

M D

OO

RG

EL

ICH

TB

ER

OE

P

De advocaat is zelf ondernemer, maar zijn relatie met het bedrijfsleven is niet altijd even vanzelfsprekend. Hoe onafhankelijk is een advocaat nog wanneer zijn broodheer één bedrijf is? Hoe rijm je detachering en vertrouwelijkheid? Kortom: hoe kijken bedrijven –

groot en klein – naar advocatenkantoren – ook groot en klein? En vice versa, uiteraard. Tijd voor een rondetafeldebat waarin u ook

leert hoe u van ‘kostenpost’ naar ‘strategische tool’ evolueert.

RONDETAFELGESPREK: DE RELATIE ADVOCATUUR EN BEDRIJFSLEVEN

Dura lex, sed lex: de wet van 20 maart 2009 verplicht alle advocaten om ingeschreven te zijn in de Kruispuntbank voor Ondernemingen (KBO). En aldus is elke advocaat ondernemer geworden. Verder valt er niet veel te lezen in die wet, en al helemaal niet wat een ondernemer is. Geheel facultatief: ondernemen is het voor eigen rekening en risico een beroep of bedrijf uitoefenen. Daarvoor is een businessplan aangewezen, dat de strategie en financiering bepaalt. En een marketingplan, waarin de ondernemer de 4 P’s (prijs, product, plaats en promotie) optimaal mixt om zijn winstmarge te behouden of te vergroten. Tot zover kan een kind de was doen. Alleen is de vraag hoeveel advocaten werkelijk mannen of vrouwen met plannen zijn. Zit de advocaat – tegelijk gebonden aan zijn deontologie – niet per definitie in een onmogelijke ‘stuck in the middle’-positie gewrongen? Of schuilt daarin net de opportuniteit? Rond de OVB-tafel zitten Jean Hendrickx, Michel Looyens, Marc Fauconnier en Jan Sap klaar voor de confrontatie met 4 soms provocerende stellingen (niet noodzake-lijk OVB-standpunten).

THEMA 1 GEDETACHEERDE ADVOCATEN

STELLING: Wanneer een advocaat zich laat

detacheren, verricht hij zijn opdracht als ad-

vocaat onder voorwaarden die integratie in de

structuur van zijn opdrachtgever impliceren. Op

die manier wordt hij algauw een soort bedrijfs-

jurist, want hij kan zijn functie niet werkelijk

onafhankelijk uitvoeren.

MICHEL LOOYENS: “Mijn eigen ervaring is volledig anders: detachering kan een triple win betekenen. Het advocatenkantoor krijgt een advocaat die het bedrijf van binnenuit kent, wat ook na de detachering voor betere en gerichtere adviezen zorgt. Dat is uiteraard eveneens goed voor het opdrachtgevende bedrijf. En voor de advocaat zelf, want die zal naast het juridische een beter oog krijgen voor de bedrijfseconomische realiteit van zijn cliënt. Wanneer advocaten ergens in moeten investeren om echte kwaliteit te leveren, is het wel in kennis van wat hun cliënten drijft. Detachering kan hier enorm nuttig zijn, zolang de gedetacheerde advocaat en zijn kantoor erop toezien dat men kan werken als een onafhan-

DOOR JAN-PIETER MATEUSEN

Pleidooi voor meerondernemerschap

17

LEES HET VERVOLG VAN

DIT DEBAT VERDER OP

WWW.ADVOCAAT.BE/

ADREM

04/2015AdRem18AD

RE

M D

OO

RG

EL

ICH

TB

ER

OE

P

kelijke contractor, en uiteraard niet als bediende.” JEAN HENDRICKX: “Of een advocaat in zijn eigen kantoor of in dat van een bedrijf werkt, maakt mij niet uit. Cruciaal is dat hij zijn deontologie behoudt. Wanneer men als advocaat bij wijze van spreken zijn toga achterlaat, bij zijn opdrachtgever werkt met een secretariaat dat het zijne niet is en mails verstuurt met een e-mailadres van het bedrijf in kwestie, dan wordt hij de facto bedrijfsjurist en is er sprake van een zuiver financiële operatie waarbij het voor een bedrijf goedkoper is met een externe kracht te werken in plaats van een bedrijfsjurist aan te werven. Terwijl het onderscheid tussen een bedrijfsjurist en een advocaat wel fundamenteel is. De advocaat moet vanuit zijn onafhankelijkheid steeds zijn advies kunnen geven, ook al druist dat in tegen wat de opdrachtgever het liefst zou horen. Daarom is tijdelijkheid ook zo belangrijk. Hoe langer men iemands brood eet, hoe makkelijker men iemands woord spreekt. Zeker jonge advocaten, die nog cliënteel moeten werven, moeten daar waak-zaam voor zijn.”MARC FAUCONNIER: “Ik kan me perfect indenken dat wanneer je een advocaat een aantal dagen per week betaalt om bij jou op kantoor te komen werken, die onvermijdelijk onder enige sociale en bedrijfsculturele druk komt te staan. Maar alles hangt af van de agenda’s. Wat is die van de ondernemer, en wat is die van de advocaat? Zelf zal ik a priori liever samenwerken met een advocaat met een onafhankelijke ruggengraat die mij ronduit tegenspreekt. Maar dat standpunt is uiteraard gekleurd door mijn ervaringen met bedrijfsjuristen en de creatieve sector waarin ik werk. Natuurlijk moeten wij ons houden aan codes en reglementen, en als we voor banken en brouwers werken, zijn die enorm streng. Nu is een goed reclamebureau per definitie ook innovatief, en dus flirt je soms met grenzen. Het is opvallend in welke mate de visie van

de advocaten bij wie wij proactief wel eens campagnes aftoetsen verschilt van die van bedrijfs-juristen. Zij kunnen voor enorm veel onnodige vertraging zorgen omdat ze de neiging hebben alles wat innovatief is defensief te benaderen. Zeker als bestuurder van een kmo heb heb ik mensen nodig die oplossingsgericht denken. Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat zij als werknemer verder van het ondernemerschap staan.”MICHEL LOOYENS: “Risico’s en ondernemerschap gaan altijd samen, maar ik heb de ervaring dat net advocaten vaak mondeling verkondigen dat alles mogelijk is maar zodra er iets op papier moet komen, alle paraplu’s worden opengetrokken. Ook een bedrijfsjurist moet creatief zijn én de vrijheid hebben om zijn management tegen te spreken.”JAN SAP: “Twee zaken. Eén: detachering veronder-stelt zeer duidelijke afspraken, waarbij beperking in de tijd cruciaal is. En twee: we moeten de dingen niet uitvergroten. Detachering mag dan wel een trend zijn, maar 95 % van onze bedrijven zijn kmo’s – als er al grote problemen zijn, wat ik betwijfel – dan spelen die vooral bij grote en zeer grote ondernemingen. Belangrijk is dat wij als Federatie Vrije Beroepen met onze leden-beroepsorganisaties duidelijke krijtlijnen uitzetten. Er is al een basis-

Ik vind dat er nog veel te weinig over erelonen wordt gesproken en

onderhandeld. Ik heb daar geen enkel probleem mee

JEAN HENDRICKX

19

reglement opgesteld. Die verdere reglementering is goed, want als je dat in een vacuüm laat, is dat slecht voor de individuele advocaat, de advocatuur in zijn geheel én voor de bedrijven. Hoe dan ook vind ik detachering een innovatief concept vanuit de advocatuur omdat ze zo tegemoetkomt aan de flexibiliteit die bedrijven vragen.”

CONCLUSIE

Goede afspraken maken goede vrienden en

het is aan elke advocaat om zijn deontologie

te beschermen. Maar ook aan de beroeps-

groep: alle panelleden zijn gewonnen voor

een duidelijker kader waarin de gedetacheer-

de advocaat werkt. Er leeft met name een

grote bekommernis wat de vertrouwelijkheid

betreft – wat als de opdrachtgever om welke

reden dan ook e-mailverkeer gaat monito-

ren? Jean Hendrickx: “Dat zijn reële geva-

ren. Er is een toenemende vraag, bedrijven

werken liever op projectbasis dan een jurist

te moeten aannemen, maar ik zie hier naast

de opportuniteit ook heel duidelijke werk-

punten. Ook voor de OVB, want zeker wie als

advocaat nog een cliënteel moet opbouwen,

kan op een hellend vlak terechtkomen.”

THEMA 2 EEN ADVOCAAT,

LIEVER LAAT DAN VROEG?

STELLING: Bedrijven doen vaak te laat een

beroep op advocaten. Ook wanneer er een

juridische dienst is, geldt dat die vooral goed

is in eerstelijnsadvies voor ‘normale dossiers’,

en dat de meerwaarde van de advocaat vaak

wordt onderschat, zeker in complexe dossiers.

Daarnaast heeft de advocaat als geen ander

procedurekennis en kan hij zo een bedrijf veel

onheil en kosten besparen.

JAN SAP: “Twee jaar geleden hielden we bij 500 kleine bedrijven een enquête waaruit bleek dat 80 % ontevreden is over de werking van het gerecht. Dat had naast de communicatie in de eerste plaats met de termijnen te maken. Ook al hebben advocaten daarop geen vat, toch zullen ze ervoor moeten zorgen dat ze niet in die negatieve slipstream belanden. De slogan ‘Een advocaat, beter vroeg dan laat’ is in die zin perfect: hij vat samen hoe het bedrijfsleven proactiever te werk zou kunnen gaan.”MARC FAUCONNIER: “Ik heb met vallen en opstaan geleerd dat wanneer je denkt dat je een advocaat nodig hebt, het vaak al te laat is. Ons bedrijf heeft geen eigen juridische dienst, maar wij zijn wel geëvolueerd van een wat opportunistische

JAN SAP

Directeur-generaal

Unizo en secretaris-

generaal van de Fede-

ratie Vrije Beroepen,

waarbij naast de OVB

ook (o.a.) alle be-

roepsorganisaties van

het vrije beroep zijn

aangesloten, zoals de

boekhouders, accoun-

tants en notarissen.

Was zelf advocaat

(Storme-Leroy-Van

Parys).

WIE IS WIE

MICHEL LOOYENS

Vice-President

Business Transfor-

mation bij Coca-Cola

Enterprises, waar hij

voorheen als bedrijfs-

jurist en juridisch

directeur (België, later

West-Europa) werkte.

Startte zijn loopbaan

eveneens als advocaat

(Linklaters).

20 04/2015AdRemAD

RE

M D

OO

RG

EL

ICH

TB

ER

OE

P

JEAN HENDRICKX

Advocaat-vennoot

Thales, dat zich

specialiseert in

bedrijfsrecht. Sinds

’89 advocaat aan de

Antwerpse balie, waar

hij o.a. lid van de raad

van de Orde was. Is

tevens curator. Zijn

cliënten zijn overwe-

gend kmo’s.

WIE IS WIE

relatie met een huisadvocaat naar een structurelere samenwerking met een viertal gespecialiseerde kantoren. Merkenrecht, auteursrecht, klantencon-tracten, human resources, aandelenherschikkingen en overnames: dat gebeurt telkens door de besten in het vak. Ik zie een goeie advocaat echt wel als een strategische tool.” MICHEL LOOYENS: “Dat bedrijfsjuristen alleen goed zijn voor eerstelijnsadvies klopt zeker niet. Ook bedrijfsjuristen kunnen hun bedrijf voor groot onheil behoeden. Natuurlijk: je bent weinig met iemand die louter juridisch denkt. Het is nuttig om eens stil te staan bij de ideale carrièrestadia van bedrijfsjuristen en misschien is dat ook toepasselijk op advocaten. In wezen zijn er drie: de eerste is die van de juridische expertise, waarin men de juridische regels kan uitleggen. Als een bedrijfsju-rist of advocaat evolueert, zal hij die juridische context kunnen verzoenen met een commerciële, financiële en operationele context die eveneens een belangrijke rol speelt. Wie dat kan, denkt niet langer eendimensionaal juridisch en wordt een businesspartner. En de derde fase is die waarin een bedrijfsjurist of advocaat door zijn ervaring niet alleen de operaties van vandaag multidimensionaal begeleidt, maar waarbij hij een strategisch adviseur wordt door het bedrijf te wijzen op opportuniteiten en risico’s die zich in de toekomst kunnen voordoen. Mature juristen en advocaten zijn ook goede risicomanagers. En voor mij is het nogal vanzelf-sprekend dat zij complementair aan elkaar zijn: het is vaak de bedrijfsjurist die een advocaat aan boord zal halen.”JEAN HENDRICKX: “Dat is het ideale scenario,

absoluut. Maar we moeten oog hebben voor het hele zakelijke spectrum. Zeker in kleinere bedrijven doen ondernemers zoveel mogelijk business en adminis-tratie zelf, en wordt de advocaat er pas bij geroepen als het kalf bijna is verdronken of wanneer er geprocedeerd moet worden. Ook bij grotere bedrijven stellen wij vaak vast dat men beter vroeger was gekomen. Of dat er – met alle respect voor iedereen – niet snel genoeg is doorverwezen. Dat wreekt zich uiteindelijk op ieders reputatie en intussen plukken veel ondernemers allerlei modelcontracten van het internet of passen ze zelf zaken aan. Laten we met zijn allen collegiaal duidelijk maken dat de advocaat een rol kan spelen in het bedrijfsproces. Als curator zie je elke dag wat er kan gebeuren als dat niet het geval is. Ik haal het voorbeeld aan van een ondernemer die ooit van zijn advocaat een contract voor de huur van een garage kreeg, en dat als leidraad gebruikte om een commercieel complex te huren. Bij handelshuurher-nieuwingen zie je zo drama’s: men moet de hernieuwing aanvragen tussen de 15de en 18de maand voor het einde van het contract. Wordt die timing niet gerespecteerd of zit men met een fout contract, dan is het einde verhaal.”JAN SAP: “En intussen zal je maar veel geld hebben geïnvesteerd in dat gebouw. Unizo heeft een ondernemerslijn: 3 op 10 problemen hebben met contracten te maken. Er is er geen, of een onzorgvul-dig, of er zijn onduidelijke algemene voorwaarden. Men is daar niet altijd even voorzichtig mee: de onder-nemer ziet een kans, wil snel handelen en soms te snel. En dan zit je daar met een procedure waarbij het heel moeilijk is om het verloop ervan in te schatten.”

MARC FAUCONNIER

Medestichter en CEO

van FAMOUS, dat op

15 jaar tijd uitgroeide

tot het grootste Bel-

gische onafhankelijke

reclamebureau met

klanten als AB-Inbev,

Electrabel en De Lijn.

Het bedrijf telt 75

medewerkers.

Ik heb met vallen en opstaan geleerd dat wanneer je denkt dat je een advocaat

nodig hebt, het vaak al te laat isMARC FAUCONNIER

21

JEAN HENDRICKX: “Dat is een groot probleem. Om in te gaan op het tweede punt van de stelling: het zijn de advocaten die de kennis van de procedu­res hebben, en het is aan ons om die uit te leggen aan de bedrijfsleider of bedrijfsjurist als dat nodig is. Alleen is dat lang niet eenvoudig. Men vergeet vaak dat wij op 2 snelheden moeten communiceren. Naast de communicatie met onze cliënt, die snelheid wil, is er ook die met het gerecht, en daar belanden we bij wijze van spreken terug in het tijdperk van de ganzenveer. Hoe lang duurt procedure X of Y? Wat als er in beroep wordt gegaan? Aan ons om de scenario’s op te lijsten, en alles zo goed mogelijk te begroten, maar bij een procedure is het onmogelijk om alles op voorhand in te schatten. Dat is ook een reden waarom de verstandhouding met sommige cliënten niet altijd makkelijk is. Soms komen we nu eenmaal in een positie terecht waarbij we de cliënt ervan moeten overtuigen liever voor een slecht akkoord te gaan dan wel voor een procedure. Ook ego speelt een rol.”

CONCLUSIE

Zeker kleinere bedrijven zien advocaten

eerder als kosten dan als investering. Slecht

advies kost tenslotte ook geld. Hoewel het

internet als raadsman gebruiken geen goed

idee is, is iedereen ervan overtuigd dat het

een courante praktijk is. Michel Looyens:

“Je hebt zelfs apps die doen uitschijnen dat

een juridische vraag met een paar toetsen

op het scherm op te lossen is. Het is de

opdracht van elk bedrijf om te differentiëren

als dat nodig is. Toen ik in 2000 bij Coca-

Cola Enterprises begon, werkte men met 2

advocatenkantoren. 5 jaar later hadden we er

15 en dat is gewoon omdat je kijkt naar wie

de juiste man of vrouw op de juiste plaats is

voor het juiste dossier vanuit de natuurlijke

instelling dat je procedures het best zo veel

mogelijk vermijdt.”

ADREMTIJDSCHRIFT VAN DE ORDE VAN VLAAMSE BALIES

VERTROUWDMAAR VERNIEUWD

IN MAART IN DE BRIEVENBUS+

UW VERTROUWDE AD REM ZAL ER IN 2016 ANDERS UITZIEN:

IN EEN FRISSER KLEEDJE EN MET NIEUWE, INSPIRERENDE RUBRIEKEN,

NOG DICHTER BIJ UW PRAKTIJK. THEMA 3 OVER CONCURRENTEN EN CONCULLEGA’S

STELLING: De advocatuur is toe aan innovatie. Door de

strikte regelgeving en deontologie van de advocaat nemen

legal interim managers, accountants, makelaars, notarissen

en financial consultants taken van hem over. Daarom zou het

goed zijn als advocaten zelf samenwerkingsverbanden met

die spelers kunnen oprichten, eventueel met vreemd kapitaal.

Dat zou ook goed zijn voor bedrijven, die dan terechtkunnen

bij kostenefficiënte one-stop-shops waarin bijvoorbeeld een

accountant, een advocaat en notaris samenwerken.

AD

RE

M D

OO

RG

EL

ICH

T

Extra pagina AdRem 04/2015

MARC FAUCONNIER: “Ik sta daar nogal sceptisch tegenover. Mijn advocaten werken nu ook goed samen met mijn accountant, bankier en notaris. Ik geef de voorkeur aan een organisch gevormd team van mensen waarbij ik zelf de regie hou, liever dan in zee te gaan met een formeel netwerk van experts en consultants die elkaar toch onvermijdelijk helpen om hun business te vergroten en eigenlijk geprefabriceerde oplossingen verkopen. Niks zo duur op de markt als consultants!”JAN SAP: “We hebben al een paar grensgevechten tussen vrije beroepers meegemaakt, denk aan de discussie tussen gerechtsdeurwaarders en advocaten en sommige accountants beschouwden – toen advocaten nog vrijgesteld waren van btw – dat als een concurren­tieel nadeel. Maar ten gronde vind ik dat alle vrije beroepers hun corebusiness hebben en er alle belang bij hebben samen slimme netwerken op te bouwen. Advocaten, accountants en notarissen vallen onder overkoepelende beroepsorganisaties die een kwaliteits­label garanderen. En allemaal hebben ze last van free riders, die zich dure en verwarrende titels aanmeten als ‘financieel en juridisch expert’ zonder dat ondernemers goed beseffen waar dat voor staat. Moeten vrije beroepers daarom formele netwerken vormen? Helemaal niet. Kan het? Wellicht wel, want in Nederland zie je al allianties tussen advocaten en notarissen die daarom niet slechter werken. Een belangrijke kwestie is of vreemd kapitaal in zo’n verbanden thuishoort. Ik denk niet dat we daarop zitten te wachten.”JEAN HENDRICKX: “Op misschien enkele grote Brusselse advocaten­ en consultancykantoren na. Maar altijd leeft zo’n model op gespannen voet met de onafhankelijkheid van de advocaat, en de Chinese Walls waarover men het heeft om die te waarborgen zijn daar het beste bewijs van. Onze cliënten moeten volledig kunnen vertrouwen op onze absolute onafhankelijkheid en beroepsgeheim. Vergis u niet: de deontologie is er in de eerste plaats voor onze cliënten. En natuurlijk moeten wij samenwerken met notarissen en accoun­tants. Dat gaat doorgaans ook heel goed. Maar laat ons dat alstublieft informeel en ver van vreemde kapitaal­verschaffers houden.” MICHEL LOOYENS: “Zelf geloof ik ook in de kracht van informele netwerken waar je zelf bepaalt met wie je werkt. Maar anderzijds weet ik nog niet zo zeker of er niemand zit te wachten op vreemd kapitaal. Maakt het cliënten wat uit als ze het advies dat hen helpt krijgen van een advocatenkantoor waar vreemd kapitaal in zit? De advocatuur moet beseffen dat de markt voor juridisch advies breder wordt, of men dat nu wil of niet. Dat is nationaal en internationaal zo. Je hebt accountants en fiscalisten die al dan niet terecht menen ook juridische raad te moeten geven en legal

interim managers staan te springen om in te spelen op de vragen van het bedrijfsleven. De fundamentele kwestie is dus wat de advocatuur daar tegenover kan stellen. En dan zeg ik: het komt naast kennis en expertise neer op vertrouwen, onafhankelijkheid en dus reputatie. Er zijn in het verleden drama’s gebeurd omdat bedrijfsjuristen maar net zo goed advocaten mee ingestapt zijn in transacties die faliekant zijn afgelopen. Altijd geldt echter dat je maar één reputatie hebt. Die opbouwen kost jaren. En raakt ze één keer verbrand, dan is dat voor altijd. Ik denk daarom dat de ethische normen die gelden voor juridische beroepen als bedrijfsjurist, advocaat en notaris de beste leidraad vormen voor de toekomst van die beroepsgroepen en dat men zich in die zin ook redelijk onafhankelijk moet opstellen. Maar uiteindelijk is het de cliënt die beslist. Onder welke constellatie ook: men zal het vertrouwen moeten verdienen.”

CONCLUSIE

“Leg nooit al uw eieren in een mand”, zegt Marc

Fauconnier, die zo niet alleen ondernemers raad

geeft, maar ook de advocaat als ondernemer

adviseert. “Ik zie bedrijven meer en meer netwer-

ken vormen, waarom zou dat niet kunnen voor

advocaten? Zolang ik maar niet de indruk krijg

dat het economisch eigenbelang primeert op

mijn belang als cliënt, want dan zal de samenwer-

king snel ophouden.” De rest van het panel zit op

dezelfde golflengte en ziet de strikte deontologie

eerder als bescherming dan als belemmering van

de advocatuur. Grote multidisciplinaire kantoren

of juridische franchisesystemen naar Angelsak-

sisch model lijken vooralsnog niet aan de orde

van de dag of zelfs die van morgen.

THEMA 4 IT’S (NOT) THE ECONOMY, STUPID!

STELLING: De honoraria staan onder grote druk.

Door de steeds complexere wetgeving sterven ge-

neralisten al uit en er is het overaanbod van advoca-

ten. Advocaten moeten zich daarom specialiseren in

bepaalde niches, want zo kunnen ze ondernemingen

de grootst mogelijke toegevoegde waarde bieden.

Helaas is er een patstelling: met de economische

crisis als alibi eisen bedrijven dezelfde kwaliteit aan

een lagere prijs.

JEAN HENDRICKX: “Dat thema is er een van alle tijden. Het is aan de advocaat om ervoor te zorgen dat hij in staat is om kwaliteit te blijven leveren. Wordt de prijs te laag, dan kan hij die kwaliteit ook niet meer verzekeren. Dat wil de cliënt ook niet. Het zal u misschien verbazen, maar ik vind dat er veel te weinig over prijzen wordt gesproken en onderhandeld. Ik heb daar geen enkel probleem mee, terwijl er mogelijkheden zijn om te kijken naar kortingen, te werken met fees,

BE

RO

EP

Extra pagina AdRem 04/2015

forfaits en percentages. Het enige wat wij niet mogen, is no cure no fee. Natuurlijk leeft hier bij zowel bedrijven als advocaten nog enige schroom. De advocaat als ondernemer, dat is relatief nieuw en vraagt om een mentaliteitswijziging. Zichzelf aanbieden bij een cliënt, zichzelf promoten: daar stonden nog niet zo lang geleden tuchtsancties op. Maar we moeten mee met de tijd, en om de ont­goochelingen te voorkomen waarover we daarstraks spraken, is het belangrijk ook over erelonen zo transparant mogelijk te zijn. Overigens betwijfel ik of de honoraria echt zo onder druk staan. Dat lijkt me – opnieuw – eerder het geval bij de zeer grote kantoren.” MARC FAUCONNIER: “Dat is toch ook een maat­schappelijk debat, dat in elke vezel van onze samenle­ving is gekropen. Ik moet zeggen dat de advocatenfac­tuur bij ons een van de minst gecontesteerde is – wat mee te maken heeft met die vertrouwensrelatie – maar in het algemeen voelen wij als kmo dat er veel minder geld beschikbaar is terwijl men toch dezelfde inzet en resultaten verlangt. Met kleinere bedrijven onderhan­del je nog persoonlijk, maar bij grote ondernemingen krijg je te maken met internationale aankoopdiensten. Die zitten helemaal niet in de context, of die nu creatief of juridisch is, en zijn er alleen op getraind de prijs te drukken. Kmo’s betalen hun advocaten vaak beter dan een groot bedrijf dat heel veel volume afneemt, toch? De grote bedrijven hebben sinds de economische crisis een enorme druk op de prijzen van de kleinere veroorzaakt.” MICHEL LOOYENS: “Ja en nee. In dit geval wordt deze dynamiek eerder door de markt van de juridische dienstverlening zelf dan door de economische crisis gedreven. De juridische markt is internationaal enorm verruimd. Er is meer aanbod. Vooral daarom worden aankoopdepartementen ingeschakeld, die met advocatenkantoren onderhandelen. Dus dat kan soms de praktijk zijn, al vind ik het persoonlijk geen goede zaak om de keuze van juridische dienstverleners of advocatenkantoren louter aan een aankoopdienst over te laten omdat het vertrouwen en de expertise het best worden beoordeeld door een juridische directie. Die 2 factoren blijven veel belangrijker dan prijs. Als er in België druk is op de erelonen, dan speelt dat vooral bij de grote kantoren in Brussel. Uit de hoofdstad zijn heel veel beslissingscentra van bedrijven weggetrokken naar Londen of Parijs en een groot stuk van de bijhorende dienstverlening is hen al logischerwijs gevolgd. Maar kijkend naar het economisch weefsel in Vlaanderen: dat bestaat vooral uit kmo’s. Al bij al denk ik dat het voor het gros van de advocaten vandaag even moeilijk of makkelijk is dan voorheen.”JAN SAP: “Hoe organiseer ik mijn zaak, hoe stuur ik

medewerkers aan: dat is wel veranderd. Maar dat geldt ook voor de slager en de bakker: hoeveel werken er nog solo? Alle ondernemers moeten mee met hun tijd en omdat advocaten meer en meer in associaties gaan werken, zijn ze ook verplicht om beter naar het economische plaatje te kijken. Het is niet omdat generalisten onder druk staan, je als advocaat niet langer je brood met modelcontracten of alsmaar minder met incasso kan verdienen, dat er geen groeimogelijkheden meer zijn. Mijn ondernemersadvies is vrij eenvoudig. Ik denk dat veel advocaten er zich nog te weinig van bewust zijn dat ze ondernemer zijn. Ze kennen de techniciteit van hun vak wel, maar wat betreft ondernemerschap is er nog een weg af te leggen.”MICHEL LOOYENS: “Terwijl het redelijk makkelijk is om de eendimensionaliteit die de advocatuur nog te veel kenmerkt te overstijgen. De tijd dat je als advocaat ging lunchen om een contract binnen te halen is voorbij. Ik haalde al aan dat de beste vorm van klantenbinding erin ligt het bedrijf van je cliënt door en door te kennen. Hoe beter de relatie is, hoe beter de adviezen zullen zijn. Het zal sommigen misschien vreemd in de oren klinken, maar stel dat je een cliënt met een transportbedrijf hebt: maak dan eens tijd om de vloer op te zoeken. Ga kijken in de dispatching, in de magazijnen, rij eens mee met een vrachtwagen. De opdrachtgever zal zich herkend voelen in zijn ondernemerschap, het jouwe waarderen en zo’n eenvoudige actie geeft je snel een heel goed inzicht hoe een bedrijf werkt, wat de cultuur is, waar de concrete noden liggen. Praat met de zaakvoerder over zijn plannen, schat risico’s in en signaleer opportuniteiten als er wetgeving verandert. Het vertrouwen en de kennis zal alleen maar vergroten. Why not? Dat is de ondernemers­mentaliteit die ook de advocaat nodig heeft. En die zorgt alleen maar voor toegevoegde waarde, is het niet op korte termijn dan wel op de langere.”

CONCLUSIE

Een pleidooi om de ondernemer als onderne-

mer te benaderen, en wellicht ook om komaf

te maken met de fetisj van het ‘billable hour’.

De crisis als kans zien: dat moet het credo zijn.

Jan Sap: “Absoluut. Het is wel zaak om hier

begeleiding op te zetten. Een tijdje geleden

hebben we daarom vanuit de Federatie een

publicatie ‘Marketing en het vrije beroep’

uitgegeven. 20 jaar geleden zou dat ondenk-

baar zijn geweest. Maar het is wel nodig, en

nogmaals: het hoeft de deontologie niet in

de weg te staan. Wel integendeel. Voor de

advocaat die zich goed organiseert, helder

communiceert en de ondernemer in zijn on-

dernemersmentaliteit benadert, zijn er volgens

mij zowel vandaag als morgen nog zeer grote

opportuniteiten.”

04/2015AdRemAD

RE

M N

IEU

WS

UIT

DE

BA

LIE

SA

MIC

I

nieuwsUIT DE BALIES

ER BEWEEGT HEEL WAT BIJ DE BALIES

24

AdRem maakt plaats vrij voor meer nieuws van de balies. Iets te melden?

Mail het naar adrem@advocaat.be

UW BALIE IN

AdRem ?

Dat hardlopen veel voordelen heeft,

begrijpen ze goed aan de Antwerpse

balie: het reduceert stress en verbetert

de slaapkwaliteit, het helpt de weerstand

op te bouwen en ziekten tegen te gaan,

je wordt mentaal sterker: reactiesnelheid,

energie en concentratievermogen

nemen toe en je wordt fitter.

Daarom startte de Conferentie van

de Antwerpse balie een ambitieus

loopprogramma. In de ‘Runners Club’

worden - onder begeleiding van een

professionele loopcoach - zowel de

beginners als de doorwinterde lopers

op een rustige en verantwoorde manier

klaargestoomd voor het ultieme doel: de

10 miles! Opwarmen doen ze met

de Santa Run en Urban Trail.

Uitlopen doen ze op de Advocatenrun.

Wekelijks trainen de starters en

gevorderden in aparte groepen samen

met hun loopcoach. De starters

beginnen afwisselend met lopen en

wandelen, voor de gevorderden staan

vooral technische trainingen op het

programma zoals piste-, interval-

en heuveltraining. De 50 felbegeerde

plaatsjes waren in een mum van

tijd gevuld.

Info?

www.deconferentie.be/runners-club.

De runners clubBALIE ANTWERPEN

25

Naar aanleiding van het 80-jarig

bestaan van de balie van Oudenaarde

werd de masterproef ‘Geschiedenis van

de Orde van advocaten te Oudenaarde’

van Evelien De Ridder uit 2011 herwerkt

en aangevuld met bijdragen van zij

die de geschiedenis mee kleur hebben

gegeven: oud-stafhouders, confraters,…

Het resultaat is een verzamelwerk van

cijfers en grafieken, herinneringen

aan vervlogen tijden, foto’s uit de

oude doos en hier en daar een

kritische noot.

U leest hoe alles in het voorjaar van

1935 begon met 20 advocaten. Volgens

een Decreet van 14 december 1810

moet er bij het bereiken van dat aantal

immers een balie worden opgericht.

In het Rechtskundig Weekblad van 28

april van dat jaar staat: ‘Op donderdag

11 april 1935 zijn de advocaten van balie

van Oudenaarde overgegaan tot het

verkiezen van een tuchtraad’.

Mr. Jozef De Clercq uit Ninove werd

de eerste stafhouder.

Onder meer oud-stafhouder

Vanhonsebrouck getuigt hoe het was

om in de jaren 70 als vrouw aan de

balie te komen. Dat het bijvoorbeeld

de normaalste zaak van de wereld was

dat ze na haar verplicht verblijf van

10 dagen in het moederhuis de 11e dag

terug op post was en de stafhouder

gedurende die 10 dagen haar dossiers

aan andere confraters meegaf. Bart

Van Ommeslaeghe, oud-voorzitter

van de rechtbank van eerste aanleg

te Oudenaarde, vertelt dan weer hoe

het voelt om na al die jaren niet meer

zelf te pleiten maar wel de pleidooien

te aanhoren.

Info?

‘80 jaar balie Oudenaarde’ is een

uitgave van Larcier en te verkrijgen

via het baliesecretariaat.

1935-2015 80 jaar balie in 1 boek

BALIE OUDENAARDE

De runners club

BALIE HASSELT

Zeevissen

Op 1 juli trok de Conferentie van de jonge

balie Hasselt er vroeg op uit om naar

jaarlijkse gewoonte te gaan zeevissen.

Na een heerlijk vissersontbijt trok de

ploeg richting Ossenisse, waar ze om

10u30 inscheepte in ‘Den Atol’. Onder

een stralende zon op het dek genoten de

Hasseltse advocaten van een tocht op de

Westerschelde, met een muziekje en een

frisse pint erbij. Tussendoor slaagde een

enkeling erin wat vis te vangen. Wie het

hoofd liever koel hield, kon benedendeks

kaarten.

In de namiddag meerde de boot even aan

in Hulst voor een kort terrasbezoek om

uiteindelijk naar Antwerpen af te glijden

voor een portie mosselen.

De avond werd naar aloude traditie

afgesloten in Café Beveren met haar

welgekende Decap orgel om uiteindelijk

moe maar voldaan huiswaarts te keren.

AD

RE

M E

XT

RA

MU

RO

SA

MIC

I

BIG BROTHER AWARDS

Thema dit jaar was “Safety First”. De Vlaamse Vereniging van Journalisten, de

Ligue des Droits de l’homme, European Digital Rights, de Kinderrechtencoalitie

Vlaanderen en de Orde van Vlaamse Balies organiseerden elk een privacysalon

en nadien was het vol spanning wachten op de uitreiking.

De OVB won de publieksprijs met haar nominatie van de mobiele apps.

Als consument heb je weinig vat op welke info apps van je bijhouden en wat

de leverancier van de app met die info doet.

De juryprijs ging dit jaar naar de nominatie van de Kinderrechtencoalitie:

opsporingsmethoden om jongeren te screenen op radicalisering.

OVB wint publieksprijs

Op 15 oktober organiseerde de Liga voor de Mensenrechten voor de vijfde keer haar Big Brother Awards. Daarmee wil de Liga aandacht vragen voor het belang van privacy en de dagelijkse schendingen ervan door overheidsinstanties, bedrijven, organisaties en individuen.

2

met gulzige apps

4

1. Privacysalon “gulzige apps” (Orde van Vlaamse Balies) met advocaat

Erik Valgaeren en De Standaard-journalist Dominique Deckmyn.

2. Privacysalon “Europese passenger Name records” (European Digital

Rights) met Sophie in ’t Veld (Europees Parlementslid voor D66) en

Joe McNamee (Directeur EDRi).

3. Privacysalon “opsporingsmethoden radicalisering bij jongeren”

(Kinderrechtencoalitie Vlaanderen) met Ikrame Kastit (Uit de Marge vzw),

Jessika Soors (deradicaliseringsambtenaar Vilvoorde en onderzoeker

Nabije Oosten Studies KU Leuven), Ahmed Azzouz

(inspecteur-adviseur Islam).

4. Peter Hustinx, voormalig Europees toezichthouder

voor gegevensbescherming.

5. Ben Caudron, voorzitter van de jury (webpionier en socioloog).

6. Robert Crivit, voorzitter van de Kinderrechtencoalitie nam de juryprijs van

de Big Brother Awards in ontvangst.

7. Bestuurder Gracy Saerens ontvangt de Big Brother Award 2015.

26 04/2015AdRem

1

1

3

5 6 7

28 04/2015AdRemAD

RE

M E

ST

AF

ET

TE

BE

RO

EP

“Ik ben rechten gaan studeren omdat ik, net als zovelen, niet goed wist welke richting te kiezen aan de unief. Het sprak me wel aan en tijdens een extra jaar aan de University of Virginia in de VS, legde ik me toe op milieu- en administratief recht. Nadien startte ik bij GSJ-advocaten en toen Paul Goossens, mijn schoonvader, daar op pensioen ging, ben ik in zijn voetstappen gevolgd met personen- en familie- en familiaal vermogensrecht. Dat boeit me enorm! Ik hou van de combinatie van het menselijke en juridische aspect in die zaken.”

“Mijn stokpaardje: meer vrouwen die in de advocatuur blijven. De combinatie advocaat-moeder is nu eenmaal niet eenvoudig en zorgt al te vaak voor een braindrain op kantoren. Ik heb zelf de opvoeding van onze 3 kinderen gecombineerd met mijn job en weet hoe zwaar dat kan zijn. Het is een grote uitdaging voor kantoren om ervoor te zorgen dat jonge moeders blíjven. Door flexibel te zijn in de planning en via thuiswerk kan je al veel opvangen (ook voor jonge vaders trouwens), maar het vergt uiteraard inspanningen van beide kanten.”

MIJN SPECIALITEIT?

IN HET VOLGENDE

NUMMER

MIJN BELANGRIJKSTE

UITDAGING NU?

MIJN UITDAGING

IN DE TOEKOMST?

MIJN PRIVE AMBITIE?

Ward Ghyselinck van balie Brussel krijgt van mij de estafettestok. Ik heb veel respect voor deze jonge confrater die hard werkt aan de uitbouw van een eigen kantoor. Hij heeft bovendien een heerlijk gevoel voor humor.

CHRISTEL VERGAUWEN, PERSONEN- EN FAMILIERECHT EN FAMILIAAL VERMOGENSRECHT

BABETTE DE GROM, DEPARTEMENT COMMUNICATIE

Christel Vergauwen is 28 jaar aan de balie. Tijdens die periode kruisten enkele uitdagingen haar pad, zoals toen ze haar boeiende advocatenjob combineerde met de opvoeding van 3 kinderen. Maar dat is gelukt, en ze strijdt er nu voor dat ook andere vrouwelijke confraters diezelfde uitdaging tot een goed einde brengen.

“Ik ben al 15 jaar erkend bemiddelaar in familiezaken en wil aan de kar blijven trekken om in familiezaken (zeker als er kinderen -16 betrokken zijn) steeds éérst een bemiddeling voor te stellen. In Noorwegen is zo’n bemiddelingsgesprek zelfs verplicht! Je kan namelijk als partners scheiden, maar nooit als ouders. Het is dus belangrijk om de communicatie hersteld te krijgen. Als je een bemiddeling succesvol kan afronden en beide partijen tot een akkoord komen en weer met elkaar praten, geeft dat een enorme professionele voldoening. Daar moet meer aandacht voor komen.”

“Ook zelfs nu onze 3 kinderen praktisch allemaal het huis uit zijn, blijft de work-life balans een uitdaging. Ik zou langzaam-aan graag wat meer tijd willen creëren om het wat rustiger aan te doen en die balans opnieuw op te zoeken. Mijn vader is onlangs 90 geworden en de tijd die ons nog rest zou ik graag samen spenderen. Hij kan enorm genieten van de verhalen die ik vertel over mijn beroep, want het advocatenberoep is dan wel vermoeiend, maar ook erg boeiend.”

Stop dievrouwelijke braindrain

DOOR BABETTE DE GROM

29

WIE IS

CHRISTEL VERGAUWEN?

• In 1986 licentiaat rechten aan

de KU Leuven, nadien Master

of Laws aan de University of

Virginia, USA.

• Stage gestart bij GSJ-

advocaten in 1987, sinds 1995

vennoot bij datzelfde kantoor

• Gehuwd met Bart Goossens,

vennoot bij GSJ, samen

één dochter en twee zonen

grootgebracht.

• Vindt ontspanning in het

buiten zijn: wandelen, fietsen,

skiën en het bezoeken van

haar kinderen.

“Mijn man en ik wilden graag jonge ouders zijn en ik ben voor het eerst zwanger geraakt tijdens dat extra jaar studies aan de University of Virginia. Ik was dus al 6 maanden zwanger toen ik bij GSJ mijn stage als advocaat begon. In het laatste jaar van mijn stage raakte ik dan een tweede maal zwanger, van onze oudste zoon. Toen ik op een gegeven moment in het vredegerecht van Westerlo zonder toga stond te wachten op mijn cliënt, sprak een vrederechter mij aan en vroeg hij wanneer mijn advocaat kwam. De man had me aanzien als cliënt in plaats van advocaat. Misschien was een hoogzwangere advocate niet zo’n alledaags beeld toen? In elk geval zat hij duidelijk verveeld met zijn vergissing (lacht). Nadien volgde er nog een zoon en het doet me nu beseffen hoe snel de tijd gaat: de 3 kinderen die in mijn buik zaten toen ik zelf aan het prille begin van mijn carrière stond, hebben vandaag zelf al zoveel verwezenlijkt. Ik ben ontzettend trots op hoe zelfstandig en sterk zij al in het leven staan. De twee oudsten wonen momenteel om professionele redenen met hun partners in China en Japan en de jongste verblijft tijdens de week samen met zijn vriendin op studio in Leuven. Gelukkig bestaan er nu zaken zoals skype, WhatsApp en e-mail. Plots realiseer ik me ook hoe moeilijk mijn eigen moeder het moet hebben gehad toen ik als jonge twintiger naar de VS trok, in een tijdperk waarin die dingen nog niet bestonden.”

DE ANEKDOTE

30 04/2015AdRemAD

RE

M A

CT

UA

BE

RO

EP

4 POTPOURRIWETTEN

Het Justitieplan van minister Geens wordt voor een groot deel uitgevoerd via 4 ‘potpourriwetten’, een samenraapsel van urgente maatregelen en quick wins. Ook advocaten zullen op het terrein al snel de impact van enkele maatregelen ondervinden. Hier leest u in een notendop de belangrijkste wijzigingen.

Gedroogde bloemenvoor een betere justitie

DOOR DIRK CHABOT, SAMEN MET DE STUDIE-DIENST VAN DE OVB

POTPOURRI I BURGERLIJK PROCESRECHTDe eerste potpourriwet is al gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad (22 oktober 2015) en voert enkele fundamentele aanpassingen door in het burgerlijk procesrecht. Invordering onbetwiste schuldvorderingenVolgens de eerste versie van die potpourriwet zou de invordering van onbetwiste schuldvorderingen van ondernemingen in de toekomst gebeuren door gerechtsdeurwaarders, zonder rechterlijke tussen-komst. De Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaar-ders kreeg de bevoegdheid om zelf uitvoerbare titels te creëren, waardoor eiser, rechter en uitvoerder één zouden worden. Du jamais vu! Omdat de OVB een afbouw van de rechtsbescherming vreesde, protes-teerde ze met klem tegen die maatregel, met succes. Nu bepaalt de wet dat de advocaat van de schuldeiser de procedure moet opstarten. Bovendien slaagde de OVB erin om de betwistingstermijn te verdubbelen en verdween de sanctie wanneer men toch gebruik zou maken van de gerechtelijke weg. Zo blijft voor gerechtsdeurwaarders nog slechts de B2B-vordering over waarvan een advocaat beslist heeft dat hij onbetwist is, na een redelijke termijn. De OVB blijft zich echter verzetten tegen die regeling.

Alleenzetelende rechterDe alleenzetelende rechter wordt de norm, zowel in eerste aanleg als in beroep, en daar is de OVB niet enthousiast over. Ze ziet in een meervoudige kamer een grotere garantie op een goede rechtsbedeling en vindt dat minstens de mogelijkheid moet bestaan om te verzoeken om een meervoudige kamer. De wet heeft dan ook enkele uitzonderingen opgenomen. Strafzaken over misdaden waarop een straf staat van meer dan 20 jaar opsluiting, hoger beroep tegen vonnissen gewezen in strafzaken door de politierecht-bank, en hoger beroep tegen beslissingen in strafzaken worden automatisch toegewezen aan een kamer met 3 rechters of raadsheren. Alle andere zaken kunnen ook door een kamer met 3 rechters of raadsheren worden behandeld, voor zover de complexiteit of het belang van de zaak of bijzondere objectieve omstandigheden daartoe aanleiding geven. E-boxCommunicatie tussen de gerechtelijke actoren (advocaten, gerechtsdeurwaarders, notarissen) en de gerechtelijke instanties (hoven, rechtbanken, Openbaar Ministerie, griffies, parketsecretariaten) gebeurt idealiter louter elektronisch. Portkosten dalen daardoor gevoelig. Die digitale communicatie zal in een eerste fase via de e-Box plaatsvinden, een informaticasysteem van justitie dat dient als

31

DIT MOET

U ONTHOUDEN

Potpourri I verscheen

reeds in het Belgisch

Staatsblad en wijzigt

heel wat voor de ad-

vocaat. Zo mag alleen

de advocaat van de

schuldeiser de proce-

dure tot invordering

onbetwiste schuldvor-

deringen opstarten.

Ook de eventuele

sanctie wanneer men

toch gebruik zou ma-

ken van de gerechtelij-

ke procedure viel weg.

Advocaten verschijnen

in de regel voor één

rechter en de e-Box

doet de portkosten

verlagen.

De voorstellen van

Potpourri II zullen

vooral de strafrecht-

advocaat beïnvloeden.

Door de dwingende

conclusietermijnen

in strafzaken zal die

zijn besluiten tijdig

moeten indienen;

verzet aantekenen zal

enkel kunnen als de

verdachte wegens een

geldige reden niet is

verschenen. De OVB

zal blijven ijveren voor

de bescherming van

de fundamentele rech-

ten en waarden van

advocaat en burger.

Potpourri III en IV wor-

den nog voorbereid.

equivalent van een gewone postbus. Die e-Box zou verbonden moeten worden met het Digitaal Platform voor de Advocaat (DPA) zodat advocaten zich slechts één keer moeten aanmelden en er gegarandeerd kan worden dat wie zich aanmeldt ook effectief advocaat is. De OVB eist die koppeling als een conditio sine qua non om mee te werken aan de e-Box.

POTPOURRI IISTRAFPROCESRECHTHet tweede potpourriwetsontwerp betreft de hervorming van het strafrecht en de strafprocedure. Momenteel1 start de parlementaire behandeling. De OVB blijft ijveren voor een globale hervorming van het strafproces en bezorgde daarover al een uitge-werkt voorstel aan de minister. In afwachting van dat ambitieuze project bezorgde de OVB ook al haar standpunten over de voorstellen van potpourri II. Machtsverschuiving van onderzoeksrechter naar OMDe mini-instructie breidt uit waardoor de onder-zoeksrechter evolueert naar de ‘rechter van het onderzoek’. De OVB vindt dat die machtsverschui-ving gepaard moet gaan met voldoende alternatieve waarborgen voor de rechten van verdediging en met een effectieve controle van de onderzoeksrechter op de onderzoekshandelingen van het Openbaar Ministerie (OM). Het OM is immers toch minder onafhankelijk dan de onderzoeksrechter. De OVB pleit dan ook voor een meer participatief strafrechte-lijk vooronderzoek, waaraan het OM, de verdachte en de burgerlijke partij op gelijkwaardige wijze kunnen deelnemen. De verdediging moet vroeger kunnen optreden en controle uitoefenen op het onderzoek en moet kunnen bijdragen aan dat onderzoek. De bijstand van een advocaat is volgens de OVB daarvoor een fundamentele waarborg.Conclusietermijnen en hoger beroepHet wetsontwerp legt dwingende conclusietermijnen op in strafzaken. Wanneer een partij hoger beroep aantekent, moet zij haar grieven tegen het vonnis al in het verzoekschrift zetten. De advocaat zal er dus op moeten letten dat hij zijn besluiten of grieven tijdig indient. In sommige omstandigheden kan het volgens de OVB echter opportuun zijn om ook na die termijnen nog op te treden, bijvoorbeeld wanneer de advocaat in de loop van de procedure wordt opgevolgd. De OVB pleit tevens voor een langere beroepstermijn om aan die nieuwe verplichting te kunnen voldoen.Verzet in strafzakenDe mogelijkheid tot verzet wordt beperkt tot de gevallen waarin de verdachte wegens overmacht of een geldige reden niet is verschenen. De OVB ijvert

ervoor dat die beperking enkel geldt wanneer de dagvaarding niet persoonlijk is betekend aan de verdachte en pleit voor een ruime interpretatie van overmacht of geldige redenen.Guilty pleaPotpourri II introduceert de mogelijkheid om schuldig te pleiten (guilty plea). De bijstand van een advocaat en rechterlijke controle op de vrijwilligheid en accuraatheid van de schulderkenning moeten daarbij wel gewaarborgd blijven. De OVB wil zo vermijden dat onschuldigen schuldig pleiten om een lichtere straf te krijgen. Er mag ook geen sprake zijn van ‘onderhandelingen’ met het OM of de strafrechter. Controle op voorlopige hechtenisDe termijn voor de periodieke controle op de voorlopige hechtenis wordt verlengd. De OVB is daarover bezorgd: omdat voorlopige hechtenis een ingrijpende maatregel is, is controle onontbeerlijk, minstens toch op verzoek van de verdachte. Ook daarom is het noodzakelijk dat cassatieberoep tegen handhavingsbeslissingen steeds moet openstaan.AssisenprocedureAssisen blijft bestaan maar het nut ervan wordt ondergraven doordat bijna alle misdaden correctiona-liseerbaar worden en beroepsrechters deelnemen aan het beraad. De OVB hamert op een eenduidige en consequente beleidskeuze daarover. Ze wil een zorgvuldig onderzoek ter zitting van zware gecorrectionaliseerde misdaden door de correctionele rechtbank. De correctionele rechtbank kan nu immers tot 40 jaar gevangenisstraf opleggen.

POTPOURRI III EN IVNog 2 andere potpourriwetten zijn in voorbereiding. Potpourri III heeft betrekking op het gerecht in het algemeen en wil onder meer de gerechtskosten beheersen, de gerechtelijke stage hervormen, de wet van 5 mei 2014 op internering uitvoeren en het statuut van gerechtspersoneel en magistratuur aanpassen. Van belang voor de advocatuur zijn vooral de voorgestelde wijzigingen van de adviesprocedure voor de benoeming van magistraten en de voordracht van de leden-advocaten bij de Hoge Raad voor de Justitie. De OVB heeft de minister daar al gewezen op enkele inconsistenties. Verder heeft de OVB ook aangedrongen op de afschaffing van de structurele inzet van advocaten als plaatsvervangende rechters en heeft ze de waarde van de balie-ervaring beklem-toond voor de gerechtelijke stagiair. De inhoud van Potpourri IV is nog niet definitief, maar zal waarschijnlijk alle dringende maatregelen bevatten die niet onder een van de 3 vorige noemers passen.

1 Dit artikel werd gefinaliseerd op 27 oktober 2015.DIRK CHABOT, BESTUURDER STUDIEDIENST EN COLLECTIEVE BELANGENBART COPPEIN, KRISTIEN DE BACKER, PHILIPPE GERARD EN PIETER TERSAGO, STUDIEDIENST OVB

Advocaten moeten hun cliënten informeren over hun dienstenverlening. Doen ze dat niet, dan kan de Economische Inspectie sancties opleggen. Maar hoe voldoet u nu aan uw informatieverplichtingen?

WERK AAN DE WINKEL

Informatieverplichting

AD

RE

M A

CT

UA

BE

RO

EP

32 AdRem

© J

urg

en

Wals

ch

ot

04/2015

DOOR ANN DEVROE

De laatste decennia heeft de advocatuur ingrijpende wijzigingen doorgemaakt. Advocaten zijn onderne-mers geworden, hebben vennootschapsvormen ontdekt, voeren publiciteit, bieden diensten aan via hun website, zijn aan btw onderworpen, nemen deel aan openbare aanbestedingen en pitches1 en schrijven prijsoffertes uit. Ze staan niet langer ongenaakbaar buiten het economische verkeer maar bevinden er zich middenin en de traditionele cesuur tussen koopman en vrije beroeper is vervaagd. De Europese Richtlijnen die aan de vrije beroepen analoge verplichtingen opleggen als aan de ondernemingen volgden elkaar op.2, 3 Ze werden finaal opgenomen4 in het Wetboek van Economisch Recht (WER), deels in aparte hoofdstuk-ken voor ondernemingen en vrije beroepers, maar inhoudelijk zonder al te veel verschillen. Of advocaten zich voegen naar die nieuwe wettelijke regels wordt gecontroleerd door de Economische Inspectie, die al enkele advocatenkantoren bezocht heeft. Als advocaten in gebreke blijven, dan kunnen er sancties volgen. Hoog tijd dus om werk te maken van de implementatie van de nieuwe wetgeving in uw beroepspraktijk. Welke maatregelen kunt u nemen om u te conformeren aan de informatieverplichtingen t.o.v. uw cliënt? In de digitale Ad Rem vindt u een tekst die als uitgangspunt kan dienen voor een opdrachtbrief, een contract, een brochure of folder of een webpagina, met commentaar in voetnoten.

DUIK IN HET WERAdvocaten moeten voldoen aan deontologische verplichtingen, aan specifieke informatieverplichtin-

gen, opgelegd door ad hoc wetgeving, en aan de informatieverplichtingen van de vroegere Diensten-wet, nu opgenomen in het WER. Zo zijn advocaten die hun beroep uitoefenen als natuurlijke persoon en advocatenvennootschappen onderworpen aan informatie- en publicatieverplichtingen die gelden voor alle ondernemingen5 tegenover hun afnemers6. Het WER legt de verplichting op om bepaalde informatie ofwel te verstrekken aan de afnemer, ofwel voor hem toegankelijk te maken op de plaats waar de ondernemingsactiviteit wordt verricht – dat zou dus het kantoor zijn – of waar de overeenkomst wordt gesloten, ofwel “voor de afnemer gemakkelijk toegankelijk

33

Welke maatregelen kunt u nemen om u te conformeren aan de informatieverplichtingen t.o.v. uw cliënt?

[te maken] op een door de onderneming meegedeeld elektronisch adres” – lees: vlot raadpleegbaar op een website – of “opgenomen in elk door de onderneming verstrekt informatiedocument waarin haar activiteiten in detail worden beschreven”. Omdat die informatie moet worden overgemaakt vóór een overeenkomst gesloten of een dienst verricht wordt7, en dat niet altijd mogelijk is omdat een advocaat vaak onmiddellijk actie moet ondernemen, is het wijs ze via zoveel mogelijk kanalen te verspreiden.Dat kan via de website van het advocatenkantoor, waarop alle nodige informatie terug te vinden is, via een tekst uitgehangen op kantoor – wat evenwel minder evident lijkt – of via een folder die klaarligt in de wachtkamer. Bij een eerste contact met de cliënt zou een tekst kunnen worden overhandigd, maar dat valt moeilijk te bewijzen en die bewijslast rust op de advocaat8. Per brief of e-mail kan ook, maar wat met het bewijs van verzending? Cliënten aangetekend aanschrijven is dan weer not done. Ideaal zou zijn om de verplichte informatie op te nemen in de schriftelijke overeenkomst die wordt afgesloten met de cliënt. Alleszins moet die informatie “helder” en “ondubbelzin-nig”9 en “op duidelijk en begrijpelijke wijze”10 worden overgemaakt. De ondubbelzinnigheid die de wet met zoveel synoniemen oplegt, blijft geen dode letter. In geval van twijfel prevaleert de interpretatie die voor de consument de meest gunstige is, met dien verstande dat een overeenkomst onder meer kan worden geïnterpreteerd aan de hand van de beroepspraktijken die er rechtstreeks verband mee houden11, 12 .

EXTRA VOORSCHRIFTEN VOOR CLIËNTEN-CONSUMENTENWaar Boek III van het WER de algemene verplichtin-gen behelst, is Boek XIV enkel van toepassing op de relatie met consumenten, “iedere natuurlijke persoon die handelt voor doeleinden die buiten zijn handels-, bedrijfs-, ambachts- of beroepsactiviteiten vallen”13. Het werkt “de regeling van de marktpraktijken en de bescherming van de consument betreffende de beoefenaars van een vrij beroep”14 uit. Kantoren die werken voor vennootschappen of bedrijven (ook al worden die geleid door natuurlijke personen) zijn niet onderwor-pen aan die regeling, tenzij waar een bedrijfsleider, kaderlid of werknemer de raadsman van de onderne-ming vraagt op te treden om zijn belangen te behartigen in een privézaak. Vreemd is dat het hoofdstuk over de algemene verplichtingen tot

informatie aan de consument15, wat neerkomt op art. XIV.3 WER, in verband met overeenkomsten op afstand16 niet van toepassing is op de eerste- en tweedelijnsbijstand. Daar blijven dus wel de algemene voorschriften van Boek III van toepassing.

OVEREENKOMST OP AFSTANDHet gaat in Boek XIV om veel meer dan informatiever-plichtingen, zoals vergelijkende en misleidende reclame17, maar lang niet alles is relevant voor de advocatuur18. Zo afficheren wij vooralsnog geen prijsverminderingen. Advocaten mogen zich niet bezondigen aan oneerlijke beroepspraktijken; zij lopen daarbij trouwens gevaar om te moeten terugbetalen wat hen reeds betaald werd19. Naast de informatiever-plichtingen is er een hele reeks onrechtmatige bedingen waarmee u rekening moet houden bij het opstellen van overeenkomsten met cliënten/consumenten20. Als op afstand een overeenkomst met een advocaat wordt afgesloten en dat gebeurt via een “georganiseerd systeem”, dan gelden weer bijzondere verplichtingen. Het gaat niet om een eenmalige advies, telefonisch, of per mail21. Het feit dat er een kantoorwebsite is met informatie en contactgegevens volstaat op zich evenmin. Wanneer een advocaat zich echt “organiseert en profileert als dienstverstrekker op afstand (bv. als callcenter voor juridisch advies of door het aanbieden van gestandaar-diseerde adviezen, modellen of standaardcontracten via de website of per e-mail”22) ligt het anders. En dat is toch waar we meer en meer naartoe gaan. Bij een overeenkomst op afstand moet de advocaat zijn cliënt onder meer informeren over het bestaan van een herroepingsrecht, met de belangrijke consequentie dat de cliënt kan verzaken aan de dienst gedurende een termijn van 14 dagen vanaf de dag waarop de overeenkomst werd gesloten, zonder betaling van boete of opgave van reden. Als de advocaat in gebreke blijft de informatie te bevestigen, dan wordt die verzakingstermijn verlengd met 12 maanden. J. Stevens merkt op dat die bepalingen geen betekenis hebben voor advocaten, omdat de cliënt op elk ogenblik ad nutum zijn opdracht kan beëindigen23. Juist is dat

AD

RE

M A

CT

UA

BE

RO

EP

34 AdRem

ANN DEVROE, ADVOCAAT BALIE ANTWERPEN

De ondubbelzinnigheid die de wet oplegt, blijft

geen dode letter

04/2015

een cliënt altijd de samenwerking kan beëindigen, maar hier gaat het om de vergoeding voor de reeds geleverde prestaties. Die is maar mogelijk op voorwaarde dat de cliënt uitdrukkelijk gevraagd heeft om de opdracht reeds binnen de herroepingstermijn uit te voeren. In dat geval, maar enkel dan, heeft de advocaat recht op een proportioneel deel van de vergoeding. Is die uitdrukkelijke vraag er niet geweest, dan is bij tijdige herroeping geen vergoeding verschuldigd, ook al werden er reeds diensten gepresteerd. Zelfs bij hoogdringendheid, waarin de advocaat binnen de herroepingsperiode de uitvoering van zijn diensten zal moeten aanvangen, zou hij zijn cliënt een uitdrukkelijke verklaring moeten vragen.Naast overeenkomsten op afstand zijn er “buiten de gebruikelijke plaats van beroepsuitoefening gesloten

overeenkomsten”. Het is niet duidelijk of die regeling toepassing vindt op overeenkomsten die gesloten werden in de gevangenis of in een gerechtsgebouw24. Als dat zo zou zijn, dan zou elke advocaat ter plekke aan de cliënt een document moeten afleveren (liefst tegen ontvangstbewijs), en die cliënt uitdrukkelijk25 moeten laten verklaren dat hij gezien de dringend­heid onmiddellijke levering van de dienst wenst en afziet van het herroepingsrecht, om te vermijden dat hij optreedt om later geconfronteerd te worden met een herroepingsrecht en de weigering te betalen. Ook de advocatuur moet leren te leven met het idee dat de bestaande deontologische regels worden aangevuld door wettelijke verplichtingen en dat naast de eigen tuchtinstanties de Economische Inspectie kan optreden. Dat die wetsbepalingen zo weinig rekening houden met de eigenheden van de advocatuur is een spijtige zaak.

IN DE PRAKTIJKEen fictief voorbeeld uit de praktijk: advocaat x krijgt via een formulier op zijn website de vraag van een nieuwe cliënt om een dossier voor hem te behartigen. Lees verder hoe die advocaat zou kunnen antwoorden.

1. J. STEVENS, “Spiegeltje, spiegeltje aan de wand: wie is de beste advocaat van het land”, Rondetafel, Ad Rem, 1/2009, 40­47.2. Voor Boek III leest men in art. III. 1 dat het gaat om de gedeeltelijke omzetting van de Richtlijn 2006/123/EG, de zgn. “Dienstenrichtlijn”. Die laatste werd aanvankelijk omgezet in Belgisch recht door de dienstenwet van 26 maart 2010 en de dienstenwet van 26 maart 2010 betreffende bepaalde juridische aspecten bedoeld in artikel 77 van de Grondwet, maar die werden op 17 juli 2013 vervangen door Boek III van het WER, “Vrijheid van vestiging, dienstverlening en algemene verplichtingen van de ondernemingen”. Boek XIV van het Wetboek van Economisch Recht (WER), “Marktpraktijken en consumentenbescherming betreffende beoefenaars van een vrij beroep”, dat in werking is getreden met ingang van 31 mei 2014 heeft betrekking op zeven richtlijnen, die werden opgesomd in art. XIV.1 WER. 3. Voor een meer gedetailleerd overzicht: F. GLANSDORFF, “Le code de droit économique et les professions libérales”, in: A. TALLON (Ed.), “Le nouveau code de droit économique/Het nieuwe wetboek van Economisch Recht”, Larcier, 2014, 217­223; Yves VANDENDRIESSCHE, Marktpraktijken, consumentenbescherming en de advocatuur anno 2015, in: I. AERTS e.a., Het advocatenkantoor 2.0, Intersentia, 2015, 95­97; T. QUÉVA, “Bent u klaar voor inspectie?”, Ad Rem 4/2014, 30.4. Over de wijze waarop dat gebeurde bestaat discussie, zie daarover o.m. Y. VANDENDRIESSCHE, o.c., 104­106.5. Het WER definieert in art. I.1., 1 “onderneming“ als “elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die op duurzame wijze een economisch doel nastreeft, alsmede zijn verenigingen”.6. In art. I.1, 2 WER ten behoeve van Boek III van het WER gedefinieerd als “iedere natuurlijke persoon die onderdaan is van een lidstaat of die rechten heeft die hem door communautaire besluiten zijn verleend, of iedere rechtspersoon in de zin van artikel 54 van het VWEU die in een lidstaat is gevestigd en, al dan niet voor beroepsdoeleinden, van een dienst gebruik maakt of wil maken”; afnemers zijn dus zowel privépersonen als ondernemers en rechtspersonen.7. Art. III.77 WER.8. Art. III.78 WER.9. Art. III.77 WER.10. Art. XIV.3 WER, herhaald voor schriftelijke overeenkomsten in art. XIV.18 WER.11. Art. XIV.18 §2.12. Voorbeelden bij J. STEVENS, o.c., 1047, nr. 1313. 13. Art. I.1, 2° WER.14. Art. XIV.1 WER.15. Volgt uit art. XIV.2 WER.16. Art. WIV.26 §2 WER.17. Art. XIV.9.18. Zelfs niet alle negen punten uit art. XIV.3 waarover informatie zou moeten worden verstrekt (“... en verder nog een aantal ‘desgevallendes’ waarvan de specificiteit niet met deze van een advocatenkantoor overeenkomst (art. XIV.35°­8° WER)”, aldus J. STEVENS, o.c., 1047 nr. 1312. Een van die “desgevallendes” is “de voorwaarden voor het opzeggen van de overeenkomst”, herhaald in art. XIV.27, 15°. Dat staat haaks op het principe dat overeenkomsten met advocaten in principe ad nutum opzegbaar zijn, zonder vergoeding en zonder verantwoording, nu het in essentie gaat om een intuitu personae contract dat stoelt op een persoonlijke vertrouwensband tussen de contractanten (zie over deze ad nutum opzegbaarheid J. STEVENS, 1033 nr. 1305). 19. Art. XIV.20.20. Zie hierover J . STEVENS, o.c., 1054­1059.21. J . STEVENS, o.c., 1314­1315, nr. 1314; zie ook voor een nadere omschrijving van overeenkomsten op afstand in de advocatuur.22. Y. VANDENDRIESSCHE, o.c., 113­114 met verwijzing naar E. TERRYN, “Actualia overeenkomsten op afstand, ook voor vrije beroepen” in W. DEVROE e.a., Economisch Recht, Brugge, Die Keure, 2015, 127­128.23. J. STEVENS, o.c., 1051, nr. 1315; standpunt genuanceerd in voetnoot 5040.24. J. STEVENS, o.c., 1052­1053, nr. 1316; J. GLANSDORF, o.c., 236­238, nrs. 27­29.25. De wet benadrukt dat, dus dat moet zeker in voldoende mate worden benadrukt in het document.

Meer weten over Jura? Kijk op www.wolterskluwer.be/jura/nl jura@wolterskluwer.be 0800 95 177

Rechtspraak en rechtsleer, volledige teksten en wetgeving: Jura heeft het allemaal.Jura is even uitgestrekt als het Amazonewoud. Rechtspraak, rechtsleer, wet-geving, nieuws en modellen, systematische samenvattingen van alle Belgische rechtspraak: het zit allemaal in Jura. U kunt rekenen op de volledige teksten van meer dan 65 referentiewerken en 35 tijdschriften en op verwijzingen naar alles wat juridisch is en gepubliceerd in België. Het enige verschilpunt met het Amazonewoud dat we kunnen bedenken, is dat Jura veel toegankelijker is.

15-0

262-

3

Jura, uw virtuele juridische bibliotheek

Juramazone.

AD

RE

M A

CT

UA

BE

RO

EP

Extra pagina AdRem 04/2015

“Uw mail ontving ik goed en ik dank u ervoor.U vroeg mij om op te treden als uw advocaat26 in een geschil met uw buur, die u wenst te laten dagvaarden.Op advocaten rust de verplichting bepaalde informatie aan hun cliënten te verstrekken. Ik wijs u dan ook op wat volgt.Ik ben als advocaat ingeschreven aan de balie van Mechelen en maak deel uit van de Orde van Advocaten van Mechelen, waarvan u alle gegevens terugvindt op de website www.baliemechelen.be27. De titel van advocaat werd mij toegekend in België. Als advocaat ben ik onderworpen aan de reglementen die u kan raadplegen op de website van de Orde van Vlaamse Balies, www.advocaat.be28. Mijn kantoor is gevestigd aan de Groenstraat 3 te Mechelen. U kan mij daar bereiken, en op het telefoonnummer 015/11.22.33, per fax op 015/78.97.89 of via mail quiten.bogaerts@bpf.be29. Verdere informatie vindt u op de kantoorwebsite www.bpf.beIndien vennootschap30: Ik oefen mijn beroepsactiviteit uit in het kader van de vennootschap Quis BVBA, burgerlijke vennoot-schap die de vorm van een handelsvennootschap heeft aangenomen31, met zetel te Bornem, Beneden-dijk 432, ondernemingsnummer 0844.555.66633, RPR Mechelen34.Ik maak deel uit van het advocatenkantoor BPF Groepering van Advocaten, met ondernemingsnum-mer 0744.235.235. Een groepering is geen associatie maar een samenwerkingsverband waarvan de leden ieder afzonderlijk optreden en enkel contractueel tussen hen hebben vastgelegd hoe zij ter ondersteuning van de beroepsuitoefening kosten zullen delen35. Advocaten zijn btw-plichtig en op alle prestaties die ik lever en op alle kosten die ik in rekening breng is dan ook in principe btw verschuldigd36. Mijn btw-nummer is 0844.555.666. Het nummer van mijn bankrekening voor de betaling van erelonen en onkosten is 220-5287645-83.Mijn erkenningsnummer bij de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer37 is xyzjfp.Mijn beroepsaansprakelijkheid is verzekerd bij Amlin Europe (Belgium), De Keyserlei 5 bus 31 te 2018 Antwerpen. De polis verleent een wereldwijde dekking met uitsluiting van de Verenigde Staten en Canada. Het maximumbedrag waarvoor dekking werd verleend is 1.250.000 EUR38. Mocht u enige klacht of enig probleem hebben, kan u zich steeds tot mij wenden. Tevens kan u zich ook wenden tot mr. Pieter Adriaens, Kardinaalstraat 1A te Mechelen, tel 015/345.81.43, fax 015/47.12.58, mail pieter.adriaens@advocaat.be of tot de stafhouder van de Orde van Advocaten te Mechelen39. Verdere uitleg vindt u op http://www.advocaat.be/Page.aspx?genericid=55.

Een fictief voorbeeld uit de praktijk: advocaat x krijgt via een formulier op zijn website de vraag van een nieuwe cliënt om een dossier voor hem te behartigen. Zo zou hij kunnen antwoorden:

WERK AAN DE WINKEL (VERVOLG)

Informatieverplichting

DOOR ANN DEVROE

Extra pagina AdRem 04/2015

Gelet op de aard van de opdracht is het thans niet mogelijk de termijn op te geven waarbinnen de dienst kan worden geleverd40.Ik hanteer de volgende algemene voorwaarden, die u op mijn website ook terugvindt in het Frans en in het Engels41:Ik beperk mijn aansprakelijkheid tot het bedrag waarvoor mijn beroepsaansprakelijkheidsverzekeraar dekking verleent42.De overeenkomst die ik met u afsluit is onderworpen aan het Belgisch recht en voor eventuele geschillen is enkel de rechtbank van eerste aanleg te Mechelen bevoegd43 44.Facturen moeten betaald wordt binnen 15 werkdagen; bij laattijdige betaling zijn interesten aan de wettelijke rentevoet en een forfaitaire schadevergoeding van 10 % verschuldigd op het openstaand bedrag.Voor de wijze waarop mijn prestaties zullen worden vergoed, moeten wij verdere afspraken maken. (N.B.: de hiernavolgende tekst is een voorbeeld waarin allerlei berekeningsmethoden werden opgenomen; die kan uiteraard worden ingeperkt tot één methode, tot zelfs een forfaitair bedrag. Art. III.76, 2° WER 45)In het algemeen hanteer ik de volgende methoden voor de berekening van mijn ereloon: een uurtarief een waardetarief, waarbij een percentage van de waarde van het geschil wordt berekend. Een succes fee kan worden afgesproken, die inhoudt dat bij het behalen van een vooropgesteld resultaat een bedrag of percentage wordt verrekend naast de overeengekomen basisvergoeding. Volgt een proce­dure in hoger beroep, dan zal een bijkomend ereloon verschuldigd zijn.Kantoorkosten worden forfaitair vergoed a rato van het aantal getypte bladen (teksten, brieven, mails... ); de kosten van telefoon, fax, mail, normale aantallen fotokopies zijn hierin begrepen. Grote aantallen fotokopieën (0,25/kopie) of kleurenkopieën (0,35/kopie) worden afzonderlijk in rekening gebracht, net als buitenlandse telefoongesprekken (aan kostprijs). Voor binnenlandse verplaatsingen wordt een forfait van 0,35 EUR/km in rekening gebracht, buitenlandse verplaatsingen op basis van facturen of een kilometervergoeding van 0,45 EUR/km (bedragen incl. btw). Er is geen vast tarief omdat dat afhangt van de moeilijkheidsgraad van het dossier, de waarde van het geschil of het belang van de zaak, de dringendheid, de taal waarin het dossier wordt behandeld of waarin de dossierstukken zijn opgesteld. Ik stel voor in deze zaak te werken met een uurtarief van 150 EUR (excl. btw); dat komt dus neer op 181,5 EUR incl. btw46, naast de kantoorkosten.Kosten van derden zoals gerechtsdeurwaarders, deskundigen, notarissen, beëdigde vertalers en dergelijke zijn nooit begrepen in het ereloon of de onkosten maar moeten afzonderlijk worden voldaan. Doorgaans zal de derde u hiervoor rechtstreeks een factuur overmaken. De griffiekosten die ik voorschiet zal ik u doorrekenen. Ik kan u provisies op erelonen en kosten vragen. Ik verzoek u na te gaan of u over een rechtsbijstandverzekering beschikt zodat voor dit dossier tijdig aangifte kan worden gedaan bij uw rechtsbijstandsverzekeraar; indien nodig kan ik voor u de polisvoorwaarden nakijken47.Indien u meent dat u in aanmerking zou kunnen komen voor juridische tweedelijnsbijstand (“pro Deo”) verzoek ik u mij dat te melden en zal ik met u onderzoeken of dat zo is en zo ja, verdere informatie verschaffen48.

Extra pagina AdRem 04/2015AD

RE

M A

CT

UA

BE

RO

EP

26Art. XIV.3, 1° legt de verplichting op informatie te verstrekken over “de voornaamste kenmerken van het product, op een wijze die is aangepast aan het gebruikte communicatiemid­del en aan het betrokken product”; “product” slaat wel degelijk op goederen en diensten, rechten en verplichtingen (cfr. de definitie gegeven in art. I.1, eerste lid, 4° WER), en de verplichting geldt dus ook voor de taken die een advocaat verricht. Art. XIV.27 herhaalt dat in vergelijkbare bewoordingen maar dan voor “goederen en diensten”. Hoe die bepaling concreet in te vullen is onduidelijk. Minstens zou moeten worden vermeld dat het gaat om bijstand als advocaat, maar als het doenbaar is zou ook de aard van de zaak het best omschreven kunnen worden. 27Art. III.74, 8°WER legt de gereglementeerde beroepen de verplichting op “de handelsvereniging of beroepsorganisatie waarbij de onderneming is ingeschreven” en “de beroepstitel en de lidstaat waar die is verleend”; volgens J. Stevens (J. STEVENS, “Advocatuur Regels & Deontologie”, Wolters Kluwer, 2015, 1036, nr. 1308) moet die laatste vermelding enkel gebeuren indien het niet om de Belgische titel gaat.28Art. III.76 geeft aan dat op verzoek van de afnemer aanvullende informatie moet worden verstrekt , onder meer “voor gereglementeerde beroepen, een verwijzing naar de geldende beroepsregels en de wijze waarop hierin inzage kan worden verkregen”. Deze bepaling hoeft dus niet noodzakelijk in de bevestiging te worden opgenomen, maar het kan pro­actief nuttig zijn. Nu art. XIV.27, 14° verplicht “het bestaan van relevante gedragscodes en hoe kopieën daarvan verkrijgbaar zijn” te laten weten, des te meer. Voor andere onderdelen van deze facultatieve regeling lijkt dat minder nodig, zoals “over de maatregelen genomen ter voorkoming van belangenconflicten”. 29 Art. III.74, §1, 4° WER verplicht een onderneming “haar adresgegevens, met inbegrip van haar eventueel e­mailadres, die een snel contact en een rechtstreekse en effectieve communicatie met haar mogelijk maken” ter beschikking te stellen. De vraag is dan of àls een advocaat over een mailadres beschikt, verplicht is dat te openbaren; er zijn advocaten die dat niet doen. Art. XIV.3 WER gaat minder ver, want houdt het bij “de identiteit van de beoefenaar van een vrij beroep, onder meer zijn ondernemingsnummer, het geografische adres waar hij gevestigd is en zijn telefoonnummer”. Het mailadres keert terug bij overeenkomsten op afstand, in art. XIV.27, 3° WER.30 Een advocaat die zijn activiteiten uitoefent in het kader van een vennootschap moet in principe de rechtsvorm, de benaming van die vennootschap en de zetel alsook het KBO­nummer vermelden op alle “akten, facturen, aankondigingen, bekendmakingen, brieven, orders, websites en andere stukken, al dan niet in elektronische vorm”. Op facturen en op websites van advocatenkantoren zullen die gegevens meestal wel terug te vinden zijn, maar op bijvoorbeeld een mailtag of in publiciteit gebeurt dat lang niet altijd. In deze brief is het een absolute noodzaak, want de cliënt moet weten met wie hij het contract afsluit.31 De vermelding “burgerlijke vennootschap met handelsvorm” is verplicht hoewel het eigenlijk een evidentie is, want een advocaat kan geen handelaar zijn. In praktijk ziet men die toevoeging zelden.32 De vermelding van de maatschappelijke zetel is verplicht krachtens art. III.74, 6, naast het “geografisch adres waar de onderneming is gevestigd”, dus het kantooradres, verplicht krachtens art. III.74, 3.33 Niet alle advocaten hebben een ondernemingsnummer nodig; zie hierover “Uw ondernemingsnummer bij de Kruispuntbank van Ondernemingen” op http://www.advocaat.be/Page.aspx?genericid=108#5. 34 Art. 78 Wetboek Vennootschappen legt de weinig relevant lijkende toevoeging op van “het woord ‘rechtspersonenregister’ of de afkorting ‘RPR’, gevolgd door de vermelding van de zetel van de rechtbank van het rechtsgebied waarbinnen de vennootschap haar zetel heeft”.35 Advocaten die samen kantoor houden kunnen dat maar doen door de vorm van een samenwerkingsverband en hebben de deontologische plicht onder die vorm naar buiten te treden (art. 2.1.16 van het Reglement (Codex?) betreffende samenwerkingsverbanden tussen advocaten en betreffende eenpersoonsvennootschappen van advocaten). Alle leden van een associatie of groepering zijn verplicht hetzelfde briefpapier te gebruiken art. 2.1.17 in fine van dat reglement en moeten op dat briefpapier en op hun website minstens de namen van de advocaten die lid zijn van het samenwerkingsverband en in het Vlaams Rechtsgebied het beroep van advocaat uitoefenen opnemen; zijn er ook advocaten die behoren tot de OBFG, dan moet de balie of de beroepsorganisatie van die leden worden vermeld.36 Een zeer belangrijke vermelding, want opgelegd door art. XIV,3.37 Art. III, 74, 7 bepaalt: ““wanneer voor de activiteit een vergunningstelsel geldt, een vergunnings­ of aangifteplicht, in overeenstemming met artikel 17 van de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens, de adresgegevens van de bevoegde autoriteit of het ondernemingsloket”; dat art. 17 luidt: “Voordat wordt overgegaan tot één of meer volledig of gedeeltelijk geautomatiseerde verwerkingen van gegevens die voor de verwezenlijking van een doeleinde of van verscheidene samenhangende doeleinden bestemd zijn, doet de verantwoordelijke voor de verwerking of, in voorkomend geval, diens vertegenwoordiger, daarvan aangifte bij de

Aan procedures kunnen kosten verbonden zijn, zoals dagvaardings­ en griffiekosten. De verliezende partij in een procedure is een rechtsplegingsvergoeding verschuldigd aan de partij die in het gelijk wordt gesteld. Ik geef u op eerste verzoek alle verdere uitleg en een berekening van de bedragen49. U beschikt over een herroepingsrecht gedurende 14 dagen vanaf heden. Indien u wenst dat de verrichting van de dienst reeds tijdens die herroepingstermijn word aangevat50, dient u mij dat uitdrukkelijk te laten weten en zullen de erelonen en kosten die met uw toelating gemaakt zijn, verschuldigd blijven51. Als ik geen uitdrukkelijk verzoek mag ontvangen, kan ik mijn prestaties niet aanvatten tot die termijn van 14 dagen verstreken is52. U vindt als bijlage het door de wet uitgewerkte modelformulier voor herroeping53 waarvan u zo u dat wenst gebruik kan maken54, maar dat is geen verplichting. Na de herroepingstermijn staat het u nog altijd vrij de overeenkomst op elk ogenblik te beëindigen. De erelonen en kosten voor de verrichte prestaties en uitgaven zullen verschuldigd zijn tot ik kennis zal hebben gekregen van de stopzetting. Aarzel niet mij uitleg te vragen als sommige onderdelen van deze brief niet duidelijk zouden zijn”.

Extra pagina AdRem 04/2015

Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer”. Van die aangifte moeten advocaten dus ook werk maken, als dat nog niet gebeurd is. Zie hiervoor http://www.ordeexpress.be/artikel/87/1027/meldingsplicht-privacycommissie-verduidelijking. Dat erkenningsnummer dat de Privacycommissie (de roepnaam voor de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer) zal toekennen, moet dus ook worden gepubliceerd. 38 U kan een verzekeringsattest afprinten door te gaan naar uw persoonlijke fiche op het Privaat Luik van advocaat.be, maar op dat attest ontbreekt wel het adres van de verzekeraar; de Economische Inspectie heeft reeds een pv van waarschuwing opgesteld omdat dat ontbrak in de informatieverstrekking.39 Aangezien art. XIV.3.,4° en art. XIV.27 in fine verplicht “het beleid van de beoefenaar van een vrij beroep inzake klachtenafhandeling” mede te delen, moet daar wel enige invulling aan worden gegeven. Het lijkt wijs in eerste instantie de verplichting op te leggen klachten bij de betrokkene zelf in te dienen, vervolgens bij een kantoorgenoot of een andere advocaat die hiertoe bereid is, en dat aan te vullen met de mogelijkheid die alle cliënten van een advocaat hebben zich te richten tot de stafhouder van die advocaat. Voor overeenkom-sten op afstand lijkt dat een formele verplichting: “de mogelijkheid van toegang tot buitengerechterlijke klachten- en geschillenbeslechtingsprocedures waaraan de beoefenaar van een vrij beroep is onderworpen, en de wijze waarop daar toegang toe is”. Voor dat laatste kan wellicht verwezen worden naar het hoofdstuk “Wat bij problemen met uw advocaat?” op de website van de OVB, zie de link in de tekst.40 Dat zal meestal zo zijn, tenzij het gaat om duidelijk omschreven eenmalige opdrachten zoals een pleidooi voor een welbepaalde zitting. De opmerking is nodig omdat art. XIV.3 WER en art. XIV.27, 7° de verplichting oplegt “desgevallend, de wijze van betaling, levering, uitvoering, de termijn waarbinnen de beoefenaar van een vrij beroep zich verbindt het product te leveren” te vermelden.41 Een vreemde verplichting die voortvloeit uit art. III.74, 9° WER “...de algemene voorwaarden en de bepalingen die de onderneming in voorkomend geval hanteert alsmede de talen waarin deze algemene voorwaarden en bepalingen kunnen worden geraadpleegd”.42 Een exoneratieclausule zal natuurlijk altijd getoetst worden aan het WER, zo o.m. aan art. XIV.50, 13° WER en aan de algemene regels inzake beperking van contractuele aansprakelijkheid, doch die beperking lijkt verdedigbaar, des te meer nu art. III.1.3.1. van de Codex Deontologie voor Advocaten ze toelaat. In dezelfde zin J. STEVENS, o.c., 1058: “Wat wel kan worden bedongen is een beperking van de vergoeding voor de aansprakelijke advocaat door een schadebeperkingsbeding”. 43 Waar art. III.74, 9 WER al verplicht de algemene voorwaarden publiek te maken is het vreemd dat art. III.74, 10 daaraan toevoegt “het eventuele bestaan van door de onderneming gehanteerde contractbepalingen betreffende het op de overeenkomst toepasselijke recht of betreffende de bevoegde rechter”, terwijl dat traditioneel deel uitmaakt van algemene voorwaarden. 44 Een bevoegdheidsbeding kan onrechtmatig zijn en moet worden getoetst aan art. XIV.50, 23.45 Art. III.76 geeft aan dat de onderneming “op verzoek van de afnemer” aanvullende informatie moet verstrekken, onder meer “wanneer de onderneming de prijs van een bepaald soort goed of dienst niet vooraf heeft vastgesteld, de prijs van het goed of de dienst of, indien de precieze prijs niet kan worden gegeven, de manier waarop de prijs wordt berekend, zodat de afnemer de prijs kan controleren, of een voldoende gedetailleerde kostenraming”. Art. XIV.3 is niet facultatief, maar geeft als een van de steeds te verstrekken gegevens op: “de totale prijs van het product, met inbegrip van alle belastingen, en alle diensten die door de consument verplicht moeten worden bijbetaald, of, als door de aard van het product de prijs redelijkerwijze niet vooraf kan worden berekend, de manier waarop deze prijs moet worden berekend, en, desgevallend, alle extra kosten of, indien deze kosten redelijkerwijs niet vooraf kunnen worden berekend, in ieder geval het feit dat er eventueel dergelijke extra kosten verschuldigd kunnen zijn”. Beide artikels laten evenwel toe op de vraag naar de ereloonberekening te antwoorden door de methode van prijsberekening op te geven “indien de precieze prijs niet kan worden gegeven”, wat voor diensten van een advocaat meestal het geval is. J. Glansdorf stelt zich dan ook de vraag waarom men die bepaling heeft behouden nu “pour les professions libérales, l’absence d’obligation d’indiquer le prix à l’avance est la règle, et l’obligation l’exception? Ceci bien entendu sans préjudice des obligations ou recommandations d’ordre déontologique, essentiellement destinées à procurer au client une certaine prévisibilité”. De reden zou zijn dat de wetgever wil vooruitlopen op toekomstige evoluties in het kader van de verstrekking van diensten door beoefenaars van vrije beroepen (J. GLANSDORF, o.c., 229, 15). 46 Prijzen moeten altijd inclusief btw worden aangeduid en de bedragen moeten uiteraard minstens in euro aangeduid zijn (art. XIV.5 WER). Dat geldt ook voor “elke reclame die gewag maakt van een prijs” (art. XIV.7 WER).47 Het Protocolakkoord tussen de bij Assuralia aangesloten rechtsbijstandsverzekeraars, de OVB en de OBFG bepaalt in art. 2 dat de advocaat “vanaf de eerste contacten” “de cliënt [vraagt] of hij gedekt is door een rechtsbijstandsverzekering en onder welke voorwaarden en, in bevestigend geval, vestigt hij de aandacht van de cliënt op het belang dat hij er bij heeft om aangifte te doen bij de verzekeraar”.48 Art. III, 1.8.1. van Codex Deontologie voor Advocaten verplicht de advocaat wanneer hij vermoedt of weet dat de cliënt in aanmerking komt voor juridische tweedelijnsbijstand, de cliënt hierover te informeren. 49 Aan te raden, omdat art. XIV.66 WER “als misleidende omissie” beschouwt” een beroepspraktijk die in haar feitelijke context, al haar kenmerken en omstandigheden en de beperkingen van het communicatiemedium in aanmerking genomen, essentiële informatie welke de gemiddelde consument, naargelang de context, nodig heeft om een geïnformeerd besluit over een transactie te nemen, weglaat en die de gemiddelde consument er toe brengt of kan brengen een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen”. Nu de rechtsplegingsvergoedingen belangrijk zijn geworden, lijkt het nodig de cliënt daarop te wijzen. 50 De clausule in verband met het herroepingsrecht zou in principe altijd opgenomen moeten worden wanneer de diensten bestemd zijn voor een consument. In de praktijk is het respecteren van zo’n herroepingsrecht niet haalbaar. De gewone termijn van dagvaarding bedraagt 8 dagen, het herroepingsrecht 14 dagen. Voor kortgedingprocedures kan de dagvaarding in principe met inachtname van slechts 2 vrije dagen worden uitgebracht. Advocaten kunnen geraadpleegd worden voor bijstand bij een verhoor, of worden geroepen door een cliënt die zich in de gevangenis bevindt. Slechts zelden zal een vraag zo weinig dringend zijn dat rustig twee volle weken kunnen gelaten worden tussen de overeenkomst of de schriftelijke bevestiging van de opdracht. En toch zijn de consequenties van het recht op herroeping zeer groot. 51 Uitdrukkelijk te vermelden, volgens art. XIV, 27, 10° jo. art. XIV.28.52 Dit moet dus zeker uitdrukkelijk worden vermeld (art. XIV.27, 8°). 53 Verplicht op te nemen krachtens art. XIV.27, 8°. 54 Bijlage 2 van Boek XIV WER:“Aan [hier moet de beoefenaar van een vrij beroep zijn naam, adres en, indien van toepassing, zijn fax en e-mailadres in vullen] : - Ik/Wij (*) deel/delen (*) u hierbij mede dat ik/wij (*) onze overeenkomst betreffende de verkoop van de volgende goederen/levering van de volgende dienst (*) herroep/herroepen (*) - Besteld op (*)/Ontvangen op (*) - Naam/Namen consument(en)” - Adres consument(en) - Handtekening van consument(en) (alleen wanneer dit formulier op papier wordt ingediend) - Datum Nota (*) Doorhalen wat niet van toepassing is.”

04/2015AdRem

GETEST DOOR UW CONFRATER:

DE WAZE APP

LAPTOPTAS MET

VERMOGEN

40

FRANK

SCHEERLINCK,

ADVOCAAT

BALIE GENT

Tijd is geld, we werken het liefst zo efficiënt mogelijk. Gelukkig zijn er heel wat tools om ons het professionele leven aangenamer te maken. Als ze dan nog mooi ogen, is dat meegenomen. Ad Rem scheidt het kaf van het koren.

Voor bureel en balieGETEST EN GOEDGEKEURD

AD

RE

M U

ITG

ER

US

TB

ER

OE

P

Met de nieuwe Phorce FREEDOM laptoptas zit u gebeiteld. In deze waterbesten-dige tas kan u al uw mobile devices tegelijk kwijt. Draag ze als rugzak, handtas of zelfs als trolley. Het beste van al? De tas heeft een ingebouwde batterij en kan twee toestellen tegelijkertijd opladen via USB.

PRIJS: € 149

INFO: WWW.PHORCE.COM

40 AdRem

INFO: WWW.WAZE.COM

PRIJS: GRATIS

“De Waze app installeren vergt misschien wat gepruts en onhandig gerommel, zeker als u – net als ik – geen computertechneut bent, maar eens geïnstalleerd is ze zeer gebruiksvriendelijk. Als andere gebruikers van de app flitscontroles, on-gevallen of obstructies signaleren, houdt de app daar rekening mee en leidt ze u zonder moeite langs een alternatieve route. Zo vermijdt u files en past u zelf uw snelheid aan de verkeersituatie aan. Die medewerking van elke gebruiker is wel noodzakelijk opdat de app optimaal kan werken. Als u in een plotse file staat, waardoor u onder de minimaal toegestane snelheid rijdt, vraagt de app u meteen wat er is gebeurd, zodat ze die info kan delen met de andere gebruikers.Ik ben in elk geval gewonnen voor deze gratis applicatie. Al 15 jaar volg ik steevast dezelfde route om Gent binnen te rijden. De Waze app toonde me een alternatieve weg, waardoor ik 20 minuten sneller op kantoor ben! Ik gebruik de app nu liever dan de gps van mijn wagen.”

Voor bureel en balie

Prong ontwikkelde de

POWER CASE voor iPhone 6 en 5 waarmee u uw iPhone oplaadt zonder die zelfs uit uw broekzak of handtas te nemen. Het beschermhoesje bevat een draadloze lader die, door een simpele druk op de knop, uw iPhone onmiddellijk oplaadt. Verkrijgbaar in verschillende kleuren.

PRIJS: € 99,95

INFO: WWW.PRONG.COM

VIRTUOOS KLAVIERSTRAFFE CASE SANDWICH ON THE GO

41

Geen wegwerpzakjes of te grote of te kleine brooddozen meer. Verpak uw lunch vanaf nu in de BOC’N’ROLL van Roll’Eat. Deze milieuvriendelijke sandwich wrap is compact, afwasbaar in de wasma-chine en kan u ook gebruiken als placemat. Handig voor een picknick of gewoon lunch op kantoor.

PRIJS: € 8,95

INFO: WWW.ROLLEAT.COM

Vaak onderweg? Een gewoon toetsenbord is vaak te groot, een touchscreen te klein. Met het superdunne, lichtgewicht-ontwerp van het UNIVERSAL

FOLDABLE KEYBOARD van Microsoft krijgt u meer gedaan op uw tablet of smartphone. Compatibel met haast elke tablet of smartphone.

PRIJS: € 99,90

INFO: WWW.MICROSOFT.COM

tuchtrechtspraak SPREKEND VOORBEELD UIT DE PRAKTIJK

42 04/2015AdRem

Elke editie van Ad Rem brengt u een interessante uitspraak van een van de Vlaamse tuchtraden. Hieronder leest u een samenvatting van een uitspraak van de tuchtraad voor advocaten van de ordes van het rechtsgebied Gent.

I. PROCEDUREMr. X werd in de dossiers TAG-318 en TAG-323 in toepassing van artikel 459 § 1, 2de lid Ger. W. door de voorzitter van deze tuchtraad opgeroe-pen bij aangetekende brief van 7 november 2014 om te verschijnen op de zitting van 26 november 2014 teneinde zich te verantwoorden voor :In de zaak TAG-318“Aangezien u in diverse dossiers werd vervangen als schuldbemiddelaar door de Arbeidsrechtbank van …, afdeling … .Dat in de beschikking van de Arbeidsrechtbank is voorzien dat het dossier en de beschikbare fondsen binnen de 10 dagen moeten worden overgemaakt aan de opvolgende schuldbemidde-laar.Dat u echter naliet de dossiers, rekeninguittrek-sels, afrekeningen en beschikbare gelden tijdig over te maken aan de opvolgende schuldbemid-delaar en evenmin de brieven beantwoordde van deze opvolgende schuldbemiddelaar.Aangezien de opvolgende schuldbemiddelaars bij nazicht van de CSR rekeningen vaststelden dat er zich onregelmatigheden voordeden.Dat dit enerzijds transfers betroffen tussen verschillende CSR-rekeningen, hoewel deze niets met elkaar hebben te maken. Dat er anderzijds ook transfers via uw privérekening gebeurden.Dat er zich bovendien ook tekorten voordeden op de CSR rekeningen of zelfs een teveel.Aangezien ook de rapportering van de derdenrekening niet correct gebeurde en uw derdenrekening op het eerste zich onregelmatige bewegingen vertoonde. Aangezien de stafhouder bijgevolg ambtshalve een tuchtprocedure heeft opgestart.Aangezien n.a.v. de diverse verhoren duidelijke afspraken werden gemaakt doch u heeft deze afspraken niet gerespecteerd en evenmin de briefwisseling van de stafhouder in dit verband beantwoord.1. Wat betreft de onregelmatigheden in de dossiers collectieve schuldenregeling (CSR) en de overdracht van deze dossiers. […]2. Wat betreft de niet correcte rapportering inzake de derdenrekening en mogelijke onregelmatige bewegingen op de derdenrekening […]3 Wat betreft het niet naleven van de gemaakte afspraken met de stafhouder […]4. Wat betreft de antecedenten van mr. X […]5. Wat betreft huidige tuchtprocedureAangezien onder het batonnaat van stafhouder Q een tuchtonderzoek werd geopend op 18.06.2014 waarin de stafhouder zelf het onderzoek voerde.

Dat stafhouder P bij zijn aantreden pro-staf-houder Q in zijn rol als onderzoeker heeft bevestigd.Dat stafhouder P, na kennisname van het verslag van de onderzoeker dd. 22.09.2014, van mening is dat uw houding in strijd is met:1. Artikel 455 Ger. W.[ letterlijk geciteerd ]2. Artikel 110/1 2de alinea Deontologische Codex:[ letterlijk geciteerd ]3. Artikel 97/5 en 97/8 Deontologische Codex of art. 7 en 9 OVB reglement van 21.11.2012 betreffende de verhandeling van gelden van cliënten of derden, de rapportering en de controle “Art. 97/5: Het gebruik van de derdenrekening[ letterlijk geciteerd ]Art. 97/8: Rapportering[ letterlijk geciteerd ]”4. Artikel 133, tweede alinea van de Deontologi-sche Codex:[ letterlijk geciteerd ]

In de zaak TAG-323“Aangezien u bent opgetreden als raadsman van AM en AF.Dat u in die hoedanigheid een verzoekschrift tot collectieve schuldenregeling hebt ingediend en mr. B als schuldbemiddelaar werd aangesteld via beschikking dd. 12.03.2013 van Arbeidsrechtbank te … .Dat u in het verzoekschrift tot collectieve schuldenregeling aangaf dat de schuldvordering van de Vlaamse Belastingdienst (verkrottings-heffing ten bedrage van € 27.720,00) werd betwist en een bezwaarschrift zou worden ingediendAangezien de schuldbemiddelaar, bij gebreke aan informatie omtrent de stand van zaken aangaande de betwisting van deze schuldvordering, op 21.08.2014 en 09.09.2014 informeerde bij u naar de stand van zaken in deze betwisting.Dat u naliet deze brieven te beantwoorden.Aangezien naar aanleiding hiervan de stafhouder verzocht werd om tussen te komen.Dat u ook de brief dd. 27.09.2014 van de stafhouder niet beantwoordde.Aangezien de stafhouder bijgevolg ambtshalve een tuchtprocedure heeft opgestart op 07.10.2014 en hierbij pro-stafhouder mr. Q als onderzoeker aanstelde. Dat u werd uitgenodigd tot verhoor via brief dd. 08.10.2014.U erkende n.a.v. het verhoor dd. 15.10.2014 dat u

BESLISSING TUCHTRAAD VOOR ADVOCATEN VAN DE ORDES VAN HET RECHTSGEBIED GENT – 28/01/2015Zware fouten als schuldbemiddelaar – wegla-ting op eigen verzoek – niet beantwoorden briefwisseling schuldbemiddelaar en stafhouder – cliëntenbelangen niet naar behoren behartigen – niet overmaken dossiers aan opvolgende schuldbemiddelaar – niet beantwoorden briefwisseling stafhouder – schrapping – kosten ten laste van advocaat

Zware fouten van een advocaat bij de uitvoering van de belangrijke opdracht als schuldbemidde-laar komt de positie van de advocatuur bij schuldbemiddeling zeker niet ten goede. Een collectieve schuldenregeling zou stabiliteit en financiële rust moeten brengen bij de persoon die kampt met een overdreven schuldenlast en hiervoor beroep doet op een schuldbemiddelaar. In casu werd deze mensen meer last dan voordeel berokkend door de collectieve schuldbemiddeling.Inmiddels heeft de advocaat zelf om haar weglating gevraagd.Door de houding en disfunctie van de advocaat schendt de advocaat niet alleen de belangen van de personen in schuldbemiddeling, doch wordt ook de advocatuur in haar belangrijke rol die zij heeft bij het behandelen van schuldbemiddelings-dossiers in een uitermate slecht daglicht gesteld. De advocaat heeft als advocaat de belangen van haar cliënt niet naar behoren verdedigd en heeft onterecht voorgehouden verzoekschriften te hebben neergelegd. Ook werd herhaaldelijk briefwisseling van de schuldbemiddelaar en de stafhouder onbeantwoord gelaten. Het niet beantwoorden van briefwisseling van de stafhouder is een houding die niet alleen getuigt van een gemis aan respect voor de stafhouder maar ook de goede werking van de orde meer in het bijzonder haar controletaak op de naleving van de deontologische normen ernstig in het gedrang brengt en de taak van de stafhouder bemoeilijkt.De houding van de advocaat is strijdig met de beginselen van waardigheid, rechtschapenheid en kiesheid die aan het beroep van advocaat ten grondslag liggen en een behoorlijke beroepsuit-oefening moeten waarborgen (art.455 Ger. W.) en maakt een inbreuk uit op artikelen van de lokale Deontologische Codex en OVB-reglementering. Gelet op de ernst van de feiten en de attitude die een advocaat onwaardig is tegenover haar cliënten, personen in schuldbemiddeling, confraters en haar stafhouder, evenals gelet op het tuchtrechtelijk verleden, dringt een schrapping zich op als sanctie. Tevens worden haar de door de stafhouder neergelegde kostenstaten ten laste gelegd.

43

de brieven van de schuldbemiddelaar niet had beantwoord en u bevestigde dat u aangaande de betwisting van de schuldvordering van de Vlaam-se Belastingdienst niets meer had ondernomen.U betwistte evenmin de brief van de stafhouder niet te hebben beantwoord.Aangezien er ook in het verleden herhaaldelijk om de tussenkomst van de stafhouder werd verzocht omdat u naliet brieven te beantwoorden of verslagen over te maken in het kader van de gerechtelijke mandaten die u waren toever-trouwd. Dat bovendien sinds juni 2014 de stafhouder diverse klachten ontving voornamelijk wegens niet of niet tijdige afgifte van de dossiers CSR waarin u als schuldbemiddelaar werd vervangen.Dat de stafhouder reeds twee dossiers naar de Tuchtraad heeft verwezen en in 1 dossier al een berisping werd uitgesproken (TAG-314).Aangezien het, gelet op de reeds andere hangende tuchtonderzoeken, nog des te laakbaarder is dat u de brieven van de schuldbemiddelaar en van de stafhouder niet heeft beantwoord en u zelfs geen inspanningen meer levert om bijkomende tuchtvervolgingen te vermijden.Aangezien de stafhouder, na kennisname van het verslag van de onderzoeker dd. 16.10.2014, van mening is dat uw houding in strijd is met:5. Artikel 455 Ger. W.[ letterlijk geciteerd ]6. Artikel 133, tweede alinea van de Deontologi-sche Codex:[ letterlijk geciteerd ]In toepassing van art. 460 laatste alinea Ger. W. kan uw veroordeling gevraagd worden in de kosten voor het onderzoek op heden begroot op 145,00 € en voor het onderzoek ter zitting.

* * * *Op de zitting van 26 november 2014 was mevr. X aanwezig, op haar verzoek werden de zaken TAG-318 en TAG-323 samengevoegd en behandeld met gesloten deuren.De procedure werd overeenkomstig art. 457 bis Ger. W. in het Nederlands gevoerd.De prostafhouder Mr. Q vertegenwoordigde de stafhouder van de balie te … en werd gehoord in zijn verslag.De debatten werden gesloten, de zaken werden in beraad genomen en voor uitspraak gesteld op de zitting van woensdag 28 januari 2015.De tuchtraad heeft met gesloten deuren beraadslaagd.

II. TOELAATBAARHEID TUCHTVERVOLGINGDe tuchtraad heeft vastgesteld dat de door art. 459 § 1, tweede lid Ger. W. op straffe van nietigheid voorgeschreven oproepingstermijn van minstens 15 dagen in voornoemde zaken werd geëerbiedigd.De in de oproepingen dd. 7 november 2014 van de voorzitter van de tuchtraad vernoemde feiten stemmen overeen met deze vermeld in de verwijzingsnota van de stafhouder.De tuchtvervolging is regelmatig ingesteld en is toelaatbaar.

III. BEOORDELINGIII. 1. DOSSIER TAG-318Mevr. X werd als advocaat door de Arbeidsrecht-bank van …, afdeling … in diverse dossiers aangesteld als schuldbemiddelaar. Zij genoot het volste vertrouwen van de rechtbank.Uit het voorliggend dossier blijkt evenwel dat mevr. X zware fouten heeft gemaakt bij de uitvoering van haar belangrijke opdracht als schuldbemiddelaar wat de positie van de advocatuur bij schuldbemiddeling zeker niet ten goede komt.Een collectieve schuldenregeling dient normaliter stabiliteit en financiële rust te brengen bij de persoon die kampt met een overdreven schuldenlast en hiervoor beroep doet op een schuldbemiddelaar.Mevr. X heeft door haar opstapeling van onregelmatigheden, o.a. transfers tussen verschillende CSR rekeningen die niets met elkaar te maken hadden en transfers naar haar privé rekening, hetgeen uiteindelijk geleid heeft tot een ernstig tekort op de rekening van de personen onder schuldbemiddeling deze laatsten meer last dan voordeel berokkend.Haar volledige schuldbemiddelingsadministratie is een onoverzichtelijk kluwen geworden wat haar niet langer toeliet een correcte afrekening per dossier op te stellen.Zij bleef in de verschillende dossiers vermeld in de oproeping in gebreke afgifte te doen aan de opvolgende schuldbemiddelaars van de noodzakelijke dossierstukken om de schuldbemid-deling in de mate van het mogelijke terug in goede banen te leiden.Verder werd geen correcte rapportering gedaan van de derdengelden en werden met de stafhouder gemaakte afspraken niet nagekomen.Mevr. X betwist de feiten op zich niet maar voert ter verdediging aan dat zij alleen werkte en kampte met problemen van administratieve aard en dat het haar bedoeling was de onttrokken bedragen uiteindelijk toch de juiste bestemming te geven en dat zij zal betrachten de tekorten terug te betalen. Mevr. X is daar tot op heden evenwel niet in geslaagd. Zij heeft zelf besloten haar weglating te vragen op het tableau van advocaten bij de Balie te … met ingang van 1 januari 2015.Mevr. X heeft door haar houding en disfunctie niet alleen de belangen van de personen bij haar in schuldbemiddeling geschonden, zij heeft ook de advocatuur in haar belangrijke rol die zij heeft bij het behandelen van schuldbemiddelingsdos-siers in een uitermate slecht daglicht gesteld, haar gedrag heeft gezorgd voor veel commotie op de Arbeidsrechtbank te … en daarbuiten.

III. 2. DOSSIER TAG-323Uit de stukken van het dossier en de verklaringen ter zitting is gebleken dat mevr. X, als advocaat de belangen van haar cliënt niet naar behoren heeft verdedigd, meer nog, zij heeft voorgehou-den dat er verzoekschriften zouden worden neergelegd teneinde de Verkrottingsheffing Woningen ten bedrage van € 27 720 aan te

vechten terwijl dit helemaal niet gebeurd is.Zij heeft ook de herhaalde briefwisseling van de schuldbemiddelaar met betrekking tot deze aangelegenheid niet beantwoord en zelfs de brief van de stafhouder onbeantwoord gelaten.Het niet beantwoorden van briefwisseling van de stafhouder is een houding die niet alleen getuigt van een gemis aan respect voor de stafhouder maar ook de goede werking van de orde meer in het bijzonder haar controletaak op de naleving van de deontologische normen ernstig in het gedrang brengt en de taak van de stafhouder bemoeilijkt.De mevr. X ten laste gelegde feiten zijn bewezen; haar houding is strijdig met de beginselen van waardigheid, rechtschapenheid en kiesheid die aan het beroep van advocaat ten grondslag liggen en een behoorlijke beroepsuitoefening moeten waarborgen (art.455 Ger. W.) en zijn verder inbreuk op art. 110/1 2de alinea en artikel 97/5 en 97/8 van de Deontologische Codex of art. 7 en 9 OVB reglement van 21.11.2012, thans art. III.2.8.3.1 zoals in voege sedert 1 januari 2015, en art. 133, tweede alinea van de Deontologische Codex voor wat betreft de feiten in het dossier TAG-318, dit laatste artikel eveneens van toepassing voor wat betreft de feiten in het dossier TAG-323.

IV. BESTRAFFING Wat de graad van de tuchtsanctie betreft houdt de tuchtraad rekening met de ernst van de feiten en de een advocaat onwaardige attitude tegenover haar cliënten, personen in schuldbemiddeling, confraters en haar stafhouder en het tuchtrechte-lijk verleden van mevr., voorheen mr. X.De tuchtsanctie zoals bepaald in het dispositief dringt zich dan ook op.

V. KOSTENDe door de stafhouder neergelegde kostenstaten ten bedrage van € 160 in het dossier TAG-318 en € 145 in het dossier TAG-323 komen gerecht-vaardigd voor. Deze kosten dienen ten laste gelegd te worden van mevr. X.

Om deze redenen verklaart de tuchtraad in eerste aanleg en bij tegenspraak gelet op art. 456 ev. Ger. W. de tuchtvervolging toelaatbaar en de tenlasteleggingen bewezen en legt zij mevr. X als tuchtsanctie de schrapping op. De kosten worden begroot op € 305 en worden ten laste gelegd van mevr. X.

Lees de integrale uitspraak in de digitale Ad Rem.

04/2015AdRem44

columnVRANK EN VRIJ

Onze dossiers kreunen niet meer op een plank; ze zweven digitaal in de wolken. Veel van onze schrifturen vertrekken via de spinsels van het web dat om de wereld werd gewoven. Toch hebben we brieven schrijven nog niet opgegeven. En dat doen we volgens het boekje. Ons boekje. Want ook daar houdt de overlevering van onze gilde stand.

De traditie wil dat aanhef en afsluiting van zo’n advocatenbrief volgens vaste patronen verlopen.

Brieven uit Nederland maken mij blij. Want die kronen mij tot Weledelgestrenge Vrouwe. Dan zie ik mij schrijden langs de kantelen van mijn kasteel, gehuld in goudbrokaat en met een punthoed, op de toon van het lied van de minstreel die op de binnenkoer de snaren van zijn vedel beroert.

In Vlaanderen duiken we nog verder terug in de tijd. Latijn werd dan wel op straffe van nietigheid verban-nen uit onze conclusies, maar advocaten blijven elkaar wel hoofs in die taal begroeten. En onze Franstalige medebroeders spreken elkaar nog altijd aan als maakten zij deel uit van dezelfde klooster-orde. Een olijkerd doorbreekt de genderneutraliteit en huldigt zijn “chère consoeur”.

Niks van broederlijkheid in Nederland, daar zijn we gewoon “collega’s”, al worden we nog net “geacht”. Niet zeer, of hoog. Wat koeltjes. Wij laten elkaar nog in onze waarde.

Is het angstvalligheid die ons ervoor doet terugdein-zen meteen ter zake te komen? “Ik schrijf u in de zaak onder rubriek”, nogal wiedes, waarover het gaat

vertelden we al in het “betreft”. “Ik bevestig u de goede ontvangst van uw schrijven”: in de tijd dat een postduif nog in de pot kon belanden, was dat inderdaad geen evidentie, maar zo slecht functio-neert de post toch niet dat we met opluchting die “goede ontvangst” moeten melden. We kunnen heel wat stoplapzinnen overboord gooien, zonder aan beleefdheid in te boeten.

Zo ook overdrijven we als we aan een rechtbank schrijven dat we “de eer” hebben “u mede te delen geraadpleegd te zijn door” onze cliënten. Wij doen gewoon ons werk, en daarvoor is die knieval echt niet nodig.

Zwierig als een begroeting kan zijn, zo kunnen we onze hoed met een zachte knik ten afscheid lichten. Doorgaans houden wij het bij “confraternele groeten”. Is onze tegenstrever een toffe pee of werd het geschil beschaafd beslecht, dan voegen we een snuifje “oprechte” toe. Was er weinig collegialiteit bij onze opponent, dan blaffen we kortaf “confraterneel”.

Ook daar stroomt een oceaan van verschil tussen ons en onze zuiderburen. Sta eens stil bij de reverence waarmee zij hun baret met een weidse zwaai afnemen: zij “bidden” ons, “de uitdrukking van hun zeer confraternele gevoelens te willen aanvaar-den”. Minstens verklaren zij plechtig ons “zeer toegewijd” te zijn.

Ach, fijn dat u deze mijmeringen deelde. Of volgens het boekje: het was mij een oprecht genoegen u te mogen ontmoeten.

EEN CONFRATER SCHIET MET SCHERP

DOOR ANN DEVROE

Uw dienstwillige Weledelgestrenge Vrouwe

WE MAKE BETTER SPACE!

Meer informatie en de uitgebreide mogelijkheden met onze producten vindt u op w.t. m.

+32 3 257.32.34info@tecnospace.com

www.tecnospace.com

http://www.advocatensoftware.be/

Cover 200 mm

15-0

262-

3

Jura, uw virtuele juridische bibliotheek

Meer weten over Jura? Kijk op www.wolterskluwer.be/jura/nl jura@wolterskluwer.be 0800 95 177

Jura neemt verwijzingen op naar alle rechtspraak en rechtsleer in België.

Jura mag dan een immens grote juridische bibliotheek zijn, alleen als Belgische juristen er zich thuis voelen is onze missie geslaagd. Daarom nemen we in Jura verwijzingen op naar alle rechtspraak en rechtsleer van in België verschenen boeken en tijdschriften. Ook als we daarvoor moeten verwijzen naar publicaties van andere spelers. Zelfs een reus moet zijn eigen beperkingen kennen.

Reus houdt van ‘Les petits Belges’.

JN1168-KLUW-Jura-Adv Reus-180x180-NL.indd 1 13/10/15 11:34

Termijnengids Gerechtelijk Recht BP/TGER-BI15001 ........ ex. Eenmalige aankoop: € 72,56 (€ 68,45 excl. btw)Juristenkrant - Digitaal BP/JURI-JO ........ ex. Abonnement: € 70,00 (€ 66,04 excl. btw) -15%* -> € 59,50 (€ 56,13 excl. btw) ........ ex. Digitaal abonnement: € 79,91 (€ 66,04 excl. btw) -15%* -> € 67,92 (€ 56,13 excl. btw) ........ ex. Papier en E-book abonnement: € 97,44 (€ 85,85 excl. btw)Handboek voor de advocaat-stagiair - Familierecht 2015-2016 BP/OVBHFAM-BI15001 ........ ex. Eenmalige aankoop: € 134,86 (€ 127,23 excl. btw) Handboek voor de advocaat-stagiair BP/OVBHSTR-BI15001Strafprocesrecht 2015-2016 ........ ex. Eenmalige aankoop: € 73,46 (€ 69,30 excl. btw)Handboek voor de advocaat-stagiair BP/OVBHJEU-BI15001Jeudrecht 2015-2016 ........ ex. Eenmalige aankoop: € 49,53 (€ 46,73 excl. btw)Eigendomsvoorbehoud Wordt verwacht december 2015 shop.wolterskluwer.be/APR-BI15081 Het erfrecht in al zijn aspecten - VLN Congres 12 december 2015Wordt verwacht december 2015 shop.wolterskluwer.be/VLN-BI15001 Alimentatievorderingen BP/R_P-BI15086 ........ ex. Abonnement: € 145,00 (€ 136,79 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 188,50 (€ 177,83 excl. btw)Ontslag wegens dringende reden BP/R_P-BI15085 ........ ex. Abonnement: € 75,75 (€ 71,46 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 98,47 (€ 92,90 excl. btw)De bijzondere ontslagregeling van de personeelsafgevaardigden BP/R_P-BI15084 ........ ex. Abonnement: € 53,57 (€ 50,54 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 69,64 (€ 65,70 excl. btw)Bijzondere bescherming tegen ontslag BP/SPS-BI15005 ........ ex. Abonnement: € 61,63 (€ 75,58 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 80,11 (€ 75,58 excl. btw)Zakboekje overheidsopdrachten 2016 BP/ZOO-PB ........ ex. Abonnement: € 83,50 (€ 78,77 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 108,54 (€ 102,40 excl. btw) Gemeentelijk Zakboekje Bestuur 2016 BP/GEMZBEL-PB ........ ex. Abonnement: € 70,84 (€ 66,83 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 92,09 (€ 86,88 excl. btw) Becommentarieerd wetboek wegverkeer BP/BWEVE-YB ........ ex. Abonnement: € 118,37 (€ 111,67 excl. btw) -15%** -> € 100,61 (€ 94,92 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 153,88 (€ 145,17 excl. btw) -15%** -> € 130,80 (€ 123,39 excl. btw)Sociaal Zakboekje 2015/2 BP/SOCZ-PB ........ ex. Abonnement: € 113,05 (€ 106,65 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 146,97 (€ 138,65 excl. btw) Marktpraktijken intellectuele eigendom Mededinging 2014 BP/HANP-YBPratiques du marché Propriété intellectuelle ........ ex. Abonnement: € 437,65 (€ 412,88 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 568,94 (€ 536,74 excl. btw) Wetgeving Verzekering 2016 BP/WVER-YB ......... ex. Abonnement: € 157,02 (€ 148,13 excl. btw) ......... ex. Eenmalige aankoop: € 204,12 (€ 192,57 excl. btw)Notarieel zakboekje 2015-2016 - Mémento Notarial 2015-2016 BP/NOTZ-PB ........ ex. Abonnement: € 138,33 (€ 130,50 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 179,83 (€ 169,65 excl. btw) Eindejaarsactie titel/referentie ........ ex. ........ ex. ........ ex. ........ ex.

Bestellen is makkelijk: bel 0800 14 500 fax 0800 17 529 info@wolterskluwer.be shop.wolterskluwer.be

15-0

206-

1 -

V.U

.: H

ans S

uijk

erbu

ijk, R

aghe

no B

usin

ess P

ark,

Mot

stra

at 3

0, 2

800

Mec

hele

n -

Bijs

luite

r bij

AdRe

m v

an 9

dec

embe

r 201

5

In de kijker: Termijnengids

gerechtelijk recht

Kwalitatief informatieaanbod voor de advocaat

December 2015

Al onze prijzen zijn btw inbegrepen. Als u bestelt op shop.wolterskluwer.be, betaalt u geen verzend-kosten. U betaalt pas na ontvangst van de factuur. Bij ondertekening van deze bestelling verklaart u zich akkoord met de verkoopsvoorwaarden van Wolters Kluwer. De verkoopsvoorwaarden kunnen geraadpleegd worden op www.wolterskluwer.be of via email opgevraagd worden: info@wolterskluwer.be. Wolters Kluwer respecteert uw privacy. Uw gegevens worden enkel gebruikt om u op de hoogte te houden van uitgaven en activiteiten van Wolters Kluwer. Checkt u graag wat er over uzelf in ons bestand zit? Of wilt u dat we uw adres schrappen? Neem dan contact op met Wolters Kluwer Belgium nv, Motstraat 30, 2800 Mechelen. Wenst u niet dat uw gegevens worden doorgegeven aan bedrijven of organisaties met interessante informatie voor u, kruis dan dit vakje aan .

Voornaam

Naam

Beroep/Functie

Bedrijf/Organisatie

Juridische Vorm Btw

Straat Nr/bus

Postcode Woonplaats

Tel. Fax

E-mail

Ja, ik wil via e-mail op de hoogte blijven van uw promoties, nieuws en activiteiten.

Datum Handtekening

Al onze prijzen zijn btw inbegrepen. Als u bestelt op shop.wolterskluwer.be, betaalt u geen verzend-kosten. U betaalt pas na ontvangst van de factuur. Bij ondertekening van deze bestelling verklaart u zich akkoord met de verkoopsvoorwaarden van Wolters Kluwer. De verkoopsvoorwaarden kunnen geraadpleegd worden op www.wolterskluwer.be of via email opgevraagd worden: info@wolterskluwer.be. Wolters Kluwer respecteert uw privacy. Uw gegevens worden enkel gebruikt om u op de hoogte te houden van uitgaven en activiteiten van Wolters Kluwer. Checkt u graag wat er over uzelf in ons bestand zit? Of wilt u dat we uw adres schrappen? Neem dan contact op met Wolters Kluwer Belgium nv, Motstraat 30, 2800 Mechelen. Wenst u niet dat uw gegevens worden doorgegeven aan bedrijven of organisaties met interessante informatie voor u, kruis dan dit vakje aan .

Mijn WATERDICHTE GARANTIE: indien ik, om welke reden ook, niet tevreden zou zijn over de bestelde publicatie(s) (met uitzondering van e-books), dan stuur ik ze binnen de 14 dagen na ontvangst terug. Wolters Kluwer bezorgt mij dan een creditnota. Zonder discussie, zonder vragen. Stuur mij dus zo snel mogelijk de publicatie(s) die ik hiernaast aankruis.

Dhr Mevr

� Gratis levering

� Betaal na ontvangst op factuur of via Zoomit

� Bestel in enkele clicks

� Snellere verwerking van uw bestelling

Bestel eenvoudiger online: shop.wolterskluwer.be

Uw klantenreferentie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15-0206-1

Ja, ik vervolledig mijn bibliotheek.

* Deze korting is geldig tot en met 15 januari 2016 op de eerste factuur.** Deze korting is geldig tot en met 31 december 2015 op de eerste factuur.

15-0

206-

1

EINDEJAARS-PROMOTIES

EINDEJAARS-

Bijlage - Insert Wolters Kluwer bij Ad Rem - december 2015

2

M&D Seminars biedt opleidingen aan over juridische en juridisch-fiscale thema’s. De opleidingen zijn bedoeld voor advocaten, notarissen, bedrijfsrevisoren, accountants en belastingconsulenten, magistraten en financiële functies met een goede juridische voorkennis.

Elk jaar organiseert M&D Seminars meer dan 120 opleidingen voor 5.000 juristen.

Een greep uit de ingeplande actua-opleidingenn 15.12 De taxshift: impact van de nieuwe fiscale bepalingen Sint-Niklaas

n 14.01 De nieuwe omgevingsvergunning: klaar voor de start Gent

n 21.01 Een ‘slim’ huwelijkscontract en een ‘slim’ testament anno 2016 Leuven

n 22.01 Actualia intellectuele eigendomsrechten Gent

n 26.01 De bescherming van het onroerend erfgoed in het Vlaams Gewest Gent

n 29.01 Auteursrechten in de inkomstenbelastingen Kontich

www.mdseminars.be

M&D Seminars werd opgericht in 1990. Sinds 2013 maakt M&D Seminars deel uit van Kluwer Opleidingen nv.

Juridische actualiteit

adv-LA-KluwOpl-180x180mm-09112015.indd 1 12/11/15 09:38shop.wolterskluwer.be

Wolters Kluwert.a.v. klantenserviceDA 850-113-2Ragheno Business ParkMotstraat 302800 Mechelen

ONNODIG TE FRANKEREN

2 11

In de kijker: Termijnengids gerechtelijk recht

GERECHTELIJK RECHT

Termijnengids gerechtelijk recht

Auteurs: K. Vindevogel, H. De Clerck

Deze termijnengids is gebaseerd op de editie van 1996 van de hand van gerechtsdeurwaarders Roger Dujardin en Erik Verstraeten, en advocaat Sigrid Leroy. De gids geeft artikelsgewijs alle termijnen weer die voorkomen in het Gerechtelijk Wetboek (bijgewerkt tot juni 2015) , waar nodig wordt ver-wezen naar de meest recente rechtspraak en rechtsleer, relevant voor de betreffende materie.

Een handig trefwoordenregister maakt het zakboekje tot ideaal hulpmiddel voor de praktijkjurist.

Bekijk de volledige inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/TGER-BI15001

Bestelcode: BP/TGER-BI15001 Omvang: +/- 190 pagina's Eenmalige aankoop: € 72,56 (€ 68,45 excl. btw)

Nieuw boek

3

shop.wolterskluwer.be 3

Onmisbaar

De Juristenkrant gaat digitaal

De Juristenkrant behandelt de grote lijnen in de ontwikkeling van het recht: nieuwe wetgeving, belang-rijke rechtspraak, interviews met opinie- en decision makers, portretten van eigenzinnige juristen, en leuke weetjes.

Voordelen van De Juristenkrant Digitaal:

Lezen op verplaatsing. Bent u regelmatig op verplaatsing: op de rechtbank, een conferentie of bij een klant? Maak van uw vrije momenten gebruik om bij te blijven met de actuele juridische trends en lees De Juristenkrant op tablet of pc. U hoeft er niet eens online voor te zijn.

Synchroon lezen. U switcht naadloos van lezen op tablet naar lezen op pc, en omgekeerd.

Naast lezen, tal van extra opties: informatie importeren in uw dossiers en verslagen, tekst- fragmenten markeren, ze voorzien van persoonlijke nota’s en delen via e-mail met collega’s, het archief doorzoeken op trefwoorden …

Meer weten over De Juristenkrant digitaal? www.wolterskluwer.be/juristenkrantdigitaal

Download nu het eerste digitale nummer gratis!

Bestel online shop.wolterskluwer.be/JURI-JO

Bestelcode: BP/JURI-JO Omvang:16 pagina's per nummer Abonnement: € 70,00 (€ 66,04 excl. btw) -15%* -> € 59,50 (€ 56,13 excl. btw)Digitaal abonnement: € 79,91 (€ 66,04 excl. btw) -15%* -> € 67,92 (€ 56,13 excl. btw)Papier en E-book abonnement: € 97,44 (€ 85,85 excl. btw)* Deze korting is geldig tot en met 15 januari 2016 op de eerste factuur.

Geniet nu tijdelijk van 15%* korting

4

shop.wolterskluwer.be4

Nieuw

FAMILIERECHT

Handboek voor de advocaat-stagiair

Familierecht 2015-2016 Auteur: F. Aps, S. Brouwers, M. Colette, C. Huysmans, D. Pignolet, E. Stoop, J. Tremmery

Dit boek is een handboek waarin de voornaamste aspecten van het familierecht grondig worden behandeld. Het is bedoeld als ondersteuning van de lessen familierecht in het kader van de beroeps-opleiding van de advocaat-stagiairs. Aan de andere kant is het ook een basiswerk dat zij daarna kun-nen raadplegen in hun beroepspraktijk. In die optiek is het boek ook van nut voor de advocaat die zich specialiseert in het familierecht. Hij zal er de voornaamste topics waarmee het familiaal contentieux dagelijks geconfronteerd wordt in terugvinden. In het boek werden talrijke modellen opgenomen. Het wordt jaarlijks in geactualiseerde vorm uitgegeven.

Bekijk de volledige inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/OVBHFAM-BI15001

Bestelcode: BP/OVBHFAM-BI15001 Omvang: 754 pagina'sEenmalige aankoop: € 134,86 (€ 127,23 excl. btw)

Nieuwboek

5

shop.wolterskluwer.be 5

Dit handboek is een nuttig instrument voor de advocaat die minder vertrouwd is met de procedures in strafzaken.

De volledige strafprocedure (voorlopige hechtenis, rege-ling rechtspleging, procedure ten gronde en strafuitvoering) wordt op heldere wijze ontleed en dit vanuit een zeer prak-tisch oogpunt.

Het handboek bevat ook een aantal modellen voor de da-gelijkse praktijk.

Onder een apart hoofdstuk worden bovendien een aantal capita selecta onder de loep genomen zoals het Europees aanhoudingsmandaat, het EVRM, de witwaswetgeving, de minnelijke schikking, de bijstand bij verhoor en de nieuwe correctionele hoofdstraffen (de straf onder elektronisch toe-zicht en de autonome probatiestraf).

De teksten uit dit handboek werden geactualiseerd in juni 2015.

Bekijk de volledige inhoudstafel en bestel online

shop.wolterskluwer.be/OVBHSTR-BI15001

Bestelcode: BP/OVBHSTR-BI15001 Omvang: 391 pagina'sEenmalige aankoop: € 73,46 (€ 69,30 excl. btw)

Bekijk de volledige inhoudstafel en bestel online

shop.wolterskluwer.be/OVBHJEU-BI15001

Bestelcode: BP/OVBHJEU-BI15001 Omvang: 272 pagina'sEenmalige aankoop: € 49,53 (€ 46,73 excl. btw)

Handboek voor de advocaat-stagiairStrafprocesrecht 2015-2016

Handboek voor de advocaat-stagiairJeudrecht 2015-2016

Nieuw

BURGERLIJK RECHT

Nieuwboek

STRAFPROCESRECHT

Als advocaat-stagiair wordt u vaak al snel met het jeugd-recht geconfronteerd, o.m. in het kader van de aanstellingen in de tweedelijnsbijstand. Dit handboek wil dan ook hoofd-zakelijk een handleiding vormen bij de dagelijkse praktijk. Het bevat een praktische handleiding met modellen over de civielrechtelijke aspecten binnen het jeugdrecht, zoals het ouderlijk gezag, de verblijfsregeling voor de kinderen en het recht op persoonlijk contact, over de jeugdhulpverlening in Vlaanderen en Brussel en over de als misdrijf omschreven feiten (MOF), waarbij zowel de procedure wordt belicht als het volledig arsenaal aan maatregelen die mogelijk zijn.

Het handboek licht ook de bijzondere positie toe die de ad-vocaat van een minderjarige in de procedure inneemt, de problematiek van zijn mandaat, de onafhankelijkheid en de overige deontologische regels die hierbij in acht moeten worden genomen.

Nieuwboek

T. Bauwens, T. Decaigny, M. Decramer, J. Maes,T. Deschepper, P. De Jaegere, T. De Meester, W. Muls, T. Op de Beeck, J. Swennen, W. van Steenbrugge, A. Verstraete,

S. Brouwers, G. Decock, A. De Puydt, C. D’Hooghe,E. Van der Mussele

6

shop.wolterskluwer.be6

Eigendomsvoorbehoud is voor de commerciële praktijk van groot belang: het staat in de algemene voorwaarden bij vele koopovereenkomsten en heeft tot doel om zekerheid te verlenen aan de verkoper. Toch is de zekerheid soms precair. Er kunnen allerhande feitelijke en juridische problemen ontstaan die de uitwerking van het eigendomsvoorbehoud kunnen blokkeren of bemoeilijken.

Dit werk biedt een omvattende analyse van de diverse problemen die bij eigendomsvoorbehoud kunnen rijzen. Ook de contractuele mogelijkheden om de problemen te voorkomen komen hierbij aan bod. Het is een voor de praktijk uiterst belangrijk naslagwerk.

Bekijk de inhoudstafel en bestel online

shop.wolterskluwer.be/APR-BI15081

Bestelcode: BP/APR-BI15081 Wordt verwacht december 2015

Bekijk de inhoudstafel en bestel online

shop.wolterskluwer.be/VLN-BI15001

Bestelcode: BP/VLN-BI15001 Wordt verwacht december 2015

Eigendoms-voorbehoud

V. Sagaert, J. del Corral

Het erfrecht in al zijn aspecten VLN Congres12 december 2015

A. Van Geel, J. Bael, E. Alofs, L. Van Campenhout

Nieuwe edities

BURGERLIJK RECHT

Nieuw reeks-boek

ALGEMENE EN INTERDISCIPLINAIRE WERKEN

Het erfrecht in al zijn aspecten is het verslagboek van het VLN-congres dat plaatsvond op 12 december 2015 en bevat de volgende bijdragen:

Successieplanning bij nieuw-samengestelde gezinnen: enkele nationale en internationale aspecten Alain Van Geel, Advocaat en vennoot bij Tiberghien

Familiaal vermogensrecht en de persoon onder bewind Jan Bael, Geassocieerd notaris te Gent en professor aan de UGent

Socialezekerheidsrechtelijke aspecten inzake successie- planning Elisabeth Alofs, Docent en directeur van de Master in het Notariaat aan de Vrije Universiteit Brussel

Hoort de aangifte van nalatenschap nog thuis in het notariskantoor? Een economische benadering van de erfbelasting Luc Van Campenhout, Erenotaris

Nieuwboek

7

Nieuw

shop.wolterskluwer.be 7

Bekijk de inhoudstafel en bestel online

shop.wolterskluwer.be/R_P-BI15086

Bestelcode: BP/R_P-BI15086 Omvang: +/- 650 pagina’sAbonnement: € 145,00 (€ 136,79 excl. btw)Eenmalige aankoop: € 188,50 (€ 177,83 excl. btw)

Nieuw reeks-boek

Het boek tracht een antwoord te geven op de vraagstelling van de praktijkjurist wanneer die als eiser of als verweerder geconfronteerd wordt met een alimentatievordering.

De materie werd behandeld in een drieledige structuur. Deel 1 behandelt het instrumentarium dat gelinkt is aan een ali-mentatievordering, zoals de hiërarchie, de verjaring, de in-tresten, de beslagbaarheid enz. Deel 2 omvat de bespreking van de verschillende alimentatievorderingen die er zijn. Hier wordt ook een drieledige structuur gehanteerd, eerst de ‘grondslagen en kenmerken’, dan de ‘modaliteiten’ en ten slotte de ‘procedure’. Deel 3 bestaat uit een uitgebreid trefwoordenregister en een register van de geciteerde en besproken arresten van het Grondwettelijk Hof en van het Hof van Cassatie.

FAMILIERECHT

Alimentatie-vorderingen

S. Brouwers,M. Govaerts

PUBLIEK RECHT

Ontslag wegens dringende reden

C. Engels,Y. S. Van Der Sype

Het boek geeft een volledige analyse van het concept van de dringende reden en de strikte vormvereisten die daarbij moeten worden nageleefd. Vanzelfsprekend komt ook de bewijsproblematiek van de feiten die het ontslag om drin-gende reden moeten rechtvaardigen uitgebreid aan bod, met de nodige aandacht voor fouten begaan via sociale media, internet en e-mail. Een overzicht van de verschil-lende gevallen die tot ontslag om dringende reden hebben geleid wordt eveneens gegeven.

Het boek is naast de grondige juridisch technische analyse van het begrip dringende reden ook een zeer omvangrijk overzicht van de rechtspraak. Ten slotte wordt er diepgaand ingegaan op de bewijsproblematiek die speelt in het kader van ontslag om dringende reden, inclusief de Antigoon rechtspraak.

Bekijk de volledige inhoudstafel en bestel online

shop.wolterskluwer.be/R_P-BI15085

Bestelcode: BP/R_P-BI15085 Omvang: 263 pagina's Abonnement: € 75,75 (€ 71,46 excl. btw)Eenmalige aankoop: € 98,47 (€ 92,90 excl. btw)

Nieuw reeks-boek

8

shop.wolterskluwer.be8

Nieuw

Zowel de werknemer als de werkgever hebben de macht om elke arbeidsovereenkomst op elk ogenblik en op elke wijze, eenzijdig te beëindigen. Dit noemt men ontslagmacht. Het arbeidsrecht onderwerpt de wijze waarop partijen van hun ontslagmacht gebruik kunnen maken, aan een overvloed aan regels. Slechts wanneer zij die regels respecteren, is het ont-slag regelmatig want gegeven volgens de wettelijke regels. Voor bepaalde categorieën werknemers of voor werknemers die zich in specifi eke omstandigheden bevinden, moeten er bijkomende voorwaarden vervuld worden opdat het ontslag regelmatig zou zijn.

Komen aan bod: bijzondere ontslagbescherming bij schor-sing van de arbeidsovereenkomst, zwangerschap en beval-ling, vaderschapsverlof, borstvoedingsverlof, beroepsloop-baanonderbreking, militaire dienst, politiek verlof, betaald educatief verlof en adoptieverlof, bijzondere bescherming tegen het ‘ontslag als represaille’, bijzondere bescherming van de preventieadviseur en de cumulatie van bijzondere ontslagvergoedingen.

Bekijk de inhoudstafel en bestel online

shop.wolterskluwer.be/SPS-BI15005

Bestelcode: BP/SPS-BI15005 Omvang: 214 pagina’sAbonnement: € 61,63 (€ 75,58 excl. btw)Eenmalige aankoop: € 80,11 (€ 75,58 excl. btw)

Bijzondere bescherming tegen ontslag J. Herman Nieuwe

editie

SOCIAAL RECHT

Bekijk de inhoudstafel en bestel online

shop.wolterskluwer.be/R_P-BI15084

Bestelcode: BP/R_P-BI15084 Omvang: 186 pagina’sAbonnement: € 53,57 (€ 50,54 excl. btw)Eenmalige aankoop: € 69,64 (€ 65,70 excl. btw)

Nieuw reeks-boek

Tussen 9 en met 22 mei 2016 zijn de sociale verkiezingen gepland voor de oprichting en de vernieuwing van de on-dernemingsraden en de comités voor preventie en bescher-ming op het werk. Deze verkiezingen betreffen ongeveer 6.000 ondernemingen en de oprichting of vernieuwing van 3.000 ondernemingsraden en 6.000 comités voor preven-tie en bescherming op het werk.

De (kandidaat-)personeelsafgevaardigden voor deze orga-nen genieten een bijzondere bescherming tegen ontslag en overplaatsing.

Deze publicatie is een praktijkgericht overzicht van de bijzondere ontslagregeling van deze werknemersvertegen-woordigers, inclusief nuttige schema's en modellen.

De bijzondere ontslagregeling van de personeels-afgevaardigden B. Mergits

SOCIAAL RECHT

9

shop.wolterskluwer.be 9

Zakboekje overheidsopdrachten 2016Auteurs: L. Westhovens

Gemeentelijk Zakboekje Bestuur 2016 Auteur: B. Warnez

Sociaal Zakboekje 2015/2Auteur: W. van Eeckhoutte

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/ZOO-PB

Omvang: 888 pagina's Abonnement: € 83,50 (€ 78,77 excl. btw)Eenmalige aankoop: € 108,54 (€ 102,40 excl. btw)

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/GEMZBEL-PB

Omvang: 563 pagina's Abonnement: € 70,84 (€ 66,83 excl. btw)Eenmalige aankoop: € 92,09 (€ 86,88 excl. btw)

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/SOCZ-PB

Omvang: 886 pagina's Abonnement: € 113,05 (€ 106,65 excl. btw)Eenmalige aankoop: € 146,97 (€ 138,65 excl. btw)

Nieuwe edities

Nieuwe editie

Nieuwe editie

Nieuwe editie

Becommentarieerd wetboek wegverkeerAuteurs: M. De Busscher, F. Glorieux

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/BWEVE-YB

Omvang: 416 pagina's Abonnement: € 118,37 (€ 111,67 excl. btw) -15%* -> € 100,61 (€ 94,92 excl. btw)Eenmalige aankoop: € 153,88 (€ 145,17 excl. btw) -15%* -> € 130,80 (€ 123,39 excl. btw)* Deze korting is geldig tot en met 31 december 2015 op de eerste factuur.

Nieuwe editie

10

shop.wolterskluwer.be10

Wetgeving Verzekering 2016 Auteurs: H. Cousy, C. Van Schoubroeck

Notarieel zakboekje 2015-2016Mémento Notarial 2015-2016Auteurs: A. Michielsens, L. Van Pelt

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/BP/WVER-YB

Omvang: 1000 pagina's Abonnement: € 157,02 (€ 148,13 excl. btw)Eenmalige aankoop: € 204,12 (€ 192,57 excl. btw)

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/NOTZ-PB Omvang: 950 pagina's Abonnement: € 138,33 (€ 130,50 excl. btw) Eenmalige aankoop: € 179,83 (€ 169,65 excl. btw)

Nieuwe edities

Nieuwe editie

Nieuwe editie

Marktpraktijken intellectuele eigendom Mededinging 2014Pratiques du marché Propriété intellectuelleAuteur: H. De BauwBekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/HANP-YB

Omvang: 1396 pagina's Abonnement: € 437,65 (€ 412,88 excl. btw)Eenmalige aankoop: € 568,94 (€ 536,74 excl. btw)

Nieuwe editie

11

15-0

262-

3

Jura, uw virtuele juridische bibliotheek

Meer weten over Jura? Kijk op www.wolterskluwer.be/jura/nl jura@wolterskluwer.be 0800 95 177

Jura neemt verwijzingen op naar alle rechtspraak en rechtsleer in België.

Jura mag dan een immens grote juridische bibliotheek zijn, alleen als Belgische juristen er zich thuis voelen is onze missie geslaagd. Daarom nemen we in Jura verwijzingen op naar alle rechtspraak en rechtsleer van in België verschenen boeken en tijdschriften. Ook als we daarvoor moeten verwijzen naar publicaties van andere spelers. Zelfs een reus moet zijn eigen beperkingen kennen.

Reus houdt van ‘Les petits Belges’.

JN1168-KLUW-Jura-Adv Reus-180x180-NL.indd 1 13/10/15 11:34

Termijnengids Gerechtelijk Recht BP/TGER-BI15001 ........ ex. Eenmalige aankoop: € 72,56 (€ 68,45 excl. btw)Juristenkrant - Digitaal BP/JURI-JO ........ ex. Abonnement: € 70,00 (€ 66,04 excl. btw) -15%* -> € 59,50 (€ 56,13 excl. btw) ........ ex. Digitaal abonnement: € 79,91 (€ 66,04 excl. btw) -15%* -> € 67,92 (€ 56,13 excl. btw) ........ ex. Papier en E-book abonnement: € 97,44 (€ 85,85 excl. btw)Handboek voor de advocaat-stagiair - Familierecht 2015-2016 BP/OVBHFAM-BI15001 ........ ex. Eenmalige aankoop: € 134,86 (€ 127,23 excl. btw) Handboek voor de advocaat-stagiair BP/OVBHSTR-BI15001Strafprocesrecht 2015-2016 ........ ex. Eenmalige aankoop: € 73,46 (€ 69,30 excl. btw)Handboek voor de advocaat-stagiair BP/OVBHJEU-BI15001Jeudrecht 2015-2016 ........ ex. Eenmalige aankoop: € 49,53 (€ 46,73 excl. btw)Eigendomsvoorbehoud Wordt verwacht december 2015 shop.wolterskluwer.be/APR-BI15081 Het erfrecht in al zijn aspecten - VLN Congres 12 december 2015Wordt verwacht december 2015 shop.wolterskluwer.be/VLN-BI15001 Alimentatievorderingen BP/R_P-BI15086 ........ ex. Abonnement: € 145,00 (€ 136,79 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 188,50 (€ 177,83 excl. btw)Ontslag wegens dringende reden BP/R_P-BI15085 ........ ex. Abonnement: € 75,75 (€ 71,46 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 98,47 (€ 92,90 excl. btw)De bijzondere ontslagregeling van de personeelsafgevaardigden BP/R_P-BI15084 ........ ex. Abonnement: € 53,57 (€ 50,54 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 69,64 (€ 65,70 excl. btw)Bijzondere bescherming tegen ontslag BP/SPS-BI15005 ........ ex. Abonnement: € 61,63 (€ 75,58 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 80,11 (€ 75,58 excl. btw)Zakboekje overheidsopdrachten 2016 BP/ZOO-PB ........ ex. Abonnement: € 83,50 (€ 78,77 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 108,54 (€ 102,40 excl. btw) Gemeentelijk Zakboekje Bestuur 2016 BP/GEMZBEL-PB ........ ex. Abonnement: € 70,84 (€ 66,83 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 92,09 (€ 86,88 excl. btw) Becommentarieerd wetboek wegverkeer BP/BWEVE-YB ........ ex. Abonnement: € 118,37 (€ 111,67 excl. btw) -15%** -> € 100,61 (€ 94,92 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 153,88 (€ 145,17 excl. btw) -15%** -> € 130,80 (€ 123,39 excl. btw)Sociaal Zakboekje 2015/2 BP/SOCZ-PB ........ ex. Abonnement: € 113,05 (€ 106,65 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 146,97 (€ 138,65 excl. btw) Marktpraktijken intellectuele eigendom Mededinging 2014 BP/HANP-YBPratiques du marché Propriété intellectuelle ........ ex. Abonnement: € 437,65 (€ 412,88 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 568,94 (€ 536,74 excl. btw) Wetgeving Verzekering 2016 BP/WVER-YB ......... ex. Abonnement: € 157,02 (€ 148,13 excl. btw) ......... ex. Eenmalige aankoop: € 204,12 (€ 192,57 excl. btw)Notarieel zakboekje 2015-2016 - Mémento Notarial 2015-2016 BP/NOTZ-PB ........ ex. Abonnement: € 138,33 (€ 130,50 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 179,83 (€ 169,65 excl. btw) Eindejaarsactie titel/referentie ........ ex. ........ ex. ........ ex. ........ ex.

Bestellen is makkelijk: bel 0800 14 500 fax 0800 17 529 info@wolterskluwer.be shop.wolterskluwer.be

15-0

206-

1 -

V.U

.: H

ans S

uijk

erbu

ijk, R

aghe

no B

usin

ess P

ark,

Mot

stra

at 3

0, 2

800

Mec

hele

n -

Bijs

luite

r bij

AdRe

m v

an 9

dec

embe

r 201

5

In de kijker: Termijnengids

gerechtelijk recht

Kwalitatief informatieaanbod voor de advocaat

December 2015

Al onze prijzen zijn btw inbegrepen. Als u bestelt op shop.wolterskluwer.be, betaalt u geen verzend-kosten. U betaalt pas na ontvangst van de factuur. Bij ondertekening van deze bestelling verklaart u zich akkoord met de verkoopsvoorwaarden van Wolters Kluwer. De verkoopsvoorwaarden kunnen geraadpleegd worden op www.wolterskluwer.be of via email opgevraagd worden: info@wolterskluwer.be. Wolters Kluwer respecteert uw privacy. Uw gegevens worden enkel gebruikt om u op de hoogte te houden van uitgaven en activiteiten van Wolters Kluwer. Checkt u graag wat er over uzelf in ons bestand zit? Of wilt u dat we uw adres schrappen? Neem dan contact op met Wolters Kluwer Belgium nv, Motstraat 30, 2800 Mechelen. Wenst u niet dat uw gegevens worden doorgegeven aan bedrijven of organisaties met interessante informatie voor u, kruis dan dit vakje aan .

Voornaam

Naam

Beroep/Functie

Bedrijf/Organisatie

Juridische Vorm Btw

Straat Nr/bus

Postcode Woonplaats

Tel. Fax

E-mail

Ja, ik wil via e-mail op de hoogte blijven van uw promoties, nieuws en activiteiten.

Datum Handtekening

Al onze prijzen zijn btw inbegrepen. Als u bestelt op shop.wolterskluwer.be, betaalt u geen verzend-kosten. U betaalt pas na ontvangst van de factuur. Bij ondertekening van deze bestelling verklaart u zich akkoord met de verkoopsvoorwaarden van Wolters Kluwer. De verkoopsvoorwaarden kunnen geraadpleegd worden op www.wolterskluwer.be of via email opgevraagd worden: info@wolterskluwer.be. Wolters Kluwer respecteert uw privacy. Uw gegevens worden enkel gebruikt om u op de hoogte te houden van uitgaven en activiteiten van Wolters Kluwer. Checkt u graag wat er over uzelf in ons bestand zit? Of wilt u dat we uw adres schrappen? Neem dan contact op met Wolters Kluwer Belgium nv, Motstraat 30, 2800 Mechelen. Wenst u niet dat uw gegevens worden doorgegeven aan bedrijven of organisaties met interessante informatie voor u, kruis dan dit vakje aan .

Mijn WATERDICHTE GARANTIE: indien ik, om welke reden ook, niet tevreden zou zijn over de bestelde publicatie(s) (met uitzondering van e-books), dan stuur ik ze binnen de 14 dagen na ontvangst terug. Wolters Kluwer bezorgt mij dan een creditnota. Zonder discussie, zonder vragen. Stuur mij dus zo snel mogelijk de publicatie(s) die ik hiernaast aankruis.

Dhr Mevr

� Gratis levering

� Betaal na ontvangst op factuur of via Zoomit

� Bestel in enkele clicks

� Snellere verwerking van uw bestelling

Bestel eenvoudiger online: shop.wolterskluwer.be

Uw klantenreferentie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15-0206-1

Ja, ik vervolledig mijn bibliotheek.

* Deze korting is geldig tot en met 15 januari 2016 op de eerste factuur.** Deze korting is geldig tot en met 31 december 2015 op de eerste factuur.

15-0

206-

1

EINDEJAARS-PROMOTIES

EINDEJAARS-

12

M&D Seminars biedt opleidingen aan over juridische en juridisch-fiscale thema’s. De opleidingen zijn bedoeld voor advocaten, notarissen, bedrijfsrevisoren, accountants en belastingconsulenten, magistraten en financiële functies met een goede juridische voorkennis.

Elk jaar organiseert M&D Seminars meer dan 120 opleidingen voor 5.000 juristen.

Een greep uit de ingeplande actua-opleidingenn 15.12 De taxshift: impact van de nieuwe fiscale bepalingen Sint-Niklaas

n 14.01 De nieuwe omgevingsvergunning: klaar voor de start Gent

n 21.01 Een ‘slim’ huwelijkscontract en een ‘slim’ testament anno 2016 Leuven

n 22.01 Actualia intellectuele eigendomsrechten Gent

n 26.01 De bescherming van het onroerend erfgoed in het Vlaams Gewest Gent

n 29.01 Auteursrechten in de inkomstenbelastingen Kontich

www.mdseminars.be

M&D Seminars werd opgericht in 1990. Sinds 2013 maakt M&D Seminars deel uit van Kluwer Opleidingen nv.

Juridische actualiteit

adv-LA-KluwOpl-180x180mm-09112015.indd 1 12/11/15 09:38shop.wolterskluwer.be

Wolters Kluwert.a.v. klantenserviceDA 850-113-2Ragheno Business ParkMotstraat 302800 Mechelen

ONNODIG TE FRANKEREN

2 11

In de kijker: Termijnengids gerechtelijk recht

GERECHTELIJK RECHT

Termijnengids gerechtelijk recht

Auteurs: K. Vindevogel, H. De Clerck

Deze termijnengids is gebaseerd op de editie van 1996 van de hand van gerechtsdeurwaarders Roger Dujardin en Erik Verstraeten, en advocaat Sigrid Leroy. De gids geeft artikelsgewijs alle termijnen weer die voorkomen in het Gerechtelijk Wetboek (bijgewerkt tot juni 2015) , waar nodig wordt ver-wezen naar de meest recente rechtspraak en rechtsleer, relevant voor de betreffende materie.

Een handig trefwoordenregister maakt het zakboekje tot ideaal hulpmiddel voor de praktijkjurist.

Bekijk de volledige inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/TGER-BI15001

Bestelcode: BP/TGER-BI15001 Omvang: +/- 190 pagina's Eenmalige aankoop: € 72,56 (€ 68,45 excl. btw)

Nieuw boek

13

15-0

262-

3

Jura, uw virtuele juridische bibliotheek

Meer weten over Jura? Kijk op www.wolterskluwer.be/jura/nl jura@wolterskluwer.be 0800 95 177

Jura neemt verwijzingen op naar alle rechtspraak en rechtsleer in België.

Jura mag dan een immens grote juridische bibliotheek zijn, alleen als Belgische juristen er zich thuis voelen is onze missie geslaagd. Daarom nemen we in Jura verwijzingen op naar alle rechtspraak en rechtsleer van in België verschenen boeken en tijdschriften. Ook als we daarvoor moeten verwijzen naar publicaties van andere spelers. Zelfs een reus moet zijn eigen beperkingen kennen.

Reus houdt van ‘Les petits Belges’.

JN1168-KLUW-Jura-Adv Reus-180x180-NL.indd 1 13/10/15 11:34

Termijnengids Gerechtelijk Recht BP/TGER-BI15001 ........ ex. Eenmalige aankoop: € 72,56 (€ 68,45 excl. btw)Juristenkrant - Digitaal BP/JURI-JO ........ ex. Abonnement: € 70,00 (€ 66,04 excl. btw) -15%* -> € 59,50 (€ 56,13 excl. btw) ........ ex. Digitaal abonnement: € 79,91 (€ 66,04 excl. btw) -15%* -> € 67,92 (€ 56,13 excl. btw) ........ ex. Papier en E-book abonnement: € 97,44 (€ 85,85 excl. btw)Handboek voor de advocaat-stagiair - Familierecht 2015-2016 BP/OVBHFAM-BI15001 ........ ex. Eenmalige aankoop: € 134,86 (€ 127,23 excl. btw) Handboek voor de advocaat-stagiair BP/OVBHSTR-BI15001Strafprocesrecht 2015-2016 ........ ex. Eenmalige aankoop: € 73,46 (€ 69,30 excl. btw)Handboek voor de advocaat-stagiair BP/OVBHJEU-BI15001Jeudrecht 2015-2016 ........ ex. Eenmalige aankoop: € 49,53 (€ 46,73 excl. btw)Eigendomsvoorbehoud Wordt verwacht december 2015 shop.wolterskluwer.be/APR-BI15081 Het erfrecht in al zijn aspecten - VLN Congres 12 december 2015Wordt verwacht december 2015 shop.wolterskluwer.be/VLN-BI15001 Alimentatievorderingen BP/R_P-BI15086 ........ ex. Abonnement: € 145,00 (€ 136,79 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 188,50 (€ 177,83 excl. btw)Ontslag wegens dringende reden BP/R_P-BI15085 ........ ex. Abonnement: € 75,75 (€ 71,46 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 98,47 (€ 92,90 excl. btw)De bijzondere ontslagregeling van de personeelsafgevaardigden BP/R_P-BI15084 ........ ex. Abonnement: € 53,57 (€ 50,54 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 69,64 (€ 65,70 excl. btw)Bijzondere bescherming tegen ontslag BP/SPS-BI15005 ........ ex. Abonnement: € 61,63 (€ 75,58 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 80,11 (€ 75,58 excl. btw)Zakboekje overheidsopdrachten 2016 BP/ZOO-PB ........ ex. Abonnement: € 83,50 (€ 78,77 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 108,54 (€ 102,40 excl. btw) Gemeentelijk Zakboekje Bestuur 2016 BP/GEMZBEL-PB ........ ex. Abonnement: € 70,84 (€ 66,83 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 92,09 (€ 86,88 excl. btw) Becommentarieerd wetboek wegverkeer BP/BWEVE-YB ........ ex. Abonnement: € 118,37 (€ 111,67 excl. btw) -15%** -> € 100,61 (€ 94,92 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 153,88 (€ 145,17 excl. btw) -15%** -> € 130,80 (€ 123,39 excl. btw)Sociaal Zakboekje 2015/2 BP/SOCZ-PB ........ ex. Abonnement: € 113,05 (€ 106,65 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 146,97 (€ 138,65 excl. btw) Marktpraktijken intellectuele eigendom Mededinging 2014 BP/HANP-YBPratiques du marché Propriété intellectuelle ........ ex. Abonnement: € 437,65 (€ 412,88 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 568,94 (€ 536,74 excl. btw) Wetgeving Verzekering 2016 BP/WVER-YB ......... ex. Abonnement: € 157,02 (€ 148,13 excl. btw) ......... ex. Eenmalige aankoop: € 204,12 (€ 192,57 excl. btw)Notarieel zakboekje 2015-2016 - Mémento Notarial 2015-2016 BP/NOTZ-PB ........ ex. Abonnement: € 138,33 (€ 130,50 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 179,83 (€ 169,65 excl. btw) Eindejaarsactie titel/referentie ........ ex. ........ ex. ........ ex. ........ ex.

Bestellen is makkelijk: bel 0800 14 500 fax 0800 17 529 info@wolterskluwer.be shop.wolterskluwer.be

15-0

206-

1 -

V.U

.: H

ans S

uijk

erbu

ijk, R

aghe

no B

usin

ess P

ark,

Mot

stra

at 3

0, 2

800

Mec

hele

n -

Bijs

luite

r bij

AdRe

m v

an 9

dec

embe

r 201

5

In de kijker: Termijnengids

gerechtelijk recht

Kwalitatief informatieaanbod voor de advocaat

December 2015

Al onze prijzen zijn btw inbegrepen. Als u bestelt op shop.wolterskluwer.be, betaalt u geen verzend-kosten. U betaalt pas na ontvangst van de factuur. Bij ondertekening van deze bestelling verklaart u zich akkoord met de verkoopsvoorwaarden van Wolters Kluwer. De verkoopsvoorwaarden kunnen geraadpleegd worden op www.wolterskluwer.be of via email opgevraagd worden: info@wolterskluwer.be. Wolters Kluwer respecteert uw privacy. Uw gegevens worden enkel gebruikt om u op de hoogte te houden van uitgaven en activiteiten van Wolters Kluwer. Checkt u graag wat er over uzelf in ons bestand zit? Of wilt u dat we uw adres schrappen? Neem dan contact op met Wolters Kluwer Belgium nv, Motstraat 30, 2800 Mechelen. Wenst u niet dat uw gegevens worden doorgegeven aan bedrijven of organisaties met interessante informatie voor u, kruis dan dit vakje aan .

Voornaam

Naam

Beroep/Functie

Bedrijf/Organisatie

Juridische Vorm Btw

Straat Nr/bus

Postcode Woonplaats

Tel. Fax

E-mail

Ja, ik wil via e-mail op de hoogte blijven van uw promoties, nieuws en activiteiten.

Datum Handtekening

Al onze prijzen zijn btw inbegrepen. Als u bestelt op shop.wolterskluwer.be, betaalt u geen verzend-kosten. U betaalt pas na ontvangst van de factuur. Bij ondertekening van deze bestelling verklaart u zich akkoord met de verkoopsvoorwaarden van Wolters Kluwer. De verkoopsvoorwaarden kunnen geraadpleegd worden op www.wolterskluwer.be of via email opgevraagd worden: info@wolterskluwer.be. Wolters Kluwer respecteert uw privacy. Uw gegevens worden enkel gebruikt om u op de hoogte te houden van uitgaven en activiteiten van Wolters Kluwer. Checkt u graag wat er over uzelf in ons bestand zit? Of wilt u dat we uw adres schrappen? Neem dan contact op met Wolters Kluwer Belgium nv, Motstraat 30, 2800 Mechelen. Wenst u niet dat uw gegevens worden doorgegeven aan bedrijven of organisaties met interessante informatie voor u, kruis dan dit vakje aan .

Mijn WATERDICHTE GARANTIE: indien ik, om welke reden ook, niet tevreden zou zijn over de bestelde publicatie(s) (met uitzondering van e-books), dan stuur ik ze binnen de 14 dagen na ontvangst terug. Wolters Kluwer bezorgt mij dan een creditnota. Zonder discussie, zonder vragen. Stuur mij dus zo snel mogelijk de publicatie(s) die ik hiernaast aankruis.

Dhr Mevr

� Gratis levering

� Betaal na ontvangst op factuur of via Zoomit

� Bestel in enkele clicks

� Snellere verwerking van uw bestelling

Bestel eenvoudiger online: shop.wolterskluwer.be

Uw klantenreferentie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15-0206-1

Ja, ik vervolledig mijn bibliotheek.

* Deze korting is geldig tot en met 15 januari 2016 op de eerste factuur.** Deze korting is geldig tot en met 31 december 2015 op de eerste factuur.

15-0

206-

1

EINDEJAARS-PROMOTIES

EINDEJAARS-

14

M&D Seminars biedt opleidingen aan over juridische en juridisch-fiscale thema’s. De opleidingen zijn bedoeld voor advocaten, notarissen, bedrijfsrevisoren, accountants en belastingconsulenten, magistraten en financiële functies met een goede juridische voorkennis.

Elk jaar organiseert M&D Seminars meer dan 120 opleidingen voor 5.000 juristen.

Een greep uit de ingeplande actua-opleidingenn 15.12 De taxshift: impact van de nieuwe fiscale bepalingen Sint-Niklaas

n 14.01 De nieuwe omgevingsvergunning: klaar voor de start Gent

n 21.01 Een ‘slim’ huwelijkscontract en een ‘slim’ testament anno 2016 Leuven

n 22.01 Actualia intellectuele eigendomsrechten Gent

n 26.01 De bescherming van het onroerend erfgoed in het Vlaams Gewest Gent

n 29.01 Auteursrechten in de inkomstenbelastingen Kontich

www.mdseminars.be

M&D Seminars werd opgericht in 1990. Sinds 2013 maakt M&D Seminars deel uit van Kluwer Opleidingen nv.

Juridische actualiteit

adv-LA-KluwOpl-180x180mm-09112015.indd 1 12/11/15 09:38shop.wolterskluwer.be

Wolters Kluwert.a.v. klantenserviceDA 850-113-2Ragheno Business ParkMotstraat 302800 Mechelen

ONNODIG TE FRANKEREN

2 11

In de kijker: Termijnengids gerechtelijk recht

GERECHTELIJK RECHT

Termijnengids gerechtelijk recht

Auteurs: K. Vindevogel, H. De Clerck

Deze termijnengids is gebaseerd op de editie van 1996 van de hand van gerechtsdeurwaarders Roger Dujardin en Erik Verstraeten, en advocaat Sigrid Leroy. De gids geeft artikelsgewijs alle termijnen weer die voorkomen in het Gerechtelijk Wetboek (bijgewerkt tot juni 2015) , waar nodig wordt ver-wezen naar de meest recente rechtspraak en rechtsleer, relevant voor de betreffende materie.

Een handig trefwoordenregister maakt het zakboekje tot ideaal hulpmiddel voor de praktijkjurist.

Bekijk de volledige inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/TGER-BI15001

Bestelcode: BP/TGER-BI15001 Omvang: +/- 190 pagina's Eenmalige aankoop: € 72,56 (€ 68,45 excl. btw)

Nieuw boek

Bijlage - Insert Wolters Kluwer bij Ad Rem - december 2015

Ontdek de voordelen op shop.wolterskluwer.be of bel 0800/14 500

Eindejaarsactie

* D

eze

kort

inge

n zi

jn g

eldi

g va

naf 7

dec

embe

r 201

5 t.e

.m. 1

5 ja

nuar

i 201

6 en

enk

el o

p de

een

mal

ige

aank

oop

Schaderegeling in België Auteur: H. Ulrichts

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/R_P-BI13075Eenmalige aankoop: € 160,06 (incl. btw) -15%* -> € 136,05 (incl. btw)

Regres in de WAM: een ander verhaal? Auteur: J.-B. Petitat

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/R_P-BI14076Eenmalige aankoop: € 69,81 (incl. btw) -15%* -> € 59,34 (incl. btw)

De rechtstreekse aanspraak in de orderovereenkomst Auteur: R. Gillis

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/R_P-BI14077Eenmalige aankoop: € 77,66 (incl. btw) -15%* -> € 66,01 (incl. btw)

Testamenten- derde (herziene) uitgave Auteur: R. Dillemans

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/BBP-BI12032Eenmalige aankoop: € 171,60 (incl. btw) -15%* -> € 145,86 (incl. btw)

De hervorming van de roerende zakelijke zekerheden Auteur: E. Dirix

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/NWPV-BI13051Eenmalige aankoop: € 87,78 (incl. btw) -15%* -> € 74,61 (incl. btw)

Burgerlijk bewijsrecht Auteur: B. Cattoir

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/APR-BI13077Eenmalige aankoop: € 152,81 (incl. btw) -15%* -> € 129,89 (incl. btw)

Burgerlijkrecht

Eindejaarsactie-15%*

EindejaarsactieBestel vóór 15 januari 2016 en ontvang 15% korting!*

-15%*-15%*

2

Burgerrechtelijke heling Auteur: M. A. Masschelein

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/APR-BI13078Eenmalige aankoop: € 39,86 (incl. btw) -15%* -> € 33,88 (incl. btw)

Beslag Auteurs: E. Dirix, K. Broeckx

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/APR-BI10072Eenmalige aankoop: € 157,01 (incl. btw) -15%* -> € 133,46 (incl. btw)

Leegstand en onbewoonbaarheid van vastgoed in het Vlaamse Gewest Auteurs: M. Deweirdt, B. Mammarella

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/RNPS-BI13050Eenmalige aankoop: € 61,10 (incl. btw) -15%* -> € 51,94 (incl. btw)

Uitvoerend onroerend beslag en rangregeling Auteur: D. Michiels

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/RNPS-BI13053Eenmalige aankoop: € 84,50(incl. btw) -15%* -> € 71,83 (incl. btw)

Handboek appartementsrecht Auteur: R. Timmermans

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/RNPS-BI14056Eenmalige aankoop: € 309,40 (incl. btw) -15%* -> € 262,99 (incl. btw)

Praktische gids voor de vastgoedmakelaar Auteur: R. Timmermans

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/PGMAKE-BI13001Eenmalige aankoop: € 98,00 (incl. btw) -15%* -> € 83,30 (incl. btw)

Praktische gids voor de syndicus Auteur: R. Timmermans

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/PGSYN-BI12001Eenmalige aankoop: € 130,00 (incl. btw) -15%* -> € 110,50 (incl. btw)

De wet betreffende de familie- en jeugdrechtbank Auteurs: P. Senaeve, A. Bekkers

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/NWPV-BI14052Eenmalige aankoop: € 193,70 (incl. btw) -15%* -> € 164,65 (incl. btw)

Onbekwaamheid en bescherming Auteurs: V. Bertouille, K. Rotthier, E. Van den EedenPraktische handleiding meerderjarige onbekwameBekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/VOORBEW-BI14001Eenmalige aankoop: € 111,00 (incl. btw) -15%* -> € 94,35 (incl. btw)

Ontdek de voordelen op shop.wolterskluwer.be of bel 0800/14 500

Familierecht

3

Ontdek de voordelen op shop.wolterskluwer.be of bel 0800/14 500

Openbaar Ministerie Auteur: L. Huybrechts

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/ARTCOMM-BI14002Eenmalige aankoop: € 63,58 (incl. btw) -15%* -> € 54,04 (incl. btw)

Balie Auteurs: J. Stevens, I. Vandevelde, J. Verbist

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/ARTCOMM-BI13001Eenmalige aankoop: € 174,21 (incl. btw) -15%* -> € 148,08 incl. btw)

De nieuwe wet op het bewind Auteur: T. Wuyts

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/NWPV-BI13049Eenmalige aankoop: € 207,99 (incl. btw) -15%* -> € 176,79 (incl. btw)

Handelshuur Auteurs: L. Linders, A. Linders

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/ARTCOMM-BI14001Eenmalige aankoop: € 114,45 (incl. btw) -15%* -> € 97,28 (incl. btw)

Koop en verkoop van onroerend goed met inschakeling van een vastgoedmakelaar Auteur: R. Timmermans

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/R_P-BI14079Eenmalige aankoop: € 166,40 (incl. btw) -15%* -> € 141,44 (incl. btw)

Voorwaardelijke verbintenissen Auteur: J. del Corral

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/R_P-BI14080Eenmalige aankoop: € 76,70(incl. btw) -15%* -> € 62,20 (incl. btw)

Deel 2 Bijzondere overeenkomsten A. Verkoop: Deel 2 Gevolgen van de koop Auteur: B. Tilleman

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/BBP-BI12031Eenmalige aankoop: € 344,50 (incl. btw) -15%* -> € 292,83 (incl. btw)

Goederenrecht Auteur: V. Sagaert

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/BBP-BI14034Eenmalige aankoop: € 310,70 (incl. btw) -15%* -> € 264,10 (incl. btw)

Fusies en splitsingen van Belgische vennootschappen Editors: T. Baart, M. Van tieghem

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/RNPS-BI14054Eenmalige aankoop: € 72,80 (incl. btw) -15%* -> € 61,88 (incl. btw)

Gerechtelijk recht

Handels- en economisch recht

4

Ontdek de voordelen op shop.wolterskluwer.be of bel 0800/14 500

Praktische gids voor schuldbemiddelaars Auteurs: E. Van Acker, C. Verbeke, B. Wylleman

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/PGSCHUL-BI13001Eenmalige aankoop: € 155,00 (incl. btw) -15%* -> € 131,75 (incl. btw)

Praktische gids voor vereffenaars en vennootschappen Editors: A. Alders, D. Pardo

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/PGVER-BI13001Eenmalige aankoop: € 113,73 (incl. btw) -15%* -> € 96,67 (incl. btw)

De orgaantransplantatiewet Auteur: N. Broeckx

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/ARTCOMM-BI13004Eenmalige aankoop: € 54,60 (incl. btw) -15%* -> € 46,41 (incl. btw)

Openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn Vlaamse gemeenschap Auteurs: L. M. Veny, I. Carlens

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/APR-BI14080Eenmalige aankoop: € 134,09 (incl. btw) -15%* -> € 113,98 (incl. btw)

Overzicht van het Belgisch administratief recht Auteurs: A. Mast (†), J. Dujardin, M. Van Damme, J. Vande Lanotte

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/OBAR-BI14001Eenmalige aankoop: € 239,00 (incl. btw) -15%* -> € 203,15 (incl. btw)

De wet van 26 december 2013 betreffende het eenheidsstatuut Auteur: J. De Wortelaer

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/NWPV-BI14053Eenmalige aankoop: € 109,21 (incl. btw) -15%* -> € 92,83 (incl. btw)

Terbeschikkingstelling van werknemers en uitzendarbeid Auteur: L. Eliaerts

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/APR-BI14079Eenmalige aankoop: € 171,30 (incl. btw) -15%* -> € 145,61 (incl. btw)

Het verval van het recht tot sturen Auteur: R. Beirinckx

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/R_P-BI14078Eenmalige aankoop: € 113,28 (incl. btw) -15%* -> € 96,29 (incl. btw)

Beginselen van strafrechtspleging Auteur: R. Declercq

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/BESTRAP-BI13001Eenmalige aankoop: € 345,00 (incl. btw) -15%* -> € 293,25 (incl. btw)

Publiekrecht

Sociaalrecht

Strafrecht

meester Nathalie Labeeuwadvocaat-vennoot Cazimir

meester Ann Maelfaitadvocaat-vennoot Rivus Advocaten

SpRekeR(S)

PROGRAMMAvanaf 08.45 u. registratie van de deelnemers09.30 u. start van de uiteenzetting (pauze rond 11.15 u.)

Sessie 1. Een slim huwelijkscontract 2016. Hoe latere betwistingen en problemen vermijden en tegelijk de fiscale druk verlagen? (meester Nathalie Labeeuw)• (Doorgaans) te schrappen clausules: sterfhuisclausules en contractuele erfstelling• Inbreng van eigen goed met terugname versus inbreng onder ontbindende voorwaarde• Optioneel karakter van huwelijksbedingen: de geldigheid op burgerrechtelijk vlak, de impact van de fiscale

neutraliteit.• De volledige (via een verblijvingsbeding) of gedeeltelijke (via een keuzebeding) toebedeling van de

gemeenschap aan de langstlevende: burgerrechtelijke en fiscale implicaties.• Het finaal verrekenbeding, waarbij in een stelsel van scheiding van goederen bij overlijden of bij echtscheiding een

verrekening wordt toegepast: burgerrechtelijke en fiscale analyse. • Tontine en aanwas in samenloop met huwelijkscontracten: mogelijke redenen om hiervoor te kiezen, aandacht voor

het aanwasbeding met optie, fiscale analyse.

Slimme clausules: welke zijn nog mogelijk anno 2016?

rond 12.45 u. mogelijkheid tot vraagstelling en einde van sessie 113.00 u. broodjesbuffet en registratie van de deelnemers aan sessie 213.45 u. start van sessie 2 (pauze rond 15.15 u.)

Sessie 2. Een slim testament anno 2016. Hoe latere betwistingen en problemen vermijden en tegelijk de fiscale druk verlagen? (meester Ann Maelfait)• Analyse van clausules met hoofdzakelijk civielrechtelijke doelstellingen aan de hand van een modeltestament

Betwistingen en problemen vermijden- Versterking van de positie van de langstlevende echtgenoot of partner. - planning voor kinderloze echtparen- planning voor ouders van een gehandicapt kind- planning voor nieuwsamengestelde gezinnen (stiefouder-nalatenschappen)- planning met minderjarige erfgenamen- Behoud van het familievermogen- planning van internationale nalatenschappen

Slimme clausules- Rechtskeuze- Aanduiding van een algemeen legataris/devolutie- Fideïcommis de residuo (restlegaat)- Uitsluiting ouderlijk vruchtgenot- Bewindsclausule- Aanduiding van een voogd over minderjarige kinderen- Aanduiding van een testamentuitvoerder- Modalisering van het recht van omzetting van het vruchtgebruik- De alternatieve beschikking als sluitstuk.

• Analyse van clausules met hoofdzakelijk fiscale doelstellingen aan de hand van een aantal casussen met cijfervoorbeelden.

Fiscale druk verlagen- kort overzicht van enkele basisregels inzake erfbelasting (tariefgroepen, progressiviteit, splitsing roerend en

onroerend, enz.). - Handleiding om fiscale druk te verlagen: schrappen van dure clausules, afwijken van dure wettelijke devolutie,

maximaal gebruik maken van vrijstellingen, maximale spreiding over roerend en onroerend vermogen,...- Wat is de impact van de Vlaamse Codex Fiscaliteit?

Slimme clausules: welke zijn nog mogelijk anno 2016?

rond 17.15 u. mogelijkheid tot vraagstelling

DOeLgROep

‹ advocaten, notarissen, bedrijfsjuristen, magistraten

‹ accountants, belastingconsulenten, bedrijfsrevisoren, boekhouders/fiscalisten

‹ verantwoordelijken van bank- en financiële instellingen

Studiedagdonderdag 21 januari 2016 | Faculty club - leuven

Een ‘slim’ huwelijkscontracten een ‘slim’ testament anno 2016

16-2101-A3-SD-L

Met de mogelijkheidhet boek

‘nieuwe erfbelasting in de vlaamse codex Fiscaliteit’

(van j. ruysseveldt 2015 ter waarde van �95)

aan gunsttarief te kopen

Twee praktijkgerichte sessies (deelnemers kunnen zich apart inschrijven voor elk van de sessies)

COMBINEER:

+ ABONNEMENT

Ad Rem - 9 december 2015

Bijlage - Insert M&D Seminars bij Ad Rem - december 2015

DeeLNAMepRIjS

16-2101-A3-SD-L

INSCHRIjVINgSFORMULIeR

NAAM -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

VOORNAAM ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

FUNCTIe ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BeDRIjF ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ONDeRNeMINgSNUMMeR -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

STRAAT ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ NR.-----------------------

pOSTCODe -------------------- geMeeNTe -----------------------------------------------------------------------------------------------

e-MAIL ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

TeL. -------------------------------------------------------------------- FAX -------------------------------------------------------------------

NR. ABONNeMeNT (graag invullen indien van toepassing) -----------------------------------------------------------------------

FACTURATIEGEGEVENS

BeDRIjF ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BTW-NUMMeR ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

e-MAIL -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

STRAAT ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ NR.----------------------

pOSTCODe -------------------- geMeeNTe -----------------------------------------------------------------------------------------------

schrijft in voor de opleiding Een ‘slim’ huwelijkscontract en een ‘slim’ testament anno 2015 – 21 januari 2016 en betaalt na ontvangst factuur.

sessie 1. een ‘slim’ huwelijkscontractsessie 2. een ‘slim’ testamentbeide sessies

zonder boekmet boek ‘Nieuwe Erfbelasting in de Vlaamse Codex Fiscaliteit’

wenst een uitgeprinte versie van de documentatie (in uitzonderlijke gevallen per post toegestuurd na het seminarie)

wenst volgende boeken te kopen aan gunsttarief:(Duid uw keuze aan) Het testament. Enkele basisbeginselen - 2015 gunsttarief: €55 (excl. 6% btw) - uitgave Larcier ter waarde van €70 Vermogensplanning met Effect na Overlijden. Erfrecht en testament – 2014 gunsttarief: €95 (excl. 6% btw) – uitgave Larcier ter waarde van € 114 Vermogensplanning voor en door beschermde personen - 2014 gunsttarief: €60 (excl. 6% btw) - uitgave Intersentia ter waarde van €75 Vermogens- & successieplanning met minderjarige kinderen - 2014 gunsttarief: €75 (excl. 6% btw) - uitgave Indicator ter waarde van €85

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- HANDTekeNINg

“Uw adresgegevens worden door ons in een bestand opgenomen, zodat wij u op de hoogte kunnen houden van onze opleidingen. Overeenkomstig de Wet tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens

van 8.12.1992 heeft u het recht op inzage en correctie van de door ons bewaarde informatie.”

! enkel schriftelijke annulatie wordt aanvaard (per brief - per fax) tot 2 weken voor de opleiding ! Nadien blijft het volledige inschrijvingsgeld verschuldigd. Het is toegelaten een ingeschreven deelnemer door

een andere persoon te vervangen.

TERUG STUREN OF FAxEN NAAR: M&D Seminars | eikelstraat 38 | 9840 De pinte | T 09 224 31 46 | F 09 225 32 17 | info@mdseminars.be

‹ € 169 (excl. 21% btw) per sessie, inclusief documentatie (digitaal bezorgd), broodjesbuffet en koffie-frisdranken.

‹ €299 (excl. 21% btw) voor beide sessies, inclusief documentatie (digitaal bezorgd), broodjesbuffet en koffie-frisdranken.

‹ €75 (excl. 21% btw) supplement voor het boek ‘Nieuwe Erfbelasting in de Vlaamse Codex Fiscaliteit’ (van j. Ruysseveldt 2015 ter waarde van €95).

‹ €30 (excl. 21% btw) supplement voor een uitgeprinte versie van de documentatie (per sessie).

‹ ABONNEMENT M&D Als u een abonnement neemt bij

M&D Seminars, geniet u van een aanzienlijke korting!=> ALLE INFO OP www.MDSEMINARS.BE BINNEN DE RUBRIEk kORTING

‹ SUBSIDIEMAATREGEL kMO-PORTEFEUILLE

De aanvraag moet ten laatste 14 dagen na aanvang van de opleiding ingediend worden! Het bedrag exclusief btw, cateringkosten en cursusmateriaal komt in aanmerking.

gelieve in ieder geval te wachten tot u een factuur heeft ontvangen om kMO-portefeuille aan te vragen, zodat u voor het juiste bedrag subsidie kan aanvragen. Zo vermijdt u het risico dat uw aanvraag door M&D Seminars zal geweigerd worden, wegens niet-conform met de nieuwe richtlijnen vanaf 1 januari 2013!

erkenningsnummer: DV.O215472=> ALLE INFO OP www.MDSEMINARS.BE BINNEN DE RUBRIEk kORTING

‹ AANwEzIGHEIDSATTEST De aanvraag gebeurt op het einde

van de opleiding. Orde van Vlaamse Balies: 4 juridische punten per sessie Nationale kamer van Notarissen:

aanvraag ingediend voor 3,5 uren per sessie

FSMA: 3,5 punten per sessie voor tussenpersonen bank en beleggingen

BIV/BIBF/IBR: 4 uren per sessie IAB-B0306/2013-01: 3,5 uren per sessie

Ad Rem - 9 december 2015

prof. dr. Fabienne BrisonVUBrussel en KU Leuvenadvocaat-vennoot Hoyng Monegier voorzitster van de Belgische Vereniging voor Auteursrecht

prof. dr. Marie-Christine JanssensCentrum voor Intellectuele Rechten KU Leuven en K.U.Brussel

meester Paul Maeyaertadvocaat-vennoot Altiusdocent “European trademark law” (Ulg) prof. dr. Hendrik Vanhees UAntwerpen en UGent

SpREKER(S)

In een maatschappij waarin kennis de belangrijkste grondstof vormt, is de bescherming van intellectuele eigendom tegen piraterij cruciaal. Op Belgisch en Europees vlak werden de afgelopen jaren tegen hoog tempo wetgevende initiatieven genomen en ook op mondiaal niveau zien nieuwe beschermingsstatuten het levenslicht. Het doel van deze studiedag is om de nieuwe belangwekkende ontwikkelingen inzake het intellectueel eigendomsrecht toe te lichten, zowel aan de hand van recente rechtspraak als van de nationale wetgeving en de internationale verdragen. De uiteenzetting is opgebouwd rondom de verschillende subdomeinen van het intellectuele eigendomsrecht:

auteurs-, software-, databanken-, modellen-, merken- en octrooirecht.

PROGRAMMA

vanaf 09.30 u. registratie van de deelnemers 10.00 u. start van de uiteenzetting (pauze rond 11.30 u.)

• Inleiding. Integratie van de IE-wetten in het Wetboek Economisch Recht• Octrooirecht (meester paul Maeyaert)• Merkenrecht (prof. dr. Marie-Christine Janssens)

13.00 u. broodjesbuffet 13.45 u. start van de uiteenzetting (pauze rond 14.45 u.)

• Auteursrecht (prof. dr. Fabienne Brison)• Tekeningen en Modellen (prof. dr. Hendrik Vanhees)

rond 16.30 u. einde van de studiedag

DOELGROEp

‹ advocaten, bedrijfsjuristen, magistraten

‹ accountants, bedrijfsrevisoren, belastingconsulenten, boekhouders/fiscalisten

‹ financiële en algemene directies met goede vooropleiding

StudiedagVrijdag 22 januari 2016 | Holiday inn expo gent

Actualia intellectuele eigendomsrechten

Overzicht van de recente ontwikkelingenin wetgeving en rechtspraak

in het auteurs-, software-, databanken-, modellen-, merken- en octrooirecht

16-2201-A3-SD-G

inclusief de‘ip codex 2015’

(uitgave larcier ter waarde van �115)

COMBInEER:

+ ABOnnEMEnT

Ad Rem - 9 december 2015

DEELnAMEpRIJS

16-2201-A3-SD-G

InSCHRIJVInGSFORMULIER

nAAM -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

VOORnAAM ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

FUnCTIE ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BEDRIJF ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

OnDERnEMInGSnUMMER -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

STRAAT ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ nR.-----------------------

pOSTCODE -------------------- GEMEEnTE -----------------------------------------------------------------------------------------------

E-MAIL ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

TEL. -------------------------------------------------------------------- FAX -------------------------------------------------------------------

nR. ABOnnEMEnT (graag invullen indien van toepassing) -----------------------------------------------------------------------

FACTURATIEGEGEVEnS

BEDRIJF ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BTW-nUMMER ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

E-MAIL -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

STRAAT ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ nR.----------------------

pOSTCODE -------------------- GEMEEnTE -----------------------------------------------------------------------------------------------

schrijft in voor de opleiding Actualia intellectuele eigendomsrechten – 22 januari 2016 en betaalt na ontvangst factuur.

wenst volgende boeken te kopen aan gunsttarief:(Duid uw keuze aan) Auteursrecht – Capita selecta 2015 Gunsttarief: €70 (excl. 6% btw) - uitgave Larcier ter waarde van €85 Basiswetteksten inzake het recht van de intellectuele eigendom Gunsttarief: €28 (excl. 6% btw) - uitgave Intersentia ter waarde van €35 De wettelijke regeling inzake auteurscontracten 2012 Gunsttarief: €50 (excl. 6% btw) - uitgave Kluwer ter waarde van €62,39

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- HAnDTEKEnInG

“Uw adresgegevens worden door ons in een bestand opgenomen, zodat wij u op de hoogte kunnen houden van onze opleidingen. Overeenkomstig de Wet tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens

van 8.12.1992 heeft u het recht op inzage en correctie van de door ons bewaarde informatie.”

! Enkel schriftelijke annulatie wordt aanvaard (per brief - per fax) tot 2 weken voor de opleiding ! nadien blijft het volledige inschrijvingsgeld verschuldigd. Het is toegelaten een ingeschreven deelnemer door

een andere persoon te vervangen.

TERUG STUREn OF FAxEn nAAR: M&D Seminars | Eikelstraat 38 | 9840 De pinte | T 09 224 31 46 | F 09 225 32 17 | info@mdseminars.be

‹ €279 (excl. 21% btw) inclusief de ‘IP codex 2015’ (uitgave Larcier ter waarde van € 115), broodjesbuffet en koffie-frisdranken.

‹ ABOnnEMEnT M&D Als u een abonnement neemt bij M&D

Seminars, geniet u van een aanzienlijke korting!=> AllE InFO OP WWW.MDSEMInARS.BE BInnEn DE RUBRIEk kORTInG

‹ SUBSIDIEMAATREGEl kMO-PORTEFEUIllE

De aanvraag moet ten laatste 14 dagen na aanvang van de opleiding ingediend worden! Het bedrag exclusief btw, cateringkosten en cursusmateriaal komt in aanmerking.

Gelieve in ieder geval te wachten tot u een factuur heeft ontvangen om KMO-portefeuille aan te vragen, zodat u voor het juiste bedrag subsidie kan aanvragen. Zo vermijdt u het risico dat uw aanvraag door M&D Seminars zal geweigerd worden, wegens niet-conform met de nieuwe richtlijnen vanaf 1 januari 2013!

Erkenningsnummer: DV.O215472=> AllE InFO OP WWW.MDSEMInARS.BE BInnEn DE RUBRIEk kORTInG

‹ AAnWEzIGHEIDSATTEST De aanvraag gebeurt op het einde

van de opleiding. Orde van Vlaamse Balies:

6 juridische punten BIV/BIBF/IBR: 6 uren IAB-B0306/2013-01: 5,5 uren

Ad Rem - 9 december 2015

meester Joris J. De Smetadvocaatplaatsvervangend raadsheer hof van beroep te Gent

Spreker(S)

Met deze studienamiddag wordt een grondige analyse gebracht van de huidige stand van zaken voor ondernemingen in moeilijkheden, en dit aan de hand van 15 praktijkgerichte vragen.Zowel een aantal aandachtspunten bij faillissement komen aan bod, als de alternatieve mogelijkheden voor de onderneming in moeilijkheden (procedure WCO - deficitaire vereffening) en tevens wordt er stilgestaan bij de interferenties van de Wet Continuïteit Ondernemingen met het faillissementsrecht, onder meer op het vlak van het verloop van de procedure, de overdracht van de onderneming, de boedelschulden en het strafrecht. Het boek ‘Ondernemingen in moeilijkheden – Grondige analyse van de faillissementswet en de strafrechtelijke bepalingen’ dat aan elke deelnemer wordt bezorgd, richt zich tot elkeen die in het faillissementsrecht geïnteresseerd is in het algemeen en tot alle actoren van het faillissementsrecht in het bijzonder (rechters-commissarissen, griffiers, magistraten, curatoren, advocaten, bank- en bedrijfsjuristen en de zogenaamde cijferberoepen accountants, bedrijfsrevisoren en boekhouders).

PROGRAMMAvanaf 12.30 u. registratie van de deelnemers (broodjesbuffet voorzien)13.30 u. start van de uiteenzetting (pauze rond 15.15 u.)

Wordt behandeld:1. De deficitaire vereffening: volwaardig alternatief voor het faillissement van de onderneming in moeilijkheden?

en wat met de schuldeisers?2. De preventie en de opvolging van ondernemingen in moeilijkheden: wat zijn taken voor de cijferberoepen en

hoe zit het nu met hun hun eventuele aansprakelijkheid?3. Wat is de strafrechtelijke verantwoordelijkheid van de gefailleerde of haar bestuurders/zaakvoerders in het licht

van een voorafgaande procedure WCO?4. De verificatie van de aangiften van schuldvordering: hoe de puntjes op de “i” plaatsen?5. Quid inzake de sanctionering van de curator wegens niet-tijdige doorstorting van de gelden naar de Deposito-

en Consignatiekas?6. De overdracht van een onderneming in moeilijkheden: wat zijn de miskende mogelijkheden van artikel 75 §4

Faill.W.?7. De overdracht onder gerechtelijk gezag: wat is de waarde van de onderneming bedoeld in artikel 62 WCO? Hoe

te handelen als er maar één bieder is? 8. De overdracht onder gerechtelijk gezag: wat met het aspect van de tewerkstelling?9. Welke zijn de wolfijzers en schietgeweren verscholen in artikel 61 WCO en cao nr. 102?10. Hoe zit het nu met de kosten voor het gebruik van “failmanager”?11. Wat is de rol van de rechter-commissaris bij het verzoek tot verschoning van de gefailleerde?12. Wat zijn de rechten van de tweede hypothecair ingeschreven schuldeiser na het faillissement van de

schuldenaar, wanneer hij de vervolging tot uitwinning reeds voor faillissement had ingesteld?13. Wat zijn de rechten van de werknemers bij de verdeling door de faillissementscurator van het gerealiseerd

actief?14. Wat zijn de aandachtspunten inzake de burgerlijke partijstelling door de faillissementscurator in het strafproces

tegen de gefailleerde of haar bestuurders/zaakvoerders?15. Welke zijn de krachtlijnen van de nieuwe europese Insolventieverordening?

rond 17.00 u. mogelijkheid tot vraagstelling

DOelGrOep

‹ advocaten, bedrijfsjuristen, magistraten

‹ accountants, belastingconsulenten, bedrijfsrevisoren, boekhouders/fiscalisten

‹ (kandidaat)gerechtsdeur-waarders

‹ financiële verantwoordelijken, financiële adviseurs

Studienamiddagdonderdagnamiddag 28 januari 2016 | Hotel Serwir – Sint niklaaS

16-2801-A3-SND-SN

inclusief het boek ‘ondernemingen

in moeilijkheden – grondige analyse van de faillissementswet en de

strafrechtelijke bepalingen’ (uitgave Story Publisherster waarde van �138)

Ondernemingen in moeilijkheden: een analyse aan de hand van

15 praktijkgerichte vragen

Ad rem - 9 december 2015

Bijlage - Insert M&D Seminars bij Ad rem - december 2015

COMbineeR:

+ AbOnneMent

DeelNAMeprIjS

‹ €295 (excl. 21% btw) inclusief het boek ‘Ondernemingen in moeilijkheden: Grondige analyse van de faillissementswet en de strafrechtelijke bepalingen’ (uitgave Story publishers ter waarde van € 138), broodjesbuffet en koffie-frisdranken.

‹ AbOnneMent M&D Als u een abonnement neemt bij

M&D Seminars, geniet u van een aanzienlijke korting!=> Alle infO OP WWW.MDSeMinARS.be binnen De RubRiek kORtinG

‹ SubSiDieMAAtReGel kMO-PORtefeuille

De aanvraag moet ten laatste 14 dagen na aanvang van de opleiding ingediend worden! Het bedrag exclusief btw, cateringkosten en cursusmateriaal komt in aanmerking.

Gelieve in ieder geval te wachten tot u een factuur heeft ontvangen om kMO-portefeuille aan te vragen, zodat u voor het juiste bedrag subsidie kan aanvragen. Zo vermijdt u het risico dat uw aanvraag door M&D Seminars zal geweigerd worden, wegens niet-conform met de nieuwe richtlijnen vanaf 1 januari 2013!

erkenningsnummer: DV.O215472=> Alle infO OP WWW.MDSeMinARS.be binnen De RubRiek kORtinG

‹ AAnWeziGheiDSAtteSt De aanvraag gebeurt op het einde van

de opleiding. Orde van Vlaamse Balies: 4 juridische punten BIV/BIBF/IBr: 4 uren IAB-B0306/2013-01: 3,5 uren

NAAM -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

VOOrNAAM ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

FUNCTIe ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BeDrIjF ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ONDerNeMINGSNUMMer -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

STrAAT ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Nr.-----------------------

pOSTCODe -------------------- GeMeeNTe -----------------------------------------------------------------------------------------------

e-MAIl ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Tel. -------------------------------------------------------------------- FAX -------------------------------------------------------------------

Nr. ABONNeMeNT (graag invullen indien van toepassing) -----------------------------------------------------------------------

fACtuRAtieGeGeVenS

BeDrIjF ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BTW-NUMMer ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

e-MAIl -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

STrAAT ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Nr.----------------------

pOSTCODe -------------------- GeMeeNTe -----------------------------------------------------------------------------------------------

schrijft in voor de opleiding Ondernemingen in moeilijkheden: een grondige analyse – 28 januari 2016 en betaalt na ontvangst factuur.

wenst volgende boeken te kopen aan gunsttarief:(Duid uw keuze aan) beslagzakboekje 2015 Gunsttarief: €85 (excl. 6% btw) – uitgave kluwer ter waarde van € 100,76 Wet en Duiding insolventie 2014 Gunsttarief: €85 (excl. 6% btw) – uitgave larcier ter waarde van €96,00 het voorrecht van de onbetaalde verkoper Gunsttarief: €38 (excl. 6% btw) – uitgave kluwer ter waarde van €47,07 De hervorming van de roerende zakelijke zekerheden Gunsttarief: €75 (excl. 6% btw) – uitgave kluwer ter waarde van €87,78 Praktische gids voor vereffenaars van vennootschappen Gunsttarief: €85 (excl. 6% btw) – uitgave kluwer ter waarde van € 113,73 faillissementswet anno 2008 Gunsttarief: €85 (excl. 6% btw) – uitgave kluwer ter waarde van € 110,51

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- HANDTekeNING

“Uw adresgegevens worden door ons in een bestand opgenomen, zodat wij u op de hoogte kunnen houden van onze opleidingen. Overeenkomstig de Wet tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens

van 8.12.1992 heeft u het recht op inzage en correctie van de door ons bewaarde informatie.”

! enkel schriftelijke annulatie wordt aanvaard (per brief - per fax) tot 2 weken voor de opleiding ! Nadien blijft het volledige inschrijvingsgeld verschuldigd. Het is toegelaten een ingeschreven deelnemer door

een andere persoon te vervangen.

teRuG StuRen Of fAxen nAAR: M&D Seminars | eikelstraat 38 | 9840 De pinte | t 09 224 31 46 | f 09 225 32 17 | info@mdseminars.be

INSCHrIjVINGSFOrMUlIer

16-2801-A3-SND-SN Ad rem - 9 december 2015

meester Steven Brouwersadvocaat-bemiddelaar in familiezakendocent UAntwerpen PAO Bemiddeling

SPreker(S)

In het cahier ‘Echtscheiding en scheiding van tafel en bed. Overzicht rechtspraak 2007-2014’, dat elke deelnemer aan deze studienamiddag ontvangt, bespreekt meester Steven Brouwers heel wat knelpunten, met verwijzing naar de standpunten in de doctrine, en de wetswijzigingen t.g.v. de wet op de invoering van de familie- en jeugdrechtbank. Het cahier is aldus een geactualiseerde handleiding van het echtscheidingsrecht. Tijdens deze studienamiddag wordt deze knelpunten door de spreker op een praktijkgerichte wijze geanalyseerd en geschetst in een breder kader.

PROGRAMMAvanaf 12.30 u. registratie van de deelnemers (broodjesbuffet voorzien)13.30 u. start van de uiteenzetting (pauze rond 15.15 u.)

1. Alimentatie o.a.:• uitkering na echtscheiding: het onbenut laten van mogelijkheden, impact alimentatie in kort geding op het

bedrag van de uitkering na echtscheiding,• uitkering na echtscheiding: aanzienlijke terugval van de economische situatie, terugval omwille van het

huwelijk of omwille van de echtscheiding?• uitkering na echtscheiding: is er discriminatie tussen de ‘zware fout’ en ‘partnergeweld’ als uitsluitingsgrond

voor een uitkering?• onderhoudsgeld als voorlopige maatregel: invloed van de fout van de alimentatiegerechtigde.

2. Kinderen o.a.:• grootouders versus ouders: rechtsgrond en dwangsom,• eenzijdige inschrijving kind bevolkingsregisters,• ‘ultra of intra petita’ regeling van het verblijf,• procesonbekwaamheid van minderjarigen.

3. EOT o.a.:• conventionele onverdeeldheid: voor hoelang?• waardering vermogensbestanddelen,• dadingsexceptie bij ‘vergeten’ vermogensbestanddelen,• gekwalificeerde benadeling en subjectieve waarde,• onuitgegeven rechtspraak, bespreking van clausules, interpretatie en de rol van de beslagrechter,• uitkering: betekenis van ‘vrij van belastingen’, uitlegging van een indexatieclausule.

4. EOT o.a.:• afhalen van geld vóór de inleiding echtscheiding,• het door lopen van vermogensrechtelijke kortgedingmaatregelen na de echtscheiding,• het gebruik van art. 19, derde lid Ger.W. in het kader van de vereffening-verdeling na echtscheiding,• afstand van hoger beroep.

rond 17.00 u. mogelijkheid tot vraagstelling

dOelGrOeP

‹ advocaten, notarissen, bedrijfsjuristen, magistraten

‹ accountants, bedrijfsrevisoren, belastingconsulenten, boekhouders/fiscalisten

StudienamiddagDinSDagnamiDDag 2 februari 2016 | faculty club - leuven

16-0202-A2-SNd-l

inclusief het cahier ‘echtscheiding en scheiding

van tafel en bed. Overzicht rechtspraak

2007-2014’(uitgave larcier

ter waarde van �60)

Alimentatie, het ouderlijk gezag,de echtscheiding en de EOT

in het bijzonder:bespreking van diverse knelpunten

COMBinEER:

+ ABOnnEMEnT

Ad rem - 9 december 2015

deelNAmePrIjS

‹ € 149 (excl. 21% btw) inclusief het cahier ‘Echtscheiding en scheiding van tafel en bed. Overzicht rechtspraak 2007-2014’ (uitgave larcier ter waarde van €60), broodjesbuffet en koffie-frisdranken.

‹ €249 (excl. 21% btw) inclusief het cahier ‘Echtscheiding en scheiding van tafel en bed. Overzicht rechtspraak 2007-2014’ (uitgave larcier ter waarde van €60) én het boek ‘Huwelijk en (echt)scheiding: een modellenboek – editie 2014’ (uitgave kluwer ter waarde van € 140), broodjesbuffet en koffie-frisdranken.

‹ ABOnnEMEnT M&D Als u een abonnement neemt bij

m&d Seminars, geniet u van een aanzienlijke korting!=> AllE infO OP www.MDSEMinARS.BE BinnEn DE RuBRiEK KORTinG

‹ SuBSiDiEMAATREGEl KMO-PORTEfEuillE

de aanvraag moet ten laatste 14 dagen na aanvang van de opleiding ingediend worden! Het bedrag exclusief btw, cateringkosten en cursusmateriaal komt in aanmerking.

Gelieve in ieder geval te wachten tot u een factuur heeft ontvangen om kmO-portefeuille aan te vragen, zodat u voor het juiste bedrag subsidie kan aanvragen. Zo vermijdt u het risico dat uw aanvraag door m&d Seminars zal geweigerd worden, wegens niet-conform met de nieuwe richtlijnen vanaf 1 januari 2013!

erkenningsnummer: dV.O215472=> AllE infO OP www.MDSEMinARS.BE BinnEn DE RuBRiEK KORTinG

‹ AAnwEziGHEiDSATTEST de aanvraag gebeurt op het einde van

de opleiding. Orde van Vlaamse Balies: 4 juridische punten Nationale kamer van Notarissen:

aanvraag ingediend voor 3,5 uren BIV/BIBF/IBr: 4 uren IAB-B0306/2013-01: 3,5 uren

NAAm -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

VOOrNAAm ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

FUNCTIe ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BedrIjF ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ONderNemINGSNUmmer -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

STrAAT ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Nr.-----------------------

POSTCOde -------------------- GemeeNTe -----------------------------------------------------------------------------------------------

e-mAIl ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Tel. -------------------------------------------------------------------- FAX -------------------------------------------------------------------

Nr. ABONNemeNT (graag invullen indien van toepassing) -----------------------------------------------------------------------

fACTuRATiEGEGEVEnS

BedrIjF ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BTW-NUmmer ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

e-mAIl -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

STrAAT ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Nr.----------------------

POSTCOde -------------------- GemeeNTe -----------------------------------------------------------------------------------------------

schrijft in voor de opleiding Alimentatie, het ouderlijk gezag, de echtscheiding en de EOT in het bijzonder: bespreking van diverse knelpunten – 2 februari 2016 en betaalt na ontvangst factuur.

zonder boekmet boek ‘Huwelijk en (echt)scheiding: een modellenboek – editie 2014’

wenst volgende boeken te kopen aan gunsttarief:(duid uw keuze aan) De wet betreffende de familie- en jeugdrechtbank Gunsttarief: € 155 (excl. 6% btw) - uitgave kluwer ter waarde van € 193,70 Duiding Echtelijke moeilijkheden 2015 Gunsttarief: € 100 (excl. 6% btw) - uitgave larcier ter waarde van € 125 Onderhoudsuitkering tussen ex-echtgenoten Gunsttarief: €95 (excl. 6% btw) - uitgave Intersentia ter waarde van € 125

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- HANdTekeNING

“Uw adresgegevens worden door ons in een bestand opgenomen, zodat wij u op de hoogte kunnen houden van onze opleidingen. Overeenkomstig de Wet tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens

van 8.12.1992 heeft u het recht op inzage en correctie van de door ons bewaarde informatie.”

! enkel schriftelijke annulatie wordt aanvaard (per brief - per fax) tot 2 weken voor de opleiding ! Nadien blijft het volledige inschrijvingsgeld verschuldigd. Het is toegelaten een ingeschreven deelnemer door

een andere persoon te vervangen.

TERuG STuREn Of fAxEn nAAR: m&d Seminars | eikelstraat 38 | 9840 de Pinte | T 09 224 31 46 | f 09 225 32 17 | info@mdseminars.be

INSCHrIjVINGSFOrmUlIer

16-0202-A2-SNd-l Ad rem - 9 december 2015