TAJEMNICE GDAńSKICH ULICZEK. WśRóD ZAWODOWCóW — GłóWNE MIASTO Podwale Przedmiejskie ul. Dluga ul. Boguslawskiego ul. Szeroka ul. Tkacka ul. Garbary ul. św. Ducha ul. Mariacka ul. Podkramarska ul. Plebania ul. Chlebnicka ul. św. Ducha Waly Jagiellońskie TARG WĘGLOWY ul. Ogarna ul. Ogarna ul. Piwna ul. Kaletnicza ul. Lawnicza ul. Pocztowa ul. Klesza ul. Lektykarska ul. Kozia Dlugi Targ ul. Grobla I ul. Zlotników ul. Tokarsk ul. Ta ul. Stągiewna Motlawa LAWA ul. Dlugie Pobrzeże ul. Powroźnicza ul. Pończoszników ul. Dziana ul. Chmielna ielna ❶ ❹ ❺ ❷ ❸ ❶ ❸ ❺ ❷ ❹ owocnych poszukiwań życzą: patroni medialni: Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z partnerami:
Transcript
Tajemnice Gdańskich Uliczek. Wśród zaWodoWcóW — GłóWne miasTo
Podwale Przedmiejskie
Podwale Przedmiejskie
ul. Chłodna
ul. Sempołowskiej
ul. Dolna
ul. Królikarnia
Podwale Przedmiejskie
ul. Łąkowa
ul. Ł
ąkow
a
ul. Łąkowa
ul. Sadowa
ul.
Szo
py
ul. Szafarn
ia
ul. Św
. Barb
ary
ul. Jaskółcza
ul. Jałm
użnicza
ul. Wróbla
ul. Radna
ul. Reduta Miś
ul. Reduta
Dzik
ul. Reduta Wyskok
ul. Reduta Wilk
ul. Śluza
ul. Kieturakisa
ul. Szczygła
ul. Zielona
ul. Fundacyjna
ul. Kamienna G
robla
ul. Kamienna G
robla
ul. Dobra
ul. Tr
akt ś
w. W
ojcie
cha
ul. Długa
ul. Bogusławskiego
ul. Szeroka
ul. P
ańsk
a
ul. Szeroka
ul. Szeroka
ul. Garncarska
ul. Elżbietańska
ul. K
owalska
ul. T
kack
a
ul. G
arba
ry
ul. św. Ducha
ul. Mariacka
ul. Podkramarskaul. Plebania
ul. Chlebnicka
ul. św. Ducha
Wał
y Ja
giel
loń
skie
TAR
GW
ĘGLO
WY
TARGDRZEWNY
GDAŃSKGŁÓWNY
DWORZEC PKS
PLACWAŁOWY
Ołowianka
Hucisko
ul. Ogarna
ul. Ogarna
ul. Toruńska
ul. Toruńska
ul. Jaglana
ul. Wspornikowa
ul. Owsiana
ul. Toruńska
ul. Świętej Trójcy
ul. Kocurki
ul. Piwna
ul. K
alet
nicz
aul
. Ław
nicz
a
ul. P
oczt
owa
ul. K
lesz
a
ul. L
ekty
kars
kaul
. Koz
ia
Długi Targ
ul. Świętojańska
ul. Świętojańska
ul. Straganiarska
ul. Lawendowaul. Tobiasza
ul.
Law
end
ow
a
ul. Katarzynki ul. Katarzynki
ul. Zamkowa
ul. Grodzka
ul. Czopowa
ul. Wartka
ul. Dylinki
ul. Osiek
Plac ObrońcówPoczty Polskiej
ul. Profesorska
ul.
Ole
jarn
a
ul. Na Piaskach
ul. Bielańska
ul. Stolarska
ul. Tartaczn
aul. Sieroca
ul. Sukiennicza
ul. Brow
arna
ul. Mniszki
ul. Rajska
ul. Rajska
ul. Rajska
ul. Korzenna
ul. Łagiewniki
ul. Łagiewniki
ul. Heweliusza
zaułek św. Bartłomieja
ul.
Po
dw
ale
Gro
dzk
ie
ul. Gnilna
ul.
3 M
aja
ul. Aksamitna
ul. Wałowa
ul. Wałowa
ul. Wałowa
ul. Krosna
ul. Karpia
ul. Stara Stocznia
ul. Rycerska
ul. Heweliusza
ul. Rybaki D
olne
ul. Rybaki G
órne
ul. G
robl
a I
ul.
Zło
tnik
ów ul
. Gro
bla
II
ul.
Gro
bla
IV
ul.
Gro
bla
III
ul.
Toka
rska
ul.
Min
ogi
ul.
Tan
det
a
ul. Podwale Staromiejskie
ul. Podwale Staromiejskie
ul. Podwale Staromiejskie
ul. Stągiewnaul. Długie Ogrody
ul. Angielska Grobla
ul. elbląska
Mot
ław
a
Mot
ław
a
Motława
NOWA M
OTŁAWA
NO
WA
MO
TŁA
WA
ul. D
ługi
e P
obrz
eże
ul.
Dłu
gie
Po
brz
eże
Targ
Ryb
ny
ul. P
owro
źnic
zaul
. Poń
czos
znik
ówul
. Dzi
ana
ul. C
hmie
lna
ul. C
hmie
lna
ul. Chmielna
ul. Ż
abi K
ruk
ul. L
asta
dia
ul. R
zeźn
icka
ul. R
zeźn
icka
ul.
Oko
po
wa
ul.
Oko
po
wa
ul. Na stoku
ul. Na stoku
ul. Biskupia
ul. Z
aroś
lak
❶
❹
❺
❷❸
❶ ❸
❺
❷
❹owocnych poszukiwań życzą:
patroni medialni:Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Zauważyliście zapewne, że ulice w najstarszych dzielnicach miasta swoje nazwy zawdzięczają przedstawi-cielomzawodów,któreodchodzą jużwzapomnienie, lubbudynkom,poktórychdziśniemanawetśladu.Gdańskjestbardzostarymmiastem,maponad1000lat.Kilkawiekówtemużyciewyglądałotuzupełnieina-czej.Towaryniebyłyprodukowanetakjakdziś–wfabrykach,leczbyływykonywaneręcznieprzezrzemieśl-ników i ich pomocników. Rzemieślnicy pracowali w zakładach zlokalizowanych zazwyczaj w tych samychbudynkach,wktórychmieszkalirazemzeswoimirodzinami.Osobywyrabiającepodobnetowaryczęstobu-dowałydomywsąsiedztwie.Dlategowstarychmiastach,takichjakGdańsk,mamyuliceKowalską,ZłotnikówczySzewską.Ichoćzawodyteniewymarły,tojednakwspółcześniepracawzakładzierzemieślniczymwyglądainaczejniżkiedyś.
Ul. Bogusławskiego 1UlicaBogusławskiegojestniezwykłazkilkuwzglę-dów. Po pierwsze z powodu nazwy. Jako jedy-na ulica na Głównym Mieście zawdzięcza mianokonkretnej osobie. Po drugie stoją przy niej – lubw jejnajbliższymsąsiedztwie–budynki szczegól-nieważnedlamieszkanekimieszkańcówGdańska:banki i teatry. Po trzecie ulica ma bardzo cieka-wą historię – kiedyś znajdowała się tu największagdańskasynagoga.
Początkowo ulica Bogusławskiego przebiegaławzdłużmurówiwałów,którechroniłymiastoprzedwrogami.WałyrozebranopodkoniecXIXwiekuinaichmiejscupowstałytakieulice,jakOkopowa,WałyJagiellońskie czy Wały Piastowskie. Ponieważ pier-wotnieprowadziładobramy,nosiłanazwę:BramaWyżynnaprzyWale.Około1800rokunazywanabyłaulicąPrzyUjeżdżalni–odbudynku,wktórymtrzymanokonie.StajnienaskrzyżowaniuzulicąOgarnąwzniesiono jużwXVwieku.W latach1616–1619zbudowanoceglanąstajnięiwozownię,przeznaczonedlakoniipojazdów.Przypominaotymrzeźbakoniazdobiącajedenzbudynków.Wdawnychczasach,gdyniebyłosamochodów,konieumożliwiałypodróżowanie.Przybudynkupowstałatakżeujeżdżalnia,zwanainaczejmaneżem,czyliniskibudynekodużejpowierzchnisłużącydona-ukijazdykonnej.Odniejwłaśniewzięłanazwęulica.JakwieciezpoprzednichGdańskichMiniatur,ulokowanewtymmiejscustajnieiwozownienazywanoDworemMiejskim.WXIXwiekuinapoczątkuXXznajdowałasięturemizastrażacka.Konienietylkoułatwiałypodróżowanie,aletakżeciągnęływozystrażackie,gdywmieściewybuchałpożar.Zczasemwierzchowcestałysięniepotrzebne,pojawiłysiętramwaje,apóźniejrównieżsamo-chody.Ujeżdżalniawcentrumzaczęłapodupadać.W1883rokujejostatniwłaściciele,WilhelmSzczersputowskiijegosiostraCharlotta,sprzedaliujeżdżalnięwrazzkilkomamniejszymibudynkami(wktórychulokowanebyłymieszkaniapracowników,stajnie,spichlerzzpasządlazwierząt)GdańskiejGminieŻydowskiej.Tazbudowaławtymmiejscuwspaniałąsynagogę,służącąŻydomdowspólnychmodlitw.
Wśród zaWodoWcóW — GłóWne miasTo
klaudiusz grabowski
❶
Ul. Bogusławskiego
4
Budowla miała blisko 60 metrów wysokości (to 20 dzisiejszych pięter). Była więc wyższa od wszystkichświątyńwmieściepozabazylikąMariackąikościołemśw.Katarzyny.WielkaSynagogauważanabyłazajednąznajpiękniejszychświątyńżydowskichwtejczęściEuropy.Niestetybudynektenniejestjużczęściąpanoramynaszegomiasta.Pozaledwie52latachistnieniasynagogazostałarozebranaw1939rokuprzeznazistów,którzydoszliwtedydowładzy.Naziściotwarcieokazywaliwrogośćmniejszościżydowskiej.Takąpostawęnazywamyantysemityzmem.WczasieIIwojnyświatowejzginęło6milionóweuropejskichŻydów.
Powojnieplac,naktórymstałaniegdyśsynagoga,długopozostawałpusty.Dopierowlatach2011–2014wzniesiono w tym miejscu wyjątkowy budynek – GdańskiTeatr Szekspirowski. Jego architekt, pochodzącyzwłoskiejWenecjiRenatoRizzi,stworzyłbardzociekawyprojekt,nawiązującydoformymiasta–budowlamamury,zaułki,placyki.Wyłożonymijasnymkamieniemschodamimożnadotrzećnatarasy,zktórychrozciągasiępięknywidoknamiasto.Budynekgłówny,wyposażonywotwieranydach,skrywawsobie,niczymszkatuła,niezwykłąscenę.JakożewteatrzeodbywasięFestiwalSzekspirowski,scenienadanokształt, jakimiaławte-atrachdziałającychwczasachSzekspira.WilliamSzekspir,uważanyza jednegoznajwybitniejszych twórcówteatralnych,żyłwlatach1564–1616wAnglii,zapanowaniaElżbietyI.Napisałwieleznanych,dodziśczytanychiwystawianychsztuk,takichjak:Hamlet,Król Lear,Otello,MakbetczyRomeo i Julia.Odgrywanojenascenachotoczonychztrzechstronmiejscamidlapubliczności.Zczasembudowanodookołagalerie-trybuny,bywięcejosóbmogłopodziwiaćspektakle.Takpowstałascena,którąnazwanoelżbietańską–odimieniakrólowej,miło-śniczkisztukiiteatru.DlaczegojednakwGdańskuwzniesionoteatrzescenąelżbietańską?
WXVIIwiekuprzyulicyBogusławskiegodziałałaSzkołaFechtunku.Fechtunektoinaczejszermierka,czy-li sztuka władania bronią białą (taką jak szpada czy szabla), służącą do walki wręcz. Budynek szkoły składałsięzniezadaszonegopodwórza,otoczonegogaleriami-trybunamidlapubliczności.Przyjednejztakichgaleriiznajdowałasięscena.WejściegłównebyłoprzyUjeżdżalni.Budynekpełnił funkcjęnietylkoszkoły,aletakżescenydlaróżnychpokazów:zwierząt,akrobatów,linoskoczków…Występowaliturównieżaktorzy.
W 1797 roku swój pokaz dała tutaj słynna trupa teatralna Truskolaskich, której największą gwiazdą byłaAgnieszkaTruskolaska.Aktorkaurodziłasięw1755rokuwWarszawie.Ponieważjejrodzinaniebyłazbytzamoż-na,Agnieszkaniezdobyławykształcenia.Wyróżniałasięjednakurodąi,jaksięwkrótceokazało,niesamowitymtalentem.Wwieku15latwyszłazamążzaTomaszaTruskolaskiego,aktoraireżysera,którypisałtakżedramaty.Jegonajwiększązasługąbyłojednakwprowadzeniemłodejżonynascenę.Wskazówekdotyczącychgryaktor-skiejudzielałyjejksiężne:IzabelaCzartoryskaiIzabelaLubomirska,którewczasieswoichzagranicznychpodróżywidziałyspektakleparyskichgwiazd.Agnieszkapodbiłasercapubliczności,zachwyconejjejsubtelnymirysami,pięknymioczami,gracjąigłosem.Stałasięprawdziwągwiazdą,aojejwzględyiprzyjaźńzabiegalinajbogatsiinajbardziejwpływowimężczyźni.WśródnichbyłsamkrólStanisławAugustPoniatowskiijegobratKazimierz.OromansachaktorkiplotkowałacałaWarszawa.OdksięciaKazimierzaPoniatowskiegoAgnieszkamiałaotrzy-maćluksusowypałacyk,wktórymznajdowałasięwannawkształciemuszli,wykładanamasąperłową.Aktorkazażywaławniejkąpieliwwodziezmieszanejzwonnościami,takimijakkosztownaambra.
Ul. Długa 72Ulica Długa była niegdyś najważniejszą ulicąwmieście.Tędydomiastawjeżdżalikrólowiewrazzmałżonkami,dziećmiilicznymorszakiem.Ztegopowodu przestrzeń pomiędzy Bramą WyżynnąaBramąZielonąnazywamydziśDrogąKrólewską.Przy Długiej powstały wspaniałe kamienice i naj-ważniejsze budynki. Należy pamiętać, że nazwaulicyodnosiłasiękiedyśtakżedoDługiegoTargu.
Pomiędzy Bramą Wyżynną a Bramą Złotą (lubDługouliczną)znajdujesiębudynekKatownizWie-żąWięzienną. Początkowo budowla miała charak-ter obronny, zabezpieczała dodatkowo GłówneMiasto przed atakiem wrogów od strony zachod-niej.Wlatach1586–1603obiektprzekształconowwięzienie.Znalazłysiętucele,salasądowaorazsalatortur.DonajgorszychcelnależałapozbawionaokienNoraŻmii,usytuowanapodschodami.Nazwyinnychcelto:Zając,Kaczka,Sowa,Kain,Kogut,Lis,Wilk,Kruk,Wieprz,WółiBaran.Budynekozdobionorzeźbamiprzedsta-wiającymistrażnikówmiejskich.Najciekawsza rzeźbaznajdujesię jednakodstronydziedzińca:przedstawiamężczyznę…bezgłowy.Umieszczeniebezgłowejpostacitłumaczonolegendą.
Córkakata,Sydonia,zakochałasięwdowódcystrażników.Mężczyznanieodwzajemniałuczućdziewczyny,więctapostanowiłasięzemścić.Wykradłakluczedocelwięziennychiuwolniłanajgroźniejszychprzestępców.Odpowiedzialnośćzatoponiósłdowódcastrażników,któregoskazanonaśmierć.Katzdemaskował jednakdziałaniacórkiizapowiedziałSydonii,żeniewykonawyroku.Żądnazemstydziewczynaotrułaojcaiwjegostroju,nierozpoznanaprzeznikogo,ścięłamieczemswojegoniedoszłegokochanka.Byłtoostatnipodstęp-nyuczynekSydonii.Prawdaszybkowyszłana jaw idziewczynęza jejniecneczynyspalononastosie.Abyupamiętnić niewinnego strażnika, jego bezgłową postać trzymającą klucze umieszczono nad dziedzińcemKatowni.Konserwatorzy,zapewnenieznającytej legendy,przytwierdzilidotułowiagłowę, leczmocowaniebyłozasłabeigłowaodpadła.
NaTarguWęglowym wykonywano też wyroki za uprawianie czarów i magii. Osoby skazane, najczęściejkobiety,palononastosie.NaszczęściewGdańskutakiewyrokizapadałybardzorzadko.Ostatniąofiarąpo-mówieńoczarybyła88-letniaAnnaKrüger,którąsąsiedzioskarżyli,ponieważwokolicyzaczęłopadaćbydło.Staruszkęspalonow1659roku.
PrzyTarguWęglowymniemajużśladupomiejscuegzekucji.Jegonazwanawiązujedoopału,którymtuhandlowano.MiejscetobyłoteżokreślanejakoPlacDominikański,ponieważodbywałsiętuJarmarkDomini-kański.TrzeciąnazwąnadawanątargowijestPlacTeatralny.Totutajstanąłpierwszyteatrmiejski,wybudowanywlatach1799–1801.Itowtymwłaśnieteatrzewroku1811wystąpiłwrazzzespołemWojciechBogusław-ski.Trupadała21przedstawień,naktóreskładałosię25utworów.ZWarszawyprzyjechałozBogusławskimczternastuaktorówipięćaktorek.Chóriorkiestręwynajętonamiejscu.Granowwiększościutworyoperowe.UlubieńcempublicznościstałsięAlojzyŻółkowski,którydebiutowałwzespoleAgnieszkiTruskolaskiej.Żół-kowskibyłuznanymaktoremkomediowym.Wjegośladyposzływszystkiejegodzieci:Nepomucena,Lucjani Alojzy. Również zdobyły sławę i uznanie publiczności. Dla zespołu Bogusławskiego pobyt w Gdańsku niebyłdokońcaudany.WtymczasietrwaływojnynapoleońskieiGdańskporazpierwszywhistoriiogłoszonoWolnymMiastem.Doteatruprzychodziligłównieżołnierze.Niesprzedanooczekiwanejliczbybiletów,asamdyrektormocnosięrozchorował.PomimostratfinansowychichorobyBogusławskidobrzewspominałpobytwGdańsku.
Zpowodówtechnicznychw1934rokuteatrnaTarguWęglowymrozebrano,anajegomiejscupostawiononowy budynek, nawiązujący formą do wcześniejszego. Nowa budowla kształtem przypominała młynek dokawyitakteżbyłanazywana.W1945rokugmachteatruzostałpoważniezniszczony.Powojnieniezdecydo-wanosięnajegoodbudowę,leczwlatach1962–1966wzniesiononowoczesnybudynekteatralny.Wykorzy-stanoprzytymocalałeelementystalowejkonstrukcjiwidowni.Nowybudynekzdużą liczbąokienzaczętozkoleinazywaćakwarium.DodziśsłużywidzomjakoTeatrWybrzeże.
AbyprzywrócićpięknoulicyDługiejipozostałychulicGłównegoMiasta,potrzebnabyłapracawieluosób:urbanistów,architektów,stolarzy,cieśli,kamieniarzy,murarzy,sztukatorów,tynkarzy,dekarzy,snycerzy,kowa-li iwielu innych.Doodbudowywłączyli się równieżartyści i artystki.Rzeźbiarzewymodelowali zniszczonerzeźbyipłaskorzeźby.Malarzepokrylielewacjekamienicnowymidekoracjami.Wśródmalowidełmożemyzo-baczyćwizerunkiosóbwykonującychróżnezawody.NaDługiej1widzimyprzekupkihandlującedrobiemija-jami.Kobietymająbiałe,koronkoweczepce.NaDługiej16przedstawionomarynarzyiosobyzwiązanezmo-rzem.ZkoleiDługą54ozdabiająmedycyiaptekarze.Kamienicanumer72jestnazywanaaktorską,ponieważudekorowanojąportretamiosóbzwiązanychzteatrem:WojciechaBogusławskiegoiAlojzegoŻółkowskiego(poznanychwtrakcietegospaceru)orazHelenyModrzejewskiej.Modrzejewskabyłapierwsząpolskąaktorką,którazyskałasławęzagranicą.Występowałanascenachbrytyjskichiamerykańskich.DoStanówZjednoczo-nychwyjechaław1876rokuwrazzeswoim15-letnimsynemRudolfem.Helenamiaławówczas36lat,odmło-dziłasięjednakosześćlatiutrzymywała,żeRudolfjestjejbratem.Nauczyłasięjęzykaangielskiegoiodniosławielkisukces,wdużejmierzedziękiwystępomwdramatachSzekspira.KarieręwAmerycezrobił takżesynHeleny.Rudolfzostałinżynierem,kształciłsięwParyżu,stolicyFrancji,izasłynąłzbudowymostówiliniikolejo-wych,położonychwgórzystychterenach.
Wróćmy jednak na ulicę Długą.W kamienicy pod numerem 72 mieszkały prawdziwe sławy, wśród nichKalinaJędrusik,jednaznajwiększychgwiazdpolskiegoteatruikinalat60.i70.XXwieku.Jędrusikwlatach50.byłaaktorkąTeatruWybrzeżeimieszkaławGdańsku.
Ul. Kaletnicza 3WiększośćbocznychuliczeknaGłównymMieścienie została odbudowana. Stało się tak, ponieważprojektanci: architekci i urbaniści, kierowali sięprzede wszystkim dobrem przyszłych mieszkań-cówimieszkanek.GłówneMiastozaprojektowanojako nowoczesne osiedle, z dużymi, obszernymipodwórkami między budynkami, dzięki czemuwszystkie pokoje zostały odpowiednio oświetlo-ne. Podwórka są duże i przewiewne, obsadzonekrzewamiidrzewami.Niemożnabyłobyzapewnićmieszkańcomtakichwarunków,gdybyzrekonstru-owanoboczneuliczki.Zdecydowanosię jednaknaodbudowękilkuznich,wmiejscach,gdziebyłoszerzej–np.przyulicyGarbaryiprzyTkackiej–orazwmiejscachodużychwalorachturystycznych.OdbudowanouliczkęKaletniczą,ponieważwidoknakościółMariackizulicyDługiejuznanozaszczególniepiękny.NazwaulicyKaletniczejnawiązujedopracującychtukiedyśkaletników,czylirzemieślników,którzywykonywalizeskórytakieprzedmioty, jaktorebki,sakiewki,paskiczyportfele(takzwanągalanterię).Współcześnieniemawtymmiejscuzakładówkaletniczych,zatonakamienicynumer3możemyzobaczyćscenęzpiekarni.Przed-stawiapiekarza,któryszufląnadługimkijuwyciągazpiecabułki.Nastołachwokółniegowidniejągotowewy-pieki:dużeokrągłekołacze.PłaskorzeźbęwykonałprofesorAlfredWiśniewski.Zjegopracąwiążesięanegdota.
Ul. Piwna 50Ulica Piwna zawdzięcza swą nazwę piwu jopej-skiemu.Pierwotnienazywałasięwłaśnie Jopejska.Jopa była rodzajem chochli, którą posługiwanosięprzyprodukcjitegonapoju.KiedyśulicePiwnaiChlebnickastanowiły jednąulicę,ale jużw1449roku odnotowano po raz pierwszy dwie oddziel-nenazwy.Mieszkalitubrowarnicywarzącypiwo.Na początku XVII wieku na końcu ulicy wzniesio-no wspaniały budynek Wielkiej Zbrojowni, którypowstał tam, gdzie stały wcześniej mury miejskie,Baszta Łaziebna i łaźnia. Budowla służyła jako ar-senał, czyli magazyn broni. O przeszłości Wiel-kiej Zbrojowni świadczy bogata dekoracja fasad(głównychścianbudynku).Szczyty(zwieńczeniedachu)poobustronachozdobionesąrzeźbamiimedalio-namiprzedstawiającymiżołnierzyiwojowników.Możemyrozpoznaćwśródnichpikinierów,halabardników
Ul. Pończoszników 8PomimożeulicaPończosznikówniezostałaodbu-dowana w pierwotnym kształcie, jest jedną z cie-kawszychuliczeknaGłównymMieście.Jejpierwszanazwa brzmiała: Przy Motławie, później określanoją mianem ulicy przy Chlebnickiej, by ostateczniew 1459 roku nazwać ją Wielką Spodniarską – odrzemieślników,którzyprodukowaliobcisłespodnie.Skoro była Wielka Spodniarska, to gdzieś musia-ła być też Mała. Istotnie, była i to bardzo blisko.MałaSpodniarskatoobecnieulicaDziana, łączącaChlebnickązMariacką.UlicaDziananawiązujedodzianiny,czylirodzajumateriału,zktóregowyrabiasięspodniei inneczęścigarderoby.Dziana,zanimzostała nazwana Małą Spodniarską (w 1459 roku),określanabyłajakoNoweGrzęzawisko.MianoStaregoGrzęzawiskanadanouliczcepołożonejbliżejkościołaMariackiego.ObecnienosionanazwęGrząskiej.
Rekonstrukcja zabudowy ulicy Chlebnickiej rozpoczęła się w 1959 roku, czyli w kilka lat po odbudowa-niuDługiejiDługiegoTargu,apracewykończeniowefasadtrwałyażdo1970.Nazakończenierobótposta-nowionoupamiętnićosoby,którepołożyłyszczególnezasługipodczasprzywracaniaulicydawnegoblasku.Wykorzystanodotegopięćarkadpodcieniakamienicypodnumerem20(podcieńtorodzajotwartegonazewnątrzpomieszczeniawdolnejkondygnacjibudynku;podcieniewykorzystywanowcelachhandlowych,ułatwiałyteżprzejściewwąskichuliczkach).Wzworniki(czylinajwyższepunkty)łukówarkadwmurowanopodobiznytwórców.OdfrontuumieszczonowizerunekRyszardaMassalskiego,miejskiegokonserwatoraza-bytków–konsultantadosprawhistoriiarchitektury,zboku:ZdzisławaBary–generalnegoprojektantawy-strojuGłównegoMiasta,BarbaryRoll–wojewódzkiegokonserwatorazabytków,AdamaSmolany–rzeźbiarza,doradcyplastycznegowdziedzinierzeźby,aodtyłuJanaKlincewicza–inspektoranadzorubudowlanego.
• Pierwszy tramwajwGdańskuuruchomionow1873 roku.Byłpojazdemkonnym.Wierzchowceciągnęływozyporuszającesięposzynach.Tramwajelektrycznyzacząłjeździćw1896roku.
• PierwszyFestiwalSzekspirowskiodbyłsięwGdańskuw1997roku.• Do budowy Teatru Szekspirowskiego użyto blisko 800000 cegieł. Wykonano je w fabryce w Holandii,
Bibliografia:200 lat teatru na Targu Węglowym,red.J.Ciechowicz,Gdańsk2004.BogusławskiW.,Dzieje Teatru Narodowego,Warszawa1820.Dekoracje architektoniczne Gdańska, t. I:Główne Miasto – fresk, sgraffito, mozaika, ceramika, red.J.Kriegseisen,Gdańsk2016.Encyklopedia Gdańska,red.B.Śliwiński,Gdańsk2012.GrabowskiK.,Gdańskie Miniatury. Style architektoniczne w Gdańsku,Gdańsk2016.Katalog zabytków sztuki. Gdańsk, Główne Miasto,red.B.Roll,I.Strzelecka,Warszawa2006.Mieszczaństwo gdańskie,red.S.Salmonowicz,Gdańsk1997.Studia z historii sztuki i kultury Gdańska i Europy Północnej. Prace poświęcone pamięci Doktor Katarzyny Cieślak,red.J.Friedrich,E.Kizik,Gdańsk2003.
10
Wspomnienia z odbudowy Głównego Miasta,t.I,red.I.Trojanowska,Gdańsk1997.WernichowskaB.,KozłowskiM.,Almanach piękności,Warszawa1988.
Zezwala się na dowolne wykorzystanie treści pod warunkiem wskazania autorów/ek Klaudiusz Grabowski,InstytutKulturyMiejskiej,jakoautorów/ekorazzachowanianiniejszejinformacjilicencyjnejtakdługo,jaktylkonautworyzależnebędzieudzielanatakasamalicencja.
