132
داقتصادوزارت أ
ړلیکد مطالبو ل
1 ..........................................................................................(:مخففات)زونهډیلن
3 .......................................................................................................... زهیرس
4 ........................................................................................................ کینلنم
7 .............................................................................. (:قهیطرولوړجود)تودولوژيیم
8 .......................................................................................... :ژندنهیپسندېدد
8 ............................................... :ېلیپاړوېمتدموخيخهڅوينړجودلیپروفاتيیوالد
8 .................................................................................................. :اويیرتګانڅ
8 .......................................................................................... :تړښجوسندددي
8 ................................................................. :لیوساولولوټرادموادوداوکونهیتنلښپو
8 ................................................................................ :تودونهیمولولووټرادموادود
9 ............................................................................................... :لیتحلموادود
10 .................................................................................... یپرکڅ ړیلوم
10 ............................................................................................ :ژندنهیپتیوالد
10 ............................................................................. :ېکهندارهپهخیتاردتیوال
10 ...................................................................................................... :ارونهښ
10 ................................................................ :معلوماتډلنهړاپهنومداونومتیوالد
10 .................................................................................... ؟یدوکڅانینورستان
11 ............................ ؛(مالوماتهړاپهپولوداونومونهویولسوالد)موسماوتیموقعيیایجغراف
11 .......................................................................................... :يګړوولټ/نفوس
11 .............................................................................. :یخواولورڅواليتنورستان
11 .................................................................................... :قومونهواليتنورستان
11 ............................................................................ :واحدونهاداريواليتنورستان
12 ....................................................................... .ریشمویکلاوویولسوالدتیوالد
12 .................................................................................................. آثارخيیتار
12 ........................................................................ توکيساختامينهغيداوۍودان
13 ...................................................................................... :يګړو/نفوسعمومي
13 ................................................................................ :مالوماتهکلهپهنفوسد
14 ............................................. رسه؛کیتفکپهیریشمدوښځاونرانودتناسبنفوسد
14 ......................................................................................... :کچهېوددوګړدو
داقتصادوزارت ب
15 ............ (.لرونکيعمراتیزکاله۶۵تر/۶۵-۱۴/۱۵-۰)ټبنسپرلوډدعمردسلنهنفوسد
15 ...................................................................................... یپرکڅ میدو
15 .............................................................................................. ورټسکېکرند
16 ......................................................................................... ونهګلاوبهاومکهځ
17 ............................................................................................ محصوالتزیکرن
19 ................................................................................................... کرنهاوکار
19 ........................................................................................... ونهګپاناوداتیعا
21 ............................................................................................ ورټسکېپوهند
21 .............................................................................. يځوونښخصويصاودولتي
21 ............................................................................ پوهنتونونهخصويصاودولتي
22 .................................................. کچهلوستکیلداوتناسبوونکوښاوکوونکوزدهد
23 ............................................................................................. جهیبوداوربنایز
24 .......................... کولپرتلهاداروزویپوهننورواوپوهنتونونوو،ځیوونښخصويصاودولتيد
............................................................................................................... 25
25 ............................................................................................. ورټسکایروغتد
25 .......................................................................... یییالرسستهخدمتونواييیروغت
26 ............................................................................ :روغتونونهخصويصاودولتي
26 .............................................................................................. درملتونونهشته
26 .................................................................. کسانمسلکياونیمتخصصاييیروغت
27 .................................................................. ونهګپاناوجهیبودېکبرخهپهایروغتد
27 ..................................................................... ورونهټسکنویرسچعيیطباوربنایزد
27 ........................................................................... :مالوماتډلنهکلهپهورټسکد
27 ......................................................................................... یالرسستهکونوړس
28 ........................................................... مټسیسيټرانسپورټاورونهډګيیهواتیوالد
28 ..............................................................................................ناېښبرتیوالد
29 .............................................................................. یالرسستهاوبوپاکولوڅښد
29 ....................................................................... :کنالوژيټمعلومايتېکتیوالپه
29 ............................................................................................ ېکیفابرصنعتي
29 ................................................................... ایبوختاوداتیعاېکبرخهپهکانونود
30 .................................................................................... ونهګپاناوجهیبودیکلن
داقتصادوزارت ج
31 ...................................................................................... یرکڅی میدر
31 ................. :کیتفکپهدسکتورونومرصفاوبودجهییایپرمختکال1397دتیوالدنورستان
31 ....................................................................................................... :معارف
31 ...............................................................................................:معارفبودجه
32 ....................................................................................................... :زراعت
32 ............................................................................................... :زراعتبودجه
33 ................................................................................................ :عامهصحت
33 .........................................................................................:عامه صحتبودجه
34 ................................................................................................. :آبویانرژ
34 ......................................................................................... :آبویانرژبودجه
35 .................................................................................................. :عامهدیفوا
35 .......................................................................................... :عامهدیفوابودجه
36 ..................................................................... ینورستانتیوالیانکشاقیهاپروژه
40 .....................................................................................یرکځی لورمڅ
40 ........................................................................ طرحهییایپرمختتیوالدنورستان
40 .............................................................................. :هدفیاساسیطرحیدد
41 ............................................................................ :تیوالیاقتصادیکلتیوضع
42 ................................................... :لیپوتنشموجوداویمالداریکتیوالنورستانپه
43 ................................................................. :مشکالتیهغداوهڼبیاوسندیتولد
43 .................................. :یدولډیالندپهمشکالتیاوسنیکبرخهپهدیتولداتویلبند
44 ............................................................... :خړایاقتصادیهغداویمعرفاتویلبند
44 ......................................................... :یذارګهیرسمالپارهپروسسداویسازنهیزم
44 .............................................................................................. :لیتحلبازارد
45 ........................................................................ :یذارګهیرسمااوتیوضعیاوسن
46 ......................................................................... :عواملدیتولداومتیقدیتولد
46 ............................................................................................ :چالشونهعمده
46 ........................................................................................................ :ماخذ
47 ..................................................................................... م څیرکیځپن
د وده،تجارتمهالهځمناوهړواد،اويیاسانتزيیرګسودا:)رامګپروایپراختدورټسکخصويصد
47 ................................................................................... (:غزولشبکومخابرايت
داقتصادوزارت د
:تیاهمورټسکدایپرمختویکلاوېکرندېکبرخهپهېودداقتصاددخلکواوکولوترالسهدویعواد
............................................................................................................... 48
48 .................................. :اندازهدویعواکلنيدخلکودخهڅمحصوالتومالدارياوزویکرنله
48 ............................. :هډونتونویفعالمالدارياوزویکرندېکبرخهپهېوداقتصاديدخلکود
49 ............................. :هډونتونویفعالېارغونیبدویکلدېکبرخهپهېوداقتصاديدخلکود
50 ......................................................................................رام؛ګپروونړتوليسد
59 ................................................. رام؛ګپروميلایپراختدنویرسچېعیطباوکانونود.9
60 ................................................................. رام؛ګپروایپراختدنویرسچبرشيد.۱۰
61 ................................................................ .رامګپروایتړپياواقتصاديدوښځد.۱۱
65 ..................................................................................... یپرکڅ مږ شپ
65 .................................................... هګولټانتخايبشاخصونوويییاحصادکچهميلپه
87 ............................................................... ېرسوتیوضعدژونددېکافغانستانپه
87 ................................................................... :ېرسوتیوضعدژونددکچهميلپه
:ټبنسپرېرسودکال۲۰۱۷دېادارميلدمعلوماتواوېاحصايدژوندخلکودتیوالنورستاند
............................................................................................................... 88
89 ...................................................................................................... :.ماخذ
90 ....................................................................................... یپرکڅ ووما
90 ...................................... ژندنهیپهډلنA-SDGSیموخییایپرمختوامدارهدافغانستاند
SDGS: .................................................................... 90دیلرلموخودانکشافزټیبنسد
90 ............................................................................. موخواولسودولډکیسمبولپه
A-SDGS : ................................................. 91ېموخاييیپراختېزټېبنسلپارهافغانستاند
A-SDGS : ......................................... 91تیاهمموخويیایپراختزوټبنسدلپارهافغانستاند
A-SDGS : ............................ 92ېمرحلقیتطبدموخويیایپراختزوټیبنسدلپارهافغانستاند
122 ................................................................... :مأخذونهاوېنیرسچ
1
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
)مخففات(:ونه لنډیز
MoEcداقتصادوزارت
CSOدمدينټولنېاداره
DDAدولسوالۍپراختیاييشورا
GDDCدطرحېاوتوحیدعموميریاست
DGOدولسوالۍمقامدفرت
ISLAسیمهییزهادارودپیاوړتیانوښت
IDLGدسیمهییزهارګانونوخپلواکهاداره
INGOنړیوالهنادولتیموسسه
LoGoهغهپروژهچېدملګروملتونودپرمختیایيپروګرام(سیمهییزهحکومتوايل-UNDPلهخواپل)ېکیږي
M&Eڅارنهاوارزونه
MoFدمالیېوزارت
MoWAدښځوچارووزارت
PAPکلنیوالیتيپالن
PBPدوالیتيبودیجېپالیيس
PCوالیتيشورا
PCMدوالیتيشوراغړي
PCOدوالیتيشورادفرت
PDCوالیتيپرمختیایيکمېټه
PDPGالرښوددوالیتيپرمختیاييپالنجوړونې
PGOدوالیتمقامدفرت
PSPوالیتيسرتاتیژیکپالن
DoEcوالیتداقتصادریاست
PIMSدوالیتيمالوماتومدیریتسیسټم
PTCوالیتيتخنیکيکمېټه
PPFMCدعامهمايلمدیریتوالیتيکمېټه
PSTCدوالیتيسکټورتخنیکيکمېټه
PLMDاړوندهوالیتيریاست
USAIDدمتحدهایالتونونړیوالهپرمختیايياداره
WBنړیوالبانک
UNDPدملګروملتونوپرمختیاييپروګرام
2
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
3
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
رسیزه
اقتصادي او ټولنیزو فرهنګي، انساين، د افغانستان چې شکنشته هیڅ کې دې په
هغهپربنسټرسچینوساتنېاوپراختیاتهاړتیالريترڅووکړایيشدپراختیابهیرد
ټرانزیټ، سوداګرۍ، د ډلېڅخه له مسئلو اړینو د دېبهیر د همغږیکړي. او عیار
تخصيصشتمنۍباندېسمبال پهعلمياو او داخيلتولیداتو صنعت،اليسصنایعو،
انساينځواکاوشتهپرمختیاييرسچینېديچېدکرنیزومحصوالتواونورواقتصادي
ودېاوپرمختیالپارهالرههواروي.بلالقوهپوټنشیلونود
ښکارهخربهده،پههرهاندازهچېښهپالنجوړونهويشاوښهالرښودونهبرابريشنوپه
هامغهاندازهبهدودېاوپراختیابهیرپهمنظمهاوښهتوګهپرمخوالړيشاوټولنهبهدهوساینېاوپرمختګپهلوري
ولیږدوي.
مالومايتټولګېیاوالیتيپروفایلشتون،دبرشيټولنېپهبیالبیلوبرخوپهتیرهبیادپالنجوړونېپهداسېحاالتوکېد
اوپالیيسجوړونېپهبرخوکېخورامهماواړینګڼلکیږي.
اوکرهداقتصادوزارتویاړيچېدهیوادپهکچهدیوريښتینيبنسټدټاکلوپهموخهاودوالیتونودشتهحاالتوپهتړ
مالوماتوتهدالرسسۍپهبرخهکېاسانتیابرابرهکړياودپالنجوړونکو،څیړونکو،دولتيادارو،مرستهکونکوومؤسسو،
دغه کړي. جوړ اقتصاديمعلومايتټولګه)پروفایل( والیتيپرمختیایياو لپاره لیکواالنو او کوونکو زده بنسټونو، خیریه
واچېمرکزياووالیتيمسلکيکارکوونکوپهکېګډوندرلوداوددولتيادارو،نادولتيپروفایلدتخنیکيکمیټیلهخ
پوهانو،مدينټولنېاونورواړوندهمرکزياووالیتينهادونوپه غورهکسانو، دپوهنتونونودښوونکو، ځوانانو، مؤسساتو،
کیږي.مرستهاوهمکارۍجوړشویاودافغانستاندخلکوخدمتتهوړاندې
دپرمختیايي تاریخيقدامت، ټولنیزحالتپرڅرنګوايل، بریدهپرعامههوساینېاوداقتصادياو یادپروفایلترډیره
والیتونو د ډولرسه ټولیز په لرياو باندېمترکز پرمختیاييمسایلو مهمو نورو او زیربنا ارزونې، دحالتپر سکټورونو
اقتصادياوټولنیزظرفیتونه،داقتصاديودېاوپرمختیاپهوړاندېننګونې،داقتصادياقتصادياوټولنیزلیرلیدلکه
هوساینېاواقتصاديحالتدښهوايلپهبرخهکېشتهفرصتونهمطالعهکوياوارزوي.
پالنجوړونېوالیتيپرمختیایياواقتصاديمالومايتټولګه)پروفایل(مرستهکويترڅوبودیجوينهادونه،دپرمختیايي
بهیردوالیتداقتصادياوټولنیزواړتیاوواولومړیتوبونوپربنسټتنظیمکړياودنړیوالېټولنېمايلمرستېدوالیتله
اړتیاوواولومړیتوبونورسههمغږيکړيترڅودوالیتپهکچهدعامههوساینېدسمونلپارهالرههوارهيش.
یستنېدوالیتيپروفایلجوړولودکمیټېلهغړوڅخهپهځانګړېتوګهمننهکوماودنوروزهلهدېفرصتڅخهپهګټهاخ
دولتيادارواومدينټولنېنهادونودکارکوونکو،کارپوهانواوټولوهغهکارکوونکوهڅواوزیارتهدقدرپهسرتګهګورمچې
پهدېکارکېښکیلاوو.
ډاکټر مصطفی مستور
د اقتصاد وزیر
4
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
مننلیک
خوښیمچېننداقتصادياوټولنیزېپرمختیادپالنجوړونېپهبرخهکېدیوبل
اقتصاديمالومايت والیتيپرمختیایياو راوړنهچېد دغهالسته سرتګامشاهدیم.
او الرښود ټولیز یو د کچه په والیتونو د پرته شکه له ، دی جوړول ټولګې)پروفایل(
دمالومايت الرې له جلبولو د نهادونو متویلونکو او والو پانګه د توګه، په رسچینې
اقتصادياوټولنیزېودېاوپرمختیالپارهالرههواروي.
انځور ریښتینی یو هکله په راتلونکي مايضاو والیتد کوالیيشد پروفایل دغه
نېلپارهالرههوارهوړاندېکړياوپهاغیزمنډولرسه،ددقیقېپالنجوړونېاوپانګو
کړي.دوالیتونوپروفایلدوالیتدشتهپرمختیاييحالتترڅیړنواوارزونووروستهلهدولتيادارو،والیتيشوراګانو،د
مدينټولنېنهادونو،کارپوهانو،ښځو،دپوهنتونونودښوونکورسهپهمشورهکېجوړشویدی.بایداعرتافوکړوچېد
سلکيټیمپهنهشتونکې،دداسېیوپروفایلجوړولګراناوحتیناشونۍوه.یوتخنیکياوم
له کمیټهدطرحېاوتوحیدلویریاستترمرشۍالندېجوړهشوه؛ دوالیتيپروفایلجوړولوپهموخهیوهتخنیکي
هیج،دوالیتونوداقتصاديهمدېاملهاړینهګڼمچېدطرحېاوتوحیدلویریاستاوکمیټېلهرئیسډاکټرمیرویسب
اودښاغلیبخت،ښاغيلسمیعاللهناظمیدپالنجوړونیسالکارفعالیتونودانسجاملهآمرښاغيلعبدالرحمنکمین
اللهصافیدنورستانوالیتداقتصادرئیس،څخهپهځانګړېتوګهمننهاوقدرداينوکړمچېپهخپلوهڅواوزیاررسه
پروفایلدجوړولولپارهالرههوارهکړه.يېدیاد
همداډول،دوالیتيمسئولینواوکارکوونکولههمیشنۍهمکارۍڅخهچېپهدېبرخهکېيېزموږرسههمکاریکړې،
مننهکوم.
دخلکو ، پیژندنیپهشمولدوالیتاقتصادیظرفیتونه اتهفصلونوکیجوړشویدیچیدوالیتدمعرفیاو په داسند
کچهدژون په دوالیت وضعیت، اچونی دپانګی وضعیت، پرمختیایی دوالیت بنسټونه، اوکلتوری تولنیز وضعیت، دانه
پرمختیاییبودجهاولګښت،دنادولتیموسساتودفعالیتڅرنګوالی،اقتصادیاوتولنیزومهمهشاخصونهاودافغانستان
ویدی.لپاردبنسټیزوپراختیاییموخوپههکلهمعلوماتراتولش
هیلهمنچېدغهپروفایلبهوکړایيشدعامههوساینېاوافغانستاندرشیفوخلکودسوکالۍپهبرخهکېګټورهاو
اغیزمنهونډهولري.
محمد اسامعیل رحیمي
داقتصاد وزارت مسلکي معین
5
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
:ښاغيل وايل پيغامد
نورستاندهیوادپهختیځکی،پهځنګلونوپوښلوغرونو،کږووږودرو،ددروپهمنځکید
څپاندوسیندونو،پهرسدروکیدځوړندابشارونو،مسحورونکیجذابطبیعتاودښنکال
لرونکیوالیتدی،مناسبهدهچیدافغانستانکشمیریادرشقسویسورتهوویلشی.
دځالندتاریخپهاږدوکیدنورستانمیړنیولس،تلډیرپهمیړانهداستقاللدافغانستان
پهجنګونو،دبغاوتونوپهځپلواودافغانولسپهعظیمجهادکیتاریخجوړونکیاوبی
ساریکارنامیتررسهکړیدی،خودانکشافپهبرخهکیدحکومتونودپامهلویدلیاو
دمشکالتواوستونزورسهالساوګریواندی.خلکییپههرډګرکی
لهنیکهمرغهپهتیرووروستیوکلونوکییوڅهپامورتهشویدی،ددیوالیتځالندهراتلونکیاوسرتاتیژيکموقیعتته
پهکتلواړتیالیدلکیږیچیاوږدمهالهپالنونهولریچیپهپلیکولورسهبهییپهټولوانکشافی،حکومتداریاوامنیتی
شیاوپهنوروبرخوکیدپرمختګونوترڅنګبهدنړیوالسیاحتپهمرکزبدلشی.چاروکیدپاموړپرمختګرامنځته
ددیوالیتولسونودخپلوګاونډیوکنړ،لغامن،پنجشیراوبدخشانوالیتدولسونورسهښیاړیکیلریاوهمیشهیی
نیکیاړیکیپاللیدیاوهمییپالی.
ومړيمرحلهدوالیتيپروفایلجوړونهده،چيدوالیتاوسنيوضعیتپهدريداچيدپرمختیایيپالندجوړوينل
سکتورنو)امنیت،حکومتوايلدقانونحاکمیتاودبرشحقوقاقتصادياوټولینیزيپراختیا(کيمونږتهراڅرګندويچي
مختیایيسرتاتیژياودميلاوسنيوضغیتپديوالیتيپروفایلکيددوامدارهپرمختیایيموخودافغانستاندميلپر
لومړیتوبلرونکيپروګرامپربنسټتحلیلشوي.
دټاکلشويټیمپهوسیلهدټولووالیتيسکتورونورسهپههامهنګيداوسنيوضعیت)امنیت،ښيحکومتوايل،
جلسونهاوهمغږيشويدي.،جنډر،ټولنیزياواقتصاديپرمختیا(دښهتحلیللپارهمختلفمپهوړاندیمبارزهفساد
والیتانځور)پروفایل(پهښهډولښودلشويدياوداددریاستدهڅوپهوسیلهبهدنورستانباورلرمچيداقتصا
د همدارنګه کياو جوړولو انکشايفپالنپه سټراتیژیکپالناو کيد ائینده په به ته چيمونږ ده پایله هڅو هغو
پهتطبیقکيمرستندویهواقعيش.موسساتورسهدپروژو
والیتدټولودولتياوغیريدولتيدنورستاناو،اقتصادریاستوالیتپهکچهداقتصادوزارتخوښیمچيدنورستان
یلترتیبکیږي.اادارو،خصويصسکتورپههمکاريوالیتيپروف
همنندویهیمچيپهمناسبهبڼهاوښهډولييوالیتيڅخاوریسدوالیتيټیمریاستپهپايکيیوځلبیاداقتصاد
پروفایلترتیبکړ.
ترتیبيشترڅودنورستاننظرکينیولورسهانکشايفپالنونهیلپهفامندیمچيپهراتلونکيکيبهدوالیتيپروههیل
والیتهراړخیزپرمختګتهزمینهبرابرهاوچمتويش.
پههرلحاظدپرمختللینورستانپههیله
حافظ عبدالقیوم
د نورستان والی
6
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
لنډیز
اقتصاديودهاودهیوادپهکچهاڼډولیزهپراختیادحکومتلهاساسیلومړیتوبونوګڼلکیږی.دیویواقعیميلاجنډاپه
موخیتهرسیدنهیقینیکړی.دتیرییویتوګهحکومتهڅهکړیڅودنړیوالیټولنېپهمالیاوتخنیکیمرستهیادی
نیمیلسیزیهڅووروستهکهڅههمپهډیریبرخودپرمختګونهترسرتګوکیږیاماالهمډیرڅهتهاړتیالیدلکیږی.
داچیمتوازنپرمختګدواضحوتګالرواومشخصوپالیسیوشتونلپارهاړینبللکیږیاودتیروڅوکلونوتجاربوښودلی
یپدیبرخهکیددقیقواحصائیویارقامواوکرهمعلوماتونشتونپهملیکچهجدیستونزهوه،پهځانګړيډولدچ
ارقام مراجعو مختلفو د کړیڅو هڅه مخیتل وظیفويمسؤولیتله د وزارت اقتصاد سیمو. پرتو لری او ولسوالیو
ټهپورتهکړی.بیلهشکهدقیقهاحصائيهرسبیرهنهیواځیداجمعآوریاودپراختیايئسرتاتیژیوپهجوړولوکیورڅخهګ
همداراز دموثریتالملګرځیاو پراختیايئبرنامو اقتصادیاو د بیځایهمرصفمخنیویکویبلکه د چیدرسچینو
یڅانګوتهدمتوازنپرمختګیقینیکوي.دارقامواومعلوماتواهمیتتهپهکتنه،پدیوروستیوکیاقتصادوزارتوالیت
والیتیپروفایلونوجوړولوالرښوونهکړیده.والیتیپروفایلونهبهدسکتورپهکچهتحلیلیارقاماومعلوماتولریڅوپرمټ
ییپالیسیسازیاداریدمعلوماتیبستو)ډیټابانک(پهحیثدهغیڅخهدپراختیايئپالنونواوبرناموپهجوړولوکی
کارواخلی.
ګرهاروالیتپروفایلدیویمشورتیپروسیلهالریدټولوذیدخلوخواورسهپهګډههمغږۍدسکتوریادارودارقامودنن
اومعلوماتوپهاساسجوړشویدی.هڅهشویدهڅودمعتربودولتیاسنادواومراجعوڅخهدقیقاوکرهمعلوماتراجمع،
دهرسکتورتیرحالتتهلنډهکتنهشویاوفعلیوضعیتییپهډیرښهتحلیلاوپهپروفایلکیځایپرځایشویدی.
ډولترشیحشویدی.کرهنهاودکلیوپراختیا،پوهنه،کلتور،رسنۍاوسپورتسکتور،عامیروغتیااوتغذی،اقتصاداو
موقعیتاودیموګرافیکخصويصسکتور،دبنسټونواوطبعیزیرمواوټولنیزخوندیتوبسکتورونهدعمومیجغرافیايئ
معلوماتورسبیرهپهدغهسندکیپهکلیډولڅیړلشویدی.متهدهدننګرهاروالیتاړوندهاداریبهدیادپروفایلله
معلوماتوڅخهداقتصادیاوپراختیائیسرتاتیژیو،برنامواوپروژوجوړولوپهبرخهکیګټهواخلی.
7
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
طریقه(:میتودولوژي)د جوړولو
دوالیتپروفایلدیوېمنظمېاوڅړنیزېطریقېپربنسټ،دوالیتدشتهحاالتوپههکلهمالوماتوراټولولوپهموخه،د
افغانستاندميلپرمختیاسرتاتیژۍ،دافغانستاندسولېاوپرمختیاميلچوکاټ،ميللومړیتوبونوپروګراماوافغانستان
مموخواوشاخصونوتهپهکتو،ترتیبشویدی.ددوامدارهپرمختیاپروګرا
دپروفایلجوړولولپاره،لومړیداقتصادوزارتدطرحېاوتوحیدلویریاستدتخنیکيټیملخوا،دوالیتونوداقتصاد
و،دوالیتونوریاستونوکاريټیمونوتهدپروفایلجوړولواوارقاموغوڼدولوالرښودورکړلشوترڅوټاکلوشاخصونوتهپهکت
پهکچهټولشتهارقامراټوليشاودهغویپهرڼاکېدوالیتونوپروفایلونهجوړيش.ترهغهوروسته،دوالیتونوداقتصاد
ریاستونوکاريټیمونو،پهوالیتونوکېدمېشتوسکټوريریاستونوپههمکارياړینمالوماتدوالیتپهکچهلهبیالبیلو
م بهرينباوريڅېړنیزو داخيلاو خصويصسکټور، نهادونو، دولتي نورو ریاستاو احصائيې د لکه رسچینو او راجعو
باوريمراجعوڅخهدیوېپوښتنپاڼېلهالرېراټولکړلاودوالیتي نورو او نادولتيمؤسسو،مدينټولنېلهنهادونو
پروفایلپهنامهيېیوواحدسندجوړکړ.
راټولولواومالوماتوترالسهکولوپهبرخهکې،لهذیدخلهاړخونواوپوهانورسهدډلهییزکاراومرکوپردېرسبېره،دارقامو
لهطریقوڅخههمکارواخیستلشو.همداډول،ددېسندجوړولوپهکارکېدباوريميلاونړیوالورسچینواومأخذونو
وبونوپروګراملنډیز،دوالیتونودمايلمسئلواوبودیجېپهاړهدلکهدافغانستاندخلکودحالترسوې،دميللومړیت
ماليېوزارتوالیتيپروفایل،پهوالیتونوکېاقتصاديطرحېاوشتهبلالقوهظرفیتونو،دافغانستاندسولېاوپرمختیا
لهموخوڅخههمکاراخیستلميلچوکاټ،داقتصادياوټولنیزوشاخصونوټولګېاودافغانستانددوامدارهپرمختیا
شویدی.
پهدقیقهتوګهکتلشویاو اوتوحیدلویریاستدتخنیکيټیملخوا دطرحې پهپایکېبایدووایوچېیادسند،
مطالعهشویاولهمخکېټاکلشویوشاخصونواومعیارونوپربنسټ،دڅپرکواومندرجوارقاموترپرتلهییزېبیاکتنې
تهسپارلشویدی.دغهسنددیوريښتینيبنسټپهتوګه،دشتهحاالتوارزونهپهسمهتوګهوړاندېکويوروستهچاپ
پرمختیايي او وال پانګه سند یاد همداډول، برابروي. اسانتیا هم لپاره بهیر د پرمختیاييپالنجوړونې والیتد د او
ونپهبرخهکېرغندهاواغیزمنهونډهواخيل.همکارانهڅويترڅودپانګونېاودوامدارېپرمختیادسم
8
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
:ندنهدې سند پیژ د
پرمختیایيوالیتوالیتيپروفایغهسندچيتايسييلويلدنورستاند ددوامدار افغانستانلپاره لنومیږي،چيد
ګرامونوپهچوکاټ(اودميللومړتوبلرونکوپروANDS(اودافغانستاندميلپرمختیایيسرتاتیژي)SDGsموخو)
انکشافدهات،پوهنيعتکيدوالیتپهکچهددولتياونادولتيادارو)امنیتسکتور،حکومتداري،خصويص،زرا
ړنهوړانديکوياومونږتهدوخوندیتوبسکتور(دراټولشويډیټاتحلیلاوڅیا،زیربنا،صحتعاميسکتور،ټولنیز
اړخیزهډولراپیژين.والیتاوسنيوضعیتپههرنورستان
د والیتي پروفایل د جوړوين څخه موخي د متې وړ پایلې:
دپرمختیاييپال رسه کېنیولو پام په پرمختیايیسکټورونو پروګرامونود طرحاویسیو، د دپالنونو او ترتیب او
السريس.ارهواقعيشمیرواومالوماتوتهپرمختیاييفعالیتونوداغیزمنتوبدتحلیللپ
.دذکرشويوالیتپهاړهددقیقومالوماتودانعکاسلپاره،دیوروڼاوځوابویونکیمیکانیزمجوړول
موخه په کولو دپالن پرمختګ داینده تاریخېدوالیت طبقو، ټولنیزو پراخوايل، جغرافیايي شمیر، د وګړو د
والیتپهکچهدنورومهموداقتصاديبالقوهوړتیاوواولرغونتوب،ټولنیزېاواقتصاديپرمختیا،کلتوراوفرهنګ،
وړاندېکول.بنسټمالوماتومسئلوپههکلهدواقیعتونوپر
.دوالیتداوسنيپرمختیایيحالتپههکلهدخلکودپوهېلوړول
څانګرتیاوي:
چوکاټ،اودميللومړیتوبپروالیتاوسنيوضعیتدافغانستاندسولېاوپرمختیاملیپديسندکیدنورستان
موخوپهاساسښودلشويدي.(A-SDGs)پراختیادافغانستاندپایښتاو(ANPDF()NPPS)بنستپروګرامونه
ددي سند جوړښت:
دغهسندپهڅلوروعمدهبرخوویشلشويدي:
لومړی:دوالیتپیژندنه:
دوهم:دوالیتدعموميحالتتحلیل:
(ANPDF/ NPPsدسولېاوپرمختیاملیچوکاټ،اودميللومړیتوبپربنستپروګرامونه)دریم:دافغانستان
)اوهلسموخې((A-SDGs) موخېدافغانستاندپایښتددوامدارهپراختیاییڅلورم:
پوښتنلیکونه او د موادو د راټولولو وسایل :
ډکولوښنتپاڼورمندانولپارهدهغوپ:ددولتياوغیردولتيادارودکا1
دټولوسکتوريریاستونورسهدمعلوماتودراټولولوپخاطردهغويرسهمخامخناسته)مجلسونه(:2
3 ریاست)د اقتصاد د پوښتنپاڼوسپارلاود(PDC)پرمختیاييکمیټېوالیتی: د خوا له ادارو داړوندو ته سکرټریت(
پوښنتپاڼوپههکلهداړتیاوړرڼااچولاودپرمختیاييکمیټېسکرټریتتهدډکوشووپوښنتپاڼودسپارلومهالویش.
د موادو د راټولولوو میتودونه:
لپهدیهکلهددترتیبشووپوښتینلیکونومطابقدمعلوماتوراټولو
.دتثاديفمرکوتررسهکول
9
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
لولپارهدمرکوتررسهکولوتیالهمخیدځینومشخصومعلوماتودترالسهکداړد.
لکهدمرکزياحصایيځينيچاپ بااعتبارهاسنادو راپورونلهځینو دځینيادارو اودايسنوشوياسناد، روه
منابعوڅخههمکاراخیستل
د موادو تحلیل:
مرحله:پوښتونلیکونهټولوسکتوريریاستونوتهپهمکتويباودایمللهطریقهواستولشولاودتوحیداوکتنيلومړي
لپارهبیرتهترالسهشو.
دوهمهمرحله:دمعلوماتوپهتوحیدولوکيدنیمګړتیاپهصورتکيدمربوطهمرجعرسهمرکيتررسهشوي.
کمیلاوکرهکتنهييتررسهشوهتدریمهمرحله:دټولومعلومات
10
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
څپرکیلومړی
:والیت پیژندنه د
په هنداره کې: تاریخ دوالیت
پهددولتاکرتنجیبڅخهدیچیدلومړیځللپارهدد(والیاتودجملی34دنورستانوالیتدهیواددموجوده)
و.دیاولومړنیوالیییغالممحیالدینشویدوالیتپهنوممنظوروختکی
رسهییپهکارپيلوکړچیپهدرلودلواداریواحدونو(۹لرامنځتهکیدورسهییدمرکزپهشمول)دوالیتپهډو
عبارتدیله:
چیوروستهدغازیاباداومرکزپارونڅخه.،غازیابادکامدیش،برګمټال،وایګل،واما،نورګرام،دواب،منډول
ولسوالیدکنړوالیتپوریمربوطشوهاوداوسلپارهدمرکزپهشمولاتهاداریواحدونهلری.
ښارونه :
.دپارونښار
: لوماتاو د نوم په اړه لنډ مع نوموالیت د
،خوکلهچیدبلورستاندنورستانوالیتدپخوانیومورخانوپهاثاروکیدبلورستان،اوکافرستانپهنومیادشویدی
پهنومیادیدهنوتاریخلیکیچیپههغهوختکییواځینورستاننهبلکهدکنړوالیتځینیبرخی،چرتالاوکاپيسا
همدبلورستانوالیتبرخیوی.
کافرستانپهنومیادیدهنودانومدمسلامنانولخواورباندیایښودلشویوځکهپهدغهوختکیدنورستانکلهچید
نوځکهداتانخلکجنپرستانویانیارواپرستانوخلکمسلامناننهواوتاریخلیکیچیپهدیوختکیدنورس
منطقهکافرستانبللکیده.
نودنورستاندخلکورسهجنګرشوعشوترڅوخاندواکواګیپهالسکیونیولیولیکلهچیامیرعبدالرحمن
همختهوړلهاودنداندجنګقوماندمپهنامهیوقوچرخیخانبولکړیپههمدیاساسدغالمحیدراسالمق
پهدرهییحملهوکړهچیخلکومقاومتوکړ،داچیدجنګلپارهدژمیسوړموسمغورهشویویدخلکونورګرام
دامیردترصفالندیراغلهاوخلکییدکالکی1896پهدامنطقهمقاومتدماتیرسهمخشواوتسلیمشول
ڼاګانوځمکه(ځکهچیددر)اناییدهچیماسالمپهدینمرشفشولنوورباندیدنورستاننومکیښودلشو
تراوسهپههمدینومرسهیادیږی.اسالمپهرڼارسهمرشفشولاو
نورستانیان څوک دی ؟
دویعرباندیاوعربانوکییییونظردادیچیتلفنظرونهوجودلریدنورستانیانوپهاړهچیدویڅوکدیمخ
بقریشوتهمنسوبکیږی.نس
مستنددلیلدا.دوهمنظردادیدویاریاییاندیاودهندوستانڅخهدلتهراغلیاومیشتشویدیاوپهدیاړه
نورستانیژ سانسکریتیوړاندیکیږیچید اصطالحاتد لغاتاو دبیاکرثه راز همدا مشرتکدیاو ژبیرسه
ولیځینیخلکواییندیلکهدواده،غماوداسینور.نورستانیانوپخوانیکلتوردهندوانودکلتوررسهکامالیوشا
چیدویکلتوراریاییدیاودهندوانورسهتوپیرلری.
11
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
؛اړه مالومات( په پولود اونومونه ولسوالیو موسم)د او جغرافیایي موقعیت
چيمساحتيييځهبرخهکېموقعيتلريواليتونوڅخهيوواليتدیچېدهيوادپهخت34دافغانستانلهنورستان
چیپهدیاساسدمساحتلهنظرهدافغانستانیولسملویکيلومرتهمربعدینههزرهدوهسوهاوشپیته(9267)
والیتدی.
نفوس/ټول وګړي:
نفوسييمرکزياحصاييادارې او ارقاموسیستمونو اټکلجریدی۱۳۹۷د وګړو د هیواد )کالد اساس پر
تنهاټکل(277757)دواکسينوادارېدرسوېپهاساساوتنهاتهپنځوسزرهدوهسوهیولس(یوسل158211
شویدی.
واليت څلور خواوی: نورستان
،دجنوبپهبرخهکیکنړدپاکستانهیواددچرتالدنورستانوالیتدشامللهخوابدخشان،پهختیځهبرخهکی
والیتاوپهغربیساحهکیدپنجشیر،کاپیسااولغامنوالیتونورسهرشیکهپولهلری.
واليت قومونه : نورستان
شهییقومونهپهکمډولمیشتدیچینورستانیقومپهاکرثیتاوګوچراوپپهلوړهکچهواليتکېټولنورستان
لویوقومونوویشلکیږی.۵وروستهپخپلهنورستانیقومپه
واليت اداري واحدونه: نورستان
(يېامريتونهاو3(يېرياستونه،)36شتونلريچې)دوهمیبودیجویواحدونه(34واليتکېټول)نورستان
اداريواحدونودرلودونکيدی.(8کزپهشمولد)اوسمحالدمرچي(يېمديريتونهدی4)
دوهمیبودیجویواحدونهعبارتدیله:
اوددفرتریاستچیوالیتمقامپوری،مالیاواداریریاستدوالیتمقامدسکتورریاست،دمنابعبرشیریاست
اړهلری.
دملیامنیتریاست،دامنییقومندانی،دحجاواوقافوریاست،دفوایدعامیریاست،دزراعتریاست،انکشاف
دهاتریاست،مستوفیت،مخابراتواومعلوماتیتکنالوژيریاست،ودوالیتیشوراریاست،دکارټولنیزوچاروشهدا
دمبارزیریاست،دکوراوښآرجوړونیریاست،داقتصادریاست،داومعلولینوریاست،دطبعیپیښوپهوړاندی
د نفوسو د احصایی په 158211, اساس
د واکسینو د اداری , په اساس نفوس
277757
ټول وګړي
12
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
د داستنافمحکمیریاست، داستنافڅارنوالیریاست، دپوهنیریاست، دمعدنریاست، ښاروالیریاست،
مخدرهښاریمحکمیریاست،دنظامیڅارنوالیریاست،دسیندیزیحوزیدپراختیاریاست،داراضیریاست،د
ریاست،دښځوچارویتوکوپهوړاندیدمبارزیریاست،درسیمیاشتیریاست،دچاپیریالساتنیریاست،دعدلی
ریاست،درسحدونو،قومونواوقبایلوچاروریاست،داجصاییریاست،دعامیروغتیاریاست،دانتخاباتوخپلواک
اودمهاجرینوریاست.کمیسونریاست
بریښناامریت،دورزشامریت،دملکیخدمتونواواداریاصالحاتوامریتاودملیرادیوتلویزونامریت.د
مدیریتونه:دمحبسمدیریت،دترانسپورتمدیریت،دثبتاحوالنفوسمدیریتاودافغانستانبانکمدیریت.
شمیر. د والیت د ولسوالیو او کلیو
دولسوالیو
شمیر
ولسوالۍنوم:دهرې
ولسوالیکامدیش
ولسوالیبرګمټال
ولسوالیوایګل
ولسوالیواما
مرکزپارون
ولسوالینورګرام
ولسوالیدواب
ولسوالیمنډول
دکلیو
شمیر
لیوپهپامکېنیولورسهدکلیودولسوا
شمیر:
62ولسوالیکامدیش.قریه
51.قریهولسوالیبرګمټال
70.قریهولسوالیوایګل
49.قریهولسوالیواما
31قریهمرکزپارون.
68.قریهولسوالینورګرام
64.قریهولسوالیدواب
70.قریهولسوالیمنډول
8465
تاریخي آثار
،اوسییهماثارپآتیدیدهاوقلعهچیدپخوانیوکفاروقلعهپهنورستانوالیتکيدواماتاریخیباغ،دچرک
تاریخياثارچیدواماپهتاریخیباغکیموقیعتلریپخوانیپهګټوکیتراشلشویتیګونهجوړیدرشابوذخیری
.لري
ودانۍ او د هغي ساختامين توکي
اوتاريخيسيمي:واليتتاريخيودانۍدنورستان .1
والیتکيپهمختلفوځایونوکيتاریخيودايناوتاریخيسیميلريچيعبارتديله:پهنورستان .2
یوډیرپخوانیباغدیپهدیباغکیدرشابوجوړولولپارهاوهمدرشابودذخیرهکولولپارهتیږیدواماباغ: .3
لشویوتیږوقداماتترزرګونوکیندلشویاوتراشلشویدیچیدکارپوهانودویناپهاساسددیباغاوتراش
وررسهپهڅنګکیپهتیګوکیذخیریی،چیتراشلشویتیګیپهکیاوسهموجودلرکلونوپوریرسیږی
سانتیکیدرشابود80*1.20کیاو1*1کیهمداراز1.5*2(تهرسیږیچیاندازهیی۳چیتعداییی)
ساتلوپهمنظورجوړشویدی.
13
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
0, ښاری وګړی
, لکیوایل وګړی
158211
وګړي/عمومي نفوس
ښاري وګړی
کلیوالي وګړي
کوچي وګړي
چیپهدیذخیروکیبهرشابتریوکالساتلکیدلاووروستهبهدهندشاهانوتههملدیرشابوویلکیږی .4
څخهلیږلکیدل.
کیتراشلشویکوتیوجودلری.دواماپهکوردرساحه .5
پهمرکزپآرونایشتیویکلیکیدچرکقلعهچیدپخوانیوکفاروپاچاهیپهکیموجودهوهاوځینینښییی .6
اوسپاتیدی.
دتیګواولرګیوڅخهپخوانیجوړشویلوښیاوپهلرګیوکیګلکاریچیاوسهمپهپراګندهډولپهکورونو .7
کیوجودلری.
:عمومي نفوس/وګړي
:نفوس په هکله مالومات د
(تنه277757(اودواکسينوادارېدرسوېپهاساس)158211نفوسييمرکزياحصاييادارېارقاموپراساس)
اټکلشویدی.
(:تنهدي:158211دوالیتټولوکړي)
(سلنهتشکیلوي.%0(تنهدي،چېدوالیتدټولووګړو)0ښاريوکړي)
(سلنهتشکیلوي.%100(تنهدي،چېدوالیتدټولووګړو)158211وګړي)کلیوال
14
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
؛په تفکیک رسه یرید شمښځو د نرانو اود نفوس تناسب
دوګړو د ودې کچه:
(کالدهیواددوګړواټکلمجلیڅخهالستهراغلیدی۱۳۹۷پورتهمعلوماتدمرکزیاحصایید)
تولید، متونه،صنعت، خدکرنه، ) بوختیا تناسب د بنسټ د وګړو پر سکټورد
؛(دولت/عامه اداره ،سوداګري او سکټور خصويص
دمعلوماتولهمخی: ALCS 2017ژوندوضعیتنورستاندخلکودد
.سلنه58.5دزراعتپهسکتورکی
سلنه.10.91دتولیدپهسکتورکی
خلکپهکارمرصوفدی.سلنه30.59پهسکتورکیدخدماتو
دغیردولتیموسساتوپهبرخهکیچیپهنورستانوالیتکیفعالیتکویاودفاترلریعبارتدیله:
ښځينهدی.تنهیی16چیپهکارمرصوفدی(تنه51دهدفموسسه:چیپهدیموسسهکی)
تنهییښځینهدی.۱۵تنهپهکارمرصوفدی(353چیپهدیموسسهکی)SHROدشهامتموسسه:
تنهییښځینهدی.۲پهکارمرصوفدیچی(تنه10موسسه:چیپهدیموسسهکی)ORCDد
مجموعی ښځینه نارینه
80754 د وګړو تعداد 77457 158211
51.04 د فیصدي کچه 49% 100
020000400006000080000
100000120000140000160000180000
ي ړوګ
15
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
.(کاله زیات عمر لرونکي ۶۵ تر/ ۶۵-۱۵/ ۱۴-۰)بنسټ پرډلو د عمر دد نفوس سلنه
برگزیدهشاخصهایاحصایویوضعیتفقروګړوسلنه/فیصدی:)+(د-۶۵/۶۵-۱۴/۱۵-۰دعمردګروپونوپربنسټ)
(بهدستاورده1395ورسویوضعیتزندگی1396ورفاهعامه
تنه.74359(کلوپوری:۱۴ـ۰د)
تنه79628(کلوپوری:۶۴–۱۵د)
تنه4224+(کلوپوری:۶۵د)
څپرکیم دوی
د کرنې سکټور
سکټور په هکله لنډ مالومات: د
دکرهنېاوکلیوايلپرمختیاسکټوردیومهمسکټورپهحیثدکرنېدصنعتونولپارهدخاموموادوڅخهدګټې
اخیستنېاوچمتوکولوپهښهوايلکېمهماوبنسټیزنقشلوبوياوپهدېسکټورکېدحکومتسرتاتیژیکهدف
کرنیزسیسټ بهدمعيشتلپارهددادیچېاوسنۍدودیز ځکهچېداکار تجارتیکرنهباندېبدلکړي. په م،
خصوصیسکټورپانګېجذبکړي.
داسکټوردافغانستاندخلکوداقتصادیاوټولنیزژوندمهمهبرخهجوړوياودچلونکيځواکاومرشتابهپهحیث
سکټوردکارموندنېښه دکرنېاوکلیوايلپرمختیا بنسټيزنقشلوبوي. ددېلویڅرخپهتاوولوکېمهماو
سکټوردژوندانهاودکلیوايلپرمختیادکچېپهخلکپهکېبوختدي.دارسچینهدهچېدهیوادترټولوډیر
لوړولوکېڅواړخیزهارزښتلرياودټولوکرنیزوتولیداتوڅخهمخکېدخلکولپارهدخوړواصلیرسچینهده
0100200300400500
غیر دولتی موسسات
33 ښځینه
381 نارینه
414 مجموعي
33
381 414
اکرکونيک غری دولیت موسساتو د جنسیت په پام يک نیولورسه د
16
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
سلنهیینارینهاو٪۲۵پوریرسیږیچی٪۸۵دزراعتبهسکتورکیدبوختیاسلنهدزراعتریاستپهویناتر
ښایی.%58.5رسویدافیصدی۲۰۱۷شکیلویولیدبانکجهانیښځینهت۶۰٪
تهرسیږی.٪۴۴دنړیوالورسویپهاساسترپهنورستانوالیتکیغذاییمصونیت
ځمکه او اوبه لګونه
داوبولګولوکانالونوشمېراوظرفیت؛
پوریشمیر۱۳۹۷نهتر۱۳۹۱شمیردوالیتپهسطحهدویالولپارهدلویواوبولګولووالیتکيددپهنورستان
کیلومرتهتهرسیږی.15.226تهرسیږیاوظرفیتیی۱۵یی
دکرنیزواوبودرسچینوشمېراوظرفیت؛
داوبو(7پوریپهمجموعیډول)۱۳۹۷نهتر۱۳۹۱ددباريناوبودذخیرهکولولپارهکیوالیتپهنورستان
بدي(مرتمکع1524زیرميداوبوظرفیت)شويديچيدهريزیرميجوړي
؛(اوظرفیتدهکتارپربنسټ،للمېخړوبېکرنیزېځمکې)خړوبې
پهاساس ابیځمکهدزراعتریاستدمعلوماتو دکرنېوړ (16100 دهچيلهدیج( ملیڅخه)هکټاره
باغونهاو)1500 (هکټار993(هکټاره للمیځمکه،څړځایونه) اوځنګلونه)250000ه (300000(هکتاره
ظرفیتنسبتاښهدیخودنفوسپهاودنوموړیځمکیتوکولپارهارزښتلريدکرنېاومالدارېدهکتارهدی
تناسبرسهکمهده.
(405،للمیځمکه)(هکتار8931ابیځمکه)پهنورستانوالیتکیدمعلوماتوپهاساسزراعتیافغانستانداطلس
،(هکتار0،ریګستان)(هکتار55423،شندهزمکه)(هکتار1،تاکستانات)(هکتار424،باغونهاومثمرونی)هکتار
،والړیاو(169،ساختامنونه)16854دایمیواوری،(هکتاره579163،علفچرونه)(هکتار231907ځنګلونه)
کیږی.هکتاره898671پهمجمویډولټولهځمکه(هکتارهچی5394روانیاوبه)
تنه.41877دکلیوالیاوزراعتیمحصوالتوعمدهاقالم:دتولیدمقدار
،کچالو،جلغوزی،مرخڼی،لوبیا،پنیر،طبینباتاتاوحیوانات.چهارمغززراعتیصادراتیمحصوالت:
وارداتیزراعتیمحصوالت:وړه،حبوباتاوسبزیجات.
چیتفصیلییپهالندیډولدی:دی.(662605یی)اودڅارویوتعداد
قچراسبزهګډخوسیغواولسوالیوالیتشامره
119414975887626272229484پاروننورستان1
89002600300030000198800وامانورستان2
13000460035008000670640وایګلنورستان3
112304200280070000560580کامدیشنورستان4
95033463289255000900920برګمتالنورستان5
50002355523871493350412نورګرامنورستان6
130003700415079150500567دوابنورستان7
200007000568085230450724مندولنورستان8
17
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
92574328933613649714538575127مجموعه9
بندونوشمېراوظرفیت.دداوبو
(کیلوواتهپهمرکزپاروناوبریښناکوت750یوکوچنیبریښناکوتچیظرفیتیی)دنورستانپهوالیتکی
.(کیلوواتهدیدایشتیویپهساحهکیجوړشویدی750چیظرفیتیی)
(میګاواټهتهرسیږیاوموجو25پهنورستانوالیتکیدبریښناپهبرخهکیدخلکورضورتتقریبا)دظرفیت
ولیدنورستانموقیعتداسیدیچیدوړو(میګاواټهتهرسیږی.۷۵)والیتکیپهتثبیتشویډولپهدی
واړهبندونهجوړیدیشیاوهمدارازپه۱۰بندونوپهجوړیدورسهچیتقریبادمرکزپارونڅخهترکوردرپوریتر
میګاواټهپوریرسیږی.۱۰۰۰تقریبیډولترغربینورستانکیکافیظرفیتدابودبندونوموجوددیچیپه
پهغربینورستانکیدکلهګوشدبندملیپروژه،دمنډولدبندملیپروژهچیابتداییرسویګانیییتکمیل
شویدیدبندونوپهبرخهکیموجودپوتنشیلپهګوتهکوی.
همدارازدواماولسوالیدکفرتخانیبندیوبلثابتشویپوتنشیلدیچیوجودلریولیڅرنګهچیمخکیمو
یادوونهوکړهدبندونوجوړولوپهبرخهکیدنورستانوالیتیوډیرمناسبموقیعتلریاوهمدارازدابورسشاره
زیرمیچیکوچنیبندونه
لپاره تولید د برق د
په اقتصادیورباندی دیر
ډولجوړیدیشی.
کرنیز محصوالت
مالداري او کرنیزو د
محصوالتوارزښت؛
کرنهاومالداریدماديتوليد
نړي د چي ده برخه اسايس
, ابی ځمکه 8931
, باغونه په هکتار424
للمی ځمکه 405
18
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
دډيروهيوادونوپهتريهبيادبريتهپايتاوپرمختياييهيوادونوپهټولنيزمجموعيتوليدکيفعالهونډهلريهمدارنګهد
کينفتلرو سکتور کرينپه د برخه برشيقويزياتره د پرمختياييهيوادونو نړيدټولو د پرته څخه نکيهيوادونو
مرصوفدهچيپهديتوګهدديهيوادونودصادراتواوميلعايدعمدهبرخهکرنيزاومالداریمحصوالتتشکیلوي
دکريناومالداریاهميتپهټولنيزمجموعيتوليدکريناومالداریدبرشيتاريخپهاوږدوکيعمدهروللوبويلدي
کياوهمدټولنياوداقتصاددپرمختګرسهمخپهزياتيدوديهغهوختچيصنعتاوداقتصادنوروسکتورونوډير
ددپرمختګنهووکړينودبرشټولتوليديفعاليتونهيوازيدکريناومالداریپورياړهلرلهخودصنعتاوداقتصا
نوروسکتورونودانکشافرسبياهمکرينخپلنقشفعالساتيلځکهچيکريناومالداریمحصوالتچېدزیاتو
لپ انسانانو د درلودونکیدی کاربوهایدریتونو خاوټامینونو،پروتینو،شهماو دصنعتلپاره غذاييتوکياو توکياره م
مرحلهکيکرنهدنوروسکتورونودانکشافلپارهرسمايهاودځينوصنعتيبرابرويهمدارنګهداقتصاددانکشافپهاوله
زياتوګړي٪۸۰چېدافغانستانپهبنسټيزهتوګهيوکرنیزهيوادديچېترجنسونودخرڅالولپارهمارکيټبرابرهوي
(اټكلشويدی۴۸.۵٪)G.D.Pهیواد(كاليكکرنیزارزښتدټول۱۳۰۴پهكليوايلسيمويكژوندكويپه)
(ځنګلونهاوپايت)٪۳اوورشوګايندی،)(دايمڅړځايونه٪۴۶(کرنیزهځمکهدكښتوړچې)٪۱۲دافغانستان)
يابرشي(غرييکرنېزيبرخيجوړويكرهڼهدافغانستاندميلاقتصادلويهاوډيرهمهمهبرخهدهچېدكارځواك۳۹٪
مکهغرنییانیمهفیصدهځ(90)والیتنورستان(برخهيېبوختهساتيلده٪۷۵-۸۱فوس)(اوټولن٪۶۱نريو)
ټولنفوسکلیوالیدیاوپهکلیوکیاوسیږیدنورستانوالیتتقریبافیصدههمواریسیمیلری(10غرنیده)
(8931)جملېڅخهلهپهښارونوکېداوسیدونکوفیصدیتقریباصفردهدټولیځمکی
هکتارهکیږی(231907یی)چېطبیعیځنګلونه،(هکتارهباغونهدی424او)هکتارهللمي(405)ايب،هکتاره
( مالداریمحصوالت579163او تشکیلویکريناو ژمنيڅړځایونه پرسلنياو هکتاره جغرافیاییددیوالیت( د
لهجملیڅخهدیچېمختلفنورستان اقتصاديارزښتلري.جوړښتلهاملهیوخاص والیتدهغهوالیتونو
تولیدشیاقلیمونه)یخ،ګرماومعتدله(لریدااقلیمونهددیسببشویچېددیوالیتزیاترهمیوهجات
کوچ،لوبیا،کچالو،جلغوزی،مڼه،مغز،پنیر،ذاییارزښتلهپلوهباکیفیتهدیچېچهارکرنیزتولیداتیېغ
داسینوریېدیادونیوړدی.او،انارانګور
نهمالداریپهدیوالیتکېپهپراخهپیام
وجودلریولیدپروسساومالداریبرخهیی
کالسیکډول او پخوانیو په اوسهم تقریبا
رسهمختهځیاوحاصلییهمپهکالسیک
ډولرسهراجمعکیږی کورنی هر تقریباً
حیواناتلریاودمحصوالتوڅخهيېپه
کورکېاستفادهکویارزښتیېپدی
یچېټولیغریبیکورنیدحیوانانوکېد
دمحصوالتوخریداریتواننلریخپلهغوا
19
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
یاوزهلریاودمحصوالتوڅخهکورکېاستفادهکویچېپکېمصونیتغذاییښهروللری.
محصوالتو ارزښت؛ وبنسټیز د کرنیزو او کلیوايل
یاکلیځانتهخپلتولیداتیامحصوالتلریچېپههغهسیمیشهرتوالیتزیاترهولسوالینورستاند
اوداسینورډیرمثالونهشتهدیپهعمومیتوګهددیوالیتپهپهتوګهدوایګلپنیردیدبیلګیپیداکړی
لیداتموجوددیچېدسیمیخلکتریخپلهاوحیوانیتودمڼواوجهارمغزوباغونهوجودلریټولوکلیوکې
روزمرهخوراکیاستفادهکویکهپهکلیوالیسطحهدمحصوالتودارزشافزاییځنجیرهباندیپانګونهوشی
بهخلکوتهکارپیداشی.خوابهدمحصوالتوارزښتلوړاودبلیخوادیو
صادرايت محصوالت؛ بنسټیز کرنیز
لوبیا،پنیرخڼی،مرکچالو،جلغوزی،ډولوونهييعبارتديله)چهارمغز،)صادرايت(دغورهکرنیزومحصوالتولپارهلیږلو
،حیوانات(،طبینباتات
بنسټیز کرنیز واردايت محصوالت؛
جات،سبزیجات(ډولوونهييعبارتديله)میوهجات،غلهدغورهواردايتکرنیزومحصوالتو
د کرنې په برخه کې د کار بوختیا سلنه؛
%او25رینهرپربنسټعبارتدهله)نادکرنېپهسکټورکېدبوختیاسلنهدجنسیتپهپامکېنیولورسهددېسکټو
پهمجموعیډولدکرنیپهسکتورکیدبوختنفوسفیصدیچیپهکرنهاومالداریمرصوفدی(%60ښځینه
سیږی.فیصدهتهر58.5%
د سړو خونو شمېر؛
والیتکيسړيخويننديجوړيشويتراوسهپهنورستان
.د کرنیزو او مالداري فارمونو شمېر او ظرفیت
ولیاوسدباغداریپهبرخهکیدزراعتریاستفعالیترشوعکړیوالیتکېنشتهدیپهحیوانیاوکرنیزفارمونه
دیاوکارونهییجریانلری.
کار او کرنه
دي.ېکرنېپهبرخهکېپهکاربوختښځيد39018والیتکينورستانپه
عایدات او پانګونه
ولټال؛دپراختیاپهبرخهکېپهتېروپینځوکلونوکېدکلنیبودیجېټسکټوردکرنې
پهحدودوکی(افغانیو146849339نوپهجریانکيد)دکرنېدسکټورټولهکلنېپرمختیايیبودیجهدپینځوکلو
بودیجهورکولشویده.
پهتېروپینځوکلونوکې(؛دپراختیاپهبرخهکېدتېرېلګولشوېکلنیبودیجېمبلغسکټوردکرنې(
(افغانی143462851)دکرنېدسکټوردټولېکلنېپرمختیايیبودیجېدلګښتکچهپینځوکلونوپهجریانکي
.پهمرصفرسیديلدهپهحدودوکيانکشافیبودیجه
دمخکینیوعایداتوټولټال)پهتېروپینځوکلونوکې(؛سکټوردکرنې
20
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
پینځوکلونوپهجریانچېدحددکرنېدسکټورټولکلنېعواید چیمستوفیتتهتحویلشویدی)کیاقلد
افغانیدي(1210686
د پانګونې مبلغ؛ سکټورپه برخه کې د خصويص سکټورد کرنې
لکه:دنهالونودتولیداتحادی،دتخمونودتولیدسرتگوکی.یترنهدکرنېپهسکټورکېدخصوصیپانګونېکچه
اونوروبرخوکیخصوصیرسمایهگذارینهدهشوی.اواتحادیی،دشاتودمچیوچرګانوفارمونهاتحادیی،
21
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
.ادارو او پرمختیايي رشیکانو مرسته په برخه کې د نادولتي کوپراتیفي سکټورد کرنې
دکرنېپهسکټورکېدناحکومتيمرستندویهموسسواوپرمختیاييګډونوالونومونه:
FAO.دمالداریواکسینواومصونیتغذاییبرخهکیکارکوی.
HADAFکورنیباغچیبرخهکیکارکوی.:د
MADERAدحیوانیواکسیندتطبیقبرخهکیکارکوی:
NHLPجیدزراعتبرنامهده.:مالدارياوباغداريپهبرخهکیکارکوی
سکټورد پوهنې
دولتدمهموسکټورونواواصلیاهدافوڅخهدی.داسکټورپههیوادکېدکادرونوددپوهنېسکټوردافعانستاند
ښوونې،زدهکړېاوروزنېپهبرخهکېفعالیتکوياودهیوادپهاقتصادياوټولنیزهپرمختیااوودېباندېپهمستقیم
اوغیرمستقیمډولاغیزهلري.
دولتي او خصويص ښوونځي
لومړنی(99وجوددیچیلهدیجملېڅخه)بابهښوونځيم(211ړوندهپهټولوولسوالیوکی)والیتادنورستان
ابتدایهیواځیییوبابملیڅخهییلیسهښوونځيشتونلريچیلهدیج(28)منځنيښوونځي،(84)ښوونځي،
ښونځیخصوصیدی.
؛مېرش(لېسودراجسټرشویوخصويصښونځیو)لومړنيو،منځنيواو
(۱یوباب).خصويصدي
پوهني ریاست مربوط د دیوی کلی مکتب د
دولتي او خصويص پوهنتونونه
. په نورستان والیت کی دولتی پوهنتون شتون نلری
پهنورستانوالیتکییوعالیدارملعلمینچیپهنورګرامبرګمټال،کامدیشاوواماکیحامیویمراکزهملری،یو
بابداداریاوحسابداریانسټیټیوتوجودلری.
22
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
؛شمېرد راجسټر شویو خصويص پوهنتونونو
خصوصیپوهنتونونهشتوننلری.پهنورستانوالیت
لیک لوست کچه د نکو تناسب اود زده کوونکو او ښوو
ښځنیهاونارینه(؛کلونوزیاتدی)ټولټال/۱۴دهغهکسانودلیکلوستکچهچېعمريېله
(سلنه33کسانولهجميلڅخهچي)لوستدسنبالوکلونوڅخهپورتهپهلیکاو۱۴والیتکېدپهنورستان%
.سلنهپهلیکاولوستبوختدي%(44ښځینهديچيپهمجموعيتوګه)سلنهيي%(11يينارینهاو)
پهښوونځيکېدشاملیدلوکچه؛لږعمرلرونکوکسانوکلونو۱۵تر
56.10کیلپارهپهمکتبکېدداخلیدلوپهکچهکلونوڅخهدکمعمرهماشومانو۱۵والیتکيدنورستانپه
وينديپهزدهکړهبوختدي.سلنهیینج43.14%نارینهاو
کېدهلکانواونجونودسوبتیاتناسب؛سه(لېپهښوونځي)لومړين،منځنياو
والیتپهښونڅیو)لومړنيو،منځنيواولیسو(کېدزدهکونکو)دجنکیواوهلکانو(دشتوننسبتپهدنورستان
:النديجدولکېپهڅرګندډولبیانشویدي
مالحظات مجموعه لیسه متوسطه ابتدایه شامره
1 1192315439981137173
62537756684720856ذکور 2
56707683296416317اناث 3
نسبت 4
دخرتانو
پرسان
47.5649.7630.2143.89
دښوونکوشمېردجنډرپهتفکیکرسه؛
د تحصیلی دوری او جنسیت پر اساس د ښوونکو شمیر
کتنې ښوونکوشمیردجنسیتپهتفکیکد شامره
ټول ښځینه نارینه
1 1173 164 1337
د تحصیيل دوری په اساس د ښوونکو شمیر
څخهښکته12له پاس12 پاس14 لسانس ماسټر 2
0 702 512 114 9 ټول
1337
23
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
زیربنا او بودیجه
لري؛ودانۍچېشمېر(لېسو)لومړنيو،منځنيواوښونځیوهغود
د عمومی زده کړو ودانیو لرونکو ښوونځیو شمیر
ولسوايل شامرهټولودانۍلرونکی
ښوونځي کتنی لومړنیښوونځی منځنیښوونځی لیسهښوونځي
6 5 2 13پارونمرکز 1
4 4 1 9 واما 2
0 1 4 5 وایګل 3
0 6 0 6 کامدیش 4
0 7 0 7 برګمټال 5
4 3 3 10 نورګرام 6
0 3 1 4 دواب 7
0 0 0 0 منډول 8
14 29 11 54 ټول
لري؛نهودانۍښوونځی(لېسو)لومړنيو،منځنيواو(بابه159والیتکي)نورستانپه
پرمختیاييبودیجهاودبودیجېلګښتپهنۍوالیتلږترلږهدتیروپنځوکلونولپارهدپوهنېدسکټورکلنورستاند
النديډولدي
کال 1396د پوهنی سکتور د تیرو پنځه کلونو بودجی جدول
کتنې باقیامنده مرصف تخصص شامره
1 273435240 197941821 75493419
پانګونېکچهبیخینهترسرتګوکیږی.دپوهنېپهبرخهکېدخصويص
هسکتورکيیواځییوبابخصوصیښونځیفعالدی.دپوهنيپ
87اناث314دجنسیتپهتفکیکرسهدتربیهمعلمدشاګرادنوتعداد:ذکور
0اناث29ذکور:دجنسبتبهتفکیکرسهدتربیهمعلمداستادانوتعداد.
49اناث164ذکورپهتفکیکرسه:دتربیهمعلمدفارغوشاگردانوتعداددجنسیت.
:125اناث460ذکوردتعلیامتعمومیدشاگردانوتعداددجنسیتبهتفکیکرسه.
1832اناث2033داولصنفدجدیدالشمولتعداددجنسیتتفکیکرسه:ذکور.
:1537اناث3337ذکوردتعلیامتاسالمیدشاگرانوتعداددجنسیتبهتفکیکرسه.
17اناث242ذکوریامتاسالمیدفارغشاگرانوتعداددجنسیبتبهتفکیکرسه:دتعل.
:14اناث300ذکوردتعلیامتتخنیکیومسلکیدشاگرانوتعداددجنسیتبهتفکیکرسه.
:2اناث112ذکوردتعلیامتتخنیکیومسلکیدفارغشاگرانوتعداددجنستبهتکفیکرسه.
44%اناثجمعا11%ذکور33نونهبورتهدسوادسطح:کلو14د.%
24
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
43.14%اناث56.10ذکورکلونونهکمشاگردانودشمولیتنرخ:15بهمکاتبوکید.%
مرستهپهبرخهکېدنادولتيکوپراتیفيادارواوپرمختیاييرشیکانوسکټوردپوهنې.
دولتيمرستندویه برخهکېنا پرمختیاييپهالنديډولديدپوهنېپه کی.موسسېاو دپوهنېپهسکتور
څخهدي.GPE،ایکویپ،World bank،بانکجهانیWFPاړوندههمکاریموسیسیعبارتديلهیونیسیف،
فرهنگ :
:بابخصوصینشته.1دولتیدعامهکتابتونونوتعداد
:مطبعیوجودنلری.ددولتیاوخصوصیمطبعوتعداد
:وجودنلری.میوزیم
:دچرکقلعه.واماباغ)اندرباغ(.تاریخیابدات
:تلویزون
:بابخصوصینشته.1دولتیددولتیاوخصوصیرادیودستگاوی
:ساعته.18دنرشاتوحجم
:باب.2محلیرادیوگانی
:ورزش
.ورزشیاستیدیم:وجونلری
.ورزشیجمنازیوم:وجونلری
.ورزشیمیدانونه:وجونلری
:تنه.420دورزشکارانوتعداد
:تنه.12دمربیانوتعداد
د دولتي او خصويص ښوونځیو، پوهنتونونو او نورو پوهنیزو ادارو پرتله کول
؛دزدهکوونکوشمېراونوروروزنیزویاپوهنیزوادارووددولتياوخصويصښوونځی
والیتکيدولتياوخصويصښوونځیو،پوهنتونونواونوروروزنیزویاپوهنیزوادارودزدهکوونکوشمېرپهنورستان
تنهتهرسیږی.74346
وونېدکیفیتاواغیزمنتوبکچه.ددولتياوخصويصښوونځیو،پوهنتونونواونوروروزنیزویاپوهنیزوادارودښ
نورستان خصويصښوونځیو،په دولتياو کیفیتاووالیتکيد دښوونېد ادارو پوهنیزو یا روزنیزو نورو او
اغیزمنتوبکچهنسبتاښهده.
25
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
د روغتیا سکټور
بسرتیزروغتونداعامرالندیتعمییر50دعامیروغتیاریاستدوالیتیشفاخانی
سکټورپههکلهلنډمالومات:د
روغتیادټولوافغانانولپارهیوسرتاواوږدمهالههدفدیچېدنويحکومتدجوړیدولهلومړیوورځوڅخهپرېمترکز
شویدی.اوتراوسهداسکټوردمیلیونونوډالروپهپانګونېرسهښېالستهراوړنېلرلېدي.دافغانستانټولووګړولپاره
وغتیایيخدمتونوتهالرسسیالاوسهمدحکومتدمهموارمانونواواهدافوڅخهدي.معیاریر
پهحالتاوددېبرخېدبشپړ ولولپارهغورهدهچېدولسوالیوپهپامکېلرلورسهپهوالیتکېدروغتیادسکټور
د روغتیا د څرنګوايلمترکزويش. تهدالررسيسپه وړاندېکولو بیړنیوروغتیایيروغتیایيخدمتونو د سکټوردحالت،
نورومواردووي،اوروغتیایيتجهیزاتوتهدالسريساودالندېیادشویوخدمتونودوړاندېکولو،دمزمنوناروغیودمخنی
پهاړهدقیقارقامبایدداړوندواداروپهمرستهچمتواودوالیتیپروفایلپهسندکېشامليش.
ییسیروغتیايي خدمتونو ته الرس
بنسټیزوروغتیايي(مرکزونوBHC):تهدښځواونرانوالرسسی
:نشته.حوزویروغتون
:باب.1والیتیشفاخانه
په دواب3نورستانوالیتکی) ولسوالیشفاخانیوجودلریچیعبارتدیلهوایگلولسوالیشفاخانه، )
ولسوالیشفاخانهاودکامدیشولسوالیشفاخانه.
یوCHC + بسرتیزهسپتالباندیکارجریانلری.۵۰کلینکپهپآرونکیوجودلری،همدارازپهوالیتی
81:دمریضانودبسرتتعداد.
:باب.4صحیجامعمراکز
:باب.9صحیاساسیمراکز
:باب.21صحیفرعیمراکز
:رسهمیاشت.1یونیسف2صحیسیارتیمونه
:باب.168دصحیبوستوتعداد
(2ښځینهمعالجداکرته،)(1،)(تنهنارینهمعالجداکرت20)ولورسهپهنورستانوالیتکیدجنسیتپهپامکېنی
ډیجراحنارینهداکرتوجودلری.ایم(1ډیاطفالنارینهداکرتاو)ایم
26
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
: دولتي او خصويص روغتونونه
نهپهنورستانوالیتکیوجودنلری.خصوصییروغتونو
:دروغتونونودبسرتونوشمیراوظرفیت
(بسرتهظرفیتلری.10والیتیسیایچسیپلسکلنیک)
(بسرتهظرفیتلری.25وایگلولسوالیشفاخانه)
(بسرتونوظرفیتلری.8دکامدیشولسوالیشفاخانه)
(بسرتهظرفیتلری.25ددوابولسوالیشفاخانه)
(بسرتهظرفیتلری.3کوراجبیایچسیکلینک)
(بسرته.10دمندولسیایچسیکلینک)
نوشمېر؛روغتونودخصويصدښځواونرانولپاره
لرينخصوصیروغتونونهشتونوالیتکېپهنورستان.
دزېږنتونونوشمېر؛
.ابلوپهواسطهنظارتشوي(زیږونونهتررسهشویديچيدوړوق1587والیتکېدوړوقابلوپهواسطه)پهنورستان
کيشوي(7828)پالنېتهالسرسیشتهدديچیوالیتکېدزیږوننهمخکې)دحملپهوختکې(نورستانپه
دي
شته درملتونونه
شمېر/فارمسیودرملتونود.
پهبرخهکیپانګونهنهترسرتګوکیږیاوپهمجموعیډولپهټولنورستانوالیتکیدصحتدخصوصیسکتورپه
چیدعامیروغتیاوزارترسهراجسرتشویدیاو(دواخاينپهشخيصسکتورکيموجوديدي30نورستانکی)
جوازورتهورکړلشویدی.
روغتیايي متخصصین او مسلکي کسان
نارینهاوښځینه(؛شمېر،نرسانواوقابلهګانوصینوډاکټرانو،متخصدنسیتپهپامکېنیولورسهجد(
،(47،نارینهنرسان)(16،ښځینهنرسان)ایمدی(1داکرتان)،ښځینه(تنهایمدی20دداکرتانوتعداد)
.(تنه2،دمتخصیصینوتعداد)(تنه45)ښځینهقابلهګانی
مرستهدزیږونونوشمېر؛قابلوپهمسلکيد
زیږونونهتررسهشویديچيدوړوقابلوپهواسطهنظارتشوي(1587والیتکېدوړوقابلوپهواسطه)پهنورستان
زیږونونه
؛سیروغتیاييخدمتونوتهالرسمخکېترزیږون
کيشوي(7828)والیتکېدزیږوننهمخکې)دحملپهوختکې(پالنېتهالسرسیشتهدديچینورستانپه
ښودلشویدی.%13دمعلوماتوپهاساس ACLS 2017چیددي
؛دمړینېکچهمیندود
تهرسیږي(تنو42)هکالکېدمیندودمړینواندازهوالیتکيپنورستانپه
27
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
؛مړینې کچهد ماشومانو د
تهرسیږی.(183کالکی)۱۳۹۶اشومانودمړینېکلنۍکچهپهوالبتکيدمنورستانپه
کچه)سؤتغدي(خوارځواکۍد.
(فیصدهده.تکيدخوارځواکیکچه)والینورستانپه
د روغتیا په برخه کې بودیجه او پانګونه
رييپههکله)مربوطهسکتو؛کلنۍپرمختیاييبودیجهلپارهټولټالسکټورروغتیاييدپهتیروپینځوکلونوکې،
کلونودبودیجیمعلوماترااستولیدی:۱۳۹۶او۱۳۹۴،۱۳۹۵اځیددعامیروغتیاریاستیو (معلومات
۱۳۰۱۰۸۰مرصف:۲۱۴۰۷۵۰تخصیص:
مرسته.دنادولتيمرستندویهموسسواوپرمختیاييرشیکانودروغتیاپهبرخهکې
لريچینورستانپه پرمختیاييګډونوالبرخه دولتیمرستندویهموسسېاو کېنا پهسکټور روغتیا والیتکيد
،غیريدولتيموسساتکارکوي.ORCD،HADDAF،SHRO ،WHO،UNICEF عبارتدیله:
د زیربنا او طبیعي رسچینو سکټورونه
د سکټور په هکله لنډ مالومات:
دانرژۍددیوهیواد او ایستلو درا دکانونو صنعتی، داقتصاديبنسټونولکهمخابرايتاومواصاليت، داقتصادوده
بنسټونهدبدندوینېدشیریانپهشاندیوېټولنېدژونددپرمختیارسهمستقیمتړاولري.دلیږدرالیږد سکټور
څنګهچېویلشوی لکه کېارزښتناکنقشلري. لوړولو پهدکچېپه ندی". "چیرېچېتلینشیهغهستاسو ،
حالتدڅرنکوالېرسهدږرالیګټهاوزیانپهمستقیمډولدلیږددځانګړېتوګهزموږپههیوادکېدکرنیزوتوکودلیږ
تړاولري.
اړینهده.دایستلدبنسټونوسکټوریوهمهمهبرخهدهچېددویڅخهګټهاخیستنهرادکانونودانرژۍصنعتونهاو
انرژينهپرتهصنعتيکیدلناشويندياوپرتهلهدېدخاموتوکوپهکاراچولنيشکیدایاوپهپایلهکېدصنعني
بنسټژوندکیدوپرتهپهځانبسیاکیدلنهکیږي.نوویلیشوچېزیربنادیوېټولنېدهوسا،رسلوړياوپهځانبسیا
جوړوي.
تقریبیډولکا۲۰۱۷دنړیوالبانکد کیپه پهسکتور وګړی10.91لدرسویپهاساسدزیربنا فیصده
مرصوفدی.
سړکونو ته الرسسی
(کیلومرتهدهچیپهفوایدعامهپوریاړهلری321دکیلومرتپهحسابدښاریاوکلیوالیرسکونومجموعه)
.په
.پهنورستانوالیتکیقیرشویرسکنهلرو
مرتوپهاندازهارسیسیکانکریټیرسکلروچیدانکشافدهاتریاستلهلوری۵۴۰پارونکیدپهمرکز
جوړشویدی.اونورټولرسکونهموجغلیاوخامهدی.
.دنورستانوالیتعمومیرسکهمتراوسهپهخامهډولشتونلریاوپهبدحالتکیقرارلری
28
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
نوالیتولسوالیدمرکزپارونرسهتواصلتراوسهنلری.کهدغربینورستاندرسکونوپهبرخهکیدنورستا
خلکوغواړیچیدخپلوستونزودحلپهموخهدنورستانمرکزبارونتهراشینوبایددلغامن،ننګرهاراوکنړ
والیاتوڅخهتیراوپارونتهراورسیږی.
:دولسوالیاومرکزترمنځفاصلهپهکیلومرت
:کیلومرت.28ناریبریکوتالیکامدیش
کیلومرت.20کامدیشالیبرگمتال
کیلومرت.15ننگالمالیوایگل
کیلومرت.20بارونایشتویالیپپړوککامدیش
کیلومرت.36پارونالیواما
کیلومرت.14واماالیترنیککونر
کیلومرت.64نورگرامالیمندول
او ټرانسپورټي سیسټم ګرونههوایي ډ د والیت
؛والیتکيهواييډګرونهشتوننلريپهنورستان
دپوریرسیږی.%90تروالیتکيهواييډګرونهشتوننلريمګرځمکنيټرانسپورټتهالسريسپهنورستان
اتحادیي دټرانسپورټد السکيديمګر هغويپه د کیږيچيهډيهم تررسه طریقه دله الیحه کرایه
ینشويکمیټيلخوادکرایاالیحهترتیبدوالیتمقامدحکمپهاساسدتعدپشنهاداوټرانسپورټدمدیریت
کیږي.
د والیت برېښنا
کيد والیت مقام اداری وداين د جوړیدو په حال
.دنورستانپهوالیتکینفوسپهپراګندهشکلوجودلری
(کیلوواټهپهظرفیتبریښناکوتجوړشوچیټولودولتیاداراتوتهبریښناورکوی.۷۵۰پهمرکزپارونکیاوسد)
29
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
همدارازدپارونپهایشتیویکلیکیدانکشافدهاتاوخلکوپهرشیکهچیولسیخلکوهمپهکیخپلمرصف
(کیلوواټهپهظرفیتبریښناکوټجوړشویدی.۷۵۰کړیدید)
دنړیوالبانکدرسویپهاساسپهکلیوالیسیموکیخلکدسولراوکوچنیوبریښناکوتونوڅخهجوړهشویده
%تهرسیږی.98اوخلکورتهالسرسیلریتر
دنورستانپهنوروساحوکیدولتیبریښناکوټونهوجودنلریاوولسیخلکوپهخپلشخصیلګښتونوځانتهبرقونهجوړ
کړیدیاوورڅخهاستفادهکوی.همدارازپهځینوساحوکیدسولردملریزوبریښنارسهجیپهخپلوکورونوکییی
لګولیدیاستفادهکویاودولتیبرقوجودنلری.
پهنورستانوالیتکیدداوبوپراخهزیرمیوجودلریاوموقیعتددیوالیتداسیدیچیدکوچنیوبریښناکوتونه
جوړولډیراقتصادیدیاوپهکممرصفزیاتتولیدمنځتهراتالیشیترڅودولتتهیوهعایداتیمنبعوګرځیپه
میګاواټهته۷۵برخهکیمنډول،کلهګوشاودکفرتخانیبندونهچیملیپروژیدیثابتشویظرفیتییتردی
رسیږیاوددیترڅنګپهلسګونونورکوچنیبندونهکیدالیشیجوړشیچیپهاکرثهنقاطوکیکیدالیشی.
سی ته الرس اوبو پاکو څښلو د
د بيارغنورستان د کليو واليتد رياستد پراختيا والیتونیاو نورستان د بنسټ، پر ٪31يواځیمعلوماتو
اودکلیوالیلهالریچیډیریشمیرییدملیپیوستوندپروګرامواوبوتهدنلونواوسيدونکيدڅښاکپاک
برنامی ملی د رسولی کوچنيواوبو سيندونو، د وګړي شمیر پاتی نور لري. الرسسی شوی جوړی الری له
ګټهاخيل.چینوڅخهاوبوڅخهاونهرونو،ويالوله
: مايت ټکنالوژيپه والیت کې معلو
تهالسريس دالڅلورمخابرايتکمپنۍدنورستانوالیتمهاوسمخابراتیخدمتونواومالومايتتکنالوژۍ
ارهدګرځندهټيليفونونو)موبايل(چوپړتياویوړاندیکوي.دغهکمپنۍعبارتديله:افغانبيسيم،اوسیدونکولپ
روشن،سالماویوهپایهداتصالتوپهنوګرامولسوالیکیفعالیتکویاوخلکوتهمخابراتیاسانتیاویبرابروی.
برخمنندی.ولیدنورستانځینیلیریساحیاوسهمدمخابراتیاسانتیاوڅخه
سلنهدی.8.8دمبایلاستعاملپهنورستانوالیتکی
سلنهدی.0.3دانرتنیتاستعاملپهنورستانکی
صنعتي فابریکې
۱۵دتولیديصنعتيفابریکیپهنورستانوالیتکیوجودنلریاویواځییوهدنجاریفابریکهکارکویچیتر
تنوپوریپهکیپهکاربوختدی.
پدیوالیتکیدخاموصنعتیمرنالونولپارهکومپارکوجودنلری.
کچهډیرهټيټهاوپهنشتحسابده.بوختیادکېدوګړوسکټورزیربناييپه
د کانونو په برخه کې عایدات او بوختیا
څخه کانونو شوو داستخراج ډول قانونی په سطحه په والیت )د ل ډو مجموعی په کی کلونو پنځو تیرو
(سلزرهافغانیکیږیچیټولییدساختامنیموادولهدرکهدییانیتیګه،شګهاوجغل.100000
(افغانیرشکتونهدساختامنیموادودعوایدولهدرکهباقیدی.11857535همدارازپهمجموعیډول)
30
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
.دکانونوپهبرخهکیتراوسهکومکاندمعادنوریاستلهلوریپهقراردادنهدیورکړلشوی
پهتولوولسوالیوکیوچودلریپهوالیتکیدمعادنوپراخهزیرمیددیوالیتمعادنوپهبرخهکیدنورستاند
همدااوداسینورنوروهیوادونوتهقاچاقکیږی.،بیروج،کونزیت،بلور،زمرود،تنتنایتچیعبارتدیله:
رازدمرمروتور،سپیناوسورډولونهییهمپهپراخهکچهموندلکیږی.
دکانونوپهاړهکومهرسویندهتررسهشویچیطوکینقاوالیتپهسطحهپهمختلفوددیاداریلهلورید
معلوماتییارایهکړو.
نومرشکت/شخصدشامرهموقعیتمعدندموقیعت
مساحتنوعمعدندقریهولسوالی
1
2
لونوفابریکایارزښتڅرنګهچهپدیوالیتکیدخاموصنعتیمرناصادراتودتولیدي/صنعتيفابریکودکلنیو
صادراتوارزشپهموردکیمالوماتنشته.کومفعالیتاوتولیدنلریپههمدیاساسیید
کلنی بودیجه او پانګونه
شافیبودیجهمربوطهریاستتهندهورکړلشوی.دتیروپنځوکلونودانک
سکتورخصوصیرسمایهګذاریندی زیربنا په تردیدمه پهسکټورکېدخصوصیپانګونېکچه دبنسټونو
شوی
داسیکومهغیردولتیموسیساتدبنسټونوپهسکټورکېنادولتيمرستندویهموسسېاوپرمختیاييګډونوال
.بناسکتوررسهییهمکاریکړیوینشتهچیدزیر
تهرسیږی.10.91ویپهاساسدزیربناپهسکتورکیاشتغالدنړیوالبانکدرس%
31
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
مصرف بودجه بودجه عادی مجموع بودجه عادی
383,705
257,559
153,832
بودجه عادی
افغانی 000ارقام به
بودجه مجموع بودجه انکشافی
مصرف انکشافی
383,70
5
126,14
6 80,062
بودجه انکشافی
افغانی 000ارقام به
دریم څیرکی
کال پرمختیایی بودجه او مرصف دسکتورونو په 1397دنورستان والیت د
تفکیک :
معارف:
و اصول برشیمطابقبه انکشافرسمایه عبارتاز که اداره این دیدگاه به راستایتالشرسیدن وزارتمعارفدر
اساساتدینمقدساسالم،احرتامبهارزشهایملیوحقوقبرشازطریقفراهمآوریزمینهدسرتسیمساویانههمه
بتعداد میباشد، کیفیت با تربیه و تعلیم به کشور 211اتباع عمومی، تعلیامت 4مکاتب مکاتب4داراملعلمین،
مدارسدینی،فعالیتدارند.23تخنیکی،
تعداد به آنجمله44,530مجموعا از 25,509شاگردکه و اینمکاتبمشغول19,021ذکور طبقهاناثدر آناز
معلوماتمخترصدرموردوضعیتمعارفدروالیتنورستانرابیانمیکند.جدولذیلفراگیریدانشهستند.
معارف
کتگور
ی داراملعلمین مکاتب عمومی
مدار
س مکاتب تخنیکی
تعداد شاگردان
مجموع اناث ذکور
44,530 19,021 25,509 4 23 4 211 تعداد
دریکدههگذشتهدراثرفعالیت،سعیوتالشدولتجمهوریاسالمیافغانستانفامیلهاعالقمندبیشرتبهتعلیمو
مکاتبوالیت در شاگردان تعداد مکاتبمیفرستند. به برایفراگیریتعلیم را اطفالخود و گردیده نورستانتربیه
.سمیکهدرفوقدیدهمیشودیکرقمقابلمالحظهرابیانمیکندق
بودجه معارف:
معارفساالنهبودجهقابلمالحظهدرهردوبخشعادیوانکشافیدریافتمیکندوقسمیکهدرشکلدیدهوزارت
ازموجودیتتشکیلبزرگدرمیشودمقدارزیادآندربخشبودجهعادیبرصفمیرسدودلیلعمدهآنعبارتاست
وزارتمعارفومصارفعادیبرایتعدادزیادمکاتبکهدررستارسکشورموجوداستمیباشد.
جزئیاتبودجهمعارفوالیتنورستاندرشکلذیلانعکاسدادهشده.
32
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
طریقوزارتمعارفدرسالگذشتهتطبیقگرد اینوالیتاز هایانکشافیکهدر ذیلتعدادپروژه استقرار یده
میباشد.
1397پروژههایانکشافی
بودجه پروژه
14,235,543انکشافزيربنایتعليموتربيه
882,665مديريتوارتقایظرفيت
77,965,659(EQUIPتعليامتعمومی)بشمول
1,978,863سوادآموزیوتعليامتغريرسمی
5,162,761اعامرلیلیهبرایداراملعلمینها
4,286,418دالربرایهروالیت(500،000پروژههایانکشافیبودجهسازیوالیتی)
1,435,302والیترسحدیشاملوغرب11پروژههایانکشافی
44,800انکشافوتقویتبرنامههایسوادآموزی
12,593,936وجوهغیرمرشوطوالیات
3,710,275;اناثدرروستاهاnbspاستخداممعلیمین&
3,849,381اعامرمکاتببرایتیزهوشاندرهفتشهربزرگ
126,145,603 مجموع
زراعت:
جلغوزه، والیتشامل این جنگالت است. کمرت آن در زراعتی های زمین و زار جنگل نورستان مناطق بیشرت برخ
در تازه باغاتمیوه است. وهمچودرختهایدیگر نیمهچنار چنار، گلبید، شیشم، بلوط، ناجو، ارچه، چهارمغز،
والیتمرصوفمالداریمیباشند.ولسوالینورگرامنورستانغربیوجودداردویکتعدادمردماین
بودجه زراعت:
انکشافیوزارتزراعتدرسالمالی بودجه میشود شکلدیده در بهمراتب1397قسمیکه برایوالیتنورستان
بیشرتازبودجهعادیاینادارهمیباشدکهبیانگررسمایهگزاریهایبیشرترویزراعتدراینوالیتبودهومیتوان
ینیکآیندهخوبدراینبخشباشیم.خوشب
مصرف بودجه بودجه عادی مجموع بودجه عادی
64,862
6,012 3,696
بودجه عادی
افغانی 000ارقام به
بودجه مجموع بودجه انکشافی
مصرف انکشافی
64,862 58,851
28,900
بودجه انکشافی
افغانی 000ارقام به
33
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
پروژههایانکشافیدروالیتنورستانتطبیقگردیدکهجزئیاتآنقراررشحذیلاست.11بهتعداد
زراعت1397پروژههایانکشافی
بودجه پروژه
1,055,300ساختامنوتجهیزدفرتترویجدروالیاتوولسوالیها
9,726,600توزیع&;تخمهایبذریوکودکیمیاویتهیهو
846,411برنامهملیانکشافمالداریوصحتحیوانی
28,631,935(NHLPبرنامهملیباغداریومالداری)
219,600مبارزهعلیهآفاتوامراضنباتی
637,444(Border Projectانکشافزراعتدرولسوالیهایرسحدی)
776,000توسعهکشتپختهوزعفران
4,948,460احیاواعامر&;ذخایراسرتاتیژیکگندم
957,602برنامهملیتنظیممنابعطبیعیبهاشرتاکجامعه
7,642,391پروژهآبیاریوذخایرآب
3,409,000باغچههایخانگیومصونیتغذائیایجاد
58,850,743مجموع
صحت عامه:
احصائیهمراکزعرضهخدماتصحیدروالیتنورستانقرارجدولذیلمیباشد.
صحت
شفاخانهدولتی کتگوریشفاخانه
شخصی تعداددکتوران دواخانه پوستهصحی
ظرفیتتداوی
مریضان
3,984 19 - 145 20 3 تعداد
عامه: بودجه صحت
برایوالیتنورستانازجانبوزارتصحتعامهدرنظر1397بودجهکهبرایعرضهخدماتصحیدرسالمالی
گرفتهشدهدرگرافذیلنشاندادهشدهاست.
مصرف بودجه بودجه عادی مجموع بودجه عادی
344,63
0
9,047 4,842
000بودجه عادی ارقام به
مصرف بودجه انکشافی مجموع بودجه انکشافی
344,63
0
335,58
3
144,29
6
000بودجه انکشافی ارقام به
34
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
قرارذیلاست.تعدادپروژههایانکشافیکهازجانبوزارتصحتعامهدراینوالیتدرحالتطبیقبوده
1397پروژههایانکشافی
فیصدیمرصفبودجهپروژه
٪48 256,000 برنامهملیمعافيتکتلوی
٪0 6,834,000 (درواليتنورستانCHCsوBHCsاعامرمراکزصحی)
٪0 27,336,000 اعامرشفاخانهدروالیتنورستان
٪66 111,904,104 درمرحلهعبورتقویتنظامصحی
٪24 14,120,537 تقویهسیستمصحی)روندسوم(
اعامروبازسازیتاسیساتصحیدروالیاتازوجوه
غیرمرشوط 16,515,167 0٪
٪100 66,523,529 پروژهصحتمندی
٪67 364,419,709 مجموع
:انرژی و آب
درعرصهفراهممنودنمنابعتولیدبرقوواردمنودنبرقازمنابعخارجازوالیتنورستانویاهممنابعداخلوالیت
پروژهدرحال1فعالیتهاتحتتطبیقمنیباشدولیدرعرصهتنظیمآبفعالیتهادرحالجریانقرارداردازآنجمله
دهند نشان متذکره فعالیت که میباشد والیتتطبیق این رضورت مورد آبی منابع منودن فراهم باالی زیاد توجه ه
میباشد.
بودجه انرژی و آب:
سهمعمدهبودجهوالیتنورستاندربخشانکشافیمیباشد،کهچنینپنداشتهمیشودکهوزارتانرژیوآبتصمیم
قرار1397آببرایوالیتنورستاندرسالتوسعهساحهفعالیتخویشرادراینوالیتدارد.بودجهوزارتانرژیو
گرافذیلمیباشد.
مصرف بودجه بودجه عادی مجموع بودجه
عادی
9,281
3,004 1,609
000بودجه عادی ارقام به
مصرف بودجه انکشافی مجموع بودجه انکشافی
9,281
6,277
-
000بودجه انکشافی ارقام به
35
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
دراینوالیتدرحالتطبیقبودهقرارذیلاند.1397پروژهانکشافیکهدرسال
1397پروژههایانکشافی
بودجه پروژه
6,277,450.00 تحکیمسواحلدریاها
6,277,450.00 مجموع
: فواید عامه
نیسترصفبطول موجود والیتنورستانرسکهایقیرریزیشده کیلومرترسک321طبقمعلوماتدریافتیدر
دروالیتنورستان1397جغلیموجودمیباشد.پروژههایموجودانکشافیکهازجانبوزارتفوایدعامهدرسالمالی
تطبیقشدهاستقرارذیلمیباشد.
1397پروژههایانکشافی
فیصدیمرصفبودجهپروژه
٪52 53428261برنامهميلرسکهایروستايی)وزارتفوايدعامه(
٪0 119,595,000 واحدانکشافبرنامهقوهکاردروزارتفوایدعامه
;رسکnbspدیزاینوساختامنرسکنریبریکوتالیولسوالیکامدیش،&
اعامررسکهایداخلشهرنورستان;وnbspکوملالیمرکزنورستان،& 36,989,728 0٪
٪13 210,012,989 مجموع
بودجه فواید عامه:
ملیونافغانیکهجزئیاتآندرشکلذیلنشانداده912بودجهوزارتفوایدعامهدروالیتنورستانبالغمیشودبه
شده.
مصرف بودجه بودجه عادی مجموع بودجه عادی
238,965
28,952 22,630
000بودجه عادی ارقام به
مصرف انکشافی بودجه انکشافی مجموع بودجه
238,96
5
210,01
3
27,607
000بودجه انکشافی ارقام به
36
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
نورستانیپروژههایانکشاقیوالیت
لست پروژه های انکشافی
اداره پروژه بودجه مرصف
- 6,834,000
ترمیممسجدجامعدرولسوالیارگونوالیت
وزارتحج،ارشادواوقاف پکتیکا
وزارتحج،ارشادواوقاف پروژههایوالیتی-اعامرمساجد 6,546,497 1,066,862
3,827,579 6,827,579
اعامر،بازسازیوتجهيزمکاتبمسلکیو
وزارتمعارف حرفوی
6,167,398
وزارتمعارف اعامروتجهيزمکاتبتعليامتعمومی 12,696,178
5,477,514
وزارتمعارف انکشافزيربنایتعليموتربيه 31,997,892
وزارتمعارف مديريتوارتقایظرفيت 396,000 -
18,441,150
وزارتمعارف (EQUIPتعليامتعمومی)بشمول 18,441,150
وزارتمعارف سوادآموزیوتعليامتغريرسمی 916,349 821,045
6,480,000
12,960,000
والیترسحدیشامل11پروژههایانکشافی
وزارتمعارف وغرب
9,698,229
وزارتمعارف پروژههایساختامنیجدیدوالیتپکتیکا5 14,709,310
وزارتمعارف انکشافوتقویتبرنامههایسوادآموزی 42,000 42,000
-
وزارتمعارف وجوهغیرمرشوطوالیات 15,988,825
وزارتمعارف ;اناثدرروستاهاnbspاستخداممعلیمین& 4,520,671 3,047,908
- 48,933
تکمیلپروژههایباقیامندهمکاتبناتکمیل
EQUIP وزارتمعارف
- 3,849,381
اعامرمکاتببرایتیزهوشاندرهفتشهر
وزارتمعارف بزرگ
8,414,031
18,947,774
تحصیالتاعامرپوهنځیانجنیریموسسه
وزارتتحصیالتعالی عالیپکتیکا
91,575 134,630
;پالنnbspحامیتازفعالیتهایحقوقی،&
گذاریوادغاممجدد
وزارتامورمهاجرینو
عودتکنندهگان
وزارتاقتصاد پالنگذاری،نظارتوارزیابیتقویتسیستم 120,000 120,000
وزارتاقتصاد مدیریتپروژههایکوچکرسحدی 425,040 -
وزارتصحتعامه برنامهملیمعافيتکتلوی 465,200 409,200
وزارتصحتعامه مراقبتهایصحیکوچیها 1,041,980 657,980
37
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
وزارتصحتعامه تاسيسمراکزتداویمعتاديندروالياتکشور 6,190,181 3,743,882
- 68,340
دروالياتCHCباب2وBHCباب11اعامر
وزارتصحتعامه رسحدیکشور
19,501,000
50,502,000
اعامروبازسازیشفاخانههاوکلینیکهادر
وزارتصحتعامه والیاتوخریداریتجهیزاتطبی
- 2,403,900
اعامرتعمیرتجهیزکلینیکولسوالیجانی
وزارتصحتعامه خیل
80,716,653
وزارتصحتعامه تقویتنظامصحیدرمرحلهعبور 109,065,691
5,160,002
17,200,016
والیترسحدیشامل11پروژههایانکشافی
وزارتصحتعامه وغرب
وزارتصحتعامه تقویهسیستمصحی)روندسوم( 5,275,544 2,994,562
31,113,211
وزارتصحتعامه فعالمنودنشفاخانههایخیرکوتوگردیز 36,613,543
-
14,740,000
اعامروبازسازیتاسیساتصحیدروالیاتاز
وزارتصحتعامه وجوهغیرمرشوط
-
وزارتصحتعامه پروژهصحتمندی 92,016,921
- 1,055,300
ساختامنوتجهیزدفرتترویجدروالیاتو
ولسوالیها
وزارتزراعتآبیاریو
مالداری
تهیهوتوزیع&;تخمهایبذریوکودکیمیاوی 9,726,600 4,236,600
وزارتزراعتآبیاریو
مالداری
برنامهملیانکشافمالداریوصحتحیوانی 846,411 846,408
وزارتزراعتآبیاریو
مالداری
14,230,000
(NHLPبرنامهملیباغداریومالداری) 28,631,935
وزارتزراعتآبیاریو
مالداری
مبارزهعلیهآفاتوامراضنباتی 219,600 219,600
وزارتزراعتآبیاریو
مالداری
637,444 637,444
انکشافزراعتدرولسوالیهایرسحدی
(BorderProject)
وزارتزراعتآبیاریو
مالداری
توسعهکشتپختهوزعفران 776,000 10,000
وزارتزراعتآبیاریو
مالداری
;ذخایراسرتاتیژیکگندمnbspاحیاواعامر& 4,948,460 -
وزارتزراعتآبیاریو
مالداری
957,602 957,602
برنامهملیتنظیممنابعطبیعیبهاشرتاک
جامعه
وزارتزراعتآبیاریو
مالداری
38
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
پروژهآبیاریوذخایرآب 7,642,391 7,642,391
وزارتزراعتآبیاریو
مالداری
ایجادباغچههایخانگیومصونیتغذائی 3,409,000 120,000
وزارتزراعتآبیاریو
مالداری
وزارتانرژیوآب تحکیمسواحلدریاها 6,277,450 -
40,482,699
67,745,263
برنامهميلرسکهایروستايی)وزارت
وزارتفوایدعامه فوايدعامه(
642,800,676
833,519,985
50ساختامنرسکانگورادهالیرشنهبطول
وزارتفوایدعامه کیلومرت
- 6,400,000
دیزاینوساختامنرسکولسوالیارگونالی
وزارتفوایدعامه ولسوالیگیانوالیتپکتیکا
-
23,367,423
(/برنامهNRAPبرنامهملیرسکهایروستایی)
(ARAPميلدسرتيسبهدهات)
وزارتاحیاءوانکشاف
دهات
440,280 2,462,477
برنامهميلتهيهآبدرروستاهاوآموزشحفظ
الصحهمحيطي
وزارتاحیاءوانکشاف
دهات
3,981,249 4,609,670
پروژههايکوچکانکشايفدررسحدات)
وزارتاحيآوانکشافدهات(
وانکشافوزارتاحیاء
دهات
- 1,371,124
شبکههایآبرسانی،تحکیمکاریوحفرچاه
پروژههایوالیتیضمیمه-آبآشامیدنی
1396بودجهسال
وزارتاحیاءوانکشاف
دهات
-
غیرمرشوطبهوالیات)انکشافدهات(وجوه 12,468,000
وزارتاحیاءوانکشاف
دهات
احیایمجددکاریزهاوجلوگیریازسیالبها 6,167,685 4,423,192
وزارتاحیاءوانکشاف
دهات
برنامهانکشافمهارتها 8,163,324 8,163,324
کار،اموراجتامعی،وزارت
شهداومعلولین
پروژهریفورمتقاعدومصؤنیتاجتامعی 496,848 496,848
وزارتکار،اموراجتامعی،
شهداومعلولین
ریفورموزارتپروژه&;الکرتونیکیسازیو 531,652 -
وزارتکار،اموراجتامعی،
شهداومعلولین
(GPIتقديرازاجرااتخوب) 9,530,692 4,332,133
وزارتمبارزهعلیهمواد
مخدر
70,000 70,000
کنفرانسپنججانبهوآگاهیعامهازارضار
مخدر،ترشیحوبازنگریپالیسیهادرمواد
سطحکشور
وزارتمبارزهعلیهمواد
مخدر
وزارتامورشهرسازی اعامرتعمیرولسوالیخوشامندوالیتپکتیکا 6,798,348 6,798,348
39
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
وزارتامورشهرسازی هایعامهدولتیبرنامهساختامن 700,000 700,000
8,173,677
وزارتعدلیه اعامرتعمیرمراکزاصالحوتربیتاطفال 24,000,000
16,632,335
پروژهشاروالیهایافغانستان 19,936,627
ادارهمستقلارگانهای
محلی
- 30,000
ظرفیتسازیملیتعلیامتآموزشوآگاهی
محیطزیستی
ادارهملیحفاظتمحیط
زیست
حامیهازخدماتملکیافغانستان 360,000 180,000
کمیسیونمستقل
خدماتاصالحاتاداریو
ملکی
6,230,996 6,923,329
اعامرتعمیرادارهمرکزیاحصائیهدرمرکزو
ادارهمرکزیاحصائیه والیات
980,797,583
مجموع 1,592,766,165
40
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
رکیڅپڅلورم
دنورستان والیت پرمختیایی طرحه
نورستانیودهیواددکمانکشافیاافتهوالیاتودجملیڅخهدیچیپهتیرهیوهنیمهلسیزهکیکیورتهنههمد
اقتصادیزیربناویییپهډیرټیټه نههمدموسساتولهلوریتوجهصورتموندلیدی.رسکونهاو مرکزیدولتاو
ترڅوموجودپوتنشیلهمدمرکزیدولتاوهمدغیرسطحهقرارلریپهاوسوختکیاشدرضورتلیدلکیږی
دولتیمرستندویهادارولخواحامیهشیترڅوپرمختګرامنځتهاودخلکوپهاقتصادیسطحهکیلوړوالیرامنځته
شی.
دټول نورستاندخلکودپرمختګاوانکشافاساسیپیشهګڼلکیږیچیتقریبا دزراعتمسلکدټولهیواداو
یواداوهمدنورستانوالیتزیاترهخلکپهدیپیشهکیپهکارمرصوفدی،پهنورستانوالیتکیدزراعتسکتوره
لپارهبایددقیقه،واقعبینانهاوموثرهپالنګذاریتهرضورتلریترڅودولتاومرستندویههیوادونهاواداراتورته
نه،دتولیدنویطریقی،دتولیددپروسسبرخهکیرسمایهګذاریاوتوجهوکړی،پهدیبرخهکیاصالحشویتخمو
دعامهاګاهیبرخهکیفعالیتونهاورسمایهګذاریصورتونسینولهیویطرفهبهددهقانانواوبزګرانوکورنیاقتصاد
تقویهشیاولهبلهسطحهبهدزراعتپهبرخهکیپهوارداتواتکاراکمهکړیشی.
فیصدهاودبانکجهانیدرسویلهمخی۸۰الی۷۵نورستانوالیتکیدزراعتریاستدمعلوماتولهمخیتقریباپه
پهدیسکتورکیپهکارمرصوفهدیاودکورنیدعوایدویواځینیمنبعییده.%خلک58.5
ددیوالیتزراعتیاوحیوانیمحصوالتعبارتدیله:
م،جوار،چهارمغز،لوبیا،توت،مرخڼی،پنیر،کوچ،قرت،طبینباتاتاوداسینوروڅخه.جلغوزی،کچالو،غن
دنورستانوالیتدبزګرانوحاصالتغنم،جوارپهخپلهپهداخلکیخلکمرصوفویدخپلځانلپاره،کچالو،لوبیا
لخوااخستلکیږی،همدارازجلغوزیپهدستهجمعیډولد،چهارمغز،مرخڼیاونورطبینباتاتدبازارددالالنو
خریدارانولخواپهځنګلکیخریداریکیږیاووروستهدپروسسلپارهنورووالیاتوتهلیږلکیږی.
کوچ،پنیراوقرتییبلحیوانیمحصولدیچیپهډیرهپیامنهتولیدکیږیاوډیرهفیصدیییهمدلتهپههمدی
لکدخبلرضورتپهبنیادپهمرصفرسویچیداپروسهپهکلیواوکورنوکیرستهرسیږی.والیتکیخ
داچیدلتهکرنیاوحیوانیمحصوالتوتولیدپهکالسیکډولرسهصورتنیسیبغیرلهدینهچیطبقهبندیاوبسته
بندیصورتونیسیپهمرصفرسیږیچیبزګرانوتهییډیرهفایدهنهرسیږی.
همدارازنوریطبعیمنابعددیوالیتدزومندانولهلوریویستلکیږیاوعامهخلکوتهییچندانفایدهنهرسیږی.
ددی طرحی اساسی هدف :
په یومرشوعزراعتیافغانستانرامنځتهکول، د کول، تقویه کورنیاقتصاد کلیهدفد ددیطرحیاساسیاو
ی،دموجودهپوتنشیلڅخهمعقولهاستفاده،دزیربناورامنځتهکولاودنورستاندنورستانکیدفقردکچیکموال
حیوانیمحصوالتودتولیدپراختیااوبازارپیداکولاوپهمجموعکیدوارداتیاقتصادڅخهمخنیویدی.
41
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
وضعیت کلی اقتصادی والیت:
کال۲۰۱۷وسختورشایطوکیقرارلریاودبانکجهانیددنورستانوالیتخلکداقتصادیوضعیتلهکبلهپهډیر
زیاتییدفقردکرښیالندیژوندیتیروی،ددیخلکواقتصادفیصده%60درسویلهمخیددیوالیتخلکد
پهزراعتیاوحیوانیمحصوالتووالړدیچیتولیداوکرنهییتراوسهپهکالسیکډولرسهمختهځی.
نړوالیترسهنږدیوالیلریپههمدیاساسییراکړهورکړههمدکونړوالیترسهزیاتهده،دلتهیوهستونزهداچیدک
وجودلریچیدنورستانوالیتمرکزپاروندتواصللهنظرهتراوسهدخپلوولسوالیورسهوصلندیدمثالپهډولد
وصلدی،همدارازدوایګلولسوالیییدکنړوالیترسهرشقینورستانکامدیشاوبرګمټالولسوالیدکنړرسه
وصلدهپههمدیاساسدنورګرام،دواباومنډولولسوالیدلغامنوالیترسهراکړهورکړهکویچیدلغامنرسه
وصلدیاونږدیوالیلری.
ددیوالیتزراعتیاوحیوانیمحصوالتعبارتدیله:
الو،جلغوزی،چهارمغز،مرخڼی،انار،مڼی،انګور،کوچ،پنیر،قرتاونورطبینباتات.غنم،جوار،لوبیا،کچ
پهتولیداو%فیصده1.6پهزراعت،%فیصده58.5کالدرسویپهاساسددیوالیتخلک۲۰۱۷دبانکجهانید
ورکیپهکارمرصوفدی.ولیدزراعتپهخدماتواوډیرهکمهفیدیخلکپهزیربناسکت%فیصده30.59تجارت،
سکتورددیخلکودعایدعمدهمنبعده.
دنورستانوالیتخلکلکهڅرنګهچیپهزراعتاومالداریکیپهکارمرصوفدیمالداریییپهکیرواجیشکل
لریاوپهدیبرخهیوڅهناڅهمهارتلری،دګډو،بزو،غواګانو،اسونواوقچروپاللاوروزنهکویاودهمدیبرخی
نهعوایدلری،
تودشیدوڅخهاستفادهکوی،اودشیدوڅخهییکوچ،پنیراوقرتتولیدویچیدمالداریپهبرخهکیدحیوانا
پیرنییپهدیساحهیوخاصشهرتلری.
نیمه یوه لکهڅرنګهچیمخکیمویادونهوکړهدنورستانوالیتدهیوادیوغرنیوالیتدیاودیوالیتتهپهتیره
همدیلحاظتراوسهوروستهپاتیوالیتدی،عمومیرسکتراوسهلسیزهکیچندانتوجهصورتندیموندلیپه
حیوانی ، موندلی ندی صورت چندان توجه چی دا لری وجود ډول خامه په یی رسکونه ټول ندی اسفالتشوی
محصوالتییهمپهکالسیکډولرسهتولیدیږی،پهدیوالیتکیزیربناویهمپهکمهکچهترسرتکوکیږی.
ریاستدمعلوماتوپهاساسپهدیوالیتکیدحیواناتوتعدادپهالندیډولدی:دزراعت
قچراسبزهګدخوسیغواولسوالیوالیتشامره
119414975887626272229484پاروننورستان1
89002600300030000198800وامانورستان2
13000460035008000670640وایګلنورستان3
112304200280070000560580کامدیشنورستان4
95033463289255000900920برګمتالنورستان5
50002355523871493350412نورګرامنورستان6
130003700415079150500567دوابنورستان7
200007000568085230450724مندولنورستان8
92574328933613649714538575127مجموعه9
42
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
کالدرسویپهاساس۲۰۱۷دبانکجهانید
فیصدی فعالیتهایاقتصادی
58.5زراعتومالداری
1.6 تجارت
8 صنعتوتولید
30.59 خدمات
47 کارغیرکشاورزی
نشته کوپراتیفوصنایع
نشتهتعدادکوپراتیفهایزراعتی
نشته تعداداعضایکوپراتیفها
نشته سړیخونی
نشته زراعتیفارمونه
مشاهدهمتامساحات صنایعدستی
(کالدرسویپهاساس۲۰۱۷شغلاودفقرکچهدبانکجهانید
میزان/مقدار شاخص
%29.6میزانبیکاری
%44 مصونیتغذایی
%58.5 استخدامدربخشزراعت
%1.6 استخدمدربخشتولیدوتجارت
%30.59 خدمات
%70الی60 میزانفقر
7.4 تعداداوسطخانوار
په نورستان والیت کی مالداری او موجود پوتنشیل :
پهنورستانوالیتکیخلکدوهډولهمالداریمختهوړی:
.دبزوروزنه.
.دغواګانوروزنه.
دبزوروزنه:پهمجموعکیدنورستانپهټولوولسوالیوکیکیږیاوخلکوررسهشوقلری.
همدارازدغواګانوروزنهدمالداریبلهمهمهبرخهدهچیپهټولنورستانکیتررسهکیږیچیمعلوماتمومخکی
وړاندیکړل.
ګډ،36136،خوسی32893،غواگانی92574خیپهلڼدډولپهنورستانکیدزراعتریاستدمعلوماتولهم
لری.قچر5127اواسونه3857،بزی497145
دمالداریپهبرخهکیددیخلکوتولیدشیدیدیچیدشیدوڅخهقرت،پنیراوغوړیالستهراوړی،پهاوسطډول
پوریغواګانیلریاودتخمینلهمخیهرهکورنیپهاوسطډولد۵۰څخهتر۱۰باندیهرهکورنیپهنورستانکید
43
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
دیبرخهکیدبزودشیدوڅخههماستفادهکویچیاکرثیتکیلوپوریپنیرتولیدوی،همدارازپه۳۵میاشتیتر
ییدخپلځاندخوراکلپارهورڅخهاستفادهکویاوپهکمهکچهبازارکیخرڅیږی.
همدارازدشیدودتولیدپهبرخهکیدپارونپهیوکلیکیچیایشتیوینومیږاومرکزپارونکیموقیعتلریداوړی
څخه۵۰۰میاشتیپهبرکینیسیدغواګانوڅخهدشیدوتولیددپهاوسطډولدورځید۶یا۵پهموسمکیچیتر
کیلوګراموپوریرسیږی.۷۰۰تر
داچیپهدیوالیتکیمالدارییورواجاوعنعنهدهاوهمدپورتهتعدادپهدرلودلورسهدحیواناتوموجودیتپهدی
وعمدهپوتنشیلګڼلکیږیچیپهدیبرخهکیرسمایهګذاریلهیویپلوهدکورنیدوالیتکیدلبنیاتودتولیدی
اقتصاددتقوییاودوارداتودکچیکموالیرامنځتهکویاولهبلهپلوهپهمجموعکیدعایداتودزیاتوالی،دفقرد
کچیدټیټوالیاوخلکوتهدکاردزمینیدبرابروالیباعثکیدیشی.
تولید اوسنی بڼه او د هغی مشکالت : د
لکهڅرنګهچیمخکیمویادونهوکړهدحیواناتوپهدرلودلورسهرسهداخلکحیواناتروزیخودتولیدبڼهییاوس
پهاساسدتولیدڅخهبرخمنندی،لکهڅرنګهچیتولیدییکالسیک همکالسیکشکللریاودبازاردتقاضا
بازارتهدبازارپهبڼهمناسبهعرضههمصورنندیموندلیاوتولیدییدوالیتڅخهډیرکمنوروشکللریتراوسهیی
والیاتوتهصادرکیږیاونورتولیداتییّپداخلکیپهمرصفرسیږیچیاکرثهکورنیدخپلورضورتمطابقذخیره
کویاوورڅخهاستفادهکوی.
یتعمدهمحصوالتعبارتدیله:دحیوانیمحصوالتوپهبرخهددیوال
کوچ،پنیراوقرتوڅخه.
داچیدحیواناتوڅخهدلبنیاتودتولیداوسنیبڼهییکامالکالسیکدهپههمدیخاطربازارتهیانهعرضهکیږیاو
یاهمبازارکیځاینلری.
د لبنیاتو د تولید په برخه کی اوسنی مشکالت په الندی ډول دی :
یر : پن
.دتولیدکچهپهکالسیکډولدهاودبازارغوښتنیپهنظرکینهنیولکیږی
.دفیکلچیوزنپهیوهاندازهنهوی
.تولیدشویپنیرډیرزیاتغوړویاوپهزیاتوګرمومنطقوکیپهمرصفنهرسیږیاوخلکوررسهعالقهنهښایی
.خوږویاومالګهنهلری
مدنظرنهوینیولشوی.حفظالصحه
قرت :
.دتولیدبڼهپهکالسیکډولدهاودبازارغوښتنیپهنظرکینهنیولکیږی
.دمحلیبازارجوابنهشیویلی
.حفظالصحهپهنظرکینهنیولکیږی
.دتولیدشکلاواندازهپهیوشاننهوی
.دغوړیوفیصدیلوړهوی
اوداسینورینیمګړتیاویلری.
44
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
مالیی یا پريوی:
.تولیدبڼهپهکالسیکډولده
.حفظالصحهپهنظرکینهنیولکیږی
.بازارتهعرضهکولرواجنهده
تروی یا شړومبی ) دوغ( :
دحیوانیلبنیاتوبلتولیدچیاوسدلتهصورتنیسییوهمدوغیاشړومبیدی.
پهاوسنیوختکیدخپلوبازارونوتهپهکتلودوغیاشړومبیهمدنوروهیوادونوڅخهواردیږی.
د لبنیاتو معرفی او د هغی اقتصادی اړخ :
تپهافغانستانکیترټولواوږدهتاریخچهلریاوتولیدییهمدپخوانهرواجدی.لبنیاتاودهغیمحصوال
امکاناتاوپوتنشیللروولیدرسمایهګذاریدنهموجویتاونهتوجهلهاملهزمونږدتجارتپهاوسوختکیمونږډیر
اکرثهبرخهپهوارداتووالړهده.
لبنیاتیوبلعمدهقلمدیچیدوارداتواکرثهبرخهجوړویاوپهدیبرخهکیرسمایهګذاریکوالیشیچیالندی
فوایددځانرسهولری:
بهوتوانیږیچیخپلحیوانیمحصوالتپهښهبیهخرڅکړی.مالدار-۱
عالوهدمالدارانوڅخهپهدنوروکلیوالوتهدتجارتزمینهبرابرهشی.-۲
دمالدارانودپوهاویظرفیتلوړیږی.-۴
دمالدارانودکورنیاقتصاددپیاوړتیاسببکیږی.-۵
دکلیوالیبازارونودتقویهکیدواوپراخیدوسببکیږی.-۶
دکارموندنیسببګرځیاودبیکاریکچهراکموی.-۷
دوارداتوپهکچهکیکموالیرامنځتهکوی.-۸
دپورتنیوالستهراوړنورسبیرهپهزیاتهپیامنهغیرمستقیمتاثیراتپهمالداریاوکلیوالیاقتصادولری.
کیدلاواضافهکیدل،دتداویدسهولتونوایجاد،دڅارویوصحتتهمتوجهکیدلاوددید نسلیحیواناتوپیدا
نسلونوتقویهاوساتنههغهعواملدیچیورباندیمستقیمتاثیرلری.
ببکیږیترڅوکلیوالیدمالداریدپورتهپروګرامونولپارههریوتهپهجالاوځانتهډولدپروګرامونوجوړولددیس
اقتصادپیاوړیشیاودمالدارانودالتشویقسببکیږی.
زمینه سازی او د پروسس لپاره رسمایه ګذاری :
پهنورستانوالیتکیدلبنیاتودپروسسلپارهبهرتینهزمنیهبرابرهدهځکهچیدلتهخامموادچیشیدیدیپهډیره
اموموادومنبعچیحیواناتدیپهزیاتهپیامنهوجودلریاواقتصادیمتامیږی.پیامنهپیداکیږیاوهمدخ
:د بازار تحلیل
لبنیات)کوچ،شیدی،پنیر،قرت(پهاوسنیوختکیپهپراخهپیامنهاستعامللریاوهمپهکلیواوهمپهښارونو
کچهزمونږدوارداتوزیاتسهمهملری.کیپهزیاتهپیامنهاستعاملیږیچیدغهاقالمدهیوادپه
45
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
پهلنډهتوګهویالیشوچیلبنیاتپهبازارکیکامالتقاضالریاوتقاضامودیحدتهرسیدلیدهچیدوارداتوزیاته
برخهپهنظرکینیسی.
اولغامنهغهوالیتونهدینورستانوالیتدکرن،لغامن،کاپیسا،بدخشااناوپینچشیررسهرشیکیپولیلریاوکنړ
چیدنورستانوالیترسهترډیرهزیاتهرشیکهپولهلریاوکمهفاصلهلری،پهنورستانکیدلبنیاتوپروسسفابریکه
کوالیشیچیدکنړ،لغامناوتریوحدهدننګرهاربازاراورضورتونودخپلپوښښالندیراولیاوتریوحدهپورید
رفعکړی.بازاررضورت
: اوسنی وضعیت او رسمایه ګذاری
پهنورستانوالیتکیپهدیبرخهکیتراوسهرسمایهګذارینهدهشویاوتولیدپهکالسیکډولرسهرستهرسیږی
اونههمپهدیبرخهکیکومسهولتونهایجادشویدی.
د قوت نقاط :
:دنورستانوالیتکیپهدیبرخهکیکامالعمدهاوقویپوتنشیلوجودلریچیپهالندیډولدی
.مالداریپریامنهدهاوروزنهییرواجدی
..دهوالهپلوهپارونیومناسبځایدیپاکههوااومناسبمحیطلری
پهکموالیکیمهمروللری.دبرقموجودیتداوسلپارهیوبلمهمنقطهدهچیدمصارفو
.یخموسملریاودفریزراویخچالایښودوتهرضورتنهپیښیږیترڅودګودامپهبرخهکیستونزهرامنځتهشی
.دروزمرهمزداندازهکمهدهچیدفیتولیددمصارفوکچهراکموی
دلری.خامموادیانیشیدیموجودیدیاوپهنږدیساحیکیمالداریوجو
.دخلکوعالقهیوبلهدقوتنقطهده
.دعلفجرونوموجودیتیوبلپوتنشیلدیچیدفیتولیددمرصفکجهراکموی
د ضعف نقاط :
.کوپراتیفونهوجودنلری
.دترانسپورتپهبرخهکیالریخامهدی
.خلکدتولیددخریدرسهاشنایینهلری
نیوجودنلری.دحیواناتوصحیدواخا
.مارکیتکیتولیدپهبراخهپیامنهنهخرڅیږی
.دزونڅخهدوالیتدفاصلیلیریوالی
.دمسلکیخلکوکمبود
نتیجه ګیری :
.پهپارونکیدکارموندنیلپارهتشویقیجنبهلری
.دولتیعایداتلوړوی
.دمالدارانوظرفیتلوړیږی
.شخصیسازیتهزمینهبرابریږیاورقابتتهالرپرانیزی
46
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
.تجارتپیاوړیکیږیاودوارداتوکچهراکموی
.کورنیاقتصادپیاوړیکیږی
هغه نقاط چی باید مد نظر ونیول شی :
دلبنیاتولپارهدمارکیټینګکول.
دتولیدانتقالبازارتهدخرڅالوپهمنظور.
دمالدارانوداتحادییجوړولترڅوخامموادفابریکیتهدپروسسلپارهانتقالکړی.
دمالدارانودحیواناتولپارهدکلینکاودواخانیجوړول.
دچراګاهاوخوراکیزیرموجوړول.
دپروسسدکارخانیجوړول.
د تولید قیمت او د تولید عوامل :
بریکیپهبرخهکیتراوسهپهدیبرخهکیرسمایهګذاریدلبنیاتودپروسسدفا
عمده چالشونه :
.دخامیالریاورسکموجودیت.
.دبازارپیداکولاومارکیټینګکول.
.دمسلکیکارګرانونهموجویت.
.دبستهبندیپهبرخهکیمشکالت.
.دبازارنهموجودیت.
ماخذ:
احصایهمرکزیمعلومات. .1
شاخصهایاقتصادواجتامعیوالیتی .2
کالرسوی.۲۰۱۷دنړیوالبانک .3
انرتنیتیسایتونه. .4
دزراعتریاستمعلومات. .5
47
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
یرکیڅم ځپن
او دافغانستان دملی اولویتونو دبرنامو ANPDFد افغانستان د سولې او پرمختگ ميل جوړښت
NPPsلندیز
افغانستاندسولېاوپرمختیاميلچوکاټپهحقیقتکېدخلکودهوسایېدکچېدلوړولواوددېهیوادپهځاند
هراړخیز او خوځنده،پراخه یوه د کوښښکیږيچې رسه پيلکیدلو په پالن دې دی.د لپاره ستنېاقتصادبسیا
کیښودليش.
دميلچوکاټ .دافغانستاندسولېاوپرمختیا بهدهیواداقتصاديوضعیتښهيشاوددېپه پامکېنیولورسه
بهددېچوکاټپيلکولپههیوادکېد قانوندهیواددخلکولپارهبهدکاراوبوختیازمینهبرابرهيش.لهبلېخوا
هلهمنځهسببوګرځي،دفسادسطحه،جرمونهاوتاوتریخوايلبهکميشاوپهپایکېبحاکمیتاودسولېاوقراری
کېپراخهعدالتتامیناودقانوندحاکمیتتحکیمدامنيچېدفسادپهاړهکلکهمبارزهويش،پهمحکمودالړيش.
تضمینکړیديپههدېهیوادخلکدهغوحقونوڅخهچېاسايسقانونورتداصالحاتراوستليشاواوهراړخیز
بشپړباورګټهپورتهکړي.
چېخپلاقتصاديجوړښتدیوهواردايتاوویشونکياقتصادڅخهیوهصادرايتاقتصادتهچېهمدارنګههڅهکیږي
پهګډونوکوالیيشپهبریالیتوبرسهداوتجارانوپههغهکېپیاوړیخصويصسکټوردوړوکروندګرو،لویوتولیدونکو
مي.کړي،بدلونوموتهصادراونړیوالوبازارونوافغانستانتولیداتسیمیزو
دافغانستاندسولېاوپرمختیاميلچوکاټبهپهبنسټونو،برشيځواک،دکیفیتلرونکوخدمتونوپهوړاندېکولواو
دېسرتاتیژیکولري،پانګونهوکړياومايلرسچینېبهدداسېتکنالوژۍچېدپياوړياومنظممايلسیسټممالتړ
رتاتیژیکوموخوپرس ګوليش،تنظیميش.داپانګونېدهډولولچوکاټپهقالبکېپههغوبرخوکېچېپهخوراښ
بنسټتنطیمیږياوپههغېکېبهاقتصاديودهټولیزهاودانډولپربنسټوي.داقتصاديودېپهپراخیدورسهبه
ټولولهخوارشیکودغوټولوموخوتهرسیدل،زمونږافغانستانوکوالیيشچېپهپوهنهاوروغتیاډیرهپانګونهوکړي.خو
لهاړینهدهچېپهافعانستانکېداقتصاديودېلپارهځنېخنډونهلکهبېاتفاقۍاوفسادکوښښونوتهاړتیالري.
دحسابورکولواوروڼتیابهیرپراخهکړواودخپلهیواددپایښترسهودېلپارهمناسبېپالیسۍپکارمنځهیوسواو
واچوو.
، د واړه او منځ مهاله سوداګریزي اسانتیاوي ) پراختیا پروګرام:د خصويص سکټور د
،تجارت وده : (د مخابرايت شبکو غزول
نورستان زراپه استخراج، د منابعو د نلري. شتون اندازه کافی په سوداګرۍاقتصاديفرصتونه عت،والیتکېد
.لیدلکیږیتوجهنهلپارهدمرکزیدولتداحیااوانکشافمنطقويتجارتاوفابریکو
ګمرک،اطاقتجارتوجودنلری.
خصوصیبانکونهنشتهیونویکابلبانکفعالیتکویپهیوهڅانګهکی.
خصوصیپوهنتونونهنهشته.دنجاریپهبرخهکییوازییوهفابریکهفعالیتکویچیدروازی،کړکی،میز،جوکیاو
نوردرضورتوړشیانجوړی.
48
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
زیدوهتجارتیرشکتونهفعالیتلریپهنورستانوالیتکیچیداطاقتجارتلهلوریییجوازاخیستیدی.یوا
وسایلټولشیان غیرمرصفیخوراکیتوکیاو نورستانوالیتکیټولمرصفیاو په خصوصیروغتوننشتهدی.
وارداتیدیاودصادراتوکجهتریوسلنههمنهرسیږی.
ترالسه کولو او خلکو د اقتصاد د ودې په برخه کې د کرنې او کلیو پرمختیا د سکټور اهمیت : د عوایدو
له کرنیزو او مالداري محصوالتو څخه د خلکو د کلني عوایدو اندازه:
شمېره والیت محصوالت مقدار په ټن
غلهجات 58046
نورستان
۱
۲ جبوبان 21.8
۳ سبزیجات 6676.4
۴ میوهجات 7003
۵ غوښه 0
۶ شیدی 0
۶ چرکغوښه 0
د خلکو د اقتصادي ودې په برخه کېد کرنیزو او مالداري فعالیتونو ونډه:
اقتصادیفکتورکرنیزاومالداريفعالیتونهوالیتشمېرهدخلکوپهاقتصادکې
دبدولونسلنه
۱
ننورستا
څنکلونهاحداثشویدیدوالیتپهسطحهمصنوعی
اوغیریمثمرنهالونهتوزیعشویدیمثمر
خلکوتهکار
پیداشوی،هواصافه
شوی،ځنګلدوباره
احداثشو
پهعایدزیاتشوی
منطقهکیکار
وپیداشویدسفرون
مخهنیولشوی
۲یجوړدزراعتیځمکوویالیترمیمشویاورسبندونهی
خړوبهشویدیشوی،للمیځمکی
زراعتیځمکواوبهد
زیاتیشویدی
تولیدکیزیاتوالی
راغلیدی
ځمکهپهباغونوپوښلشوی۳
دکمیځمکیڅخه
زیاتحاصالتالسته
راغلی
ددهقانانودعاید
منبعپیداشویده
۴
دغلهجاتواوسبزیجاتواصالحشویتخمونهتوزیع
شویدیعرصیکرنهرواجشویده)پوهاویترالسه
شویدی(
دغلیواریداتراکم
شوی
پهعایداتوکی
زیاتوالیراغلی
پيداشویدهدزینتینباتاتورسهاشنایی۵دکیفیتلهپلوه
ارزښمنددی
عدنیپهسیمهکیم
مکفینباتاتوتهاو
السرسیشویدی
دعایداتومنبعلوړهحیوانیمحصوالتوددمحلیحیواناتونسلونهاصالحشویدی۶
49
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
شویدهتولیدزیاتشویدی
۷کلینیکونهاودترویجګدامونه،زیربناویجوړیشوی)
اوداسینور(یونیټونه
ذخیرهویتوکیاو
تخمونهخوندیشوی
دی
اسنتیارامنځته
شوی
د خلکو د اقتصادي ودې په برخه کې د کلیو د بیارغونې فعالیتونو ونډه:
اقتصاديفکټوردکلیودبیارغونېپروګرامونهولسوايلشمېرهدخلکوپهاقتصادکېد
بدلونسلنه
۱
نورستان
دسیمهییزېودېاوپرمختیاپروګرام(شوراګانوCDCدسیمیزیحکومتوالی)د
ظرفیتسازی20%
۲دټولنیزمصئونیتپروګراماوزیامننتوب
څارنه%30مکشویداړینوخلکورسهپهوختتکو
۳داوبورسولواوچاپیریالیزېحفظ
الصحېميلپروګرام
دامراضودانتقالمخنیویشویاودمور
اوماشومدمړینیکچهکمهشوی42%
دميلپیوستونیاښاریانودتړون
پروګرام
داقتصادیودیاوټولنیزپروګرامونه
عملیکول80%
۴برخهکېددخلکوداقتصاديودېپه
کرنیزواومالداريفعالیتونوونډه
واکسینتطبیقشویدیتولیداضافه
شویدی20%
رتکینوششبکودم
يتخابرا
دم
ېټیلیفونونه(يلرونک
شمېر)مز رتکینو
ششبکودم
يتخابرا
دم
يټیلیفونونه(ېمز
شمېر)ب
رتکینوشخدمتونودم
يدانټرنیټ
شمېر
تظرفی
خدمتونويدانټرنیټ
دېچشمېر
يکارکوونکوهغهدولت
يیلر
رسسالټته
انټرنی
دپُستهخانوشمېر
ېچشمېر
يکارکوونکودهغهدولت
يیلر
رسسالټته
انټرنی
شمېرسونو
تبکُسدپ
شمېررشکتونو
يتخابرا
دم
خانه
ستهپ
رشکتونهيُستپ
۰
شتهن
۰ ۰
طسمتو
۰ ۰
شتهتن
معلوما
۰ ۴
دهغه
راډیوګانو
ېدچشمېر
جوازتفعالی
يلر
دهغه
ټلویزیونونو
ېدچشمېر
جوازتفعالی
يلر
دهغه
شمېرسوالیو
ول
ېېفعال
چ
يتخابرا
م
يېلر
شبک
دهغه
شمېرسوالیو
ول
لېفعا
چ
يانټرنیټ
يخدمتونهلر
دهغه
شمېرسوالیو
ول
لېفعا
چ
يُستپ
يخدمتونهلر
دهغهادارو
ېپهچشمېر
يرسم
ېطاتوک
لهارتباخه
څلایمی
يلخکارا
دهغه
شمېرسوالیو
ول
يېپهرسم
چ
ېطاتوک
ارتبا
خهڅللهایمی
يلخکارا
دهغهادارو
ېچشمېر
يویبپاڼهلر
دهغهادارو
ېچشمېر
يسلر
ډیټابې
50
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
۲یحلم
شتهن
۶یسوال
ول
ویسوال
ل
۴یسوال
ول
۳۰
۱
تمقاموالی
۳
د وليس تړون پروګرام؛
اصولالف. لرلید، موخې او
لرلید:
کلونوپهمودهکېدافغانستانټولـووګـړو10تړونپروګرامددولتیونویپروګرامدیچېموخهیېدراتلونکوولسی
دولـتبـهدبنسـټیزوجوړښـتونودجوړولـویـادکلیوالودفقردکچیټیټول،تهداسايسخدمتونووړاندېکولدي.
دڅښاکاوبو،روغتیا،زدهکړو،برېښنا،داوبوسېسټمونو،سړکونو،ویالو،پـارکونواو–بیارغولواوترټولومهموخدمتونو
نوروعامهتفرېحيسیمواوروغتیاساتنې/حفظالصحېدوړاندېکولولپارهرسچینېاومالتړچمتوکړي.
دولتکاردوليستړونپروګرامیوازېیوهبرخهده،دکيلپراختياييشوراګايناوفرعـيکمېټـې،اوهغـهکسـانخود
داړینوبنسټیزوجوړښتونورغول،لهدولترسهمرسته–چېپهکلیوکېژوندکوي،یولویروللوبوي.دکارلویهبرخه
ښارونوکېدژونـدحالـتتـهدودېورکولـوپـهموخـهپـهځـاينکويچېهرېکورنۍتهخدمتونهورسېږي،پهکلیواو
پروګرامونو)نوښتونو(کېدخلکوښکېلولچېداهرڅهدکيلترپراختیاييشوراپورېتړاولري.ددویپهدندوکېبه
وجهـوڅارنـهاوارزونه،تحلیلاوتجزیه،لهخلکورسهپهګډهپالنجـوړول،دپـروژوپـيلکـولاودتـرالسـهشـوومـايل
حسابورکونه،اوپهکلیو)ښارونو/محالتو(کېدخدمتونودرسولوتنظیم،ددولتدکړنوڅارنهاودخدمتونودوړاندې
همدارنګهدخلکواودولتترمنځدښیحکومتولیداړیکوجوړولکولودلړۍدودېپهموخهنظرورکولشاملوي.
هده.ددیبرنامییوهبلهاساسیموخ
کارپهخپلهنهتررسهکوي،ځکهچېدکيلپراختیایيشوراګانې،ګذرونهاودکـيلدکيلپراختیاييشوراغړيبهدا
پورېکيلیوپراختیایيواحدجوړويبهدزدهکړو،روغتیا،کرنې،اوبولګولو،ځوانـانو8–5پراختیاييشوراګانوکلسټر)
کميټېولري،اوهرهکمیټهبهدکيلپراختیاييشورا/دکيلپراختیاييشـوراکلسـټراودښځوداقتصاديودېفرعي
لهغړو،کارپوهانواودکليواوښارونولهفعالووګړو)ښوونکو،دکيلپهکچهروغتیاييرضاکارانو،غـورهبزګـرو،هڅانـدو
انو،همدارنګــهلــهزیــانمنونکــوډلــو،لکــهځوانــانو،اســتعدادلرونکــوښــځو،لــهبېوزلــوبرخــوڅخــهژمــناولېوالــهکســ
راستنېدونکو،داخيلبېځایهشوو،داقتصاديستونزولهکبلهلهکډوالواوکوچیانو(څخهجوړهوي.لـهدېکمیټـورسه
پهکارکولورسهبهدکيلپراختیایيشوراګانېدویتهالرښوونهوکړي،وبهیېهڅوياومالتـړبـهیـېوکـړيتـرڅـود
پهکچهرسچینېتنظیماوبرابرېکړي،پهځانګړېډولدخلکومهارتونه،استعدادونهاودارادېځواکترڅـوپـهکيل
ګډهرسهکاروکړياوخپلژوندتهودهورکړي.دکيلپراختیاييشوراغړيټاکلشويديځکهچېدویداحکمتاو
مرجعاوداړیکېوسیلهدهاودکيلپراختیایيشوراګانېلهباورلريچېدخلکومالتړوکړي،اولهدولترسهدخلکو
دولترسهپهګډه،کوالیيشقوياومتحدښارونه،کيلاویوملترامینځتهکړيچېپهترڅکېبهیېټـولوګـړي
وکوالیيشترڅوخپلاستعدادونهاووړتیاوېپهکارواچوي.
51
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
چېددویدټاکـلبښیرسميبڼهورتهددولتاوافغانوګړوترمینځملګرتیادوليستړونپروګرامیوههوکړهدهچې
شوواستازوپهواسطهیېالرښوونهاومالتړکېږيترڅوپهګډهرسهدبېوزلۍکچهراټیټـهکـړي.داپـهدېمعنـېچـې
ړ،سالوړانـدېکـړياوددولتاوخلکمسئولیتونهلريچېترټولومهمیېپهدېډولدي:حکوتبهرسچینې،مالت
کلیوپراختیاييشوراګانې/دکلیوپراختیاييشوراګانوکلسټرمسئولیتلريترڅویولهبلرسهدګډهایزواداروپهتوګه
کاروکړيچېلهدېالرېټاکلشوينارینهاوښځېلهیوبلرسهکارکويترڅوپهمناسبهاوعادالنهتوګهدرسچینو
کورنیودنارینهوو،ښځورینه،ښځېاوماشوماندشتمنوډاډمنيشاوډاډترالسهکړيچېبېوزلهنالهتخصیصڅخه
اوماشومانوپهڅېرددولتلهپروګرامونواوخدمتونوڅخهبرخمنشويدي.دکلیوپراختیاييشوراګانو،ګذراودکلیو
ېبهدټاکلشووښځینهغړوګډونمهمويترڅوباوريکړيپراختیاييشوراګانوکلسټرپهپالنجوړولواوپيلکولوک
چېپهټولوپراختیایيبهیرونوکېدښځوپراختیايياړتیاووتهځایورکړلشویدیاوپهنښهشوېدي.پهدېتوګـه،
خونديکړيهغهخدمتونهچېدولتبهیېوړاندېکړي،کوالیيشدټولوافغانانودلږترلږهخدمتونودمعیارونوحق
چېپهدېرسهدویکوالیيشدخپلېخوښېوړژوندوکړي،دخپلووړتیاوواواستعدادونودکارونېزمینهورتهبرابـره
وياوپهزدهکړوسمبالماشومانرالویکړيترڅودیوېښېراتلونکېدجوړولوجوګهيش.
یومرستودمدیریت،پهمناسـبهتوګـهدتخصـیصاوکـارولودکيلپراختیاييشوراګانېاودهغویفرعيکمیټېدبهرن
مسئولیتلري،دویهمدارنګهدندهلريترڅودپراختیاپهموخهدداخيلرسچینودکارولولپارهالرېچارېولټـوي.
یـنځتـهپهکلیوايلسیموکېبهټاکلشوېشوراګانېاودهغویفرعيکمیټېکاروکړيترڅوداسېیوچاپېریالرام
کړيچېپهکيلکېاوسېدونکيخلکلهیوبلرسهکاروکړياوپهپامکېونیيسچېدویڅهوړتیـاوې/مهارتونـهاو
استعدادونهلرياودویڅنګهکوالیيشداوړتیاوېاواستعدادونهپـهښـهتوګـهوکـارويچـېپـهدېتوګـهبـهبېوزلـه
دپراختیایيشوراګانوپالنونهاوهغهاړتیاوېاولومړيتوبونهچـېکـيلکورنۍوکوالیشیډېرعایدترالسهکړي.دکيل
یېپهګوتهکوي،بهپهميلپالنونواودبودیجېپهتخصیصکېپهپامکېونیوليش.پهښـاريسـیموکـېبـهټاکـل
کـړي،دګـډ)شوېشوراګانېاودهغویفرعيکمیټېکاروکـړيتـرڅـوپـاک،خونـدياوروغچاپېریـالرامیـنځتـه
بېالبېلومحالتوچېدبېالبېلوبرخودرلودونکيوي(سیمهایزپراختیاييپالنجوړولواوپيلکولـولـهالرېبـهپـراخیـو
وايلرامینځتهکړي،دټولشمولهاوبېوزلوپهګټهدښـاريخـدمتونولـهوړانـدېکولـوڅخـهډاډتـرالسـهکـولاود
ترڅودپراختیاپهالرهکېاوچتول(دمايلاویاتوکودمرستوترالسهکولولپارهدغږخصويصسکتورلهفعالینوڅخه
مرستهوکړي.پهښاريسیموکېبدلونراوستلبهسوداګرپـهیـادوسـیموکـېپـانګونېاوپېرودونکـيپېـراوپلـورتـه
وهڅوي)غوره،پاک،روښانهسړکونهاوداسېنور...(.
: مـــــوخې
دوليستړونپروګرامموخهدمتحدوکلیو،محالتو،ښارونورامینځتهکـول،دخلکـواودولـتتـرمیـنځاړیکـېتـهوده
ورکولاوداسايسخدمتونودوړاندېکولولهالرېدبېوزلۍدکچېراټيټولدي.درسچینواومالتړپهبرابرولورسهبه
رکړياودکيلپراختیاييشوراګانېبهپراختیاييبهیـررهـربيکـړياوپـهټولـودولتدکلیواوښارونوپراختیاتهودهو
پراختیاييپروګرامونو)نوښتونو(اوکړنوکېدټولونارینه،ښځینه،ځوانانواوماشومانولهګډونڅخهډاډترالسهکـړي.
ريدلږترلږهخدمتونودمعیارونودوړانـدېکيلبهدپروژودرغولو/بیارغولوپهپالنجوړولو،پرمختګاوددولتلهلو
کولوپهڅارنهکېبرخهواخيل.پهورتهوختکې،دکيلپراختیاييشوراګانېاودهغویفرعيکمیټـېبـهلـهبېالبېلـو
ډلو)دبېوزلهکورنیوپهګډون(رسهکاروکړيترڅوپهګډهرسههغـهمهمـېموضـوعګانېچـېدپراختیـایـادخلکـود
52
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
ګړوډلودژونددحالتدښهکېدوپروړاندېخنډکېږي،پهګوتهاوپههکلهیېپـوهيشاوپـهګـډهرسههغـهالرېځان
چارېولټويچېیادخنډونهپرېلهمینځهیويس.
:په ښارونو کې وليس تړون پروګرام په هکله یادونه
ښاييپهنیمهښاريسیموکېآسانهوي.پهښارونوکېبـهاو دبېوزلهکسانوپهګټهپهګډهکارښاييپهکلیوالوسیمو
وليستړونپروګرامپهخپللومړيکالکېدبېالبېلعملیايتچاپېریالپههکلـهپـوهاوپـهپـامکـېبـهیـېونیيسـ)
انسهچېرېچېښایيخلکلږوختلري،چېرېچېدنفوستراکمپهپاموړتوګهډېردی،اوټولنهډېرهپېچلېاومتج
باور،دمتقابلوکړنوتکرار(دکلیوايلسیموپهپرتلهتوپیرلـري(.دافغانسـتانپـهڅلـورو وي،چېرېچېټولنیزاتصال)
زونونوکېدڅلوروښارونوپههکلهمعلوماتبهراتلونکيبهیرونهخربکړي/معلوماتورکړي.
اصــــول :
کچوکې(،ټاکلشوېبنسټونه)دکـيلپراختیـاييشـوراګانې،دولسـوالۍدوليستړونپروګراماوددولتکار)پهټولو
شوراګانې،دګذرشوراګانې(،همکارهمؤسسوتهبهدالندېاصولوپهواسطهالرښوونهويش. پراختیايي
.دافغانستانوګړيدملتلویهپانګهاودپراختیاپهالرهکېددولتملګريدي
دکيلپراختیاييشوراګانې،ګذرونهاودکيلپراختیایيشوراګانوکلسټربهپهخپلواړوندوکلیوکېپراختیايي
چاروتهالرښوونهاودهغویڅارنهوکړي،اودخپلوخلکو،دولتاومتویلوونکوپروړاندېبهدټولوبهرنیورسچینو
دتخصیصاوکارونېپهبرخهکېځوابویونکيوي.
درسچینولهمنصفانهاوعادالنهتخصيصاودخدمتونولهوړاندېکولوڅخهبايدډاډترالسهيش)دڅوکسانو
پهګټهدرسچینوځايپرځایکولیادبودیجېتخصیص(اودنخبه)خاصو(کسانولهنفوذڅخهبایدمخنیوی
ويش.
اودپیسولهناوړهکارولوڅخهبایدمخنیویويش،چېټولنيزمسئوليتاوصداقتبهوستايليشاولهدرغلۍ
کېدالیيشددولتدبوديجېدلهالسهورکولوالمليش.
پهکلیوکېبهپراختیاييبهیرونهګډهایز،ټولشموله،دزدهکړېاوعمل،روڼتیااوحسابورکونېپربنسټوي
اوکړنوکېونډهورکړليش)دکيلپراختیایيشوراګانو/فرعيبېوزلهنارینهاوښځوتهبایدپهسیمهایزوادارو
کمیټو،پالنجوړولو،پيلکولواوڅارنه(
دکيلتنوعاويووالیپهکارکېمهمروللري
دکيلپراختیایيپالنبایددښځو،همدارنګهدګوښهشوواوزیامننونکوډلواړتیاوېاوستونزېپهپامکې
ونیيس.
ختیایيشوراګانېاودهغویکميټېبهدپراختیایياوبرشيکارکوونکوامنیتخونديکړيدکيلپرا
هغویچېدناامنیوالملديبایدبحثتهراوبلليش،وهڅوليشترڅودپراختیاييچارومالتړوکړياودنا
امنۍالملنهيش
11کوکنارودکرکېلېپروړاندېدمبارزېمالتړ.پهکيلکېدکوکناروپهلهمینځهوړلوکېمرستهکولاود
کول،دکلیوالوپهخاصهتوګهدبزګرودعامهپوهاويدکچېلوړول،ترڅوکوکنارونهکرياوبدیلیېپیداکړي
)سیمهایزېاونیمهښاريسیمې(.
53
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
اودواب(نوروولسوالیوکیلکهواما،نورګرام3یتړونپروګرامدوالیتدمرکزپارونپهشمول)دولسوال
ترپوښښالندیلری.شوراگانی200تقریباپیلشویدیچیولسوالیوکی
شوراگانی۸۵ولسوالی:واما
شوراگانی۵۸ولسوالی:نورګرام
:شوراگانی۴۹مرکز
ټولنیکیږی۲۸۱چیپهمجموعکی
پروګرام؛د کرنې د پراختیا هراړخیز
د کرنې او مالداری او زیربنا:
دولتياوخصويصڅانګېاحتواکوي.دغهبرخهپهبنسټیز دغهبرخهپهعموميډولدکرنېاومالدارۍاړوندهټولې
ددولتياوشخيص پهخپلواررسه وېشلکیږيچېهرڅانګه څانګو پهدوو مالدارۍزیربناګانو او ډولدکرنیزو
دووفرعيبرخووېشلکیږيزیربناګانوپه
کرنیزې زیربناګانې:
دخصويصسکټورکرنیزېزیربناګانې
دباغدارانو
اتحادیه دقوریهدارانواتحادیه
دسایبیونو
اتحادیه
کرنیز
رشکت
دتخمونودتولید
اتحادیه نوعیتدزیربنا
تعداد 0 0 0 0 0
:دمالدارۍزیربناګانې
:دولتيمالداريزیربناګانې
:موجودهکلینکونهالبراتوارونه
تعداد موقعیت شامره
کلینک
مصنوعي القاح البرا توترونه
سټېشن
کتنی
دوالیتپه ۱
سطحه
200
د خصويص سکټور د مالدارۍ زیربناګانې:
د طبیعي ځنګلونو حالت :
طبیعی ځنګلونووضیعت :د
والیتپهټولوولسوالیوکیدځنګلونوکیقطعشتهچیپهځینوساحوکیدمربوطهساحیدنورستاناوسمهالد
دځنګلونوخلکودرضورتلپارهاویوشمیرساحوکیدتجارتیقطعصورتنیسیپهتیروڅوکلنواواوسوختکی
دولتيکرنیزېریربناګانې
دزیربنانوعیت ګدامونه تحقیقاتیفارم
0 1
54
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
رامنځتهکیږیدپهځنګلونوکیپهواحدهسطحهدونوپارون،واما،کامدیش،نورګراممرکزقطعیاکرثهپیښیپه
مقدارهمکمشویمخکیدځنګلدونوترمنځاوسطفاصلهډیرهشویچیپهفیهکتارځمکهکیدونوتعدادکم
شویدی
55
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
د ځنګلونو برخه کی موجوده امکانات :
والیتکیدځنګلونودبهبودلپارهیودکرنی،اوبولګولواومالدارۍریاستپهچوکاټکیدطبعیمنابعونورستاند
ولیپهنورستانوالیتکیدولتیځمکیپههیڅماناوجودنلریخوبیاهمدزارعتریاستدمرکزاومدیریتکارکوی
همدارنګهدځنګلونودساتنیاوانکشاپپهخاطرپدیوالیت،نوروریاستونوڅخههرکالپهزرګونونهالونهانتقالوی
.(شورګانیشتهاوهمقومیشوراګانیشتهچیدځنګلونوساتنهاوحفاظتکوی۴۲کیدځنګلونو)
مصنوعی ځنګلونه
برنامیلخواچیدNHLPپهنورستانوالیتکیمصنوعیځنکلونهنشتهدیولیاوسدزارعتریاستدکهڅههم
الندیراغلیده.جریبهځمکهباغداری200باغداریپهبرخهکیکارکویتر
د سیند اوبه:
اوبهدژوندیوهحیاتیمادهدهاوددیمادیپرتهژوندناممکنهدیاودزراعتلپارهملړنۍاواساسیمنبعده،داچی
ورتلری،نوداوبولهاونباتاتاوبوتهدخپلژونددپایښتلپارهاشدرضپرتهلهاوبوژوندناممکنهدیاوټولحیوانات
یوغنیوالیتدی،مګردموجودهاوبوڅخهاوسهمدزراعتلپارهکافیګټهندهاخیستلشویپلوهدنورستانوالیت
هددولتاوځنیموسساتویوتعدادکانالوناوپدیموردکیاوسهمنیمګړتیاویشتونلریمګرپهدیوروستیوکی
اوزمیندارانودابیارۍټولمشکالتپه انجنیریډولجوړشویدیمګرزمونږدوالیتددهقانانو پهاساسیاو لخوا
اودملیاقتصادپهپیاوړیکولکیرغندهرول اوبهیوهملیرسمایهده داچیهمدا اساسیډولندیحلشوی.
څخهنهیوازیدزراعتپهبرخهکیکافیګټهندهاخیستلشویمګردانرژۍپهجوړولولوبولیشیخودموجودهاوبو
کیچیکوالیشیملیاقتصادموپهپښوودرویهمکومډولګټهندهاخیستلشوی.
والیت کې د اوبو رسچينی: نورستانپه
حتیداسیسیمیهمسیندونه،خوړونه،چینیوالیتکیداوبوخورازیاتیرسچینیموجودیدیلکهپهنورستان
:شتونلریچیدکلونوراهیسیپهکیدواورییخچالونهپهطبعیشکلشتونلری
ساحاتشهری
علفچرونه
نګالتبټهزاروج
تحسام
بههکټار
موقیعت
امرهش
بههکټاره فیصدی بههکټاره فیصدی بههکټاره فیصدی
۱ مرکزوالیت
۲ واما
۳ وایګل
۴ کامدیش
۵ برګمټال
۶ نورګرام
۷ دواب
۸ منډول
مجموعه
56
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
کیلومرتتهرسیږیاوبیا۹۰دغربینورستانسیندچیاوږدوالیییدپوشالدصفرینقطیڅخهترکلهګوشپوری
دلغامنوالیتتهداخلیږی.
کیلومرتپوریرسیږیاوبیادکنړوالیتحدودوتهداخلیږیچیداوبواندازه۷۵:چیاوږدوالیییتردپارونسیند
مرتمکعباندازهشویده.37m3/seییده
کیلومرتتهرسیږیاودچرتالاوبرګمټالدیخچالونوڅخهرسچینهاخلی.۹۸دکامدیشسیند:چیاوږدوالییی
کیلومرتتهرسیږی.۱۸اوږدوالیییدوایګلسیندچی
والیتنورستان )9267چی مربعمساحتلریچيددیجملیڅخه مرته هکتا300000کیلو طبعی( په ره
(993)آبیاوهکتاره(16100ونهموجوددیاوهمدارنګه)هکتارهعلفچر(250000)ځنګلونوپوښلشویاو
دوهفصلهځمکهځینییییوفصلهاوځینیییړوی،ځمکییی(هکتارهباغونهجو1500ځمکهاو)هکتارهللمی
اوچینوڅخهاستفادهکیږی.ارهییدسیندونو،خوړونو،دهچیدخړوبولولپ
د پیژندل شویو کانالونو، کاریزونو او چینو احصائیه:
۰کانالونهوجودلریاوکوچني(لوی15والیتکی)پهنورستانوالیت کانالونه:
موجوددیحوضونه(7)منظورکولوپهدټولوالیتپهسطحهدبارانیاوبودذخیره دبارايناوبوذخیري:
۰دبعضواوبهکمیشویدیټولوالیتپهسطحهپهبراخهپیامنهدچینواوبهموجودیدیجید دچینېاوبه:
دهالملونهییدپههمدیکالکیداوبودسطحیاندازهښکتهشویدهچیعمدپخواپهنسبت ترڅمکیالندیاوبه:
قطع،وچکالی،دځمکیپرمخدنباتیپوښښتخریبدیځنګلونه
د اړیکو او زیربنا پروګرام؛
د حالت ارزونه:
ددیوالیتالریدترافیکوپهمخخالصیدینبدلونراغلیسکتورپهخدماتوکیکوممثبتدتیرکالپهپرتلهددی
دیولیرسکونهټولخامهاومرکزتوجهنهکوی.
ټرانسپورټي زیربناګانې:
دټرانسپورټيزیربناګانودحفظاومراقبتلهریاستڅخهترالسهشويارقام،هغهفعالیتونهښييچېدښارمرکزاو
ولسوالیوترمنځدمواصاليتالروپهبرخهکېتررسهشويديچېخلکواودولتتهيېدټرانسپورټيخدمتونوپهبرخه
کېګڼشمېرآسانتیاوېبرابرېکړيدي.
،یوغټهروله،یوهوړهگریدرچیعبارتدیله(عرادهماشینونهپهواککیورکړلشوی۸دعامیریاستته)دفوای
ارکیورکړلشویچیپههمدیپهاختیروله،بابوکیت،دوهعددهچیندارهډروزر،یوټریکټر،یوټینکرمازده،
ترافیکوپهمخخالصپاتیشویدی.پواسطهدپاروناسعدابادعمومیرسکپاککیږیاود
یوهیادونهبایدوکړوچیدنورستانوالیتپهداسیحاالتکیقرارلریچیتراوسهمرکزدغربیاورشقینورستان
رسهتواصلنلریکهدغربینورستاندولسوالیواوسیدونکیوغواړیدخپلوستونزودحلپهموخهمرکزپارونتهراشی
ومړیدلغامن،ننګرهاراوکنړوالیتونوڅخهتیرشیاومرکزپارونتهراشی،پههمدیترتیبدرشقینورستاننوبایدل
برګمټالاوکامدیشاوسیدونکیلومړیکنړوالیتاولههغیوروستهنورستانتهراځی.
57
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
کوم چی د ښار مرکز او اړونده ولسوالیو تر منځ د مواصاليت الرو د مشخصاتو جدول
دفوایدعامی ریاست مربوط دی :
پُلونو
شمېر
دپُلچکونو
شمېر قیرشوی شګهاچولشوې
دسړکواټن
پهکیلومرت دولسوالۍنوم
شمېره
۱ واما–پارونرسک 36 0 0 1
۲ ترنیک–وامارسک 14 0 0
وایګل–مانوګیکنړ 15 0 ۳
کامدیش–ناړیکنړکرس 28 0 ۴
برګمټال–کامدیشرسک 40 0 ۵
نورګرام–علینګارلغامنرسک 0 ۶
۷ دواب–نوګرامرسک 0
0 ۸ منډول–دوابرسک 64
د ښاري پراختیا پروګرام؛. ۷
د سیمه ییزې ودې او پرمختیا پروګرام:
بنسټیزوفعالیتونودمالتړاوبیارغونېاودسیمهییزېودېاوپرمختیاميلپروګرامددولتاومدنېټولېدتأسیساتود
دکلیودمهموزیربناګانودبیارغونې،داقتصاداوعایداتودودېفعالیتونودهڅونېاوټولنیزوخدمتونوتهدالرسسی
بهیرسمونپهموخهدميلپرمختیاپهچوکاټکېطرحاوتنظیمشویدی.
منظوریپهمنظورمرکزتهاستولشویدی.دوالیتلپارهښاریپالنترتیبشویاود
دکلیوخلکوپهژوندکې
بدلونونه شمیره ولسوالی کلی پلېشوېپروګرامونه
دخلکوپهژوندکیمثبنتتغیر
راغلیدی
دزیربناؤوبیارغولاودانکشاافیاوولسوالیوشوراګانو
ظرفیتونهلوړول ۱ مرکزپارون 7
مثبنتتغیردخلکوپهژوندکی
راغلیدی
دزیربناؤوبیارغولاودانکشاشافیاوولسوالیوشوراګانو
ظرفیتونهلوړول ۲ واما 11
دخلکوپهژوندکیمثبنتتغیر
راغلیدی
دزیربناؤوبیارغولاودانکشاشافیاوولسوالیوشوراګانو
ظرفیتونهلوړول ۳ وایګل 15
دخلکوپهژوندکیمثبنتتغیر
راغلیدی
دزیربناؤوبیارغولاودانکشاشافیاوولسوالیوشوراګانو
ظرفیتونهلوړول ۴ کامدیش 8
دخلکوپهژوندکیمثبنتتغیر
راغلیدی
دزیربناؤوبیارغولاودانکشاشافیاوولسوالیوشوراګانو
ظرفیتونهلوړول ۵ برګمټال 12
دخلکوپهژوندکیمثبنتتغیر
راغلیدی
دزیربناؤوبیارغولاودانکشاشافیاوولسوالیوشوراګانو
ظرفیتونهلوړول ۶ نورګرام 20
دخلکوپهژوندکیمثبنتتغیر دزیربناؤوبیارغولاودانکشاشافیاوولسوالیوشوراګانو ۷ دواب 12
58
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
ظرفیتونهلوړول راغلیدی
دخلکوپهژوندکیمثبنتتغیر
راغلیدی
بیارغولاودانکشاشافیاوولسوالیوشوراګانودزیربناؤو
ظرفیتونهلوړولمنډول 4 ۸
مجموعه 127
د کلیوايل الرو جوړولو ميل پروګرام:
کېداړوندهزیربناګانود۱۳۸۱پهکالپروګرامونودهمغږیدفرتاوسیمهایزهدکلیوايلالروجوړولوميلپروګرام
کلیوايلخلکودمرستېاوکارګرانولپارهدکارموندنېپهموخهپیلشویوو.دکلیودپرمختیااوبیارغونېپهبرخهکې
کېالندېفعالیتونهتررسهکړيدي.1396ترستدیادپروګراملهالرېبیارغونېریا
د کلیوايل الرو د حالت ارزونه:
داسېسړکونهچېقیر
شوې
(KM)
یاداسېسړکونهچېشګه
پرېاچولشوېجغل
(KM)
پهنویاحداثشویرسکونه
KMکیلومرت
کلی
ولسوايل
شمېره
0.54 24 پلونه2مرت72رسک45 ۱ مرکزپارون 23
0 32 16 ۲ واما
مرته20یوپایهرسک61.5 0
پل
۳ وایګل 25
0 0 0 ۴ کامدیش
0 0 ۵ برګمټال 0
0 مرت55پایهپلونه3رسک30 22 ۶ نورګرام
0 9 6 ۷ دواب
منډول 0 0 0 ۸
24 177.5 92 ۱۶ مجموعه
. د انرژۍ پروګرام؛۸
اوبه او برېښنا:
داوبورسولوخدمتونودعرضېپهموخهداوبورسولوشبکېغزولاوتررسهشويفعالیتونه)دښاراوولسوالیوپهکچهد
اوبورسولودخدمتونوحالت(
برېښنا:
جدولددېوالیتدبرېښناسټېشنونوشمېرښيي:الندې
شمېره
موقعیتدسټېشننومظرفیت
Kv Mva
750مرکزپآرونکوجکبرقفابریکه۱
360پارونایشتیویکلیفابریکهکوجکایشتیوی۲
د ښار او ولسوالیو په کچه برېښنا ته د الرسيس د حالت ارزونه:
59
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
کلیوالیاوښاریسیمیدولتیبریښناتهالسرسینهلریولیپهکلیوکیځینیخلکوپهخپلشخصیلګښتاویا
همدانکشافدهاتریاستدملیپیوستوندبرنامیلهالریکوچنیبرقونهجوړکړیدیاویاهمپهځینساحوکی
دسولردرڼاڅخهاستفادهکوی.
لوواټهپهظرفیتبریښناسټیشنجوړشوچیټولدولتیاداراتورڅخهاستفادهکوی.کی۷۵۰پهښارکیاوسد
. د کانونو او طبیعې رسچینو د پراختیا ميل پروګرام؛9
معادن:
دنورستانمعادناکرثهپهداسیساحوکیدخلکواومافیالهلوریاستخراجکیږیچیددولتدکنرتولڅخهبهر
عوایدنهلری،همدارازپهمرکزاوامنساحوکیمعدنیاتپهقراردادنهدیوکولشوی.ولیدددیاودولتتهکوم
معدنریاستچیدجغل،شګیاوتعمیراتیډبروڅخهکومعوایدراټولکړیدیپهالندیډولدی:
وضعیتمعادن
بکعرتممیانرټهد
تزښار
همپجحلټاولټ
ن()ټ
/بکعرتمم
هرلښاد
نواټهخڅزرکم
لډو
ېر شم
ت عیوقم
نه نوعدم
رهامش
ېندالجخراسترات
ېندالددارارقتر
يشوېرسو
نا ېندالېرسو
رت
يشوېرسو
مواد
ساختامنی۱
پآرون
مرکز
سیند
سیندنی
جغل1
مواد
ساختامنی۱
پارون
څوڅوم
خوړ
سیندنی
جغل2
پارون
پشکی
تعمیراتی
ډبره3
سیندنی
جغل4
تعمیراتی
ډبره5
60
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
د عوایدو په تر السه کولو او اقتصادي ودې کې د زیربنا او طبیعي رسچینو سکټور
اهمیت:
د معدنونو له استخراج څخه د کلني عوایدو اندازه:
دعوایدواندازهمقدارپهټنمعدنونهولسوالیشمېره
سیندنیجغلمرکز۱
سیندنیجغلمرکز۲
دساختامنیموادودقراردادونودفورمودتحویلۍلهدرکه۳
کومچهمراحلییپهجریانکیدی.
۴
د خلکو د اقتصادي ودې په تړاو د زیربنا او طبیعي رسچینو برخې د فعالیتونو ونډه:
اقتصاديفکټوردزیربناسکټورپروګرامونهولسوالی/ښارشمېره
دخلکوپه
اقتصادکېد
بدلونسلنه
رسکجوړول،دولتیادراتجوړولاواعامرولپارونمرکز1
خلکوپهاقتصادی
برخهمثبتبدلون
راولی
۶۰٪
. د برشي رسچینو د پراختیا پروګرام؛۱۰
د ظرفیتونو لوړول او کار :
پوهني ریاست:د
پهنورستان )(ټولوالیتکیدلیکلوستزدهکړیپهپروګرامکیدولتياوغیریدولتی)همکاروموسسولخوا
والیتپهمرکزاوولسوالیوکیفعالدی.بابهکورسونهد(140
(202د)یینجونیدیچی(تنه1945کړیمینهوالتنظیمشویچه)(تنهدلیکلوستزده5029چیټول)
تنهییښځینهښوونکيدیپهزدهکړهبوختدی.(32تنهښوونکولخواچی)
ده کړه د ټولو لپاره:ز
پوهني ریاست :
کړو،دنورستان )عمومياواسالميزده برنامو پنځهګونو په روزنیزفعالیتونه او والیتدپوهنېریاستخپلښوونيز
بابهدولتي(211)هکړې(کېتنظیمکړېچهټولتخنیکياومسلکيزدهکړو،دښوونکوروزنهاودلیکلوستزد
(بابه99)نهفعالیتلریچهپدغهتعلیمیمرکزونوکيغیردولتي)خصويص(تعلیميمرکزوباباویوتعیلمیمرکزونو
(تنهدیچیدهغید37574ښونځیدیچیټولشاګردانیی)لیسه(بابه28(بابمتوسطه)84ابتدایه)
تنومعلمینولخواورتهدرسویلکیږی.(1337)زدهکونکیانجونیدیاود(تنه16317څخهیی)جملی
بابمکاتبتعمیرنلری(159(بابمکاتبتعمیرلریاو)52بابدولتیمکاتبودجملیڅخهیییوازی)(211د)
.
61
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
:دهکړيزلوړي
پهنورستانوالیتکیخصوصیاودولتیپوهنتونشتوننلری.
کارموندنه:
چوپړکیدوالیتپهسطحهپهدوامدارهاومشاغلوفرصتونهرامنځتهشیترڅودملکیخدمتونوپهغواړوچیدکار
توګهدځوانقرشلپارهدوالیتپهداخلکیدکارزمینهبرابرهکړونووبهوکولیشوچیخپلووګړوتهاسودهاودامنیتله
لحاظهپرامنهفضارامنځتهکړو.
پهالندیډولرسهامشویدیاواستخدنفروتهدکارداخلیجوازنهتوزیعشوی (425کالکیپهتعداد)۱۳۹۶په
دی:
نفره (133)-----اجیران
نفره (112)-----مامورین
نفره (180)---معلمین
شو.نفرهشاګردانفارغشواوداستاذیکیټونهورتهورکړل(250)پهتیروکلونوکیتردحرفویزدهکړوڅخه
.د اقتصادي پياوړتیا پروګرام ود ښځ. ۱۱
د ښځو چاري :
کالکیتاسیسشویدیچیدریاستلپارهخپلهتعمیرلریاوټولکارمندان۱۳۸۲والیتدښځوچارورپهدنورستان
فذهقوانینییپورهدیاوپهولسوالیوکیدولسواالنوپههمغږییتوبدښځینهشوراګانوپهمرستهباندیدهیواددنا
لیتوبرسهدجنډرملیپالیسیاودښځوچارودوزارتاړوندهټولټولقوانیناومقرارتتفاهمنامیطرزالعملونهپهبریا
ښ کویپهمختلفوولسوالیوکی براتررسه پوهاویزمینه رازښځیدشوراګانوفعالبرهکړیدهځوتهدعامه همدا ،
دغیردولتیموسساتواوهمدارازدکاراوټولنیزوچاروریاستدبرنامولهمخی(ښځینوته255غړیتوبلریاو)
دمهارتونودزدهکړیزمینهبرابرهشویده.ا
ددیریاستټولاموراتدقانونمطابقتررسهکیږیپهګدهرسهدټولپرسونلترمنځهمغږیاوهمکاریموجودهده
(خدماتیکارمندانلری۶دایمیکارمندانلریاو)۸یپهشمول.نوموړیریاست)ریس
د پوهنی سکتور
تنهاناثاشاګردانیلروچیدجنسیتپهاساس(16317تنهرسمیمعلمینیلرو)(164)دیدوالیتپهسطحهبان
کیږی11%
عامهخلکدانجونوتعلیمتهروادارهدی۸۵٪.
دصحت سکتور
)(متخصصډاکرت1لروچیپدیکی)کلینیکونه(37ورستانوالیتکی)جملهمونږپهن ښځینه(16ښځینه
(ښځینهقابلهګانیکارکوی47نرساناو)
سیاسیمشارکتسکتور
(ښځینهوکیالنیلریاوهمپهولسیجرګهکییوهښځینهوکیلهلری.2والیتپهوالیتیشوراکی)نورستان
62
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
ښځینهشوراګانیلرواوهمدمیثاقشهروندیبرنامهکیچیمرکز،وامااودنورستانوالیتپهسطحهپهمجموعکی
پوریییښځینهدپرورګرامدپالیسیمطابقییغړیتوبچیتریوحدهنورګرامولسوالیکیییپهکارپیلکړیدی
.رسهلهدیچیدښځودندهکمهترسرتګوکیږیخوداهمددویدسیاسیمشارکتبیلګهده.لری
دټولنیزخوندیتوب)فقردکموالیاودکاریفرصتونوایجادولو(سکتور
دوالیتمقام،داکارموسسی،ښځوچاروریاستاودکاراوټولنیزوچاروریاستپههمغږیرسهاوکالکی۱۳۹۶په
(ښځینولپارهچیدکورونورسپرستیورپه50افیکلنیبودیجیڅخهد)همکاراموراجتامعیریاستدانکش
غاړهوهپهمختلفوحرفوکیدزړهکړیزمینهبرابرهشویوهترڅوییکورنیاقتصادتقویهاوکارخاوندانشی.
ترییادونهکوو:دیچیپهلنډډولستونزیاومشکالتهمپهمخکیپرته
دښوونځو لریوالی، مکاتیبو د ، راوجونه عنعنویناوړه کی: پوهنیبرخه مکاتبو دښځینهد نشتوالی، احاطو د
مسلکیاستادانوکموالی،دخلکوغریباقتصاداودکارنشتوالیداهغهعمدهستونزیاومشکالتچیمونږوررسهد
یوپوهنیپهبرخهکیالسپهګریوان
:دصحیاومیعاریخدماتوپهبرخهکی
دښځینهمتخصصواوتجربهکاروډاکرتانونشتوالی،دتشخیصیوسایلونشتوالی،کمخونی،دمتوازنغذاییرژیم
نشتوالی،پخپلرسددوایجاتواستعاملدوایجاتودکفیتخرابوالی
ډولالسپهګریوانیو.دښځوپهبرخهکیمونږالندیمشکالتورسهپهمستقیم
امنکور،عنعنویدودنه،لروسیموتهنهالسرسی،
د ښخود داقتصادي پياوړتیا پروګرام:
پهنورستانوالیتکیډونراناوغیردولتیخارجیموسساتشتوننهلریاونههمدلتهدښځوداقتصادیپیاوړتیاپه
برخهکیکومهبرنامهاوپروګرامتطبیقشویدی.
په صحي چاروو کي د ظرفیت ارتقا:
نورستانپهیایيخدمتونوتهالرسسیاوسنیحالت)شتهالستهراوړنېاواوسنيامکانات(:دنفوسپهتناسبروغت
اکرثهکلینیکونهتعمیرنلریاودکراییپهځآیونوکیخلکروغتیاییخدمتونوتهالرسسیلری.%70والیتکیتقریبا
خپلیچاریچیهیڅمناسبمحیطندیمختهوړی.
بسرتیزروغتونداعامرچاریجریانلری.۵۰اوسپهمرکزکید
(او۱۶(نارینهنرسان)۴۷(،ښځینهنرسان)۱(ښځینهداکرتانپهټولنورستانکیایمدی)۲۰ایمدیداکرتان)
(تنهدی.۴۵ښځینهقابلهګانی)
(تنه.۱۵۸۷پهشتونکېدشویووالدتونوشمېر)دماهروقابلو
نشه یی توکی :
نورووالیاتوپهنسبتپهډیرهټیټهکچهکښتکیږیاوحتیبیخینهکرلکیږیپهنورستانوالیتکینشتهییتوکید
چیدنورووالیاتوپهنسبتکامالپهنشتحسابدی.ددییواساسیعلتدمحلیاداریدخلکورسهنیکاوښه
وکوکچهدکښتپهروابطاوهمدارازدوهماساسیعلتییدخلکودینیاګاهیدهچیپهدیوالیتکیدنشهییت
برخهکیټیټهدهیواځیدبرګمټالولسوالیپهلیریپرتوسیموکیدکښتکمهکچهترسرتګوکیږیاوپهنوروټولو
لیوکیددیتوکوکښتشتوننلری.ولسوا
63
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
چاپیریال :
ریییټولپهطبعیډوللکهڅرنګهچیمخکیمویادونهوکړهدنورستانوالیتیوغرنیوالیتدیاوغرونه،تپیاود
شنهدیاودځنګلونوپوښلیدی،محیطاوچاپیریالییکامالساملاوپاکدی،دلتهداسیفابریکاتاونورشیان
وجودنلریچیمحیطدیغیرساملکړی،موسماواقلیمییپهډیروساحوکییخدیاوپهځینیساحوکیحتی
یڅخهسیندونهرسچینیاخلی.دایمییخچالونهوجودلریچیدهغ
د والیت په سطحه عمده ستونزی :
لکهڅرنګهچیمخکیمویادونهوکړهدنورستانوالیتدهیوادیولهوروستهپاتیوالیاتوڅخهدیاودوروستهپاتی
مناسبوتوجهوالیعواملییهمدادیچیپهتیرهیوهنیمهلسیزهکیورتهدمرکزیدولتلهلوریهامغومرهچی
صورتندیموندلیالبتهدملیوحدتدحکومتپهرامنځتهکیدورسهاوسیوڅهپامدیوالیتتهراوښتیدی.
دوهمعمدهالملدادیچیدلتهمرستندویهموسساتوجودنلریاوپهدیوالیتکیدمرستندویهموسساتوکارونهاو
برنامیکمیترسرتګوکیږیاوحتیپهنشتحسابدی.
پهدیبرخهکیډیریستونزیوجودلریچیپهعمدهډولورڅخهپهالندیډولیادونهکوو:
وجه.کمهتمرکزیدولتد
.دغیردولتیموسساتواودونرانونهشتون
.دکافیانکشافیبودیجینهشتونپهټولوبرخوکی
.دولسوالیودمرکزدوالیترسهنهتواصل
.پیچلیجغرافیاویموقیعت
.دخامهرسکونوموجودیتچیتراوسهپهنورستانکیقیررسکوجودنلری
.پهځینوساحوکیناامنی
.پهټولوولسوالیوکیدصحیکلینیکونودتعمیرونونهشتون
.دپوهنیپهبرخهکیدمکاتبودتعمیرونونهشتوناوکمبود
.دظرفیتلوړونیدسهولتونونهشتون
.دولسوالیواوامنییقومندانیودتعمیرنهشتون
نهشتون.وددولتیځمک
صنعتپهبرخهکیدفابریکاتونهشتون.د
.دخصوصیسکتوراورسمایهګذارینهتوجه
په والیت کی موجود ظرفیتونه :
پهپراخهپیامنهداوبوظرفیتاورسشارهزیرمیچیپهلسګونهکوچنیاولویبندونهورباندیجوړیدیشیاو
اقتصادیمتامیږی.
دوالیتتوجهراجلبونکیموقیعتاوطبعیښکالدتوریزماوسیاحتلپارهد.
.دځنګلونوپراخهزیرمی
.دمالداریپهبرخهکیدپراخظرفیتشتون
.دباغداریپهبرخهکیدمناسبمحیطاوفرصتموجودیت
64
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
.دمعادنوپراخهزیرمیچیپهټولوولسوالیوکیوجودلری
.دجلغوزیودځنګلونوموجودیت
.السیصنعت
.طبینباتات
.دترانزیتپهبرخهکیدپاکستاندچرتالاوچینهیوادرسهنږدیموقیعت
65
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
داقتصادوزارت
شپږم څپرکی
په ميل کچه د احصاییوي شاخصونو انتخايب ټولګه
اقتصادوزارت،پهميلکچهداحصاییويشاخصونوانتخايبټولګهچېدفقراوهوساینېدوضعیتڅرنګوايلبیانوي،د
دميلاحصاییېاومعلوماتودادارې،دکار،ټولنیزوچارو،شهداوواومعلولینودوزارتلهلوريترتیبشويدي.دغه
ټولګهپهدیارلسومختلفوبرخولکهنفوس،فقراونابرابري،خوراکيخوندیتوب،کاراوبوختیا،پوهنه،روغتیا،جنسیت،
تهالرسسی،ټولنیزخوندیتوب،کرنهاومالداري،حقیقيسکتور،مايلسکتوراوبهرينهستوګنځی،اسايسخدمتونو
سکتورکېدشمېروپهارقاموراڅرخي.
پهدېمعلومايتټولګهکېدمهمواحصاییوياواقتصاديارقاموشاخصونهپهمطلقاونسبيشکلپهلنډهتوګهښودل
ورواقعکېږيچېپهیادوبرخوکېلنډواومخترصومعلوماتوتهاړتیالري.شويلههمدېکبلهدهغوکسانولپارهګټ
اورسچینوڅخهکاراړخګټهاخیستونکی کوالیيشچېمعلوماتوتهدزیاتوتفصیالتوپهصورتکېدهغوشمېرو
واخيلچېدذکرشووجدولونوپهوروستيستونکېدالرسيسوړدي.
رسهلهدېچېپهدغهنرشیهکېشاملېشمېرېپهميلکچهتهیهاووړاندېشوېدي،ځینېهغهشاخصونهچېپه
څخهپهتفکیکرسههموړاندېشويدي.ښاري،کلیوايلاوکوچيډولیېدشننېامکاناتشته،دمسکوينساحاتو
داقتصادوزارت 64
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د فقر او عامه هوساینې د وضعیت د احصاییوي شاخصونو ټولګه
کتنېدمعلوماتورسچینهمطلقېشمېرې(%)شمېرېتعریف دشاخصپېژندنه ګڼه
نفوس 1
دهېوادنفوس 1.1دهغووګړومجموعميشمېرهچېپهیوهټاکلې
جغرافیاکېژوندکويزمانهکېپهیومعینهتنه٪10031,575,018
خپرونهبرآورددنفوسد
1397
دښارينفوسونډه 1.2دهغهنفوسسلنهچېپهښاريسیموکېژوند
کوي تنه23.7%7,507,953
خپرونهبرآورددنفوسد
1397
1.3 دکلیوايلنفوس
ونډه
دهغهنفوسسلنهچېپهکلیوايلسیموکېژوند
کوي تنه71.5%22,567,065
خپرونهبرآورددنفوسد
1397
تنه1,500000%4.8دکوچیانوسلنهتناسبدټولنفوسپه دکوچينفوسونډه 1.4خپرونهبرآورددنفوسد
1397
تنه15,493,446%49دټولنفوسپهتناسبدښځینهنفوسسلنه دښځینهنفوسونډه 1.5خپرونهبرآورددنفوسد
1397
دجنسنسبت 1.6
دذکورونسبتدښځودنفوسپهنسبت
څرګندوياودښځودشمېرپهمقابلکېدنارینه
ووشمېرښيي.
٪105
کالکېد1395په
ژونددوضعیتد
څرنګوايلرسوې
1.7 دماشومانودتړاو
نسبت
څخه0له)دهغوماشومانونسبتڅرګندويچې
دهغوکسانوپهوړاندې(پورېويکلنۍ14تر
څخهتر15له)چېدکارپهساحهکېقرارولري
(کلنۍعمرکېقرارولري.64
96.09٪
کالکېدژوند1395ه
دوضعیتدڅرنګوايل
رسوې
داقتصادوزارت 65
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
1.8 دسپینږیرودتړاو
نسبت
دکلنیاترهغهپورتهوي65دهغوکسانوسنچې
(64څخهتر15)چېلههغوکسانوپهوړاندې
کلنۍپورېوي
5٪
کالکېدژوند1395ه
دوضعیتدڅرنګوايل
رسوې
دټولیزتړاونسبت 1.9
کلونویاله14،65-0دهغوکسانونسبتچېله
دکاردنفوسهغهڅخهپورتهعمرکېقرارولري
کلنۍپورې(64څخهتر15)پهوړاندېله
101٪
کالکېدژوند1395ه
دوضعیتدڅرنګوايل
رسوې
1.10 دنفوسدودې
مېزان
لههغهبدلونڅخهعبارتدیچېپهیوهمعینه
زمانهکېدنفوسداندازېد)زیاتوايلیاکموايل(
لهکبلهرامنځتهشویويچېمعموالپهفیصدي
رسهښودلکېږي.
2.14٪ خپرونهبرآورددنفوسد
1397
1.11
پراخوسنيد
ګروپونوپهتفکیک
رسهدنفوسسلنه
کاله0-14(1)
کاله15-64(2)
(3)65+
لهټولنفوسڅخهدسنيګروپونوسلنه
1. 47.52٪
2. 49.91٪
3. 3 2.57٪
1. 14,124,916
2. 14,835,404
3. 764,003
خپرونهبرآورددنفوسد
1396
فقر او نابرابري 2
دفقرمېزان 2.1دغذایياوغیرغذایيموادودهغهنفوسسلنهچې
لګښتونهیېدميلفقرلهکرښېڅخهښکتهقرارولري.54.5٪15,837,319
کال1395په
کېدافغانستاند
ژونددوضعیت
رسوې
داقتصادوزارت 66
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
2.2
دهستوګنې1.2.1
دمحلپهتفکیک
:رسهدقفرمیزان
ښاري(1)
کلیوايل(2)
(کوچی3)
څخهدفقرترکرښېچېدټولنفوسسلنهنفوسدهغه
د(3)پهکلیوکې(2)پهښارونوکې(1)الندېقرارلري
کوچیانونفوس
1. 41.6٪
2. 58.6٪
1. 2,877,417
2. 13,033,139
کال1395په
کېدافغانستاند
ژونددوضعیت
رسوې
دفقربېلوالی 2.3
هغهفاصلهدفقردبېلوايلپهنومیادېږيچېدفقیرانود
لګښتونوترمنځقرارلرياودفقرشدتمختلفوسطحود
څرګندوي.
15٪
کالکېدافغانستاندژوندد1395په
وضعیترسوې
2.4
پهمجموعيلګښتکې
سلنهفقیرترینود۲۰د
لګښتونډه
سلنهفقیرترینو۲۰دهېواددټولنفوسدلګښتونوڅخهد
مجموعيلګښتونه7.3٪
کالکېدافغانستاندژوندد1395په
وضعیترسوې
جینيرضیب 2.5
دغهشاخص،دلګښتپهنسبتراتهښيي/دعایدتوزیع
0ترمنځموږتهیوتحولښيي.پهدېتوګهچې1او0د
دمطلقېغیرعادالنهتوزیع1کاملهعادالنهتوزیعاو
اساسراتهڅرګندوي.
0.31کالکېدافغانستاندژوندد1395په
وضعیترسوې
2.6
دفقیروکورنیونسبتپه
کورنیوکېدرییسد
بوختیااوکاردسکتور
پهتفکیکرسه
(دکرينسکتور1)
(دصنعتسکتور2)
دهغوبېوزلوکورنیوشمېرچېدکورنۍرییسیېپه
مرصوفويدټولهغهمختلفوسکتورونوکېپهدنده
نفوسڅخهچېدفقرترکرښهالندېقرارلري
1. 63 %
2. 58 %
3. 45 %
کالکېدافغانستاندژوندد1395په
وضعیترسوې
داقتصادوزارت 67
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
(دخدمتونوسکتور3)
خوراکي خوندیتوب 3
3.1 دغذایيخوندیتوبد
نشتوايلمېزان
څخهکمې2100دهغهنفوسسلنهچېپهورځکېله
کالرۍاخيل44.6٪12,984,273
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
29,112,
-نفر719
دسلنه
17-
2016
کالد
رسوېپه
اساس
محاسبه
شوېده
3.2 دشدیدغذایيمصوونت
دنشتوايلمېزان
څخهکمې1500دهغهنفوسسلنهچېپهورځکېله
کالرۍاخيل13.4٪3,899,437
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
3.3 دپروتیندکموايل
مېزان
ګرامه۵۰دهغهنفوسسلنهچېدهغویورځنیلګښت
پروتیندی30.1٪ 8,763,895
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
کار او بوختیا 4
کالکېدافغانستاند1395په 15,902,108٪54,6کلنولههغهڅخهدپورته۱۴دنفوسڅخهددټولهېواددکارپهسنکېد 4.1
داقتصادوزارت 68
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
ژونددوضعیترسوې عمردکسانوسلنه نفوسمېزان
4.2
دکارپهسنکېد
داوسېدودنفوسمېزان
:محلپهبېلیوايلرسه
ښاري(1)
کلیوايل(2)
(کوچی3)
څخهدپورتهکلنولههغه۱۴دټولهېواددنفوسڅخهد
عمردکسانوسلنه
1. 26 %
2. 69.4 %
3. 4.6٪
1. 4,127,528
2.
11,049,294
3. 724,286
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
4.3
دکاريځواکد
دمشارکتمېزان
پهبیلیوايلجنسیت
رسه:
دواړهجنسیتونه(1)
نارینه(2)
ښځینه(3)
نفوسسلنهچېدکارپهعمرکېقرارولري،ددهغه
دندودرلودونکيیابېکارهوي
1. 53.9٪
2. 80.6٪
3. 26.8٪
1. 8,478,434
2. 6,392,655
3.2,085,779
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
4.4
دکاريځواکد
دمحلمشارکتمېزان
:پهبیلیوايلرسه
ښاري(1)
کلیوال(2)
(کوچی3)
دهغهنفوسسلنهچېدکارپهعمرکېقرارولري،د
دندودرلودونکيیابېکارهوي
1. 48.0٪
2. 54.9٪
3. 72.4٪
1. 1,962,974
2. 5,993,117
3. 522,370
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
4.5
دنفوسپهوړاندېد
بوختیانسبت
سلنهچېدکارپهعمرکېقرارلرياوپهکاردهغهنفوس
لګیاوي41.33٪
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
داقتصادوزارت 69
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
4.6
دجنسیتپهتفکیک
:رسهدبېکارۍمېزان
دواړهجنسیتونه(1)
نارینه(2)
ښځینه(3)
دهغهکاريځواکسلنهچېلهدېرسوېڅخهیوهاونۍ
کولوپهلټهوواویابېکاروواویایېیوهمخکېدکاردپيدا
ميل.)اونۍمخکېدورځېلهاتهساعتهکمکارکړیدی
(تعریف
1. 23.9٪
2. 18.3٪
3. 41.0٪
1. 2,024,800
2. 1,170,100
3. 854,700
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
4.7
دهستوګنځيپهبېلوايل
:بیکارۍمیزانرسهد
ښاري(1)
کلیوال(2)
(کوچی3)
ميل(4)
دهغهکاريځواکسلنهچېلهدېرسوېڅخهیوهاونۍ
مخکېدکاردپيداکولوپهلټهوواویابېکاروواویایېیوه
ميل.)اونۍمخکېدورځېلهاتهساعتهکمکارکړیدی
(تعریف
1. 26.5٪
2. 24.0٪
3. 12.3٪
4.23.9 %
1. 520,600
2. 1,439,800
3. 64,300
4.2,024,800
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
4.8 )نادکمکارۍمېزان
(کارکافی
کالهیالههغهڅخه۱۴دهغوکسانوسلنهچېعمریې
پورتهدیچېلهدېڅخهیوهاونۍدمخهپهکارمشغول
ساعتونوکمکار۴۰ترووخودیادېاونۍپهلړکېیې
کړیدیپهداسېحالکېچېزیاتکارتهیېمتایل
:درلودالبتهپهالندېاساس
.دکارفعالځواک(1)
.دشغلپيداکول(2)
1. 15.6٪
2. 20.5٪
1,320,928 کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
دماشومانودکارمېزان 4.9
ماشوملپارهدرېکتګورۍشاقهکاردسنلهمخېد
:تعریفشویدی
کلنماشومانیېرسته11-5هرهغهکارچېله.1
دکاردساعتونویارشایطوپهپامکېنیولوپرته،،رسوي
لږکلنوماشومانوپهوسیله14-12هرهغهکارچېد(2
ساعتونولپارهتررسهکېږياویادخطرناک14ترلږهد
26.50٪2,736,200کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
داقتصادوزارت 70
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
،تررسهکولکار
43ماشوماوپهوسیلهد17-15هغهکارچېد(3
یاخطرناک،ساعتونولههغهڅخهزیاتتررسهکېږي
.دماشومشاقهکارتهویلکېږي،کارونهکوي
4.10 دځوانانودبېکارۍ
مېزان
پهعمرکېقرار(کلنۍ24-15)سلنهچېددهغوځوانانو
اویوهاونۍلهدغېرسوېڅخهدمخهبېکاراویادلري
اویایېدتېرېاونۍپهترځکېلهاتهکارپهلټهکېوو
(ميلتعریف.)ساعتهڅخهزیاتکارنهدیکړی
30.7٪84,2000 کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
4.11
دجنسیتپهبېلوايل
رسهدځوانانودبېکارۍ
مېزان
نارینه(1)
ښځینه(2)
دواړهجنسیتون(3)
پهعمرکېقرار(کلنۍ24-15)دهغوځوانانوسلنهچېد
اویوهاونۍلهدغېرسوېڅخهدمخهبېکاراویادلري
اویایېدتېرېاونۍپهترځکېلهاتهکارپهلټهکېوو
(ميلتعریف.)څخهزیاتکارنهدیکړیساعته
1. 44 %
2. 46 %
3. 30.7٪
1. 523,709
2. 396,683
3. 842,000
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
4.12
داوسېدلودځایپه
بېلوايلرسهدځوانانود
:بېکارۍمېزان
ښاري(1)
کلیوال(2)
(کوچی3)
پهعمرکېقرار(کلنۍ24-15)سلنهچېددهغوځوانانو
اویوهاونۍلهدغېرسوېڅخهدمخهبېکاراویادلري
اویایېدتېرېاونۍپهترځکېلهاتهکارپهلټهکېوو
.ساعتهڅخهزیاتکارنهدیکړی
1. 39.1٪
2. 29.6٪
3. 13.3٪
1. 144,232
2. 366,467
3. 13,010
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
باسوادهکاريځواک 4.13دهغهکاريځواکسلنهچېدلوستلو،لیکلواوساده
ریايضمحاسباتودحلتوانایيلري.35.85٪5,629,256
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
داقتصادوزارت 71
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
4.14 دکرنېپهسکټورکېد
بوختیاونډه
افرادسلنهچېدکرنېاومالدارۍپهاړوندوڅانګودهغو
کېپهکارلګیادي.44.3٪2,814,511
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
4.15 دساختامنپهسکټور
کېدبوختیاونډه
دهغوافرادسلنهچېدساختامنپهاړوندوڅانګوکېپه
کارلګیادي.9.8٪619,887
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
4.16 دتولیدپهسکټورکېد
بوختیاونډه
دهغوکاريځواکسلنهچېدتولیدپهاړوندوڅانګوکې
پهکارلګیادي.8.1٪ 511,454
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
4.17 دمعادنوپهسکټورکېد
بوختیاونډه
دهغوکاريځواکسلنهچېدمعادنوپهاړوندوڅانګوکې
پهکارلګیادي.0.2٪ 11,977
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
4.18
دعامه،شخيصاو
ټولنیزوخدمتونوپه
سکټورکېدبوختیا
ونډه
دهغهکاريځواکسلنهچېدعامه،شخيصاوټولنیزو
اړوندوڅانګوکېپهکارلګیادي.چارودسکټورپه19.7٪ 1,252,987
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
4.19
دعمدهاوپرچون
سوداګرۍ،رستورانونواو
هوټلونوپهسکټورکېد
بوختیاونډه
دهغهکاريځواکسلنهچېدعمدهاوپرچونسوداګرۍ،
پهاړوندوڅانګوکېپهکارهوټلونواورستورانونودسکټور
.لګیادي
%11700,530 کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
4.20
دترانسپورت،زېرمو،
اړیکواومعلوماتوپه
سکټورکېدبوختیا
ونډه
اړیکواو،زېرموترانسپورت،دهغهکاريځواکسلنهچېد
.معلوماتوپهڅانګوکېپهکارلګیادي5.8٪ 368,063
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
داقتصادوزارت 72
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
4.21
پهمايل،بېمه،د
معامالتوالرښوداو
سوداګرۍپهسکټورکې
دبوختیاونډه
دمعامالتود،بیمه،مايلدهغهکاريځواکسلنهچېد
.الرښوداوسوداګرۍپهڅانګوکېپهکارلګیادي1 % 65,583
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
4.22
دبرېښنا،ګازاواوبوپه
سکټورونوکېدبوختیا
ونډه
اواوبوپه،گازرېښنابدهغهکاريځواکسلنهچېد
.پهکارلګیاديڅانګوکې0.1٪ 4,935
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
1,008,148٪15.7هغهکارګرانچېهرهورځپهانفراديتوګهکارکويکارګراندورځنيروزمزد 4.23کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
4.24 ،تنخوالرونکيکارګران
خصويص
هغهکارګرانچېدیوقرارداپربنسټپهخصويصسکټور
کېپهدندهلګیادي.7.1٪453,859
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
4.25 ،تنخوالرونکيکارګران
يدولت
هغهکارګرانچېدیوقرارداپربنسټپهدولتيسکټورکې
پهدندهلګیادي.10.1% 649,105
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
2,580,109٪40.1مالکانديهغهکارګرانچېدخپلکارخپلواککارګران 4.26کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
٪2.6هغهکسانچېکارګراناستخدامکوياستخداموونکي 4.27
169,488
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
4.28 لهتنخوااومزدپرته
کورينکارګران 1,573,539 %24.5کارکويهغهکسانچېلهتنخواپرته
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
پوهنه 5
داقتصادوزارت 73
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
5.1
دسواددسطحمېزان
چېدلوستلواویالههغهڅخهپورتهکسانوسلنه15له
.لیکلوتوانایيلري34.8% 5,253,950
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
5.2 حضورمېزاندخالص
(لومړنۍدوره)
چېدلومړنۍدورېدټولګیوکلنوکسانوسلنه12-6له
اوپهښوونځيپورېدي(ټولګي6څخهتر1له)رشایطلري
پهدېشاخصکېهغهکساننهدي.کېفعالحضورلري
.شاملچېاسالميمدرسوتهحارضېږي
56.1% 2,875,627 کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
5.3 دخالصحضورمېزان
(ثانويدوره)
دثانويزدهکلنۍپورېدکسانوسلنه18څخهتر16له
اوپهخپلودي(ټولګیوپورې12–7له)کړورشایطلري
پهدېشاخصکېاسالميمدرسې.ټولګیوکېحارضوي
.شاملېنهدي
35.7% 1,359,552 کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
5.4 پهلوړوزدهکړوکېد
خالصحضورمېزان
کلنۍپورېدهغوکسانوسلنهچېد24څخهتر19له
پهدې.لوړوزدهکړوپهبنسټونوکېدشمولیترشایطلري
شاخصکېاسالميمدرسېشاملېنهدي
9.7٪ 238,864 کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
5.5
لوړوزدهکړوتهد
حارضېدوخالصمېزان:
ښاري(1)
کلیوال(2)
(کوچی3)
نارینه(4)
ښځینه(5)
دزدهکوونکوپهتوګهدخالصحضورنسبتدښوونځيسن
تهدیوتیوریکيګروپپهتوګهدیوېمعینېتعلیميسطحې
اوهمغهسندګروپدټولنفوسلهلپارهمحاسبهشوی
څخهد6-12کېلهگزارشپهدېسلنېرسهبیانکېږي.
د24څخهتر19اولهثانوید18څخهتر13لهابتدائی،
.عايلزدهکړولپارهپهنظرکېنیولشوېده
1. 18.1%
2. 6.9%
3. 0.2%
4. 14.9%
5.4.8%
1. 124,086
2. 114,527
3. 251
4. 177,807
5. 61,057
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
5.6 پهلومړنیوزدهکړوکېد
ناخالصحضورمېزان
هغهسلنهزدهکوونکيچېدزدهکړوپهلومړنۍدورهکېقرار
کلونوپورې۱۲څخهتر6دټولنېدټولوکسانوڅخهد،لري
دي.
72.5٪3,714,749کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
داقتصادوزارت 74
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
5.7
پهلومړنیوزدهکړوکېد
ناخالصحضورمېزان
ښاري(1)
کلیوايل(2)
(کوچی3)
نارینه(4)
ښځینه(5)
هغهسلنهزدهکوونکيچېدزدهکړوپهلومړنۍدورهکېقرار
کلونوپورې۱۲څخهتر6دټولنېدټولوکسانوڅخهد،لري
:تفکیکدپهدي
ښځینه(5)نارینه(4(کوچی)3)کلیوايل(2)ښاري(1)
1. 95.5%
2. 69.9%
3. 8.9%
4. 84.4٪
5. 58.9%
1. 1,113,610
2. 2,577,021
3. 241,11
4. 2,302,328
5.1,412,414
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
5.8
پهثانويزدهکړوکېد
مېزانناخالصحضور
هغهسلنهزدهکوونکيچېدزدهکړوپهثانويدورهکېقرار
کلونو۱۸څخهتر۱۳دټولنېدټولوکسانوڅخهد،لري
پورېدي
48.0% 1,824,227 کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
5.9
پهثانويزدهکړوکېد
ناخالصحضورمېزان
ښاري(1)
کلیوايل(2)
کوچی(3)
ښځینه(4)
نارینه(5)
هغهسلنهزدهکوونکيچېدزدهکړوپهثانويدورهکېقرار
کلونو۱۸څخهتر۱۳دټولنېدټولوکسانوڅخهد،لري
(کوچی3)کلیوايل(2)ښاري(1)پهتفکیکدپورېدي
ښځینه(5)نارینه(4)
1. 69.2٪
2. 42.5٪
3. 2.6٪
4. 63.0٪
5. 5
. 32.2٪
1. 709,379
2. 1,110,552
3. 4,296
4.
1,229,286
5. 594,941
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
5.10 پهلوړوزدهکړوکېدنا
خالصحضورمېزان
،هغهسلنهمحصلینچېدزدهکړوپهلوړهدورهکېقرارلري
کلونوترمنځدي24او19دټولنېدټولوکسانوڅخهد14.1% 347,141
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
5.11
پهلوړوزدهکړوکېدنا
خالصحضورمېزان
ښاري(1)
،هغهسلنهمحصلینچېدزدهکړوپهلوړهدورهکېقرارلري
پهکلونوترمنځدي24او19دټولنېدټولوکسانوڅخهد
(5)نارینه(4(کوچی)3)کلیوايل(2)ښاري(1)تفکیکد
1. 27.3٪
2. 9.6٪
3. 0.2٪
1. 187,057
2. 157,833
3. 251
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
داقتصادوزارت 75
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
کلیوايل(2)
(کوچی3)
نارینه(4)
ښځینه(5)
٪20.6 .4ښځینه
5. 5.0٪
4. 245,171
5.101,970
5.12
له)دښځودمیزانسواد
یاهغهڅخهپورته14
(کلونوکې
کلنېیالههغهڅخهپورته14دهغوښځینهووسلنهچې
.دلیکلوستتوانایيلريعمرکېقرارلري29.3% 1,657,346
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
5.13
دجنسیتدتساوي
:میزان
(ابتدائیه1
(متوسطه2
(لیسه3
نجونودحضوردتناسبمیزاندهلکانودحضورپهدهغو
تناسبرسهپهلومړنۍ،متوسطهاولېسهدورهکې
1. 0.71٪
2. 0.51٪
3. 0.39٪
کالکېدافغانستاند1395په
ژونددوضعیترسوې
روغتیا 6
6.1
لهزېږونڅخهمخکې
روغتیاييڅارنېته
الرسسی
کلونوترمنځعمرکېقرار49-14دهغومېرمنوسلنهچېد
چېوادهیېکړیدیاولږترلږهیوځلیېدزېږونلري
اودټولنېدروغتیايي،نرسه،قابلروغتیاپال)مرحلهد
اجراشوېدی(کارمندترڅارنېالندې
59٪
2,56
0,71
8
کالکېد1395په
افغانستاندژوندد
وضعیترسوې
دغهتامارقاممد
و1396محاسبېد
کالدبرآوردد
روغتیادرسوېپه
1396پاڼېاو96
دیموګرافۍڅخه
.الستهراغيلدي
6.2
دماهروروغتیايي
اشخاصوپهحضورکې
رستهرسېديلوالدتونه
کلونوترمنځعمرکېقرار49-14دهغومېرمنوسلنهچېد
اووروستیزېږونیېدماهروچېوادهیېکړیدیلري
اویادټولنې،قابله،نرسروغتیاپال)ایياشخاصولکهروغتی
51%
2,23
1,50
2
کالکېد1395په
افغانستاندژوندد
وضعیترسوې
1396دغهارقامد
کالدنفوسدبرآورد
پهاساسمحاسبه
داقتصادوزارت 76
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
شويدي.پهحضورکېاجراشویدی(دروغتیایيکارمند
دمیندودمړینېمېزان 6.3زرهژوندیووالدتونوکېدهغومیندودمړینې100پههرو
شمېرچېدحاملګۍپهدورانکېقرارولري.1291
کالدروغتیا1396 د
رسوېاودېموګرايف
6.4 دماشومانودمړینې
مېزان
کلنۍڅخهمخکېدکالپهحسابد5پهافغانستانکېله
کېدمړوپههروسلزرهوالدتونو)ماشومانودمړینېشمېر
(شووماشومانوشمېر
55
کالدروغتیا1396 د
رسوېاودېموګرايف
ازپاڼهریفرنس:
دروغتیا161
1396دیموګرايف
6.5
دنوېځوانۍبر.3.7.2
مهالدحاملګۍمېزان
کلونوتر19او15د)
(منځ
څخهتر15 مېزانچېد)والدت(دهغوښځودحاملګۍ
.پهعمرکېقرارولريکلنۍپورې1912.1٪
198,
527
کالدروغتیا1396 د
رسوېاودېموګرايف
161هزپاڼریفرنس:
کالد1396د
روغتیااودېموګرايف
رسوې
هستوګنه او اسايس خدمتونو ته الرسسی 8
8.1
دچښلوساملواوبوتهد
د،الرسسۍمېزان
هستوګنېدسیموپه
تفکیکرسه:
ښاري(1)
کلیوايل(2)
(کوچی3)
(ميل4)
دنفوسدهغېسلنېڅخهعبارتدهچېدچښلوساملو
اوبوتهالرسسیلري.
1. 91.4%
2. 56.6%
3. 35.8%
.63.9٪4
1.
9,246,865
2. 5,726,177
3.
3,621,858
4.
18,594,900
کالکېدافغانستان1395ه
دژونددوضعیترسوې
داقتصادوزارت 77
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
8.2
سیستمدفاضالبولهسم
څخهدګټېاخیستلو
مېزان
دهغووګړوسلنهچېدفاضالبودسمسیستماوسهولتونو
څخهاستفادهکوي.52٪15,423,000
کالکېدافغانستان1395ه
دژونددوضعیترسوې
8.3 برېښناتهدالرسسۍ
مېزان
دهغوکورنیوسلنهچېلهمختلفورسچینوڅخهدبرېښنا
الرسسیلري.انرژيته 97.7٪28,430,700
کالکېدافغانستان1395ه
دژونددوضعیترسوې
8.4
دهغوښاریانوسلنهچې
پهګڼمېشتواوچټلو
سیموکېژوندکوي
پههروسلنوکسانوکېدهغوکسانوشمېرچېپهګڼمېشتو
اوچټلوسیموکېژوندکوي.72.4% 21,086,400
کالکېدافغانستان1395ه
دژونددوضعیترسوې
8.5
دهغهشمېرنفوسد
سلنهچېدچښلود
صحياوبوڅخهګټه
اخيل:
(ميل1)
ښاري(2)
کلیوايل(3)
ي(کوچ4)
پههروسلوکسانوکېدهغوکسانوشمېرچېدچښلو
روغتیایياوبوتهالرسسیلري.
1. 63.9٪
2. 91.4٪
3. 56.6٪
4. 35.8٪
1.
18,594,900
2. 9,246,865
3. 5,726,177
4. 3,621,858
کالکېدافغانستان1395ه
دژونددوضعیترسوې
8.6
هرډولبرېښنایي
رسچینوتهددنفوس
سلنه
پههروسلوکسانوکېدهغوکسانوسلنهچېبرېښناته
الرسسیلري.97.7٪28,422,757
کالکېدافغانستان1395ه
دژونددوضعیترسوې
8.7
دهغوکورنیوسلنهچې
دبیروبارپهسیموکې
ژوندکوي.
هغههستوګنځییاکورچېلهدریوتنوڅخهزیاتپکې
هستوګنهلري.43.9% 12,709,667
کالکېدافغانستان1395ه
دژونددوضعیترسوې
داقتصادوزارت 78
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
8.8
دهغوکورنیوسلنهچې
بیروبارپهسیموکېد
:ژوندکوي
ښاري (1)
کلیوايل (2)
کوچی (3)
هغههستوګنځییاکورچېپهیوهخونهکېیېلهدریوتنو
څخهزیاتهستوګنهلري.
1. 42.7٪
2. 41.5٪
3. 83.3٪
1. 2,939,683
2. 8,585,854
3. 1,210,930
کالکېدافغانستان1395ه
دژونددوضعیترسوې
8.9
سلنهچېدهغهنفوس
دسوندجامدوڅیزونو
:څخهګټهاخيل
پخلی (1)
تودول (2)
پههروسلکسانوکېدهغوکسانوشمېرچېدسوناو
پخيللپارهدجامدوڅیزونولکهدډبروسکروڅخهګټه
.اخيل
1. 74.8%
2. 93.8٪
1.
21,752,309
2.
27,223,707
کالکېدافغانستان1395ه
دژونددوضعیترسوې
8.10
دهغهنفوسسلنهچې
دپخيللپارهدسوند
جامدوڅیزونوڅخهګټه
:اخيلپهتفکیکد
ښاري(1)
کلیوايل(2)
(کوچی3)
پههروسلکسانوکېدهغوکسانوشمېرچېدپخيللپارهد
.جامدوڅیزونوڅخهګټهاخيل
1. 21.3٪
2. 91٪
3. 98.9٪
1.1,474,469
2.
18,839,251
3. 1,438,589
کالکېدافغانستان1395ه
دژونددوضعیترسوې
8.11
دهغهنفوسسلنهچې
دتودولولپارهدسوند
جامدوڅیزونوڅخهګټه
:اخيلپهتفکیکد
ښاري(1)
کلیوايل(2)
پههروسلکسانوکېدهغوکسانوشمېرچېدتودولولپاره
.دجامدوڅیزونوڅخهګټهاخيل
1. 87.3٪
2. 96.8٪
3.81.7٪
1.
5,992,762
2.
20,051,928
3.1,189,017
داقتصادوزارت 79
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
(کوچی3)
ټولنیز خوندیتوب 9
9.1
پهټولیزهکچهدبوختیاد
هغوکسانوسلنهچېپه
کورونوکېلهمزدپرته
هستوګنهلريدجنسیت
:پهتفکیکرسه
دواړهجنسه(1)
نارینه(2)
ښځینه(3)
کېدهغوکسانوسلنهچېپهټولیزهکچهدبوختیاپهبرخه
پهکارخانو،کرنه،مالدارۍ،اودکورپهنوروداخيلچاروکې
لګیاوياودهغهکارلهدرکهچېدوییېاجراکويهېڅ
ډولمزدنهترالسهکوي.
9.2
دهغوزیانمنونکو
کسانوشمېرچېد
ټولنیزخوندیتوبتر
پوښښالندېقرارلري
:پهتفکیکد
د(2)معلول(1)
(3)شهیدانوکورنۍ
متقاعدین
1. 110,037
2. 155,000
3. 120,000
دکار،ټولنیزوچارو،شهیدانو
2016اومعلولینووزارت
9.3 دټولوښځوپهکچهد
کونډونسبت569,324 %3.99«چېبیایېوادهنهدیکړی»دهغوکونډوشمېر
کالکېد1395ه
افغانستاندژونددوضعیت
رسوې
کلونوڅخهښکتهعمرو18چېد)دهغوماشومانوشمېر دیتیامنوشمېر 9.4
کالکېد1394په105,175
داقتصادوزارت 80
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
افغانستاندروغتیااوچېموریاپالرونهلري.(لري
دیموګرافۍرسوې
9.5
دهغوښځوسلنهچېله
کلهعمر24څخهتر20
کلنۍ15اولهلري
څخهیېوادهکړیدی
اولهکالهعمرلري24څخهتر20دهغوښځوشمېرچېله
کلنۍڅخهیېوادهکړیدی154.2%
کالکېد1395ه
افغانستاندژونددوضعیت
رسوې
9.6
دهغوکورنیوسلنهچې
رسپرستيیېدښځوله
خواکېږي
کورنیوشمېرچېرسپرستيیېددټولوکورنیوپهپرتلهدهغو
ښځوپهوسیلهکېږي1.19٪45,076
کالکېد1395ه
افغانستاندژونددوضعیت
رسوې
کرنه او مالداري 10
10.1 دهغوکورنیوسلنهچې
آيبځمکهلري37.9٪
کالکېدافغانستاند1395ه
ژونددوضعیترسوې
10.2 دهغوکورنیوسلنهچې
ځمکهلريللمي19.4٪
کالکېدافغانستاند1395ه
ژونددوضعیترسوې
10.3
دهغوکورنیوسلنهچې
بڼاوباغچهلري
13.1٪
کالکېدافغانستاند1395ه
ژونددوضعیترسوې
10.4
دهغوآيبځمکودسایز
اوسطچېترمالکیت
پهجریب)الندېدي
(رسه
جریب4.9
کالکېدافغانستاند1395ه
ژونددوضعیترسوې
دهغوللميځمکود 10.5
جریب12.1
کالکېدافغانستاند1395ه
داقتصادوزارت 81
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
سایزاوسطچېتر
په)مالکیتالندېدي
(جریبرسه
ژونددوضعیترسوې
10.6
دهغوبڼاوباغچه
لرونکوځمکودسایز
اوسطچېترمالکیت
پهجریب)الندېدي
(رسه
جریب1.9
کالکېدافغانستاند1395ه
ژونددوضعیترسوې
حقیقي سکتور 11
11.1 دکوکناروپهشمول
ناخالصکورنیتولید
پهیوهمعینهحسايبدورهکېدیوهېواددپويلاجناسواو
تولیديخدماتوټولګه
1,463,764
میلیونافغانی2018-2017احصاییويکالنۍ
اقتصاديودېمېزاند 11.2مخکینېکالتهپهکتنېرسهپهیوکالکېدیوهېوادپهنا
خالصکورينتولیدکېبدلون2018-2017احصاییويکالنۍ 7.2٪
11.3 کورنیرسانهناخالص
تولید2018-2017احصاییويکالنۍدالر 718دهېوادپهنفوسباندېدناخالصکورينتولیدوېش.
دمستهلکقیمشاخص 11.4دمسهلکینوپهوسیلهپهعموميتوګهداخیستلشوواجناسو
اوخدمتونوبدلونونهبیانوي2018-2017احصاییويکالنۍ111.7٪
داساس
کال
1394
دانفالسیونمېزان 11.5دمخکینيکالپهپرتلهدمستهلکینودقېمتونوپهشاخص
کېبدلون2018-2017احصاییويکالنۍ 4.4%
11.6
پهناخالصداخيل
تولیدکېدکرنېد
سکټورونډه
%23.7پهټولیزکورينناخالصتولیدکېدکرنېدسکټورونډهمیلیو346,269
نافغانی2018-2017احصاییويکالنۍ
داقتصادوزارت 82
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
11.7
پهټولیزکورينناخالص
تولیدکېدکرنېد
سکټورونډه
%21.0 صنعتدسکټورونډهپهټولیزکورينناخالصتولیدکېد307,529
میلیونافغانی2018-2017احصاییويکالنۍ
11.8
پهټولیزکورينناخالص
تولیدکېدخدماتود
سکټورونډه
%50.7پهټولیزکورينناخالصتولیدکېدخدماتودسکټورونډه743,137
میلیونافغانی2018-2017احصاییويکالنۍ
11.9
کورينناخالصپهټولیز
تولیدکېپهوارداتو
باندېدمالیاتوونډه
پهټولیزکورينناخالصتولیدکېپهوارداتوباندېدمالیاتو
ونډه4.6%
میلیون 66,830
افغانی2018-2017احصاییويکالنۍ
مايل سکتور 12
دمالیايتاوغیرمالیايتمجموعېڅخهعبارتدی.کورينعواید 12.1میلیون517,151
افغانی1396دميلبودجېسند
مالیايتعواید 12.2هغوعوایدوتهویلکېږيچېدولتهغهدمختلفومالیاتو
څخهپهالسراوړي
میلیونافغانی
105,015 1396دميلبودجېسند
غیرمالیايتعواید 12.3لههغوعوایدوڅخهعبارتديچېدولتیېلهاقتصادي
فعالیتونواونورورسچینوڅخهالستهراوړي.
میلیون47,502
افغانی1396دميلبودجېسند
12.4 دمايلکالدبودجې
مجموعه
معموالدیوکالیایوېمعینېمودېلپارهدرسميعایداتو
اولګښتوتخمینتهویلکېږي.
417,180.4
میلیونافغانی1396دميلبودجېسند
12.5 مايلکالمجموعيد
لګښتونه
دیوکاللپارهدميلبودجېلهمجموعيڅخهددولتټول
لګښتونه،پانګونهاودخدمتونوپهمقابلکېدپیسوورکړه
356,453.4
میلیونافغانی1396دميلبودجېسند
عاديبودجه 12.6
دميلبودجېیوهبرخهدهچېدعاديلګښتونودمتویل
ورکولکېږي)لکهدکارمندانوتنخواګانې،داجناسواولپاره
خدماتواخیستل،دقرضونوورکړه،احتیاطيوجوهاوداسې
نور(
253 591.9
میلیونافغانی
کالکېدميل1396په
دبوجېداجرااتوګزارش
داقتصادوزارت 83
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
12.7 دعاديبودجېد
لګښتمېزان %94.7دټولېعاديبودجېڅخهدمرصفشوېبودجېسلنه
کالکېدميل1396ه
دبوجېداجرااتوګزارش
انکشايفبودجه 12.8
چېدانکشايفپالنونواوپروژودميلبودجېیوهبرخهده
د،دکارمندانوتنخواوې)لپارهترېکاراخیستلکېږي
احتیاطيوجوهاو،دقرضونوګټه،اجناسواوخدماتوپېرل
(داسېنور
102,861.5
میلیونافغانی
کالکېدميل1396ه
دبوجېداجرااتوګزارش
12.9 دپرمختیایيبودجېد
لګښتمېزان
دټولېپرمختیایيبودجېڅخهدمرصفشوېبودجې
سلنه68.9%
کالکېدميل1396ه
دبوجېداجرااتوګزارش
12.10 پهميلبودجهکېد
مرستوونډه1396دميلبودجېسند %60.9بهرنیومرستوسلنهدټولېميلبودجېڅخهد
12.11 پهپرمختیایيبودجهکې
دمرستوونډهدمالیېوزارت پهپرمختیایيبودجهکېدمرستوسلنه
اختیاريبودجه 12.12اختیاريبودجههغهبودجهدهچېدداخيلعوایدوڅخه
متویلکېږي.1396دميلبودجېسند 537,27.7
12.13 پهاختیاريبودجهکېد
مرستوونډه
داختیاريبودجېلهمجموعڅخههغهوجوهچېدمرسته
کوونکوهېوادونولهخوادافغانستانپهاختیارکېورکول
کېږي.
دمالیېوزارت
غیراختیاريبودجه 12.14
هغهبودجهچېدنړیوالېټولنېلهخوادمرستېپهډولد
افغانستانحکومتتهورکولکېږي،دافغانستاندولتد
هغهپهمايلرسچینواومرصيفاستقامتمستقیمکنټرول
نهلري
میلیون938,67.2
افغانی1396دميلبودجېسند
پورونه 12.15میلیون3154
افغانی1396دميلبودجېسند
داقتصادوزارت 84
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
12.16 مبلغاودپورورکونکي
هېوادنوم
اسالميپراختیایيبانک .1
نړیوالبانکاودآسیاپراختیایيبانک .2
سعوديعربستان .3
نور .4
میلیون681.7 .1
افغانی
میلیون69.4 .2
افغانی
میلیون737.0 .3
افغانی
میلیون1166.6 .4
افغانی
1396دميلبودجېسند
بهرنی سکټور 13
تادیاتوبیالنسد 13.1
دتادیاتوبېالسندنړۍدهېوادونوپهوړاندېدیوهېوادد
نغديالستهراوړنواوورکولولهټولګېڅخهعبارتدیچې
دمايلاوسوداګریزپهدووبرخوکېصورتمومي)د
رسمایېحساساوجاريحساب(
دافغانستانبانک
مايلبیالنس 13.2جارياورسمایهکېدهېوادپهدووحسابونویانې
مايلوضعیتدافغانستانبانک
دسوداګرۍبیالنس 13.3
دیوېمعینېدورېپهترځکېلهبهرنیوهېوادونورسهدیو
هېواددصادراتواووارداتوترمنځدتوپیرڅرګندولوتهویل
کېږي
- 89% میلیون6,961-
دالر
-2017احصاییويکالنۍ
2018
ټولصادرات 13.4دهغوتوکومجموعيارزښتچېدیوهېواددقلمروله
ګمرکڅخهبهرتهوزي)پهامریکاييډالرورسه(10% 831,926,776
-2017احصاییويکالنۍ
2018
دوارداتومجموعه 13.5دهغوتوکومجموعيارزښتچېدیوهېواددقلمروله
ډالرورسه(ګمرکڅخههېوادداخلېږي)پهامریکايي90% 7,792,600,089
-2017احصاییويکالنۍ
2018
داقتصادوزارت 85
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
قلمهعمدهصادرات5 13.6
وچېمېوې .1
تازهمېوې .2
روغتیایينباتات .3
ېقالین .4
پوستونه .5
1. 36٪
2.15٪
3.13٪
4.3٪
5.1٪
1.298,880,569
2.123,257,837
3.109,723,656
4.23,754,446
5.11,706,757
-2017احصاییويکالنۍ
2018
ارزښت
په
امریکایي
ډالررسه
عمدهوارداتهقلم5 13.7
غنماودغنمواوړه .1
ماشینآالت .2
برېښنا .3
ټولبرېښنایيوسایل .4
موادتعمیرات .5
1. 12%
2.4٪
3.4٪
4.2٪
5.1٪
1. 908,318,69
2.274,465,669
3.284,229,06
4.177,515,383
5.97,186,346
-2017احصاییويکالنۍ
2018
ارزښت
په
امریکایي
ډالررسه
13.8 دافغانستانصادارايت
هېوادونه۵رشیک
پاکستان .1
هندوستان .2
ترکیه .3
ایران .4
عراق .5
1. 43%
2.43٪
3.3٪
4.2٪
5.2٪
1. 357,201,29
2.356,139,528
3.22,006,683
4.18,112,759
5.14,563,224
-2017احصاییويکالنۍ
2018
ارزښت
په
امریکایي
ډالررسه
13.9 افغانستانواردايت
هېوادونه۵رشیک
پاکستان .1
ایران .2
چین .3
قزاقستان .4
ازبکستان .5
1. 17
2. 16٪
3. 15٪
4. 11٪
5. 7٪
1.
1,293,224,715
2.
1,212,563,809
3.
1,179,297,874
4. 866,770,014
5. 560,528,302
-2017احصاییويکالنۍ
2018
ارزښت
په
امریکایي
ډالررسه
داقتصادوزارت 87
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
په افغانستان کې د ژوند د وضعیت رسوې
دافغانستاندوګړوداقتصادياوټولنیزوضعیتپههکلهدمعلوماتوکالکېپهافغانستانکېدژوندرسوې۱۳۹۵په
ICON)یوهجامعرسچینهدهچېداروپایيټولنېدعامهسکټوردانستتیوت پهتخنیکيمرستهدافغانستاند(
کالکېخپرهشوېده.۱۳۹۷اسالميجمهوریتداحصایېدمرکزيادارېلهخواپه
هافغانستانکېدژوندرسوېداحصایېدمرکزيادارېیوپهزړهپورېاوګټورکاردیچېددېکالکېپ۱۳۹۵په
رسوېڅوګونخصوصیتدپالیيسجوړونکواوټولوميلاونړیوالوسازمانونولپارهداسېیوهوسیلهګڼلکېږيچېپه
یېهمترپوښښالندېنیولیاودهغهدفردباندېمنحرصهده.ددېرسوېخصوصیتدادیچېدکوچیانونفوس
د کچه الیتپه د همدارنګه کېنیولېده. نظر په توانایيیېهم او شننه فصيلبدلونونو او پراختياييشاخصونو
احصایېتولیداوددېرسوېتداومدپراختياييشاخصونومیالنهمالستهراوړیدی.
بنسټیزو۱۷شاخصونهترخپلپوښښالندېراوستيلچېله۲۰وېکالکېپهافغانستانکېدژوندرس۱۳۹۵په
یې څخه په۱۲موخو ګزارشکېوړاندېشوېدي. دغه یېپه کېشاملېکړېچېزیاتره دایره خپله موخېپه
ه،افغانستانکېدژوندرسوېدکورنیودنفوس،دکاردمارکېټ،فقر،غذایيمصوونیت،کرنه،روغتیا،ښوونهاوروزن
هستوګنځی،جنسیتاوګواښونهدخپلشمولیتپهدایرهکېراويلچېافغانکورنۍوررسهمخدي.همدارنګهلهیادو
موخورسهدمتقابلوسرتاتیجیواوهغولومړیتوبونوپههکلههمپهدغهرسوېکېیادونهشوېدهچېدانکشافپه
موخهزموږوګړيوررسهمخدي.
وضعیت رسوې : په ميل کچه د ژوند د
17-2016 14-2013 12-2011 08 -2007 شاخصونه
652864 652864 652864 652864 (sq.kmمساحت)
42.4 40.7 39.1 35.3 (پههرکیلومرتمریعکېدکسانوشتون)دوګړوتجمع
101 100 104 105 دتړاونسبت
103.9 105.3 105.7 105 دجنسیتنسبت
53.6 51.7 46.6 38.9 ()٪(کلن۱۵-۲۴)دځوانانودسوادمېزان
34.8 34.3 31.4 26.2 کلنویالههغهڅخهپورتهکسانوکېدسوادمېزان۱۵په
لږترلږهیوه)لهزېږونڅخهمخکېدروغتیایيڅارنوپوښښ
()٪(کتنه32.8 51.2 63 70.2
53.4 45.2 39.9 21.8 )٪(هغهښځېچېدماهرطبيپرسونلپهشتونکېزېږونکوي
کلنۍعمرکېیېهمدااوسودونهکړي۱۹ـ۱۵هغهښځېد
)٪(دي17.9 19.5 17.9 16.4
0.57 0.55 0.52 0.45 (کلن۲۴-۱۵)پهځوانانوکېدسوادجنسیتيتوازن
څخهتر۱۵هغهمتاهلېښځېچېڅوځلېیېودونهکړيديله
)٪(کالوپورې۴۹8.1 7.3 7.4 7.8
_ _ 19.4 15.7 )٪(وګړيچېدپروټینکموالیلريهغه
_ _ 18.5 6.1 )٪(هغهوګړيچېدپروټیناوکالريکموالیلري
5.4 4.9 5 5.7 دروغووګړودتړاونسبت
داقتصادوزارت 88
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
23.9 42.9 45.7 _ دنفوسپهنسبتبوختیا
15.6 55.4 49.8 _ )٪(دبوختیاالندېمېزان
30.7 22.6 8.2 _ )٪(دبېکارۍمېزان
53.9 55.4 49.8 _ )٪(دکاريځواکدګډونمېزان
39.5 39 25 _ بېګټېاستخدام
44.32 44 _ _ )٪(پهکرنهکېمشغولوګړي
18.08 22 _ _ )٪(پهتولیدکېمشغولنفوس
37.59 34 _ _ )٪(پهخدمتونوکېمشغولنفوس
54.5 39.1 36.5 36 )٪(دفقرمېزان
13.6 19.2 15 24.6 )٪(چېپهپرانیستېفضاکېځوابچیکويهغهنفوس
74.8 75.9 79.9 83.2 )٪(هغهنفوسچېدسونلهجامدوموادوڅخهګټهاخيل
97.6 89.5 68.9 41.1 )٪(هغهکورنۍچېبرېښنالري
7.7 7.4 7.4 7.3 دکورنیوشمېر
43.9 42.6 43.8 33.7 )٪(هغهافرادچېپهګڼمېشتوکورنیوکېژوندکوي
21.2 17.3 14.1 5.8 پههروسلونفروکېدمبایلتیلفوندرلودونکومجموعه
2 1.22 0.50 0.27 پههروسلوکسانوکېدانټرنټکاروونکيافراد
37.9 36.6 37.9 40.4 )٪(هغهکورنۍچېاوبیزهځمکهلري
19.4 16.3 16.8 16.4 )٪(هغهکورنۍچېللميځمکهلري
13.1 12.6 12.6 10.3 )٪(هغهکورنۍچېبڼلري
4.9 6.1 6 6.7 )جریب(دکورنیواړوندداوبیزهځمکوداندازېاوسط
12.1 13.2 16.4 14 )جریب(دکورنیواړونددللميځمکوداندازېاوسط
1.9 1.9 2 2 )جریب(دکورنیواړونددبڼوايلځمکوداندازېاوسط
کال د رسوې پر بنسټ : ۲۰۱۷والیت د خلکو ژوند د احصايې او معلوماتو د ميل ادارې د نورستاند
17-2016 14-2013 12-2011 08 -2007 شاخصها
9266.7 9266.7 9266.7 9266.7 (sq.kmمساحت)
16.2 15.7 15.2 14 تراکمجمعیت)افراددرهرکیلومرتمربع(
104 124 139 78 نسبتوابستگی
100.8 121.7 118.2 114.4 نسبتجنسیتی
41 38.8 36.1 23.2 سال()٪(۱۵-۲۴میزانسوادجوانان)
27.5 31.2 21.1 15.4 سالهوباالتر۱۵میزانسواددرجمعیت
13 2 0.7 0 پوششمراقبتهایقبلاززایامن)حداقلیکبازدید()٪(
8.2 6.4 1.5 1.1 میدهند)٪(زنانکهبهوسیلهپرسونلصحیماهرزایامن
35.3 36.9 34.5 14.7 سال،درحالحارضمتاهلاند)٪(۱۹-۱۵زنانکهدرسن
0.34 0.39 0.18 0.34 ساله(۲۴-۱۵توازنجنسیتیسواددرجوانان)
9.8 5.2 8.6 10.7 ساله)٪(۴۹تا۱۵چندهمرسیزنانمتاهل
داقتصادوزارت 89
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
_ _ 27.4 14.1 جمعیتباکمبودپروتئین)٪(
_ _ 27 6.3 جمعیتباکمبودکالریوپروتئین)٪(
7 6.3 3.1 5.1 نسبتوابستگیساملندان
71.4 50.4 83.8 _ اشتغالبهنسبتجمعیت
13.3 4.3 22.4 _ میزانزیراشتغال)٪(
21 29.1 5 _ میزانبیکاری)٪(
90.4 71 88.3 _ میزانمشارکتنیرویکار)٪(
34.3 33.4 27.4 _ چندانسودمنداستخدامنه
58.5 71 _ _ جمعیتمشغولدرکشاورزی)٪(
10.91 5 _ _ جمعیتمشغولدرتولید)٪(
30.59 24 _ _ جمعیتمشغولدرخدمات)٪(
60.9 _ 28.8 50.1 میزانفقر)٪(
13.1 3.7 0.2 63.5 جمعیتکهدرفضابازرفعحاجتمینامیید)٪(
99.6 99.6 100 100 موادسوختجامداستفادهمینامییند)٪(جمعیتکهاز
98.3 93.2 29.7 54.1 خانوادهکهدارایبرقمیباشند)٪(
6.8 8.6 9.2 6.7 تعدادخانواده
41.6 48.5 62.9 19 افرادکهدرخانوادههایپرجمعیتزندهگیمیکنند)٪(
8.8 0.4 0.6 0 نفرجمعیت100مجموعهتلفنهمراهدرهر
0.3 0 0.18 0 نفر100کاربراناینرتنتدرهر
75.9 61.9 80.8 92.5 خانوادههاییکهدارایزمینهایآبیاریهستند)٪(
4.2 0.4 0.9 1 خانوادههاییکهدارایزمینهایللمیهستند)٪(
17.2 0 8.6 5.8 خانوادههاییکهدارایقطعهباغهستند)٪(
2.2 1.9 2.4 1.9 هایآبیمتعلقبهخانوادهها)جریب(اوسطاندازهزمین
1 0.4 1 0.5 اوسطاندازهزمینهایللمیمتعلقبهخانوادهها)جریب(
0.8 0.6 0.4 اوسطاندازهزمینهایآبیمتعلقبهخانوادهها)جریب(
ماخذ:
شاخصهایاقتصادواجتامعیوالیتی .6
کالرسوی.۲۰۱۷دنړیوالبانک .7
داقتصادوزارت 90
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
اووم څپرکی
لنډه پیژندنه A-SDGsد افغانستان دوامداره پرمختیایی موخی
کلونولپارهیېدنړۍد(2030-2015)کلنهاجنډادهچې۱۵دملګروملتونویوه(SDGs)بنسټیزېپراختیایيموخې
او کېنیولېده نظر په لپاره امنیتيڅانګو چاپېریالساتنېاو برخو، ټولنیزو اقتصادي، يېد لپاره هېوادونو ټولو
افغانستانچېدملګروملتونودنړیوالېټولنېغړی،دغوموخوتهژمناودنړۍدنوروهېوادونوپهڅېردهغهپهعميل
داهدافو،ټارګېټونواوشاخصونولهزیاتوايلرسهرسهپهحقیقت(SDGs)بنسټېزېپراختیایيموخېکولومکلفدی.
دبنسټیزوپراختیایيموخوپهڅېرد(MDGs)امتداددی.دزریزېپراختیایيموخې(MDGs)کېدزریزېدموخو
کلنهاجنډاوهچېافغانستاندالنجواو۱۵کلونولپارهدمخپرودېهېوادونولپارهدملګروملتونویوه(2015-2000)
نهتوانېدچېپه و لهکبله دزریزېپراختياييموخېپکې۲۰۰۰ستونزو تهژمنپاتېيشاو زېږدیزکالکېهغه
نوروهېوادووپهدزریزېپراختیایيموخېتطبیقزېږدیزکالکېتوانېدلیچېدنړۍد۲۰۰۵تطبیقيش.خوپه
پراختياييشاخصونهدرلودل.۴۸ټارګېټ،او۱۸هدفونه،۹(MDGs)کړي.دزریزېپراختیایيموخې
د۲۰۱۵د دوختپهختمېدورسه کالدسپټمربپه۲۰۱۵کالکېپهوروستیوکېدزریزېدپراختیایيموخو
د ښار نیویارکد د کې میاشت د کې مقر په ملتونو ۱۵ملګرو موخو پراختیایي بنسټیزو د لپاره (SDGs)کلونو
په پرتهدهغه انګلستان( ټولغړيهېوادونه)لهجاپاناو ملتونو سرتاتیجيتصویبشوهچېلهنړۍڅخهدملګرو
عميلکولوژمنشول.
زېپراختیاپهمقصدطرحاوډیزاینشولچېدبرشيټولنوداقتصادياوټولنی(،SDGs)بنسټیزېپراختیایيموخې
پراختياييشاخصونهلري.۲۱۷ټارګېټونه،او۱۶۹هدفونه،۱۷
د بنسټیز انکشاف د موخو لرلید SDGs:
د بنسټیزې پرمختیا د موخو مترکز:
دبرشیتلهنړۍڅخهدشدیدفقرمحوکول،
مبارزهدبېعدالتۍاونابرابریوپهوړاندېدواملرونکې،
دبنسټیزېسولېاوثباتتامین،
دژوندلهچاپېریالڅخهساتنه،
دنړۍدملتونوترمنځداقتصادياوټولنیزوهمکاریوځواکمنکول،
په سمبولیک ډول د اولسو موخو
داقتصادوزارت 91
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
:لنډیز
: A-SDGsد افغانستان لپاره بنسټېزې پراختیايي موخې
پهتوګهدافغانستاناسالميجمهوریتدبنسټیزوپراختیایيموخوتطبیقاوعميلکولوتهدملګروملتونودغړيهېواد
کالدتلېدمیاشتېپه۱۴۹۴فقرېپهاساسچېد۴ملربمصوبېد۱۶ژمندیاودوزیرانودعايلشوراید
داقتصادوزارتتهدندهوسپارلشوهچېڅودبنسټیزوپراخ۲۰ لهبهیر،مهنېټهتصویبشوې، تیایيموخودکار
همغږۍاواغیزناکتطبیقڅخهڅارنهاواروزنهوکړي.همدارنګهیادوزارتمکلفدیچېدهمدېموخودتطبیقد
اودېپلوماتیکومراجعولهالرېیېدملګروملتونوعمومي څرنګوايلپههکلهمنظمګزارشونهترتیب،دوزیرانودشورا
178تارګیتهاو112موخی،16بنسټیزوپراختیایيموخیپهمجموعیډولدافغانستاندپارهمجمعتهوړاندېکړي.
شاخصونهټاکلشویدی.
: A-SDGsد افغانستان لپاره د بنسټزو پراختیایي موخو اهمیت
پهڅنګکېدافغانستاندیو هېوادونو دغړو ملتونو توګهدملګرو بارومندهېوادپه د لپاره پراختیا او باثباته خپلواک،
بنسټیزوپراختياييموخوپيلکولوتهژمندی.
ټول افغانستان د همدېکبله له نو ترتیبشوې او طرح دقترسه بشپړ په پراختیایيموخې بنسټیزې
کاسموندلیدی.لومړیتوبونهپههغوکېانع
یادېموخېکوالیيشچېپههېوادکېداقتصادياوټولنیزولومړیتوبونودپراختیالپارهدیوسرتاتیژیک
بنسټاورسچینېپهتوګهکاروکړي.
.دبنسټیزوپراختیایيموخوپهتطبیقرسهدافغانستانلپارهدنړیوالېټولنېمايلاوتخنیکيمالتړډېرېږي
وپراختياييموخوپهتطبیقرسهافغانستاندهمېشنۍسولېاوثباتترپلوشوالندېراځي.دبنسټیز
داقتصادوزارت 92
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
.دبنسټیزوپراختياييموخوعلميکولپههېوادکېدپرمختګبېړنۍودهاوپراختیارامنځتهکوي
داقتصادوزارت 92
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
: A-SDGsد افغانستان لپاره د بنسټیزو پراختیایي موخو د تطبیق مرحلې
: موخو ټارګېټونه او شاخصونهپه افغانستان کې د بنسټیزو پراختيايي
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
په ټولو ځایونو کې له ټولو اشکالو رسه یو ځای د فقر محوه کول :لومړۍ موخه
د)لږترلږهدفقیرونارینه،ښځینهاوماشومانودنسبتکموالیکالپورې،2030تر1.2
سمدعمرپهټولوډلوپورېاړهولري.چېدفقردميلتعریفرسه(فقرپهټولواړخونوکې
دفقردميلتعریفلهمخېدفقردکرښېدالندېدنفوس1.2.1
.نسبت
ددواړوجنسیتونومجموع.1
نارینهالف.
ښځینهب.
ښاريج.
کلیوالد.
.کوچیه
داقتصادوزارت
د ميل کولو مرحله
2018جنوری تر 2016ارچ م
د انطباق او ادغام مرحله
2018اپریل تر 2017نوری ج د تطبیق مرحله
2030سپتمرب تر 2018اپریل
داقتصادوزارت 93
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
پهټولوطبقوپهميلکچهدټولنیزخوندیتوبدسیستمتطبیق،کالپورې،2030تر1.3
کېدهغهاجرااودپاملرنېوړشمېرفقیراوزیانمنونکيافراددهغهترپوښښالندې
راوستل.
دهغهنفوسسلنهچېټولنیزخوندیتوبدسیستمترپوښښ1.3.1
الندېراغيلويپهتفکیکد:
معلولیتلرونکياشخاص.1
دشهیدانوکورنۍ.2
.متقاعدین3
کلنۍڅخهکوچنيماشومان۱۰منونکېکورنۍچېلههغهزیان.4
لري.
دشهیدانو،معلولینو،کاراوټولنیزو
چارووزارت
کالپورې،پهفقیرانواوزیانمنونکوکسانوکېدځواکمنۍاوطاقتراوړلود2030تر1.5
)وړتیا resilience ایجادداغیزمنلوکموالی( (exposure) اقلیمي،اقتصادي،اودشدیدو
ټولنیزو،دژونددچاپېریالاونوروپېښودرامنځتهکېدوپهصورتکېدهغویدزیانمنلود
اندازېکموالی.
دهغوکسانوسلنهچېداقلیميپېښوپهوړاندېلهخطررسه1.5.1
مخوي.
دپېښولپارهدچمتوايلميلاداره
دناخالصداخيلتولیدپهاړونددغیرمرتقبهاقتصاديپېښو.1.5.2
دمستقیمواغېزومېزان.
دپېښولپارهدچمتوايلميلاداره
پهټولواړخونوکېدفقردمحوهکولولپارهدپروګرامونواوپالیسیودتطبیقپهموخه،.الف1
کولاودهغهلپارهدکايفاودمختلفوپراختیایيهمکاریو،رسچینواومراجعوهمغږۍ
ډاډمنووسایلوپيداکولاوپهکاراچول.
دفقردمنځهوړلودپروګرامونولپارهددولتداختصاص1.الف.1
شوورسچینونسبت. دمالیېوزارت
پهرضوريخدمتونوکېددولتدلګښتنسبترضوری2.الف.1
.(روغتیااوټولنیزمصوونیتتربیه،او)تعلیم دمالیېوزارت
دویمه موخه: د لوږې محو کول؛ د غذایي امنیت د تغذیې د ښه وايل د زمینې السته راوړل او د بنسټیزې کرنې ترویج
دلوږېدمنځهوړل،اوددېڅخهډاډحاصلولچېټولوګړياوکالپورې،2030تر2.1
مغذيموادوتهدکالپهجریانپهځانګړېتوګهفقیراناوزیانمنونکيماشومانغذایياو
کېالرسسیلري.
2.1.1. دغذایيخوندیتوبلهمخېدغیرمصوونوکسانوسلنه
دکرنې،اوبولګولواومالدارۍ
وزارت
کالپورېدسؤتغذیېدټولوډولونوکموالی،اودپنځوکالونوڅخهپهعمر۲۰۳۰تر–۲.۲
تغذي،ډنګروايلاوناوړهودېپهتړاولویونړیوالېکېدکموماشومانوپهوړاندېدسؤ
نړیوالېموخېالستهراوړل.
لهپنځوکلونوڅخهپهعمرکېدکموماشومانوپهوړاندېد–۲.۲.۱
(۲)منفیچېترنسبت(دقددلنډوايل) بدېسؤتغذيدلګېدلو
(WHO)اودماشومانودودېدمنځنيمعیارڅخهانحراف
عامېروغتیاوزارتد
داقتصادوزارت 94
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
لهپنځوڅخهدکمعمرماشومانوپهوړاندېدسؤتغذي–۲.۲.۲
څخهکموي(۲)منفیچېله(پهسنباندېدقدنسبت)انتشار
(WHO) اودماشومانودودېدمنځنيمعیارڅخهانحراف دلږ–
وزنپهتفکیکرسه
دعامېروغتیاوزارت
کالپورېدکوچنیوکرنیزواوتولیديتولیدکوونکودحاصالتودوړتیاوو2030تر2.3
لوړول،پهځانګړېتوګهلهمېرمنو،بوميوګړو،کورنیوبزګرانو،شپانواوکبنیوونکورسهد
مساواتو،ځمکېاوټولوتولیديرسچینودالرسيس،مهارتونو،مايلخدماتو،مارکېټونواود
رزښتلرونکيزیاتويلاوچارودډېروايللهالرې.مزرعوڅخهبهردا
دغنمواووریجوپهحاصالتوکېدبزګردطبقېدحاصل2.3.1
/هکتار(ټنرتیکی)ماوسط
اوبیزهغنمالف.
للميغنمب.
وریجېج.
دکرنې،اوبولګولواومالدارۍ
وزارت
منځنیحددغذایيموادودکوچنیوتولیدکوونکوددرآمد2.3.2 دکرنې،اوبولګولواومالدارۍ
وزارت
دداسېسیستمونو،بنسټیزوغذایيموادواوکرنیزوتګالرودتطبیقپورې2030تر2.4
)څخهڅخهډاډحاصلولچې Agriculture Practices بنسټیز( (Resilient) اودنومېږي
همدارنګهداقلیم.څخهساتنهکويکرنیزوتولیداتوزیاتوالیرامنځتهکوياودایکوسیستم
لهبدلون،نامناسبېهوااواوبو،وچکايل،سېالبونواونورومصیبتونورسهدسموندظرفیت
جوړولاولوړولچېپهتدریجرسهدځمکېکیفیتلوړکړي.
دهغوکرنیوساحونسبتچېتربنسټیزاوتولیدکوونکي2.4.1
زراعتالندېقرارلري
ې،اوبولګولواومالدارۍدکرن
وزارت
پهميلکچهدنباتاتودزېزمتونونودایجاداوښهمدېریتلهالرېدکالپورې2025تر2.5
تخمونودانو،کرنیزونباتاتو،اهيلاوکورنیوڅارویواووحيشحیواناتودجنتیکيتنوعساتنه.
عادالنهتقسیمشویاودجنتیکيلهدېڅخهاطمینانحاصلولچېپهدېبرخهکې
رسچینوڅخهدګټېاخیستلودګټوحاصلپهټولنهکېپهمساويتوګهتقسیمشویاود
هغوسنتيرویشونوڅخهګټهاخیستلشوېچېپهنړیوالهکچهپرېتوافقشویدی.
دهغومزروعينباتاتواوراجسرتشووڅارویوشمېرچېد:2.5.1
ريپهتفکیکد:حفاظتالندېقرارل
مېوهجاتوالف.
وب.نباتات
څارویوج.
دکرنې،اوبولګولواومالدارۍ
وزارت
دکرنیزوتولیداتودزیاتوايلپهموخهپهټولوکلیوايلزیربناووکېپانګونه،کرنیزې.الف2
ېدڅېړنې،پراختیایيخدمتونه،دټکنالوجيانکشافاودنړیوالوپراختیایيهمکاریولهالردعامهلګښتونوکرنیزمحورهشاخص1.الف.2
دکرنې،اوبولګولواومالدارۍ
وزارت
داقتصادوزارت 95
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
جنتیکينباتاتودزېرموجوړول.
دغذایيمارکېټونواودهغهدنوروبرخودښهفعالیتپهمنظوردتدبیرونولهنیولوڅخه.ج2
ويپهموخهبازارونوتهپرډاډحاصلولاودغذایيقېمتونودشدیدونوساناتوڅخهدمخنی
وختدغذایيموادواوسهولتونورسولاوالرسسی.
دهغوکرنیزومحصوالتو،مالدارۍاولومړنیوموادوشمېرچې1.ج.2
دهغهبیېپهاونیزاومیاشتنيډولخپرېږي.
دکرنې،اوبولګولواومالدارۍ
وزارت
اطمینان حاصلول او د ټولو لپاره په ټولو کلونو کې د عامه هوساینې ښه والیدریمه موخه: د ټولو لپاره د روغ ژوند د
کالپورې،دزېږونپرمهالدموراوماشومدمړینېپهشمېرکېداسې2030تر3.1
څخهکموکسانوتهراټیټيش.۷۰ژوندیووالدونوکېله۱۰۰کموالیراوستلچېپههرو
زرهژوندیووالدتونوکېدموراو۱۰۰دزېږونپرمهالپههرو3.1.1
ماشومدمړینېنسبتپهتفکیکد:
ټول.1
ښاريالف.
کلیوايلب.
دعمرپهحسابډله.2
دعامېروغتیاوزارت
دهغووالدتونوتناسبچېدزېږوندماهرانوپهوسیلهتر3.1.2
شوي)لهټولووالدتونوڅخه( دعامېروغتیاوزارت
لهپنځوکلونوڅخهدکمعمرماشومانودداسېمړینې.کالپورې،،2030تر3.2
(Preventable)مخنیوی چېدمخنیويوړوياوداکارپهدېموخهتررسهکېږيچېپه
تنوتهراټیټيشاوپههغوژوندو۱۵ژوندیوماشومانوکېدغهشمېریوازې۱۰۰هرو
کلونوڅخهکمعمرلري.۵کسانوتهراټیټيشچېتر۲۵ماشومانوکېدغهشمېریوازې
دمړینېمېزان)پههرولهپنځوکلونوکېدکمعمرماشومانو3.2.1
زروژوندیووالدتونوکې( دعامېروغتیاوزارت
دنووزېږېدلوماشومانودمړینېمېزان)پههروزروژوندیو3.2.2
.والدتونوکې( دعامېروغتیاوزارت
هغوناروغیوتهدپایټکیورکولچېپهټولنهکېدخپرېدووړويکالپورې2030تر3.3
(Epidemics) اوز،توبرکلوز،مالريا،ډايلهدېجملېکوالیشود؛ (neglected) ګرمسیري
اوهغوناروغیورسهمقابلهويشچېدغیرصحياوبودچښلولههپتایتز،نومونهیادکړواوله
املهوګړيپرېاختهکېږي.
د3.3.1 HIV/AIDS نووپېښوشمېرچېدیوتېرشويکالپه
.کسانملوثشويدي۱۰۰۰جریانکې
ټول.1
نارینهالف.
دعامېروغتیاوزارت
داقتصادوزارت 96
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
ښځینهب.
دخطرناکرفتاردرلودونکيمعتادان،زندانیان،)کلیدينفوسج.
(نارینهاوښځینه
توبرکلوزپهیوتېرشويکالکېپههروسلزرونفوسوکېد3.3.2
پېښې دعامېروغتیاوزارت
پهتېریوکالکېپههروزروکسانوکېدمالریادناروغۍ3.3.3
پېښې دعامېروغتیاوزارت
پهتېریوکالکېپههروسلزرهکسانوکېدهیپاتیت3.3.4 B
باندېداختهشووکسانومېزانپهتفکیکد:
پهميلکچهالف.
دب. HB سلنهددپېښو+ VCT پهمرکزونوکې
دعامېروغتیاوزارت
یوپهدریمېبرخېتههغومړینوراکمولچېدناڅاپياوغیرکالپورې2030تر3.4
ساريناروغیولهاملهرامنځتهکېږياوداکاربهدرواينصحتدتداوۍ،تندرستياود
درملنېدښهوايللهالرېصورتمومي.
څخهتر۳۰افغانستانکېدهغوکسانوترمنځچې)لهپه3.4.1
کلونوپورېدژوندپهمرحلهکېوي(دقلبي،رسطان،شکراو۷۰
مزمنوتنفيسناروغیودناروغانودمرګداحتاملسلنه
دعامېروغتیاوزارت
دسؤدمخدرهتوکواومرضوالکولوڅخهدمخنیويځواکمنتیااولهمرضوموادوڅخه3.5
استفادېدرمنله.
دهغوکسانوسلنهچېپهمخدرهتوکوروږديوياوددرملو3.5.2
لهالرېداعتیادتداويترالسهکوي.
دعامېروغتیاوزارت
نیامييبرخېتهدهغومړینوراکمولچېپهسړکونوباندېدترافیکيپورې2030تر3.6
پېښولهاملهرامنځتهکېږي.
هغووفیاتومېزانچېپهیوکالکېدترافیکيپېښولهاملهد3.6.1
زرهکسانوکېرامنځتهکېږيپهتفکیکد:۱۰۰پههرو
1. ددواړوجنسیتونومجموع
نارینهالف.
ښځینهب.
2 اقتصاديټولنیزوضعیت.
ښکتهالف.
دکورنیوچارووزارت
داقتصادوزارت 97
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
منځنیب.
لوړج.
روغتیایيڅارنواوخدمتونوتهپهټولیزډولدالرسيسدحاملګۍکالپورې2030تر3.7
څخهډاډحاصلول،دزېږونترمنځدفاصلېدمراعات،عامهپوهاوي،تعلیماوپهسرتاتیجي
اوميلپروګرامونوکېدحاملګۍدروغتیادپروګرامونوشاملول.
کلونوپورې۴۹څخهتر۱۵دهغومېرمنوتناسبچې)د3.7.1
لري(اودحاملګۍپهدورانکېوياودوالدتونودواټنلپارهعمرونه
دنوومېتودونوڅخهکاراخیستل.
دعامېروغتیاوزارت
)دهغوښځوترمنځدحاملګۍمېزانچېد3.7.2 13-19 کلونو(
ترمنځعمرلري دعامېروغتیاوزارت
کولوڅخهډاډحاصلولدمايلخطراتوددټولولپارهدروغتیایيخدمتونولهوړاندې3.8
مالتړپهشمول،اسايساودکیفیتوړروغتیایيخدمتونوتهالرسسی،اسايس،اغیزمنو،د
کیفتوړواکسینواودرملوتهالرسسیاوټولوتهلههغهڅخهدګټېاخیستلوزمینهبرابرول.
دهغهنفوسسلنهچېاسايس،عادالنهاودښهکیفیت3.8.1
درلودونکوخدمتونوتهالرسسیلرياولهدغوخدمتونوڅخهیوازېپه
کیلومرتۍکېقرارلري.۱۰ساعتهپلېالریا۲
دعامېروغتیاوزارت
پهبهرنیورسچینوباندېدروغتیادسکټوردتړاوسلنه3.8.2 دعامېروغتیاوزارت
دخانیاتودکنټرولپهبرخهکېدنړیوال"پهټولوهېوادونوکېپهمناسبشکلد.الف3
.داجرااتوتقویهکول"روغتیایيسازماندکنوانسیون
په)لهمتباکوڅخهداستفادېخپرېدل1.الف.3 Active (شکلرسه
کلنويیالههغهڅخهزیاتعمرولري.۱۵دهغوکسانوترمنځچې دعامېروغتیاوزارت
دهغوواکسینواودرملودانکشافاوڅېړنېڅخهمالتړڅرګندولچېمخپروده.ب3
(Affordable)هېوادونوکېدسارياوغیرساريناروغیولپارهډېراغېزمندياو یا
استطاعتوړدرملواوواکسینوډېرولاوهغهتهالرسسیآسانهکولچېدعامهروغتیاد
TRIPSدوحېدپرېکړهلیکیا رسهسمونولري.
دهغهنفوسسلنهچېدتادیېوړواکسینواودرملوته1.ب.3
بنسټیزالرسسیلري.
دعامېروغتیاوزارت
پهزیاتهاندازهدمايلروغتیایيخدمتونوزیاتوالیاوپههېوادکېدداسېروغتیایي.ج3
ځواکپهکارګامرلچېدپراختیا،روزنېاو
(retention) پهساتنهکېخپلرولولوبوي.
(هریوزرکسانوته)دروغتیایيکارمندانوشمېراوتعمیم1.ج.3 دعامېروغتیاوزارت
2.ج.3 دروغتیادسکټورلپارهددولتدبودجېدتخصیصسلنه
دعامېروغتیاوزارت
(Promote)څلورمه موخه: د کیفیت وړ تعلیم، ټولشموله، ترویج تلپاتې روزنیزو فرصتونو د الرسيس څخه ډاډ حاصلول
داقتصادوزارت 98
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
لهدېڅخهډاډحاصلولچېټولنارینهاوښځینهماشومانپهوړیاکالپورې2030تر4.1
اوعادالنهتوګهلومړنیواومنځنیوزدهکړوتهالرسسیلرياودغهدواړهمرحلېیېبشپړې
اړوندواوموثررونیزوپایلودالستهراوړلوکړېديچېدغهډولپرمختګبهپهټولنهکېد
سببيش.
دهغوماشومانواونووځوانانوسلنهچېلږترلږداسې 4.1.1
وړتیاوېولري:
لوستلالف(
ب(ریايض
په:
(نارینهاوښځینه)ټولګيکې3یا2په(1)
(،ټولګی6)دلومړنۍدورېپای(2) (نارینهاوښځینه)
(نارینهاوښځینه(،)ټولګی9)پهپایکېدمنځنۍدورې(3)
.حاصلکړیوي
دپوهنېوزارت
:پهميلکچهدپوهنیزېارزیابۍتطبیق4.1.2
ټولګيکې3یا2پهالف.
(،ټولګی6)دلومړنۍدورېپهپایکېب.
(ټولګی9)دمنځنۍدورېپهپایکېج.
دپوهنېوزارت
میزانپهدالندېدوروپهوروستيدجدیدالشموالنوناخالص4.1.3
:ټولګيکې
(ټولګی6)لومړنۍ(1)
(ټولګی9)منځنۍ(2)
دپوهنېوزارت
:دالندېدورودبشپړولومېزان4.1.4
(ټولګی6)لومړنۍالف.
(ټولګی9)منځۍب.
(ټولګی12ج.لیسه)
دپوهنېوزارت
:کوونکوسلنهپهالندېدوروکېلهښوونځيڅخهدبهرزده4.1.5 دپوهنېوزارت
داقتصادوزارت 99
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
(12-7(ابتداییه)سن1)
(15-13(متوسطه)سن2)
(18-16(لیسه)سن3)
دښوونځيددورېلهشمولیتڅخهپورتهاوددېرشایطود4.1.6
:نهدرلودونکوماشومانوسلنه
(ابتداییه1)
(متوسطه2)
(لیسه3)
دپوهنېوزارت
زدهکړودکلونوشمېردلومړنیواومنځنیو4.1.7
وړیاالف.
ب.اجباری
.چېپهتقنینياسنادوکېتثبیتشويوي
دپوهنېوزارت
دکیفتوړښوونېاوروزنېپروګرامونولکهدښوونځيڅخهمخکېکالپورې2030تر4.2
لپارهدورهاووړکتونتهدټولونجونواوهلکانوشمولیتڅودلومړنۍدورېدښوونېاوروزنې
یېچمتوکړي.
لهښوونځيڅخهدمخکنیوتعلیميبرناموکېدناخالص.4.2.2
کلن(۶شمولیتمېزان) دپوهنېوزارت
لهدېڅخهډاډحاصلولچېدټولېټولنارینهاوښځینهافرادباکیفیته،دتادیېوړ4.3
شاملشويديتخنیکياومسلکيتعلیامتو،لوړوتحصیالتومنجملهپوهنتونته
4.3.1 دګډونمېزان
(کلن24-15)ځوانانالف.
(کلن64-25)لویانب.
د)نارینهاوښځینه(جنسیتپهتفکیکرسهپهزدهکړواودروزنېپه
وروستیومیاشتوکې۱۲رسميبرناموکېپه
دتخنیکياومسلکيزدهکړو
خپلواکهاداره
4.3.2 چېپهتخنیکياودکسانوداشرتاکمیزان(کلنو24-15)د
مسلکيروزنیزوبرناموکېاشرتاککړیويدجنسیتپهتفکیک
رسه.
دتخنیکياومسلکيزدهکړو
خپلواکهاداره
داقتصادوزارت 100
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
الف.
نارینهب.
ښځینهج.
4.3.3 دلوړوزدهکړوموسساتودجدیدالشموالنوسلنه:
ي.دولت1
نارینهالف.
ښځینهب.
.خصويص2
نارینهالف.
ښځینهب.
دلوړوزدهکړووزارت
4.3.4 دهغوکسانوشمېرچېدنیمهدولتياورسميفنياوحرفوي
:پروګرامونوڅخهګټهاخيلپهتفکیکد
نارینه.1
ښځینه.2
دکار،ټولنیزو،شهیدانواومعلولینو
چارووزارت
دهغوځوانانواولویانودشمېرډېرزیاتوالیچېدبوختیااوکارکالپورې2030تر4.4
(entrepreneurship)موندنې لپارهالزمتخنیکياومسلکيمهارتونهولري.
دحرفوياوفنينیمهرسميزدهکړوپروګرامونوتهدهغو4.4.1
کسانودالرسيسسلنهچېدمعلولیتستونزهولري.
هیدانواومعلولینودکار،ټولنیزو،ش
چارووزارت
کالپورې،پهروزنیزوپروګرامونوکېدجنسیتيتبعیضلهمنځهوړلاوله2030تر4.5
دېڅخهډاډترالسهکولچېدښوونېاوروزنېپهټولوسطحودفنياوحرفويزدهکړو
بهیرتهدټولنېدټولوکسانولکه،معلولینو،کلیوالواوزیانمنونکوماشومانوپهشمولد
مساویانهالرسسیموجوددی.ټولنېدټولووګړولپاره
:دجنیستيتوازننسبت4.5.1
.ابتدائیه1
.متوسطه2
.لیسه3
دپوهنېوزارت
پهلومړنۍدورهکېدهغوزدهکوونکوسلنهچېدتدریسژبه4.5.2
یېخپلهمورنۍیالومړنۍژبهوي. دپوهنېوزارت
داقتصادوزارت 101
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
ځانګړېدټولنېمحروموطبقوتهدرسچینودتخصیص4.5.3
پالېسۍ دپوهنېوزارت
:دهرشاګردپربنسټدپوهنیزولګښتونواوسط4.5.4
،تعلیميدورهالف.
.لیسه3.متوسطه،2.ابتداییه،1
دناخالصداخيلتولیدلهعایدڅخهدهرزدهکوونکيپهرسدب.
لګښتاوسطسلنه
دپوهنېوزارت
حاصلولچېټولځواناناودپاموړشمېرلویانلهدېڅخهډاډکالپورې،2030تر4.6
)ښځېاونارینه(دلوستلو،لیکلواوحسابکولوالزممهارتونهلري.
دعمرپهاساسدهغهمشخصنفوسسلنهچېلږترلږهد4.6.1
تعینشويقابلیتکچهیې:
الف.سواد
ب.حساب
(نارینهاوښځینه)دجنسیتپهتفکیکرسه.کسبکړېوي
دپوهنېوزارت
:دکسانوترمنځدسوادمېزان4.6.2
کلنۍپورې24څخهتر15لهالف.
.مجموع1
نارینه.2
ښځینه.3
کلنیالههغهڅخهپورته15ب.
.مجموع1
ښځینه.2
نارینه.3
دپوهنېوزارت
دګډونمېزان4.6.3
(کلن24-15)ځوانانالف. دپوهنېوزارت
داقتصادوزارت 102
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
(څخهپورتهکلنیالههغه15)لویانب.
دسوادزدهکړېپهبرناموکې
کالپورې،ددېڅخهډاډترالسهکولچېټولزدهکوونکي2030تر4.7 (Learners) د
بنسټیزېانکشافدترویجلپارهداړتیاوړپهالزمهپوهنه،مهارتونواونوروتهپهښودلوسمبال
شويدي.همدارنګهدبنسټیزېپراختیادمهارتونودزدهکړېلهالرېیېدبنسټیزژوند،
برشيحقوق،جنسیتيبرابري،دسولېدکلتورترویجاوعدمتاوتریخوايل،نړیوالښاري
یستماوبنسټیزېپراختیالپارهکلتورياومشارکتيفرهنګتهداحرتامالرېچارېزدهس
کړېدي.
4.7.1 :هغهاسنادچېوښيي
،دنړیوالښاريسیستمدکلتوردالروچاروزدهکړه(.1)
دبنسټیزېپراختیادموضوعاتوزدهکړهاوپهالندېسطحوکې(.2)
:قوپهشمولدجنسیتيتساوياوبرشيحقو
دښوونېاوروزنېميلپالېيسالف.
ښوونیزنصابب.
دښوونکوروزنهاوج.
دزدهکوونکوارزونهشاملهدهد.
دپوهنېوزارت
4.7.2 دهغوښوونځیوسلنهچېلهاېچ،آیويڅخهدژغورنېاړوند
مسایلدژونددمهارتونوپهزدهکړېښيي. دپوهنېوزارت
4.7.3 ميلکچهدبرشدحقوقودزدهکړېدنړیوالېبرنامېدپه
:تطبیقدچوکاټمېزان
پهنصابکېشاملکېدلالف.
دورهکېدښوونځیوزدهکوونکوتهلیسهاو،متوسطهیهابتدایپهب.
دبرشدحقوقوښودل
ښوونکواوکارمندانوتهدبرشيحقوقوښودلج.
دپوهنېوزارت
:نکوسلنهپهتفکیکددزدهکوو4.7.4
تعلیميدورهالف.
دعمردګروپپربنسټچېدنړوالښاريسیستماوبنسټیرېب.
پراختیاپهاړوندلهمسایلوڅخهکايفدرکولري.
دپوهنېوزارت
داقتصادوزارت 103
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
کلنوزدهکوونکوسلنهچېدچاپېریالپوهنېاو۱۵دهغو4.7.5
ولريځمکپوهنېپهاړوندپوههاوالزممهارتونه دپوهنېوزارت
4 دټولولپارهدداسېښوونیزوزېربناووجوړولچېمناسبېوي،دجندرپهنظرکې.الف
رسهدماشومانواومعلولوکسانوداړتیاوړسهولتونهولري.همدارنګهدزدهکړېاونیولو
یادولوداسېاغیزمناومصؤنځایچېلهتاوتریخوايلڅخهخايلوي.
1.الف.4 دهغوښوونځیوسلنهچېالندېامکاناتاوسهولتونهو
:لري
برېښناالف.
دتعلیميمقاصدولپارهانټرنټب.
دکمپیوټرالبراتوارپ.
معلولوزدهکوونکوتهتسهیالتت.
دصحياوبواووینځلوآسانتیاوېث.
ښځینهووتهبېلتشنابونهج.
مناسبهودانۍچ.
دپوهنېوزارت
دهغوزدهکوونکوسلنهچېدآزار،ځورونې،تاوتریخوايل،2.الف.4
وهلو،تبعیضاوجنيسناوړهګټېاخیستنېترمواردوالندېراغيل
وي.
دپوهنېوزارت
پهښوونځیو،زدهکوونکواوکارمندانوباندېدبریدونو3.الف.4
څرنګوالیاوشمېر. دپوهنېوزارت
کالپورې،دمسلکي،تخنیکي،معلومايتټکنالوجۍ،انجنیري،ساینساو2030تر.ب4
داسېنوروبرناموپهشمولدلوړوزدهکړولپارهپهلویشمېردنړیوالوتحصیيلبورسونو
تامیناوپراختیا.
دهېوادڅخهبهردلوړوزدهکړودبورسونوشمېرپهتفکیک2.ب.4
:د
دلېسانسبورسونه.1
ماسرتۍبورسونهد.2
ددکتورابورسونه.3
دلوړوزدهکړووزارت
دښوونکودروزنېدپروګراماونړیوالوهمکاریولهالرېټولنېتهدکالپورې،2030تر.ج4
.الیقواووړاستادانودشمېرزیاتوالیاوعرضهکول
1.ج.4 :پهالندېدوروکېدښوونکوسلنه
تعلیامتلهښوونځيڅخهمخکېالف.
دپوهنېوزارت
داقتصادوزارت 104
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
ب.ابتداییه
ج.متوسطه
د.لیسه
لکهله)چېلږترلږهدښونکودروزنېپروګرامونهیېاخیستيوي
خدمتڅخهمخکېاوپهداخلدخدمتکېیېمیتودیکېزدهکړې
(نارینهاوښځینه)دجنسیتپهتفکیکرسه(کړېوي
نسبتپرروزلشويددورېپربنسټدزدهکوونکي2.ج.4
:ښوونکي
.ابتداییه1
.متوسطه2
.لیسه3
دپوهنېوزارت
4 ددورېپربنسټدتعینشوومعیارونورسهسمدمسلکي3.ج.
:ښوونکوسلنه
.ابتداییه1
.متوسطه2
.لیسه3
دپوهنېوزارت
:ددورېپربنسټدزدهکوونکينسبتپرمسلکيښوونکي4.ج.4
.ابتداییه1
.متوسطه2
.لیسه3
دپوهنېوزارت
دښوونکيدتنخوااوسطدنوروهغودندوپهپرتلهچېمشابه5.ج.4
وړتیاوېولري.
دپوهنېوزارت
دښونکېپهتوګهددندېدپرېښودلواوتقاعدسلنه6.ج.4 دپوهنېوزارت
داقتصادوزارت 105
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
داخلمیاشتوکېیېد۱۲دهغوښوونکوسلنهچېپهتېرو7.ج.4
خدمتدورهسپريکړېوي.
دپوهنېوزارت
پنځمه موخه: جنیستي تساوي ته الرسسی او د ټولو ښځو او نجونو ځواکمن کول
پهټولوځایونوکېدښځواونجونوپهوړاندېدهرډولتبعیضمحولکول.5.1
دجنسیتپربنسټدمساواتواوعدمتبعیضپههکلهد5.1.1
جوړښت،ځواکمنتیا،تطبیقاونظاتدمسایلولهقانوينچوکاټد
(یونهاوپيغامونه)قوانین،مقرارات،کنوانسیونسلنېڅخهډاډ
دښځوچارووزارت
پهعامهاوخصويصمحالتوکېدښځواونجونوپهوړاندېدهرډولتاوتریخوايلمحوه5.2
کوللکهقاچاق،ناوړهجنيسګټهاخیستنهاوداسېنور.
کلونوڅخهزیاتعمرلرياود۱۵دهغوښځوسلنهچېله5.2.1
میاشتوپهجریانکېدخپلخاوندلهلوريدفزیکي،۱۲تېرو
جنيسیارواينتاوتریخوايلرسهمخشوېوي.
دښځوچارووزارت
کلونوڅخهزیاتعمرلرياود۱۵دهغوښځوسلنهچېله5.2.2
کېلهخاوندپرتهدپرديشخصلهلوريدمیاشتوپهجریان۱۲تېرو
فزیکي،جنيسناوړهګټېاخیستنېیارواينتاوتریخوايلرسهمخ
شوېوي.
دښځوچارووزارت
دټولوزیانرسوونکورواجونومحوکوللکهدماشومانو،تنکیونجونواوپهاجباريتوګه5.3
ودونه.
کلنۍپورېعمرو۱۹څخهتر۱۵دهغوښځوسلنهچېله5.3.1
لرياووادهیېکړیوي. دښځوچارووزارت
دمجاينچارواولهمزدپرتهکارونوتشخیصاوهغهتهارزښتورکول.داکاربایددعامه5.4
خدماتودوړاندېکولو،بنیاديچارو،دټولنیزمصؤنیتدسیاستونو،دميلباورونود
کېدګډمسوولیتمنلولهالرېتررسهيش.هیندارېلهمخېپهکورنۍاوفامیل
لهمزدپرتهدکورنیواوپرستارۍچاروپهاړونددبهتفکیک:5.4.1
مرصفشويوختسلنهپهتفکیکد:
.مجموع1
نارینهالف.
ښځینهب.
دکار،ټولنیزوچارو،شهیدانواو
معلولینووزارت
داقتصادوزارت 106
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
اغیزمناوبشپړمشارکتڅخهدډاډحاصلولاوپهټولنیزوچاروکېدښځودفعال،5.5
همدارنګهپهعامهژوند،سیايساواقتصاديچاروکېدتصمیمنیولواورهربيپهسطحوکې
ښځینهووتهدمساوريفرصتونوبرابرول.
دميلشوراپهمجلسینو)وليسجرګهاومرشانوجرګه(کېد5.5.1
چوکیوسلنهښځوپهوسیلهداختصايصاوګټلشوو
دښځوچارووزارت
پهمدېریتيموقفونوکېدښځوسلنه5.5.2 دښځوچارووزارت
دښځودځواکمنکولولپارههغویتهدځواکمنجوړونکېمعلومايتاومخابرايت.5
ICTټکنالوجۍ څخهداستفادېډېروالی
دنفوسدهغهبرخېتناسبچېمبایلتیلفونلريپه1.ب.5
د:تفکیک
1. نارینه
ښځینه.2
دمخابراتواومعلومايتټکنالوجۍ
وزارت
شپږمه موخه: د ټولو لپاره پاکو اوبو او حفظ الصحې ته د بنسټیزې الرسسۍ او مدېریت څخه د ډاډ حاصلول
دتوانرسهسمدبیېپهمقابلکېدټولولپارهپهمساویانهاوکالپورې،2030تر6.1
چښلواوبوتهالرسسیمصؤونډولد
دنفوسدهغېبرخېسلنهچېدچښلوپاکواوبومدېریت6.1.1
شووخدمتونوتهدمصوونېاستفادېلپارهالرسسیلريپهتفکیکد:
.مجموع1
ښاريالف.
کلیوايلب.
دکلیوداحیاکولواوپراختیاوزارت
تهدټولووګړوداسېالرسسیمناسبېحفظالصحېاوپاکوايلکالپورې،2030تر6.2
چېدښځو،نجونواوزیانمنونکوطبقاتوتهاړتیاووتهیېځانګړېپاملرنهکړېوياوپهآزاده
فضاکېیېدځوابچيیارفعحاجتناوړهدودمحوهکړیوي.
دنفوسهغهسلنهچېدحفظالصحېدمدیریتشوواو6.2.1
تفکیکد:مصؤونوخدمتونوڅخهګټهاخيل.په
.مجموع1
ښاريالف.
کلیوايلب.
دکلیوداحیاکولواوپراختیاوزارت
دنفوسدهغېبرخېسلنهچېدصابوناواوبوپهوسیلهد6.2.2
:السونودمینځلوآسانتیاتهالرسسیلريپهتفکیکد
.مجموع1
الف.شهری
ب.دهاتی
دکلیوداحیاکولواوپراختیاوزارت
داقتصادوزارت 107
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
دنفوسدهغېبرخېسلنهچېدرفعحاجتلپارهله6.2.3
:پرانیستېفضاڅخهګټهاخيلپهتفکیکد
.مجموع1
ښاريالف.
کلیوايلب.
دکلیوداحیاکولواوپراختیاوزارت
دچټلیودکموايلپهوسیلهیېداوبودکیفیتپاکوالیرامنځتهکالپورې2030تر6.3
(dumping)کړیوي،دچټلیوزېرمې یېلهمنځهوړېوي،خطرناککېمیاويموادیېکم
(recycle)کړيوي،دچټلواوبوتصفیهیېنیامييکړېوياودهغهبدلولو اوبیااستفادې
(reuse) رابرهکړېوي.لپارهیېدپاموړزمینهب
6.3.1 (safely treated)پهمصوونهاومدېریتشوېتوګه دکورونود
فاضالبوفیصدي)کورنۍاوټولاقتصاديفعالیتونه(
ښاري.1
دښارجوړولواومسکنوزارت
تر6.4 2030 کالپورېپهټولوسکتورونوکېداوبودرسچینوداغېزمنتوبزیاتولاود
(withdrawal)هغهدبنسټیزووتلو څخهاطمینانحاصلول،داوبودکموايلدستونزېرفع
کولاودهغودخلکوپهشمېرکېدپاموړکموالیراوستلچېداوبولهکموايلڅخهرنځ
وړي.
تېرېدورسهلهاوبوڅخهداغیزمنېګټېاخیستنېدوختپه6.4.1
:دبدلونمېزان
دانرژيسکټور-1
دکرنېسکټور-2
دصنعتسکټور-3
ښاريسکټور-4
داوبواوانرژيوزارت
دکالپهحسابپههرمرتمکعتاوبوکېدرسانهلګښت 6.4.2
لپارهداوبیزهزېرمودظرفیتلوړول.وزارتداوبواوانرژي
پهټولوسحطوکېحتیدبیرونمرزيمتقابلوهمکاریوپهشمولکالپورې2030تر6.5
داوبوپهاړونددهراړخیزداخيلمدېریتتطبیق
داوبودرسچینودهراړخیزمدېریتدتطبیقدرجه6.5.1 (IWRM)
لهصفرڅخهسلوتهرسول. داوبواوانرژيوزارت
6.5.2 څخهدوتونکواوبودچاروپههکلهدهملنددسیندلهرسحد
دپرېکړېتطبیقاومشابهتفاهملیکونورامنځتهکول داوبواوانرژيوزارت
داقتصادوزارت 108
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
داوبیزهاېکوسیستمساتنهاواحیاکولدغرونو،ځنګلونو،منجنوکالپورې،2030تر6.6
شمول.ځمکو،دریابونو،جهیلونو،داوبودورکولودطبقاتوپه
دوختپهاوږدوکېداوبوداېکوسیستمونوپهپراخوايل6.6.1
(دبدلونونوسلنه)کېبدلون
دچاپېریالساتنېميلاداره
داوبواوحفظالصحېدمدېریتدښهوايلپههکلهدمحيلټولنومالتړاودګډون.ب6
پياوړيکول.
انکشافپههکلهپهداوبودرسچینودمدېریتاوهراړخیز1.ب.6
پنځودریایيحوزوکېدشوراګانوسلنهچېدعلميمقررورسهسم
وياوداوبوپهمدېریتکېدوګړوګډونیقینيکړي.
داوبواوانرژيوزارت
اوومه موخه: بنسټیزې، مطمئنې، مډرنې او د ټولو لپاره د توانایي وړ انرژۍ ته د الرسيس څخه ډاډ حاصلول
ې،مطمئندبنسټیزېکالپورې2030تر7.1 (reliable) اودټولولپارهدتوانایيوړېرنمډ،
انرژۍخدمتونوتهدالرسيسڅخهډاډحاصلول
دبهبرقدسرتسیدارند.ازطریقشبکهفیصدینفوسکه 7.1.1
هغهنفوسسلنهچېدشبکېلهالرېبرېښناتهالرسسیلريپه
تفکیکد:
ښاري.1
یوالکل.2
وزارتانرژیوآب
7.2 دپاموړتجدیدمنونکېانرژۍکالپورېدانرژۍپهنړیوالترکیبکې2030تر
(Renewable energy) .تهالرسسی
دبرېښنادانرژيپهعموميلګښتکېدتجدیدمنونکې7.2.1
انرژۍونډه داوبواوانرژيوزارت
.کالپورېدانرژۍدزیاتوايلدجوړولودمېزاناضافهکول2030تر7.3
دناخالصوداخيلتولیداتواودانرژيدلومړنیوتولیداتوپر7.3.1
بنسټداندازهشوېانرژۍشدت.
داوبواوانرژيوزارت
کالدټولولپارهدبنسټېزېاومډرنېانرژۍدخدمتونودعرضهکولوپهموخه2030تر.ب7
.دانرژۍدزېربناووپراخوالیاودتکنالوجۍلوړول
1.ب.7 دانرژۍپهاغیزمنتوبکېپانګونهدناخالصداخيلتولیدد
سلنېپهتوګهاودبنسټیزانکشافدخدمتونوپهپاردتکنالوجۍد
جوړولولپارهدبهرنۍمستقیمېپانګونېمقدار.زېریناوود
داوبواوانرژيوزارت
امته موخه: د ټولو لپاره د بنسټیز او شامل اقتصاد ترویج، بشپړ او مناسب بوختیا
داقتصادوزارت 109
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
دميلرشایطورسهسمدرسانهاقتصاديودېدواماوپهځانګړېتوګهپهکالکېلږتر8.1
تهالرهموندل.ناخالصداخيلتولید٪۷لږهد میزانرشدساالنهتولیدناخالصداخلیحقیقی.8.1.1
دمالیېوزارت
تولیدتهدتنوع،دفندلوړوايلاونوښتلهطریقهالرموندللهدېجملېڅخهد8.2
لوړېکچېدزیاتوايللپارهپهارزښتمنوڅانګوکارکولڅودغورهاقتصاددرامنځتهکولو
دکارمندانواستخدامتهاړتیاويلپارهزیاتو
دهرکارګرپهرسدحقیقيناخالصداخيلتولیددودې8.2.1
.میزان
داقتصادوزارت
دداسېپراختياييپالیسیوایجادچېدتولیديفعالیتونو،دمناسبېکارموندنېایجاد،8.3
القیتاونوښتمالتړاومايلخدمتونوتهالرسسۍدالرېدکوچینوتشبثاتورسمیت،خ
کوي.
8.3.1 دکرنېلهسکتورپرتهپهنوروسکتورونوکېدغیررسمي
استخدامونډهپهتفکیکد:
ددواړوجنسونومجموع.1
نارینهالف.
ښځینهب.
دسوداګرۍاوصنایعووزارت
کالپورې،دبشپړاوتولیدکوونکيبوختیاتامین،اودټولوښځینه،نارینه،2030تر8.5
معلولینو،ځوانانولپارهدداسېمناسبودندوپيداکولچېښهاوددویلهمسوولیترسه
سممناسبهاوعادالنهتنخواولري.
:پهساعتوارهتوګهدکارمندانودعایداوسطپهتفکیکد8.5.1
.شغل1
دعمرپهاساسګروپ.2
.معلولیت3
نارینه.4
ښځینه.5
دکارټولنیزوچارو،شهیدانواو
معلولینووزارت
دبېکارۍمېزانپهتفکیکد:8.5.2
نارینه.1
ښځینه.2
دکارټولنیزوچارو،شهیدانواو
معلولینووزارت
کالپورېدهغوځوانانودپاموړشمېرکمولچېدکار،ښوونځيیاروزنیزو2030تر8.6
برناموساحېتهشاملشوينهدي.
کلونوترمنځځوانانوپهمنځکېدبېسوادۍاو(24-15)د8.6.1
بېکارۍمیزان:
ي.بیسواد1
ي.بیکار2
دکارټولنیزوچارو،شهیدانواو
معلولینووزارت
داقتصادوزارت 110
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
کارونودمحوکولولپارهدبیړنیواواغیزمنواقداماتوترالسالندېنیولڅودجربي8.7
مډرنهغالمياودانسانقاچاقپهبشپړهتوګهلهمنځهوالړيش.همدارنګهلهدېڅخهډاډ
ترالسهکولچېدماشومانودکاربدترینشکلمحوشویاودرستېروپهتوګهدماشومانو
کالپورېدماشومانودکارټولډولونهختمشوي۲۰۲۵سېدلیدی.تراستخدامپایتهر
دي.
کلونوترمنځدماشومانوکاریګروسلنهپهتفکیکد17-5د8.7.1
عرمدګروپ:
کلونوترمنځ11-5د.1
کلونوترمنځ14-12د.2
کلونوترمنځ17-15د.3
دکارټولنیزوچارو،شهیدانواو
وزارتمعلولینو
دکاردځواکلهحقونوڅخهمالتړاودټولوکارګرانولپارهډاډمناولهامنڅخهډک8.8
کاريچاپېریالرامنځتهکولدهغوکارګرانوپهشمولدمهاجرو،ښځینهوواوناتوانهکسانو
پهشمول.
دوخیمواوغیروخیموکاريټپونودپېښومېزان8.8.1
چارو،شهیدانواودکارټولنیزو
معلولینووزارت
8.8.2 دکاردنړیوالسازمانلهاسايسکنسوانیونونورسهالحاق
دکارټولنیزوچارو،شهیدانواو
معلولینووزارت
8.8.3 اودچېدمنظموقانوينالروشمېر(و)کارگراندهغواشخاصو
)کارددوهاړخیزتړون BLAs هغو)هېوادونوبهرنیوپهاساس(
.لېږلکېږي(هېوادونوتهچېدکارګروغوښتنهیېکړيوي
دکارټولنیزوچارو،شهیدانواو
معلولینووزارت
دبنسټیزګرځندویدپراختیالپارهدپالېسۍطرحاوعميلکولکالپورې2030تر8.9
پلورلوسببيش.چېدکاردپیداکولو،دکلتوردترویجاومحيلمحصوالتود
.پهناخالصکورينتولیدکېدګرځندویونډه8.9.1 داطالعاتواوفرهنګوزارت
دبوختیالهمجموعېڅخهدګرځندویپهصنعتکېدکسب8.9.2
دونډېنسبتپهتفکیکد:
نارینهالف.
ښځینهب.
داطالعاتواوفرهنګوزارت
الرسيس،بېمېاودټولولپارهدمايلخدمتونودوړاندېدبانکوالۍدپراختیالپارهد8.10
کولوپهموخهدکورنيومايلبنسټونودظرفیتلوړوايلاوتقویهکول
دهروسلزرهکسانولپارهدسوداګریزوبانکونودڅانګو8.10.1
شمېر دافغانستانبانک
8.10.2 دافغانستانبانککلنويیالههغهڅخهپورته15)دهغوکسانوشمېرچې
داقتصادوزارت 111
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
اوپههروسلزرهکسانوکېدبانکيحسابونودرلودونکي(عمرولري
.وي
8.10.3 د ATM یادرصافۍداتوماتماشینونوزیاتوالیدهروسل
زرهکسانوپررس دافغانستانبانک
ګرځولاودځوانانولپارهدبوختیادسرتاتیجۍانکشافاواجرایيکالپورې،2025تر.ب8
دبوختیالپارهدکاردنړیوالسازماندتړونتطبیق.
دميلبودجېرسهپهتناسبدټولنیزخوندیتوباو1.ب.8
کارموندنېپهبرناموکېددولتدمجموعيلګښتسلنه
دکارټولنیزوچارو،شهیدانواو
معلولینووزارت
ټولشمول صنعت پياوړتیا او د نوښتونو هڅولنهمه موخه: د ځواکمنو زېربناوو ایجاد، د اسايس او
دښهکیفیت،اعتامدوړ،بنسټیزاومقاومتدرلودونکوزیربناووایجاددهغوزېربناووپه9.1
شمولچېلهرسحدونوڅخهبهرويڅوداقتصاديپراختیامالتړاوبرشيهوساینېلهځان
چېپهتوانیېپورهوي.رسهولرياوهغهتهدټولوداسېالرسسیموجودوي
۲دهغهکلیوايلنفوسسلنهچېدیوعموميسړکپه9.1.1
کیلومرتۍکېقرارولري. دکلیوداحیااوپراختیاوزارت
دبنسټیزاوټولشمولصنعتتشویق،پهناخالصداخيلتولیداوکالپورې،2030تر9.2
چېدهېوادميلوضعیترسهسموناستخدامکېدصنعتدپراخېونډېداسېزیاتوالی
ولرياودصنعتونډهدوهبرابرهکړي.
دصناعتيفابریکودتولیداتوارزښت9.2.1 (Manufacturing
value added) :پهتناسبد
ناخالصداخيلتولیداتالف.
(Per Capitaب.رسانه)
دسوداګرۍاوصنایعووزارت
صنعتدبوختیاسلنهدمجموعاشتعالپهنسبتد9.2.2 دسوداګرۍاوصنایعووزارت
پههېوادکېپهارزانهربحرسهکوچنیوصایعو،کسبونواوکارونوتهدالرسيسزیاتوالیاو9.3
ارزښتلهځنځیراومارکېټونورسهدهغهیوځایکېدل
دټولوصایعوپهزیاتشويارزښتدکوچنیوصنایعوسلنه9.3.1 اوصنایعووزارتدسوداګرۍ
پهپوررسهدکوچنیوصنایعوسلنه9.3.2 دسوداګرۍاوصنایعووزارت
پههېوادکېدمايل،تکنالوجياوفنيمالتړدزیاتوايللهالرېدبنسټیزانکشافاو.الف9
مقاومتدرلودونکوزېربناووآسانهکول.دزېربناوودسکټورلپارهدرسمينړیوالومرستوسلنهزیربنا.1.الف.9 دمالیېوزارت
دمخابراتواومعلومايتټکنالوجۍدهغهنفوسسلنهچېدمبایللېږدونکيتلفونلريپه1.ج.9کالپورېمعلومايتاومخابرايتټکنالوجيتهدپاموړالرسسیاودداسې2030تر.ج9
داقتصادوزارت 112
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
تفکیکد: انټرنټآسانتیاووتهالرسسیچېبیهیېډېرهلوړهنهوي.
ي.تکنالوژ1
وزارت
لسمه موخه: په ميل او نړیواله کچه د نابرابري کموالی
دعایددلوړمېزاناوسطکچېتهپهتدریجياوکالپورېپهميلسطح2030تر10.1
سلنههغهنفوسرسولچېلږعایدلري٪۲۵بنسټیزهتوګهد
10.1.1
.درسانهعایدودهالف
دب. 25٪ پهکمرتینهاندازهکېدعایدوده.نفوس
داقتصادوزارت
دمختلفوپالیسیوپهځانګړېتوګهدمايل،اجرې،ټولنیزخوندیتوبپالیسیوتدوینپه10.4
پامکېنیولاوعميلکولاوپهتدریجيتوګهمساویانهتقسیمتهالرسسی
دګډونمېزانپهتفکیکددکار10.4.1 :
نارینه.1
ښځینه.2
وزارتکار،اموراجتامعی،شهداو
معلولین
دمنظمو،ډاډمنواومصؤونومهاجرتونوآسانهکول،اودمهاجرتدمنظمواومدیریت.10
شووپالیسیولهالرېدکډوالولېږدرالېږد.
هېوادونوکېراجسرتدهغومهاجرینوسلنهچېپهکوربه10.7.1
دياودهستوګنېلپارهداقامتاسنادپهالسکېلري:
پاکستان.1
.ایران2
دراستنېدونکواومهاجرینوچارو
وزارت
دهغوبېرتهراستنېدونکوشمېرچېدراستنېدوپرمهالد10.7.2
برشدوستانهمرستوڅخهپهیوکالکېګټهاخيل.
مهاجرینوچارودراستنېدونکواو
وزارت
10.7.3 پههرکالکېدبېځایهشووکورنیودبنسټیزاستقراراو
.ځایپرځایکېدوشمېر
دراستنېدونکواومهاجرینوچارو
وزارت
10.7.4 دمهاجرینودهغوښارګوټوسلنهچېپهاسايساوزیربنایي
خدمتونوسمبالکېږي.
دراستنېدونکواومهاجرینوچارو
وزارت
داقتصادوزارت 113
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
دهغوبېځایهشوواوراستانهشووکسانوسلنهچېدشغيل.10.7.5
اومعیشتيفرصتونوڅخهبرخمنشويوي.
دراستنېدونکواومهاجرینوچارو
وزارت
سلنېتهدمهاجرینودتادیاتوراکمولاوپهتادیاتو٪۳کالپورې،یوازې2030تر.ج10
سلنېڅخهزیاتوي.۵لهکېدهغودهلېزونوحذفکولچې
حوالهشويملبغمجموعېتهپهکتنېرسهدحوالېدلېږلو1.ج.10
دلګښتسلنه
دراستنېدونکواومهاجرینوچارو
وزارت
یوولسمه موخه: د ټولشمولو مصئونو، مقاومت لرونکو او بنسټزو ښارونو او ښارګوټو جوړول
حاصلولچېمناسب،ډاډمن،دتوانایيوړاولهدېڅخهډاډکالپورې2030تر11.1
لومړنیوخدمتونودرلودونکيهستوګنځيتهالرسيسعامشکلغورهکړیاودفقیرمیشته
ساحوکېښهوالیراغلیدی.
دهغههستوګنځينفوسنسبتچېپهغیرپالينسیمهاو 11.1.1
نامناسبشکلژوندکوي.
دښارجوړولواومسکنوزارت
دټولولپارهدلېږدرالېږدمصؤن،ارزان،بنسټیزاودډاډوړسیستمپورې،2030تر11.2
رامنځتهکول.دسړکونودخوندیتوبښهکولاوپهځانګړېتوګهدعامهانتقاالتوپراخوالیپه
هداسېتوګهچېزیانمنونکو،ښځینهوو،ماشومانو،معلولینواوعمرخوړلوکسانواړتیاووت
پاملرنهپکېشويوي.
دوګړودهغېمجموعېنسبتچېعامه)دولتي(ترانسپورت11.2.1
خدمتونوتهالرسسیلري.
دترانسپورتاوملکيهوانوردۍ
وزارت
کالپورېپهټولشمولهاوبنسټیزهتوګهپهښاريسیموکېدوګړومېشت2030تر11.3
رګوټودجوړولودظرفیتلوړولچېښهمدېریتکولاوپهداسېتوګهپههېوادکېدښا
شويوي،بنسټیزهاومشارکتيبڼهولري.
دهغوښارونوسلنهچېدهغهپهبرنامهکېدمدينټولنې11.3.2
جوړښتالسولرياودهغهمدېریتپهمنظماودېموکراتیکشکل
صورتموندلیوي.
دښارجوړولواومسکنوزارت
اوفرهنګيمیراثونودساتنېاوخوندیتوبلپارهدهڅوزیاتوالیدطبیعي 11.4
دميلبودجېهغهسهمچېدطبیعياوکلتوريمیراثونواو11.4.1
همدارنګهدنړیوالمیراثسایټونوتهاختصاصورکړلشویدی. داطالعاتواوفرهنګوزارت
تر11.5 2030 اوپهناخالص،وړکموالیراوستلدمترضرینوپهمړینهکېدپامکالپورې،
تولیددهغواړوندومستقیموزیانونوکمولچېدناوړهاوبیزهاوداسېنوروپېښوڅخه
رامنځتهکېږياودبېوزلهاوزیانمنونکوڅخهپهمالتړمترکزکول.
پههروسلزرهکسانوکېدوژلشوو،بیځایهشوو،ورکشوو11.5.1
رینوکسانوشمېرپهتفکیکداوپهپېښوکېدمترض
مړینه.1
بېځایهکېدلاوورکېدل.2
لهپېښورسهدمبارزېاداره
داقتصادوزارت 114
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
.مترضرین3
11.6 پهښارونوکېدچاپېریالدنامطلوبواغیزوکمول،دهواکالپورې،2030تر
څرنګوايل،دښاروالۍمدېریتاودچټلیوپاکوايلتهځانګړېپاملرنهکول.
دټولوتولیدشووکثافاتوڅخهدښاريکثافاتومېزان:11.6.1
چېپهمنظمهتوګهراټولشويويالف.
دراټولېدووروستهپهنهاييتوګهتخلیهشويويب.
کابلښاروايل
دمثالپهډول)دپهښارونوکېدمعلقوذراتوکلنیاوسط11.6.2
PM 2.5 وا PM10.) دچاپېریالساتنېميلاداره
عامهمحالتواوپارکونوتهدټولودالرسسیآسانتیارامنځتهکولکالپورې،2030تر11.7
پهداسېتوګهچېډاډمن،ټولشموله،زرغونهاودالرسسۍوړوي.پهدېبرخهکېښځو،
ماشومانو،عمرخوړلواومعلولوطبقاتوتهځانګړېپاملرنهکول.
ماه12واذیتفزیکییاجنسیدرآزارموردتعدادافرادیکه11.7.2
میاشتو۱۲دهغوکسانوشمېرچېپهتېروگذشتهقرارگرفتهباشند.
کېلهفزیکيیاجنيسآزاررسهمخشويويپهتفکیکد:
ددواړوجنسونومجموع.1
نارینهالف.
ښځینهب.
دکورنیوچارووزارت
.الف11 تقویتلهالرېدښارونو،دښارونودڅنډو،اودميلاوسیمهییزانکشافدبرنامود
کلیوايلسیموترمنځدمثبتواقتصادي،ټولنیزواوچاپېریالساتنېداړیکومالتړکول.
پههغوښارونوکېدمېشتشوينفوسنسبتچېپههغه1الف.11
کېښارياوسیمهییزپالنونهددپېشبینيشوينفوسداړتیاووپر
اوپراخوالیپهنظرکېنیولورسهسمتطبیقکېږي.بنسټرسچینو
دښارجوړولواومسکنوزارت
تر ب.11 2030 دداسېښارونواوښارګوټوداعامرپهشمېرکېدپاموړزیاتوالیکالپورې
راوستلچېدمتحدپالناوپالیسۍلهمخېجوړشويوي،درسچینوموثرهالستهراوړنهو
بدلولونورسهعیاراودطبیعيپېښوپهوړاندېمقاومتولري.لري،داقلیمي
"داسېانکشافورکړلشویويچېدپېښودمدېریتچوکاټیېد Sendai پهسیستم
-2015برابروياو 2030 .کلونوپورېدپېښوپهوړاندېمقاومتلري."
11. دهغوسیمهییزواداروسلنهچېپههغهکېدخطرونود1ب.
موايلسرتاتیژيدک (Sendai) دچوکاټرسهسممنلشوېاوتطبیق
کېږي.
لهپېښورسهدمبارزېاداره
دولسمه موخه: د بنسټیز تولید او لګښت د مېتودونو څخه ډاډ حاصلول
دکرنې،اوبولګولواومالدارۍپه.درجریانتولیددرسالوبرنجفیصدیضایعاتگندم12.3.1سلنهپورېبهدهغورسانهغذایيموادوپهضایعاتوکې٪۵۰ترکالپورې2030تر12.3
داقتصادوزارت 115
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
دعرضهکوونکياومرصفکوونکيترمنځپهمختلفوسطحوکېکموالیصورتموميچې
واقعکېږياوهمدارنګهدتولیدپهځنځیرهیياوږدوايلکېبههمدغذایيموادوپهضایعاتو
کېکموالیراځي.
:نهپهتفکیکدکالکېدوریجواوغنمودتولیددضایعاتوسل
غنمالف.
وریجېب.
وزارت
دکیمیاويموادواوکثافاتولپارهبهداسېمناسبمدېریتکالپورېبه،2030تر12.4
منځتهراځيچېدنړیوالتړونپهچوکاټکېپرېموافقهشوېده.همدارنګهاوبو،هوا،
روغتیااودژوندچاپېریالتهبهدهغهدنامطلوبواغیزودکموايلخاورې،ځمکېدانسانانو
لپارههڅېکېږي.
دژونددچاپېریاللپارهدڅواړخیزوشپږونړیوالوتړونونود12.4.1
عميلکولولپارهدميلعملپالناېجادولاوتطبیقکول.دغه
ا،باسیل،نړیوالوپالنونهعبارتديلهدستاکهلم،ویانا،مینامات
روترداماومنرتپاللهکنسوانسیونونوڅخهچېدکېمیاوياو
خطرناکوموادوپههکلهدياوددېتړونونودتطبیقپهوړاندېد
افغانستاندمسوولیتونواوپالنونوپههکلهداړتیاوړاوالزماطالعات
برابرول.
دچاپېریالساتنېميلاداره
رشکتونوهڅولڅودبنسټیزتولیدمېتودونهوکاروياوپهخپلودداخيلاوبهرنیو12.6
ګزارشونوکېیېتوحیدکړي.
دهغورشکتونوشمېرچېدګزارشدبنستیزانتشار12.6.1
مسوولیتاخيل. دسوداګرۍاوصنایعووزارت
دمرستودبنسټیزتولیداولګښتدمېتوندونودتطبیقلپارهدپرمختللوهېوادونو.الف12
جلباودهغویمالتړحاصلولڅوپهدېبرخهکېعلمياوتکنالوجیکيظرفیتونهلوړاو
ځواکمنيش.
ځانبسیانېتهدرسېدو،دداخيلتولیداتودیاتوايل،1.الف.12
پاکېانرژۍ،دچاپېریالپاکساتلوڅخهدحفاظتپهمنظودعلمي
تحقیقاتورستهرسول.
دعلومواکاډمي
دداسېاسبابواوالروچاروانکشافاوتطبیقچېدګرځندویدبنسټیزوفعالیتونو.12
څخهڅارنهوکړيچېدسیمهییزومحصوالتواوکلتوردترویجسببيش.
دبنسټیزګرځندویلپارهدهغوپالیسیواوسرتاتيژیوشمېر.ب.12
چېلهځانرسهتطبیقيپالنونهاودڅارنېوسایلهمولري. داطالعاتواوفرهنګوزارت
دریارلسمه موخه: د اقلیمي بدلونونو او د هغه د اغیزو رسه د مبارزې په موخه د بیړنیو اقداماتو رس ته رسول
خطرونواوطبیعيپېښوپهمقابلکېدداسېظرفیتونوځواکمنکولچېداقلیمي13.1
انعطافمنونکياوپياوړيوي.
دولسوالیواوکلیوپهکچهدخطرونواوطبیعيپېښود13.1.1
کموايلدسرتاتیژیودانکشافسلنه.
لهپېښورسهدچمتوايلاومبارزې
ميلاداره
داقتصادوزارت 116
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
جیوکېداقلیمدبدلونپههکلهداقداماتوشمولیتاوادغامپهميلپالیسیواوسرتاتی13.2
دپرمختګهغهسلنهچېپهدېبرخهکېدسرتاتیژیواو13.2.1
پالیسیودعلميکولوپهپایلهکېیېدافغانستاندځواکمنتیارسه
رسهمرستهکړېدهچېدناولواوبواوهوادبدلونپهسببد
هموثرهمبارزهوکړي.همدارنګهګلخانهیيګازونهنامطلوبواثراتورس
د)یېپهداسېډولکمکړيچېغذایيتولیدتهزیانونهرسوي.
NAP دميلجوړښتدبرنامې،د NDC دمشارکتيونډې NC ميل
د،ګزارشونو BUR دوهکلنوتجدیدشووګزارشونواوداسېنوروپه
(.شمول
مبارزېلهپېښورسهدچمتوايلاو
ميلاداره
زه، د ځمکې د تخریب درول او د پنځلسمه موخه:د اېکو ځمکي سیستمونو حفاظت، بیارغونه او بنسټیزه استفاده، د ځنګلونو اسايس مدېریت، د ځمکې له صحرایي کېدو رسه مبار
ژوند د تنوع د ضایعاتو مخنیوی
کالپورې،دځمکېپررساوترځمکهالندېدخوږواوبودایکوسیستمونو2030تر15.1
اودهغهلهخدمتونوڅخهدساتنې،احیااوغورهاستفادېڅخهدډاډحصول.پهځانګړې
بایددنړیوالوتړونونواوژمنوتوګهځنګلونه،مرطوبېساحې،غرونه،وچېځمکېاوداسېنور
رسهسموساتليش.
دهېواددټولېځمکېپهپرتلهدځنګلونودمساحت15.1.1
تناسب.
دکرنې،اوبولګولواومالدارۍ
وزارت
دځنګلونودانواعوڅخهساتنهاودبهبودلپارهیېدښهمدېریتکالپورې،2030تر15.2
اوانکشاف.تطبیق،دځنګلونودپرېکولوپروسېتهخامتهورکولاودځنګلونوبیااحیاکول
تربنسټیزمدېریتالندېدځنګلونودپوښښسلنه15.2.1
دکرنې،اوبولګولواومالدارۍ
وزارت
دځمکېدصحرایيکېدوپهوړاندېمبارزه،دتخریبشوېکالپورې،2030تر15.3
ځمکېبیرتهجوړولاواحیادهغوځمکوپهشمولچېدوچکالۍیاسیالبونولهکبله
زمنهشوېوياوداسېنړۍتهدرسېدوهڅهکولچېهېڅډولتخریبشوېځمکهاغې
هلتهشتونونهلري.
دځمکېدهغوساحومساحتچېتحکیامتوتهاړتیالري)15.3.1
دسېالبونوپهوسیلهدځمکېمساحتدټولېځمکېپهپرتلهچېد
وياودریابونو،اوبیزهمجراوواوداسېنوروساحاتوکېواقع
ساختامينتدابیروتهاړتیالري(
داوبواوانرژۍوزارت
دغرونوداېکوسیستملهساتنېڅخهډاډترالسهکولدژونددکالپورې،2030تر15.4
تنوعپهشمولڅودهغهظرفیتلوړيشاودبنسټیزانکشافدتحقیقالزمېګټېڅرګندې
دژوندمهمغرينتنوعپکېوېاوددهغوساحاتوسلنهچې15.4.1
حفاظتشووسیموترپوښښاوعنوانالندېراځي. دچاپېریالساتنېميلاداره
داقتصادوزارت 117
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
کړي.
دطبیعيهستوګنځیودتخریباتوپهوړاندېدبیړنیواقداماتورستهرسولڅومخهیې15.5
دهغوبوټواوکالپورې۲۰۳۰ونیوليش،دژونددتنوعلهضایعاتوڅخهمخنیویاوتر
حیواناتودضایعکېدومخنیویچېدورکېدولهخطررسهمخدي.
درسهلېستشاخص)دهغوانواعولېستچېلهطبیعیت15.5.1
IUCNڅخهدساتنېدنړیوالېاتحادې دمعیارونومطابقوي( دچاپېریالساتنېميلاداره
بوټودقاچاقاودوحيشژوودغوښتېاودغیرقانوينښکار،دساتلشووڅارویواو15.7
عرضېڅخهمخنیویاوپهدېهکلهدبیړنیواقداماتورستهرسول
دهغووحيشژوواومحصوالتودسوداګرۍتناسبچېپه15.7.1
غیرقانوينتوګهښکاراوقاچاقشويدي. دچاپېریالساتنېميلاداره
تر15.8 2025 ماتکولچېدځمکېپهوړاندېدناسموکالپورېداسېبیړيناقدا
بریدونومخنیویويشاودځمکېپرمخداوبوداېکوسیستمونوپرمخدهغهدتاثیراتو
اندازهکمهيش.
دپردیودمختلفوانواعوبریدونواوتهاجمڅخهدکنټرولاو15.8.1
مخنیويپهموخهدميلقوانینوتصویب.ارهدچاپېریالساتنېميلاد
تر 15.9 2030 کالپورې،دفقردلږوايلپهسرتاتیژي،پراختياييپروسه،ميلاومحيل
پالنونوکېدژونددتنوعاویکوسیستمدارزښتوشاملولاوادغام.
کالپورېدتعینشووميلموخو2020څخهتر2011له15.9.1
پهطرفوړاندېتګڅودژونددتنوعسرتاتیجیکپالنعلمييش. دچاپېریالساتنېميلاداره
دایکوسیستماودژونددتنوعدبنسټیزېاستفادهدساتنېپهموخهدمايل.الف15
رسچینوزیاتوالیاوتنظیم.
بنسټیزتنوعڅخهدګټېدایکوسیستمونواودژوندد1.الف.15
اخیستنېپهپاردعامهپراختياييمرستوواولګښتونودمرستوونډه.
دچاپېریالساتنېميلاداره
او حساب ورکوونکو نهادونو حو کې د موثرو شپاړسمه موخه: د بنسټیزې پراختیا لپاره د سوله پالو او ټولشموله ټولنو ترویج، د ټولو لپاره عدالت ته د الرسيس ایجاد او په ټولو سط
تشکیل،
پهټولوځایونوکېاوپهټولواشکالودتاوتریخوايلاودهغهداړوندومړینودپاموړ16.1
کموالی
پههروسلزرهکسانوکېدجنګلهکبلهدمرګژوبلې16.1.2
سلنه:
دپېژندلشوواوخښشووماینونولهکبله.1
ځایدشیندلشووانفجاريموادولهکبلهدفشاريپلېټرسهیو.2
دجګړېدپاتېشوومهامتولهکبله.3
لهپېښورسهدچمتوايلاومبارزې
ميلاداره
داقتصادوزارت 118
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
دهغېځمکېسلنهچېلهماینونواوچاودېدونکوتوکو16.1.5
څخهپاکهشوېوي
لهپېښورسهدچمتوايلاومبارزې
ميلاداره
وړاندېدهرډولتاوتریخوايللهمنځهوړللکهسؤاستفاده،قاچاق،دماشومانوپه16.2
استثامراوځورول.
کلونوترمنځعمرونهو17-1دهغوماشومانونسبتچېد16.2.1
لريچېپهتېرهمیاشتکېلهڅارونکېفزیکيیارواينتاوتریخوايل
رسهمخشويوي.
دکار،ټولنیزوچارو،شهیدانواو
نووزارتمعلولی
سلزرهانسانانوپهټويلکېدقاچاقد۱۰۰پههرو16.2.2
.قربانیانوشمېرپهتفکیکد
دواړهجنسیتونه.1
نارینهالف.
ښځینهب.
دعدلیېوزارت
پهميلاونړیوالهکچهدقانوندحاکمیتدسطحلوړوالیاوعدالتتهدټولود16.3
الرسسۍڅخهدډاډحاصلول.
میاشتوکېدفزیکي،۱۲دهغوکسانوشمېرچېپهتېرو16.3.1
رواينیاجنيستاوتریخوايلرسهمخشويوياواړوندوارګانونوتهیې
مراجعهکړېويپهتفکیکد:
دواړهجنیستونه.1
نارینهالف.
ښځینهب.
دکورنیوچارووزارت
برخلیکهزندانیانودټولوزندانیانولهجملېڅخهدبې16.3.2
نسبتپهتفکیکد:
ددواړوجنسیتونومجموع.1
نارینهالف.
ښځینهب.
دکورنیوچارووزارت
عدالتتهدالرسيسپهموخهدهغوکساوشمېرچېد16.3.3
حقوقيمرستوڅخهیېاستفادهکړېوي. دعدلیېوزارت
داقتصادوزارت 119
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
وسلهوالوجریانونوپهشمېرکېدپامدهغوغیرقانوين،مايلاوکالپورې،2030تر16.4
وړکموالی،دغالشووپانګوبېرتهحصولاواسرتجاعاودټولوسازمانشووجرایموپهوړاندې
مبارزه،
دهېوادپهداخلاوبهرکېدغیرقانوينپیسوارزښت16.4.1 دکورنیوچارووزارت
شوېاوددهغوکوچنیووسلونسبتچېکشفاوضبط16.4.2
نړیوالونورمونواوقانونلهمخېیېڅارنهشوېوي.
دکورنیوچارووزارت
درشوتاواداريفسادپهټولواشکالوکېدپاموړکموالیراوستل16.5
دهغواشخاصونسبتچېلږترلږهلهیورسميکارمندرسه16.5.1
دولتيکارمندتهپهاړیکهکېوياودتېرکالپهجریانکېیېیو
رشوتورکړیويیاورڅخهرشوتغوښتلشويويپهتفکیکد:
.مجموع1
نارینهالف.
ښځینهب.
لویڅارنوايل
دهېواددنافذهقوانینودپېشبینۍلهمخېددولتدلوړ16.5.3
پوړوچارواکودپانګېدثبت،تدقیقاوارزونېسلنه. دچارواداره
حکومتولۍپهبنسټونوکېپهپراخهاوځواکمنهتوګهدافغانستاندګډوندنړیوالې16.8
پراخوالی
پهنړیوالوبنسټونوکېدافغانستاندرایېورکولوحقاود16.8.1
غړیتوبنسبتپهتفکیکد:
نړیوالبنسټونه.1
دکورنیوچارووزارت
شمولدټولولپارهدقانويناودزیږېدلودنېټېدثبتښهکالپورې،2030تر16.9
حقوقيهویتتهیهکول
.دثبتشووزېږونونوشمېر16.9.1
دنفوسودثبتاواحوالميلاداره
اطالعاتوتهدعامووګړودالرسيسڅخهډاډحاصلول،دميلقوانینواونړیوالو.16.10
تړونونورسهسمداسايسآزادیوڅخهمالتړ.
میاشتوکېدژورنالېستانو،دخربيرسنیود۱۲پهتېرو16.10.1
کارمندانو،دسوداګرواودبرشدحقوقوداتحادیودغړودقتل،برمته
کولو،اجباريورکېدو،پهخپلرسنیولواوځورولودپېښوشمېر.
داطالعاتواوفرهنګوزارت
تهدهغوقوانینو،مقررواوپالیسیوشمېرچېاطالعاتو16.10.2
عموميالرسسیتضمینکوي،کارورڅخهاخیستلشویاوتطبیق
شويدي.
داطالعاتواوفرهنګوزارت
داقتصادوزارت 120
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
دنړیوالوهمکاریوپهوسیلهپهټولوسطحوکېدظرفیتونودلوړوايلپهشمولدميل.الف16
جرمونوڅولهتاوتریخوايلڅخهمخنیویشویوي،دترهګرۍاومنظمو،بنسټونوځواکمنتیا
پهوړاندېمبارزهشوېوي
دپاریسدپېژندلوشووقواعدورسهسمدبرشيحقوقود1.الف.16
خپلواکوبنسټونوموجودیت.
دکورنیوچارووزارت
اوولسمه موخه: د بنسټیز انکشاف لپاره د تطبیقي وسایلو پياوړتیا، او د نړیوال مشارکت احیا کول
راټولولوپهبرخهکېدنړیوالمالتړاوداخيلظرفیتدلوړوايلدمالیاتواوعوایدود17.1
څخهپهاستفادهرسهدداخيلرسچینوپياوړتیااومنظمکول.
پرناخالصتولیدباندېدداخيلعوایدونسبت17.1.1 دمالیېوزارت
لهميلعوایدوڅخهدميلبودجېدمتویلتناسب17.1.2 دمالیېوزارت
مختلفورسچینوڅخهدهېوادلپارهدزیاتومايلمنابعوتنظیمولله17.3 دناخالصوداخيلتولیداتوڅخهدمستقیمېبهرنۍپانګونې17.3.1
ونډه
دسوداګرۍاوصنایعووزارت
دساینيسعلومو،ټکنالوجۍ،نوښتونواودمتقابلوتوافقشوورشایطوپهاساسدمعلوماتو17.6
موخهدشاملجنوب،جنوبشاملددرېاړخیزههمکاریوزیاتوالی.همدارنګهپهرشیکولوپه
موجودومیکانیزمونوکېدغورههمغږۍپهشمولڅوپهنړیوالهکچهدنړیوالېټکنالجۍمیکانیزمونه
آسانهکړي.
پههروسلنفروهستوګنوکېدثابتانټرنټدګډونوالو17.6.2
سلنهپهتفکیکد:
.رسعت1
دمخابراتواومعلومايتټکنالوجۍ
وزارت
دټکنالوجۍاوساینسدبانکفعالکولاودهغوظرفیتونوکالپورې2030تر17.8
جوړولچېلهمعلومايتاومخابرايتټکنالوجۍڅخهداستفادېوړتیالوړوي.
دهغهنفوسنسبتچېلهانټرنټڅخهګټهاخيل17.8.1
اومعلومايتټکنالوجۍدمخابراتو
وزارت
کالپورېدنړیوالوصادراتوپهډګرکېدهېواددصادراتودکچېلوړول2030تر17.11
اودافغانستاندصادراتودونډېدوهبرابرهکول.
دنړیوالدټولوصادراتوپهمجموعهکېدافغانستاند17.11.1
صادراتوونډه
وزارتدسوداګرۍاوصنایعو
داقتصادوزارت 121
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
د رهربۍ واحد شاخص ټارګيټ
دپالیسودهمغږيکولواونظمپهوسیلهدميلاقتصادځواکمنکول17.13 (يډالرامریکایډ)ملیارناخالصداخيلتولید17.13.1 دمالیېوزارت
دسرتاتیجیکګډوندتجربواورسچینوڅخهپهاستفادېرسهدعامه،عامهـ17.17
کول.خصويصاومدينمشارکتهڅولاوبهرته
دهغوپيسومقدارچېعامهاوخصويصمشارکتته17.17.1
(میلیونامریکایيډالر)تخصیصشوېدي
دمالیېوزارت
کالپورې،دظرفیتونودلوړولودمالتړدپروسېګړنديکولڅوپهټولو2020تر17.18
عاید،جنسیت،برخوکېلهکیفیت،ډاډاوموقعرسهسممثبتېشمېرېلوړېشېلکه
عمر،نژاد،قومیت،دمهاجرینووضعیت،معلولیت،جغرافیایيموقعیتاوداسېنورچېله
ميلخصوصیترسهتړاوولري.
دهغوشاخصونونسبتچېدجرییاتوپهتفکیکرسهپه17.18.1
ميلکچهتولیدشوي،لهمقاصدورسهرسلګوياودرسمياحصاییو
سمپهاحصاییويشمېروکېشاملشويداسايسپرنسیبونورسه
دي.
داحصايېاومعلوماتوميلاداره
دهغوهېوادونوشمېرچېدميلاحصاییېقانونیېد17.18.2
احصایېپهاسايساورسميپرنسیپونوکېشاملدی داحصايېاومعلوماتوميلاداره
ځواکمنتیاچېدبنسټیزانکشافدهغوموجودونوښتونوکالپورې2030تر17.19
پراختیااندازهکړياومخپرودههېوادونوکېدناخالصداخيلتولیدلپارهمتمموياود
ظرفیتونودلوړولومالتړوکړي.
دهغوټولورسچینوډالريارزښتچېمخپرودههېوادونو17.19.1
کېدظرفیتدلوړوايللپارهتخصیصورکړلشویدی.يېاومعلوماتوميلادارهداحصا
چېپهتېرولسوکلونوکېیې)الف(دهغوهېوادونونسبت17.19.2
سلنهدزېږون100)ب(دنفوساوهستوګنځيرسشامريشويوي
.سلنهدوفیاتوثبتولري80او
داحصايېاومعلوماتوميلاداره
داقتصادوزارت 122
دنورستانداقتصادی–اجتامعیپروفایل
رسچینې او مأخذونه:
دافغانستاندخلکودژوندانهدوضیعترسوی/ALCs-2017دملیاحصائیاومعلوماتیاداره
دافغانستاندملیاولویتونودبرنامولندیزNPPs –2016وزارتدسمربدمايل
کال1397دمايلوزارت–دوالیتیبودجهجوړولویریاست–دوالیتیبودجیپروفایل
ظرفیتونه بلقوه موجوده دوالیتونو زراعتیطرحیاو دوالیتونو موخه په وزارت–داقتصادیودی داقتصاد
کال1397
ميلجوړښتگدافغانستاندسولېاوپرمختANPDF–1400-1395وزارتاوداقتصادوزارتدمايل
1397داقتصادوزارت-داحصاییویمهموشاخصونوپیژندهملیکچهپه
پرمختیاییموخولنډهپیژندنهدافغانستاندA-SDGs -2030-2015وزارتداقتصاد
دوالیت په کچه :
دکرهڼیمالداریاواوبولګولوریاست
اقتصاداوخصوصیسکتور
احصاییریاست
اطالعاتواوفرهنګریاست
یریاستبریښنااوانرژ
دولتیپوهنتونریاست
خصوصیپوهنتونونوریاستونه
مستوفیتریاست
صنعتاوسوداګریریاست
عدلیریاست
مخابراتواوتیکنالوژیریاست
کارټولنیزوچارواومعلولینواوشهیدانوریاست
کوچیانوریاست
ورزشیامریت
ښځوچاروریاست
کانونواومعدنریاست
خونهسوداګریاوصنایعو
ګمرکریاست
دافغانستانبانکریاست
کلیواوپراختیاریاست
طبیعیپیښوپروړاندیدمبارزیریاست
ارشادحجاواوقافوریاست
