พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร

โดย นางสาวณฐชยา วฒมาปกรณ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาชมชน

ภาควชาจตวทยาและการแนะแนว บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2556 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ

สมดกลาง

พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร

โดย นางสาวณฐชยา วฒมาปกรณ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาชมชน

ภาควชาจตวทยาและการแนะแนว บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2556 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ

สมดกลาง

PROFESSIONAL NURSES’S CARING BEHAVIOR FOR THE PATIENTS SAFETY IN KASEMRAD HOSPITAL GROUP

By Miss Nutchaya Wuthimapagron

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Master of Arts Program in Community Psychology

Department of Psychology and Guidance Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2013 Copyright of Graduate School, Silpakorn University

สำนกหอ

สมดกลาง

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “ พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ” เสนอโดย นางสาวณฐชยา วฒมาปกรณ เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาชมชน

....................................................................... (รองศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย วนท..........เดอน.................... พ.ศ.............

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. อาจารย ดร.นงนช โรจนเลศ 2. อาจารย ดร.อาดม นละไพจตร คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ .................................................... ประธานกรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.นวลฉว ประเสรฐสข) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.อรทพา สองศร) (อาจารย ดร.นงนช โรจนเลศ) ............/......................../.............. ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ (อาจารย ดร.อาดม นละไพจตร) ............/......................../..............

สำนกหอ

สมดกลาง

จ

52256302 : สาขาวชาจตวทยาชมชน ค าส าคญ : พฤตกรรมการดแลความปลอดภย / พยาบาลวชาชพ / ความปลอดภยผปวย / ความตระหนกในความ

ปลอดภย / การบรการดวยใจ / ความผกพนตอวชาชพ / แรงสนบสนนทางสงคม ณฐชยา วฒมาปกรณ : พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : อ.ดร.นงนช โรจนเลศ และ อ.ดร.อาดม นละไพจตร. 194 หนา. การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาระดบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย , ความตระหนกในความปลอดภยของผปวย, การบรการดวยใจ, ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคมของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร 2) เปรยบเทยบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ โดยจ าแนกตาม อาย, ระดบการศกษา, ประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ , แผนกทปฏบตงาน และประสบการณการไดรบการฝกอบรมดานการดแลความปลอดภยผปวย 3) ศกษาปจจยทสามารถท านายพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ ไดแก ความตระหนกในความปลอดภยผปวย, การบรการดวยใจ, ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคม กลมตวอยางทใชในการวจย คอ พยาบาลวชาชพทผานการทดลองงานแลว ของโรงพยาบาลในเครอเกษมราษฎรจ านวน 4 แหง (โดย ไมรวมพยาบาลวชาชพทด ารงต าแหนงหวหนาหอผปวยขนไป) จ านวน 206 คน โดยใชวธการสมกลมตวอยางแบบแบงชน เครองมอทใชในการวจย คอ แบบสอบถามทผวจยสรางขน สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คารอยละ (%) คาเฉลย (x) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ทดสอบคาท (t-test) วเคราะหความแปรปรวน ทางเดยว (One Way ANOVA) และวเคราะหการถดถอยพหคณตามล าดบความส าคญของตวแปรทน าเขาสมการ (Stepwise Multiple Regression Analysis) ผลการวจยพบวา

1. ความตระหนกในดานความปลอดภยของผปวยของพยาบาลวชาชพ อยในระดบมากทสด พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย, การบรการดวยใจ, ความผกพนตอวชาชพ และการไดรบแรงสนบสนนทางสงคมอยในระดบมาก

2. ผลการวเคราะหเปรยบเทยบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ จ าแนกตามอาย, ระดบการศกษา, ประสบการณการปฎบตงาน, แผนกทปฏบตงาน และประสบการณทไดรบการอบรม ดานความปลอดภยทแตกตางกน พบวาพยาบาลวชาชพมพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยไมแตกตางกน

3. ความตระหนกในความปลอดภยผปวย และการบรการดวยใจ สามารถรวมกนท านายพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพไดรอยละ 61.2 อยางมนยส าคญทสถต .001

ภาควชาจตวทยาและการแนะแนว บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ลายมอชอนกศกษา............................................................... ปการศกษา 2556 ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. ..................................................... 2. .....................................................

สำนกหอ

สมดกลาง

ฉ

52256302 : MAJOR : COMMUNITY PSYCHOLOGY KEY WORD : PROFESSIONAL NURSES / CARING BEHAVIOR / PATIENTS SAFETY / AWARENESS OF NURSES'S SAFETY CARING BEHAVIOR / SERVICE MIND / PROFESSIONAL COMMITMENT / SOCIAL SUPPORT NUTCHAYA WUTHIMAPAGRON : PROFESSIONAL NURSES’S CARING BEHAVIOR FOR THE PATIENTS SAFETY IN KASEMRAD HOSPITAL GROUP. THESIS ADVISORS : NONGNUCH ROTJANALERT, Ed.D., AND ADAM NEELAPAIJIT, Ed.D. 194 pp. The purposes of this research were 1) to study the level of professional nurses's caring behavior, awareness of safety caring behavior, service mind, professional commitment and social support of professional nurses in Kasemrad Hospital Group. 2) to compare professional nurses's caring behavior in Kasemrad Hospital Group as classified by age, educational level, work as nurse experience, department and safety caring behavior training experience and 3) to determine awareness of safety caring behavior, service mind, professional commitment and social support of professional nurses in Kasemrad Hospital Group as the predictors of nurses's caring behavior in Kasemrad Hospital Group. The samples were 206 professional nurses in four branches of Kasemrad Hospital Group (without the position more than head of department) derived by stratified random sampling technique. Instruments used to collect the data with questionnaires constructed by the researcher. Data were analyzed for percentage (%), mean (x), standard deviation (S.D.), t-test, One Way ANOVA and Stepwise Multiple Regression Analysis. The result found that : 1. Awareness of safety caring behavior of nurses in Kasemrad Hospital Group was at the very high level. Professional nurses's caring behavior, service mind, professional commitment and social support were at the high level. 2. Professional nurses's caring behavior of nurses in Kasemrad Hospital Group as classified by age, educational level, work as nurse experience, department and safety caring behavior training experience were not statistical difference. 3. Awareness of safety caring behavior and service mind were predicted professional nurses's caring behavior in Kasemrad Hospital Group at 61.2% with statistical significance at .001 Department of the Psychology and Guidance Graduate School, Silpakorn University Academic Student's signature ................................................................. Year 2013 Thesis Advisors' signature 1. ..................................... .................. 2. ...........................................................

สำนกหอ

สมดกลาง

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบน ผวจยไดรบความเมตตา กรณาอยางดยงจาก อาจารย ดร.นงนช โรจนเลศ และอาจารย ดร.อาดม นละไพจตร ซงเปนอาจารยผควบคมวทยานพนธทไดสละเวลาอนมคายง ใหค าปรกษาแนะน า ตลอดจนตรวจสอบแกไขขอบกพรองผดพลาดตางๆ ตลอดระยะเวลาในการท าวทยานพนธฉบบน ผวจยขอกราบขอบพระคณไว ณ โอกาสน และขอกราบขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารย ดร.นวลฉว ประเสรฐสข ซงเปนประธานสอบวทยานพนธในครงน และยงไดใหก าลงใจแกผวจยเสมอมา รวมถงคณาจารยภาควชาจตวทยาและการแนะแนว คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากรทกทาน ทไดประสทธประสาทวชาความร และสรางเสรมแนวความคดอนเปนประโยชนสงสดตอการท าวทยานพนธในครงน ขอกราบขอบพระคณผชวยศาสตราจารย ดร.อรทพา สองศร คณบด คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสยาม ซงเปนผทรงคณวฒทไดใหความกรณาสละเวลาอนมคายงใหค าปรกษา แนะน า และตรวจสอบ แกไขขอบกพรองตางๆ ในการท าวทยานพนธฉบบนจนส าเรจลลวงไดดวยด ขอขอบพระคณเจาหนาทประธานบรหารเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ผอ านวยการโรงพยาบาล คณะผบรหาร และพยาบาลวชาชพประจ าโรงพยาบาลเกษมราษฎร สาขารตนาธเบศร สาขาบางแค สาขาสขาภบาล 3 และสาขาสระบร ทสละเวลาและใหความรวมมอเปนอยางดในการเกบขอมลส าหรบการท าวทยานพนธครงน ขอร าลกถงในพระคณของคณพอ ผอ.ประดบ คณแมสรย วฒมาปกรณ ครอบครววฒมาปกรณ และครอบครวอมแสงจนทร ทไดปลกฝงใหผวจยเหนความส าคญของการศกษา คอยหวงใย และเปนก าลงใจ ใหค าปรกษา และมอบความชวยเหลอในทกๆ ดานใหแกผวจยมาตลอดทงชวต ขอขอบพระคณอาจารยดวงพร อมแสงจนทร คณชลวทย วนจฉยและครอบครววนจฉยทกทานทไดใหความเมตตา ใหค าปรกษา เปนก าลงใจ และใหความชวยเหลอเปนอยางด ทายทสด คณคาและประโยชนทเกดจากวทยานพนธฉบบน ผวจยขอบชาพระคณบดา มารดา ครอาจารย ตลอดจนผมพระคณทกทานทมอบสตปญญา และสงทดทสดในชวตใหแกผวจยเสมอมา ท าใหผวจยไดพบกบความส าเรจตามทมงหวงไว

ช

สำนกหอ

สมดกลาง

ซ

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย.................................................................................................. ง บทคดยอภาษาองกฤษ............................................................................................. จ กตตกรรมประกาศ................................................................................................... ฉ สารบญตาราง.......................................................................................................... ญ บทท 1 บทน า ............................................................................................................ 1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา .................................................... 1 วตถประสงคของการวจย .......................................................................... 7 ปญหาของการวจย .................................................................................... 8 สมมตฐานการวจย .................................................................................... 8 ขอบเขตการวจย ........................................................................................ 9

นยามศพทเฉพาะ ...................................................................................... 11 ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากงานวจย .................................................... 15

2 แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ ......................................................... 17 ตอนท 1 แนวคดเกยวกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ............. 18

ความหมายของพฤตกรรม ........................................................... 18 ประเภทของพฤตกรรม ................................................................ 18 พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยตามทฤษฎการดแลมนษย ของวตสน ................................................................................... 19 ลกษณะงานดานการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ 31 ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย .............. 36 ทฤษฎทเกยวของกบการดแลผปวยแบบองครวม ........................ 38 การดแลผปวยแบบองครวม.... .................................................... 51

สำนกหอ

สมดกลาง

ฌ

บทท หนา

ตอนท 2 บรบทของโรงพยาบาลเกษมราษฎร ......................................... 53 นโยบายและปรชญาการบรการ ................................................ 53 วสยทศน .................................................................................. 53 พนธกจ ..................................................................................... 53 ลกษณะการประกอบธรกจ ....................................................... 55 ตอนท 3 แนวคดเกยวกบความตระหนกในความปลอดภยผปวย ............. 57 ความหมายของความตระหนก ................................................. 57 ปจจยทสงผลตอความตระหนก ................................................ 60 การวดความตระหนก ............................................................... 62 รายละเอยดตวแปรปจจยทมผลตอการเกดความตระหนก ........ 62 งานวจยทเกยวของ ................................................................... 64 ตอนท 4 แนวคดเกยวกบการบรการดวยใจ ............................................. 65 ความหมายของการบรการดวยใจ ............................................. 65 แนวคดเกยวกบการบรการดวยใจ ............................................. 66 งานวจยทเกยวของ ................................................................... 68 ตอนท 5 แนวคดเกยวกบความผกพนตอวชาชพ ..................................... 69 ความหมายของความผกพนตอวชาชพ ..................................... 69 องคประกอบและการวดความผกพนตอวชาชพ ....................... 71 งานวจยทเกยวของ ................................................................... 73 ตอนท 6 แนวคดเกยวกบแรงสนบสนนทางสงคม .................................. 74 ความหมายของแรงสนบสนนทางสงคม .................................. 74 ชนดของแรงสนบสนนทางสงคม ............................................. 75 แหลงทมาของแรงสนบสนนทางสงคม .................................... 77 ประสทธภาพของแรงสนบสนนทางสงคม ............................... 78

สำนกหอ

สมดกลาง

ญ

บทท หนา

งานวจยทเกยวของ ................................................................... 80 ตอนท 7 งานวจยทเกยวของกบขอมลสวนบคคลทเกยวของกบ พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ................................... 81 กรอบแนวคดการวจย .............................................................................. 86 3 วธด าเนนการวจย..................................................................................... 87 ประชากร และกลมตวอยาง ...................................................... 87 ตวแปรทศกษา .......................................................................... 88 เครองมอทใชในการวจย .......................................................... 90 การสราง และพฒนาเครองมอ .................................................. 95 การเกบรวบรวมขอมล.............................................................. 96 การวเคราะหขอมล ................................................................... 97 4 ผลการวเคราะหขอมล ............................................................................. 98 ตอนท 1 ผลการวเคราะหขอมลสวนบคคล ............................... 101 ตอนท 2 การวเคราะหคาระดบพฤตกรรมการดแลความปลอดภย, ความตระหนกในความปลอดภย, การบรการดวยใจ, ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคม ........ 103 ตอนท 3 การวเคราะหการเปรยบเทยบความแตกตางของ พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาล วชาชพจ าแนกตามขอมลสวนบคคล ................................. 104 ตอนท 4 วเคราะหปจจยทสงผลตอการพฤตกรรมการดแล ความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ จากตวแปร ความตระหนกในความปลอดภย, การบรการดวยใจ, ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคม ........ 110

สำนกหอ

สมดกลาง

ฎ

บทท หนา

5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ ........................................ 114 สรปผลการวจย ........................................................................ 114 อภปรายผลการวจย .................................................................. 117 ขอเสนอแนะของการวจย ......................................................... 136 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป................................ 138 รายการอางอง......................... .................................................................................. 139 ภาคผนวก................................................................................................................. 155 ภาคผนวก ก แบบสอบถามทใชในการท าวจย ......................................... 156 ภาคผนวก ข ระดบคาเฉลยรายขอของแบบสอบถาม ............................... 179 ประวตผวจย.............. ............................................................................................... 194

สำนกหอ

สมดกลาง

ฌ

สารบญตาราง

ตารางท หนา 1 ตารางแสดงจ านวนกลมตวอยางพยาบาลวชาชพ ................................... 88 2 ตารางแสดงการวเคราะหขอมลสวนบคคล ของกลมตวอยาง ................. 101 3 ตารางแสดงคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบวเคราะหคาระดบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย, ความตระหนกในดานความปลอดภย, การบรการดวยใจ, ความผกพนตอวชาชพ และการไดรบแรงสนบสนนทางสงคม ........ 103 4 ตารางแสดงคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบพฤตกรรมการดแลความปลอดภย จ าแนกตามอาย....... 104 5 ตารางแสดงการเปรยบเทยบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของกลมตวอยางจ าแนกตามอาย ...................................................... 105 6 ตารางแสดงคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของกลมตวอยาง จ าแนกตามระดบการศกษาสงสด ..................................................... 105 7 ตารางแสดงการเปรยบเทยบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของกลมตวอยาง จ าแนกตามระดบการศกษาสงสด ......................... 106 8 ตารางแสดงคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของกลมตวอยาง จ าแนกตามประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ .... 107 9 ตารางแสดงการเปรยบเทยบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของกลมตวอยาง จ าแนกตามประสบการณการปฏบตงาน ............... 107 10 ตารางแสดงคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบ พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ตามแผนกทปฏบตงาน ............ 108

สำนกหอ

สมดกลาง

ฏ

ตารางท หนา

11 ตารางแสดงการเปรยบเทยบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของกลมตวอยาง จ าแนกตามแผนกทปฏบตงาน .............................. 109 12 ตารางแสดงการเปรยบเทยบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของกลมตวอยาง จ าแนกตามขอมลสวนบคคลดานประสบการณ การไดรบการฝกอบรม ..................................................................... 109 13 ตารางแสดงการวเคราะหสมประสทธสหสมพนธระหวางพฤตกรรมการ ดแลความปลอดภยผปวย (Y) ความตระหนกดานความปลอดภย ของผปวย (X1), การบรการดวยใจ (X2), ความผกพนตอวชาชพ (X3) และการไดรบแรงสนบสนนทางสงคม (X4) ของพยาบาลวชาชพ .... 110 14 ตารางการวเคราะหถดถอยพหคณของ ความตระหนกดานความปลอดภย (X1), ดานการบรการดวยใจ (X2), ความผกพนตอวชาชพ (X3) และการไดรบแรงสนบสนนทางสงคม (X4) เพอท านายพฤตกรรม การดแลความปลอดภยผปวย (Y) ของพยาบาลวชาชพ .................... 112 15 ตารางแสดงคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ เครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรแยกเปนรายขอ .................................. 180 16 ตารางแสดงคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบดานความตระหนกในความปลอดภยผปวยของ พยาบาลวชาชพเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร แยกเปนรายขอ ........ 183 17 ตารางแสดงคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบดานการบรการดวยใจของพยาบาลวชาชพ เครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร แยกเปนรายขอ ................................. 186

สำนกหอ

สมดกลาง

ฐ

ตารางท หนา 18 ตารางแสดงคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบดานความผกพนตอวชาชพของพยาบาลวชาชพ เครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร แยกเปนรายขอ ................................. 188 19 ตารางแสดงคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบดานแรงสนบสนนทางสงคมของพยาบาลวชาชพ เครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร แยกเปนรายขอ ................................. 191

สำนกหอ

สมดกลาง

1

บทท 1 บทนา

ความเปนมาและความสาคญของปญหา

โรงพยาบาลเปนสถานทใหบรการหลกทางดานการรกษาพยาบาล และผปวยทเขามา รบการรกษาในโรงพยาบาลยอมตองการการดแลรกษาทมประสทธภาพ แตผ ปวยมโอกาสรบ ความผดพลาดทเกดจากการมาใชบรการได เชน อบตเหตตางๆ, การตดเชอภายในโรงพยาบาล, ความผดพลาดจากการสอสาร, ความผดพลาดจากการใหยา , ความผดพลาดจากการผาตด เปนตน ซงมโอกาสเกดขนไดในสถานพยาบาลทจะกอใหเกดอนตราย เนองจากมความเกยวของโดยตรง กบชวตของผปวย ความผดพลาดทเกดขนจงสงผลเสยรายแรง อาจนาไปสความเจบปวด, ความทกขทรมาณ, การบาดเจบ, การพการ หรอการสญเสยชวตและทรพยสนตามมาได นอกจากนการพกรกษาตวในโรงพยาบาลถอเปนสถานการณวกฤตของผปวย กอใหผปวยเกดความเครยด ความวตกกงวล เนองจากความเจบปวยสงผลกระทบโดยตรงตอการทาหนาทของรางกายและจตใจของผปวย ทงจากตวโรคทเปนอย ทงจากสภาวะรางกายทไมแขงแรง ทงจากสภาพแวดลอมทเปลยนแปลง ไปจากเดม หรอแมกระทงจากการสญเสยความสามารถในการดแลตนเองขณะเจบปวย ดงนน การใหความสาคญกบพฤตกรรมการดแลดานจตใจของผปวยในขณะเจบปวยจงเปนความจาเปนอยางยงทพยาบาลจะตองตระหนกตลอดเวลาทใหการพยาบาลทกชนด Fawzy (1999: 64) การทพยาบาลวชาชพเหนความสาคญกบการใหพยาบาลทางดานจตใจ จะเปนสงทชวยใหผปวยสามารถเผชญกบปญหา หรอสถานการณทคกคามไดดขนในแงบวก และสามารถชวยลดผลขางเคยงทางกายของโรค และการรกษา ดงนนพยาบาลตองใชความรความสามารถในการประเมน หรอสงเกตพฤตกรรมตางๆ รวมทงสามารถวเคราะหและแปลความหมายไดอยางถกตอง เพราะการรบรของผปวยตอพฤตกรรม การดแลความปลอดภยของพยาบาลดานจตใจทมคณภาพนน จะเปนปจจยสาคญทกระตนใหผปวย มพลงในการดแลตนเองดานสขภาพ ผลทตามมาคอสามารถคลคลายความทกข หรอสามารถปองกนปญหาดานจตสงคมของผปวยได ซงจากสถตของกรมสขภาพจตเรองความเครยดของผมาเขารบบรการในโรงพยาบาล ในชวงป พ.ศ.2553 จากเดมรอยละ 25 เพมขนเปนรอยละ 47 ในป พ .ศ.2554 (กรมสขภาพจต สานกพฒนาสขภาพจต, 2554: 24)

สำนกหอ

สมดกลาง

2

การสรางมาตรฐานทางดานพฤตกรรมการดแลความปลอดภยให ม คณภาพนน นบเปนสงสาคญสาหรบทกวชาชพ โดยเฉพาะอยางยงวชาชพทเกยวของโดยตรงกบชวต สขภาพ และความเปนความตายของมนษย ซงไดแกวชาชพทเกยวของกบดานการรกษาการพยาบาล กมงเนนและใหความสาคญเกยวกบมาตรฐานทางดานพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพเชนกน ซงทผานมาตงแตอดตจนถงปจจบนพบวาโรงพยาบาลตางๆ ไดมงเนน ในเรองความปลอดภยของผปวยเปนสาคญ ซงความปลอดภยของผปวยนน นบไดวาเปนความตองการและค าดหวงขอ งผ ท เ ก ยวขอ ง ทกคน ไ ม ว า จะ เ ปนท ม สขภาพ , ผ ป ว ย หรอครอบค รว นอกจากนการดแลใหผปวยเกดความปลอดภยยงเปนเปาหมายสงสดของทกโรงพยาบาลอกดวย ไมวาจะเปนโรงพยาบาลในภาครฐหรอภาคเอกชนตางกใหความสาคญ เนองจากในสภาวะปจจบนผปวยหรอผมารบบรการมความรทางดานสขภาพเพมมากขน ใหความสนใจและเหนความสาคญ ในดานคณภาพ และมาตรฐานการดแลรกษา และยงตองการการบรการทเปนเลศ ดวยเหตน จงทาใหโรงพยาบาลตางๆ โดยเฉพาะโรงพยาบาลในภาคเอกชน จงใหความสาคญกบดานมาตรฐาน หรอคณภาพของการดแลรกษาพยาบาลควบคไปกบการบรการทเหนอความคาดหวง สาหรบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชาชพโดยมเปาหมาย เพอใหผปวยเกดความปลอดภยนน เชอรเมอรฮอรนและคณะ (Schermerhorn et.al, 1991: 345) ไดอธบายวาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชาชพนน ประกอบไปดวยคณลกษณะสวนบคคล รวมกบความพยายามในการทางาน และการสนบสนน จากองคกร สาหรบคณลกษณะสวนบคคล หรอภมหลงของประชากรทนาจะมผลตอพฤตกรรม การดแลความปลอดภย ไดแก เพศ อาย สถานภาพสมรส ระดบการศกษา รายได ประสบการณ ทปฏบตงาน และแผนกทปฏบตงาน โดยเมอพจารณาถงองคประกอบดานประสทธภาพของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยนนพบวา มความเกยวของกบหลายปจจย จากการศกษางานวจยทางดานความรมผลตอพฤตกรรมการดแลความปลอดภยนน พบวาการบรหารงานขององคกรจะประสบผลสาเรจ ไดหรอไมขนนนอยกบบคลากรในองคกร ถาบคลากรมความร ความสามารถในงานทรบผดชอบ กจะสงผลใหงานนนๆ ประสบความสาเรจตามเปาหมายทองคกรตงไว (สลกษณ มชทรพย, 2539: 115) ความตระหนกเปนตวแปรหนงทนาจะสงผลตอพฤตกรรมการดแลความปลอดภยของผปวย เนองจากเปนปจจยทกอใหเกดพฤตกรรมของบคคลในการทากจกรรมตางๆ โดยความตระหนกเปนสภาวะทางจตทเกยวกบสภาวะบคคลไดรบความรหรอจากประสบการณตางๆ และนามาประเมน

สำนกหอ

สมดกลาง

3

วเคราะหถงผลหรอความสาคญตอผลทเกดขนจากพฤตกรรมนนๆ เพอกอใหเกดพฤตกรรมทมประสทธภาพของบคคลนนๆ ซงความตระหนกนน ทนงศกด ประสบกตตคณ (2534: 19) ไดกลาวไววาเปนพฤตกรรมทแสดงถงความสานก การรบร ความรสก ความคดเหน หรอการฉกคดตอบางสงบางอยางของเหตการณ ประสบการณ หรอสถานททเกดขนได ซงตรงกบผลการศกษาของราชน พมพา (2544: บทคดยอ) ททาการศกษาเรองความตระหนก และพฤตกรรมการปฏบตงานของเจาหนาทสาธารณสข จงหวดนครปฐม ผลการวจยพบวา ความตระหนกและการปฏบตงานไมขนอยกบตาแหนง และประสบการณการทางาน แตขนอยกบการไดรบขาวสารจากสอประเภทสอบคคล สอเอกสาร สออเลกทรอนกส และการเขารบการอบรม อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ความรสกมความสมพนธกบความตระหนกในเชงบวก ความตระหนกมความสมพนธกบพฤตกรรมการปฏบตในเชงบวก อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 นอกจากนจากการศกษาวจยทางดานแรงสนบสนนทางสงคมทมผลตอการพฤตกรรม การดแลความปลอดภยของเจาหนาทสาธารณสขในศนยสขภาพชมชน จงหวดหนองคาย พบวาเพศ และประสบการณทปฏบตงาน มความสมพนธกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยของเจาหนาทสาธารณสขในศนยสขภาพชมชน จงหวดหนองคาย ทาใหเจาหนาทสาธารณสขในศนยสขภาพชมชน มประสทธภาพดขน (สมพนธ บณฑตเสน , 2551: บทคดยอ) ซงไมตางกบพฤตกรรมการดแล ความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรนน ตองเผชญกบความเสยงหรอความไมปลอดภยอยตลอดเวลา แตการทพยาบาลวชาชพยงคงใหการพยาบาลผปวยอยางสมาเสมอภายใตความเสยงหรอความไมปลอดภยตางๆ นน นาจะมสาเหตมาจากการไดรบแรงสนบสนน ทางสงคมบางประการ ซงจากการศกษาแรงสนบสนนทางสงคมทมผลตอพฤตกรรมการดแล ความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ ศนยสขภาพชมชน จงหวดสกลนคร พบวาแรงสนบสนน ทางสงคม มความสมพนธ เ ชงบวกกบการดแลความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชา ชพ ศนยสขภาพชมชน จงหวดสกลนคร (วรรณพร พงวร, 2551: บทคดยอ)

นอกจากนปจจยดานความผกพนตอวชาชพนบวาเปนตวแปรตวหนงทมความสาคญ ทจะสงผลใหประสทธภาพของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพเพมมากขน เนองจากความผกพนตอวชาชพเปนสงทบงชพฤตกรรม หรอการกระทาทแสดงถงความภาคภมใจ การใหการยอมรบ และยดมนในเปาหมายของวชาชพ หากพยาบาลวชาชพเกดความผกพนตอวชาชพ จะทาใหพยาบาลเกดความรสกจงรกภกด เกดความภาคภมใจ หวงใย และหวงดตอวชาชพพยาบาล

สำนกหอ

สมดกลาง

4

สงผลใหพยาบาลแสดงพฤตกรรมตอวชาชพในลกษณะตงใจ เตมใจ จรงใจ และยนดเสยสละ ทจะทางานทกอยางใหบรรลผลสาเรจ (องคณา โกสยสวสด 2532, อางถงในกฤษณา โชตชน, 2542: 24) นอกจากนลกษณะงานของพยาบาลเปนลกษณะของการใหบรการแกมนษย ซงยอมไดรบความคาดหวงจากสงคม , ผปวยและญาตวาสามารถใหการดแลผปวยไดอยางมประสทธภาพ ซงประสทธภาพ ของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพนนไมเพยงแตขนอยกบความร ทกษะ หรอประสบการณในการทางานเทานน แตสงทสาคญอกสงหนง คอ ความรกความผกพนตอวชาชพ ซงเมอพยาบาลวชาชพเกดความรสกผกพนตอวชาชพแลว พยาบาลจะมความรสกยอมรบในคณคา และเปาหมายของวชาชพ และทาให เ กดพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวยเพมมากขน จากงานวจยดงกลาวขางตนแสดงใหเหนวาความผกพนตอวชาชพพยาบาลนนนาจะสงผลใหพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพดขนไดเชนกน

นอกจากนในยคทโลกธรกจมการแขงขนทรนแรงเขมขนมากยงขน เพอจะใหธรกจอยรอด ยคทสงคมทวมทนไปดวยขอมลขาวสาร ยคทผคนไดรบประสบการณอยางลนหลามจากสนคา และบรการ ทาใหผเขารบบรการทโรงพยาบาลมความคาดหวงตอการบรการทจะไดรบเพมสงมากยงขน อยางทไมอาจหยดยงความคาดหวงนนไดอกตอไป ภารกจสาคญของบคลากรภายในโรงพยาบาลทกคน คอ การพฒนาทกษะในการบรการใหทนกบความคาดหวงของผ ปวยหรอผ มาใชบ รการ ซงในเชงกลยทธถอเปนเพยงการเปลยนแปลงทคงท (Constant Change) หากไมมการพฒนาเปลยนแปลงอยางสมาเสมอแลว กจะสญเสยความสามารถในการครองใจผมาใชบรการได นอกจากนธรกจประเภทโรงพยาบาลยงมขอจากดทอาจกอใหเกดความไมพรอมในหลายๆ ดาน เชน ขอจากดทางดานระยะเวลารอคอยของผปวย จานวนผใหบรการไมเพยงพอกบจานวนผมาใชบรการ ผปวยอยในสภาวะรางกายออนเพลย ผปวยและญาตเกดความวตกกงวล เปนตน จงอาจเปนสาเหต ทกอใหเกดความไมเขาใจกนระหวางทมผใหบรการและผมาใชบรการ ดงนนการบรการดวยใจ (Service Mind) นบไดวาเปนปจจยสาคญปจจยหนงทสงผลใหพยาบาลวชาชพมพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยเปนไปในลกษณะเตมใจและตงใจทาใหดยงขนอกดวย เนองจากในยคปจจบนผปวยมความรเพมมากขนจากสอตางๆ โดยเฉพาะจากสออนเตอรเนต เมอผปวยหรอผรบบรการ เขามาใชบรการในโรงพยาบาล โดยเฉพาะอยางยงโรงพยาบาลเอกชนทมการแขงขนสงเปนอยางมาก ในยคปจจบน จงสงผลใหพนกงานผใหบรการผปวยทกคนตองทางานใหกาวทนโลกของการพฒนาความรทางดานการรกษา ควบคกบการใหบรการทเหนอความคาดหวง เพอรกษาฐานผปวยเดม ใหกลบเขามาใชบ รการซาอยางตอเนอง และหวงวาจะไดฐานผ ปวยใหมจากการบอกเล า

สำนกหอ

สมดกลาง

5

แบบปากตอปากจากฐานผปวยเดม ซงถอวาเปนการโฆษณาทมประสทธภาพสงกวาการโฆษณา ชนดอนในปจจบน จงสงผลใหคณะผบรหารขององคกร เหนความสาคญอยางยงยวดในการสงเสรมพฒนาทงทางดานความร วทยาการใหมๆ หรอแนวทางการรกษาททนสมย ควบคกบการบรการ ทเปนเลศของพนกงาน เพอเปนการพฒนาประสทธภาพระบบการดแลและใหบรการผ ปวย ใหมความเหมาะสมประดจญาตมตร ตามพนธกจของเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร

สาหรบโรงพยาบาลในเค รอเกษมราษฎรนน เ ปนก ลมโรงพยาบาลเอกชนในเครอ บรษทบางกอกเชน ฮอลพทอล จากด เปนธรกจทใหบรการเกยวกบดานการรกษาพยาบาล มการพฒนา ปรบปรงทางดานกระบวนการการรกษาพยาบาลอยางตอเนองตลอดเวลา ซงนอกจากจะมการปรบปรงพฒนาอปกรณทางดานการแพทยใหมความทนสมยและไดมาตรฐาน หรอการนาเทคโนโลยสารสนเทศตางๆ ทสามารถเออประโยชนตอการบรหารจดการ เชน การปรบปรงพฒนาอปกรณทางดานการแพทย การนาเทคโนโลยสารสนเทศตางๆ ทเออประโยชนตอการบรหารจดการทางดานการแพทย สงผลใหผปวยปลอดภยสงสด เชน ระบบ HIS (Hospital Information System) ระบบ Nurse Management ระบบรายงานความเสยง (Risk Management Report) เปนตน นอกจากนเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ยงใหความสาคญในดานการฝกอบรมบคลากรทงทางดานการแพทยและการพยาบาล ใหมความร ความสามารถ , มความเชยวชาญในทกๆ ดาน โดยมจดมงหมายตรงตามพนธกจ วสยทศน และนโยบายหลกของโรงพยาบาล คอ เพอใหพนกงานเกดความเชยวชาญ สามารถใหบรการ ทางดานการรกษาพยาบาลไดคณภาพและตรงตามมาตรฐาน อนจะสงผลใหผปวยเกดความปลอดภยสง สด นอกจาก น เค รอ โรงพยาบาล เกษมราษฎ ร ย งส ร า ง ใหพนก ง าน เ ก ด จตวญญาณ ทางดานการใหบรการอยางเกนความคาดหวงอกดวย จงสงผลใหเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ไดรบการรบรองคณภาพมาตรฐานสถานพยาบาลจากองคกรตางๆ มากมาย เชน ระบบ ISO 9002:1994 ระบบ ISO 9002 : 2000 ผานการรบรอง HA Accreditation จากสถาบนพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล องคการมหาชน (สรพ.) กระทรวงสาธารณสข เปนตน ดวยเหตนจงทาใหโรงพยาบาล ในเครอเกษมราษฎร ไดรบความเชอถอจากผ มาใชบรการ ทาใหยอดผ มาใชบรการในแตละป มจานวนเพมสงขน

ดวยเหตนทางคณะผบรหารของเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรจงไดรวมกนกาหนดนโยบาย ใหผ ปวยหรอผ ทมาใชบรการของโรงพยาบาลในเค รอ เกษมราษฎรนน เกดความพงพอใจ ทงทางดานมาตรฐานในการดแลรกษา และเกดความพงพอใจทงทางดานการบรการ จงไดนาตวชวด

สำนกหอ

สมดกลาง

6

ในดานตางๆ มาทบทวนอยางสมาเสมอ ไดแก ตวชวดทางดานมาตรฐานทางการรกษาพยาบาล ตวชวดทางดานจานวนขอ รองเ รยนของผ มาใชบ รการ และ ตวชว ดทางดานระดบความพงพอใจ ของผ มาใชบ รการ ซงจากการทบทวนตวชว ดดงก ลาวนน พบวาผลลพธย งไ มไดตามเปา ของแผนกลยทธ เมอทาการสงเกตพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชาชพ ในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทผานมากพบวาพยาบาลวชาชพสวนใหญใหการดแลผ ปวย แบบแยกสวน โดยมงเนนการดแลเพอการฟนหายของโรคทางดานรางกายมากกวาใหการพยาบาลทางดานจตใจ

จากสา เหตขางตนทกล าวมานนผ วจย จง เกดความสนใจ และเล ง เหนความจา เ ปน ของการศกษาเรอง "พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร" ซงมปจจยเกยวของหลายประการดวยกน ซงคณลกษณะสวนบคคลเปนปจจยหนง ทมผลตอพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ ซงจากผลการศกษาของอสรย เหลองวลย (2545: บทคดยอ) พบวาปจจยสวนบคคล ไดแก อาย ระดบการศกษา และระยะเวลา การปฏบตงานมความสาคญกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชาชพ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงสอดคลองกบผลการศกษาของผดงชาต สวรรณวงศ และไพฑรณ สนรารตน (2542) พบวาการศกษาตอในระดบทสงขนจะชวยพฒนาความสามารถ ดานวชาชพและความสามารถดานการเปนผนา นอกจากนการศกษายงสงผลใหมอานาจ ความเชยวชาญซงทาใหบคคลอนใหการยอมรบทงดานแนวความคดและการตดสนใจ สามารถใชสตปญญา ในการพจารณาและตดสนความถกตองและมเหตผลมากขน

ซงจากแนวคดทงหมดตามทกลาวมาขางตนนนพบวา หากมความประสงคใหพยาบาลวชาชพสามารถดแลผปวยใหไดผลดและเกดความปลอดภยนน จาเปนจะตองมการเสรมสราง หรอสงเสรมปจจยทมความสมพนธเชงบวกกบการดแลใหเกดความปลอดภยสงสด และจากผลการศกษาปจจย ท น าจะ เ กยวของกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชา ชพ ไดแ ก ดานความตระหนกในความปลอดภยของผปวย ซงจากผลการศกษาของศรวรรณ มบญ (2539: 89-105), ชองมาศ จกรวเชยร และคณะ (2545: 95-132) และราชน พมพา (2544: บทคดยอ) พบวาความตระหนกในความปลอดภยของผ ป ว ย มค วามสมพนธ เ ช งบวกกบกา ร ด แลความปลอดภยผ ป ว ย ของพยาบาลวชาชพอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 สาหรบผลการศกษาปจจยทเกยวของ ดานการบรการดวยใจของวนดา ลวนานนทชย (2534: บทคดยอ), ฉตรชย คงสข (2535: 95-101)

สำนกหอ

สมดกลาง

7

เทยมใจ สขสภา (2541: 101-109) นภารตน เสอจงพร (2544: บทคดยอ) ไพรพนา ศรเสน (2544: 105-115) มรกต คงสมบญ (2546: 110-120) พงษเทพ สนตพนธ (2546: 119-131) และประกายดาว ดารงพนธ (2546: 98-109) พบวาการบรการดวยใจมความสมพนธเชงบวก กบการดแลความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชาชพอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 สาหรบผลการศกษาปจจยท เ กยวของกบดานความผกพนตอวชาชพของวลภา ฐานกาณจน (2540: 99-109) กฤษณา โชตชน (2542: 109-129) เปรมฤด ปองมงคล (2546: 75-98) จฑามาศ ปญญประ (2543: บทคดยอ) และรชน โกศลวฒน (2543: 94-136) พบวาความผกพน ตอวชา ชพมความสมพนธ เ ชงบวกกบการดแลความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชา ชพ อ ย า ง ม น ย ส า คญท า งส ถ ต ท น ะ ดบ .05 นอก จ า ก น ผล ก า ร ศ กษ า ป จ จย ท เ ก ย ว ขอ ง ก บ ดานการไดรบแรงสนบสนนทางสงคมของคนงนจ สมบรณ (2539: บทคดยอ) เบญจมาศ ตฐานะ (2541: 89-100) และรจชนา สงหทอง (2545: 95-119) พบวาแรงสนบสนนทางสงคมมความสมพนธ เชงบวกกบการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 เชนกน

สาหรบในการวจยครงนผวจยในฐานะเปนพยาบาลวชาชพทปฏบตงานทางดานระบบคณภาพ และความปลอดภยของโรงพยาบาลเกษมราษฎร รตนาธเบศร ไดเลงเหนความจาเปนของการศกษาพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร โดยสนใจศกษาปจจย 4 ดาน ไดแก ความตระหนกในความปลอดภยของผปวย การบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคม มาเปนตวทานายในกรอบแนวคดทางดานการวจย ซงขอมลทไดจากการศกษาครงน จะนาไปใชในการพฒนาดานพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ใหมประสทธภาพมากยงขน อนจะสงผลใหผปวยทมาใชบรการเกดความปลอดภยและเกดความพงพอใจสงสด สมดงพนธกจของเครอโรงพยาบาล เกษมราษฎรทกลาววา “ดแลใกลชด สนทเหมอนญาต” วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษาระดบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ความตระหนกในความปลอดภย ของผปวย การบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคม ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร

สำนกหอ

สมดกลาง

8

2. เพอเปรยบเทยบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร โดยจาแนกตาม อาย ระดบการศกษา ประสบการณการปฏบตงาน ในฐานะพยาบาลวชาชพ แผนกทปฏบต งาน และประสบการณการไดรบการฝกอบรม ดานการดแลความปลอดภยของผปวย

3. เพอศกษาตวแปร ไดแก ความตระหนกในความปลอดภยของผปวย การบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคม ทสามารถทานายพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ปญหาของการวจย

เพอใหสอดคลองกบวตถประสงคของการวจยและเปนแนวทางในดานการศกษา ผวจย จงไดกาหนดขอคาถามในการแสวงหาคาตอบ สาหรบการวจยดงกลาวขางตนไวดงน

1. พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ความตระหนกในความปลอดภยของผปวย การบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคม ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร อยในระดบใด

2. พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร โดยจาแนกตาม อาย, ระดบการศกษา , ประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ แผนกทปฏบตงาน และประสบการณการไดรบการฝกอบรมดานการดแลความปลอดภยของผปวย มความแตกตางกนหรอไม อยางไร

3. ความตระหนกในความปลอดภยของผปวย การบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคม สามารถทานายพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรไดหรอไม อยางไร สมมตฐานของการวจย

เพอ เปนแนวทางในการศกษาวจย และเปนพนฐานในการวเคราะหเชงสถต ผ วจย ไดตงสมมตฐานการวจย ดงน

1. พยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ทมอายตางกน มพฤตกรรมการดแล ความปลอดภยผปวย แตกตางกน

สำนกหอ

สมดกลาง

9

2. พยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ทมระดบการศกษาตางกน มพฤตกรรม การดแลความปลอดภยผปวย แตกตางกน

3. พยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ทมประสบการณการปฏบตงาน ในฐานะพยาบาลวชาชพตางกน มพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย แตกตางกน

4. พยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ทมแผนกทปฏบตงานตางกน มพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย แตกตางกน

5. พยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ทมประสบการณการไดรบการฝกอบรม ดานการดแลความปลอดภยของผปวยตางกน มพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย แตกตางกน

6. ความตระหนกในความปลอดภยของผปวย การบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคม เปนปจจยทสามารถทานายพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรได ขอบเขตของการวจย

ในการวจยครงน ผวจยสนใจศกษาพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร

จงไดกาหนดขอบเขตการวจยไวดงน 1. ขอบเขตดานประชากร

ประชากรทใชในการวจยครงน คอ พยาบาลวชาชพทปฏบตงานในเครอโรงพยาบาล เกษมราษฎร ทผานการทดลองงานแลว (โดยไมรวมพยาบาลวชาชพทดารงตาแหนงหวหนาหอผปวยขนไป) จานวน 4 แหง คอ โรงพยาบาลเกษมราษฎร ประชาชน โรงพยาบาลเกษมราษฎร รตนาธเบศร โรงพยาบาลเกษมราษฎร บางแค และโรงพยาบาลเกษมราษฎร สขาภบาล 3 จานวน 443 คน (ขอมล ณ เดอนมถนายน 2556 ฝายบคคลเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร)

2. ขอบเขตดานกลมตวอยาง กลมตวอยางทศกษาในครงน คอ พยาบาลวชาชพทปฏบตงานในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร

ทผานการทดลองงานแลว (โดยไมรวมพยาบาลวชาชพทดารงดาแหนงหวหนาหอผปวยขนไป) จานวน 4 แหง จานวนกลมตวอยางรวมทงสน 206 คน ซงไดก าหนดขนาดกลมตวอยางจาก ตารางสาเรจรปของเครจซ และมอรแกน (Krejcie และ Morgan, 1973, อางถงใน ธรวฒ เอกะกล, 2543:

สำนกหอ

สมดกลาง

10

55) และใชวธการสมกลมตวอยางแบบแบงชน (Stratified Random Sampling) ตามสดสวนโรงพยาบาลในเครอเกษมราษฎร

3. ขอบเขตดานตวแปร ตวแปรทใชในการศกษาพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอ

โรงพยาบาลเกษมราษฎร สามารถแบงไดเปน 2 ประเภท ดงน 3.1 ตวแปรอสระ (Independent Variable) ไดแก

3.1.1 ขอมลสวนบคคล ไดแก อาย ระดบการศกษา ประสบการณการปฏบตงาน ในฐานะพยาบาลวชาชพ แผนกทปฏบตงาน และประสบการณการไดรบการฝกอบรมดาน การดแลความปลอดภยของผปวย

3.1.1.1 อาย แบงออกเปน 3.1.1.1.1 อาย 21 - 26 ป 3.1.1.1.2 อาย 27 - 32 ป 3.1.1.1.3 อาย 33 - 38 ป 3.1.1.1.4 ตงแตอาย 39 ปขนไป

3.1.1.2 ระดบการศกษา แบงออกเปน 3.1.1.2.1 ปรญญาตร 3.1.1.2.2 ประกาศนยบตรการพยาบาลเฉพาะทาง 3.1.1.2.3 ปรญญาโทขนไป

3.1.1.3 ประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ แบงออกเปน 3.1.1.3.1 นอยกวาหรอเทากบ 5 ป 3.1.1.3.2 6 - 10 ป 3.1.1.3.3 ตงแต 11 ปขนไป

3.1.1.4 แผนกทปฏบตงาน 3.1.1.4.1 แผนกผปวยนอก

สำนกหอ

สมดกลาง

11

3.1.1.4.2 แผนกผปวยใน 3.1.1.4.3 แผนกผปวยเฉพาะทาง

3.1.1.5 ประสบการณการไดรบการฝกอบรมดานการดแลความปลอดภยของผปวย 3.1.1.5.1 เคยไดรบ 3.1.1.5.2 ไมเคยไดรบ

3.1.2 ความตระหนกในความปลอดภยผปวย 3.1.3 การบรการดวยใจ 3.1.4 ความผกพนตอวชาชพ 3.1.5 แรงสนบสนนทางสงคม

3.2 ตวแปรตาม (Dependent Variable) ไดแก พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย

นยามศพทเฉพาะ เพอใหเขาใจความหมายของคาทใชในการวจยครงนตรงกน ผวจยไดนยามความหมาย

ของคาตางๆ ทเกยวของไวดงน 1. ความปลอดภยผปวย หมายถง กระบวนการททาใหผปวยปราศจากภยและอนตราย

ทมโอกาสจะเกดขนจากการปฏบตงานพยาบาล รวมถงการจดสภาพหรอสภาวะทแสดงถง การเตรยมการ หรอพฤตกรรมของพยาบาลในการปองกนภย อนตรายทอาจเกดจากการกจกรรม การพยาบาล รวมไปถงการแกไขและชวยเหลอผปวยทตกในสถานการณฉกเฉน

2. พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ หมายถง การกระทา หรอการปฏบตของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ทงในดานการสงเสรมและ ปองกนภยหรออนตรายต างๆ ทอ าจเ กดขนกบผ ปวยโดยม เ ปาหมายสาคญ เพอใหผ ปวย เกดความปลอดภยสงสด ซงแบงออกเปน 2 ดาน ดงน

2.1 พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพทางดานรางกาย หมายถง การกระทาหรอการปฏบตของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ทงในดานการสงเสรมและปองกนอนตรายตางๆ ทอาจเกดขนกบผปวยทางดานรางกาย ไดแก

สำนกหอ

สมดกลาง

12

การตรวจวดสญญาณชพ การบนทกการเปลยนแปลงทสาคญของผปวย การสงเกตและรายงานแพทยอยางถกตอง และการประเมนการตอบสนองทางดานรางกายของผปวยตอการรกษาตางๆ

2.2 พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชาชพทางดานจตใจ หมายถง การกระทาหรอการปฏบตของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ทงในดานการสงเสรมและปองกนอนตรายตางๆ ทอาจเกดขนกบผปวยทางดานจตใจ ไดแก การดแล เอาใจใสโดยการสงเกตอารมณและความ รสกของผ ปวยอยเสมอ มการระมดระวงค าพด ทอาจจะทาใหกระทบกระเทอนตอความรสกของผปวย รบฟงใหผปวยไดระบายอารมณความรสก ใหกาลงใจโดยการแสดงออกทางคาพด สหนา สายตา หรอสมผสตอผปวย ใหขอมลทเกยวของ กบดานการรกษา เพอใหผปวยเตรยมพรอมการเผชญกบความเจบปวย และชวยปรบแบบแผน การดาเนนชวตของผปวยใหเหมาะสมตามศกยภาพทมอยในขณะนน

3. ความตระหนกในความปลอดภยของผปวย หมายถง การรบรตนเองเกยวกบความรสกรบผดชอบในดานการ ดแลผ ปวยของพ ยาบาลวชา ชพใน เครอโรงพยาบาล เกษมราษฎ ร ทจะสงผลใหผ ปวยเกดความปลอดภยสงสด และไม เ กดอนตรายใดๆ ขณะทเขา รบบรการ ในโรงพยาบาลทงทางดานรางกายและจตใจ ดงน

3.1 ความตระหนกในความปลอดภยของผปวยทางดานรางกาย หมายถง การรบรตนเองของพยาบาลวชาชพเกยวกบความรสกรบผดชอบในกจกรรมตางๆ ทสงผลทงทางตรง และทางออมกบผปวยทางดานรางกาย ไดแก การตรวจวดสญญาณชพ การปองกนการแพรกระจายเชอ ความปลอดภยของผปวยทชวยเหลอตนเองไมไดหรอไรความรสก การสงตอขอมลทสาคญของผปวยใหทมแพทยและพยาบาลทเ กยวของทราบ รวมไปถงการสง เสรม ปองกนอนตรายตางๆ ทอาจเกดขนกบผปวยทางดานรางกาย

3.2 ความตระหนกในความปลอดภยของผปวยทางดานจตใจ หมายถง การรบรตนเองของพยาบาลวชาชพเกยวกบความรสกรบผดชอบในการกระทาตางๆ ทสงผลทงทางตรง และทางออมกบผปวยทางดานจตใจ ไดแก สรางสมพนธภาพทด ใหกาลงใจ หวงใย เอออาทร การสงเกตอารมณและความรสกของผปวยในระหวางใหการพยาบาล ใหความรสกเหนอกเหนใจ ผปวย เหนความสาคญของการเปดโอกาสใหผปวยไดระบายความรสก รวมไปถงการใหขอมล เกยวกบโรคและแผนการรกษา เพอใหผปวยคลายความวตกกงวล

สำนกหอ

สมดกลาง

13

4. การบรการดวยใจ หมายถง การมความเตมใจในการใหบรการ และใหบรการ อยางจรงใจ ไดแก การทางานดวยความยมแยม แจมใส มอารมณรนเรง และควบคมอารมณ ของตนเองได ไมแสดงกรยาทงทางกาย วาจา หรอใจทไมเหมาะสม เชน ไมขนเสยงกบผมาใชบรการ

5. ความผกพนตอวชาชพ หมายถง ความรสกหรอทศนคตทดของพยาบาลวชาชพ ทแสดงถงความเชอมนและยอมรบในคณคาและเปาหมายของวชาชพ มความตงใจ เตมใจ พรอมทจะเสยสละเพอวชาชพพยาบาล รวมไปถงการมความปรารถนาทจะดารงอยในวชาชพพยาบาลตอไป เพอเพมประสทธภาพทางดานการใหการพยาบาล อนจะสงผลใหผปวยไดรบความปลอดภยสงสด ทงดานรางกายและจตใจ ประกอบไปดวยดานตางๆ ดงน

5.1 ดานความเชอมนและยอมรบในคณคาและเปาหมายของวชาชพ หมายถง ความรสกหรอทศนคตทดของพยาบาลวชาชพทแสดงถงความภาคภมใจ เหนคณคาในวชาชพพยาบาลวามเกยรต มศกดศร นายกยอง มคณคา และสามารถสรางประโยชนใหกบมวลมนษยได

5.2 ดานความตงใจและความพรอมทจะใชความพยายามเพอวชาชพ หมายถง ความรสกหรอทศนค ตท ด ขอ งพยาบาลวช า ชพทแสดง ถ งกา รพยายาม ดแลความปลอดภยผ ป ว ย อยางเตมความสามารถ มความทมเทอทศทงกาลงกายและกาลงใจในดานการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ ซงมเปาหมายสอดคลองกบวชาชพพยาบาล และมความตงใจและพรอมทจะศกษาหาความรใหมๆ เพอนามาพฒนาวชาชพทางการพยาบาลใหเจรญกาวหนา

5.3 ดานความปรารถนาอยางแรงกลาทจะคงอยในวชาชพ หมายถง การทพยาบาลวชาชพมความตองการรกษาความเปนสมาชกของวชาชพการพยาบาลไว มความรสกวาตนเอง เปนสวนหนงของวชาชพ ไมมความประสงคจะลาออกจากวชาชพ และมความรสกมนคง ทจะประกอบวชาชพพยาบาลตอไป

6. แรงสนบสนนทางสงคม หมายถง การทพยาบาลวชาชพไดรบการชวยเหลอ สงเสรม และสนบสนนทางดานตางๆ จากผบงคบบญชา และเพอนรวมงาน สามารถแบงเปน 3 ดาน ดงน

6.1 แรงสนบสนนดานอารมณ หมายถง การทพยาบาลวชาชพไดรบการดแล เอาใจใส ยกยอง ชนชม การใหความสาคญ ความไววางใจ การยอมรบ และการรบฟงปญหาทเกดขนจากการปฏบตงาน ทาใหพยาบาลวชาชพมความภาคภมใจ มความกระตอรอรน และเตมใจในการดแลความปลอดภยของผปวย

สำนกหอ

สมดกลาง

14

6.2 แรงสนบสนนดานทรพยากรและ สงอานวยความสะดวก หมายถ ง การทพยาบาลวชาชพไดรบทรพยากร ไดแก วสดอปกรณสงอานวยความสะดวก สภาพแวดลอม ทเหมาะสม และการชวยเหลอสนบสนนดานการปฏบตงานทจะทาใหการดแลความปลอดภยของผปวย เปนไปอยางราบรน และคลองตว

6.3 แรงสนบสนนดานการไดรบขอมลขาวสาร หมายถง การทพยาบาลวชาชพไดรบขอมลสารสนเทศททนสมยเกยวกบความรทางวชาการและเทคนคตางๆ รวมทงไดรบคาแนะนา และขอมลยอนกลบ สงผลใหเกดการดแลความปลอดภยของผปวยไดอยางเหมาะสม

7. ขอมลสวนบคคล หมายถง ขอมลสวนบคคลของพยาบาลวชาชพ ซงในการศกษาวจยครงน ไดแก อาย ระดบการศกษา ประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ แผนกทปฏบตงาน และประสบการณการไดรบการฝกอบรมดานการดแลความปลอดภยของผปวย

7.1 อาย หมายถง อายเปนปตามวนเดอนปเกดของพยาบาลวชาชพในปจจบน (โดยหากมอายตงแต 6 เดอนลงมาใหปดลง มากกวา 6 เดอนขนไปใหปดขน)

7.2 ระดบการศกษา หมายถง ระดบการศกษาสงสดของพยาบาลวชาชพในปจจบน ไดแก ระดบปรญญาตร ระดบประกาศนยบตรการพยาบาลเฉพาะทาง และระดบปรญญาโทขนไป

7.3 ประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ หมายถง ระยะเวลา เปนปของการปฏบตงานในตาแหนงพยาบาลวชาชพ นบตงแตจบการศกษาดานการพยาบาล และการผดงครรภ มาจนถงปปจจบน (โดยหากมประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ ตงแต 6 เดอนลงมาใหปดลง มากกวา 6 เดอนขนไปใหปดขน)

7.4 แผนกทปฏบตงาน หมายถง หนวยงานทพยาบาลวชาชพปฏบตงาน อยในปจจบน ซงมรายละเอยดดงน

7.4.1 แผนกผปวยนอก หมายถง หนวยงานทใหบรการผปวยทมารบ การตรวจรกษาทโรงพยาบาล แลวสามารถกลบบานไดโดยไมตองรบตวไวรกษาในหอผปวย ไดแก ศนยอายรกรรม ศนยศลยกรรม ศนยแมและเดก ศนยประกนสงคม ศนยศลยกรรมกระดกและตา ห คอ จมก หองฉกเฉน และศนยตรวจสขภาพ

7.4.2 แผนกผปวยใน หมายถง หนวยงานทใหบรการรบผปวยไวรกษาตวในโรงพยาบาลแบบคางคน (ทงผปวยเงนสดและผปวยประกนสงคม)

สำนกหอ

สมดกลาง

15

7.4.3 แผนกผปวยเฉพาะทาง หมายถง หนวยงานทใหบรการผปวย เฉพาะโรค ไดแก แผนกผปวยวกฤต แผนกหองคลอด แผนกหองเดกออน แผนกไตเทยม แผนกหองผาตด และแผนกหองพกฟนหลงผาตด

8. ประสบการณการไดรบการฝกอบรมดานการดแลความปลอดภยของผปวย หมายถง ประสบการณทพยาบาลวชาชพเคยไดรบการฝกอบรม เขารวมสมมนา หรอเขารวมประชม เกยวกบเรองการดแลความปลอดภยของผปวย ภายในระยะเวลา 1 ป

9. เครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร หมายถง โรงพยาบาลเกษมราษฎรทตงอยในเขตพนทจงหวดกรงเทพมหานครและปรมณฑล ไดแก โรงพยาบาลเกษมราษฎร ประชาชน โรงพยาบาล เกษมราษฎร รตนาธเบศร โรงพยาบาลเกษมราษฎร บางแค และโรงพยาบาลเกษมราษฎร สขาภบาล 3

10. พยาบาลวชาชพ หมายถง พยาบาลวชาชพทไดขนทะเบยนเปนผประกอบวชาชพ การพยาบาลและการผดงครรภชนหนง ตามพระราชบญญตประกอบวชาชพการพยาบาล และการผดงครรภ โดยปฏบตงานอยในฝายการพยาบาลในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จานวน 4 แหง โดยตองผานการทดลองงานแลว และไมรวมถงพยาบาลวชาชพทดารงดาแหนงหวหนาหอผปวยขนไป

ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากงานวจย 1. ทาใหทราบถงระดบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวย ความตระหนก

ในความปลอดภยของผปวย การบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคม ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร เพอนาเสนอแนวทางตอผบรหารระดบสง ทงทางดานการปรบปรงพฤตกรรมการดแลความปลอดภยของผปวย และทางดานพฤตกรรมการบรการ ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ใหมประสทธภาพ มากยงขน

2. ทาใหทราบวาปจจยในดานความตระหนกในความปลอดภยของผปวย การบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคม ปจจยใดบางทสงผลตอพฤตกรรมการดแล ความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร เพอเปนขอมลใหผบรหารระดบสงของเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร สามารถนาผลการวจยไปใชเปนแนวทางในการสงเสรม ใหพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร มพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย และพฤตกรรมทางดานการบรการเพมสงขน

สำนกหอ

สมดกลาง

16

3. ทาใหทราบถงความแตกตางของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวย ซงจาแนก ตามขอมลสวนบคคล อนไดแก อาย ระดบการศกษา ประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ แผนกทปฏบตงาน และประสบการณการไดรบการฝกอบรมดานการดแลความปลอดภย ของผปวย เพอเปนขอมลใหผบรหารระดบสงของเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ไดทราบวาประชากรพยาบาลวชา ชพก ลมใดทควรใหความ เอ าใจใสอยา ง เ ร ง ดวน ในการ เพมประ สทธภาพ ทงทางดานพฤตกรรมการดแลความปลอดภยของผปวย และพฤตกรรมดานการบรการ อนจะสงผลใหผปวยและญาตเกดความปลอดภยและความพงพอใจสงสด

สำนกหอ

สมดกลาง

17

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

การศกษาวจย เรอง “พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชา ชพ

ในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร” ครงน ผวจยไดศกษาคนควาแนวคด ทฤษฎ เอกสารงานวจย ทเกยวของ ซงมรายละเอยด ดงตอไปน

1. แนวคดเกยวกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย

1.1 ความหมายของพฤตกรรม

1.2 ประเภทของพฤตกรรม

1.3 พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวย ตามทฤษฎการดแลมนษยของวตสน (Watson’s Human Caring Theory)

1.4 ลกษณะงานดานการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ 1.5 บทบาทและหนาทของพยาบาลวชาชพในพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย

1.6 ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ

1.7 ทฤษฎทเกยวของกบการดแลผปวยแบบองครวม 1.8 การดแลผปวยแบบองครวม

2. บรบทของโรงพยาบาลเกษมราษฎร

3. แนวคดและงานวจยดานความตระหนก กบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย

4. แนวคดและงานวจยดานการบรการดวยใจ กบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย

5. แนวคดและงานวจยดานความผกพนตอวชาชพ กบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย

6. แนวคดและงานวจยดานแรงสนบสนนทางสงคม กบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย

7. งานวจยทเกยวของกบขอมลสวนบคคลกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย

ของพยาบาลวชาชพ

สำนกหอ

สมดกลาง

18

ตอนท 1 แนวคดเกยวกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย

ความหมายของพฤตกรรม

ประภาเพญ สวรรณ (2520: 10) ไดใหความหมายของพฤตกรรมไววา หมายถง กจกรรม ทกประเภททมนษยกระทา ไมวาสงนนจะสงเกตไดหรอไมได เชน การทางานของหวใจ การทางาน ของกลามเนอ การเดน การพด การคด ความรสก ความชอบ ความสนใจ เปนตน

อรณ รกธรรม (2524: 13) ไดใหความหมายของพฤตกรรมวา หมายถง การปฏบตซงบคคลใดบคคลหนงแสดงตอบคคลหนง หรอบคคลอนในการทถกตอง หรอผดไปจากปทสถาน แหงขนบธรรมเนยม หรอมารยาทของสงคม หรอกลาวอกนยหนงคอ พฤตกรรมหมายถง กระบวนการทเกดขน โดยการกระทาทมการประสานสมพนธระหวางระบบรางกายกบเครองกระตน

ลขต กาญจนาภรณ (2525: 3) ใหความหมายไววา พฤตกรรม หมายถง กจกรรมใดๆ กตาม ของอนทรยทสงเกตไดโดยคนอน หรอโดยเครองมอของผทดลอง เชน เดกรบประทานอาหาร ขจกรยาน พด หวเราะและรองไห กรยาเหลานกลาวถงพฤตกรรมทงสน การสงเกตพฤตกรรมอาจทาไดโดยใชเครองมอเขาชวย เชน การใชเครองตรวจคลนสมอง

สมโภชน เอยมสภาษต (2526: 2) ไดใหความหมายไววา พฤตกรรม หมายถง สงทบคคลกระทา แสดงออก ตอบสนอง หรอไดตอบสนองตอสงหนงสงใดในสถานการณใดสถานการณหนง สามารถสงเกตได อกทงวดไดตรงกนดวยเครองมอทเปนวตถวสย ไมวาการแสดงออกหรอการตอบสนองนน จะเกดขนภายในหรอภายนอกรางกาย

จากความหมายดงกลาวขางตนสามารถสรปไดวา พฤตกรรม หมายถง การกระทาหรอ การแสดงออกทกอยางของบคคลตอสงใดสงหนงภายใตสถานการณนนๆ ทงทสงเกตไดโดยตรง และสงเกตไมไดโดยตรง แตสามารถวนจฉยไดวามพฤตกรรมหรอไมโดยการใชเครองมอทดลอง หรอทดสอบ

ประเภทของพฤตกรรม

ชยพร วชชาวธ (2517: 21-22) ไดแบงประเภทของพฤตกรรมไว 2 ประเภท คอ

1. พฤตกรรมภายนอก (Overt Behavior) ไดแก พฤตกรรมทผอนสามารถสงเกตไดโดยตรงจากประสาททง 5 (ตา ห จมก ปาก และผวหนง) ซงสามารถแบงยอยลงไปไดอก คอ

สำนกหอ

สมดกลาง

19

1.1 พฤตกรรมทสงเกตไดโดยตรง ไมตองใชเครองมอชวย บางครงเรยกวาพฤตกรรมโมลาร (Molar Behavior) เชน หวเราะ รองไห อาปาก กระโดด เปนตน

1.2 พฤตกรรมทไมสามารถสงเกตไดโดยตรง ตองใชเครองมอชวย บางครงเรยกวา พฤตกรรมโมเลกล (Molecular Behavior) เชน การเตนของหวใจฟงจากเครองฟงหวใจทแพทยใช ความดนโลหตสงดจากเครองวดความดนโลหต เปนตน

2. พฤตกรรมภายใน (Covert Behavior) ไดแก พฤตกรรมทเกดขนภายในตวบคคล โดยรสกตวหรอไมรสกตวกตาม โดยปกตผอนไมอาจสงเกตเหนพฤตกรรมประเภทนโดยตรง ถาไมบอก ไมแสดงออกมาใหเปนทสงเกต พฤตกรรมภายในจงเปนเรองประสบการณสวนบคคล

(Private Experience) ตนเทานนทร ตวอยางเชน ความคด ความจา จนตนาการ ความฝน และพฤตกรรมการรสกตางๆ เชน กลว หว เสยใจ เจบ เปนตน ซงถงแมวาจะไมสามารถสงเกตไดโดยตรงกสามารถสงเกตไดโดยทางออม เชน การใชแบบทดสอบหรอสงเกตจากพฤตกรรมภายนอกทเปน

การสรปโยงถงพฤตกรรมภายใน ซงพฤตกรรมภายในนนสามารถแบงได 2 ชนด คอ

2.1 พฤตกรรมภายในทเกดขนโดยรสกตว (Conscious Processes) เชน หว เหนอย

ตนเตน เจบปวด พฤตกรรมเหลานเจาของพฤตกรรมรตววามนเกดและเจาของพฤตกรรม อาจจะควบคมหรอเกบความรสกตางๆ ทเกดขนได ไมแสดงออกซงกรยาอาการหรอสญญาณใดๆ

2.2 พฤตกรรมภายในทเกดขนโดยไมรตว (Unconscious Processes) พฤตกรรมบางอยางเกดขนภายในโดยทบางครงบคคลไมรสกตว แตมผลตอพฤตกรรมภายนอกของบคคลผนน

เชน ความขลาด ความกลา ความคด ความสมหวง ความปรารถนา ความสขใจ เปนตน

พฤ ต ก ร ร ม ก า ร ด แ ล ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย ผ ป ว ย ต า ม ท ฤ ษฎ ก า ร ด แ ล ม น ษ ย ข อ ง ว ต ส น (Watson’s Human Caring Theory)

ความเชอพนฐานของทฤษฎการดแลของวตสน

วตสนเชอวาการดแลเปนพนฐานของความเปนมนษย และการพยาบาลคอศาสตรแหงการดแลมนษย (Human Caring Science) ซงเปาหมายของการดแล คอ การชวยเหลอบคคลใหคนพบ ภาวะดลยภาพ (Harmony) ของรางกาย จตใจ จตวญญาณ วตสนใหความสาคญกบความเปนมนษย ในแงของการเคารพในศกดศรของทกคน ใหความสาคญกบประสบการณของบคคล และเชอวา การพยาบาล คอ ศลปะและสนทรยศาสตร (Art & Aesthetic) ดงทวตสนกลาววา “ความงามและศลปะ

สำนกหอ

สมดกลาง

20

เปนสวนหนงของการนาไปสการพยาบาลทเนนรปแบบการดแลทเขาถงจตใจกนระหวางคนสองคน (Transpersonal Caring Model)” (Watson, 1985: 157) ทงนเพราะการเขาถงจตใจกนระหวางคนสองคน (พยาบาลกบผปวย) ตองอาศยการขจดเสนแบงของคนสองคนและลดอตตา (Ego) ของแตละฝาย ใหความสาคญกบความรสกของอกฝาย มการสรางสรางสมพนธภาพ เพอใหเกดการเชอมโยง ของประสบการณชวตของทงสองฝายจนหลอมรวมกนเปนหนงเดยว โดยใชทงการพยาบาล ศลปะ สนทรยศาสตร (ภาพศลปะ กาพยกลอน) ไปจนถง ความเมตตา (Compassion) สมมาสต (Mindfulness)

การทาสมาธ (Meditation) และการเดนจารกแสวงบญ (Pilgrimage) (Claire & Ryder, 2009: 280-281) เพอชนาการปฏบตการพยาบาลจนเกดการเยยวยา (Healing) ซงนาไปสความสมดล (Hamony) เปนอนหนงอนเดยวกน ของรางกาย จตใจ และจตวญญาณ มโนทศนหลก 4 ประการในทฤษฎการดแลมนษยของวตสน

มโนทศนหลกทง 4 ในทฤษฎการดแลมนษยของวตสน คอ บคลล (วตสนเรยกวามนษย) สขภาพ สงแวดลอม และการพยาบาล ซงจะกลาวโดยละเอยดดงตอไปน

1. มนษย (Human Being) เปนองครวม ประกอบดวยรางกาย จตใจ และจตวญญาณ จตวญญาณเปนแกนตวตน (Self) ของบคคล เปนแหลงทเกดความตระหนกในตนเอง ความรสกสานกขนสง และเปนพลงภายใน ซงมนษยมการเจรญเตบโตและพฒนาอยางตอเนอง มนษยเปนผมคณคาในตนเองและสมควรไดรบการดแล ไดรบการนบถอ ไดรบความเขาใจและการชวยเหลอ

2. สขภาพ (Health) เปนภาวะทมดลภาพและมความกลมกลนระหวางรางกาย จตใจ และจตวญญาณหรอมความสอดคลองเปนอนหนงอนเดยวกนระหวางตวตนตามทรบร และตวตน ตามทประสบจรง นอกจากนนสขภาพยงเปนภาวะทสขทงรางกาย จต และสงคม สามารถทาหนาท ไดสงสดสามารถปรบตวในการทากจวตรประจาวนและดาเนนชวตได ไมมโรคภยไขเจบ

3. สงแวดลอม / สงคม (Environment / Society) เปนสงแวดลอมทงทางกายภาพ สงคม วฒนธรรม และจตวญญาณ ซงมการเปลยนแปลงอยางตอเนอง สงแวดลอมเหลานมอทธพลตอการรบรและพฒนาการของบคคลทอยในการดแลซงกนและกนระหวางบคคล ค านยมของสงคม เปนปจจยสาคญในการสงเสรมใหการดแลเกดขน

4. การพยาบาล (Nursing) เปนกระบวนการดแลทเขาถงจตใจและความรสกของบคคล (Transpersonal Caring) ในการสงเสรมสขภาพ การปองกนโรค การเยยวยาการเจบปวย และการฟนฟ

สำนกหอ

สมดกลาง

21

สขภาพ ซงมเปาหมายเพอชวยใหบคคลเพมดลยภาพในตนเอง เกดความรจกตนเอง เคารพนบถอตนเอง ดแลเยยวยาตนเอง เกดความประจกษรในความหมายของสภาวะตางๆ ทเกดขนในชวต

แกนหลกของทฤษฎการดแล ทฤษฎการ ด แลของวตสน เนนกา ร ดแลอน เ ปน คณธรรม ทดา รงคไ วซ งศก ดศ ร ของความเปนมนษย โดยอาศยการสรางสมพนธภาพระหวางผ ใหการดแลกบผไดรบการดแล ภายใตความรกในความเปนเพอนมนษย ทใหความสาคญทงรางกายและจตใจอยางไมแยกออกจากกน จนผใหการดแลสมผสถงพลงแหงการดแล อนเปนความรสกตระหนกถงการดแลวาไดเกดขน และสงใหเกดความรกความเขาใจผอน ซงวตสนเรยกวา “Caring Occasion” และนาไปสการเรยนร และแลกเปลยนประสบการณระหวางคนสองคนภายใตสนามปรากฏการณ (Phenomenal Field) ของแตละบคคลทหลอมรวมกน จนเกดความเขาถงจตใจระหวางคนสองคน (Transpersonal) ทาให คนทงสองคนคนพบความหมายของสงตางๆ ทเปนสาระสาคญของชวต ไดแก ความเจบปวย ความทกขทรมาน และความตาย ตามสภาพความเปนจรงของชวต เพอใหเกดยอมรบในตนเอง และยอมรบผอน เกดสมพนธภาพทนาไปสการฟนหาย (Healing Relationship) ซงเปนการสงเสรม ใหผปวยมพลงในการคงไวซงภาวะสขภาพ คอ ภาวะทบคคลมความกลมกลนของรางกาย จตใจ และจตวญญาณ แมในผปวยทหมดหวงจากการรกษาแลวกตาม ในทฤษฎการดแล วตสนไดอธบายวา “ความรกอนยงใหญ (Cosmic Love)” ระหวางเพอนมนษยเปน ทตงของการดแล ผใหการพยาบาล ตองใหการพยาบาลดวยความรก (Caritas Nursing) เพราะความรก คอ พลงทผลกดน ใหเกดกระบวนการบาบดเพอการฟนหายตอผดแลและผใหการดแล (Watson, 1985: 165-167) สวนหนวยงานหอผปวย การทาหตถการ การทาหนาท เทคโนโลย คอสงทประดบตกแตง (Trim) ทไมอาจยดเปนศนยกลางของวชาชพพยาบาล พาเชและจเชรค (Pate & Jeschke, 1995) นกทฤษฎ

การพยาบาลอกทานหนงไดสนบสนนแนวคดนโดยกลาววา การทาหตถการและการปฏบตภารกจของพยาบาลจะมความแตกตางกนในแตละหนวยงาน และเปลยนแปลงไปตามเทคโนโลยใหมๆ สงเหลาน จงไมอาจนามาเปนหลกนาศาสตรการพยาบาล พยาบาลตองยดการดแลเปนเชอหลก ทชนาไปส พฤตกรรมการดแลผปวยของพยาบาล (Pate & Jeschke, 1995: 189) ทฤษฎการดแลของวตสน สามารถใชในการดแลสขภาพอยางเปนองครวม โดยอาศยปจจยการดแล 10 ประการ (Ten Carative Factors)

รวมกบกระบวนการปฏบตการดวยความรกเพอการดแล (Clinical Caritas Process) อก 10 ประการ ทวตสนพฒนาเพมเตมตงแตป 2002 (Watson, 2008: 293-308)

สำนกหอ

สมดกลาง

22

ปจจยการดแล 10 ประการ และกระบวนการปฏบตการดวยความรกเพอการดแล (Clinical

Caritas Process) ถอเปนกรอบการทางาน (Framework) และเปนความเชอหลก (Core) ในการปฏบตการพยาบาล โดยวตสนอธบายวา การดแลตองเชอมโยงกบความรก (คาวา “Caritas” มาจากภาษาละตน ซง มความหมาย ถ งความ รกของมนษย และความ เ อ อ เ ฝอ เผอแผ (Charity)) การ ดแล ไมไดมาจากพฤตกรรมหรอความรสกเพยงเทานน หากแตกอปรขนมาจากความเปนมนษย การดแล จงไมใชสงทเปนนามธรรม และไมไดเปนเพยงปรชญา แตการดแลคอสงทปฏบตและสมผสได (Watson, 2008: 310) ซงการนาของปจจยการดแล 10 ประการ (Ten Carative Factors) / กระบวนการปฏบตการ ดวยความรกเพอการดแล (Clinical Caritas Process) ไปใชในการพยาบาล สามารถสรปรายละเอยด ไดดงน 1. สรางระบบคานยมการเหนแกประโยชนของผอน และมเมตตาตอเพอนมนษย / ปลกฝง การปฏบตดวยความรกและความเมตตาและมจตใจทสงบมนคงทงกบตนเองและผอน ใหเสมอน เปนพนฐานของความรกทมสต : พยาบาลตองหมนสารวจความคด ความเชอของตนเอง เพอให เกดความเขาใจในความเปนคนทไมเหนแกตว พงพอใจในการเปนผให เนนการใหคณคาและศกดศรความเปนมนษยแกกนและกน มความเมตตาและเหนแกประโยชนของผอน พยาบาลตองตระหนกวาผปวยแตละคนตางกมมมมองของชวตทแตกตางกน มปฏกรยาตอบสนองตอชวตและความเจบปวย ทแตกตางกน อนเกดจาก คานยม ความเชอ วฒนธรรม และปรชญาชวตทแตกตางกน ทาใหผปวย บางรายสามารถยอมรบความจรงได แตบางรายไมอาจยอมรบได พยาบาลจงตองยดมนในคานยม เหนแกประโยชนของผอนและมความเมตตาตอเพอนมนษย ทาใหพยาบาลมพฤตกรรมทแสดงถง ความเขาใจ และยอมรบผปวยตามมมมองของเขา เคารพในความเปนบคคลของผปวยไมวาผปวย จะอยในสภาพนารงเกยจสกเพยงใด มความอดทนและรอคอยเวลา เพอใหผปวยไดคนพบตนเอง และยอมรบตอสภาพของตนตามทเปนจรง ไมทอดทงผปวย ชวยใหผปวยรสกวามใครสกคนอยกบเขาเสมอ ดแลเอาใจใสอยางจรงใจ เสยสละโดยไมหวงผลตอบแทน ปฏบตสงทดทสดใหกบผปวย และตอบสนองความตองการของผปวยทนท โดยคานงอยเสมอวาผปวย คอ เพอนมนษยคนหนง ทตองการความชวยเหลอและความรก 2. สรางความศรทธาและความหวง / มชวตอยกบความจรง สรางความหวงและศรทธา ทเปนไปไดและเชอในความเปนไปแหงอตวสยของชวตบนโลก ทงของตนเองและผอน : พยาบาล คอ

สำนกหอ

สมดกลาง

23

ผทเขาใจธรรมชาตของชวต ทตองมทงความสขและความทกข ชวตอยไดดวยพลงของศรทธา และความหวง เปรยบเสมอนอานาจทชวยใหผปวยมกาลงใจและมความเขมแขงพอทจะเผชญ กบความทกข พยาบาลทคงไวซงความศรทธาและความหวงในชวตจะชวยเสรมสรางใหผปวย มความศรทธาและความหวงในการดารงชวตตามสภาพทเปนจรงของตน แตกอนเราเชอวายา เปนสงเดยวเทานนททาใหหายโรค แตปจจบนคนสวนใหญเรมมความเชอในสงทเหนอธรรมชาตวา มอทธพลตอภาวะสขภาพของผปวย และไดพสจนกนจนเปนทยอมรบ เชน การทาสมาธ การฝกสต การทาจตบาบด เทคนคการใหคาปรกษา พฤตกรรมบาบด เปนตน และเนองจากความศรทธาความหวงเปนกระบวนการทไมเคยสนสด แมหมดหวงไปแลวกยงสามารถสรางความหวงใหมได พยาบาล จงตองปลกฝงความหวงใหกบผ ปวยอยเสมอ และควรเปนความหวงทเหนเปนรปธรรมและ มความเปนไปได สวนความศรทธาในศาสนานน พยาบาลควรประเมนดวาผปวยมความเชอเกยวกบการมชวตอยางไร สมพนธกบความศรทธาทมตอศาสนาหรอไม พยาบาลจงควรจะใหผปวยมสทธเลอกวธการสรางศรทธาและความหวงความเชอ 3. ปลกฝงความไวตอความรสกของตนเองและผอน / ปลกฝงการปฏบตทางจตวญญาณ และการหลอมรวมตนเอง ใหกาวพนอตตาแหงตน : พยาบาลตองเปนผทรจกความรสกของตนเอง และไวตอความรสกของผ อน วตสนสงเสรมใหมการระบายความรสกออกมาอยางทเปดเผย อนเปนพฤตกรรมทสาคญเพอกาวพนอตตาแหงตน และชวยใหการดแลประสบความสาเรจ หนทาง ทพยาบาลจะพฒนาใหตนเองมพฤตกรรมทไวตอความรสกของตนเองและผอนคอ การรตวอยเสมอถงความรสกทเกดขนกบตนในขณะนน ซงมจดเรมตนทการมองเขาไปในตนเอง และรบรตนเอง ตามสภาพทเปนจรง พยาบาลทมการพฒนาตนเองใหไวตอการรบรตนเอง กจะสามารถรบรความรสกของผอนไดเปนอยางด และเขาใจการมองโลก เขาใจวฒนธรรม ความเชอ และคานยมของผปวย ทอาจแตกตางกบพยาบาล ถาหากพยาบาลไมมพฤตกรรมการดแลตามลกษณะดงกลาว การดแลนน กประสบกบความลมเหลวไดมาก พยาบาลยงตนตวอยเสมอตอความรสกของตวเองทอาจมผลกระทบตอผปวย เพอจะไดรบรและเขาใจความรสกทงของตนเองและผปวย และนาไปใชประโยชนตอการดแลผปวยนนเอง 4. สรางสมพนธภาพการชวยเหลออยางไววางใจ / สรางสมพนธภาพ คงไวซงสมพนธภาพ แหงการชวยเหลออยางไววางใจ เพอการดแล : พยาบาลตองสรางใหเกดความไววางใจระหวางพยาบาลและผปวย โดยการใหการเกอหนนดแล เอาใจเขามาใสใจเรา ใหความรสกอบอน โดยอาศยการสอสาร

สำนกหอ

สมดกลาง

24

ทมประสทธภาพ ความเขากนไดระหวางพยาบาลกบผปวย ความเหนอกเหนใจและความอบอนใจ เปนองคประกอบพนฐานทสาคญของการสรางสมพนธภาพในการชวยเหลอและไววางใจซงกนและกน ดงรายละเอยดดงน 4.1 การสอสารอยางมคณภาพเปนเครองมอบาบดเยยวยาทสาคญ เพราะสภาพจตใจของผปวย มกแฝงไวดวยความผดหวงลกๆ ทแอบซอนไวภายใน การบอกกลาวทมากหรอนอยเกนไปจะทาใหกระทบกระเทอนจตใจของผปวยไดงาย ในบางครงผปวยอาจพบกบความขดแยงระหวาง ความตองการกาลงใจจากการสนทนา และความตองการทจะไดรบทราบขอเทจจรงเกยวกบการเจบปวย การบอกความจรงเรวเกนไป อาจทาใหผปวยเกดความไมมนคงทางจตใจ และถาชาเกนไป ผปวยอาจจะสงสยหรอทราบไดเองจากอาการททรดลง ทาใหผปวยไมไววางใจพยาบาล พยาบาลจง ควรใหขอมลทเปนจรงกบผปวยเปนระยะๆ อยางเหมาะสม การไดรบขอมลทเพยงพอจะทาใหผปวยเกดการตอบสนองทเหมาะสมมความไววางใจและมสมพนธภาพทดกบพยาบาล 4.2 ความเขากนไดกบผปวย (Congruence) การทพยาบาลจะสามารถเขากบผปวยได ยอมขนกบลกษณะของพยาบาลทเปนอยในขณะนน (Nurse’s Being) พยาบาลทไวตอความรสก ของตนและกลาเปดเผยความรสกนนออกมา จะยงกระชบสมพนธภาพระหวางพยาบาลและผปวย ทาใหรจกกนและปรบตวใหเขากนไดมากยงขน แตถาพยาบาลแอบซอนหรออาพรางความรสก ไวภายใน โดยเฉพาะความรสกกลว เบอหนาย หรอความรสกทางดานลบอนๆ จะกลบยงเปนอปสรรคตอสมพนธภาพระหวางพยาบาลและผปวย เพราะพยาบาลจะถายทอดความรสกเหลานนออกมา ในหลายรปแบบ เ ชน ตองการใหผ ปวยพก หรอแนะนาใหผ ปวยปฏบตศาสนกจ เพอ เลยง การมปฏสมพนธกบผ ปวยระยะสดทาย เปนตน ในสถานการณเชนนพยาบาลจะเปนผ ท าลายสมพนธภาพเสยเอง ซงมผลกระทบดานลบตอคณภาพการดแล 4.3 ความเหนอกเหนใจ เปนการรบสมผส (Sense) กบโลกภายในของผ ปวย เสมอนหนงวาเปนโลกภายในของตน ซงกลาวงายๆ กคอ “การรจกเอาใจผ ปวยมาใสในใจตน” เพอจะรบรวาผ ปวยมความรสกอยางไรเมอตองประสบกบสถานการณตางๆ ทงความเจบปวย ความทกข ความสข จะไดเขาใจและตอบสนองตอความรสกของผ ปวยอยางถกตองเหมาะสม ทงดวยคาพด กรยาทาทาง และการแสดงออกทางพฤตกรรม 4.4 ความรสกอบอนใจ การมปฏสมพนธอยางอบอนระหวางพยาบาลและผปวย ชวยสงเสรมสมพนธภาพและพฒนาการเจรญเตบโตทางอารมณของผปวย ซงพยาบาลสามารถถายทอด

สำนกหอ

สมดกลาง

25

ความรสกอบอน โดยแสดงออกทางวาจาและกรยาทาทาง เชน การสนทนา การพดในระดบเสยงเหมาะสม ยมแยม มทาทเปนมตร เปดเผย ผอนคลาย เปนตน 5. สงเสรมและยอมรบความรสกทางบวกและทางลบ / สงเสรมใหมการแสดงความรสกออกมาทงทางบวกและลบ แลกเปลยนความรสก และเตรยมตวเองเพอรบความรสกทงในทางบวกและลบ : อารมณหรอความรสกเปนศนยกลางของบทบาทในการแสดงพฤตกรรมของมนษย ซงมอทธพล ตอความคด การตดสนใจ และพฤตกรรม จงจาเปนอยางยงทพยาบาลควรไดมโอกาสแสดงออก ถงความรสกทงทางบวกและทางลบ สาหรบปจจยการดแลประการนจงมงไปทความรสกของพยาบาล เพราะในสถานการณปจจบนพยาบาลมกมพฤตกรรมปกปองความรสกของตนโดยเฉพาะความรสกทางดานลบ ซงพยาบาลมกจะอาพรางไว เพอกอใหเกดภาพพจนทดกบตนเอง แตพฤตกรรมดงกลาวนอกจากจะไมกอใหเกดประโยชนแกผปวยแลว ยงกอใหเกดความขดแยงของสมพนธภาพระหวางพยาบาลกบผปวย เพราะพฤตกรรมทพยาบาลแสดงออกไมใชความจรง ขาดความจรงใจ แตถาพยาบาลสามารถแสดงออกถงความรสกของตนเองตามทเปนจรง ไมวาจะเปนดานบวกหรอลบ พยาบาล จะคอยๆ พฒนาในการรจกตนเอง และยอมรบตนเองตามทเปนจรง พยาบาลทสามารถยอมรบตนเองไดทงทางบวกและลบจะมใจเปดกวางในการยอมรบความรสกของผปวยทงทางบวกและลบไดเชนกน ผปวยมกจะรสกวาสขภาพของตนถกคกคาม ผปวยจะมปฏกรยาตอบสนองตอความเจบปวย ทตางๆ กน บางคนแสดงอารมณโกรธ ฉนเฉยว ปฏเสธ ไมใหความรวมมอในการดแลรกษา และตาหนตเตยนบนวาทมสขภาพ ในขณะทบางรายยอมรบวาความเจบปวยเกดขน ผ ปวยจงมสทธ และมความตองการทจะระบายความรสกเหลานนออกมาดวย พยาบาลทไวตอความรสกของตนจะไวตอความรสกของผ ปวย และยอมรบการแสดงออกของผ ปวยไดอยางจรงใจ สามารถใหอภย ตอการแสดงออกของผปวยและเขาใจความรสกตางๆ ทเกดขนกบผปวย พฤตกรรมทพยาบาลแสดงออก ไดแก ยอมรบการระบายความรสกของผปวย ไมต าหนตเตยนหรอตดสน ใหเวลา และโอกาสกบผปวยอยเปนเพอน ไมทอดทงขณะทผปวยแสดงอารมณหรอพฤตกรรมทกาวราว 6. ใชวธการแกปญหาและตดสนใจอยางเปนระบบ เพอการตดสนใจ / ใชตนเองและทกวถ แหงความร ใหเปนเสมอนสวนหนงของกระบวนการดแล เชอมตอกบความสามารถทางศลปะ แหงการพยาบาลดวยความรก : การนาวธการทางวทยาศาสตรมาใชในการแกปญหาเปนเรองสาคญ ปจจบนพบวากระบวนการพยาบาลเปนองคประกอบหลกของการศกษาและพฤตกรรมของพยาบาล เพอแกปญหาโดยวธการทางวทยาศาสตรอยางเปนระบบและอยางตอเนอง การนากระบวนการพยาบาล

สำนกหอ

สมดกลาง

26

มาใชในการดแลผปวย มจดมงหมายเพอชวยเหลอผปวยและผเกยวของไดรบการดแลทมประสทธภาพ พยาบาลจาเปนตองอาศยวธการทางวทยาศาสตร (Scientific Problem Solving) มาชวยในการตดสนใจ เพอแกไขปญหาและชวยเหลอผปวย โดยเรมจากการประเมนปญหา ทงทางดานรางกาย จตสงคม และจตวญญาณ พยาบาลจงตองรจกประเมนโดยการถาม พดคย และสงเกต ทงจากตวผปวยและญาต เพอใหไดขอมลครอบคลมทงองครวมของผ ปวย และนามาวางแผนการพยาบาล โดยนาขอมล และปรากฏการณตางๆ มาใชในการวางแผนใหมากทสด โดยเฉพาะขอมลดานจตสงคม ความเชอ และความผกพนธทางใจของผปวย ซงเปนแหลงของความหวงและกาลงใจสาหรบผปวย เพราะ การใชขอมลดานรางกายอยางเดยวไมเพยงพอสาหรบผปวย หลงจากนนจงนาแผนทไดวางไวมาปฏบตและประเมนผลตามจดมงหมายทกาหนดไว นอกจากนพยาบาลยงตองทาการศกษาวจยเกยวกบประสบการณและสถานการณการพยาบาลต างๆ ท เ กยวของ โดยใชการวจย เ ชง คณภาพ แนวปรากฏการณวทยา (Phenomenology) (Watson, 1985: 54-55) 7. สงเสรมการเรยนการสอนทเขาถงจตใจผอน / สงเสรมการสอน การเรยนรประสบการณ ซงระหวางกนของพยาบาลและผปวย ใหความสนใจกบความเปนหนงเดยวของชวตและความหมายแบบอตวสย ใหความใสใจและอยกบกรอบอางองของผอน : การใหขอมลขาวสารเปนจดเรมตน สาหรบพยาบาลในการกระตนใหผ ปวยเกดการเรยนร แตการเรยนรยงมอะไรทมากไปกวานน ประสบการณของผปวยคอสงสาคญทพยาบาลตองเรยนรและทาความเขาใจ พยาบาลจงตองอย ทงในบทบาทของผเรยนและผสอนเพอทจะทราบปญหาของผปวย ทงโดยการสงเกตและเรยนร จากผ ปวย โดยเฉพาะการสรางความ รสกรวมในสถานการณของผ ปวย พยาบาลทมสวนรบร ในความรสกของผ ปวยจะทราบวาควรสอนและบอกผ ปวยอยางไร และเวลาใดทจะเหมาะสม เพอลดความวตกกงวลจากความไมแนนอนของโรคและเหตการณทจะเกดขนในอนาคต และ เปนการชวยใหผปวยเกดความสมดล คอรบรตอเหตการณ (Open Awareness) สามารถประคบประคองสถานการณ และมกลไกในการเผชญกบปญหา ซงเปนกญแจสาคญในการชวยเหลอผปวยใหสามารถเผชญกบความเครยด อนเนองมาจากความเจบปวยได นอกจากนนพยาบาลไมควรปดบงความจรง กบผปวย แมการปดบงความจรงอาจกอใหเกดประโยชนในผปวยบางรายและในบางเวลา แตถงอยางไรผปวยจะสามารถรบรความจรงไดเอง จากการสงเกตพฤตกรรมของบคคลรอบขาง การเปลยนแปลง ของรางกายและวธการรกษา การไมปดบงความจรงตอกนทาใหผปวยมโอกาสดารงชวตตามแบบแผน ทตองการได

สำนกหอ

สมดกลาง

27

สงทพยาบาลควรปฏบต ไดแก อธบายความเปนไปของโรคอยางสมาเสมอจะชวยผปวยกาหนดเปาหมายชวตตามสภาพทเปนจรง ตอบคาถามของผปวยใหชดเจนไมคลมเครอในระดบทผปวยสามารถยอมรบได แสดงบทบาทผเรยนและผสอนโดยการแลกเปลยนประสบการณ และเขาม สวนรวม ในประสบการณของผปวย ตดตอสอสารและมปฏสมพนธกบผปวยอยางเปดเผย ไมหลกเลยงทจะใหการดแลหรอพดคยกบผปวย 8. ประคบประคอง สนบสนน และแกไขสงแวดลอมดานกายภาพ จตสงคม และจตวญญาณ / สรางสรรค สภาพแวดลอมแหงการบาบด : สงแวดลอมคอสงทชวยการปองกน ประคบประคอง แกไขปญหาดานกายภาพ จตใจ สงคม วฒนธรรม และวญญาณ พยาบาลตองประเมนและเอออานวยความสามารถปรบตวของผปวยเพอใหประคบประคองความสมดลของสขภาพ ภายใตสงแวดลอม ทางกายภาพและสงคม เปนปจจยททาหนาทในสวนภายนอกของบคคลสวนจตใจและจตวญญาณ เปนปจจยททาหนาทภายในบคคล สงแวดลอมสาหรบผปวยทงภายในและภายนอก มความสาคญ อยางยงตอกระบวนการดารงชวตและการฟนหายของผปวย เชน ประสบการณเกยวกบการเจบปวย สภาพแวดลอมในหอผปวย ระบบสงคม ขนบธรรมเนยมและวฒนธรรม การสนบสนนของผดแล ครอบครว ญาตมตร รวมทงบคลากรในทมสขภาพ เปนตน การจดสงแวดลอมใหผปวยรสกสขสบาย สะอาด ปลอดภย และเปนสวนตว มอทธพลตอความผาสขของผปวย ชวยบรรเทาความเจบปวด ความทกขทรมาน ชวยใหผ ปวยรสกวาตนเองยงมคณคา มอตมโนทศนในทางท ดตอตนเอง อนเนองมาจากการเอาใจใสประคบประคองดแลของพยาบาล ตวอยางพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ ไดแก - ลดสงรบกวนหรอสงกระ ตนภายนอก สนใจท านอน ลกษณะของ เต ยง และการจดสงของใหผปวยหยบใชสะดวก - บรรเทาความไมสขสบายตางๆ เชน การประคบรอนเยน การทาสมาธ การฝก ผอนคลายกลามเนอ ใหยาบรรเทาปวด พาไปสมผสธรรมชาต ฟงดนตร สนทนากบผปวยอน เปนตน - จดสงแวดลอมใหเปนสดสวน ใหเวลาและความเปนสวนตวในการปฏบตศาสนกจ ในการอยกบครอบครว หรอในการผอนคลายอารมณ - ปองกนและกาจดสงแวดลอมทอาจเปนอนตรายกบผปวยทงดานเทคนค เครองมอเครองใชและสภาพจตใจ เชน อบตเหตจากอปกรณการดแลรกษา การตดเชอในโรงพยาบาล - จดสงแวดลอมใหสะอาดและสวยงามอยเสมอ / มสสนททาใหผปวยรสกผอนคลาย

สำนกหอ

สมดกลาง

28

9. พงพอใจทจะชวยเหลอเพอตอบสนองความตองการของบคคล อน / ชวยเหลอ โดยมงตอบสนองความตองการของบคคล : พยาบาลตองตอบสนองความตองการทกดาน โดยเรมจากความตองการระดบพนฐานกอน และคอยๆ เพมความตองการทสงขน จากความตองการทางชวภาพ ทางกาย-ทางจต ทางจต-ทางสงคม และทางดานสมพนธภาพภายในระหวางบคคล ไปจนถง ความตองการดานการยอมรบ วตสนอธบายวาความตองการเปนสงทคกบมนษยเสมอมาไมมทสนสดตงแตเกดจนกระทงตาย เปนแรงผลกดนทกอใหเกดพฤตกรรมตางๆ ทพยายามใหบรรลถงความตองการนน ความตองการของผปวยกเชนเดยวกบบคคลทวไป จะแตกตางกนบางกตรงทผปวยตองการการดแลดานจตใจอยางมาก และมความตองการดานจตวญญาณสง การใหผ ปวยไดสมหวงในชวต โดยการตอบสนองความตองการอยางดทสดในสงทเปนไปได จะทาใหผ ปวยเกดความผาสก และพฒนาการเจรญเตบโตภายในใหมความกลมกลนกบผอน สงแวดลอม และจากไปอยางสงบสง ทพยาบาลควรปฏบต ไดแก ตอบสนองความตองการทางดานชวภาพ เพอใหผปวยสามารถดารงชพ อยได ตอบสนองความตองการทางดานจตสรระ เพอใหผปวยคงไวซงการปฏบตหนาทของรางกาย ตอบสนองความตองการทางดานจตสงคมเพอใหผปวยรสกวาตนเองมคณคา ตอบสนองความตองการภายทงภายในบคคลและความตองการทตองหลอมรวมกนของคนสองคน เปนการชวยใหผปวยมพลงภายในตน โดยการตอบสนองความตองการดานจตวญญาณ การผกพนทางใจกบโลกจกรวาลกบผอน และกบสงศกดสทธทตนนบถอ 1 0 . ยอม รบสง ท เ ก ดขนหรอพลง ท มอย / เ ปด รบพลงทาง จตวญญาณ ส ง ลกลบ และยงไมมคาอธบายอนเกยวกบการมชวต ความตาย : ปจจยการดแลและกระบวนการปฏบตการ ดวยความรกเพอการดแล ขอนถอวาเปนสงสาคญและเขาใจยากทสด ทงนเพราะศาสตรสมยใหม ไมสามารถใหคาตอบไดถงความสาคญของชวตและการเสยชวต เพราะการมชวตไมใชเพยงการอย และแกไขปญหาหากแตการมชวตยงเปนความลกลบซบซอนทตองตงอยบนพนฐานของความเชอ ดวยความมสตแหงความรก พยาบาลตองยอมรบในปาฎหารย (Allow For a Miracle) (Watson, 2008:

256) ผปวยมกจะมความสบสน วาวน วตกกงวลตอสภาพทตองมชวตอยระหวางความเปนกบความตาย ความเจบปวยทประสบกบความเจบปวดและความทกขทรมาน ทาใหผปวยไขวควาทจะคนหาความหมายของชวต ถาหากไมไดรบการดแลประคบประคองทด ผปวยมกจะปฎเสธความเจบปวย พลงจตวญญาณเปนปจจยทสาคญทจะชวยใหบคคลสามารถเขาใจความหมายของชวตตามสถานภาพของการเปนมนษยทตองมเงอนไขและขอจากดบางประการ โดยเฉพาะขอจากดทวามนษยทกคน ตองประสบกบความตาย พยาบาลเปนแหลงทมคณภาพและเปนความแขงแกรงสาหรบผปวย

สำนกหอ

สมดกลาง

29

ในระยะสดทาย เปนผทอยใกลชดและใหการดแลชวยเหลอผปวยอยตลอดเวลา พยาบาลจงตองคนหาความหมายของชวตจากประสบการณของตนในแตละวน มความเขาใจในชวตและความเปนไป ของโลก มพลงสตปญญา พลงจต และพลงกายทไดจากปรชญา ความเชอ วฒนธรรม การศกษา และประสบการณชวตของพยาบาล เพอถายเทพลงนใหกบผปวยและสนบสนนชวยเหลอผปวยในการเสรมสรางพลงใหแกตนเอง เพอบาบดเยยวยาตนเอง และพฒนาแกนทอยภายในตน (Inner Self) ใหแขงแกรง สาหรบเผชญกบภาวะของโรค ความทกขทรมานและความตาย เพอรกษาความกลมกลนทงภายในและภายนอกตนใหคงอยจวบจนถงวาระสดทายของชวต และไดจากไปอยางสงบ สงทพยาบาลควรปฏบต ไดแก ชวยผปวยใหคนพบคณคาของประสบการณในอดต ความศรทธา ในศาสนา ปรชญาและสงทดงาม โนมนาใหผปวยคนหาแกนของชวต เขาใจชวต และกาหนดเปาหมายชวตในระยะเวลาทมอยจ ากด แนะนาและใหโอกาสผ ปวยแสดงออกซงความเชอทางศาสนา แสดงความรกและมสมพนธภาพกบครอบครว หรอผทเปนแหลงของความหวงและกาลงใจ นาผปวยใหคนพบแหลงพลงจตวญญาณของตน คนพบสจธรรมของชวต และนาเขาสการใชระยะเวลา ในชวงสดทายของชวตอยางมคณคา นอกจากปจจยการดแล 10 ประการ (Ten Carative Factor) และกระบวนการปฏบตการ ดวยความรกเพอการดแล (Clinical Caritas Process) แลวนน กระบวนการดแลทมลกษณะ เปนสงทเกดขนแบบอตวสย (Subjective) ทวตสนเรยกวารปแบบการดแลทเขาถงจตใจระหวางคน สองคน (Transpersonal Caring Model) นน มลกษณะเปนกระบวนการดแลทมองคประกอบ 3 สวน ทเชอมโยงกน ไดแก กระบวนการดแลมนษย (Human Care Process) การดแลมนษยบนความสมพนธระหวางบคคล (Human Care Transaction) และผลลพธทเปนไปได (Possible Outcomes) ภายใตกระบวนการทเชอมโยงกนนประกอบไปดวยมโนทศนตางๆ ทปรากฏในทฤษฎการดแลของวตสน เชน ปจจยการดแล (Carative Factor) ความรก (Caritas) แนวคดศลธรรม (Moral Idea) สถานการณการดแลทเกดขนขณะนน (Actual Caring Occasion) การดแลทเขาถงจตใจกนระหวางคนสองคน (Transpersonal Caring) และการฟนหาย (Healing) (Watson, 1985: 257) การดแลทเกดขนภายใตทฤษฎการดแลของวตสน เปนกระบวนการทเกดขนดวยสมพนธภาพของคนสองคน และเปนกระบวนการการดแลทเขาถงจตใจระหวางคนสองคน (Transpersonal Caring

Model) โดยกระบวนการดแลเรมขนดวยการทพยาบาลใชปจจยการดแล และกระบวนการปฏบตการดวยความรกเพอการดแลเปนกรอบแนวคดเพอการปฏบตการพยาบาล ผนวกกบแนวคดศลธรรม (Moral Idea) และความรก ซงจะทาใหพยาบาลเขาถงและเขาใจผปวยอยางถองแท ภายใตความคดเหน

สำนกหอ

สมดกลาง

30

ทตรงกน จนกอใหเกดขนตอนตอไปของกระบวนการดแล คอ การดแลมนษยบนความสมพนธระหวางบคคล (Human Care Transaction) ทพยาบาลจะรบรถงและสมผสถงพลงแหงการดแล อนเปนความรสกตระหนกถงการดแลวาไดเกดขนและสงใหเกดความรกความเขาใจผอน ซงวตสนเรยกวา “Caring Occasion” และนาไปส การเรยนรและแลกเปลยนประสบการณระหวางคนสองคนบนสนามปรากฏการณ (Phenomenal Field) จนการแลกเปลยนเรยนรนนหลอมรวมจนเกดการเขาถงจตใจระหวางคนสองคน (Transpersonal) ทาใหคนทงสองคนพบความหมายของสงตางๆ ทเปนสาระสาคญของชวต ไดแก ความเจบปวย ความทกขทรมาน และความตาย ตามสภาพความเปนจรงของชวต เพอใหเกดยอมรบในตนเอง และยอมรบผอน จนทงพยาบาลและผปวยเกดการเรยนรรวมกนตางฝาย ตางอยเหนอความทกข ปญหาตางๆ และเกดสมพนธภาพทนาไปสการฟนหาย (Healing Relationship)

ซงเปนการสงเสรมใหผปวยมพลงในการคงไวซงภาวะสขภาพ ทฤษฎการดแลระหวางบคคลของวตสน ชใหเหนองครวมของมนษยทมความเปนหนงเดยว (Unitary) (Watson, 2008: 300) ทเกดจากการหลอมรวมกนระหวางรางกาย จตใจ และจตวญญาณ (วตสนใชคาวา Mind-Body-Spirit) และใหความสาคญอยางมากในมตจตวญญาณ ซงเปนลกษณะเฉพาะของทฤษฎน ทาใหทฤษฎนมความเฉพาะตอการบาบดและเยยวยา (Therapeutic Intervention) ความทกข ความทรมาน การสรางความหวงและประคบประคองความโศกเศรา นอกจากนนแนวคดทฤษฎน ยงชวยดารงไวซงบทบาท “การดแล” ดวยความรกเพอนมนษย บนพนฐานของความกรณา (Compassion) ทไมอาจทดแทนไดดวยเครองจกร หรอเทคโนโลยทางการแพทย ทฤษฎการดแลของวตสน สามารถนาไปใชในการปฏบตการพยาบาลไดใน 2 ระดบคอ ระดบพนฐาน และการใชในการปฏบตการพยาบาลขนสง ดงรายละเอยดตอไปน 1. การใชสาหรบการพยาบาลขนพนฐาน : โดยพยาบาลใชปจจยการดแล 10 ประการ (Ten Carative Factors) มาเปนแนวคดพนฐาน เพอการดแลผปวย ซงกคอการใชเพอชนาพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ เชน พยาบาลคานงถงการดแลคนไขในฐานะทเปนเพอนมนษยซงตองคานงถงการตอบสนองความตองการทกดาน การคานงถงความหวงของผ ปวย ในบางองคกรรบแนวคดทฤษฎการดแลเปนปรชญาสวนหนงขององคกรในการจดบรการทางการพยาบาล

สำนกหอ

สมดกลาง

31

2. การใชสาหรบการพยาบาลขนสง : คอการนารปแบบการดแลทเขาถงจตใจกนระหวาง คนสองคน (Transpersonal Caring) มาใชในการปฏบตการพยาบาลโดยมจดมงหมายเพอการฟนหาย (Healing) โดยมลกษณะการนาทฤษฎการดแลมาใชดงตอไปน การนาทฤษฎการพยาบาลมาใชในระดบน กคอการใชทฤษฎการดแลของวตสนเพอการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ ซงหมายถงการปะตดปะตอหลกการ กลวธในการแกปญหา ตามหลกและกระบวนการทางวทยาศาสตรเพอแกไขปญหาทางการพยาบาล ซงหลกและกระบวนการทางวทยาศาสตรในการแกปญหาทางการพยาบาลกคอ “กระบวนการพยาบาล” นนเอง พยาบาล จงสามารถนากรอบแนวคดของทฤษฎ มาใชในการพยาบาล โดยมกระบวนการพยาบาลเปนเครองมอ สพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ โดยในแตละขนของกระบวนการพยาบาลตองอาศย Ten Carative Factor และ Clinical Caritas Process เปนแกนกลางในกระบวนการ การพยาบาลทกขนตอน รวมกบการประเมนความตองการในดานตางๆ ทมเปาหมายการเยยวยา และบาบดทใหความสาคญของคณคาความเปนมนษย นอกจากนนพยาบาลผใชทฤษฎการดแล ของวตสน ซงถอเปนทฤษฎระดบกวาง (Grand Theory) มาใชเพอดแลความปลอดภยผปวย พยาบาลตองใชทฤษฎการดแลของวตสนรวมกบแนวคดอนๆ เพออธบายปญหาทางการพยาบาลเพออธบายปญหาทางการพยาบาล การใชทฤษฏการดแลของวตสนในระดบน พยาบาลยงตองเขาใจความหมายของการฟนหาย (Healing) ทหมายถงการหลอมรวมของ กาย จต และวญญาณ เปนหนงเดยวกน เกดขนบนสมพนธภาพแหงการบาบด (Quinn, 2009: 78) จนเกดความเขาใจชวต เขาใจความเจบปวย ใชความเจบปวยและความทกขชนดอนๆ รวมทงความตาย มาเปดใจใหเราลดละความเหนแกตว และนกถงประโยชนสขของสรรพชวต จนละวางความยดตดถอมนในตวตน อนเปนหนทางสความพนทกข พยาบาลผทจะใชทฤษฎการดแลในระดบการพยาบาลขนสงเพอใหเกดการฟนหาย ยงตอง มความรเขาใจทฤษฎการดแลอยางลกซง มความรเกยวกบสนามพลง (Energy Field) พลงแหงจตวญญาณ เขาใจเกยวกบความกรณา (Compassion) ในความหมายเชงศาสนา ทมพลงแหงการเยยวยา ดงเชน ความกรณาซงกคอความรกในศาสนาครตส (Cartitas / Love) (Watson, 2008: 301) หรอพลง แหงกรณา (Compassion) ไดแก ความเขาใจชวตและการบรรเทาทกขในศาสนาพทธ ลกษณะงานดานการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ การดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในโรงพยาบาลนน คอการใหบรการแกบคคลทประสบกบภาวะเจบปวย หรอไดรบบาดเจบ พยาบาลทใหการดแลผปวยในโรงพยาบาลตองปฏบต

สำนกหอ

สมดกลาง

32

ทามกลางผปวยทมความแตกตางกนไป ทงทางดานอาย, เชอชาต, ศาสนา, โรคทเปน เปนตน จงมผกลาวถงลกษณะ และกจกรรมการพยาบาลของพยาบาลวชาชพในโรงพยาบาลไวหลากหลาย ดงตอไปน

มยรา กาญจนางกรและคณะ (2527: 21-23) ไดแบงลกษณะงานของพยาบาลวชาชพในโรงพยาบาลโดยแบงตามกจกรรมทกระทาและกจกรรมทไมไดกระทาตอผปวย ซงแบงออกเปน

1. กจกรรมการพยาบาล

ถอเปนพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ ซงปฏบตตอผปวยโดยตรง ซงเปนกจกรรมทหลากหลาย พยาบาลตองเปนผเลอกกจกรรมใหเหมาะสมกบสภาพ และความตองการของผปวยเปนรายบคคล บางคนอาจตองการความชวยเหลอในบางกจกรรม บางคนอาจตองการความชวยเหลอในทกกจกรรม ทงนยอมแลวแตสภาพความพรอมของผปวยทงทางดานรางกายและจตใจ ดงน

1.1 การชวยเหลอผปวยเกยวกบการสนองความตองการพนฐานการดารงชวต

1.2 การดแลใหผปวยไดรบยา 1.3 สงเกต บนทกปฏกรยา และการปรบตวของบคคลทมตอความเจบปวย

1.4 สงเกต บนทกปฏกรยา และการปรบตวของผปวยทมตอการบาบดรกษา 1.5 สอนการดแลตนเอง และรบปรกษาปญหาสขภาพอนามย

1.6 นเทศ หรอแนะแนวเรองกจกรรมของชวตประจาวนทเกยวกบการฟนฟสภาพ

1.7 วางแผนรวมกบผ รบบรการในการสรางความเชอถอไววางใจ คณคาสวนตว และความรจกตวเอง

กจกรรมการพยาบาลจาแนกเปน 2 ประเภท ไดแก กจกรรมทพยาบาลใชวจารณญาณ ของตนเองวนจฉยตดสนใจกระทาการโดยอสระ (Independent Function) และกจกรรมทตองอาศย การวนจฉยสงการหรออยในความควบคมของแพทยผดแลรกษาผปวย (Dependent Function) เนองจากเปนการกระทาตอผปวยคนเดยวกน และเพอจดประสงคเดยวกน คอ การคนสสภาพปกตของผปวย ในเวลาเรวทสด และรบกวนผปวยนอยทสด กจกรรมการพยาบาลทกประเภทจาเปนตองสอดคลอง กบนโยบาย แผนการบาบดรกษา และกจกรรมของสมาชกทมสขภาพคนอนดวย

2. การประสานกจกรรมการรกษาพยาบาล

สำนกหอ

สมดกลาง

33

การประสานกจกรรมการรกษาพยาบาล คอ กจกรรมการประสานงานระหวางสมาชก ทมสขภาพทกคนซงมงเปาหมายเดยวกน คอ เพอรวมกนดแลใหผปวยเกดความปลอดภย และชวยใหผปวยฟนตวคนสสภาพปกตโดยเรวทสด เนองจากพยาบาลเปนผตดตอกบผปวย และกบสมาชก ทมสขภาพทกคนโดยตรง นอกจากนนพยาบาลยงเปนผใกลชดและใชเวลาอยกบผปวยมากทสด ดงนน

พยาบาลจงตองทาหนาทประสานสมพนธกจกรรมการรกษาพยาบาล เชน การประสานเวลาการตรวจทางหองปฏบตการ และทางรงสวทยาซงตองใหผปวยงดอาหารเหมอนกน พยาบาลอาจจดใหผปวยรบการตรวจวนเดยวกนทง 2 อยาง ดงนน ผปวยกจะงดอาหารเพยงครงเดยวแทนทจะเปนสองครง เปนตน

3. การจดแผนการดแลตอเนอง

3.1 การรบ และสงตอผปวย การทผปวยไมมอาการผดปกตทางกายภาพทสงเกตไดนนไมไดหมายถง การสนสดของความตองการความชวยเหลอ เพราะยงมกจกรรมอกหลายอยางทผปวยเพงฟนฟสภาพปกต ตองการความชวยเหลอตอไปอก เชน การเตรยมตวกลบบาน การปรบตวในการปฏบตกจประจาวน หรอการปรบตวเมอยายจากแผนกหนงไปแผนกหนง เปนตน ในสถานการณเหลานพยาบาลตองพยายามใหผปวยไดรบการกระทบกระเทอนนอยทสด และทสาคญอยางยง คอ การให การดแลผปวยตองไมหยดชะงก

3.2 การวางแผนของพยาบาล ความตอเนองของการดแลชวยเหลอเปนสงจาเปนมากสาหรบผปวยทไดรบการรกษาระยะยาว สมาชกทมสขภาพทมโอกาสเกยวของกบผปวยมาก คอ

พยาบาล ตองใชความรความสามารถ และทกษะดานการตดตอสอสาร และมนษยสมพนธรวมกบ การวางแผนจดการการดแลตอเนองจนกวาจะบรรลเปาหมาย หากไมไดมการวางแผนรวมกนเสยกอนอาจมความเขาใจไมตรงกนเกดขน ความตอเนองของการพยาบาล และความเขาใจตรงกนเรอง คาสงการรกษาเปนสงสาคญมากในการดแลผปวยทวไป สมาชกทมสขภาพแตละคนตองเขาใจ คาสงการรกษาตอเนองตรงกนและปฏบตตอผปวยในแนวเดยวกน

3.3 การตดตามและการประเมนผล เปนสวนหนงของการดแลผปวยอยางตอเนอง ขอมลทไดรบจากการสงเกตปฏกรยาผปวยตอการรกษาพยาบาล การปรบตวของผปวย และความเหนของผปวยเกยวกบการปฏบตการพยาบาล เหลานเปนขอมลพนฐานทพยาบาลสามารถนามาใช ในการประเมนประสทธภาพของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพไดเปนอยางด

สำนกหอ

สมดกลาง

34

ฟารดา อบราฮม (2536 : 40-42) ไดแยกประเภทของกจกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ตามลกษณะงานทรบผดชอบไดดงน

1. กจกรรมการบรหารเพอกจกรรมการพยาบาล

กจกรรมบรหาร ถอเปนกจกรรมทตองใชการตดสนใจ และแสดงออกซงความเปนผนา

เพอใหเกดการทางานรวมกนใหผปวยไดรบการพยาบาลอยางมประสทธภาพมการพฒนาบคลากร และเสรมสรางสภาพแวดลอมในการทางาน กจกรรมบรหารประกอบดวย

1.1 กจกรรมทเกยวของกบการดแลผปวย ประกอบดวย

1.1.1 มอบหมายงานแกบคลากรตามความสามารถ เพอใหผปวยไดรบการแกปญหา และสนองความตองการ

1.1.2 วางแผน และรวมมอในการใหการศกษาอบรมแกบคลากรในหนวยงานเพอใหผปวยไดรบการดแลทมประสทธภาพ และปลอดภย

1.1.3 ใหผปวยไดรบการรกษาครบถวนตามแผน รายงานอาการเปลยนแปลงตางๆ

ทงกอน และภายหลงการรกษาพยาบาล

1.1.4 นเทศ และประเมนผลกจกรรมการพยาบาลทใหแกผปวย

1.1.5 รวมใหการพยาบาลแกผปวย เพอสงเกตหรอเพอนเทศ สอนแนะนาบคลากรใหปฏบตไดถกตอง และใหความอบอนใจ

1.1.6 สงเสรมใหมการฟนฟสภาพอนเนองมาจากการเจบปวย นเทศ และประเมนผลการสอน และฟนฟสภาพตางๆ

1.1.7 ตรวจเยยมเพอประเมนสภาพรางกาย จตใจ ความกาวหนาของการรกษาพยาบาล และสงแวดลอมตางๆ รอบตวผปวย

1.2 กจกรรมทเกยวของกบการบรหารบคลากรเพอความพรอม ความพอใจในงาน

1.2.1 วางแผน และรวมมอในการพฒนาบคลากรใหมประสบการณการเรยนร ทตอเนอง และสมาเสมอ

1.2.2 สงเสรมใหไดกาวหนา มความงอกงาม และมพฒนาการ ใหโอกาสศกษาตอ

และดงานเพมเตม ใหมความทนสมยอยเสมอ

สำนกหอ

สมดกลาง

35

1.2.3 ประเมนผลการปฏบตงาน ตชม ใหความดความชอบ

1.3 กจกรรมทเกยวของกบการบรหารหอผปวย

1.3.1 จดใหผ ปวยไดอยในสภาพแวดลอมทเหมาะสมกบสภาพการเจบปวย และเปนสงแวดลอมเพอการรกษาอยางแทจรง

1.3.2 สรางสมพนธภาพระหวางบคคล เพอการประสานงานทด

1.3.3 ปฏบตงานโดยยดนโยบาย และวตถประสงคของฝายบรการพยาบาล เปนสาคญใหบคลากรไดรบรตระหนก และรกษานโยบายดงกลาวไวได

2. กจกรรมการพยาบาล เปนกจกรรมทเกยวของกบการพยาบาลผ ปวยทงทางตรง และทางออม พยาบาลตองชวยกนดแลใหเกดกจกรรมการพยาบาลทครอบคลม และสอดคลองในงานอกดวย

2.1 มการวางแผนการพยาบาล เพอใชเปนแนวทางในการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพ และทบทวนใหทนสมยตรงกบสภาพการณของผปวยตลอดเวลา

2.2 ใหการดแลผปวยตามแผนการรกษา และแผนการพยาบาลอยางครบถวน เชน ปฏบตกจกรรมเพอการตรวจวนจฉย หรอเพอการรกษาโดยตรง

2.3 สงเกต บนทก และรายงานการเปลยนแปลงของผปวยกอน และหลงการรกษาพยาบาล

3. กจกรรมทเปนงานเสมยน เปนกจกรรมทเกยวของกบการเตรยม การเกบรวบรวม และบนทกรายงานตางๆ

4. กจกรรมทเกยวของกบการกนอย เชน เรองอาหาร นาดมสาหรบผปวย

4.1 สงอาหาร และใหผปวยไดรบอาหารทถกตอง

4.2 ทาความสะอาดภาชนะใสนา และจดหานาใหผปวยไดดมตามตองการ

5. กจกรรมทเกยวของกบการดแลสภาพแวดลอมของหอผปวย เปนเรองทเกยวของกบสภาพแวดลอมของหอผปวย ความสะอาด การดแลรกษาเครองมอ และของใชใหพรอมทจะใชได

5.1 เตรยมเตยงสาหรบผปวย

5.2 การรกษาความสะอาดพน หนาตาง หองนา และหองตางๆ

สำนกหอ

สมดกลาง

36

5.3 ทาความสะอาดเตยง โตะขางเตยง หรอหองผปวยภายหลงจาหนาย

5.4 ตรวจตราดสภาพสงของตางๆ เครองมอ เครองใชใหพรอมทจะใชได

5.5 ปดฝ น เทถงผง และทาความสะอาดสภาพหอผปวยโดยทวไป

5.6 เกบรกษาเสอผาตางๆ ทจะใชกบผปวย

6. กจกรรมทเกยวของกบการประสานงาน เปนกจกรรมการตดตอประสานงานกบหนวยงานอน เชน การเคลอนยายผปวยไปแผนกตางๆ

6.1 สงผปวยไปแผนกตางๆ และจดใหมคนอยดแลผปวยตลอดเวลา 6.2 เบกยา และของใชตางๆ ในเวลาปกต และฉกเฉน

ปจจยทมผลตอการพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ

มผศกษาเกยวกบปจจยทมผลตอการพฤตกรรมการปฏบตหลายทาน แตในการวจยครงนผวจยพจารณาใชแนวคดของเชอรเมอรฮอรน (Schermerhorn et.al, 1991) ทเสนอความคดเกยวกบปจจย ทมผลตอพฤตกรรมในงานของบคคล (Indiviaual Performance Factors) ซงมผนยมใชอางอง อยางแพรหลาย เชอรเมอรฮอรนไดเสนอแนวคดทเกยวกบปจจยทมผลตอพฤตกรรม สรปไดวาพฤตกรรมของผลการปฏบต และความพงพอใจเปนสงทแยกออกจากกนแตมความสมพนธกน ซงผลของพฤตกรรมในงานถกตดสนโดยคณลกษณะสวนบคคลรวมทงความสามารถและประสบการณ ของบคคล รวมกบการสนบสนนเทคโนโลย งบประมาณและสงตางๆ จากองคกร รวมทงความพยายามในการทางานของบคคล แรงจงใจของแตละบคคลจะบงบอกถงความพยายามในการทางาน หรอความสามารถทจะสรางงาน ซงตอบสนองกบความตองการและเปาหมายของแตละบคคล ในการสรางแรงจงใจในแตละบคคลจะขนอยกบการไดรบรางวลทมความเหมาะสมกบคณคา ของงานททา รวมไปถงความยตธรรมในการตดสนใหรางวล

แนวคดของเชอรเมอรฮอรนไดเสนอสมการในกจกรรมตามลกษณะของบคคลแตละคน ดงน คอ ผลการปฏบตงาน = คณลกษณะสวนบคล X ความพยายาม X การสนบสนนจากองคกร ซงรายละเอยดของปจจยทมผลตอพฤตกรรมในงานของบคคล (Individaul Performance Factor) ตามแนวคดของเชอรเมอรฮอรนมดงน

1. คณลกษณะสวนบคคล (Individual Attributes) คณลกษณะสวนบคคล หมายถง คณลกษณะสวนตวของบคคลทเกยวของกบพฤตกรรมในงาน ประกอบดวย

สำนกหอ

สมดกลาง

37

1.1 ลกษณะประชากร (Demographic Characteristics) เปนลกษณะทชวยใหเหนภมหลงของบคคล เชน เพศ อาย เชอชาต สถานะทางเศรษฐกจ สงคม สถานทอยอาศย ขนาดครอบครว ตลอดจนสงอนๆ ทคลายคลงกน อยางไรกตามลกษณะประชากรอยางเดยวยงไมเปนเครองชวดทด ทจะแสดงถงผลของพฤตกรรมในงานทด ทงนยงมสงทเกยวของ คอ ความร ความสามารถ และลกษณะทางจตวทยา

1.2 ลกษณะดานความสามารถ (Competency Characteristics) เปนสงหนงทสาคญ ในการพจารณาเลอกคนเพอมาปฏบตงาน ความรความสามารถเปนแรงจงใจอยางหนงทสามารถกระตนใหเกดความพยายามในการทางาน เปนแรงจงใจขนตนทมผลกระทบตอไหวพรบของบคคลทเอาชนะสภาพแวดลอมได บคคลทรสกวามความรความสามารถในงานของเขา สามารถคดไดวาเขาจะทางานอยางจรงจง ดงนนความรความสามารถ แบงเปน 2 ดาน คอ ดานกายภาพ (Physical Competency) และดานสมอง (Mental Competency) ซงบอยครงไดใชผลการเรยนเปนเครองชวดถงแนวโนม ของความรความสามารถดานสมองและพฤตกรรม

1.3 ลกษณะดานจตวทยา (Psyological Characteristics) เปนการแสดงแนวโนม ของพฤตกรรมแตละบคคลทจะเกดขนและมอทธพลคอนขางถาวรตอพฤตกรรมลกษณะทางจตวทยาเหลาน เชน ทศนคต การรบร ความตองการ และบคคลกภาพ เปนตน

2. ความพยายามในการทางาน (Work Effort) คณลกษณะสวนบคคลทมความเหมาะสม กบความจาเปนของงานนน ยงไมสามารถทจะทาใหบคคลมพฤตกรรมอยในระดบทมาก ทงนยงม ตวแปรหนงทสาคญและตองมกคอ ความพยายามในการทางาน ซงเปนสงทแสดงถงความปรารถนา ทจะสรางพฤตกรรมทดนน คอ ตองมแรงจงใจทจะทางาน (Motivation to Work) เปนแรงผลกดนภายในตวบคคลทมผลโดยตรงและคงไวซงความพยายามในการทางาน

3. การสนบสนนจากองคกร (Organization Support) ในพฤตกรรมของบคคลจาเปนตองไดรบการสนบสนนจากองคกรทปฏบตงานอย บคคลทมลกษณะบคคลตรงกบความจาเปนของงานและไดรบการจงใจในระดบสง อาจไมเปนผปฏบตงานทด หากไดรบการสนบสนนไมเพยงพอจากหนวยงาน หรอท เรยกวาขอจากดดานสถานการณ อปกรณไม เพยงพอ ขอมลขาวสารไมชดเจน ระดบ ความคาดหวงของผลการปฏบตงานทไมเหมาะสม ขาดอานาจหนาทเกยวกบงาน ขาดการชวยเหลอ จากผทเกยวของ และขนตอนการปฏบตงานทไมยดหยน เปนตน สงเหลานมผลตอพฤตกรรมในงานของบคคล

38

ทฤษฎทเกยวของกบการดแลผปวยแบบองครวม กระบวนการการดแลผปวยยงตองอาศยกระบวนการทงทางวทยาศาสตรและทางศลปะ

ในการใหการดแล ชวยเหลอบคคลทกเพศทกวย โดยเรมตงแตแรกคลอดจนกระทงหมดอายขย เพอใหคนดารงภาวะสขภาพทด หรอชวยใหบคคลสามารถปรบตวกบความเจบปวย หรอการบาดเจบ เพอใหเขาสภาวะสขภาพด ซงมผใหความหมายของพฤตกรรมการดแลผปวยของพยาบาลวชาชพไวหลากหลาย ดงตอไปน

1. ทฤษฎทางการพยาบาลของฟลอเรนซ ไนตงเกล ไนตงเกล (Nightingale, 1859: 130, อางถงใน พนารตน วศวเทพนมตร, 2539: 19) เนนหลกการ

พยาบาลเกยวกบการดแล และจดสงแวดลอมใหผปวยอยางเหมาะสม จดใหผปวยไดรบนา อาหาร อากาศ แสงแดด สงแวดลอมทสะอาดและเงยบสงบ เพอใหผปวยไดรบการพกผอนอยางเพยงพอ โดยเชอวาสงเหลานจะชวยใหผปวยหายจากภาวะเจบปวยไดเอง แสดงวาไนตงเกลกมองเหนถงอานาจ และธรรมชาตทผสมผสานของมนษยในการหายไดเอง ซงเปนความเชอของแนวคดสขภาพ แบบองครวมนนเอง

2. ทฤษฎยดบคคลเปนศนยกลางของคารล อาร โรเจอร คารล อาร โรเจอร (Rogers Carl R., 1974: 134-139) กลาววาในการบาบดแบบผรบบรการ

เปนศนยกลางตองใหความสาคญกบเหตผลเปนอนดบรอง โรเจอรเชอวาสญชาตญาณของมนษย ชาญฉลาดกวาสตปญญา สตปญญาชาญฉลาดกวาความคดทรสานก ตามแนวคดของโรเจอร มนษย ควรจะสามารถเชอในความรภายในตวเอง หรอความรสก “ตามสญชาตญาณ” ของตนมากขน เมอมนษยกระทาการตามสญชาตญาณ มนษยสามารถเชอในปฏกรยาของอนทรยทงครบของตนเอง ซงบอยครงใหผลถงการตดสนใจทดกวา ผททาการโดยการคดแบบรสานกเพยงอยางเดยว แมวาจะเปนการกระทาโดยใชสญชาตญาณมากกวากตาม

ตามแนวคดของโรเจอร มนษยมความโนมเอยงทจะทาใหตนเองประสบความสาเรจ และนยามความโนมเอยงนวา “ความโนมเอยงโดยธรรมชาต” ของอนทรยทจะพฒนาความสามารถทงหมด ของตนเอง ซงชวยในการธารงไว และความกาวหนาของอนทรยนน ความโนมเอยงทจะทาใหตนเองประสบความสาเรจ เปนแรงผลกดนหลกของมนษย

39

ตามแนวคดน โรเจอรมงเนนความโนมเอยงของมนษยตอการเตบโตทางกาย วฒภาวะ และความตองการมความสมพนธระหวางบคคลอยางใกลชด และความโนมเอยงของเขาทจะจดตนเองเขาในสภาพแวดลอม เพอจะไปสความเปนอสระของตนเอง จากการควบคมภายนอกตางๆ หนาท ของผใหคาปรกษาแบบผรบบรการเปนศนยกลาง ไมไดเปนการชนา หรอทาใหปญหากระจางขนสาหรบผรบคาปรกษา แตชวยใหผรบคาปรกษาคดทบทวนภายในตนเอง โดยจดใหเกดบรรยากาศ ทชวยสงเสรมการกระทาดงกลาว โดยอาศยการยอมรบตนเองของผรบคาปรกษา ผใหคาปรกษา ชวยใหเขาสามารถแสดงออก พจารณา และทาใหประสบการณทตรงกน หรอไมตรงกน กอนหนานสามารถประสานเขาในมโนภาพของตวตนของเขา บคคลจะคอยๆ ยอมรบตนเอง และเรยนร ทจะยอมรบผอน และกลายเปนบคคลทสมบรณยงขน ดงนน สาหรบโรเจอร จงดเหมอนวาหวใจ มความสาคญมากกวาหวสมองในการใหคาปรกษา

3. ทฤษฎการดแลตนเองของโอเรม โอเรม (Orem, 1991: 117) มแนวคดเกยวกบบคคลวาเปนองครวมโดยสามารถทาหนาท

ไดครบถวนทงทางดานชวภาพ ดานสญลกษณและดานสงคม หลกการพยาบาลเนนความสามารถ ของบคคลในการดแลตนเองเปนพนฐานสาคญ นอกจากนมความเชอวามนษยมศกยภาพ และมความจรงใจในการกระทากจกรรมตางๆ เพอดแลสขภาพตนเองใหอยในสภาวะทสมบรณได

เปนแนวคดทอธบายการดแลตนเองของบคคล และการดแลบคคลทพงพา กลาวคอ บคคลทมวฒภาวะเปนผใหญและกาลงเขาสว ยผใหญ มการเรยนรในการกระทาและผลของการกระทา เพอสนองตอบความตองการดแลตนเองทจาเปน โดยการควบคมปจจยทมผลตอหนาท หรอพฒนาการของบคคลเพอคงไวซงชวต สขภาพ และความผาสก การกระทาดงกลาวรวมไปถงการกระทาเพอบคคลทตองพงพาซงสมาชกในครอบครวหรอบคคลอน

โอเรมเชอวาการดแลตนเองเปนรปแบบหนงของการกระทาอยางจงใจและมเปาหมาย ซงเกดขนอยางเปนกระบวนการประกอบดวย 2 ระยะสมพนธกน คอ

ระยะท 1 เปนระยะของการประเมนและตดสนใจ ในระยะนบคคลจะตองหาความรและขอมลเกยวกบสถานการณทเกดขน และสะทอนความคด ความเขาใจในสถานการณ และพจารณาวาสถานการณนนจะสามารถเปลยนแปลงไดหรอไม อยางไร มทางเลอกอะไรบาง ผลทไดรบ แตละทางเลอกเปนอยางไร แลวจงตดสนใจทจะกระทา

40

ระยะท 2 ระยะของการกระทาและประเมนผลของการกระทา ซงในระยะนจะมการแสวงหาเปาหมายของการกระทา ซงเปาหมายมความสาคญเพราะจะชวยกาหนดทางเลอกกจกรรมทตองกระทาและเปนเกณฑทจะใชในการตดตามผลของพฤตกรรม

วตถประสงคหรอเหตผลของการกระทาการดแลตนเองนน โอเรม เรยกวา การดแลตนเอง ทจาเปน (Self-Care Requisites) ซงเปนความตงใจหรอเปนผลทเกดไดทนทหลงการกระทา การดแลตนเองทจาเปนม 3 อยาง คอ การดแลตนเองทจาเปนโดยทวไป ตามระยะพฒนาการ และเมอมภาวะเบยงเบนทางดานสขภาพ (Orem, 1991: 47-49) ดงน

1. การดแลตนเองทจาเปนโดยทวไป (Universal Self-Care Requisites) เปนการดแลตนเอง ทเกยวของกบการสงเสรม และรกษาไวซงสขภาพและสวสดภาพของบคคล และการดแลตนเอง เหลานจาเปนสาหรบบคคลทกคน ทกวย แตจะตองปรบใหเหมาะสมกบระยะพฒนาการ จดประสงค และกจกรรมการดแลตนเองทจาเปนโดยทวไปมดงน

1.1 คงไวซงอากาศ นา และอาหารทเพยงพอ 1.1 .1 บรโภคอาหาร นา อากาศ ให เพยงพอกบหนา ทของรางกายทผดปกต

และคอยปรบตวตามความเปลยนแปลงทงภายในและภายนอก 1.1.2 รกษาไวซงความคงทนของโครงสรางและหนาทของอวยวะทเกยวของ 1.1.3 หาความเพลดเพลนจากการหายใจ การดม และการรบประทานอาหาร

โดยไมทาใหเกดโทษ 1.2 คงไวซงการขบถายและการระบายใหเปนไปตามปกต

1.2.1 จดการใหมการขบถายตามปกตทงจดการกบตนเองและสงแวดลอม 1.2.2 จดการเกยวกบกระบวนการในการขบถายซงรวมถงการรกษาโครงสราง

และหนาทใหเปนไปตามปกตและการระบายสงปฏกลจากการขบถาย 1.2.3 ดแลสขวทยาสวนบคคล 1.2.4 ดแลสงแวดลอมใหสะอาดถกสขลกษณะ

1.3 คงไวซงความสมดลระหวางการมกจกรรมและการพกผอน

41

1.3.1 เลอกกจกรรมใหรางกายไดเคลอนไหวออกกาลงกายการตอบสนองทางอารมณ ทางสตปญญา และมปฏสมพนธกบบคคลอนอยางเหมาะสม

1.3.2 รบรและสนใจถงความตองการการพกผอนและการออกกาลงกายของตนเอง 1.3.3 ใชความสามารถ ความสนใจ คานยม และกฎเกณฑจากขนบธรรมเนยม ประเพณ

เปนพนฐานในการสรางแบบแผนการพกผอน และการมกจกรรมของตนเอง 1.4 คงไวซงความสมดลระหวางการอยคนเดยวกบการมปฏสมพนธกบผอน

1.4.1 คงไวซงคณภาพและความสมดลทจา เปนในการพฒนาเพอเปนทพงของตนเอง และสรางสมพนธภาพ กบบคคลอนเพอทจะชวยใหตนเองทาหนาทได อยางมประสทธภาพรจกตดตอขอความชวยเหลอจากบคคลอนในเครอขายสงคมเมอจาเปน

1.4.2 ปฏบตตนเพอสรางมตร ใหความรก ความผกพนกบบคคลรอบขาง เพอจะไดพงพาซงกนและกน

1.4.3 สงเสรมความเปนตวของตวเอง และการเปนสมาชกในกลม 1.5 ปองกนอนตรายตางๆ ตอชวต หนาท และสวสดภาพ

1.5.1 สนใจและรบรตอชนดของอนตรายทอาจจะเกดขน

1.5.2 จดการปองกนไมใหเกดเหตการณทอาจจะเปนอนตราย

1.5.3 หลกเลยงหรอปกปองตนเองจากอนตรายตางๆ

1.5.4 ควบคมหรอขจดเหตการณทเปนอนตรายตอชวต และสวสดภาพ 1.6 สงเสรมการทาหนาทและพฒนาการใหถงขดสงสด ภายใตระบบสงคมและความสามารถ

ของตนเอง (Promotion of Normalcy)

1.6.1 พฒนาและรกษาไวซงอตมโนทศนทเปนจรงของตนเอง

1.6.2 ปฏบตในกจกรรมทสงเสรมพฒนาการของตนเอง

1.6.3 ปฏบตกจกรรมทสงเสรมและรกษาไวซงโครงสรางและหนาทของบคคล (Health Promotion & Preventions)

1.6.4 คนหาและสนใจในความผดปกตของโครงสราง และหนาทแตกตางไปจากปกตของตนเอง (Early Detection)

42

2. การดแลตนเองทจาเปนตามระยะพฒนาการ (Developmental Self-Care Requisites) เปนการดแลตนเองทเกดขนจากกระบวนการพฒนาการของชวตมนษยในระยะตางๆ เชน การตงครรภ การคลอดบตร การเจรญเตบโต เขาสวยตางๆ ของชวต และเหตการณทมผลเสยหรอเปนอปสรรค ตอพฒนาการ เชน การสญเสยคชวต หรอบดามารดา หรออาจเปนการดแลตนเองทจาเปนโดยทวไป ทปรบใหสอดคลอง เพอการสงเสรมพฒนาการ การดแลตนเองทจาเปนสาหรบกระบวนการพฒนาการแบงออกเปน 2 อยางคอ

2.1 พฒนาและคงไวซงภาวะความเปนอยทชวยสนบสนนกระบวนการของชวตและพฒนาการของชวตและพฒนาการทชวยใหบคคลเจรญเขา สวฒภาวะในระหวางทอยในครรภมารดา และการคลอด และในวยทารก วยเดก วยรน วยผใหญ วยชรา และในระยะตงครรภ

2.2 ดแลเพอปองกนการเกดผลเสยตอพฒนาการโดยจดการเพอบรรเทาเบาบางอารมณเครยดหรอเอาชนะตอผลทเกดจากปจจย ดานการขาดการศกษา ปญหาการปรบตวทางสงคม การสญเสย ญาตมตร ความเจบปวย การบาดเจบ และการพการ การเปลยนแปลงเนองจากเหตการณตางๆ ในชวต และความเจบปวยในขนสดทายและการทจะตองตาย

3. การดแลตนเองทจาเปนในภาวะเบยงเบนทางดานสขภาพ (Health Deviation Self-Care

Requisites) เปนการดแลตนเองทเกดขนเนองจากความพการตงแตกาเนด โครงสรางหรอหนาท ของรางกายผดปกต เชน เกดโรคหรอความเจบปวย และจากการวนจฉย และการรกษาของแพทย การดแลตนเองทจาเปนในภาวะนม 6 อยางคอ

3.1 แสวงหาและคงไวซงความชวยเหลอจากบคคลทเชอถอได เชน เจาหนาทสขภาพอนามย 3.2 รบร สนใจ และดแลผลของพยาธสภาพ ซงรวมถงผลทกระทบตอพฒนาการของตนเอง 3.3 ปฏบตตามแผนการรกษา การวนจฉย การฟนฟ และการปองกนพยาธสภาพทเกดขน

อยางมประสทธภาพ 3.4 รบรและสนใจทจะคอยปรบและปองกนความไมสขสบายจากผลขางเคยงของการรกษา

หรอจากโรค 3.5 ดดแปลงอตมโนทศนและภาพลกษณในการทจะยอมรบภาวะสขภาพของตนเอง ตลอดจน

ความจาเปนทตนเองตองการความชวยเหลอเฉพาะจากระบบบรการสขภาพ รวมทงการปรบบทบาทหนาทและการพงพาบคคลอน การพฒนาและคงไวซงความมคณคาของตนเอง

43

3.6 เรยนรทจะมชวตอยกบผลของพยาธสภาพหรอภาวะทเปนอยรวมทงผลของ การวนจฉย และการรกษาในรปแบบแผนการดา เ นน ชวต ท ส ง เส รมพฒนาการของตนเองให ดท สด ตามความสามารถทเหลออย รจกตงเปาหมายทเปนจรงซงจะเหนวาการสนองตอบตอความตองการ การดแลตนเองในประเดนน จะตองมความสามารถในการผสมผสานความตองการดตนเองในประเดนอนๆ เขาดวยกน เพอจดระบบการดแลทจะชวยปองกน อปสรรคหรอบรรเทาเบาบางผลทเกดจาก พยาธสภาพ การวนจฉย และการรกษาตอพฒนาการของตนเอง

ความสามารถในการดแลตนเอง (Self-Care Agency) ความสามารถในการดแลตนเอง เปนมโนมตทกลาวถงคณภาพอนสลบซบซอนของมนษย ซงบคคลทมคณภาพดงกลาวจะสราง หรอพฒนาการดแลตนเองได โครงสรางของความสามารถในการดแลตนเองม 3 ระดบ คอ (Orem,

1991: 258-262) ความสามารถในการปฏบตการเพอดแลตนเอง (Capabilities for Self-Care Operations), พลงความสามารถในการดแลตนเอง (Power Components : Enabling Capabilities for Self-Care) และความสามารถและคณสมบตขนพนฐาน (Foundational Capabilities and Disposition)

1. ความสามารถในการปฏบตการเพอการดแลตนเอง (Capabilities for Self-Care Operations)

(Orem, 1991: 258-260) เปนความสามารถทจาเปน และจะตองใชในการดแลตนเองในขณะนนทนท ซงประกอบดวยความสามารถ 3 ประการ คอ

1.1 การคาดการณ (Estimative) เปนความสามารถในการตรวจสอบสถานการณ และองคประกอบในตนเองและสงแวดลอมทสาคญสาหรบการดแลตนเอง ความหมาย และความตองการในการปรบการดแลตนเอง

1.2 การปรบเปลยน (Transitional) เปนความสามารถในการตดสนใจเกยวกบ สงทสามารถควร และจะกระทาเพอสนองตอบตอความตองการในการดแลตนเองทจาเปน

1.3 การลงมอปฏบต (Productive Operation) เปนความสามารถในการปฏบตกจกรรมตางๆ เพอสนองตอบตอความตองการดแลตนเองทจาเปน

2. พลงความสามารถในการดแลตนเอง (Power Components: Enabling Capabilities for Self-Care) (Orem, 1991: 264-265) โอเรม มองพลงความสามารถทง 10 ประการน ในลกษณะ ของตวกลาง ซงเชอมการรบรและการกระทาของมนษย แตเฉพาะเจาะจงสาหรบการกระทาอยางจงใจเพอการดแลตนเอง ไมใชการกระทาโดยทวไป พลงความสามารถ 10 ประการน ไดแก

44

2.1 ความสนใจและเอาใจใสในตนเอง ในฐานะทตนเปนผ รบผดชอบในตนเอง รวมทงสนใจและเอาใจใสในตนเอง ในฐานะทตนเปนผรบผดชอบในตนเอง รวมทงสนใจและเอาใจใสภาวะแวดลอมทงภายในและภายนอกตนเอง ตลอดจนปจจยทสาคญสาหรบการดแลตนเอง

2.2 ความสามารถทจะควบคมพลงงานทางดานรางกายของตนเองใหเพยงพอ สาหรบการรเรม และการปฏบตการดแลตนเองอยางตอเนอง

2.3 ความสามารถทจะควบคมสวนตางๆ ของรางกายเพอการเคลอนไหวทจาเปน ในการรเรม หรอปฏบตการเพอดแลตนเองใหเสรจสมบรณ และตอเนอง

2.4 ความสามารถทจะใชเหตใชผลเพอการดแลตนเอง 2.5 มแรงจงใจทจะกระทาการดแลตนเอง เชน มเปาหมายของการดแลตนเอง

ทสอดคลองกบคณลกษณะและความหมายของชวต สขภาพ และสวสดภาพ 2.6 มทกษะในการตดสนใจเกยวกบการดแลตนเองและปฏบตตามทไดตดสนใจ 2.7 มความสามารถในการเสาะแสวงหาความรเกยวกบการดแลตนเองจากผทเหมาะสม

และเชอถอได สามารถจดจาและนาความรไปใชในการปฏบตได 2.8 มทกษะในการใชกระบวนการทางความคดและสตปญญา การรบร การจดกระทา

การตดตอ และการสรางสมพนธภาพกบบคคลอน เพอปรบการปฏบตการดแลตนเอง 2.9 มความสามารถในการจดระบบการดแลตนเอง 2.10 มความสามารถทจะปฏบตการดแลตนเองอยางตอเนอง และสอดแทรกการดแล

ตนเองเขาไปเปนสวนหนงในแบบแผนการดาเนนชวตในฐานะบคคลซงมบทบาทเปนสวนหนง ของครอบครวและชมชน

3. ความสามารถและคณสมบตขนพนฐาน (Foundational Capabilities and Disposition) (Orem, 1991: 264-265) เปนความสามารถขนพนฐานของมนษยทจาเปนสาหรบการกระทาอยางจงใจ (Deliberate Action) โดยทวๆไป ซงแบงออกเปน

3.1 ความสามารถทจะ ร (Knowing) กบความสามารถทจะกระทา (Doing) ทางสรระและจตวทยาแบงเปนการรบความรสก การรบร ความจา และการวางตนใหเหมาะสม

3.2 คณสมบตหรอปจจยทมผลตอการแสวงหาเปาหมายของการกระทา ความสามารถและคณสมบตขนพนฐาน ประกอบดวย

45

3.2.1 ความสามารถและทกษะในการเรยนร ไดแก ความจา ความสามารถ ในการอาน เขยนนบเลข รวมทงความสามารถในการหาเหตผลและการใชเหตผล

3.2.2 หนาทของประสาทรบความรสก (Sensation) ทงการสมผส การมองเหน การไดยน การไดกลน และการรบรส

3.2.3 การรบรในเหตการณตางๆ ทงภายในและภายนอกตนเอง

3.2.4 การเหนคณคาในตนเอง

3.2.5 นสยประจาตว

3.2.6 ความตงใจ

3.2.7 ความเขาใจในตนเอง

3.2.8 ความหวงใยในตนเอง

3.2.9 การยอมรบตนเอง

3.2.10 ระบบการจดลาดบความสาคญ รจกจดแบงเวลาในการกระทากจกรรมตางๆ

3.2.11. ความสามารถทจะจดการเกยวกบตนเอง

จะเหนวาหากบคคลขาดความสามารถและคณสมบตขนพนฐานเหลาน เชน ผปวยไมรสกตว ยอมขาดความสามารถในการกระทากจกรรมทจงใจ และมเปาหมายโดยทวไป และไมสามารถจะพฒนาความสามารถเพอสนองตอบตอความตองการดแลตนเองได นนคอขาดทงพลงความสามารถ เพอสนองตอบตอความตองการการดแลตนเองได นนคอขาดทงพลงความสามารถ 10 ประการ และความสามารถในการปฏบตการเพอดแลตนเองการประเมนความสามารถในการดแลตนเอง โดยประเมนวาบคคลสามารถจะกระทาการดแลตนเอง เพอสนองตอบตอความตองการการดแลตนเองทจาเปนในแตละขอทใชแจกแจงไว นอกจากโครงสรางของความสามารถในการดแลตนเองของบคคลยงตองคานงถงปจจยพนฐานซงมอทธพลตอความสามารถในการดแลตนเอง

4. ทฤษฎการปรบตวของรอย

รอย (Roy, 1999: 289) เชอวาบคคลเปนระบบการปรบตวทเปนองครวม (Holistic Adaptive

System) หลกการพยาบาลมงเนนการสงเสรมการปรบตวของบคคลทง 4 ดาน เพอใหมสขภาวะ ครบองครวม

46

รอย ไดใหความหมายของมนษยวา เปนบคคลเดยว ครอบครว กลม องคกร และชมชน เปนระบบการปรบตวแบบองครวม (Holistic Adaptation System) ระบบของมนษยเปนทงหมด ในหนงเดยวแสดงถงพฤตกรรมการมความหมายของมนษย มความสามารถในการคด มสต และมความหมาย ซงจะมการพจารณาอยางมประสทธภาพ เพอทจะทาการเปลยนแปลงคน และสงแวดลอมจะมรปแบบและมความสมพนธกบสงแวดลอมทงภายในและภายนอก

ระบบการปรบตวของบคคลเปนระบบเปดภายในมการเปลยนแปลงอยางไมหยดนง มปฏสมพนธกบสงแวดลอมทงภายในและภายนอกตลอดเวลา (Roy, 1999: 299) รอยมองวา บคคลประกอบดวยกาย จต และสงคม (Biopsychosocial Being) มความเปนองครวม (Roy, 1999: 116) ไมสามารถแยกจากกนไดเพอความปกตสขหรอภาวะสขภาพทด นอกจากนยงขนอยกบระดบ การปรบตว (Adaptation Level) ซงเปนปจจยนาเขาสระบบการปรบตวของบคคลอกตวหนง ระดบ การปรบตว กคอระดบหรอขอบเขตทแสดงถงความสามารถของบคคลในการตอบสนองทางบวกตอสถานการณหนง หรอเปนผลจากการทบคคลตอบสนองตอสงเรานนเอง ทงน รอย ไดแบงระดบ การปรบตวออกเปน 3 ลกษณะ (Roy, 1999: 301-305) ไดแก

1. ระดบการปรบตวทมการผสมผสานกนไดด (Integrated Level of Adaptation)

หมายถง ระดบของการปรบตวทโครงสรางและหนาทของรางกาย สามารถทางานประสานกนไดอยางเหมาะสม ตอบสนองความตองการของบคคลได เชน สามารถทากจกรรมตาง ๆ ไดตามปกต สามารถตอบสนองความตองการของรางกายได เมอมเหตการณใดเขามาสามารถยอมรบได บคคลมความมนคงในดานรางกาย จตใจ และสงคมสามารถแสดงบทบาทของตนเองไดอยางเหมาะสม มปฏสมพนธกบบคคลอนอยางเหมาะสมและขอความชวยเหลอจากผอนตามความเหมาะสมเชนกน

2. ระดบการปรบตวทอยในระยะของการชดเชย (Compensatory Level of Adaptation)

หมายถง ระดบทกลไกการควบคมและกลไกการคดรถกกระต นการทางานเพอท จะใหเกดกระบวนการปรบตวอยางผสมผสาน (Integrated)

3. ระดบการปรบตวทอยภาวะอนตราย / ไมด (Compromised Level of Adaptation)

หมายถง ระดบการปรบตวทยงไมเพยงพอทจะไปถงระดบของการปรบตวทผสมผสานกนไดด และระดบการปรบตวในระยะของการชดเชยทาใหเกดปญหาการปรบตวในระยะการปรบตว ทไมดน เมอสงเราทมากระทบนนอยในขอบเขตความสามารถในการปรบตวของบคคล บคคล จะสามารถปรบตวไดอยางมประสทธภาพ แตถาสงเรานนอยเหนอความสามารถของบคคลจะเกดการ

47

ปรบตวทไมมประสทธภาพ ซงระดบความสามารถในการปรบตวของแตละบคคล จะมลกษณะเฉพาะตว และมขอบเขตจากด แตถาหากบคคลเคยประสบความสาเรจในสถานการณเชนนมากอนแลว ขอบเขตระดบความสามารถในการปรบตวจะกวางขนในสถานการณใหมทเกดขนคลายกนหากระดบการปรบตวไมมประสทธภาพจะสงผลสะทอนกลบสระดบการปรบตวใหม เพอใหบคคลนน อยในสมดลไดตอไป เมอสงเราเขามากระทบทาใหระบบเกดการเปลยนแปลงการปรบตวใหเขาสสมดลของระบบโดยใชกลไกการเผชญปญหา (Coping Mechanism) เปนกระบวนการทตอบสนอง ตอการเปลยนแปลงของสงแวดลอม เปนกระบวนการทเกดขนโดยอตโนมต โดยทบคคลไมตองคด (Roy, 1999: 306) การปรบตวนนอาศยกลไกททางานประสานกน 2 กลไก ไดแก

3.1 กลไกการควบคม (Regulator Mechanism) รอยมองวาเปนกลไกการปรบตว เพอตอบสนองโดยอตโนมต เพอรกษาสมดลการทางานของรางกายในระบบตางๆโดยอาศยระบบประสาทของรางกาย (Neural) สารเคม (Chemical) และระบบตอมไรทอ (Endocrine) กระบวนการเผชญปญหาทางาน จากการทสงเราทงจากภายนอกและภายใน ผานการรบความรสก (Sense) เขาสระบบประสาท ระบบไหลเวยน และระบบตอมไรทอผานวถประสาท (Channel)โดยอตโนมต สงผลใหเกดปฏกรยาตอบสนองโดยอตโนมต (Automatic and Unconcious Responses) (Roy, 1999: 307) และจะมผลตอกลไกการคดรดวย

3.2 กลไกการคดร (Cognator Mechanism) รอยมองวาเปนกลไกการปรบตวททางาน ผานทางกระบวนการการคดรและอารมณ (Cognitive-Emotive) ม 4 วถทาง ไดแก กระบวนการรบรหรอรบขอมล (Perceptual and Information Processing) คอ กจกรรมการเลอกรบขอมล เกบรหส (Coding) และจดจาขอมล (Memory) นนเอง ผานกระบวนการการเรยนร (Learning) จะเกยวของกบ การเลยนแบบ การไดรบรางวลผานกระบวนการตดสนใจ (Judgement) และการแสดงอารมณ (Emotion) (Roy, 1999:307) ตลอดจนกลไกการปองกนทางจต (Defense Mechanism) (Roy, 1999: 311)

แลวเกดเปนพฤตกรรมตอบสนองออกมาการทางานของกลไกลการควบคมและกลไกการคดร มการทางานรวมกนอยางแยกจากกนไมไดสงผลใหเกดผลลพธ (Outcome) ซงตอบสนองออกมา เปนพฤตกรรมการปรบตว 4 ดาน ไดแก

3.2.1 การปรบตวดานรางกาย (Physiological Mode)

ซงรอย (Roy, 1999: 315) กลาววา เปนความสมพนธระหวางกระบวนการ ทางดานรางกายและสารเคมทเกยวของกน ในเรองการทาหนาทและกจกรรมของระบบอวยวะโดยจะ

48

เปนการทางานของเซลล เนอเยออวยวะและระบบตางๆ ในรางกายของบคคลเปนการปรบตวเพอ ดารงไวซงความมนคงดานรางกาย (Physiologic Integrity) ไดแก อากาศ นา อาหาร การออกกาลงกาย

และการพกผอน การขบถาย การควบคมภาวะสมดลของรางกาย ยงรวมถงการทาหนาทของกลไก การควบคม คอ การรบความรสก สารนาและอเลคโตรไลท การทาหนาทของระบบประสาท และการทาหนาทของระบบตอมไรทอ เปาหมายสงสดเปนการปรบตวเพอเขาสสมดลของรางกาย การประเมนพฤตกรรมการปรบตวดานรางกายเปนการประเมนพฤตกรรมทเกยวของกบความตองการพนฐานดานรางกายสามารถประเมนไดจากการสงเกต การวด การตรวจรางกาย การตรวจพเศษ การสมภาษณและการรายงานดวยตนเอง

3.2.2 การปรบตวดานอตมโนทศน (Self-Concept Mode)

ประกอบขนจากความเชอ และความรสกเกยวกบตวเองในชวงเวลาหนง เกดขนจากการรบรในตนเองและจากปฏก รยาของบคคลรอบขาง (Roy, 1999: 313-330) ซงรอย แบงออกเปน 2 สวนใหญๆ คอ

3.2.2.1 อตมโนทศนดานรางกาย (Physical Self)

รอย (Roy, 1999: 313) อธบายวา เปนการประเมนตนเองดานรางกาย

ของบคคลอนประกอบดวยคณลกษณะทางดานรางกาย การมเพศสมพนธ ภาวะสขภาพและการเจบปวย และลกษณะทปรากฏ รอย (Roy, 1999: 314) แบงเปนดานการรบความรสกของรางกาย (Body Sensation) และดานภาพลกษณ (Body Image)

3.2.2.2 อตมโนทศนสวนบคคล (Personal Self )

รอย (Roy, 1999: 316) กลาววา เปนการประเมนของแตละบคคลเกยวกบลกษณะนสย ความคาดหวง ความรสกมคา การใหคณคา อตมโนทศนสวนบคคลนประกอบดวย ดานความมนคงในตนเอง (Self Consistency) ดานอดมคตของตนเอง (Self Ideal) ดานศลธรรมจรรยาและจตวญญาณแหงตน (Moral Ethical Spiritual Self)

3.2.3 การปรบตวดานบทบาทหนาท (Role Function Mode)

เปนการปรบตวเพอตอบสนองทางดานความมนคงหรอไดรบการยอมรบในสงคม (Social Integrity) เปนการกระทาหนาทตามความคาดหวงของสงคม เนนบทบาทตาแหนงหนาท

ของบคคลทเกยวของกบบคคลอน เปนสงกาหนดพฤตกรรมของบคคลในสถานการณหนงๆ โดยบคคล

49

จะตองปรบตวตามบทบาทหนาทตามทสงคมคาดหวงไวอยางเหมาะสม หากไมสามารถปรบตว

ในดานบทบาทหนาทไดจะเกดปญหา คอ การไมสามารถแสดงบทบาทใหมไดอยางมประสทธภาพ (Ineffective Role Transition) การแสดงบทบาทไมตรงกบความรสกทแทจรง (Role Distance)

ความขดแยงในบทบาท (Role Conflict) และความลมเหลวในบทบาท (Role Failure) การแสดงบทบาทน จะสมพนธกบความรสกตอบทบาทตามทรอยไดแบงบทบาทของบคคล ออกเปน 3 ประเภท คอ

3.2.3.1 บทบาทปฐมภม (Primary Role)

บทบาทนเปนตวกาหนดพฤตกรรมของบคคลเปนสวนใหญ ดงนน บทบาทนเปนไปตามการเจรญเตบโตของบคคลหรอขนพฒนาการแตละวย เชน บทบาทการเปนเดกวยเรยน บทบาทในการเปนผสงอาย

3.2.3.2 บทบาททตยภม (Secondary Role)

เปนบทบาททสมพนธกบบทบาทปฐมภม บคคลหนงอาจมบทบาททตยภมไดหลายบทบาท ทงบทบาทในครอบครว เชน บทบาท การเปนบตรของบดามารดา บทบาทการเปนพ หรอเปนนอง และบทบาทตามอาชพ เชน บทบาทการเปนพยาบาล บทบาทการเปนคร บทบาท

การเปนนกศกษาพยาบาล 3.2.3.3 บทบาทตตยภม (Tertiary Role)

เปนบทบาทชวคราวทบคคลนนไดรบบทบาทนมสวนเกยวของกบระยะเวลาและระยะพฒนาการของบคคล เชน บทบาทการเปนผปวย บทบาทการเปนประธานการประชม เปนตน ทงน บทบาทจะประกอบไปดวยพฤตกรรมของบคคล 2 พฤตกรรม ไดแก พฤตกรรมการกระทา (Instrumental Behavior) และพฤตกรรมความรสก (Expressive Behavior)

4. การปรบตวดานการพงพาระหวางกน (Interdependence Mode)

เ ปนการปรบตว เพอ ให เ ก ดความมนคงทางสงคม เ ชนกน เ ปนการตอบสนอง

ตอความตองการทจะมสมพนธภาพระหวางบคคลการใหไดรบความรก ความหวงใย กอใหเกดความรสกมนคงปลอดภย หากปฏบตตวหรอปรบตวไมเหมาะสมจะเกดการพงพาผอนไมเหมาะสม (Dysfunction Dependence) และการพงพาตนเองไมเหมาะสม (Dysfunction Independence)

แตโดยปกตแลวบคคลจะพยายามพงพาตนเองและผอนภายในขอบเขตทเหมาะสมและสงคมยอมรบ มการรบและใหความเอาใจใสดแล พงพาอยางสมา เสมอ มปฏสมพนธและการอยคนเดยว

50

อยางเหมาะสม ซงถอวาเปนการปรบตวดานนทมความเหมาะสม ซงรอย (Roy, 1999: 325-326)

แบงการประเมนออกไดดงน 4.1 บคคลสาคญ (Significant Others)

เ ปนการประเ มนความ ร สก ความผกพน สมพนธภาพ และการชวย เหลอกน

ระหวางผรบบรการกบบคคลทมความหมายตอชวต 4.2 ระบบสนบสนน (Supporting System)

ประเมนความรสกความผกพน การชวยเหลอระหวางผรบบรการกบครอบครว เครอญาต เพอนรวมงาน

รอยใหคาจากดความของสงแวดลอม โดยยดตามทฤษฎของรอย ทกลาววา “การปรบตว เปนการทางานของระดบการเปลยนแปลงระดบและระบบการปรบตวของนษย” รอยมองวา สงแวดลอม เปนทกสงทกอยาง ทกสภาพการณ ทลอมรอบตวบคคลทงภายในและภายนอกบคคล มผลกระทบตอพฒนาการและพฤตกรรมของบคคล (Roy, 1999: 320) สงแวดลอมถอเปนปจจยนาเขาเมอมการเปลยนแปลงสงแวดลอมเกดขนจะกลาย เปนสงเราทมากระตนใหบคคลเกดการปรบตว โดยจาแนกสงเราออกเปน 3 ประเภท ไดแก

1. สงเราตรง (Focal Stimuli) คอ สงเราทงจากภายนอกและภายในทบคคลกาลงเผชญ

อยในขณะนนมความสาคญและมอทธพลตอการปรบตวมากทสดทาใหตองมการตอบสนองตอสงเรานนเกดขน สงเราเปรยบเสมอนตวกระตนใหเกดพฤตกรรม เชน การเจบปวยขณะนน

2. สงเรารวม (Contextual Stimuli) คอ สงเราอนๆ ทมอยในขณะนน นอกเหนอจากสงเรา มผลมากระทบบคคลเชนกน เปนไดทงในทางบวกและทางลบ ซงถามผลในทางบวกจะชวยลดอทธพลของสงเราตรงหรอชวยลดความรนแรงไดแตถามผลในทางลบจะทาใหอทธพลของสงเราตรงมอทธพลมากยงขนจะทาใหบคคลปรบไดยากเพมขนโดยอาจจะมผลเปนตวเสรมตอสงเราตรง สงเรารวมเหลาน เชน เพศ การศกษา สมพนธภาพ รายไดของครอบครว เปนตน

3. สงเราแฝง (Residual Stimuli) คอ ปจจยสงแวดลอมทงภายนอกและภายในระบบบคคล

เปนลกษณะเฉพาะตวของมนษย หรออาจเกดจากประสบการณในอดต เชน นสย ทศนคต ความเชอ คานยม บคลกภาพ เปนตน

51

การดแลผปวยแบบองครวม การดแลแบบองครวม เปนการดแลสขภาพทมการบรณาการความรดงเดมเขากบการบาบด

เสรม เพอสงเสรมใหเกดสขภาวะทด และปองกนรกษาโรค ในปจจบนมการนาการดแลสขภาพ

แบบองครวมไปใชในการบาบดรกษาคนไขหรอผ ท มความไมสบาย ทาใหเกดเปนการดแล

แบบองครวมขน (Holistic Care) การดแลแบบองครวมไดรบความนยมอยางแพรหลายในหลายประเทศ เปรยบเสมอนปรชญาการสรางสขภาพและการรกษาโรค ซงจะพจารณาองคประกอบทกอยาง

ของมนษย ไมวาจะเปนรางกาย จตใจ และจตวญญาณ นอกจากนยงมงเนนไปทการใหผเข ารบ

การบาบดเขามามสวนรวมในกระบวนการบาบดรกษา หรอปฏบตตนเพอใหหายจากโรคภยดวยตนเอง จะเหนไดวาเปนการเปลยนแปลงบทบาทพฤตกรรมสขภาพจาก “เชงรบ” มาเปน “เชงรก” ไมไดจากดการดแลอยทวธใดวธหนง หากแตครอบคลมถงการวนจฉย การบาบด และการสงเสรมสขภาพ องคการอนามยโลก (World Health Organization) ไดใหคานยามของสขภาพ (Health) หมายถง

ความสมบรณของรางกาย จตใจ สงคม และจตวญญาณ สวนคานยามสขภาวะ (Well-Being) คอ ก า รท ส ข ภ าพท า ง ก า ย ทา ง จ ต ใ จ ทา งส งค ม แล ะท า ง จ ต วญญ าณอ ย ก นอ ย า งสม ด ล (ดวงกมล ศกดเลศสกล, 2549: 56)

แนวคดองครวมเปนปรชญาพนฐานทางดานสงคมศาสตร และมนษยศาสตรทมความสาคญ

ในการศกษาทาความเขาใจเกยวกบมนษย คาวาองครวมถกกลาวถงในทางสขภาพตงแต

สมยกรกโบราณ และในปจจบนนแนวคดดงกลาวไดรบความสนใจเพมมากยงขน โดยเฉพาะ

ในบรบททางสขภาพมการกลาวถงในเรองการดแลสขภาพแบบองครวม (Holistic Care) เพมมากขน

สขภาวะ (Well-Being) คอการมสขภาพด มความรสกเปนสข ความสมดล ความเปนองครวมของ 4 มต คอ กาย จต สงคม ปญญาหรอจตวญญาณ ทบรณาการอยในการพฒนามนษยและสงคม เพอสราง “ความอยเยน เปนสข” (ดวงกมล ศกดเลศสกล 2549: 57-58)

สขภาวะทางจตใจ (Mental Health) หมายถง จตใจทมความสข รนเรง คลองแคลว ไมมความเครยด มสตสมปชญญะ และความคดอานตามควรแกอาย (ดวงกมล ศกดเลศสกล, 2549: 58)

หรอกลาวไดวา จตใจเปนตวเ ชอมระหวางภายในและภายนอกตวอยาง เชน การทาสมาธ เทคนคการ Deep Relaxations เพอเปนการเพมสมาธและชวยใหสามารถแกไขปญหาตางๆ ได การทาสมาธและการใชนามนสมนไพร Mass Therapy และการกดจด ซงเปนการทาใหมการเคลอนไหวของพลงงานภายใน (ดวงกมล ศกดเลศสกล, 2549: 60)

52

สขภาวะทสมบรณทางรางกาย (Physical Health) หมายถง รางกายสมบรณแขงแรง คลองแคลว มกาลง ไมเปนโรค ไมพการ มสงแวดลอมทสงเสรมสขภาพ (ประเวศ วะส, 2543: 55)

สขภาวะทสมบรณทางสงคม (Social Health) หมายถง ความสามารถในการอยรวมกนในสงคม มความสข สนตภาพ มระบบการบรการทด

สขภาวะทสมบรณทางจตวญญาณ (Spiritual Health) เปนความสขทเกดจากการเขาใจธรรมชาต เขาใจความจรงแหงชวตและสรรพสง จนเกดความรอบร (สตน หตถรตน, 2548)

ดวงกมล ศกดเลศสกล (2549: 57) กลาววาสขภาพแบบองครวม คอทกสวนของรางกาย ซงจะเกยวของกบความสมพนธระหวางรางกาย และจตใจ หรอรางกาย จตใจ และจตวญญาณ หรอ รางกาย จตใจ อารมณ และจตวญญาณ เมอนาไปประยกตใชกบการรกษาจะเรยกวาการดแล

แบบองครวม (Holistic Care) ดงนนสขภาพแบบองครวม (Holistic Health) เปนปรชญาของการมสขภาวะทด

โดยพจารณาถงทกๆ องคประกอบในรางกาย ไดแก รางกาย จตใจ สงคมและจตวญญาณ ไมไดพจารณาเฉพาะโรคทเปนหรอเฉพาะสวนใดสวนหนงของรางกาย แตจะพจารณาจากปฏกรยาความสมพนธระหวางกาย จตใจ จตวญญาณ และสภาพแวดลอม ไมสามารถแยกออกจากกนได และความสมพนธดงกลาวตองอยในภาวะสมดลเพอใหบรรลเปาหมายในการมสขภาวะทดทสด

ซงจากแนวคดดงกลาวขางตนสามารถสรปนยามพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย

ของพยาบาลวชาชพ หมายถง การกระทาหรอการปฏบตของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาล

เกษมราษฎร ทงในดานการสงเสรมและปองกนภยหรออนตรายตางๆ ทอาจเกดขนกบผ ปวย

โดยมเปาหมายสาคญเพอใหผปวยเกดความปลอดภยสงสด โดยแบงออกเปน 2 ดาน ดงน

ดานท 1 พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพทางดานรางกาย คอ

การกระทาหรอการปฏบตของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ทงในดานการสงเสรมและปองกนอนตรายตางๆ ทอาจเกดขนกบผปวยทางดานรางกาย ไดแก การตรวจวดสญญาณชพ, การบนทกการเปลยนแปลงทสาคญของผปวย, การสงเกตและรายงานแพทยอยางถกตอง และ

การประเมนการตอบสนองทางดานรางกายของผปวยตอการรกษาตางๆ

ดานท 2 พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพทางดานจตใจ คอ

การกระทาหรอการปฏบตของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ทงในดานการสงเสรมและปองกนอนตรายตางๆ ทอาจเกดขนกบผปวยทางดานจตใจ ไดแก การดแลเอาใจใสโดยการสงเกต

53

อารมณ ความรสกของผปวยอยเสมอ, ระมดระวงคาพดทอาจจะทาใหกระทบกระเทอนตอความรสกของผปวย, รบฟงใหผปวยไดระบายอารมณความรสก, ใหกาลงใจโดยการแสดงออกทางคาพด สหนา สายตา หรอสมผสตอผปวย, ใหขอมลทเกยวของกบดานการรกษา เพอใหผปวยเตรยมพรอมการเผชญกบความเจบปวย และชวยปรบแบบแผนการดา เนนชวตของผ ปวยใหเหมาะสมศกยภาพทม

อยในขณะนน ตอนท 2 บรบทของโรงพยาบาลเกษมราษฎร

นโยบายและปรชญาการบรการของเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร นโยบายการบรหารของเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรนน ยดหลกการบรการด มมาตรฐาน

ราคายตธรรม โดยคานงถงจรยธรรม และความซอสตยตอวชาชพ พรอมทงมงมนพฒนามาตรฐาน

ดานการบรการสขภาพใหกบประชาชนทวไป ใสใจสภาพแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต พรอมทงใหการสนบสนนหนวยงานและสมาคมตางๆ เพอกอประโยชนแกสงคมทงทางตรง

และทางออมดวยคาขวญในการบรการ คอ “ดแลใกลชด สนทเหมอนญาต”

วสยทศน

เปนผนาในการใหบรการสขภาพเอกชน ภายใตมาตรฐานแหงชาตและมาตรฐานสากล พนธกจ

1. ใหการดแลรกษาพยาบาลแบบองครวม (กาย จต อารมณ สงคม) 2. ใหการดแลรกษาอยางคลอบคลม 4 มต (รกษา ปองกน ฟนสภาพ และสรางเสรมสขภาพ) 3. สรางองคกรทมงเนนลกคา ในการรกษาลกคาและสรางสมพนธกบลกคา 4. สรางเสรมสงแวดลอมรอบโรงพยาบาลใหเกดความปลอดภย

โรงพยาบาลแหงแรกของเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทไดลงทนสราง คอ โรงพยาบาล

เกษมราษฎร บางแค เพอพฒนาบรการคณภาพชวตใหแกประชาชนในยานนน และทมาของชอนนประกอบดวยความหมายของ 2 คา คอวา “เกษม” ทมาจากชอถนนเพชรเกษม หมายถง ความสข ความยนด และคาวา “ราษฎร” หมายถงประชาชน เมอรวมกนเปนชอ “เกษมราษฎร” จงไดความหมายรวมวา ประชาชนมความสข ความยนดทมสถานพยาบาลเกดขน ณ สถานทนนนนเอง

54

โรงพยาบาลเกษมราษฎรบางแค ถอเปนสาขาแรกในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ดวยทน

จดทะเบยนเรมแรกเพยง 6 ลานบาท เปนโรงพยาบาลขนาดเลก 50 เตยง แตปรากฎวามประชาชน

เขามาใชบรการเปนจานวนมาก จนทาใหปรมาณเตยงทมอยไมเพยงพอจงมการขยายพนทโรงพยาบาล

เพอตอบสนองตอความจาเปนในการเขามาใชบรการของประชาชนเพมมากขน นบเปนจดเรมตน

ของการพฒนา จนปจจบนโรงพยาบาลเกษมราษฎรไดขยายสาขาออกไปถง 6 แหง ไดแก

สาขาท 1 โรงพยาบาลเกษมราษฎร บางแค กรงเทพมหานคร เปนสาขาแรก

สาขาท 2 โรงพยาบาลเกษมราษฎร รตนาธเบศร จงหวดนนทบร ตงขนเพอรองรบการขยายตวของแหลงชมชนในเขตจงหวดนนทบรและพนทใกลเคยง

สาขาท 3 โรงพยาบาลเกษมราษฎร สระบร จงหวดสระบร ตงขนเพอรองรบศนยกลางอตสาหกรรมทสาคญอนเปนประตสภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

สาขาท 4 โรงพยาบาลเกษมราษฎร ศรบรนทร จงหวดเชยงราย

สาขาท 5 โรงพยาบาลเกษมราษฎร ประชาชน กรงเทพมหานคร ตงขนเพอเปนศนยกลาง

ของโรงพยาบาลในเครอเกษมราษฎรทงหมด

สาขาท 6 โรงพยาบาลเกษมราษฎร สขาภบาล 3 กรงเทพมหานคร ตงขนเพอใหบรการ

แกประชาชนทอาศยอยยานถนนวงแหวนรอบนอกฝงตะวนออก

ปจจบน บรษทฯ และบรษทยอย ดา เนนกจการโรงพยาบาลภายใตการบรหารงาน

ของนายแพทยเฉลม หาญพาณชย โดย ณ วนท 31 ธนวาคม 2555 เครอโรงพยาบาลมจานวนเตยงสาหรบผปวยในตามทไดจดทะเบยน (Licensed Beds) จานวนรวมทงสน 1,530 เตยง และมจานวนเตยงทใหบรการจรง (Active Beds) รวมทงสน 936 เตยง และหองตรวจสาหรบใหบรการผปวยนอกจานวน 232 หองตรวจ ซงสามารถใหบรการรองรบผปวยนอกไดจานวน 9,280 คนตอวน พรอมแพทยผเชยวชาญทกสาขาใหบรการตลอด 24 ชวโมง นอกจากนบรษทฯ ยงไดดาเนนการปรบปรงประสทธภาพการใหบรการของโรงพยาบาลในกลมใหเปนเลศ (Medical Excellent Center) ทงในดานบคลากรทางการแพทยท เ ชยวชาญและมประสบการณ อปกรณทางการแพทยททนสมย

และมเทคโนโลยระดบสง สภาพแวดลอมในโรงพยาบาลทมสงอานวยความสะดวกตางๆ แกลกคา รวมถงการจดตงศนยเฉพาะทางตางๆ ซงบางศนยเปนศนยทจบในตว (One-Stop Service) เพอรองรบการเขามาใชบรการของลกคาไดอยางสมบรณและเปนเลศ

55

ลกษณะการประกอบธรกจ

โรงพยาบาลในเครอเกษมราษฎรนน เปนกลมโรงพยาบาลเอกชนในเครอ บรษท บางกอก เชน ฮอสปทอล จากด (มหาชน) (“บรษทฯ” หรอ “KH”) จดทะเบยนจดตงขนเมอวนท 24 พฤศจกายน 2536 เพอดาเนนธรกจในรปของกลมโรงพยาบาล (Chain Hospital) และธรกจในสายทเกยวของกบการแพทย การรกษาพยาบาล ซงเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรมจดเดนในการดาเนนธรกจดงน

1. ดาเนนธรกจในรปกลมโรงพยาบาล โดยมโรงพยาบาลขนาดใหญ 6 สาขา และมพนธมตรเพอเพมศกยภาพการใหบรการ ประกอบดวยโรงพยาบาลเอกชนทวไปทเปนพนธมตร ในการสงตอผปวยประกนสงคม และประกนสขภาพถวนหนาเพอเขารบการตรวจวนจฉย รกษาโรคหวใจแบบครบวงจร ทงการรกษาโดยการสวนหวใจและการผาตด รกษาและผาตดแกไขปญหาสายตาดวยเครองเลเซอร ทโรงพยาบาลเกษมราษฎร ประชาชน ทาใหเพมประสทธภาพทางดานการรกษาพยาบาล

2. ผบรหารระดบสงของบรษทฯ มประสบการณในการบรหารโรงพยาบาลมากกวา 20 ป และมสวนรวมในการบรหารงานดานสาธารณสขระดบประเทศ

3. มคณะแพทยผเชยวชาญเฉพาะทางครบทกสาขา ทาใหประสทธภาพดานการรกษาดขน

4. มการจดอบรมแพทย พยาบาล ทงภายในโรงพยาบาล และสถาบนภายนอก เพอเพมประสทธภาพทางดานการรกษาพยาบาล

5. มอปกรณ และเครองมอทางการแพทยทมเทคโนโลยระดบสง เพอเพมประสทธภาพทางดานการรกษาพยาบาล

6. เครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทง 6 สาขาไดผานการรบรองคณภาพมาตรฐาน ISO 9001 Version 2000 และอยในกระบวนการรบรองคณภาพสถานพยาบาล (Hospital Accreditation) โดยไดรบการ Re-Accredit HA 2 แหง อยระหวางการ Re-accredit HA 1แหง และอยระหวางขนตอนการรบรองคณภาพสถานพยาบาล (Accredit HA) อก 3 แหง ซงแสดงไดวาวสยทศนและพนธกจของ เครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรนนมความมงมนในดานคณภาพทางการรกษาพยาบาลอยางยง

การดาเนนธรกจในรปของกลมโรงพยาบาลและการสรางพนธมตรเพอเพมศกยภาพการใหบรการ

บรษทดาเนนธรกจในรปของกลมโรงพยาบาล โดยมโรงพยาบาลขนาดใหญ 6 สาขา ซงใหบรการแกกลมลกคาทหลากหลาย ทงในกรงเทพฯ และตางจงหวด นอกจากน บรษทไดเปดศนยการแพทยเฉพาะทาง (Referral Base) ทใหบรการดานการตรวจวนจฉย รกษาโรคหวใจแบบครบวงจร

56

ทงการรกษาโดยการสวนหวใจและการผาตด รกษาและผาตดแกไขปญหาสายตาดวยเครองเลเซอร การรกษาผ ปวยเดกนาหนกนอย ทโรงพยาบาลเกษมราษฎร ประชาชน เพอใหบรการแกลกคา ของโรงพยาบาลในเครอเกษมราษฎรเอง และผ ปวยจากโรงพยาบาลทวไปท เปนพนธมตร (Main Contractors ของสานกงานประกนสงคม และสานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต) กวา 50 แหงทวประเทศ โดยโรงพยาบาลเกษมราษฎร ประชาชน จะคดคาบรการจากโรงพยาบาลทวไป ทเปนพนธมตรในอตราพเศษ และผปวยจะไดรบการรกษาและผาตดคอนขางรวดเรว ซงการมพนธมตรดงกลาวนอกจากจะทาใหบรษทฯ มรายไดเพมขนแลว ยงทาใหการใชเครองมอ อปกรณตางๆ มประสทธภาพมากขน

การบรหารงานและการจดการ

จากนโยบายการบรหารงานกลมโรงพยาบาลโดยใชนโยบายเดยวจากบรษทฯ เพอควบคม การบรหารงานของทกสาขาของโรงพยาบาลใหเปนไปในทศทางเดยวกน และทาใหสามารถ นาประสบการณการบรหารของแตละสาขามาประยกตใช อกทงผบรหารระดบสงของบรษทฯ มสวนรวมในการบรหารงานดานสาธารณสขระดบประเทศ และเปนเลขาธการสมาคมโรงพยาบาลเอกชน จงมประสบการณในการบรหารโรงพยาบาลเปนอยางด และการบรหารองคกรแบบ มความยดหยน ทาใหสามารถตอบสนองตอการเปลยนแปลงในการบรหารงานไดเปนอยางด ทาใหโรงพยาบาลดา เ นนการจดการรกษาพยาบาลหรอบรการทสอดคลองกบการเปลยนแปลง ของภาวะเศรษฐกจและสงคม เชน การเขาเปนสถานพยาบาลใน พ.ร.บ. ประกนสงคมในป พ.ศ. 2535 การเขาเปนสถานพยาบาลในโครงการประกนสขภาพถวนหนาในป 2544 การเปดศนยการแพทย เฉพาะทาง (Referral Base) เพอลดภาระคาใชจายทตองสงตอผปวยของโรงพยาบาลไปรกษา ทโรงพยาบาลอน และขยายฐานรายไดจากการใหบรการในฐานะ Supra Contractor และการปรบปรงประสทธภาพการใหบรการของโรงพยาบาลในกลม ซงสงผลใหบรษทฯ มการเจรญเตบโต อยางตอเนอง

การศกษาวจยครงน ผวจยเลงเหนความจาเปนของการศกษาเกยวกบพฤตกรรมการดแล ความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชาชพ เนองมาจากการทบทวนตวชว ดทางดานคณภาพ ทางการพยาบาลของโรงพยาบาลในเครอเกษมราษฎร พบวาผลลพธทางดานพฤตกรรมการดแล ความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพนนยงไมไดตามเปาของตวชวดตามแผนกลยทธ ดวยเหตน จงเปนสาเหตสาคญทผวจยสนใจทาการศกษา ซงขอมลทไดจากการศกษาครงนจะสามารถนาไปใช

57

ในการพฒนาดานพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาล เกษมราษฎร ใหมประสทธภาพมากยงขน อนจะสงผลใหผปวยทมาใชบรการเกดความปลอดภยสงสด

ตอนท 3 แนวคดและงานวจยดานความตระหนกกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย

ความหมายของความตระหนก อเซงค และอาโนลด (Eysenck and Arnold, 1972: 110) ไดอธบายความตระหนกในแงของ

จตวทยาวา ความตระหนกเปนความสมพนธของความสานก (Consciousness) และเจตคต (Attitude)

ความตระหนกเปนภาวะของจตใจซงไมอาจแยกเปนความรสกหรอความคดเพยงอยางเดยว

ไดโดยเดดขาด

กด (Good, 1973:38, อางถงใน ยงยทธ ธนกกล, 2546: 33) ไดใหความหมายของความตระหนก

หมายถง ความรสกทแสดงถงการเกดความรของบคคลหรอการทบคคลแสดงความรสกรบผดชอบ

ตอปญหาตางๆ ทเกดขน

คราทวล (Krathwohl, 1974, อางถงใน สภทศร พรสรตน, 2543: 8) ไดใหความหมายของ

ความตระหนกไววา ความตระหนกเปนพฤตกรรมทางดานอารมณหรอความรสก (Affective Domain)

ความตระหนกเปนเรองของโอกาสการรบสมผสจากสงเรา การใชจตไตรตรองแลวเกดความสานก

ตอปรากฏการณหรอสถานการณนนๆ และในเรองของความตระหนกนจะไมเกยวของกบความจา หรอการราลกมากนก เพยงแตจะรสกวามสงนนอย (Conscious of Something)

ประภาเพญ สวรรณ (2526: 20) กลาวถงความตระหนกวา ความตระหนกน เกอบจะ

คลายพฤตกรรมขนแรกของพฤตกรรมดานพทธปญญา (Cognitive Domain) คอความรเกยวกบขอเทจจรง (Knowledge) แตมขอแตกตางทวา ความตระหนกนไมไดเกยวของกบความจา หรอความสามารถทจะระลกได แตมการเกดขนในความรสกวามสงหนง มเหตการณหนง

หรอสถานการณหนง ซงรสกวามสงใดสงหนงเปนความรสกทเกดขนในสภาวะจตใจ

เสนห พบพาน (2528: 14) กลาวถงความตระหนกวา เปนการแสดงออกซงความรสก

ความสานก ความคด เหนหรอการรบรตอสงใดสงหนงหรอเหตการณใดเหตการณหนง

หรอสภาพแวดลอมทางสงคมเปนสงชวยในการแสดงออกซงพฤตกรรมนน

ชสม ฉตรทอง (2532: 12) ไดสรปความหมายของความตระหนกไววา ความตระหนกเปนการแสดงออกซงความรสก ความคดเหน ความสานก เปนภาวะทบคคลเขาใจและประเมนสถานการณ

58

ทเกดขนเกยวกบตนเองได โดยอาศยระยะเวลา ประสบการณ หรอสภาพแวดลอมในสงคมเปนปจจย

ททาใหบคคลเกดความตระหนก

มนส สวรรณ (2532: 1-2) ไดใหความหมายคาวาความตระหนกไว 4 ประเดน ดงน

1. ความรจรง / ซาบซง ในประเดนนเนนถงความเขาใจอยางถองแทในเรองทสนใจ

2. มความรก / ความหวงแหน ประเดนนเนนความรกความหวงแหนในสงทเขาใจ

อยางซาบซงวาเปนสงทถก เปนสงทด เปนประโยชนตอตนและสวนรวม

3. มความวตก / หวงใย เนนความวตกและหวงใยในลกษณะทตรงกนขามกบประเดนทสอง

กลาวคอ เปนกรณทสงทเขาใจอยางซาบซงวาอะไรเปนสงทผด เปนสงไมด และเปนสงทจะเปนผลเสยและไมมประโยชนตอตนและสวนรวม มความรสกเปนหวงเปนกงวลวาจะมผลกระทบตอความเปนอยของตนและสงคม

4. ทาจรง / ปฏบตจรง การทาจรงหรอปฏบตจรงนไมไดเนนแบบสดขวในลกษณะการบงคบวาตองทา แตมขอแมวาทาจรงหรอปฏบตจรงในกรณททาไดหรอเปนไปได

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ (2534: 24) ไดใหความหมายของความตระหนกวา หมายถง ความรตวอยแลว คอ การทรวาสงนมอยหรอเปนอย แตไมรอยางละเอยดถองแท

ทนงศกด ประสบกตตคณ (2534: 19) ไดสรปความหมายของความตระหนกไววา หมายถง

พฤตกรรมทแสดงถงความสานก การรบร ความรสก ความคดเหน หรอการฉกคดตอบางสงบางอยางของเหตการณ ประสบการณ หรอสถานททเกดขนได

นพนธ สงหสมาน (2534: 12) กลาวถงความตระหนกวา หมายถง การทบคคลแสดงถง การมความร ความสานก และยอมรบตอสภาวการณใดๆ

เออน วเศษชาต (2534: 13) กลาวถงความตระหนกวา การทบคคลแสดงวามความสานก มความรสก และยอมรบถงสภาวการณเหตการณใดเหตการณหนง ซงสภาพแวดลอมในสงคม เปนสงชวยในการแสดงออกซงพฤตกรรมนน

สชาดา ศรลน (2540: 14) ไดกลาวถงความตระหนกวา ความตระหนก หมายถงสภาวะ ของจตสานกทมการรบร การลงความคดเหน การยอมรบหรอความโนมเอยงทจะเลอกแสดงพฤตกรรมตอปญหาหรอเหตการณหนงทไดพบ การเหนคณคาหรอเหนความสาคญของปญหาทเกดขน

59

พจนานกรมไทยฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 (2546: 25) ไดใหความหมายของคา วาตระหนกวา หมายถง รปประจกษชด รชดแจง

เสาวลกษณ ศรบญเรอง (2542: 21) กลาวถงความตระหนกวา หมายถง เปนสภาวะทางจต ทเกยวกบความรสก ความคด และความปรารถนาตางๆ เกดจากการรบรและการสานก เปนสภาวะ ทบคคลไดรบรมากอน เมอมสงเรามากระตนจงเกดความตระหนกขน

สดด งามภพนธ (2542: 52-53) กลาวถงความตระหนกวา หมายถง การแสดงออกซงความรสก

ความคดเหน ความสานก เปนภาวะทบคคลเขาใจ และประเมนสถานการณทเกดขนเกยวกบตนเอง โดยอาศยระยะเวลา เหตการณ ประสบการณ หรอสภาพแวดลอม เปนปจจยททาใหบคคล เกดความตระหนก

จนทน เกยรตโพธา (2542: 13) กลาวถงความตระหนกวา หมายถง การไดรบร และเกด การสานก ความรสก ตอสงหนงสงใดหรอเหตการณใดเหตการณหนงโดยอาศยระยะเวลา

ประสบการณ หรอสภาพแวดลอมทางสงคม ชวยใหเกดความตระหนก

ไพวรรณ ธรรมวฐาน (2544: 12) กลาวถงความตระหนกวา หมายถง สภาพภายในจตใจ ของแตละบคคลทมความรสก นกคด ความสานกตอสถานการณจากประสบการณ

พชรภรณ เคยนยม (2545: 19) กลาวถงความตระหนกวา หมายถง ความคด ความรสก ของบคคลตอสงใดสงหนง ซงเปนการใชจตกลนกรอง สามารถสรป ประเมนเองโดยใชเวลา

ประสบการณ การเรยนร ทเกดจากประสบการณ และระลกไดเสมอในเหตการณนนๆ

พรจกร มณนาค (2545: 15) กลาวถงความตระหนกวา หมายถง สภาวะทางจตใจทเกยวกบความสานกของบคคลทมการรบรความรสกหรอเคยมความคด ความปรารถนา การรบรเกดขน และเมอไดรบการกระตนจากสงเ ราทาใหเ กดความตระหนกขนมาได ความตระหนก จงเปนเรองของการตนตวทางจตใจตอเหตการณหรอสถานการณนนๆ

กลวด ราชภกด (2545: 38) กลาวถงความตระหนกวา หมายถง ภาวการณทบคคลเกดความรสก

ความสานก ความคดเหนหรอประสบการณจากเหตการณใดเหตการณหนง เปนภาวะทบคคลเขาใจ

และประเมนสถานการณทเกยวกบตนเองได โดยเกดจากสภาวะจตทมการยอมรบถงภาวการณ หรอความโนมเอยงทจะเลอกพฤตกรรม และปฏบตตนเพอแสดงตอปญหาหรอเหตการณหนง ทไดประสบ

60

เพญจนทร ธาตไพบลย (2546: 23) กลาวถงความตระหนกวา หมายถง สภาวะจตสานก ของบคคลในความรบผดชอบ หรอใหความสาคญตอเหตการณใดเหตการณหนงทคาดวา จะเปนปญหาเกดขน

นงลกษณ วงศถนอม (2547: 11) กลาวถงความตระหนกวา หมายถง การทบคคลมความรสกนกคดทเกดขนในสภาวะจตใจตอเหตการณหนงทไดประสบ แลวแสดงความรสกทเกดขนออกมา ทางพฤตกรรม

จะเหนไดวาความตระหนกเปนความสานก เปนความรตว เปนความเขาใจของบคคลทม ตอสงตางๆ ทเขาประสบในสงแวดลอมทเขามอย ดงนนความตระหนกจะเกดขนไดเมอบคคลไดรบ การสมผสจากสงเราในสภาพแวดลอมเกดการรบรขนและนาไปสการเกดความคดรวบยอด การเรยนร

และความตระหนก ตามลาดบ การเรยนรและความตระหนกจะนาไปสความพรอมทจะแสดงการกระทาหรอแสดงพฤตกรรมตอไป นอกจากนความตระหนกยงเปนผลของกระบวนการทางปญญา (Cognitive Process) กลาวคอ เมอบคคลไดรบการกระตนหรอรบสมผสจากสงเราแลวจะเกดการรบรขน เมอเกดการรบรแลวตอไปกจะนาไปสความเขาใจในสงเรานน คอ เกดความคดรวบยอดเกยวกบ สงเรานนและนาไปสการเรยนรเปนขนตอไป คอ มความรในสงนนและเมอบคคลเกดความรแลวกมผลนาไปสความตระหนกในทสด และทงความรและความตระหนกนกจะนาไปสพฤตกรรมหรอ การกระทาของบคคลทมตอสงเรานนๆ ตอไป

ดงนนจากความหมายทงหมดทกลาวมาขางตนอาจสรปและขยายความไดวา ความตระหนกหมายถง การรบร การคดได การเกดความรสกรบผดชอบ

ปจจยทสงผลตอความตระหนก เนองจากความตระหนกของแตละบคคลขนอยกบการรบรของแตละบคคล ดงนนปจจย

ทมผลตอการรบรจงมผลตอความตระหนกดวย จงพอสรปไดวาปจจยทมผลตอความตระหนก (สภทศร พรสรตน, 2543: 9-10) คอ

1. ประสบการณทมตอการรบร

2. ความเคยชนตอสภาพแวดลอม ถาบคคลมความเคยชนตอสภาพแวดลอมนนกจะทาให บคคลนนตระหนกตอสงทเกดขน

61

3. ความเอาใจใสและการใหคณคา ถาบคคลมความเอาใจใสในเรองใดมากกจะมความตระหนกในเรองนนมาก

4. ลกษณะและรปแบบของสงเรา ถาสงเรานนสามารถทาใหผพบเหนเกดความสนใจ ยอมทาใหผพบเหนเกดการรบรและตระหนกขน

นอกจากน ระยะเวลาและความถในการรบรยงมผลตอความตระหนก โดยถามนษยไดรบ การรบรบอยครงหรอนานเทาไร กยงจะทาใหมโอกาสเกดความตระหนกไดมากขนเทานน (วาสนา เดชกลาหาญ, 2540: 16)

ชตมา เรองพรม (2539: 38) ไดจาแนกระดบพฒนาการของความตระหนก ดงน

1. การรบร เปนขนตอนของการทาความรจกและเขาใจในสงเราหรอปรากฏการณ ไดแก

1.1 การรจกสงเรา 1.2 ความยนดหรอเตมใจทจะรบสงเรานน

1.3 การเลอกใหความสนใจตอสงเรานน

1.4 การตอบสนอง เปนพฤตกรรมทแสดงออกถงความพอใจในสงเราหรอปรากฏการณนนๆ ไดแก มการยนยอม, มความตงใจ และมความพอใจทจะตอบสนองตอสงเรานน

2. การเหนคณคา เปนความสานกในคณคา มความเชอหรอมทศนคตทดตอสงเรา หรอปรากฏการณนนๆ ซงจะเปนคานยมของสงคมจนสามารถนาไปใชเปนเกณฑในการประเมนคณคาในสงตางๆ ไดคอ มการยอมรบในคณคา, มความนยมชมชอบในคณคา และมการยดถอผกพนในคณคา

3. การจดระบบคณคา คอ การจดระเบยบคานยมเขาเปนระบบและหาความสมพนธ ระหวางคณคาเหลานน ไดแก มความคดรวบยอดเกยวกบคณคา และมการจดลาดบคณคาใหเปนระบบ

4. การแสดงลกษณะตามคณคา คอ การเอาคณคาตางๆ มาสรางเปนคณลกษณะของแตละคน ซงจะกลายเปนบคลกภาพหรอเอกลกษณของบคคลนน ไดแก การสรประบบของคณคา และการสรางลกษณะนสย

จากพฒนาการของความตระหนก อาจสรปไดวา ความตระหนกเปนความรสกรบผดชอบ ของบคคลทสานกถงสงตางๆ ในปรากฏการณโดยผานการเรยนร ทงนการเรยนรและความตระหนกเปนองคประกอบอนจะนาไปสความพรอมทจะแสดงหรอกระทาพฤตกรรมตอไป ดงนน การกอใหเกดความตระหนกในดานความปลอดภยของผปวย จงจาเปนตองใหมความรความเขาใจเกยวกบการเกด

62

และการปองกนอบตเหตทเกดจากการดแล รกษาพยาบาล เพอกอใหเกดการรบรและเกดการตอบสนองในการทจะแสดงพฤตกรรมในการดแลความปลอดภยของผปวย และกอใหเกดการเหนในคณคา หรอเกดความสานกตอกระทาทจะสรางใหเกดความปลอดภยตอผปวย

การวดความตระหนก ความตระหนก (Awareness) เปนพฤตกรรมท เกยวกบความรสานกวาม สงนนอย

ซงเปนพฤตกรรมทละเอยดออนเกยวกบความรสกและอารมณ ดงนน การศกษาตองอาศยหลกการ และวธการ ตลอดจนเทคนคเฉพาะ ไมสามารถสงเกตไดโดยงาย ซงในการวธการวดมหลายประเภทดวยกน (ดรพน แสนศรพนธ, 2537: 24) ไดแก

1. วธการสมภาษณ (Interview) อาจเปนการสมภาษณชนดทมโครงสรางคาถามทแนนอน

(Structured Item) โดยสรางคาถามและมคาตอบใหเลอกเหมอนกบแบบสอบถามชนดเลอกตอบ และคาถามจะตงไวกอน จดเรยงลาดบกอนหลงไวอยางด หรออาจเปนแบบไมมโครงสรางคาถาม

(Unstructured Item) ซงเปนการสมภาษณทกาหนดไวเพยงหวขอใหญๆ ใหผตอบมโอกาสตอบอยางอสระและคาถามกเปนไปตามโอกาสอานวยในขณะทสนทนากน

2. แบบสอบถาม (Questionaire) แบบสอบถามอาจเปนแบบชนดปลายปดหรอปลายเปด หรอผสมระหวางปลายเปดและปลายปดกได

3. แบบตรวจสอบรายการ (Checklist) เปนเครองวดชนดทใหตรวจสอบวาเหนดวยกบ ไมเหนดวย หรอ มกบไมม สงทกาหนดตามรายการอาจอยในรปของการทาเครองหมายหรอ เลอกตอบวาใชกบไมใชกได

4. มาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) เครองมอชนดนเหมาะสาหรบวดอารมณ และความรสกทตองการทราบความเขม (Intensity) วามมากนอยเพยงใดในเรองนนจากทกลาวมาขางตนสรปไดวา การวดความตระหนกตอพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย คอ การวดความรสกหรอความสานกตอการเกดและหาวธปองกนความไมปลอดภยตอผปวยทงทางดานรางกายและจตใจ รายละเอยดเกยวกบตวแปรปจจยทมผลตอการเกดความตระหนก

1. ความร (Knowledge)

ปจจยทมผลตอความรนน ตามแนวคดของอรสโตเตล มความเหนวาประสบการณ ของมนษยจะเปนพนฐานกอใหเกดความรโดยไดอธบายเพมเตมวา จดเรมตนของความรจะเรมจาก

63

การไดสมผสแลวใชจตใจไตรตรองสงทสมผสนน เพอหากฎเกณฑตางๆ กฎเกณฑทไดมานน ไมไดเกดจากประสบการณเพยงอยางเดยว แตตองประกอบดวย ความคดและเหตผลในจตใจดวย โดยสรป อรสโตเตล มความเชอวาความรจะเกดขนจากทงประสบการณ การสมผส และการคดในจตใจนนเอง ซงสอดคลองกบแนวความคดของฮอบบ ทถอวาความรเกดจากประสบการณ ความรสกประทบใจของมนษย (ประสาท อสรปรดา, 2523: 19)

2. ความใสใจและเหนคณคา (Attention)

การใสใจเปนปจจยทมอทธพลตอการรบร ดงท มอรแกนและคงส (ถวล ธาราโภชน และศรณย ดารสข, 2540: 75-77) ไดกลาววา การใสใจเปนองคประกอบพนฐานของการรบร นนหมายความวาการทบคคลจะมการรบรสงใดนนบคคลจะตองเกดการใสใจสงนน การใสใจ เปนเสมอนการเตรยมพรอมทจะรบร ความใสใจนนเกดจากสภาพของตวบคคลทเปนผรบรวาขณะนนบคคลมสภาพเปนอยางไร เพราะบคคลแตละคนเกดมามสถานภาพแตกตางกน เจรญเตบโตมาในสงคมทตางกน ยอมทาใหความรสกนกคดแตกตางกนไปดวย ซงความแตกตางกนในดานความตองการ

(Needs) แรงจงใจ (Motives) และการคาดหวง (Expectancy) นบวาเปนสงสาคญทเปนตวกระตน ใหบคคลเกดการใสใจ

จากการศกษาดงก ล าวขางตน จงสามารถใหค า จ ากดความของความตระหนก ในความปลอดภยของผปวย หมายถง การรบรตนเองเกยวกบความรสกรบผดชอบในดานการดแลผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทจะสงผลใหผปวยเกดความปลอดภยสงสด และไมเกดอนตรายใดๆ ขณะทเขารบบรการในโรงพยาบาลทงทางดานรางกายและจตใจ ดงน

ดานท 1 ความตระหนกในความปลอดภยของผปวยทางดานรางกาย หมายถง การรบรตนเองของพยาบาลวชาชพเกยวกบความรสกรบผดชอบในกจกรรมตางๆ ทสงผลทงทางตรงและทางออม กบผปวยทางดานรางกาย ไดแก การตรวจวดสญญาณชพ การปองกนการแพรกระจายเชอ ความปลอดภยของผปวยทชวยเหลอตนเองไมไดหรอไรความรสก การสงตอขอมลทสาคญของผปวย ใหทมแพทยและพยาบาลทเ กยวของทราบ รวมไปถงการสง เสรม ปองกนอนตรายตางๆ ทอาจเกดขนกบผปวยทางดานรางกาย

ดานท 2 ความตระหนกในความปลอดภยของผปวยทางดานจตใจ หมายถง การรบรตนเองของพยาบาลวชาชพเกยวกบความรสกรบผดชอบในการกระทาตางๆ ทสงผลทงทางตรงและทางออมกบผปวยทางดานจตใจ ไดแก สรางสมพนธภาพทด ใหกาลงใจ หวงใย เอออาทร การสงเกตอารมณ

64

และความรสกของผปวยในระหวางการปฏบตงาน ใหความรสกเหนอกเหนใจผปวย เหนความสาคญของการเปดโอกาสใหผปวยไดระบายความรสก รวมไปถงการใหขอมลเกยวกบโรคและแผนการรกษา เพอใหผปวยคลายความวตกกงวล

ซงจากแนวคดดงกลาวขางตนสามารถกลาวไดวา เมอพยาบาลวชาชพมความตระหนก ในความปลอดภยผปวย แลว พยาบาลกจะรสกสานกในคณคาและเปาหมายของวชาชพ มความตงใจ สงผลใหเกดพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย อนจะสงผลใหประสทธภาพในการรกษาพยาบาลดขน ผปวยเกดความปลอดภยเพมมากขน งานวจยดานความตระหนกกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย

หากพยาบาลวชาชพมความตระหนกในความปลอดภยของผปวยแลว พยาบาลกจะรสกสานก ในคณคาและเปาหมายแหงวชาชพ จะเกดความตงใจ สงผลใหเกดพฤตกรรมการดแลความปลอดภยของผปวย อนจะสงผลใหประสทธภาพในการรกษาพยาบาลดขน ผปวยเกดความปลอดภยเพมมากขน ดงผลการศกษาของราชน พมพา (2544: บทคดยอ) ไดทาการศกษาเรองความตระหนก และพฤตกรรมการปฏบตงานของเจาหนาทสาธารณสข จงหวดนครปฐม ผลการวจยพบวาเจาหนาทสาธารณสข มความตระหนก และการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง ความตระหนกมความสมพนธกบ การปฏบตในเชงบวกอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงตรงกบผลการศกษาของเรณ รงพนธ (2553: บทคดยอ) ไดทาการศกษาเรอง ความตระหนกและการปฏบตของพยาบาลในการปองกน แผลกดทบสาหรบผปวยทเขารบการรกษาในโรงพยาบาล พบวาความตระหนกในการปองกนการเกดแผลกดทบของพยาบาลอยในระดบสง และความตระหนกมความสมพนธเชงบวกกบการปฏบต เพอปองกนแผลกดทบอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

จากการศกษางานวจยทเกยวของกบตวแปรดานความตระหนกในความปลอดภยผปวยกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพขางตนนนเหนวาความตระหนกในความปลอดภยผปวยสงผลโดยตรงตอพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ ดงนนผวจยจงไดนาตวแปรดานความตระหนกในความปลอดภยผปวยมาทาการศกษา

65

ตอนท 4 แนวคดและงานวจยดานการบรการดวยใจกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย

ความหมายของการบรการดวยใจ ในกระบวนการพยาบาลนน เปาหมายสาคญคอการดแลใหผปวยเกดความปลอดภยสงสด

ซงมสงหนงทจะชวยสงเสรมใหพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชาชพ มประสทธภาพเพมขนนน สวนหนงมาจากความรสกทพยาบาลวชาชพมความเตมใจในการ ใหการพยาบาล หรอมการบรการดวยใจ ซงนบวาเปนสงทชวยสนบสนนพฤตกรรมการดแล ความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพใหดยงขน โดยเฉพาะอยางยงดานการสนบสนนดานอารมณและจตใจของผปวย ซงมาในรปแบบของความรกทจะใหบรการ มความเออเฟอ และมความตงใจ ในการปฏบตใหผมาใชบรการเกดความพอใจสงสด อนสงผลใหผปวยมความปลอดภยเพมมากขน เนองจากกระบวนการพยาบาลมประสทธภาพเพมมากขน มผใหความหมายของการบรการดวยใจ ไวหลายทาน ดงน

ทววรรณ กมลบตร (2540: 16) ไดใหความหมายการบรการดวยใจไววา หมายถง การมจตบรการ เปนผใหความชวยเหลอลกคา และมงสรางความประทบใจใหลกคา ไดรบความทรงจาทด ใหระลกถง ใหยมไดเสมอ เมอคดถงเรา

ธรวรรณ รงเรอง (2550: 20) ไดใหความหมายการบรการดวยใจไววา หมายถง การอานวย ความสะดวก การชวยเหลอ การใหความกระจาง การสนบสนน การเรงรดการทางานตามสายงาน และความกระตอรอรนตอการใหบรการคนอน รวมทงการยมแยมแจมใส ใหการตอนรบดวยไมตรจต ทดตอผ อนตองการใหผอนประสบความสาเรจในสงทเขาตองการ การทบคคลมหวใจบรการ จะชวยใหเกดผลดตอคนอน ตอตนเอง และตองานททา

จากนยามทกลาวมาทงหมดขางตนจงสามารถสรปไดวา การบรการดวยใจ หมายถง ผใหบรการมจตใจใฝใหบรการ คอ ตองมจตใจหรอมใจรก มความเตมใจในการบรการ การทางาน โดยมใจรกจะแสดงออกมาทางกาย โดยการทางานดวยความยมแยม แจมใส มอารมณรนเรง และควบคมอารมณของตนเองได ไมขนเสยงกบผมาใชบรการ เปนการทาใหผมาใชบรการไดรบ ความพงพอใจ มความสข และไดรบผลประโยชนอยางเตมท

66

แนวคดเกยวกบการบรการดวยใจ

1. แนวคด CRM (Electronic Customer Relationship Management)

เปนกระบวนการจดการสรางความสมพนธกบลกคาตอมาเทคโนโลยไดถกนามาใช เปนเครองมอในการทาธรกจตางๆ จงม E-CRM (Electronic Customer Relationship Management)

หมายถง กระบวนการจดการสรางความสมพนธกบลกคาทาง Internet มการผสมผสาน การใชเทคโนโลย บคลากรและกระบวนการขายสนคาหรอบรการเขาดวยกน เพอใหไดมาซงลกคา รกษาลกคาไว และสรางกาไรสงสดจากลกคา ประกอบดวย กระบวนการของธรกจทใชในการคนหาและจดการกบการตดตอทมตอลกคาปจจบนและทคาดหวงไว โดยปกตมกจะใชระบบ IT เขามาชวย ในการจดการกระบวนการ CRM ทประกอบดวย การรวบรวม จดเกบ และการเรยกใชซงขอมล ขาวสารเกยวกบลกคาและปฎสมพนธทมกบลกคาของแตละแผนกในองคกร เปาหมายหลกทมอยเดม ของการทา CRM กคอ เพอเพมประสทธภาพของบรการทมใหกบลกคา และเพอใชขอมล ขาวสาร ทไดรบจากการตดตอกบลกคาสาหรบการทาการตลาดกบกลมเปาหมาย

โดยสามารถนา CRM มาชวยเพมรายไดใหกบหนวยงานตางๆ ททางานเกยวของกบลกคาไดไมวาจะเปนงานขาย งานบรการ งานการตลาด รวมถงการบรหารจดการ โดยมงเนนไปทการนาเสนอสงทลกคาตองการ และการมอบบรการท เ กนความคาดหวงใหกบลกคา เพอใหลกคา เกดความประทบใจและมาใชบรการไปอกยาวนาน สามารถแบงไดเปนดานตางๆ ดงน

1. ในดานการขาย

สามารถนา CRM มาใชเปนเครองมอใหพนกงานขายนาเสนอสนคาและบรการได อยางรวดเรว เปนระบบ และสามารถสงตองานไปยงฝายบรการหรอฝายอนๆ ทเกยวของไดอยาง ไมตกหลน มเครองมอสาหรบหวหนาทมขายในการตงเปาการขาย การมอบหมายงาน การจดคว และเครองมอในการตดตามความคบหนาในการขายของพนกงานแตละคน

2. ในดานการบรการ

สามารถใช CRM เปนเครองมอชวยในการทาสญญาการบรการ วางแผนการบรการ และออกใบแจงหนคาบรการหรอคาตอสญญาการบรการ โดยอางองจากเอกสารทเกยวของกบ การขายสนคาไดโดยตรง จงชวยลดโอกาสเกดความผดพลาดและลดเวลาทตองใชในการเตรยม เอกสารลงได และสามารถนา CRM มาใชในการใหบรการลกคาทตดตอเขามา ไมวาจะเปน

67

การสอบถามทวๆไป แจงปญหา หรอขอรองเรยนตางๆ เพอใหสามารถตดตามผลการแกปญหา ทลกคาแจงมาไดอยางครบถวนคณสามารถจดทาระบบฐานความร เพอชวยเพมประสทธภาพ ของพนกงานบรการ ในการแกปญหาใหกบลกคาไดอยางรวดเรวขน และสงเสรมการเรยนร ของพนกงานบรการใหมความพรอมในการตอบปญหาทพบบอย (FAQ) และชวยใหสามารถตอบสนองตอปญหาทไมสามารถให คาตอบแกลกคาไดอยางเปนระบบจนกระทงแกปญหาใหลกคาได ซงในสวนของงานวจยดานพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชาชพนน จะมความเกยวของเชอมโยงกบแนวคดดานนมากทสด

3. ในดานการตลาด

สามารถใช CRM เปนเครองมอชวยในการจดเกบขอมลลกคา ประวตการซอสนคา หรอประวตการใชบรการ และนามาใชเปนขอมลในการวเคราะหพฤตกรรมของลกคา เพอออกเปนแคมเปญใหมๆ ทตอบสนองกบลกคาแตละกลมไดตรงความตองการมากขน ไมวาจะเปนการให ของแถมหรอสวนลด การเลอกสอโฆษณาประชาสมพนธ หรอจะนามาใชในการออกสนคาใหม

รปแบบการบรการใหมๆ ทแตกตางกนไปสาหรบลกคาแตละกลม ซงจะชวยใหองคกรมรายได ทมากขน และเสยคาใชจายในการทาตลาดเฉพาะเทาทจาเปน

4. ในดานการบรหาร

สามารถนาขอมลทไดจาก CRM มาวเคราะหเพอวางแผนทางกลยทธ วางแผน เพอกาหนดนโยบายการขายหรอการบรการทเหมาะสมกบลกคาแตละกลม สนคาแตละชนด หรอใชในการปรบปรงเพม / ลด ขนตอนการทางานใหเหลอเพยงเทาทจาเปน เพอลดคาใชจายลง และสามารถ นาขอ มลทไดจากระบบมาใชในการตรวจสอบและควบคมภายในไดง ายและสะดวกขน นอกจากนการกาหนดรปแบบการขายและการบรการยงชวยใหการเรยนรงานของพนกงานใหม ทาไดงายขน และการทางานอยางเปนรปแบบโดยจดเกบขอมลเขาระบบยงชวยพนกงานสามารถทางานแทนกนไดตลอดเวลา แทนการฝากขอมลลกคาไวกบพนกงานคนใดคนหนง เพราะถาเกดพนกงาน คนนนไมสามารถมาทางานไดหรอลาออกไป โอกาสทองคกรจะสญเสยลกคาไปดวย จะมคอนขางสง

แตถามขอมลลกคาอยในระบบ องคกรสามารถหาพนกงานใหมมาดแลลกคาแทนได โดยไมยาก ซงจะชวยใหสามารถรกษาลกคาใหกบองคกรไดตอไปไดตราบนานเทานาน

จากแนวคดและการศกษาขางตนเกยวกบการบรการดวยใจ สรปไดวา การบรการดวยใจ หมายถง การมความเตมใจในการใหบรการ และใหบรการอยางจรงใจ ไดแก การทางานดวยความ

68

ยมแยม แจมใส มอารมณรนเรง และควบคมอารมณของตนเองได ไมแสดงกรยาทงทางกาย, วาจา หรอใจทไมเหมาะสม เชน ไมขนเสยงกบผมาใชบรการ ซงจะสงผลใหผใชบรการเกดความพงพอใจ

เกยวกบการใหบรการของพยาบาลวชาชพ คณภาพในการใหบรการ และความรวดเรวในการใหบรการ

โดยขอตงขอสงเกตวาระดบความพงพอใจของผปวยหรอผรบบรการ นอกจากจะขนอยกบแนวทาง การบรการของพยาบาลวชาชพ สภาพแวดลอมในการบรการแลว ยงขนอยกบผลลพธหรอประสทธภาพของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพอกดวย งานวจยดานการบรการดวยใจกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย

หากพยาบาลวชาชพมพฤตกรรมการใหบรการดวยใจจะสงผลใหผใชบรการเกดความพงพอใจ

เกยวกบการใหบรการของพยาบาลวชาชพ คณภาพในการใหบรการ นอกจากนยงขนอยก บผลลพธ หรอประสทธภาพของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชาชพอกดวย ดงททววรรณ กมลบตร (2540: 16) ไดกลาวถงการบรการดวยใจไววา บคคลทมจตบรการ เปนผใหความชวยเหลอลกคา และมงสรางความประทบใจใหลกคา ไดรบความทรงจาทด ใหระลกถง ใหยมไดเสมอเมอคดถงเรา ซงตรงตามทธรวรรณ รงเรอง (2550: 20) ไดใหกลาวถงการบรการดวยใจไววา เปนการอานวยความสะดวก การชวยเหลอ การใหความกระจาง การสนบสนน การเรงรดการทางานตามสายงาน และความกระตอรอรนตอการใหบรการคนอน รวมทงการยมแยมแจมใส ใหการตอนรบดวยไมตรจตทดตอผอนตองการใหผอนประสบความสาเรจในสงทเขาตองการ การทบคคลมหวใจบรการจะชวยใหเกดผลดตอคนอน ตอตนเอง และตองานททา นอกจากนดงผลการศกษาของ ไพรพนา ศรเสน (2544: 105-115) ไดศกษาความคาดหวงของผรบบรการตอคณภาพบรการดวยใจในงานผปวยนอกโรงพยาบาลศรราช คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล พบวา ผรบบรการเหนดวยกบคณภาพการบรการของงานผปวยนอก พบวาผรบบรการเหนดวยกบคณภาพ การใหบรการ โดยเฉพาะอยางยงในดานพฤตกรรมบรการของบคลากร เพราะการบรการจะเปนตวชวดในรายไดนนคอความอยรอดของสถานประกอบการทางดานสาธารณสข

จากการศกษางานวจยทเกยวของกบตวแปรดานการบรการดวยใจกบพฤตกรรมการดแล ความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพขางตนนนเหนวาการบรการดวยใจสงผลโดยตรงตอพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ ดงนนผวจยจงไดนาตวแปรดานการบรการดวยใจมาทาการศกษา

69

ตอนท 5 แนวคดและงานวจยดานความผกพนตอวชาชพกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย

ความหมายของความผกพนตอวชาชพ

ในกระบวนการการดแลผปวยนน สงหนงทชวยใหพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพเกดประสทธภาพไดนน สวนหนงมาจากความรสกผกพนตอวชาชพ ซงเปนสงทชวยสนบสนนพฤตกรรมของพยาบาลในการดแลผปวยใหดยงขน โดยเฉพาะอยางยงการสนบสนน ดานอารมณและจตใจ ซงมาในรปแบบของความรกความผกพน และความตงใจในการดแล ความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชาชพ สงผลใหประสทธภาพการดแลความปลอดภยผ ปวย ของพยาบาลวชาชพเพมมากขน จงมผใหความหมายของความผกพนตอวชาชพไวหลายทาน ดงตอไปน

บวร (Blau, 1985: 199) ไดใหความหมายความผกพนตอวชาชพไววา หมายถง เจตคตของบคคลเกยวกบวชาชพหรออาชพของตน โดยคาวาอาชพ (Career) นมนยามทเฉพาะเจาะจงลงไป ซงแตกตางจากคาวา “งาน” (Work) โดยทวๆไปทมกใชในความหมายทกวางมากกวา เพอใหไดความหมายของความผกพนในอาชพตามนยามของ Blau จงเปนเจตคตของบคคลเกยวกบ “อาชพ” ซงรวมไปถง “วชาชพ” ทบคคลทาอย โดยวชาชพนน เปนลกษณะเฉพาะของอาชพอกทหนงความผกพนในอาชพ ความผกพนในงาน และความผกพนในองคกรนมความแตกตางกนในเรองของนยามทตางมความหมายเฉพาะของตน ทงสามคานมความหมายเกยวของสมพนธกน

คารสน และ บดนส (Carson and Bedeian, 1984: 167-168) ไดใหความหมายความผกพน ตอวชาชพไววา หมายถง แรงจงใจของบคคลทจะทางานในลกษณะอาชพทตนเองเลอกและสนใจ และดารงอยในบทบาทอาชพทตนเองเลอกโดยองคประกอบของความผกพนตอวชาชพนประกอบ ไปดวยความรสกใกลชดผกพนกบอาชพทตนเองทา ความตองการความกาวหนาและบรรล ตามเปาหมายในอาชพนน และการตอตานหรอกาจดอปสรรคในอาชพทมอย

พลลก และคณะ (Pallak et.al, 1980, อางถงใน ชวนพศ ชวารกษ, 2539: 14) ไดให ความหมายความผกพนตอวชาชพไววา หมายถง ขอผกมด หรอคาปฏญาณของบคคลทมตอการกระทาหรอการตดสนใจ

มอสโควส และสแกนแลน, อรายา คสเนยร และแวนแนนซ (Moskowiz and Scanlan, Araya

Kushnia and Vanency, 1986, อางถงใน วลภา ฐานกาญจน, 2540:30) ไดใหความหมายของความผกพนตอวชาชพโดยอาศยแนวความคดของความยดมนผกพนตอองคกรของพอรเตอรและคณะ (Porter et.al, 1974) ไววา หมายถง ความรสกผกพนตอวชาชพ โดยมลกษณะหรอการแสดงออก ดงน

70

1. มความเชอมน ยอมรบในคณคาและเปาหมายของวชาชพ

2. มความตงใจและความพรอมทจะใชความพยายามทมอยเพอวชาชพ

3. มความปรารถนาอยางแรงกลาทจะคงอยในวชาชพ

แซนเดอร (Zander, 1977, อางถงใน กฤษณา โชตชน , 2542: 68) ไดใหความหมายของ ความผกพนตอวชาชพไววา ความผกพนตอวชาชพพยาบาลเปนขอตกลงวาพยาบาลจะดแลผปวย ทกๆ คน ดวยการพยาบาลทดทสด และความผกพนตอวชาชพเปนการจดคณคาใหความสาคญ กบการพยาบาล

รสเบลต (Rusbult, 1983, อางถงใน ฐตนนท ป แกว, 2542: 28) ไดใหความหมายของความผกพนตอวชาชพไววา หมายถง ความนาจะเปนทบคคลใดบคคลหนงไดผกพนและยดมนกบงาน โดยไมคานงถงวาจะพอใจตอสงนนหรอไมกตาม

แคนเตอร (Kanter, 1971, อางถงใน ฐตนนท ป แกว, 2542: 28) ไดใหความหมายของความผกพนตอวชาชพไววา หมายถง ความเสยสละ ความเตมใจทจะสละเวลา พลงงาน รวมทงความซอสตย ใหกบการกระทานนๆ

เบคเกอร (Becker, 1960, อางถงใน เปรมทพย เตยทวเกยรต, 2544: 62) ไดใหความหมาย ของความผกพนตอวชาชพไววา หมายถง บคคลเมอยดถอวชาชพใดเปนการเฉพาะแลวจะไมเปลยนงานวชาชพอก แมวาจะมสงลอใจทางอนทสงกวากยงจะกระตอรอรนทจะยดวชาชพนนตอไป ซงลกษณะของการใหค ามนสญญาตอตนเองวาจะประพฤตหรอปฏบตตามทยดถอเปนคตอยางมนคง และสมาเสมอ แมวาจะมขอตอรองอนทสงกวามาลอใจกตาม

เยตมารและเอสตแมน (Yetmar and Eastman, อางถงใน เปรมทพย เตยทวเกยรต, 2544: 62) ไดใหความหมายของความผกพนตอวชาชพไววา หมายถง การมความเชอมนและยอมรบในเปาหมายและคานยมในวชาชพ มความตงใจ และพยายามปฏบตงานเพอประโยชนของวชาชพ รวมถง ความปรารถนาทจะเปนสมาชกของวชาชพตอไป

จากนยามทกลาวมาขางตนจงสามารถสรปไดวา ความผกพนตอวชาชพ หมายถง ความรสกผกพนของบคคลทมตอวชาชพ ซงสงผลใหบคคลนนๆ เตมใจ สมครใจ ทมเทเวลา พลงกาย พลงใจ และความรความสามารถทตนเองมอย หมายรวมถงการทบคคลมความซอสตยตอวชาชพ และไมคดจะเปลยนไปประกอบอาชพหรอวชาชพอนแมวาจะมผลตอบแทนทดกวากตาม

71

องคประกอบและการวดความผกพนตอวชาชพ

เมเยอร, อลเลนด และสมทร (Mayer, Allern and Smith, 1993, อางถงใน เปรมทพย เตยทวเกยรต, 2544: 63) กลาววา ความผกพนตอวชาชพ ประกอบดวย

1. ความผกพนตอวชาชพดานความรสก (Affective Commitment) หมายถง ความผกพน ทเกดจากความรสก เปนความรสกผกพนเปนอนหนงอนเดยวกบวชาชพ รสกวาตนเปนสวนหนง ของวชาชพ ตองการเกยวของกบวชาชพ เตมใจและตองการเสยสละใหวชาชพ

2. ความผกพนตอวชาชพตอเนอง (Continuance Commitment) หมายถง ความยดมนผกพน ทเกดจากการคดคานวณของบคคล โดยมพนฐานอยบนตนทนทบคคลใหกบวชาชพ ทางเลอกทม ของบคคล และสงทบคคลไดรบจากวชาชพ โดยแสดงออกในรปพฤตกรรมตอเนอง ในการทางาน ของบคคลวาจะทางานอยในวชาชพ ไมเปลยนแปลงวชาชพ

3. ความผกพนตอวชาชพทเกดจากมาตรฐานทางสงคม (Normaltive Commitment) หมายถง ความผกพนทเกดจากคานยม วฒนธรรม หรอบรรทดฐานของสงคม เปนความผกพนทเกดขน เพอตอบแทนในสงทบคคลไดรบจากวชาชพ โดยแสดงออกในรปแบบความจงรกภกดตอวชาชพ

เมอพจารณาถงองคประกอบของความผกพนตอวชาชพ จะเหนไดวาลกษณะขององคประกอบเปนลกษณะเดยวกนกบความผกพนตอองคกร ซงจากการศกษาทผานมาพบวาเครองมอทใชวดระดบความผกพนตอวชาชพสวนใหญจะพฒนามาจากเครองมอทใชว ดระดบความผกพนตอองคกร ของพอรตเตอรและคณะ (Porter et.al, 1974) ซงเครองมอวดระดบความผกพนของพอรตเตอรและคณะ (Porter et.al, 1974) ประกอบดวย

1. ความเชออยางแรงกลาในการยอมรบเปาหมายและคานยมขององคกร หมายถง การทบคคลรสกเปนอนหนงอนเดยวกบองคกร มคานยมทกลมกลนกบสมาชกคนอน และมความรสกวาตนเอง เปนเจาขององคกร

2. ความเตมใจทจะทมเทความพยายามอยางมากเพอองคกร หมายถง การทบคคลไดอทศ กาลงกาย กาลงใจ เพอปฏบตภารกจขององคกรอยางเตมท โดยความรสกนนจะตางจากความผกพน อนเนองมาจากการเปนสมาชกขององคกรตามปกต ตรงทพฤตกรรมของพยาบาลวชาชพจะเนนท ความเตมใจในการมหรอการสรางพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยเพอใหบรรลเปาหมาย

72

3. ความปรารถนาอยางแรงกลาทจะรกษาไวซงความเปนสมาชกภาพขององคกร หมายถง บคคลจะไมโยกยาย เปลยนแปลงททางาน หรอลาออกจากองคกร เพราะรสกวาตนเปนสวนหนง ขององคกร และรสกมนคงเมออยในองคกรน

จากการศกษาทผานมาพบวาไดมผ ท าการศกษาโดยใชแนวคดความผกพนตอองคกร ของพอรตเตอรและคณะ (Porter et.al, 1974: 604) มาเปนพนฐานเชนกน โดยนาแบบวดความผกพน ตอองคกรมาปรบเปลยนเปนคาวาความผกพนตอวชาชพแทน

จากแนวคดและการศกษาทเกยวของขางตนสามารถสรปไดวา ความผกพนตอวชาชพ หมายถง ความรสกหรอทศนคตทดของพยาบาลวชาชพทแสดงถงความเชอมนและยอมรบในคณคา และเปาหมายของวชาชพ มความตงใจ เตมใจ พรอมทจะเสยสละเพอวชาชพพยาบาล รวมไปถง การมความปรารถนาทจะดารงอยในวชาชพพยาบาลตอไป เพอเพมประสทธภาพทางดานการให การพยาบาล อนจะสงผลใหผปวยไดรบความปลอดภยสงสดทงดานรางกายและจตใจ ประกอบไปดวยดานตางๆ ดงน

1. ดานความเชอมนและยอมรบในคณคาและเปาหมายของวชาชพ หมายถง ความรสก หรอทศนคตทดของพยาบาลวชาชพทแสดงถงความภาคภมใจ, เหนคณคาในวชาชพพยาบาลวามเกยรต มศกดศร นายกยอง มคณคา และสามารถสรางประโยชนใหกบมวลมนษยได

2. ดานความตงใจและความพรอมทจะใชความพยายามเพอวชาชพ หมายถง ความรสก หรอทศนค ตท ด ขอ งพยาบาลวช า ชพทแสดง ถ งกา รพยายาม ดแลความปลอดภยผ ป ว ย อยางเตมความสามารถ, มความทมเทอทศทงกาลงกายและกาลงใจในดานการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ ซงมเปาหมายสอดคลองกบวชาชพพยาบาล และมความตงใจและพรอมทจะศกษาหาความรใหมๆ เพอนามาพฒนาวชาชพทางการพยาบาลใหเจรญกาวหนา

3. ดานความปรารถนาอยางแรงกลาทจะคงอยในวชาชพ หมายถง การทพยาบาลวชาชพมความตองการรกษาความเปนสมาชกของวชาชพการพยาบาลไว มความรสกวาตนเองเปนสวนหนง ของวชาชพ ไมมความประสงคจะลาออกจากวชาชพ และมความรสกมนคงทจะประกอบวชาชพพยาบาลตอไป

73

งานวจยดานความผกพนตอวชาชพกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย

เมอพยาบาลวชาชพมความผกพนตอวชาชพแลว พยาบาลกจะรสกยอมรบในคณคา และเปาหมายของวชาชพ มความตงใจในการดแลความปลอดภยผปวย สงผลใหประสทธภาพ ในการดแลความปลอดภยผปวยดขน ดงผลการศกษาของกฤษณา โชตชน (2542: 109-129) ศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคลและความยดมนผกพนตอวชาชพ กบความเตมใจในการดแลมารดาทตดเชอเอชไอว กลมตวอยางเปนพยาบาลวชาชพหองคลอด โรงพยาบาลศนยและโรงพยาบาลทวไป จานวน 278 คน ผลการวจยพบวาความเตมใจในการดแลมารดาทตดเชอเอชไอวอยในระดบ ปานกลาง ความยดมนผกพนตอวชาชพของพยาบาลหองคลอดทงรายดานและโดยรวมอยในระดบ ปานกลาง และยงพบวาความยดมนผกพนตอวชาชพของพยาบาลมความสมพนธกบความเตมใจ ในการดแลมารดาทตดเชอเอชไอวอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และผลการศกษาของจฑามาศ ปญญประ (2543: บทคดยอ) ไดศกษาพฤตกรรมของพยาบาลวชาชพตามบทบาทหนาท โรงพยาบาลชยนาท จานวน 146 คน พบวา คานยมตอวชาชพ ของพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลชยนาทอยในระดบด และพบวาคานยมตอวชาชพมความสมพนธกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ และคานยมตอวชาชพสามารถรวมกนทานายพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพจงหวดชยนาทได และผลการศกษาของเปรมฤด ปองมงคล (2546: 75-98) ศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล ความผกพนในวชาชพ การมแหลงประโยชนทางสงคม กบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยของพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลรฐ กรงเทพฯ กลมตวอยาง เปนพยาบาลวชาชพระดบปฏบตการ จานวน 271 คน ผลการวจยพบวาความผกพนในวชาชพ มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยของพยาบาลวชาชพ อยางมนยสาคญ ทางสถตทระดบ .05 และตวแปรทรวมกบพยากรณความสาเรจของพยาบาลวชาชพ คอ ความผกพน ในวชาชพ การมแหลงประโยชนทางสงคม โดยสามารถรวมกนพยากรณความสาเรจในวชาชพ ของพยาบาลวชาชพไดรอยละ 58.1 (R2 = .580)

จากการศกษางานวจยทเกยวของกบตวแปรดานความผกพนตอวชาชพกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพขางตนนนเหนวาความผกพนตอวชาชพสงผลโดยตรง ตอพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชาชพ ดงนนผ วจยจงไดนาตวแปร ดานความผกพนตอวชาชพมาทาการศกษา

74

ตอนท 6 แนวคดและงานวจยดานแรงสนบสนนทางสงคมกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย

ความหมายของแรงสนบสนนทางสงคม

ในกระบวนการการใหการพยาบาลของพยาบาลวชาชพนนสงหนงทจะชวยใหพฤตกรรม การดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพมประสทธภาพไดนน สวนหนงมาจากการไดรบ แรงสนบสนนทางสงคม ซงเปนสงทชวยสนบสนนพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวย ของพยาบาลวชาชพใหดยงขน โดยเฉพาะอยางยงดานการสนบสนนดานอารมณ ซงมาในรปแบบ ของการใหกาลงใจ ทาใหพยาบาลวชาชพมกาลงใจในการทางานเพมมากขน มผใหความหมาย ของแรงสนบสนนทางสงคมไวหลายทาน ดงตอไปน

คอปป (Cobb, 1976: 300, อางถงใน พรรณ ฉนประดบ , 2538: 44) ไดใหความหมาย ของแรงสนบสนนทางสงคมไววาเปนการทบคคลไดรบ ขอมลขาวสารททาใหรสกวามคนใหความรก ใหความสนใจ มองเหนคณคาของเขา และรสกวาเปนสวนหนงของเครอขายทางสงคม

พรอกซดารและเฮลเลอร (Procidana and Heller, 1983: 24, อางถงใน พรรณ ฉนประดบ, 2538: 44) เสนอวาแรงสนบสนนทางสงคม นอกจากจะทาใหบคคลไดรบความรก ความสนใจ และความภาคภมใจแลวยงทาใหบคคลไดรบคานยม ไดรบความชวยเหลอจากบคคลทมความสาคญ ตอเขาไดทนทวงทและเขารสกพงพอใจในสมพนธภาพทเขามตอกน

ฮบบารด, มลเลนแคมป และบราวน (Hubbard, Muhlenkamp & Brown, 1984: 266, อางถงใน หทยา มทยาท, 2541: 23) กลาวถง แนวความคดตางๆ ของผทศกษาเกยวกบแรงสนบสนนทางสงคม โดยสรปวาแรงสนบสนนทางสงคมเปนโครงสรางหลายมต ซงประกอบดวยการตดตอสอสารในดานดทาใหมความรสกผกพนเปนสวนหนงของสงคม และมการแลกเปลยนซงกน และกนโดยคานงถงแหลงทมาของแรงสนบสนนดวย กลาวโดยสรปวา แรงสนบสนนทางสงคม หมายถง การทบคคล ไดรบการตอบสนองความตองการ ดานรางกาย อารมณ และสงคม จากการตดตอสมพนธ กบบคคลในสงคม

ธอยส (Thoits, 1986: 145-159, อางถงใน พรรณ ฉนประดบ, 2538: 44) เสนอวา แรงสนบสนนทางสงคม เปนการทบคคลในเครอขายทางสงคมใหการชวยเหลอสมาชกในเครอขายดานอารมณสงคม และขอมลขาวสาร ซงจะชวยใหผรบสามารถเผชญ และตอบสนองตอความเจบปวย หรอความเครยดไดในระยะเวลาอนสน และความภาคภมใจอยางเดยวไมเพยงพอทจะทาใหบคคลเผชญกบเหตการณเครยดในชวตได จาเปนตองทาถกตองดวยดงนนจงอาจสรปไดวา แรงสนบสนนทางสงคม หมายถง

75

การกระทาใดกตามทสงเสรมใหผรบมประสทธภาพในการปฏบตงาน และแรงสนบสนนทางสงคมนจะเกดขนภายใตสมพนธภาพระหวางบคคลเทานน

ชนดของแรงสนบสนนทางสงคม

แรงสนบสนนทางสงคมเปนความตองการขนพนฐานทางสงคมอยางหนง ซงอาจอยในรป ทเปนทางการ หรอไมเปนทางการ ซงมผแบงชนดของแรงสนบสนนทางสงคมไวหลายทานดงน

สเชเฟอรและคณะ (Schaefer et al., 1981: 381-405, อางถงใน ลดดาวลย ศรธญรตน, 2539: 69) มความเหนวา แรงสนบสนนทางสงคม แบงเปน 3 ชนดคอ

1. แรงสนบสนนดานอารมณ (Emotional Support) หมายถง การใหความรก การยกยอง ใหความหวงใย ใหความมนใจ และความไววางใจ และใหการยอมรบวาเปนสวนหนงของกลม

2. แรงสนบสนนเชงรปธรรม (Tangible Support) หมายถง การใหความชวยเหลอ หรอใหบรการโดยตรง รวมทงการใหสงของ เงนทอง

3. แรงสนบสนนดานขอมลขาวสาร (Informational Support) หมายถง การใหขอมลขาวสาร และคาแนะนาทเปนประโยชนตอบคคลในการแกปญหา และใหขอมลปอนกลบกบการกระทาของเขา

เฮาส (House, 1983: 105-155, อางถงใน วไล พวรกษา, 2541: 41) ศกษาแนวคดเกยวกบ แรงสนบสนนทางสงคม และแบงแรงสนบสนนทางสงคมอยางกวางๆ เปน 4 ชนด ดงน

1. แรงสนบสนนดานอารมณ (Emotional Support) หมายถง การใหความรก ความไววางใจ ความเหนอกเหนใจ ความเอาใจใส และการรบฟง

2. แรงสนบสนนดานเครองมอ สงของ (Instrumental Support) หมายถง การใหความชวยเหลอโดยตรง ไมวาจะเปนดานแรงงาน การเงน เวลา หรอชวยปรบสภาพแวดลอมใหเหมาะสมกบบคคล

3. แรงสนบสนนดานขอมลขาวสาร (Informational Support) หมายถง การใหคาแนะนา การใหแนวทาง และขอมลขาวสารทบคคลสามารถนาไปใชในการแกไขปญหาเกยวกบบคคล และสภาพแวดลอมได

4. แรงสนบสนนดานการประเมน(Appraisal support) หมายถง การใหขาวสาร หรอขอมลปอนกลบ เพอใหบคคลนาไปประเมนตนเอง และเปรยบเทยบตนเองกบบคคลในสงคม

เวยสส (Weiss, 1985: 199-206, อางถงใน หทยา มทยาท, 2541: 23) ไดแบงแรงสนบสนน ทางสงคมออกเปน 6 ชนด คอ

76

1. ความรกใครผกพน (Attachment) เปนความรสกอบอน มนคง ปลอดภย มคนรกเอาใจใส ซงสวนใหญไดรบจากคสมรส และเพอนสนท ถาขาดแรงสนบสนนทางสงคมชนดนจะทาให บคคลรสกอางวาง และโดดเดยว

2. การมสวนรวมในสงคม (Social Integration) ทาใหบคคลมโอกาสผกมตรกนมสวนรวม ในกจกรรมทางสงคมดวยกน ถาขาดแรงสนบสนนชนดนจะทาใหบคคลแยกตวออกจากสงคม และรสกเบอหนายในการดารงชวต

3. โอกาสในการอบรมเลยงด หรอใหความชวยเหลอบคคลอน (Opportunity for Nurturance)

ไดแก การทบคคลมความรบผดชอบในการเลยงด หรอใหความชวยเหลอบคคลอนใหมความผาสก ซงทาใหรสกวาตนเองเปนทตองการของบคคลอน ถาหากวาไมไดทาหนาทนจะทาใหรสกวา ชวตไมมความหมาย

4. สงเสรมใหมความมนใจในคณคาแหงตน (Reassurance of Worth) ไดแก การทบคคล ไดรบการเคารพยกยอง และชนชมทสามารถแสดงบทบาททางสงคม อนเปนทยอมรบของสมาชก ในครอบครว และผรวมงาน ถาไดรบการสงเสรมจะทาใหบคคลรสกวาตนเองมคณคา

5. ความเชอมนในการเปนมตรทด (Asense of Reliable Alliance) ความรสกเชนนไดรบ จากครอบครว หรอเครอญาต ซงสมาชกแตละคนตางคาดหวงวาจะไดรบความชวยเหลอซงกนและกนอยางตอเนอง ถาขาดความรสกเชนนจะทาใหบคคลรสกขาดความมนคง และถกทอดทง

6. การไดรบคาชแนะ (The Obtaining of Guidance) เปนความตองการในชวงทบคคล เผชญกบความเครยด หรอภาวะวกฤต ทาใหตองการคาปลอบใจ คาแนะนาจากบคคลทตนศรทธา และเชอมน ถาไมไดรบการตอบสนองจะทาใหรสกสนหวง

สาหรบนอรเบคและธลเดน (Norbeck and Tilden, 1988: 173-178, อางถงใน พรรณ ฉนประดบ

2538: 45) เสนอวานกวจยเกยวกบแรงสนบสนนทางสงคมเหนพองตองกนวา แรงสนบสนนทางสงคมอยางไมเปนทางการสามารถแบงไดเปน 2 ชนด ดงน

1. แรงสนบสนนดานจตใจ และอารมณ (Psycho-Emotional Support) เปนการสนบสนน ดานการใหความไววางใจ คาแนะนา ขอมลขาวสาร และสนบสนนใหเกดความรสกวาตนมคณคา

2. แรงสนบสนนเชงรปธรรม (Tangible Support) เปนการสนบสนนโดยการใหการชวยเหลอโดยตรง และการใหเครองมอสงของตางๆ รวมทงการชวยเหลอดานการเงน

77

แหลงทมาของแรงสนบสนนทางสงคม

การศกษาแรงสนบสนนทางสงคม ตองคานงถงแหลงทมา เกณฑ หรอคณสมบตในการตดตอสมพนธในกลมสงคมดวยเพนเดอร (Pender, 1987: 32-33, อางถงใน หทยา มทยาท, 2541: 24) ไดแบงกลมบคคลในระบบสนบสนนทางสงคม ออกเปน 5 ระบบ คอ

1. ระบบการสนบสนนตามธรรมชาต (Natural Support System) ไดแก แหลงสนบสนน จากครอบครว ญาตพนอง ซงถอวามความสาคญมากทสด เพราะครอบครวมบทบาทสาคญตอบคคลตงแตวยเดก เปนแหลงทถายทอดคานยม ความเชอ การปฏสมพนธ แบบแผนพฤตกรรม และประสบการณตางๆในชวต อนจะเปนเครองมอสาคญในการสนบสนนแกบคคล

2. ระบบสนบสนนจากกลมเพอน (Peer Support System) เปนแรงสนบสนนทบคคลไดรบ จากผมประสบการณ มความชานาญในการคนควาหาความตองการ และมความสามารถตดตอ ชกจงบคคลไดงาย ชวยใหบคคลประสบความสาเรจ และสามารถปรบตวในสถานการณทเลวรายๆ ในชวตไดเปนอยางด

3. ระบบสนบสนนดานศาสนา หรอแหลงอปถมภตางๆ (Religions Organization of

Nominations) เปนแหลงทจะชวยใหบคคลไดมการพบปะแลกเปลยนความเชอ คานยม คาสอน คาแนะนาเกยวกบวถการดารงชวต และขนบธรรมเนยมประเพณตางๆไดแก กลมผปฏบตธรรม พระ

นกบวช หมอสอนศาสนา เปนตน

4. ระบบการสนบสนนจากกลมวชาชพดานสขภาพ (Health Professional Support System) เปนแหลงสนบสนนแหงแรกทใหการชวยเหลอบคคล ซงจะมความสาคญตอเมอแรงสนบสนนทไดรบจากครอบครว เพอนสนท และกลมเพอนไมเพยงพอ

5. ระบบการสนบสนนจากกลมวชาชพอนๆ (Organized Support System not Reacted by

Health Professionals) เปนการสนบสนน จากกลมบรการ อาสาสมคร กลมชวยเหลอตนเอง (Self-Help Groups) เปนกลมทสอกลางทชวยใหบคคลเปลยนแปลงพฤตกรรมตางๆ ในทางสงเสรม ใหบคคลสามารถปรบตว ใหเขากบสถานการณการเปลยนแปลงตางๆ ในชวต เชน ปญหาเจบปวยเรอรง ปญหาเจบปวยในระยะสดทายของชวต หรอปญหาการเปนสมาชกทพการของครอบครว

นอกจากนนเคอรโบ (Kerbo, 1986: 27-29, อางถงใน พรรณ ฉนประดบ, 2538: 46) ไดอธบายวากลมคนประกอบไปดวยคนตงแต 2 คนขนไปทมปฎสมพนธกนเปนระยะเวลานาน มการจดระเบยบ

78

ภายในกลมเพมขน หรอลดลง และมสมพนธภาพระหวางกนมานาน เชน กลมทางสงคม กลมทางานและครอบครว เปนตน ลกษณะของกลมคนแบงเปน 2 ชนด คอ

1. กลมปฐมภม (Primary Groups) เปนกลมเลกๆ ซงสมาชกภายในกลมมความผกพนกนมาก

สมาชกมปฏสมพนธแบบเผชญหนากน มการตดตอทางสงคมอยางไมเปนทางการมความใกลชด สนทสนมกนเปนการสวนตว และในทกๆ เรอง สมพนธภาพทางสงคมภายในกลมเปนไป อยางผอนคลาย สมาชกกลมใหความสนใจในความเปนบคคลซงกนและกน กลมจะเนนสมพนธภาพทางสงคมมากกวาประสทธภาพของการทางาน ตวอยางกลมปฐมภม เชน ครอบครวกลมเพอน กลมปฐมภมจะเปนแหลงทใหแรงสนบสนนดานอารมณ และความเปนเพอนซงเปนสงสาคญ สาหรบบคคลมาก บคลกภาพของบคคลจะถกสรางขนภายในกลมปฐมภม สมาชกกลมปฐมภมจะไดรบความใกลชดสนทสนม การรวมความรสก และมการแลกเปลยนสงทนาสนใจและกจกรรมตางๆ

2. กลมทตยภม (Secondary Groups) สมาชกกลมทตยภมมความรสกผกพนกนไมมาก สมาชกกลมมปฏสมพนธ และสมพนธภาพระหวางกนมาเปนเวลานานเชนกน มการตดตอทางสงคมแบบเปนทางการ ไมใชเปนการสวนตว สมาชกกลมไมคอยสนใจในความเปนบคคลของกนและกน

ขนาดของกลมจะใหญ หรอเลกกได เพราะกลมไมไดเนนทความผกพนอยางแนนแฟนของสมาชก และมกพบวากลมทตยภมเกดจากการทบคคลมาอยรวมกนเพอทางานทจาเพาะ ดงนนเปาหมายของกลมจงมความจาเพาะ และมขอจากดมากกวากลมปฐมภม โดยกลมถอวาผลงาน และการแสดงบทบาท ของสมาชกเปนสงสาคญ กลมทตยภมอาจเปนสหภาพแรงงาน สมาคมทางการคาหรอสโมสรตางๆ เชน กลมผบงคบบญชาในททางาน กลมวชาชพ และกลมทางสงคมอนๆ สมาชกกลม ทตยภมจะไดรบเครองมอ วธการทมประสทธภาพในการทางานใหบรรลเปาหมายแตในบางครงสมาชกกตองเกบกดความรสกทแทจรงบางอยางไว

ประสทธภาพของแรงสนบสนนทางสงคม

โคเฮนและวลล (Cohen & Wills, 1985: 310-359, อางถงใน หทยา มทยาท, 2541: 23) ไดศกษาเพออธบายกลไกของแรงสนบสนนทางสงคมทมผลตอภาวะสขภาพของมนษย และพบวาการไดรบ แรงสนบสนนทางสงคมทดทาใหมสขภาพดเนองจาก

1. แรงสนบสนนทางสงคม ทาใหมนษยมกาลงใจ มอารมณทมนคง อนจะสงผลทาให ระบบประสาทตอมไรทอ ระบบภมคมกนทางานดขน สงเสรมใหการตอสปญหาของคนดขน สามารถชวยลดความรนแรงของปญหา และสงผลใหมการปฏบตดานสขภาพทด

79

2. แรงสนบสนนทางสงคม จะชวยลดโอกาสการเกดภาวะวกฤตในชวต โดยเปนตวชวย ลดความเครยดซงจะนาไปสภาวะวกฤต ซงเมอมความเครยดคนเราจะมความรสกวาไมสามารถชวยเหลอตนเองได รสกดอยไมเหนคณคาของตนเอง จงเปนสาเหตทาใหมพฤตกรรมทเสยง และเกดความลมเหลวในการดแลสขภาพของตนเอง

ธอยส (Thoits, 1986: 151-159, อางถงใน พรรณ ฉนประดบ, 2538: 44) เสนอวาแรงสนบสนน ทมประสทธภาพสวนใหญจะเปนแรงสนบสนนทบคคลไดรบจากผทมลกษณะทางสงคมคลายคลง กบตน ผทเคยเผชญ หรอกาลงเผชญความเครยดเชนเดยวกบตนดวยความสขม เยอกเยนมากกวา จะเปนแรงสนบสนนทไดรบจากผทตกอยในความทกขโศก ทงลกษณะทางสงคมวฒนธรรม และสถานการณทคลายคลงกน จะชวยสงเสรมใหบคคลมการรบร และเขาใจความรสกของบคคลทตกอยในสถานการณเครยดไดด และเพมความเปนไปไดทเขาจะใหคาแนะนาถงวธการปรบตวเผชญความเครยดทเหมาะสม และทาทางของบคคลทเตมไปดวยการเขาใจความรสก (Empathy) หรอรวมความรสก (Sympathy) กบผทกขโศก เปนสงสาคญททาใหผทกขโศกแสวงหา และยอมรบความชวยเหลอจากเขา ซงการเขาใจความรสก และการรวมความรสกนจะทาหนาทสาคญ ในการชวยเหลอผทกขโศก 2 ประการคอ

1. ทาใหผทกขโศกลดการลงโทษตนเองวามความรสกทไมเหมาะสม หรอมความรสกเบยงเบน

เพราะเกดการเปรยบเทยบความรสกของตนกบผใหความชวยเหลอ แลวพบวาผอนกมการตอบสนองทางอารมณเชนเดยวกนกบตนในสภาพแวดลอมทเหมอนกน แมวาความรสก เหลานนจะไมเปนทพงปรารถนาของสงคมกตาม

2. เนองจากผใหความชวยเหลอทเขาใจความรสกของผทกขโศก สามารถยอมรบความรสก ทไมเหมาะสมทางสงคมของผทกขโศกได จงทาใหผทกขโศกยอมทจะระบายความรสกของตนออกมา

ความตงเครยดจงถกระบายออกไปดวย

แมคเนต (Mcnett 1987: 98-102, อางถงใน หทยา มทยาท 2541: 23) พบวา แรงสนบสนน ทางสงคมจะมผลตอการปรบตว หรอการตอบสนองตอภาวะเครยดของบคคล แรงสนบสนนทางสงคมทไดรบ ทาใหบคคลสามารถควบคมตนเอง และแกปญหาไดตรงจด การไดรบการสนบสนนทางสงคมนอย หรอไมไดรบเลย จะทาใหบคคลเกดความเครยด หรอสงผลลบตอสขภาพ

80

จากการศกษาและแนวคดขางตน สามารถนยามไดวาการไดรบแรงสนบสนนทางสงคม หมายถง การทพยาบาลวชาชพไดรบการชวยเหลอ สงเสรม และสนบสนนทางดานตางๆ จากผบงคบบญชา และเพอนรวมงาน สามารถแบงเปน 3 ดาน ดงน

ดานท 1 ดานการไดรบแรงสนบสนนดานอารมณ หมายถง การทพยาบาลวชาชพไดรบการดแล เอาใจใส ยกยอง ชนชม การใหความสาคญ ความไววางใจ การยอมรบ และการรบฟงปญหาทเกดขนจากการปฏบตงาน ทาใหพยาบาลวชาชพมความภาคภมใจ มความกระตอรอรน และเตมใจ ในการดแลความปลอดภยของผปวย ดานท 2 ดานการไดรบทรพยากรและสงอานวยความสะดวก หมายถง การทพยาบาลวชาชพไดรบทรพยากร ไดแ ก วสด อปกรณสงอานวยความสะดวก สภาพแวดลอมท เหมาะสม และการชวยเหลอสนบสนนดานพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชาชพ เปนไปอยางราบรน และคลองตว

ดานท 3 ดานการไดรบขอมลขาวสาร หมายถง การทพยาบาลวชาชพไดรบขอมลสารสนเทศ ททนสมยเกยวกบความรทางวชาการและเทคนคตางๆ รวมทงไดรบคาแนะนา และขอมลยอนกลบ สงผลใหเกดการดแลความปลอดภยของผปวยไดอยางเหมาะสม

จากนยามทผศกษาวจยสรปไดนน ทาใหสามารถคาดการณไดวาแรงสนบสนนทางสงคม ของพยาบาลวชาชพถอเปนสงทชวยสนบสนนดานกาลงใจ ซงเปนปจจยทชวยสรางเสรมใหพยาบาลเกดขวญ และกาลงใจในการทางาน ซงจะสงผลถงประสทธภาพของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชา ชพ แตเนองจากรปแบบแรงสนบสนนทางสงคมจะมแหล งทมา ของแรงสนบสนนทางสงคมหลากหลายทาง ซงสาหรบพยาบาลนนสวนใหญจะไดมาจากบคคล ในครอบครว และในททางาน อนไดแก ครอบครว ผบงคบบญชา เพอนรวมงาน และผปวยหรอญาต

งานวจยดานแรงสนบสนนทางสงคมกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย

สนบสนนทางสงคมของพยาบาลวชาชพถอเปนสงทชวยสนบสนนดานกาลงใจ ซงเปนปจจย

ทชวยสรางเสรมใหพยาบาลเกดขวญ และกาลงใจในการทางาน ซงจะสงผลถงประสทธภาพ

ของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ จากผลการศกษาปจจยทเกยวของ

กบดานการไดรบแรงสนบสนนทางสงคมของ เบญจมาศ หลอสวรรณ (2544: 89-100) ททาการศกษาเรองปจจยคดสรร ลกษณะสวนบคคล การรบรเกยวกบสภาวะสขภาพ และการรบรเกยวกบสภาพแวดลอมในการปฏบตงานทมผลตอความเหนอยหนายในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ:

81

กรณศกษาพยาบาลวชาชพในหองผาตดใหญ โรงพยาบาลสงกดกรมการแพทยกระทรวงสาธารณสข ในเขตกรงเทพมหานคร และผลการศกษาของเบญจมาศ ตฐานะเรองความสมพนธระหวางสถานการณทกอใหเกดความเครยด บคลกภาพทเขมแขง แรงสนบสนนทางสงคม และการปรบตวของพยาบาล ทสาเรจการศกษาใหม ในสงกดมหาวทยาลยมหดล พบวาแรงสนบสนนทางสงคมมความสมพนธ เชงบวกกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 เชนกน

จากการศกษางานวจยทเกยวของกบตวแปรดานแรงสนบสนนทางสงคมกบพฤตกรรม การดแลความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชาชพขางตนนนเหนวาแรงสนบสนนทางสงคม สงผลโดยตรงตอพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชาชพ ดงนนผ วจย จงไดนาตวแปรดานแรงสนบสนนทางสงคมมาทาการศกษา ตอนท 7 งานวจยทเกยวของกบขอมลสวนบคคลกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย อาย

อายเปนปจจยท มความสมพนธกบดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคมและสตปญญา

ของแตละบคคล บคคลทมพฒนาการตามวยจะมความสามารถในการปรบตวมความคดรเรม มเหตมผล ร บ ผ ด ชอ บต อ บ ทบ า ทแ ล ะหน า ท ไ ด เ ป น อ ย า ง ด ส าม า ร ถ เ ผ ชญแ ล ะ แ ก ป ญห า ไ ด ด (อรพรรณ ลอบญธวชชย, 2543) ซงสอดคลองกบผลการศกษาของนตยา อนกลนพนธ (2539) ซงพบวาอายมความสมพนธเชงบวกกบการรบรความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ

โรงพยาบาลชยนาท และพยาบาลทมอายมากจะมความพงพอใจในงานโดยรวมสงกวาพยาบาล

ทมอายนอย ซงจะสงผลโดยตรงตอการปฏบตงาน เนองจากอายของบคคลเปนสงทมความสมพนธโดยตรงกบระดบวฒภาวะและพฒนาการ ซงเมอพจารณาในเรองการทางานใหดมคณภาพนน พบวาอายนาจะมสวนสาคญสาหรบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชาชพ ใหดมคณภาพยงขน เนองจากเมออายมากขนจะมมมมองทกวางมากขน สขม รอบคอบ ไตรตรองเหตการณตางๆ ไดด จงสามารถทางานใหประสบผลสาเรจไดเปนอยางดเชนกน

ไดเออร Dyer (1972: 294-304, อางถงใน นพมาศ ศรอนชต, 2549) ศกษาปจจยทเกยวของกบการปฏบตงานของพยาบาล จานวน 200 คน ในโรงพยาบาล 4 แหง เมองยทาร พบวาปจจยดานอาย มความสมพนธกบการปฏบตงานของพยาบาล ซงการศกษาของทศนย วงศเกษมศกด (2551: 32-33) พบวาพยาบาลทมอายมาก มความสามารถในการปฏบตงานมากวาพยาบาลทมอายนอย

82

จากการศกษางานวจยทเกยวของกบขอมลสวนบคคลทางดานอายกบพฤตกรรมการดแล

ความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพขางตนนนเหนวาขอมลสวนบคคลทางดานอายสงผลโดยตรงตอพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ ดงนนผวจยจงไดนาขอมลสวนบคคลทางดานอายมาทาการศกษา ประสบการณการทางานในฐานะพยาบาลวชาชพ

ประสบการณทาใหบคคลเกดการเรยนร มทกษะความชานาญในงานททาเพมมากขนเรอยๆ ตามจานวนปทปฏบตงาน ซงพยาบาลวชาชพทมประสบการณมากกวาจะมพฤตกรรมการดแล

ความปลอดภยผปวยมากกวาพยาบาลวชาชพทมประสบการณนอยกวา เนองจากพยาบาลวชาชพ

ทมประสบการณมากจะสามารถมองปญหา วธการแกไขไดทะล ปรโปรงมากกวา เนองจากเคยผานเหตการณทมความคลายคลงหรอเหมอนกบในอดตมาแลว ทาใหความสามารถในการแกปญหา ตดสนใจดขน ซงตรงกบผลการศกษาของกนกวรรณ มาลานตย (2542: บทคดยอ) พบวาประสบการณการทางานมความสมพนธกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลตารวจ และย งสอดคลองกบผลการศกษาของศภวลย สวรรณสทธ (2539: บทคดยอ ) พบวาประสบการณการทางานมความสมพนธเชงบวกกบความสามารถในบทบาทดานการบรหารหอผปวย โดยพยาบาลวชาชพทมประสบการณมากกวาจะมความสามารถในการบรหารหอผปวยไดดยงขน และตรงกบผลการศกษาของรชน โกศลวฒน (2543: 94-136) ไดประเมนการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลสวรรคประชารกษ จงหวดนครสวรรค จานวน 153 คน พบวา ประสบการณทางาน

มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ อยางมนยสาคญทางสถต (p< 0.05)

จากการศกษางานวจยทเกยวของกบขอมลสวนบคคลทางดานประสบการณการทางานในฐานะพยาบาลวชาชพกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพขางตนนนเหนวาขอมลสวนบคคลทางดานประสบการณการทางานในฐานะพยาบาลวชาชพสงผลโดยตรงตอพฤตกรรม

การดแลความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชา ชพ ดงนนผ วจย จงไดนาขอ มลสวนบคคล

ทางดานประสบการณการทางานในฐานะพยาบาลวชาชพมาทาการศกษา ระดบการศกษา สาหรบดานระดบการศกษาของพยาบาลวชาชพเปนผลทเกดจากกระบวนการการเรยนร

ของคนทาใหเ กดความรททนสมย มทกษะในการคดวเคราะห และนาความรทไดมาปรบใช

83

ใหเหมาะสมกบการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพตอไป พยาบาลวชาชพนนมบทบาทหนาทโดยตรงตอชวตของผปวย ดงนน พยาบาลจงควรตองมความรทางดานการรกษาพยาบาล

เปนอยางด เพอใหผปวยเกดความปลอดภยสงสด ซงตรงกบผลการศกษาของมรกต ลมวฒนา (2541) พบวาการศกษาตอในระดบทสงขนจะชวยพฒนาความสามารถดานวชาชพและความสามารถ

ดานการเปนผนาของพยาบาลวชาชพ นอกจากนผดงชาต สวรรณวงศ และไพฑรณ สนรารตน (2542: 30) พบวาการศกษามผลใหอานาจมความเชยวชาญ ทาใหผอนยอมรบทงแนวความคด

และการตดสนใจ สามารถใชสตปญญาในการพจารณาตดสนอยางถกตองและมเหตผลมากขน และจากการศกษาของศรวรรณ หมอมพอนช (2546) พบวาระดบการศกษามความสมพนธทางบวก

กบภาวะผนาทเปนแบบอยางของหวหนาหอผปวย และนตยา อนกลนพนธ (2539) พบวาระดบการศกษามความสมพนธเชงบวกกบสมรรถนะการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ

จากการศกษางานวจยทเกยวของกบขอมลสวนบคคลทางดานระดบการศกษากบพฤตกรรมการ ดแลความปลอดภยผ ป วยของพยาบาลวชา ชพขา งตนนน เ หนว าขอ มล ส วนบ คคล

ทางดานระดบการศกษา สงผลโดยตรงตอพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ ดงนนผวจยจงไดนาขอมลสวนบคคลทางดานระดบการศกษามาทาการศกษา แผนกทปฏบตงาน

ขอมลสวนบคคลในดานแผนกทปฎบตงานทแตกตางกนของพยาบาลวชาชพนน นาจะสงผลใหพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพแตกตางกน เชน พยาบาลวชาชพ

ทปฏบตงานในแผนกหอผปวยหนก กนาจะมพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยดกวาพยาบาล

ทประจาอยในแผนกผปวยนอก เนองจากพยาบาลในแผนกหอผปวยหนกนน ตองหมนสงเกตอาการและอาการแสดงของผ ปวยท มการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ทาใหพยาบาลตองเปนคนทม

ความละเอยด รอบคอบ เพมมากขน แตจากผลการศกษาของ ยวดา สงหเมธา (2541: บทคดยอ)

ทศกษาปจจยทางจตสงคมทเกยวกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพเพอการปองกนโรคเบาหวานของบคลากร ในโรงพยาบาลเทพธารนทร พบวา บคลากรทมประเภทตาแหนงงานทตางกน คอ สายงานปฏบตการ และสายงานทางการแพทย มพฤตกรรมสงเสรมสขภาพเพอการปองกนโรคเบาหวาน

ทแตกตางกน และผลการศกษาของ อภรด จนทรพมานสข (2548: 116) ทศกษาเกยวกบปจจย

ทมความสมพนธกบพฤตกรรมการใหบรการทางสขภาพตามมาตรฐานการพยาบาลของบคลากรทางการพยาบาล กลมงานผปวยนอก ในโรงพยาบาลสงกดสานกการแพทยกรงเทพมหานคร พบวา

84

ประสบการณทางานในแผนกผปวยนอก มความสมพนธกบพฤตกรรมการใหบรการทางสขภาพ

ตามมาตรฐานการพยาบาลของบคลากรทางการพยาบาล กลมงานผปวยนอก จากการศกษางานวจยทเกยวของกบขอมลสวนบคคลทางดานแผนกทปฏบตงานของพยาบาล

วชาชพกบพฤตกรรมการดแลผ ปวยของพยาบาลวชาชพขางตนนนเหนวาขอมลสวนบคคล

ทางดานแผนกทปฏบตงาน สงผลโดยตรงตอพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ ดงนนผวจยจงไดนาขอมลสวนบคคลทางดานแผนกทปฏบตงานมาทาการศกษา ประสบการณการไดรบการฝกอบรมในดานการดแลความปลอดภยผปวย

สาหรบประสบการณการไดรบการฝกอบรมในดานการดแลความปลอดภยผ ปวยนน นาจะสงผลโดยตรงตอความปลอดภยของผปวย เนองจากการฝกอบรมนนเปนการทบทวนความรเดมและเพมความรใหมใหแกพยาบาลวชาชพซงทาหนาทเกยวของกบผปวยโดยตรง ดงผลการศกษา

ของรชน โกศลวฒน (2543: 94-136) ไดประเมนการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลสวรรคประชารกษ จงหวดนครสวรรค จานวน 153 คน พบวา ประสบการณการไดรบการฝกอบรมในดาน

การดแลผปวยมความสมพนธทางบวกกบการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ อยางมนยสาคญทางสถต (p< 0.05) และผลการศกษาของรชน โกศลวฒน (2543: 94-136) ไดประเมนพฤตกรรมการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลสวรรคประชารกษ จงหวดนครสวรรค จานวน 153 คน พบวา การปฏบตงานของพยาบาลวชาชพโดยรวม อยในระดบด รอยละ 57.5 ประสบการณการฝกอบรมมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ อยางมนยสาคญทางสถต (p< 0.05)

จากก า ร ศกษา ง านว จยท เ ก ย วขอ งกบขอ ม ล ส วนบ คคลทา งด านประสบการ ณ การไดรบการฝกอบรมในดานการดแลความปลอดภยผปวยกบพฤตกรรมการดแลผปวยของพยาบาลวชาชพขางตนนนเหนวาขอมลสวนบคคลทางดานแผนกทปฏบตงาน สงผลโดยตรงตอพฤตกรรม การดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ ดงนนผวจยจงไดนาขอมลสวนบคคลทางดานแผนก ทปฏบตงาน มาทาการศกษา กลาวโดยสรปจากการศกษางานวจยท เก ยวของกบตวแปรทางดานความตระหนก ในความปลอดภยผปวย, การบรการดวยใจ, ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคม สงผลโดยตรงตอพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ ดงนนผวจยจงได

85

นาตวแปรทางดานความตระหนกในความปลอดภยผปวย, การบรการดวยใจ, ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคม มาเปนตวแปรในการทานาย

กลาวโดยสรปจากการศกษางานวจยทเกยวของกบขอมลสวนบคคลทางดานอาย, ระดบการศกษา, ประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ, แผนกทปฏบตงาน และประสบการณการไดรบการฝกอบรมในดานการดแลความปลอดภยผปวย สงผลโดยตรงตอพฤตกรรมการดแล ความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ ดงนนผวจยจงไดนาขอมลสวนบคคลทางดานทางดานอาย ระดบการศกษา ประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ แผนกทปฏบตงาน และประสบการณการไดรบการฝกอบรมในดานการดแลความปลอดภยผ ปวยมาเปนตวแปร ในการทานาย

86

กรอบแนวคดการวจย

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

ขอมลสวนบคคล

- อาย

- ระดบการศกษา - ประสบการณการปฏบตงานในฐานะ

พยาบาลวชาชพ

- แผนกทปฏบตงาน

- ประสบการณการไดรบการฝกอบรม

ดานการดแลความปลอดภยของผปวย

ความตระหนกในความปลอดภยของผปวย

การบรการดวยใจ

ความผกพนตอวชาชพ

แรงสนบสนนทางสงคม

พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย

87

บทท 3

วธดาเนนการวจย

การวจยครงนเปนการศกษา “พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ ในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร” เปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive Research) โดยมวธการดาเนนการวจยโดยใชระเบยบวธการวจย ดงตอไปน

1. ประชากร และกลมตวอยาง

2. ตวแปรทศกษา 3. เครองมอทใชในการวจย

4. การสราง และพฒนาเครองมอ

5. การเกบรวบรวมขอมล

6. การวเคราะหขอมล

1. ประชากร และกลมตวอยาง 1.1 ประชากร

ประชากรทใชในการวจยครงน คอ พยาบาลวชาชพทปฏบตงานในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ทผานการทดลองงานแลว (โดยไมรวมพยาบาลวชาชพทดารงดาแหนงหวหนาหอผปวยขนไป) จานวน 4 แหง คอ โรงพยาบาลเกษมราษฎร ประชาชน, โรงพยาบาลเกษมราษฎร รตนาธเบศร, โรงพยาบาลเกษมราษฎร บางแค และโรงพยาบาลเกษมราษฎร สขาภบาล 3 จานวน 443 คน (ขอมล ณ เดอนมถนายน 2556 ฝายบคคลเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร)

1.2 กลมตวอยาง และการสมกลมตวอยาง

กลมตวอยางทศกษาในครงน คอ พยาบาลวชาชพทปฏบตงานในเครอโรงพยาบาล เกษมราษฎร ทผานการทดลองงานแลว (โดยไมรวมพยาบาลวชาชพทดารงดาแหนงหวหนาหอผปวยขนไป) ของโรงพยาบาลในเครอเกษมราษฎร จานวน 4 แหง จานวนกลมตวอยางรวมทงสน 206 คน ซงไดกาหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางสาเรจรปของเครจซ และมอรแกน (Krejcie และ Morgan, 1973,

88

อางถงใน ธรวฒ เอกะกล, 2543) และใชวธการสมกลมตวอยางแบบแบงชน (Stratified Random

Sampling) ตามสดสวนประชากรของโรงพยาบาลในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร

โดยกลมตวอยางทใชในการศกษาวจย คอ พยาบาลวชาชพทปฏบตงานในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ทผานการทดลองงานแลว (โดยไมรวมพยาบาลวชาชพทดารงดาแหนงหวหนาหอผปวยขนไป) ของโรงพยาบาลในเครอเกษมราษฎร จานวน 4 แหง จานวนกลมตวอยางรวมทงสน 206 คน โดยสามารถจาแนกกลมตามสดสวนประชากรของโรงพยาบาลในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ดงน

ตารางท 1 แสดงจานวนพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ทง 4 แหง

โรงพยาบาล จานวนประชากรทงสน (คน) จานวนกลมตวอยาง (คน) รพ.เกษมราษฎร ประชาชน 123 58 รพ.เกษมราษฎร รตนาธเบศร 119 57 รพ.เกษมราษฎร บางแค 116 56 รพ.เกษมราษฎร สขาภบาล 3 85 35

รวมทงสน 443 206

1.3 การสมกลมตวอยาง

กลมตวอยางทใชในการศกษาครงนใชวธการสมอยางงาย (Simple Random Sampling) โดยวธการจบสลากพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ทผานการทดลองงานแลว (โดยไมรวมพยาบาลวชาชพทดารงดาแหนงหวหนาหอผปวยขนไป) ทง 4 แหง ไดจานวน 206 คน ตามจานวนกลมตวอยาง

2. ตวแปรทศกษา สาหรบการวจยครงนตวแปรทใชในการศกษา ประกอบดวย ตวแปรอสระ และตวแปรตาม

ซงมรายละเอยด ดงน

2.1 ตวแปรอสระ (Independent Variable) ไดแก

89

2.1.1 ขอมลสวนบคคล ไดแก อาย ระดบการศกษา ประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ แผนกทปฏบตงาน และประสบการณการไดรบการฝกอบรมดานการดแลความปลอดภยของผปวย

2.1.1.1 อาย แบงออกเปน

2.1.1.1.1 อาย 21 - 26 ป

2.1.1.1.2 อาย 27 - 32 ป

2.1.1.1.3 อาย 33 - 38 ป

2.1.1.1.4 ตงแตอาย 39 ปขนไป

2.1.1.2 ระดบการศกษา แบงออกเปน

2.1.1.2.1 ปรญญาตร

2.1.1.2.2 ประกาศนยบตรการพยาบาลเฉพาะทาง

2.1.1.2.3 ปรญญาโทขนไป

2.1.1.3 ประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ แบงออกเปน

2.1.1.3.1 นอยกวาหรอเทากบ 5 ป

2.1.1.3.2 6 - 10 ป

2.1.1.3.3 ตงแต 11 ปขนไป

2.1.1.4 แผนกทปฏบตงาน แบงออกเปน

2.1.1.4.1 แผนกผปวยนอก

2.1.1.4.2 แผนกผปวยใน

2.1.1.4.3 แผนกผปวยเฉพาะทาง

2.1.1.5 ประสบการณการไดรบการฝกอบรมดานการดแลความปลอดภยของผปวย แบงออกเปน

2.1.1.5.1 เคยไดรบ

2.1.1.5.2 ไมเคยไดรบ

90

2.1.2 ความตระหนกในความปลอดภยของผปวย

2.1.3 การบรการดวยใจ

2.1.4 ความผกพนตอวชาชพ

2.1.5 แรงสนบสนนทางสงคม

2.2 ตวแปรตาม (Dependent Variable) ไดแก พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย

3. เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงน แบงเปน 6 สวน ซงมรายละเอยดดงน

1. แบบสอบถามขอมลสวนบคคลของพยาบาลวชาชพ ไดแก อาย ระดบการศกษา ประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ แผนกทปฏบตงาน และประสบการณ การไดรบการฝกอบรมดานดานการดแลความปลอดภยของผปวย ประกอบดวยขอคาถามทงหมด 5 ขอ ลกษณะแบบสอบถามเปนแบบใหเลอกตอบ

2. แบบสอบถามพฤตกรรมการดแลความปลอดภยของผปวย เปนแบบสอบถามทผวจยสรางขนเองโดยใหสอดคลองกบนยามศพทเฉพาะ และกลมตวอยาง ประกอบดวยขอคาถามทงหมด 32 ขอ ลกษณะแบบสอบถามเปนมาตรสวนประมาณคา (Rating Scales) ซงประยกตวธการสรางของลเครท

(Likert Scale) ดงน

ปฏบตมากทสด หมายถง ผตอบแบบสอบถามปฏบตกจกรรมตามขอคาถาม

นนประจา สมาเสมอ ปฏบตมาก หมายถง ผตอบแบบสอบถามปฏบตกจกรรมตามขอคาถาม

นนเกอบทกครง

ปฏบตปานกลาง หมายถง ผตอบแบบสอบถามปฏบตกจกรรมตามขอคาถาม

นนบอยครง

ปฏบตนอย หมายถง ผตอบแบบสอบถามปฏบตกจกรรมตามขอคาถาม

นนเปนบางครง

ปฏบตนอยทสด หมายถง ผตอบแบบสอบถามปฏบตกจกรรมตามขอคาถาม

นนนานๆ ครง

91

ใหผตอบเลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก เกณฑการใหคะแนน ขอความทแสดงถงการมพฤตกรรมการดแลความปลอดภยของผปวย จะไดคะแนนตงแต 1 ถง 5 สาหรบคาตอบนอยทสดถงมากทสดตามลาดบ สวนแบบสอบถามทมขอความตรงขามจะไดคะแนนกลบกน (ขอท 21 และ 27) ผตอบแบบสอบถามทไดคะแนนมากจะมพฤตกรรมการดแลความปลอดภยของผปวยมากกวาผทตอบแบบสอบถามทไดคะแนนนอย

การแปลผลของแบบประเมนดานพฤตกรรมการดแลความปลอดภยของผปวย สามารถแปลผลระดบคะแนนเฉลยของแบบประเมนพฤตกรรมการดแลความปลอดภยของผ ปวยในภาพรวม โดยถอเกณฑการคดคะแนนแบบองเกณฑโดยใชการแบงระดบคะแนนเฉลย (x) ของเบสท (Best, 1981: 173-175) ดงน

คะแนนเฉลย 1.00 - 1.49 หมายถง พฤตกรรมการดแลความปลอดภย

ในระดบนอยทสด

คะแนนเฉลย 1.50 - 2.49 หมายถง พฤตกรรมการดแลความปลอดภย

ในระดบนอย

คะแนนเฉลย 2.50 - 3.49 หมายถง พฤตกรรมการดแลความปลอดภย

ในระดบปานกลาง

คะแนนเฉลย 3.50 - 4.49 หมายถง พฤตกรรมการดแลความปลอดภย

ในระดบมาก

คะแนนเฉลย 4.50 - 5.00 หมายถง พฤตกรรมการดแลความปลอดภย

ในระดบมากทสด

3. แบบสอบถามเกยวกบความตระหนกในความปลอดภยของผปวย เปนแบบสอบถาม ทผวจยสรางขนเองโดยใหสอดคลองกบนยามศพทเฉพาะ และกลมตวอยาง ประกอบดวยขอคาถามทงหมด 34 ขอ ลกษณะแบบสอบถามเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scales) ซงประยกต วธการสรางของลเครท (Likert Scale) ดงน

มากทสด หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงกบขอคาถามนนมากทสด

มาก หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงกบขอคาถามนนมาก

92

ปานกลาง หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงกบขอคาถามนนปานกลาง

นอย หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงกบขอคาถามนนนอย

นอยทสด หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงกบขอคาถามนนนอยทสด

ใหผ ตอบเลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก เกณฑการใหคะแนน ขอความทแสดงถง การมความตระหนกในความปลอดภยของผปวย จะไดคะแนนตงแต 1 ถง 5 สาหรบคาตอบนอยทสด ถงมากทสดตามลาดบ สวนแบบสอบถามทมขอความตรงขามจะไดคะแนนกลบกน (ขอท 4 7 11 18

22 23 29 32 และ 33) ผตอบแบบสอบถามทไดคะแนนมากจะมความตระหนกในความปลอดภย ของผปวยมากกวาผทตอบแบบสอบถามทไดคะแนนนอย

การแปลผลของแบบประเมนดานความตระหนกในความปลอดภยของผปวย สามารถแปลผลระดบคะแนนเฉลยของแบบประเมนความตระหนกในความปลอดภยของผ ปวยในภาพรวม โดยถอเกณฑการคดคะแนนแบบองเกณฑโดยใชการแบงระดบคะแนนเฉลย (x) ของเบสท (Best, 1981: 173-175) ดงน

คะแนนเฉลย 1.00 - 1.49 หมายถง มความตระหนกอยในระดบนอยทสด

คะแนนเฉลย 1.50 - 2.49 หมายถง มความตระหนกอยในระดบนอย

คะแนนเฉลย 2.50 - 3.49 หมายถง มความตระหนกอยในระดบปานกลาง

คะแนนเฉลย 3.50 - 4.49 หมายถง มความตระหนกอยในระดบมาก

คะแนนเฉลย 4.50 - 5.00 หมายถง มความตระหนกอยในระดบมากทสด 4. แบบสอบถามดานการบรการดวยใจ ซงเปนแบบสอบถามทผ วจยสรางขน โดยให

สอดคลองกบนยามศพทเฉพาะและกลมตวอยาง เกยวกบพฤตกรรมการบรการดวยใจในทกดาน โดยเปนแบบขอคาถามใหเลอกตอบ ประกอบดวยขอคาถามทงสน 25 ขอ

ลกษณะของแบบสอบถาม เปนแบบสอบถามการปฏบตเกยวกบดานการบรการดวยใจ กบผปวยหรอผมาใชบรการ แตละขอเปนคาถามใหเลอกคาตอบ เปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scales) ซงประยกตวธการสรางของลเครท (Likert Scale) ดงน

ปฏบตมากทสด หมายถง ผตอบแบบสอบถามปฏบตกจกรรมตามขอคาถาม

นนประจา สมาเสมอ

93

ปฏบตมาก หมายถง ผตอบแบบสอบถามปฏบตกจกรรมตามขอคาถาม

นนเกอบทกครง

ปฏบตปานกลาง หมายถง ผตอบแบบสอบถามปฏบตกจกรรมตามขอคาถาม

นนบอยครง

ปฏบตนอย หมายถง ผตอบแบบสอบถามปฏบตกจกรรมตามขอคาถาม

นนเปนบางครง

ปฏบตนอยทสด หมายถง ผตอบแบบสอบถามปฏบตกจกรรมตามขอคาถาม

นนนานๆ ครง

ใหผตอบเลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก เกณฑการใหคะแนน ขอความทแสดงถงการมการบรการดวยใจในพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ จะไดคะแนนตงแต 1 ถง 5

สาหรบคาตอบนอยทสดถงมากทสดตามลาดบ สวนแบบสอบถามทมขอความตรงขามจะไดคะแนนกลบกน (ขอท 1 2 4 13 20 และ 25) ผตอบแบบสอบถามทไดคะแนนมากจะมการบรการดวยใจ ในการปฏบตงานมากกวาผทตอบแบบสอบถามทไดคะแนนนอย

การแปลผลของแบบประเมนดานการบรการดวยใจในพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ สามารถแปลผลระดบคะแนนเฉลยของแบบประ เมนการบรการดวยใจ ในพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในภาพรวม โดยถอเกณฑการคดคะแนนแบบองเกณฑโดยใชการแบงระดบคะแนนเฉลย (x) ของเบสท (Best, 1981: 173-175) ดงน

คะแนนเฉลย 1.00 - 1.49 หมายถง มการบรการดวยใจอยในระดบนอยทสด

คะแนนเฉลย 1.50 - 2.49 หมายถง มการบรการดวยใจอยในระดบนอย

คะแนนเฉลย 2.50 - 3.49 หมายถง มการบรการดวยใจอยในระดบปานกลาง

คะแนนเฉลย 3.50 - 4.49 หมายถง มการบรการดวยใจอยในระดบมาก

คะแนนเฉลย 4.50 - 5.00 หมายถง มการบรการดวยใจอยในระดบมากทสด

5. แบบสอบถามความผกพนตอวชาชพ ผ วจยไดนาแบบวดความผกพนตอวชาชพ ของ วลภา ฐานกาญจน (2540) มาพฒนาปรบปรง ซงแบบวดดงกลาวถกสรางขนโดยยดแนวคด ของพอรเตอรและคณะ (Porter et al., 1974) ประกอบดวย 3 ดาน ไดแก ดานความเชอมนและยอมรบ

94

ในคณคาและเปาหมายของวชาชพ, ดานความตงใจและความพรอมทจะใชความพยายามเพอวชาชพ และดานความปรารถนาอยางแรงกลาทจะคงอยในวชาชพ ประกอบดวยขอคาถามทงสน 33 ขอ

ลกษณะของแบบสอบถาม เปนแบบสอบถามเปนคาถามใหเลอกคาตอบ เปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scales) ซงประยกตวธการสรางของลเครท (Likert Scale) ดงน

มากทสด หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงกบขอคาถามนนมากทสด

มาก หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงกบขอคาถามนนมาก

ปานกลาง หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงกบขอคาถามนนปานกลาง

นอย หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงกบขอคาถามนนนอย

นอยทสด หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงกบขอคาถามนนนอยทสด

ใหผตอบเลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก เกณฑการใหคะแนนขอความทแสดงถงการมความผกพนตอวชาชพจะไดคะแนนตงแต 1 ถง 5 สาหรบคาตอบนอยทสดถงมากทสดตามลาดบ สวนขอความ ตรงขามจะไดคะแนนกลบกน (ขอท 3 27 และ 31) ผตอบแบบสอบถามทไดคะแนนมากจะม ความผกพนตอวชาชพมากกวาผทตอบแบบสอบถามทไดคะแนนนอย

การแปลผลของแบบประเมนความผกพนตอวชาชพ สามารถแปลผลระดบคะแนนเฉลย ของแบบประเมนความผกพนตอวชาชพในภาพรวม โดยถอเกณฑการคดคะแนนแบบองเกณฑ โดยใชการแบงระดบคะแนนเฉลย (x) ของเบสท (Best, 1981: 173-175) ดงน

คะแนนเฉลย 1.00 - 1.49 หมายถง มความผกพนตอวชาชพในระดบนอยทสด

คะแนนเฉลย 1.50 - 2.49 หมายถง มความผกพนตอวชาชพในระดบนอย

คะแนนเฉลย 2.50 - 3.49 หมายถง มความผกพนตอวชาชพในระดบปานกลาง

คะแนนเฉลย 3.50 - 4.49 หมายถง มความผกพนตอวชาชพในระดบมาก

คะแนนเฉลย 4.50 - 5.00 หมายถง มความผกพนตอวชาชพในระดบมากทสด

6. แบบสอบถามดานแรงสนบสนนทางสงคม เปนแบบสอบถามทผ วจยสรางขน โ ด ย ใ ห ส อ ด ค ล อ ง ก บ น ย า ม ศ พ ท แ ล ะ ไ ด พ ฒ น า แ น ว ค ด ข อ ง ธ อ ย ส (Thoits, 1982, อางถงใน ปรนดา วรภมร, 2548: 48) ประกอบดวยขอคาถามทงสน 30 ขอ

ลกษณะของแบบสอบถาม เปนแบบสอบถามเปนคาถามใหเลอกคาตอบ เปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scales) ซงประยกตวธการสรางของลเครท (Likert Scale) ดงน

95

มากทสด หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงกบขอคาถามนนมากทสด

มาก หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงกบขอคาถามนนมาก

ปานกลาง หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงกบขอคาถามนนปานกลาง

นอย หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงกบขอคาถามนนนอย

นอยทสด หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงกบขอคาถามนนนอยทสด

ใหผตอบเลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก เกณฑการใหคะแนนขอความทแสดงถงการไดรบ แรงสนบสนนทางสงคมจะไดคะแนนตงแต 1 ถง 5 สาหรบคาตอบนอยทสดถงมากทสดตามลาดบ สวนขอความตรงขามจะไดคะแนนกลบกน (ขอท 3 5 6 8 10 16 19 และ 30) ผตอบแบบสอบถาม ทไดคะแนนมากจะไดรบแรงสนบสนนทางสงคมมากกวาผทตอบแบบสอบถามทไดคะแนนนอย

การแปลผลของแบบประเมนการไดรบแรงสนบสนนทางสงคม สามารถแปลผลระดบคะแนนเฉลยของแบบประเมนการไดรบแรงสนบสนนทางสงคมในภาพรวมโดยถอเกณฑการคดคะแนน แบบองเกณฑโดยใชการแบงระดบคะแนนเฉลย (x) ของเบสท (Best, 1981: 173-175) ดงน

คะแนนเฉลย 1.00 - 1.49 หมายถง ไดรบแรงสนบสนนทางสงคมระดบนอยทสด

คะแนนเฉลย 1.50 - 2.49 หมายถง ไดรบแรงสนบสนนทางสงคมในระดบนอย

คะแนนเฉลย 2.50 - 3.49 หมายถง ไดรบแรงสนบสนนทางสงคมระดบปานกลาง

คะแนนเฉลย 3.50 - 4.49 หมายถง ไดรบแรงสนบสนนทางสงคมในระดบมาก

คะแนนเฉลย 4.50 - 5.00 หมายถง ไดรบแรงสนบสนนทางสงคมระดบมากทสด

4. การสรางและพฒนาเครองมอ ในการวจยครงน ผวจยทาการสรางและพฒนาเครองมอโดยดาเนนการตามขนตอนดงน

1. ศกษาเอกสาร ทฤษฎ งานวจยและตาราตางๆ ทเกยวของกบตวแปรทศกษา เพอเปนแนวทางในการสรางแบบสอบถาม

2. กาหนดกรอบแนวคดเพอสรางแบบสอบถามในการวจย

3. หาความเทยงตรงของเนอหา (Content Validity) โดยนาแบบสอบถามทสรางเสรจแลว ไปใหอาจารยผควบคมวทยานพนธ และกรรมการผทรงคณวฒทมความรและประสบการณ รวมทงสน

96

5 ทานตรวจสอบความถกตองในการใชภาษาและความชดเจนของภาษา หลงจากนนนาผลการตรวจสอบไปปรบปรง แกไขกอนทจะนาไปทดลองใช

4. นาแบบสอบถามทปรบปรงแกไขแลวไปทดลองใช (Try-Out) กบพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทไมใชกลมตวอยางทใชในงานวจย จานวน 30 คน เพอศกษาหาความเชอมนของแบบสอบถาม และตรวจสอบความเขาใจในเนอหาใหตรงตามวตถประสงคของแบบสอบถาม แตละขอ แลวนามาปรบปรงอกครงกอนทจะนาไปใชในการศกษาตอไป

5. วเคราะหหาความเทยงหรอความเชอมน (Reliability) ของแบบสอบถามพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย แบบสอบถามความตระหนกในความปลอดภยผปวย แบบสอบถามดาน การบรการดวยใจ แบบสอบถามดานความผกพนตอวชาชพ และแบบสอบถามดานแรงสนบสนน ทางสงคม โดยใชวธการของครอนบาค (Coefficient Alpha Cronbach Method) หาคาสมประสทธ แอลฟา ( -Coefficient) พบวาแบบสอบถามมคาความเชอมน ดงน

5.1 แบบสอบถามพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย มคาความเชอมน ( ) = .945

5.2 แบบสอบถามความตระหนกในความปลอดภยผปวย มคาความเชอมน ( ) = .950

5.3 แบบสอบถามดานการบรการดวยใจ มคาความเชอมน ( ) = .870

5.4 แบบสอบถามดานความผกพนตอวชาชพ มคาความเชอมน ( ) = .944

5.5 แบบสอบถามดานแรงสนบสนนทางสงคม มคาความเชอมน ( ) = .933

5. การเกบรวบรวมขอมล ในการเกบรวบรวมขอมลครงน ผวจยไดดาเนนการตามขนตอน ดงน

1. ผวจยนาหนงสอจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ถง ผอานวยการโรงพยาบาล เกษมราษฎร ประชาชน ผอานวยการโรงพยาบาลเกษมราษฎร รตนาธเบศร ผอานวยการโรงพยาบาลเกษมราษฎร บางแค และผอานวยการโรงพยาบาลเกษมราษฎร สขาภบาล 3 ทใชเปนกลมตวอยาง เพอชแจงวตถประสงคในการศกษา และขอความรวมมอในการเกบรวบรวมขอมล

2. ผวจยดาเนนการเกบรวบรวมขอมล โดยการแจกแบบสอบถามกลมตวอยาง คอ พยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จานวน 206 คน ไดรบแบบสอบถามกลบคนมาครบถวน และสมบรณจานวน 206 ชด คดเปนรอยละ 100

97

3. ผวจยนาขอมลทไดจากแบบวด และแบบสอบถามมาวเคราะหทางสถตตอไป

6. การวเคราะหขอมล การวจยครงนทาการวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมสาเรจรปในการวจยทางพฤตกรรม

ศาสตรและสงคมศาสตร และใชสถตในการวเคราะหขอมล ดงน

1. การวเคราะหขอมลสวนบคคล ไดแก อาย ระดบการศกษา ประสบการณการปฏบตงาน ในฐานะพยาบาลวชาชพ แผนกทปฏบตงาน และประสบการณการไดรบการฝกอบรมดานการดแลความปลอดภยของผปวย โดยใชสถตการแจกแจงความถและคารอยละ (%)

2. การวเคราะหคาระดบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวย ความตระหนก ในความปลอดภยของผปวย การบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคมของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร โดยใชคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

3. การวเคราะหการเปรยบเทยบความแตกตางของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ทมประสบการณการไดรบการฝกอบรมดานการดแลความปลอดภยของผปวยแตกตางกน โดยการทดสอบคาท (t-test) สวนอาย ระดบการศกษา ประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ และแผนกทปฏบตงาน ใชการวเคราะห ความแปรปรวนทางเดยว (One Way ANOVA) และหากพบความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถต จะทาการตรวจสอบความแตกตางเปนรายค โดยใชวธของ Scheffe' ตอไป

4. วเคราะหปจจยทสงผลตอการพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จากตวแปรความตระหนกในความปลอดภยของผปวย การบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และการไดรบแรงสนบสนนทางสงคมของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร โดยใชการวเคราะหการถดถอยพหคณตามลาดบความสาคญของตวแปร ทนาเขาสมการ (Stepwise Multiple Regression Analysis)

98

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล การนาเสนอผลการวเคราะหขอมลในการวจยเรอง “พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร” ผ วจยนาเสนอขอมลทไดจากการตอบแบบสอบถามของพยาบาลวชาชพทปฏบตงานในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ทผานการทดลองงานแลว (โดยไมรวมพยาบาลวชาชพทดารงดาแหนงหวหนาหอผปวยขนไป) จานวน 4 แหง จานวนกลมตวอยางรวมทงสน 206 คน มาวเคราะหและเสนอผลการวเคราะหโดยใชตารางประกอบคาบรรยาย จาแนกเปน 4 ตอน ดงรายละเอยดตอไปน ตอนท 1 การวเคราะหขอมลสวนบคคล ไดแก อาย ระดบการศกษา ประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ แผนกทปฏบตงาน และประสบการณการไดรบการฝกอบรมดานการดแลความปลอดภยของผปวย โดยใชสถตการแจกแจงความถและคารอยละ (%) ตอนท 2 การวเคราะหคาระดบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ความตระหนกในความปลอดภยของผปวย การบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคมของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร โดยใชคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ตอนท 3 การวเคราะหการเปรยบเทยบความแตกตางของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ทมประสบการณการไดรบการฝกอบรมดานการดแลความปลอดภยของผปวยแตกตางกน โดยการทดสอบคาท (t-test) สวนอาย ระดบการศกษา ประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ และแผนกทปฏบตงาน ใชการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One Way ANOVA) และหากพบความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตจะทาการตรวจสอบความแตกตางเปนรายค โดยใชวธของ Scheffe' ตอไป ตอนท 4 วเคราะหปจจยทสงผลตอการพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จากตวแปรความตระหนกในความปลอดภยของผปวย การบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคมของพยาบาลวชาชพในเครอ

99

โรงพยาบาลเกษมราษฎร โดยใชการวเคราะหการถดถอยพหคณตามลาดบความสาคญของตวแปรทนาเขาสมการ (Stepwise Multiple Regression Analysis) ในการวจยครงน ผวจยไดกาหนดสญลกษณในการวเคราะหขอมลไวดงน Y หมายถง พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย X1 หมายถง ความตระหนกในความปลอดภยของผปวย X2 หมายถง การบรการดวยใจ X3 หมายถง ความผกพนตอวชาชพ X4 หมายถง แรงสนบสนนทางสงคม F หมายถง คาสถตทใชพจารณาใน F-distribution t หมายถง คาสถตทใชพจารณาใน t-distribution df หมายถง องศาอสระ (Degree of Freedom) n หมายถง จานวนกลมตวอยาง x หมายถง คาเฉลย (Mean) S.D. หมายถง สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) SS หมายถง ผลรวมของคากาลงสองของคาเบยงเบน (Sum of Squares) MS หมายถง คาเฉลยความเบยงเบนกาลงสอง (Mean Square) R หมายถง สมประสทธสหสมพนธพหคณ (Multiple R) R2 หมายถง ประสทธภาพในการทานาย (R Squares) Adj R2 หมายถง ประสทธภาพในการทานายทปรบแลว(Adjusted R Squares) S.E. หมายถง คาความคลาดเคลอนมาตรฐานในการทานาย (Standard Error of the Estimate) R2 change หมายถง คาประสทธภาพในการทานายทเพมขน เพอเพมตวแปร อสระในสมการถดถอย b หมายถง คาสมประสทธความถดถอย (Regression Coeffieients)

100

Beta หมายถง คาสมประสทธความถดถอยของตวแปรทานายในรป คะแนนมาตรฐาน (Standaraized Regression Coeffieients) r หมายถง คาสมประสทธสหพนธ Sig หมายถง คาระดบนยสาคญของสถตทดสอบ (Significance) Constant (a) หมายถง คาคงท

101

ตอนท 1 วเคราะหขอมลสวนบคคล ของกลมตวอยาง จานวน 206 คน ประกอบดวย อาย ระดบ การศกษา ประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ แผนกทปฏบตงาน และ ประสบการณการไดรบการฝกอบรมดานการดแลความปลอดภยของผปวย โดยใชสถต การแจกแจงความถและคารอยละ (%) ดงปรากฏในตารางท 2 ตารางท 2 แสดงจานวน และรอยละของขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง

ขอมลสวนบคคล จานวน (คน) รอยละ

อาย 1. อาย 21 - 26 ป 2. อาย 27 - 32 ป 3. อาย 33 - 38 ป 4. ตงแตอาย 39 ปขนไป

50 65 68 23

24.3 31.5 33.0 11.2

รวม 206 100.0

ระดบการศกษา 1. ปรญญาตร 2. ประกาศนยบตรการพยาบาลเฉพาะทาง 3. ปรญญาโทขนไป

184 16 6

89.3 7.8 2.9

รวม 206 100.0

ประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ 1. นอยกวาหรอเทากบ 5 ป 2. 6 - 10 ป 3. ตงแต 11 ปขนไป

65 79 62

31.6 38.3 30.1

รวม 206 100.0

102

ตารางท 2 (ตอ) ขอมลสวนบคคล จานวน (คน) รอยละ

แผนกทปฏบตงาน 1. แผนกผปวยนอก 2. แผนกผปวยใน 3. แผนกผปวยเฉพาะทาง

19 134 53

9.3 65.0 25.7

รวม 206 100.0

ประสบการณการไดรบการฝกอบรมดานการดแลความปลอดภยของผปวย 1. เคยไดรบ 2. ไมเคยไดรบ

166 40

80.6 19.4

รวม 206 100.0 จากตารางท 2 พบวา ขอมลสวนบคคลของก ลมตวอยาง สวนใหญ มอาย 33-38 ป จานวน 68 คน คดเปนรอยละ 33.0 มระดบการศกษาสงสดในระดบปรญญาตร จานวน 184 คน คดเปนรอยละ 89.3 มประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ คอ 6-10 ป จานวน 79 คน คดเปนรอยละ 38.3 ปฏบตงานอยในแผนกผปวยใน จานวน 134 คน คดเปนรอยละ 65.0 และเคยไดรบประสบการณการฝกอบรมดานการดแลความปลอดภยของผปวย จานวน 166 คน คดเปนรอยละ 80.6

103

ตอนท 2 การวเคราะหคาระดบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ความตระหนกในความ ปลอดภยของผปวย การบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนน ทางสงคมของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร โดยใชคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ดงปรากฏในตารางท 3 ตารางท 3 แสดงคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบพฤตกรรมการดแล ความปลอดภยผปวย, ความตระหนกในความปลอดภยของผปวย , การบรการดวยใจ, ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคมของกลมตวอยาง

ตวแปร x S.D. คาระดบ 1. พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย - ดานรางกาย - ดานจตใจ

4.3334 4.4589 4.2079

.3676

.3472

.4455

มาก มาก มาก

2. ความตระหนกในความปลอดภยของผปวย - ดานรางกาย - ดานจตใจ

4.5050 4.6850 4.3250

.3290

.3097

.3959

มากทสด มากทสด มาก

3. การบรการดวยใจ 4.0717 .3949 มาก 4. ความผกพนตอวชาชพ 4.0422 .5578 มาก 5. แรงสนบสนนทางสงคม 3.7371 .5480 มาก จากตารางท 3 พบวา กลมตวอยางมความตระหนกในความปลอดภยผปวยอยในระดบ มากทสด (x= 4.5050) เมอพจารณารายดานพบวากลมตวอยางมความตระหนกในความปลอดภยผปวยดานรางกายอยในระดบมากทสด (x = 4.6850) และดานจตใจอยในระดบมาก (x = 4.3250) สาหรบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยนนพบวาอยในระดบมาก (x = 4.3334) โดยทางดานรางกาย และจตใจอยในระดบมากเชนกน (x ดานรางกาย = 4.4589 และ x ดานจตใจ = 4.2079) นอกจากน ยงมการบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และการไดรบแรงสนบสนนทางสงคมอยในระดบมาก (x = 4.0717, 4.0422 และ 3.7371 ตามลาดบ)

104

ตอนท 3 การวเคราะหการเปรยบเทยบความแตกตางของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จาแนกตามขอมลสวนบคคล ไดแก อาย ระดบการศกษา ประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ และแผนก ทปฏบตงาน ใชสถตวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One Way ANOVA) และหากพบ ความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตจะทาการตรวจสอบความแตกตางเปนรายค โดยใชวธของ Scheffe' สวนขอมลสวนบคคลดานประสบการณการไดรบการฝกอบรม ดานการดแลความปลอดภยผปวย โดยการทดสอบคาท (t-test) ดงปรากฏในตารางท 4-12 3.1 การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จาแนกตามอาย และหากพบความแตกตาง อยางมนยสาคญทางสถตจะทาการตรวจสอบความแตกตางเปนรายค โดยใชวธของ Scheffe' ตอไป ดงปรากฏในตารางท 4-5 ตารางท 4 แสดงคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบพฤตกรรมการดแล ความปลอดภยผปวยของกลมตวอยาง จาแนกตามอาย

อาย n x S.D. คาระดบ อาย 21 - 26 ป อาย 27 - 32 ป อาย 33 - 38 ป ตงแตอาย 39 ปขนไป

50 65 68 23

4.3234 4.3374 4.3706 4.2338

.3937

.3634

.3608

.3448

มาก มาก มาก มาก

รวม 206 4.3334 .3676 มาก

จากตารางท 4 พบวา กลมตวอยางทกชวงอายมพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยอยในระดบมาก โดยชวงอาย 33-38 ป มคาเฉลยของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยสงทสด (x = 4.3706) รองลงมาไดแก ชวงอาย 27-32 ป (x = 4.3374) และชวงอาย 21-26 ป (x = 4.3234) ตามลาดบ

105

ตารางท 5 แสดงการวเคราะหความแปรปรวนของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวย ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร โดยจาแนกตามอาย

แหลงความแปรปรวน df SS MS F Sig ระหวางกลม ภายในกลม

3 202

.328 27.380

.109

.136 .806 .492

รวม 205 27.708 จากตารางท 5 พบวาพยาบาลวชาชพในเครอเกษมราษฎรทมอายตางกนมพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ไมแตกตางกน 3.2 การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จาแนกตามระดบการศกษา และหากพบความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตจะทาการตรวจสอบความแตกตางเปนรายค โดยใชวธของ Scheffe' ตอไป ดงปรากฏในตารางท 6-7 ตารางท 6 แสดงคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบพฤตกรรมการดแล ความปลอดภยผปวยของกลมตวอยาง จาแนกตามระดบการศกษา

ระดบการศกษา n x S.D. คาระดบ ปรญญาตร ประกาศนยบตรการพยาบาลเฉพาะทาง ปรญญาโทขนไป

184 16 6

4.3172 4.4719 4.4608

.3615

.4023

.4277

มาก มาก มาก

รวม 206 4.3334 .3676 มาก

106

จากตารางท 6 พบวา กลมตวอยางทกชวงระดบการศกษามพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย อยในระดบมาก โดยกลมตวอยางทมระดบการศกษาในระดบประกาศนยบตรการพยาบาล เฉพาะทาง มคาเฉลยของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยมากทสด (x = 4.4719) รองลงมา ไดแก กลมตวอยางทมระดบการศกษาในระดบปรญญาโทขนไป (x = 4.4608) และกลมตวอยาง ทมระดบการศกษาในระดบปรญญาตร (x = 4.3172) ตามลาดบ ตารางท 7 การวเคราะหความแปรปรวนของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาล วชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จาแนกตามระดบการศกษา

แหลงความแปรปรวน df SS MS F Sig ระหวางกลม ภายในกลม

2 203

.453 27.255

.226

.134 1.686 .188

รวม 205 27.708 จากตารางท 7 พบวา พยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทมระดบการศกษาตางกนมพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ไมแตกตางกน 3.3 การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จาแนกตามประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ และหากพบความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตจะทาการตรวจสอบความแตกตาง เปนรายค โดยใชวธของ Scheffe' ตอไป ดงปรากฏในตารางท 8-9

107

ตารางท 8 แสดงคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบพฤตกรรมการดแล ความปลอดภยผปวยของกลมตวอยาง จาแนกตามประสบการณการปฏบตงานในฐานะ พยาบาลวชาชพ

ประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ n x S.D. คาระดบ นอยกวาหรอเทากบ 5 ป 6 - 10 ป ตงแต 11 ปขนไป

65 79 62

4.2867 4.3550 4.3548

.3857

.3450

.3776

มาก มาก มาก

รวม 206 4.3334 .3676 มาก จากตารางท 8 พบวา กลมตวอยางทกชวงประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพมพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย อยในระดบมาก โดยกลมตวอยางทมประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ 6-10 ป มคาเฉลยของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยมากทสด (x= 4.3550) รองลงมาไดแก กลมตวอยางทมประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพตงแต 11 ปขนไป (x = 4.3548) และกลมตวอยางทมประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพนอยกวาหรอเทากบ 5 ป (x = 4.2867) ตามลาดบ ตารางท 9 การวเคราะหความแปรปรวนของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาล วชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จาแนกตามระดบประสบการณการปฏบตงาน ในฐานะพยาบาลวชาชพ

แหลงความแปรปรวน df SS MS F Sig ระหวางกลม ภายในกลม

2 203

.207 27.501

.104

.135 .765 .467

รวม 205 27.708 จากตารางท 9 พบวา พยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทมประสบการณ การปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพตางกนมพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ไมแตกตางกน

108

3.4 การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จาแนกตามแผนกทปฏบตงาน และหากพบความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตจะทาการตรวจสอบความแตกตางเปนรายค โดยใชวธของ Scheffe' ตอไป ดงปรากฏในตารางท 10-11 ตารางท 10 แสดงคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบพฤตกรรมการดแล ความปลอดภยผปวยของกลมตวอยาง จาแนกตามแผนกทปฏบตงาน

แผนกทปฏบตงาน n x S.D. คาระดบ แผนกผปวยนอก แผนกผปวยใน แผนกผปวยเฉพาะทาง

19 134 53

4.3632 4.3304 4.3303

.4607

.3521

.3769

มาก มาก มาก

รวม 206 4.3334 .3676 มาก จากตารางท 10 พบวา กลมตวอยางทกชวงแผนกทปฏบตงานมพฤตกรรมการดแล ความปลอดภยผ ปวย อยในระดบมาก โดยกลมตวอยางทปฏบตงานในผ ปวยนอก มคา เฉลย ของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยสงทสด (x = 4.3632) รองลงมาไดแก กลมตวอยาง ทปฏบตงานในผปวยใน (x = 4.3304) และกลมตวอยางทปฏบตงานในผปวยเฉพาะทาง (x = 4.3303) ตามลาดบ

109

ตารางท 11 การวเคราะหความแปรปรวนของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาล วชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จาแนกตามแผนกทปฏบตงาน

แหลงความแปรปรวน df SS MS F Sig ระหวางกลม ภายในกลม

2 203

.019 27.690

.009

.136 .765 .934

รวม 205 27.708 จากตารางท 11 พบวา พยาบาลวชาชพทมแผนกในการปฏบตงานตางกนมพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ไมแตกตางกน 3.5 การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จาแนกตามประสบการณการไดรบการฝกอบรมดานการดแลความปลอดภยของผปวย โดยการทดสอบคาท (t-test) ดงปรากฏในตารางท 12 ตารางท 12 การเปรยบเทยบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอ โรงพยาบาลเกษมราษฎรจาแนกตามขอมลสวนบคคล ดานประสบการณการไดรบการ ฝกอบรมดานความปลอดภยผปวย

ประสบการณการไดรบการฝกอบรม n x S.D. t Sig เคยอบรม

ไมเคยอบรม 166 40

4.3462 4.2803

.3687

.3630 1.018 .590

จากตารางท 12 พบวา พยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทมประสบการณ การฝกอบรมดานความปลอดภยผปวยตางกน มพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ไมแตกตางกน

110

ตอนท 4 วเคราะหปจจยทสงผลตอการพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพใน เครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จากตวแปรความตระหนกในความปลอดภยของผปวย การบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคมของพยาบาล วชา ชพ ในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร โดยใชการวเคราะหการถดถอยพหคณตามลาดบ ความสาคญของตวแปรทนาเขาสมการ (Stepwise Multiple Regression Analysis) ดงปรากฏ ในตารางท 13-14

4.1 การวเคราะหคาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปร ไดแก ความตระหนกในความปลอดภยของผปวย การบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ แรงสนบสนนทางสงคม และพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ดงปรากฏในตารางท 13

ตารางท 13 การวเคราะหสมประสทธสหสมพนธระหวางพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย (Y) ความตระหนกในความปลอดภยของผปวย (X1) การบรการดวยใจ (X2) ความผกพน ตอวชาชพ (X3) และแรงสนบสนนทางสงคม (X4) ของพยาบาลวชาชพในเครอ โรงพยาบาลเกษมราษฎร

ตวแปร

พฤตกรรมการดแลความ

ปลอดภยของผปวย

(Y)

ความตระหนกในความปลอดภยผปวย (X1)

การบรการดวยใจ

(X2)

ความผกพนตอวชาชพ

(X3)

แรงสนบสนนทางสงคม

(X4) Y 1 X1 .757** 1 X2 .637** .640** 1 X3 .465** .451** .582** 1 X4 .414** .426** .559** .676** 1

** p < .01

111

จากตารางท 13 เมอพจารณาความสมพนธระหวางตวแปรอสระและตวแปรตาม พบวา ความตระหนกในความปลอดภยผปวย การบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และการไดรบแรงสนบสนนทางสงคม มความสมพนธเชงบวกกบพฤตกรรมทางดแลความปลอดภยผปวย อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 (r = .757 .637 .456 และ .414 ตามลาดบ) โดยความตระหนกในความปลอดภยผปวย กบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยมความสมพนธกนมากทสด (r= .757) เมอพจารณาความสมพนธระหวางตวแปรอสระดวยกนเอง พบวา ความตระหนกในความปลอดภยผปวย มความสมพนธเชงบวกกบ ดานการบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และการไดรบแรงสนบสนนทางสงคม อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 (r = .640 .451 และ .426 ตามลาดบ) สวนดานการบรการดวยใจ มความสมพนธเชงบวกกบความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคม อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 (r = .582 และ .559 ตามลาดบ) และความผกพนตอวชาชพ มความสมพนธเชงบวกกบแรงสนบสนนทางสงคม อยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ .01 (r = .676) -

112

4.2 การวเคราะหตวแปรอสระ ไดแก ความตระหนกในความปลอดภยของผปวย , การบรการดวยใจ, ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคม เปนปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ดงปรากฏในตารางท 14

ตารางท 14 การว เคราะหถดถอยพหคณของ ความตระหนกในความปลอดภยผ ปวย (X1) ดานการบรการดวยใจ (X2) ความผกพนตอวชาชพ (X3) และแรงสนบสนนทางสงคม (X4) เพอทานายพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย (Y) ของพยาบาลวชาชพในเครอ โรงพยาบาลเกษมราษฎร ลาดบทของตวแปร

ทไดคดเลอก R R2 Adjusted R2

R2 change b Beta t Sig

1. ความตระหนกในความปลอดภยผ ปวย (X1)

.757 .573 .570 .573 .661 .591 10.395 .000

2. การบรการดวยใจ (X2)

.782 .612 .608 .040 .241 .259 4.547 .000

Constant (a) = .377 S.E = .230 FOverall = 160.135*** จากตารางท 14 พบวา ผลการวเคราะหการถดถอยพหคณตามลาดบขนของการเขาสมการ พบวา ตวแปรทสามารถทานายพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชาชพ ในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ไดแก ความตระหนกในความปลอดภยผปวย และดานการบรการ ดวยใจ โดยความตระหนกในดานความปลอดภยผ ปวย ถกคดเลอกเขาสมการเปนอนด บแรก สามารถทานายพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ไดรอยละ 57.3 การบรการดวยใจ ถกคดเลอกเขาสมการเปนอนดบทสอง สามารถทานายพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยไดเพมขนรอยละ 4 โดยความตระหนกในความปลอดภยผปวย และการบรการดวยใจ สามารถรวมกนทานายพฤตกรรม การดแลความปลอดภยผปวย ไดรอยละ 61.2

113

สมการทไดจากการวเคราะหการถดถอยพหคณตามลาดบขนตอนของการเขาสมการ มนยสาคญทางสถตทระดบ .001 สามารถเขยนเปนสมการวเคราะหการถดถอยพหคณในรปคะแนนดบและคะแนนมาตรฐาน ไดดงน

ในรปคะแนนดบ Y = .377 + .661 (X1) + .241 (X2)

ในรปคะแนนมาตรฐาน Z = .591 (X1) + .259 (X2)

114

บทท 5

สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยเรอง "พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร" ครงน มว ตถประสงคเพอศกษาระดบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวย ความตระหนกในความปลอดภยของผ ปวย การบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ

และแรงสนบสนนทางสงคม ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร เปรยบเทยบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร โดยจาแนกตามขอมลสวนบคคล และศกษาปจจยทสามารถทานายพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร อนไดแก ความตระหนกในความปลอดภยของผปวย การบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคม ทงนเพอนามา เปนแนวทางในการพฒนาและสนบสนนการปฏบตการพยาบาลใหเปนไปอยางมประสทธภาพ เพอดแลใหผปวยเกดความปลอดภยสงสด ประชากรทใชในการวจยครงน คอ พยาบาลวชาชพ

ทปฏบตงานในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ทผานการทดลองงานแลว (โดยไมรวมพยาบาลวชาชพทดารงดาแหนงหวหนาหอผปวยขนไป) จานวน 4 แหง ใชแบบสอบถามทผวจยสรางขนเปนเครองมอ

ในการเกบรวบรวมขอมล โดยผ วจยเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง แลวนามาวเคราะหขอมล

โดยการคานวณคารอยละ (%) คาเฉลย (x) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) การวเคราะห

เชงเปรยบเทยบใชสถตการทดสอบคาท (t-test) และสถตวเคราะหคาความแปรปรวนทางเดยว (One-Way ANOVA) การวเคราะหหาชดของตวแปรทสามารถทานายพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฏร โดยใชการวเคราะหถดถอยพหคณตามลาดบความสาคญของตวแปรทนาเขาสมการ (Strepwise Multiple Regression Analysis)

สรปผลการวจย จากการวจยเรอง "พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร" ครงน ไดศกษาระดบความตระหนกในความปลอดภยผปวย , การบรการ

ดวยใจ, ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคม ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร เปรยบเทยบขอมลสวนบคคลกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาล

115

วชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร และศกษาปจจยดานความตระหนกในความปลอดภยผปวย และดานการบรการดวยใจ เปนปจจยทสามารถทานายพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย

ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จากผลการวเคราะหขอมลสามารถสรปผลการวจย ไดดงน

1. การศกษาขอมลพนฐานของกลมตวอยาง พบวา กลมตวอยางสวนใหญมอายระหวาง 33-38 ป จานวน 68 คน คดเปนรอยละ 33.0 ดานระดบการศกษาพบวา กลมตวอยางสวนใหญ จบการศกษาสงสดอยในระดบปรญญาตร จานวน 184 คน คดเปนรอยละ 89.3 สวนใหญ มประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ คอ 6-10 ป จานวน 79 คน คดเปนรอยละ 38.3

ปฏบตงานอยในแผนกผปวยใน จานวน 134 คน คดเปนรอยละ 65.0 และเคยไดรบประสบการณ การฝกอบรมดานการดแลความปลอดภยของผปวย จานวน 166 คน คดเปนรอยละ 80.6

2. การศกษาระดบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย , ความตระหนกในความปลอดภยผปวย การบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคม ของกลมตวอยาง พบวา

2.1 ความตระหนกในความปลอดภยของผปวย (x = 4.5050) อยในระดบมากทสด

2.1.1 ทางดานรางกาย (x = 4.6850) อยในระดบมากทสด

2.1.2 ทางดานจตใจ (x = 4.3250) อยในระดบมาก

2.2 พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย (x = 4.3334) อยในระดบมาก

2.2.1 ทางดานรางกาย (x = 4.4589) อยในระดบมาก

2.2.2 ทางดานจตใจ (x = 4.2079) อยในระดบมาก

2.3 การบรการดวยใจ (x = 4.0717) อยในระดบมาก

2.4 ความผกพนตอวชาชพ (x = 4.0422) อยในระดบมาก

2.5 แรงสนบสนนทางสงคม (x = 3.7371) อยในระดบมาก

3. การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จาแนกตามปจจยสวนบคคล ไดแก อาย ระดบ

116

การศกษา ประสบการณการปฎบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ แผนกทปฏบตงาน และประสบการณการอบรมดานความปลอดภยทแตกตางกน พบวา

3.1 การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จาแนกตามอาย พบวา พยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทมอายตางกน มพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยไมแตกตางกน

3.2 การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จาแนกตามระดบการศกษา พบวา พยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทมระดบการศกษาตางกน มพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยไมแตกตางกน

3.3 การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จาแนกตามประสบการณการปฏบตงาน ในฐานะพยาบาลวชาชพ พบวา พยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทมประสบการณ การปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพตางกน มพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยไมแตกตางกน

3.4 การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพในเครองโรงพยาบาลเกษมราษฎร จาแนกตามแผนกทปฏบตงาน พบวา พยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทมแผนกทปฏบตงานตางกน มพฤตกรรมการดแล ความปลอดภยผปวยไมแตกตางกน

3.5 การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จาแนกตามประสบการณทไดรบการอบรม ดานความปลอดภย พบวา พยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทมประสบการณการไดรบการฝกอบรมดานความปลอดภยตางกน มพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยไมแตกตางกน

4. การวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอนตามลาดบความสาคญของตวแปรทเขาสมการ เพอหาชดของตวแปรทสามารถทานายพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ ในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จากตวแปรความตระหนกในความปลอดภยของผปวย การบรการ

117

ดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคม พบวา ความตระหนกในความปลอดภยของผปวย และการบรการดวยใจ สามารถรวมกนทานายพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรไดรอยละ 61.2 อยางมนยสาคญทสถต .001

อภปรายผลการวจย จากผลของการวจยครงน สามารถนามาอภปรายผลตามวตถประสงคและสมมตฐานการวจย ไดดงรายละเอยดตอไปน

1. ผลการศกษาระดบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ความตระหนกในความปลอดภยของผปวย การบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคมของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร มรายละเอยดดงตอไปน

1.1 พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาล เกษมราษฎร มพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยอยในระดบมาก (x = 4.3334) เมอนามาพจารณาเปนรายขอจากการตอบแบบสอบถามของพยาบาลวชาชพ โดยแบงเปน

1.1.1 ทางดานรางกาย พบวา พยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร สวนใหญมพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยอยในระดบมาก (x = 4.4589)

1.1.2 ทางดานจตใจ พบวา พยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรสวนใหญมพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยอยในระดบมาก (x = 4.2079)

แสดงใหเหนวาพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร มพฤตกรรมการปฏบตการพยาบาลในดานการดแลความปลอดภยของผปวยไดเปนอยางด ตรงตามหลกวชาการและเปาประสงค ของวชาชพการพยาบาลทงทางดานรางกายและดานจตใจ โดยทงนสามารถอธบายไดวาวชาชพ การพยาบาลเปนวชาชพทไดไดรบการอบรม สงสมใหมงเนนในเรองของการใหการดแลผปวยใหเกดความปลอดภยทงทางดานรางกายและดานจตใจ แมวาระดบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรนน จะอยในระดบมากทงทางดานรางกายและดานจตใจ โดยคาเฉลยทางดานรางกายมคามากกวาคาเฉลยทางดานจตใจ ทงนอาจเนองมาจาก การใหการพยาบาลและการประเมนผลทางดานรางกายนน สามารถเหนไดชดเจน จงทาใหพยาบาลวชาชพ

118

สามารถใหการดแลความปลอดภยผปวยทางดานรางกายไดงายกวาทางดานจตใจ แตจากมาตรฐานและจรรยาบรรณแหงวชาชพการพยาบาล พยาบาลไดรบการสงสอน อบรม และฝกฝนในดานการดแลความปลอดภยผปวยมาแลวทงทางดานรางกายและจตใจ จงสงผลใหพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรอยในระดบมากเทากนทง 2 ดาน ซงจะตรงกบคากลาวของเบนเนอร (Benner P, 1984: 346) ทไดกลาวไววา เนองมาจากบทบาทตามลกษณะวชาชพการพยาบาลนน เปนวชาชพทตองใหการดแลผปวยทงทางดานรางกายและดานจตใจ เพอใหผปวยฟนหายจากความเจบปวย คลายความวตกกงวล ใหความสนบสนนทางดานอารมณทงแกผปวยและญาต ชวยใหผปวยเผชญกบความเจบปวยไดเปนอยางด นอกจากนยงชวยใหผปวยสามารถเผชญกบความเจบปวยทงทางดานรางกายและดานจตใจ และสามารถดแลตนเองไดอยางเหมาะสมกบศกยภาพทผปวยมอยในขณะนนเปนอยางด

นอกจากน Kozeier et al. (1983: 21-23, อางถงใน มณรตน แสงเดอน, 2542: 15) ไดกลาวถงบทบาทของพยาบาลในดานการดแล (Caring or Comforting Role) วา ไดแก การชวยเหลอสนบสนน ใหความปลอดภย คลายความวตกกงวล ลดความเจบปวด และใหกาลงใจ โดยตระหนกถง ความแตกตางของบคคล และสนบสนนใหผปวยมสวนรวม จากบทบาททางดานการใหการดแลความปลอดภยผปวย ซงเปนบทบาทความรบผดชอบโดยตรงของวชาชพของพยาบาล ทมยรา กาญจนางกร

และคณะ (2527: 21-23) ไดกลาวไววา ถอเปนการจดกจกรรมการพยาบาลทชวยใหบคคลไดรบการสนองความตองการขนพนฐานโดยครอบคลมการไดรบ อากาศ นา อาหาร การพกผอน การออกกาลงกาย การเคลอนไหว การแสดงออกซงความคดเหน การเรยนร การรบรเกยวกบการเจบปวย และการดแลตนเอง กจกรรมทพยาบาลเกยวของโดยตรงตอผปวยนนมหลากหลายกจกรรม พยาบาลจงตอง เปนผเลอกหรอจดกจกรรมใหเหมาะสมกบสภาพ และความตองการของผปวยเปนรายบคคล บางคนอาจตองการความชวยเหลอในบางกจกรรม แตบางคนอาจตองการความชวยเหลอในทกกจกรรม ทงนยอมขนอยกบสภาพของบคคลนนๆ ซงกจกรรมการพยาบาล มดงน การชวยเหลอผปวยเกยวกบการสนองความตองการพนฐานการดารงชวต การดแลใหผปวยไดรบยา รวมไปถงการสงเกต บนทกปฏกรยา และการปรบตวของบคคลทมตอความเจบปวย สงเกต บนทกปฏกรยา และการปรบตวของผปวยทมตอการบาบดรกษา นอกจากนฟารดา อบราฮม (2536: 40-42) ไดกลาวถงกจกรรมทเกยวของกบการดแลใหผปวยปลอดภยวา ไดแก การตรวจเยยมเพอประเมนสภาพรางกาย จตใจ ความกาวหนาของการรกษาพยาบาล และสงแวดลอมตางๆ รอบตวผปวย ใหการดแลผปวยตามแผนการรกษา

119

และแผนการพยาบาลอยางครบถวน เชน ปฏบตกจกรรมเพอการตรวจวนจฉย หรอเพอการรกษาโดยตรง สงเกต บนทก และรายงานการเปลยนแปลงของผปวยทงกอนและหลงการพยาบาล กจกรรม ทเกยวของกบการกนอย ไดแก การจดหาอาหาร นาดมสาหรบผปวย โดยการสงอาหารใหผปวยไดรบอาหารทถกตอง และเหมาะสมกบพยาธสภาพของโรคทผปวยเปน การทาความสะอาดภาชนะใสนา และการจดหานาใหผปวยไดดมตามความตองการ กจกรรมทเกยวของกบการดแลสภาพแวดลอม ของหอผปวย เปนเรองทเกยวของกบสภาพแวดลอมของหอผปวย ไดแก ความสะอาด การดแลรกษาเครองมอ และของใชใหพรอมทจะใชได เชน เตรยมเตยงสาหรบผปวย การรกษาความสะอาดพน

หนาตาง หองนา และหองตางๆ ทาความสะอาดเตยง โตะขางเตยง หรอหองผปวยภายหลงจาหนาย

ตรวจตราดสภาพสงของตางๆ เครองมอ เครองใชใหพรอมใช ปดฝ น เทถงผง และทาความสะอาด หอผปวยโดยทวไป เกบรกษาเสอผา เครองนงหมตางๆ ทจะใชกบผปวย ซงจะตรงกบคากลาวของ ศรสดา รศมพงษ (2537: 51) วาพยาบาลในฐานะเปนผมบทบาทหนาทรบผดชอบในการดแลผปวย อยางใกลชดตลอด 24 ชวโมง จงมบทบาทสาคญในการใหบรการสขภาพอนามยใหครอบคลมทง 4 มต คอ การสงเสรมสขภาพ การปองกนโรค การดแลรกษาพยาบาล และการฟนฟสภาพ ซงจากบทบาทหนาทโดยตรงของพยาบาลวชาชพดงทกลาวมาขางตนนน มผลโดยตรงตอความปลอดภยของผปวยทงทางดานรางกายและจตใจ ดงนนพยาบาลวชาชพในฐานะเปนผมบทบาทโดยตรงในการใหบรการแกผ ปวย จงตองมการพฒนาตนเองใหมความร ความชานาญ และใหความสาคญกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยใหมากยงขน เพอใหสามารถนาความร ความชานาญ ของความสาคญเหลานนไปปฎบตตอผปวยไดอยางถกตองเหมาะสม โดยมเปาประสงคเพอใหผปวยเกดความปลอดภยทงทางดานรางกายและดานจตใจสงสด นอกจากนตามประมวลขอบงคบ ระเบยบ และประกาศของสภาการพยาบาล (อางถงใน ประพณ วฒนกจ, 2548: 47-48) ไดกาหนดงานทางดานการดแลผปวยของพยาบาลวชาชพไว ดงน ตองใหการพยาบาลตามเทคนคทถกตอง

ใหการรกษาตามแผนการรกษาของแพทย ดแลความสะอาดเรยบรอยและความสขสบาย ทงทางดานรางกายและดานจตใจ นอกจากนยงตองดแลใหผปวยไดรบอาหารอยางเพยงพอ ปองกนความพการ ฟนฟสมรรถภาพของผปวย และมการตรวจเยยมเพอประเมนสภาพทงทางดานรางกาย และดานจตใจของผปวย

ในบรบทของโรงพยาบาลในเครอเกษมราษฎร ซงมนโยบายพฒนาระบบงานใหเขาสกระบวนการรบรองคณภาพโรงพยาบาล (Hospital Accreditation : HA) ซงบางสาขาไดผานการรบรอง

120

คณภาพสถานพยาบาลและไดรบการตออายเปนครงท 2 แลว บางสาขาเพงไดรบการรบรองคณภาพสถานพยาบาลเปนครงแรก หรอบางสาขายงไมผานการรบรองคณภาพสถานพยาบาล ซงการทโรงพยาบาลในเครอเกษมราษฎรแตละแหงจะไดรบการรบรองคณภาพสถานพยาบาลไดนน ตองผานขอกาหนดของสถาบนพฒนาและรบรองคณภาพสถานพยาบาล (สรพ.) ซงหลกเกณฑหรอหวใจสาคญของการผานการรบรองคณภาพสภานพยาบาลไดนน คอคณภาพและมาตรฐานในการใหการดแล ใหผปวยเกดความปลอดภยสงสดทงทางดานรางกายและดานจตใจ ดงนนผบรหารเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรแตละสาขาจงไดใหความสาคญและเหนคณคาในดานการดแลใหผปวยปลอดภย เปนอยางมาก จงมนโยบายกระตนใหพยาบาลวชาชพมความตนตว มการจดการอบรมทางดานการดแลใหผปวยปลอดภยเปนประจา สมาเสมอ นอกจากนยงไดนากระบวนการการบรหารความเสยงมาใชคนหา ควบคม และจากดความเสยงทางดานการรกษาพยาบาลไมใหเกดขนหรอเกดขนนอยทสด จากนโยบายทกลาวมานน สงผลใหพยาบาลวชาชพทกคนในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จาเปน ตองมความร และใหการปฏบตการพยาบาลตรงตามมาตรฐานแหงวชาชพการพยาบาล เพอใหผปวย เกดความปลอดภยทางทางดานรางกายและจตใจ จากเหตผลดงทกลาวมานจงสงผลใหพยาบาลวชาชพ ในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรมพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวยอยในระดบมาก ทงดานรางกายและจตใจ

1.2 ความตระหนกในความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาล เกษมราษฎร อยในระดบมากทสด (x = 4.5050) เมอนามาพจารณาเปนรายขอจากการตอบแบบสอบถามของพยาบาลวชาชพ โดยแบงเปน

1.2.1 ทางดานรางกาย พบวา พยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร สวนใหญมความตระหนกในความปลอดภยผปวยอยในระดบมากทสด (x = 4.6850) 1.2.2 ทางดานจตใจ พบวา พยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรสวนใหญมความตระหนกในความปลอดภยผปวยอยในระดบมาก (x = 4.3250) แสดงใหเหนวาพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร มความตระหนก ในความปลอดภยผปวยเปนอยางด ตรงตามเปาประสงคของวชาชพการพยาบาลทงทางดานรางกาย และดานจตใจ โดยทงนสามารถอธบายไดวาวชาชพการพยาบาลเปนวชาชพทไดไดรบการอบรม สงสมใหมงเนนในเรองของการใหความสาคญกบความปลอดภยของผปวยทงทางดานรางกายและดานจตใจเปนอนดบตนๆ เนองจากวชาชพทางการพยาบาลนน เปนวชาชพทใหการดแลเกยวของโดยตรงกบชวต

121

และจตใจของมนษย ซงจากการวเคราะหผลรายดานนน จะเหนไดชดเจนวาความตระหนก ในความปลอดภยผปวยทางดานรางกายอยในระดบมากทสด (x = 4.6850) ในขณะทความตระหนกในความปลอดภยผปวยทางดานจตใจอยในระดบมาก (x = 4.3250) ทงนอาจเนองมาจากการใหการดแลและทบทวนประเมนผลทางดานรางกายนน สามารถกระทาไดชดเจน โดยอาศยทงจากการสงเกต และการสอบถามจากผปวยโดยตรงหรอจากผใกลชด นอกจากนจากอาการและอาการแสดงของผปวย ทพยาบาลสามารถประเมนไดอยางชดเจนนนเอง ยงเปนสงเราหรอตวกระตนใหเกดความตระหนก ในความปลอดภยผปวยอยางสาคญยง ยกตวอยางเชน พยาบาลผหนงไมมความตระหนกในเรอง การสอบถามชอ-สกล ของผปวยกอนการใหยา จงไมไดปฏบตตามมาตรฐานการพยาบาล เนองจาก ไมเหนความสาคญ ตอมาพยาบาลผนนไดใหยาผดกบผปวยรายหนง และสงผลใหผปวยรายนนเกดอนตรายถงกบตองชวยชวต นบจากนนมาพยาบาลผนนจงใหความสาคญหรอเกดความตระหนกในการสอบถามชอ-สกล กอนการใหยาผปวยทกคนทกครง เนองจากมประสบการณตรงทเปนสงเราหรอตวกระตนใหเกดความตระหนก เปนตน จากตวอยางนสามารถอธบายไดตรงกบคากลาวของเสนห พบพาน (2528: 14) ทกลาวไววาความตระหนก เปนการแสดงออกซงความรสก ความสานก ความคดเหนหรอการรบรตอสงใดสงหนงหรอเหตการณใดเหตการณหนง หรอสภาพแวดลอมทางสงคม เปนสงชวยในการแสดงออกซงพฤตกรรมนน นอกจากนยงตรงตามคากลาวของเบนเนอร (Benner P, 1984: 345) ทกลาวไววา ลกษณะบทบาทของพยาบาลตามวชาชพนนตองมความตระหนกถงปญหา ของผปวยทเกดขนบอย ซงอาจมการเปลยนแปลงนโยบายทางดานการรกษา จะชวยสงผลใหผปวยไดรบประโยชนทงทางดานรางกายและจตใจมากยงขน ซงจากคากลาวขางตนน สอดคลองกบคากลาว ของเพญจนทร ธาตไพบลย (2546: 23) ทกลาวถงความตระหนกวา เปนสภาวะจตสานกของบคคล ในความรบผดชอบ หรอใหความสาคญตอเหตการณใดเหตการณหนงทคาดวาจะเปนปญหาเกดขน

นอกจากนประภาเพญ สวรรณ (2526: 20) ไดกลาวถงความตระหนกวา ความตระหนกน เกอบจะคลายพฤตกรรมขนแรกของพฤตกรรมดานพทธปญญา (Cognitive Domain) คอความรเกยวกบขอเทจจรง

(Knowledge) แตมขอแตกตางทวา ความตระหนกนไมไดเกยวของกบความจาหรอความสามารถ ทจะระลกได แตมการเกดขนในความรสกวามสงหนง มเหตการณหนง หรอสถานการณหนง ซงรสกวามสงใดสงหนงเปนความรสกทเกดขนในสภาวะจตใจ นอกจากนทนงศกด ประสบกตตคณ (2534: 19)

ไดกลาวถงความตระหนกวา ความตระหนกเปนพฤตกรรมทแสดงถงความสานก การรบร ความรสก

ความคดเหน หรอการฉกคดตอบางสงบางอยางของเหตการณ ประสบการณ หรอสถานททเกดขนได

นอกจากนผลการศกษาวจยพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอ

122

โรงพยาบาลเกษมราษฎรครงน ตรงกบผลการศกษาของราชน พมพา (2544: บทคดยอ) ททาการศกษาเรองความรความตระหนก และพฤตกรรมการปฏบตงานของเจาหนาทสาธารณสข จงหวดนครปฐม ผลการวจยพบวา ความตระหนกในการปฏบตงานขนอยก บการไดรบขาวสารจากสอประเภทตางๆ ทงสอบคคล สอเอกสาร สออเลกทรอนกส และการเขารบการอบรม อยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ .05 นอกจากนความรสกยงมความสมพนธกบความตระหนกในเชงบวก และความตระหนกมความสมพนธกบพฤตกรรมการปฏบตในเชงบวก อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 จากแนวคด และการศกษาเกยวกบความตระหนกทกลาวมาขางตนนน สามารถอธบายไดวาความตระหนก สงผลใหบคคลมความรสกคดเกดขนในสภาวะจตใจตอเหตการณหนงทไดประสบ แลวแสดงความรสกภายในทเกดขนออกมาทางพฤตกรรม โดยจะเหนไดวาความตระหนกเปนความสานก เปนความรตว

เปนความเขาใจของบคคลทมตอสงตางๆ ทเขาประสบในสงแวดลอมทเขามอย ดงนนความตระหนก จะเกดขนไดเมอบคคลไดรบการสมผสจากสงเราในสภาพแวดลอมเกดการรบรขน และนาไปส การเกดความคดรวบยอด การเรยนร และความตระหนก ตามลาดบ การเรยนรและความตระหนก จะนาไปสความพรอมทจะแสดงการกระทาหรอแสดงพฤตกรรมทถกตองเหมาะสมตอไป นอกจากนความตระหนกยงเปนผลของกระบวนการทางปญญา (Cognitive Process) กลาวคอ เมอบคคลไดรบการกระตนหรอรบสมผสจากสงเราแลวจะเกดการรบรขน เมอเกดการรบรแลวตอไปกจะนาไปสความเขาใจในสงเรานน คอ เกดความคดรวบยอดเกยวกบสงเรานนและนาไปสการเรยนรเปนขนตอไป กลาวคอ มความรในสงนนและเมอบคคลเกดความรแลว กจะยงผลนาไปสความตระหนกในทสด และทงความรและความตระหนกนกจะนาไปสพฤตกรรมหรอการกระทาของบคคลทมตอสงเรานนๆ

ตอไป (นงลกษณ วงศถนอม, 2547: 11)

1.3 การบรการดวยใจ ของพยาบาลวชาชพในเครอเกษมราษฎร มการบรการดวยใจ อยในระดบมาก (x = 4.0717) แสดงใหเหนวาพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร มความเตมใจในการใหบรการผ ปวยเปนอยางมาก ซงสามารถอธบายไดวานาจะมสาเหตเนองมาจาก กลมโรงพยาบาลในเครอเกษมราษฎรนนเปนกลมโรงพยาบาลเอกชนทประกอบธรกจทางดานการ ใหการรกษาพยาบาลผปวย ควบคไปกบการใหบรการทางดานสงอานวยความสะดวกในระหวาง ทผปวยเขารบการรกษาพยาบาล นอกจากนในยคทโลกธรกจมการแขงขนทรนแรงเขมขนมากยงขน เพอจะใหธรกจอยรอด ยคทสงคมทวมทนไปดวยขอมลขาวสารโดยเฉพาะสอจากทางอนเตอรเนต ดงนนภารกจสาคญของบคลากรภายในโรงพยาบาลทกคน คอ การพฒนาทกษะในการบรการใหทน

123

ก บ ค ว า ม ค า ด ห วง ข อ ง ผ ป ว ย ซ ง ใ น เ ช ง ก ล ย ท ธ ถ อ ว า เ ป น ก า ร เ ป ล ย น แปล ง ท ค ง ท (Constant Change) เนองจากหากไมมการพฒนาเปลยนแปลงอยางสมาเสมอแลว กอาจสงผลใหเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรอาจสญเสยความสามารถในการครองใจผมาใชบรการได ดงนนการบรการดวยใจ นบไดวาเปนปจจยสาคญปจจยหนงทสงผลโดยตรงใหพยาบาลวชาชพตองสรางหรอปรบพฤตกรรมของตนเองใหเปนไปในลกษณะ เตมใจและตงใจทาใหดยงขนไปเรอยๆ เนองจาก ในยคปจจบนผปวยไดรบขอมลขาวสารตางๆ เพมมากขนจากสอตางๆ โดยเฉพาะจากสออนเตอรเนต เมอผปวยหรอผรบบรการเขามาใชบรการในโรงพยาบาล โดยเฉพาะอยางยงโรงพยาบาลเอกชน ทมการแขงขนทางธรกจสงเปนอยางมาก จงสงผลใหพนกงานผใหบรการผปวยทกคนตองทางาน ใหกาวทนโลกของการพฒนาความรทางดานการรกษา ควบคไปกบการใหบรการทเหนอความคาดหวง เพอรกษาฐานผปวยเดมใหกลบเขามาใชบรการซาอยางตอเนอง และหวงวาจะไดฐานผปวยใหมจากการบอกเลาแบบปากตอปากจากฐานผปวยเดม ซงถอวาเปนการโฆษณาทมประสทธภาพสงกวาการโฆษณาชนดอนในปจจบน จากเหตผลนจงสงผลใหคณะผ บรหารของเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร เหนความสาคญอยางยงยวดในการสงเสรมพฒนาบคลากรทงทางดานความร วทยาการใหมๆ หรอแนวทางการรกษาททนสมยทไดคณภาพ ควบคไปกบการใหบรการทเปนเลศ เพอเปนการพฒนาประสทธภาพระบบการดแลและใหบรการผปวยใหมความเหมาะสม ตามพนธกจ คอ ดแลใกลชด สนทเหมอนญาต ซงในการปฏบตงานนนสงหนงทจะชวยใหการปฏบตงานมประสทธภาพเพมขนนน สวนหนงมาจากความรสกทพนกงาน / บคลากรมความเตมใจในการปฏบตงาน หรอมการบรการดวยใจ ซงนบวาเปนสงทชวยสนบสนนการปฏบตงานใหดยงขน โดยเฉพาะอยางยงดานการสนบสนน ดานอารมณและจตใจ ซงมาในรปแบบของความรกทจะใหบรการ มความเออเฟอ และมความตงใจ ในการปฏบตงาน ทาใหผมาใชบรการเกดความพอใจสงสด อนสงผลใหมประสทธภาพพฤตกรรม การดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพเพมมากขน ดงททววรรณ กมลบตร (2540: 16) ไดกลาวถงการบรการดวยใจไววา บคคลทมจตบรการ เปนผใหความชวยเหลอลกคา และมงสราง ความประทบใจใหลกคา ไดรบความทรงจาทด ใหระลกถง ใหยมไดเสมอเมอคดถงเรา ซงตรงตามทธรวรรณ รงเรอง (2550: 20) ไดใหกลาวถงการบรการดวยใจไววา เปนการอานวยความสะดวก การชวยเหลอ การใหความกระจาง การสนบสนน การเ รงรดการทางานตามสายงาน และ ความกระตอรอรนตอการใหบรการคนอน รวมทงการยมแยมแจมใส ใหการตอนรบดวยไมตรจตทด ตอผอน ตองการใหผอนประสบความสาเรจในสงทเขาตองการ การทบคคลมหวใจบรการจะชวยให เกดผลดตอคนอน ตอตนเอง และตองานททา จากขางตนจงสามารถกลาวโดยสรป ไดวา การบรการ

124

บรการดวยใจ เปนการทางานโดยมใจรก ซงจะแสดงออกมาทางกาย โดยการทางานดวยความยมแยม แจมใส มอารมณรนเรง และควบคมอารมณของตนเองได ไมขนเสยงกบผมาใชบรการ เปนการทาให ผมาใชบรการไดรบความพงพอใจ มความสข และไดรบผลประโยชนอยางเตมท การบรการทดผรบบรการกจะไดรบความประทบใจและชนชมองคกร ซงเปนสงดสงหนงอนเปนผลดกบองคกร ของเรา เบองหลงความสาเรจเกอบทกงาน มกพบวางานบรการเปนเครองมอสนบสนนงานดานตางๆ

ดงนนถาบรการดผรบบรการเกดความประทบใจ ซงการบรการถอเปนหนาเปนตาขององคกร

ภาพลกษณขององคกรกจะดไปดวย (อาศยา โชตพานช , 2549: 36) ซงลกคาหรอผ ใชบรการ ใหความสาคญกบพฤตกรรมของผใหบรการมากกวาสงอนๆ และรบรดวยความรสกทางใจมากกวา สงอน (วฑรย สมาโชคด, 2543: 53) ซงสอดคลองกบการศกษาของไพรพนา ศรเสน (2544: 105-115)

ไดศกษาความคาดหวงของผรบบรการตอคณภาพบรการในงานผปวยนอกโรงพยาบาลศรราช

คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล พบวา ผรบบรการเหนดวยกบคณภาพบรการ

และจากการศกษาความคาดหวงของผรบบรการตอคณภาพบรการ ดานพฤตกรรมบรการของบคลากร

พบวา ผรบบรการเหนไดวยกบคณภาพบรการดานพฤตกรรมบรการของบคลากร เพราะการบรการจะเปนตวชวดในรายได นนคอ ความอยรอดของสถานประกอบการทางดานสาธารณสข

1.4 ความผกพนตอวชาชพ ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร มความผกพนตอวชาชพ อยในระดบมาก (x = 4.0422) และเมอนามาพจารณาเปนรายดานจากการตอบแบบสอบถาม พบวา

1.4.1 ดานความเชอมนและยอมรบในคณคาและเปาหมายของวชาชพ อยในระดบมาก

(x = 4.3259) 1.4.2 ดานความตงใจ และความพรอมทจะใชความพยายามเพอวชาชพการพยาบาล อยในระดบมาก (x = 4.1412)

1.4.3 ดานความปรารถนาอยางแรงกลาทจะคงอยในวชาชพ อยในระดบมาก (x = 3.6595)

ซงสามารถอธบายไดวา พยาบาลวชาชพทกคนนนไดรบการสงสอนใหยดถอ ในดานจรรยาบรรณวชาชพ ซงนบวาเปนหลกปฏบตทผประกอบวชาชพการพยาบาลทกคนตองยดถอและนามาปฏบตใช ดงทองคณา โกสยสวสด (2532, อางถงใน กฤษณา โชตชน, 2542: 70) กลาวไววาความผกพนตอวชาชพทาใหพยาบาลเกดความรสกจงรกภกด มความภาคภมใจ ความหวงใย

125

และความหวงดตอวชาชพพยาบาล อนมผลทาใหการแสดงพฤตกรรมตอวชาชพเปนไปในลกษณะตงใจ เตมใจ จรงใจ และยนดเสยสละทจะทางานทกอยางใหบรรลผลสาเรจ เพอทาใหวชาชพเจรญรงเรอง กาวหนา มชอเสยง เปนทยอมรบของบคคลและสงคมทวไป นอกจากนกฤษณา โชตชน (2542: 69) กลาวไววาความผกพนตอวชาชพนบวาเปนสงทมความสาคญยง เพราะความผกพนตอวชาชพเปนสงทแสดงออกหรอเปนตวบงชความรก ความภาคภมใจ ยอมรบและยดมนในจดมงหมายและอดมการณ ของวชาชพ อนเปนผลใหพยาบาลมความเตมใจทจะเปนสมาชกของวชาชพตลอดไป ดงนนความผกพนตอวชาชพจงเปนตวบงบอกถงการปฏบตงานและบอกถงความเปนวชาชพ พยาบาลจงทมเทความสามารถเพอใหวชาชพพยาบาลมคณภาพและไดมาตรฐาน เมอพยาบาลมความผกพนตอวชาชพแลว พยาบาลจะเกดความรสกยอมรบในคณคาและเปาหมายของวชาชพ มความตงใจและทมเทในการปฏบตงาน และแสดงพฤตกรรมในการดแลความปลอดภยของผปวยอยางเหมาะสมตรงตามมาตรฐานวชาชพ ซงสอดคลองกบคากลาวของแซนเดอร (Zander, 1977, อางถงใน กฤษณา โชตชน, 2542: 68) ทกลาววาความผกพนตอวชาชพการพยาบาลนน เปนขอตกลงวาพยาบาลจะดแลผปวยทกๆ คน ดวยการพยาบาลอยางดทสด นอกจากน คารสน และ บดนส (Carson and Bedeian, 1984: 167-168) ไดกลาวถงความผกพนตอวชาชพไววา เปนแรงจงใจของบคคลทจะทางานในลกษณะอาชพทตนเองเลอกและสนใจและดารงอยในบทบาทอาชพทตนเองเลอก โดยองคประกอบของความผกพนตอวชาชพ ประกอบไปดวยความรสกใกลชดผกพนกบอาชพทตนเองทา ความตองการความกาวหนา และบรรลตามเปาหมายในอาชพนน และการตอตานหรอกาจดอปสรรคในอาชพทมอย ซงสอดคลองกบผลการศกษาของวลภา ฐานกาณจน (2540: 99-109) ทศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคลกบความพงพอใจในงาน และความผกพนตอวชาชพ ของพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลสงขลานครนทร ผลการวจยพบวาพยาบาลทมความพงพอใจในงาน มความสมพนธเชงบวกกบความผกพนตอวชาชพ อยางมนยสาคญทางสถ ตทระดบ .01 และย งสอดคลองกบการศกษาของกฤษณา โชต ชน (2542: 109-129) ซงศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคลและความผกพนตอวชาชพ กบความเตมใจในการดแลมารดาทตดเชอเอชไอว ของพยาบาลหองคลอดโรงพยาบาลศนยและโรงพยาบาลทวไป ผลการวจยพบวาความผกพนตอวชาชพของพยาบาลมความสมพนธกบความเตมใจในการดแลมารดาทตดเชอเอชไอวอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 นอกจากนยงสอดคลองกบผลการศกษาของเปรมฤด ปองมงคล (2546: 75-98) ซงศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล ความผกพนในวชาชพ การมแหลงประโยชนทางสงคม กบความสาเรจในวชาชพของพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลรฐ กรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวาความผกพนในวชาชพมความสมพนธทางบวกกบความสาเรจ

126

ในวชาชพของพยาบาลวชาชพ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และตวแปรทรวมกบพยากรณความสาเรจของพยาบาลวชาชพ คอ ความผกพนในวชาชพ การมแหลงประโยชนทางสงคม โดยสามารถรวมกนพยากรณความสาเรจในวชาชพของพยาบาลวชาชพไดรอยละ 58.1 (R2 = .580)

1.5 แรงสนบสนนทางสงคม ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรไดรบแรงสนบสนนทางสงคม อยในระดบมาก (x = 3.7371) และเมอนามาพจารณาเปนรายดานจากการตอบแบบสอบถาม พบวา

1.5.1 แรงสนบสนนทางดานอารมณ อยในระดบมาก (x = 3.7524) 1.5.2 แรงสนบสนนดานทรพยากรและสงอานวยความสะดวก อยในระดบมาก (x = 3.5372) 1.5.3 แรงสนบสนนดานการไดรบขอมลขาวสาร อยในระดบมาก (x = 3.9218)

ทงนสามารถอธบายไดวาจากลกษณะการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ ซงเกยวของกบความเปนความตายของมนษยโดยตรง การใหการดแลผปวยซงมความทกขทรมาณ มความเจบปวย ทาใหพยาบาลตองพบกบปญหาทงทางดานรางกายและจตใจของผปวยทมความหลากหลาย ทาใหพยาบาลตองชวยคดคนวธการหาทางออกหรอแนวทางแกไขอยตลอดเวลาทปฏบตหนาท ทาใหพยาบาลเกดความเครยด ความทอแท และความเหนอยหนายไดงาย นอกจากนลกษณะหนาทของพยาบาลเปนลกษณะการทางานทตองทารวมกนเปนทม (สรางค ดเหลอ, 2544: 443) และลกษณะงานของพยาบาลวชาชพเปนงานทตองปฏบตเหมอนกน ทาใหพบปญหาทคลายคลงกน สงผลใหเพอนรวมงานหรอเพอรวมวชาชพเกดความเขาใจ เหนอกเหนใจซงกนและกน เมอเกดปญหาในการทางานพยาบาลจงสามารถใหคาแนะนากนและกนได เชนเดยวกบ ธอยส (Thoits, 1982, อางถงใน พรรณ ฉนประดบ, 2538:443) ทกลาววาบคคลทมลกษณะคลายคลงกบตน ผทเคยเผชญปญหาหรอความเครยดเชนเดยวกบตน ผทตกอยในความทกขโศก ทงลกษณะทางสงคม วฒนธรรม และสถานการณทคลายคลงกนจะชวยสงเสรมใหบคคลมการรบรและเขาใจความรสกของบคคลทอยในสถานการณ ตงเครยดไดด และเพมความเปนไปไดทเขาจะใหคาแนะนาถงวธการปรบตวเพอเผชญกบความตงเครยดทเหมาะสมได ดงนนจงทาใหพยาบาลวชาชพไดรบแรงสนบสนนทางสงคมจากเพอนรวมงาน ในระดบมาก นอกจากนจากการศกษาของ นอรเบค (Norbeck, 1985, อางถงใน สรางค ดเหลอ, 2544: 41) กลาววาการสนบสนนทางสงคมชวยใหบคคลมความสามารถในการเผชญความเครยดได

127

อยางมประสทธภาพ และชวยใหความเหนอยหนายหรอความเครยดจากการทางานลดลงได โดยอาจเปนการพดคยแลกเปลยนความคดเหน หรอระบายปญหาความคบของใจใหกนและกนฟง ชวยใหบคคล มความเขา ใจ ปญหาหรอความกดดนทก าลง เผ ชญอย นอกจาก นโคเฮนและวลล (Cohen & Wills, 1985: 310-359, อางถงใน หทยา มทยาท, 2541: 23) ไดศกษาเพออธบายกลไกของแรงสนบสนนทางสงคมทมผลตอภาวะสขภาพของมนษย และพบวาการไดรบแรงสนบสนนทางสงคมทดทาใหมสขภาพดเนองจากแรงสนบสนนทางสงคม ทาใหมนษยมกาลงใจ มอารมณทมนคง อนจะสงผลทาใหระบบประสาทตอมไรทอ ระบบภมคมกนทางานดขน สงเสรมใหการตอสปญหาของคนดขนสามารถชวยลดความรนแรงของปญหา และสงผลใหมการปฏบตดานสขภาพทด และแรงสนบสนนทางสงคม จะชวยลดโอกาสการเกดภาวะวกฤตในชวต โดยเปนตวชวยลดความเครยดซงจะนาไปสภาวะวกฤต ซงเมอมความเครยดคนเราจะมความรสกวาไมสามารถชวยเหลอตนเองได รสกดอยไมเหนคณคาของตนเอง จงเปนสาเหตทาใหมพฤตกรรมทเสยง และเกดความลมเหลวในการดแลสขภาพของตน ซงสอดคลองกบการศกษาของแมคเนต (Mcnett, 1987: 98-102, อางถงใน หทยา มทยาท, 2541: 23)

ซงพบวาแรงสนบสนนทางสงคมจะมผลตอการปรบตว หรอการตอบสนองตอภาวะเครยดของบคคล

แรงสนบสนนทางสงคมทไดรบ ทาใหบคคลสามารถควบคมตนเอง และแกปญหาไดตรงจด การไดรบการสนบสนนทางสงคมนอย หรอไมไดรบเลย จะทาใหบคคลเกดความเครยด หรอสงผลลบตอสขภาพ จากการศกษาของสรางค ดเหลอ (2544) ทศกษาความสมพนธระหวางปจจยภมหลง ลกษณะทางจต การปฏบตทางพทธ การสนบสนนทางสงคม กบพฤตกรรมการพยาบาลของพยาบาลวชาชพในโรงพยาบาลภมพลอดลยเดช ซงผลการวจยพบวาพยาบาลมการสนบสนนทางสงคมอยในระดบมากทสด ทงจากบคคลในหนวยงานและจากสมาชกในครอบครว สอดคลองกบผลการศกษา ของเบญจมาศ ตฐานะ (2541: 89-100) ไดศกษาความสมพนธระหวางสถานการณทกอใหเกดความเครยด บคลกภาพทเขมแขง แรงสนบสนนทางสงคม และการปรบตวของพยาบาลทสาเรจการศกษาใหม ในสงกดมหาวทยาลยมหดล ผลการศกษาพบวา พยาบาลทสาเรจการศกษาใหมสวนใหญมแรงสนบสนนทางสงคม อยในระดบปานกลางถงมากทสด โดยแรงสนบสนนทางสงคม มความสมพนธกบการปรบตว สอดคลองกบผลการศกษาของรจชนา สงหทอง (2545: 95-119) พบวาความพงพอใจในชวตกบแรงสนบสนนทางสงคมมความสมพนธกนอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ.001

128

2. ผลการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จาแนกตามขอมลสวนบคคล ไดแก อาย ระดบการศกษา ประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ และแผนกทปฏบตงาน ทแตกตางกน มรายละเอยดดงตอไปน

2.1 อาย จากสมมตฐานขอท 1 ทวา พยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ทมอายตางกน มพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยแตกตางกน จากผลการศกษาพบวาพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทมอายตางกน มพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ไมแตกตางกน ซงไมเปนไปตามสมมตฐานทตงไว ทงนอาจเปนเพราะโรงพยาบาลในเครอเกษมราษฎร ไดมนโยบายพฒนาระบบงานเขาสระบบการรบรองคณภาพสถานพยาบาล (Hospital Accreditation) ซงการทโรงพยาบาลจะสามารถผานการรบรองคณภาพจากสถาบนพฒนาและรบรองคณภาพสถานพยาบาล (สรพ .) ไดนน โรงพยาบาลตองมคณภาพ ตรงตามมาตรฐานวชาชพทางดาน การสาธารณสข ซงพยาบาลวชาชพเปนคนกลมใหญของโรงพยาบาลมบทบาทหนาทเกยวของโดยตรงกบการดแลรกษาผปวยใหมคณภาพ ตรงตามมาตรฐานวชาชพ ดงนนผบรหารจงเหนความสาคญ และมอบหมายใหผ จดการพยาบาลในสานกระบบคณภาพ ผจ ดการพยาบาลศนยรบผดชอบ และหวหนาแผนกแตแผนกเปนผรบผดชอบโดยตรงในการตดตาม ตรวจสอบ ดแล ควบคม กากบ ดานพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพทปฏบตงานในเครอโรงพยาบาล เกษมราษฎรทกคน ดวยสาเหตนจงสงผลใหพยาบาลวชาชพทกคนจาเปนตองมความรและมพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ใหตรงตามมาตรฐานทวชาชพกาหนด จงยงผลใหผปวยทเขามาใชบรการในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรเกดความปลอดภยสงสด และผลการศกษาครงนสอดคลองกบ ผลการศกษาของเบญจรตน สมเกยรต (2544: บทคดยอ) ทศกษาเกยวกบความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล การแลกเปลยนระหวางหวหนาหอผปวยกบพยาบาลประจาการและการสนบสนน จากองคการกบการพฤตกรรมการปฏบตงานตามบทบาทของพยาบาลประจาการ โรงพยาบาลรฐกรงเทพมหานคร พบวาอายไมมความสมพนธกบการปฏบตงานตามบทบาทของพยาบาลประจาการ ดงนนพยาบาลวชาชพทกคนไมวาจะมอายมากนอยเพยงไร กตองปฏบตงานโดยยดหลกมาตรฐานวชาชพ ดงนนขอมลสวนบคคลทางดานอายของพยาบาลวชาชพเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร จงไมมผลทาใหพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยแตกตางกน

129

2.2 ระดบการศกษา จากสมมตฐานขอท 2 ทวา พยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาล เกษมราษฎร ทมระดบการศกษาตางกน มพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผ ปวยแตกตางกน ผลการศกษาพบวาพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทมระดบการศกษาตางกน มพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยไมแตกตางกน ซงไมเปนไปตามสมมตฐานทตงไว ทงนอาจเปนเพราะพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทกคน ตองสาเรจการศกษาขนตาระดบปรญญาตร สาขาพยาบาลศาสตรบณฑต และจาเปนตองมใบอนญาตในการประกอบวชาชพ จากสภาการพยาบาลจงจะสามารถปฏบตงานได ดวยเหตนจงทาใหสามารถมนใจไดวาพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทกคนเปนผมความรความสามารถในการใหการพยาบาลผปวยไดตรงตามมาตรฐาน นอกจากนพยาบาลวชาชพทกคนยงตองดารงตาแหนงเปนสมาชกสภาการพยาบาล ดงนนกจะไดรบขอมล ขาวสารทเปนประโยชนทางดานเกยวกบการดแลใหผปวยปลอดภยจาก สภาการพยาบาลโดยผานทางชองทางตางๆ เชน เวปไซดและวารสารของสภาการพยาบาล เปนตน นอกจากนเหตผลดงทกลาวมาแลวจากขอมลสวนบคคลทางดานอาย คอ โรงพยาบาลในเครอ เกษมราษฎรไดมนโยบายพฒนาระบบงานเขา ส ระบบการรบรองคณภาพสถานพยาบาล (Hospital Accreditation : HA) มการตดตาม ตรวจสอบ ดแล ควบคม กากบ พฤตกรรมการดแล ความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชาชพทปฏบตงานในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทกคน โดยผจ ดการพยาบาลในสานกระบบคณภาพ ผจ ดการพยาบาลศนยรบผดชอบ และหวหนาแผนก แตละแผนก นอกจากนลกษณะงานของวชาชพพยาบาลเปนลกษณะทตองทางานรวมกบเปนทม ซงหากเกดปญหาหรอขอสงสยในระหวางการปฏบตหนาทกสามารถประชม ปรกษา ขอคาแนะนา จากผรวมงานทงวชาชพเดยวกนและสหสาขาวชาชพไดตลอดเวลา ดวยเหตนจงสงผลใหพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทกคน มความรความเขาใจในเรองมาตรฐานดานพฤตกรรม การดแลความปลอดภยผปวย และมพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยตรงตามมาตรฐานทวชาชพกาหนด จงยงผลใหผปวยทเขามาใชบรการในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรเกดความปลอดภยสงสด ซงการศกษาครงนสอดคลองกบผลการศกษาของเบญจรตน สมเกยรต (2544: บทคดยอ) ทศกษาเกยวกบความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล การแลกเปลยนระหวางหวหนาหอผปวยกบพยาบาลประจาการและการสนบสนนจากองคการกบพฤตกรรมการปฏบตงานตามบทบาทของพยาบาลประจาการ โรงพยาบาลรฐกรงเทพมหานคร พบวาระดบการศกษาไมมความสมพนธกบพฤตกรรม การปฏบตงานตามบทบาทของพยาบาลประจาการ และผลการศกษาของยพน องสโรจน (2551: 124) ซงศกษาเกยวกบปจจยสวนบคคลความเปนอสระในพฤตกรรมการปฏบตงาน การไดรบการเสรมสราง

130

พลงอานาจในงาน โรงพยาบาลเอกชน กรงเทพมหานคร พบวาระดบการศกษาไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ เนองจากโรงพยาบาลทไดรบการกระตนใหเขาสระบบพฒนาคณภาพอยางตอเนองนน สงผลใหพยาบาลวชาชพตนตวในดานมาตรฐาน และเกดความรวมมอในดานการทางานเปนทมเพมมากขน จงสงผลใหผปวยเกดความปลอดภยสงสด จากเหตผลทกลาวมาทงหมดขางตนนนระดบการศกษาจงไมมผลทาใหพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรแตกตางกน

2.3 ประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพ จากสมมตฐานขอท 3 ทวา พยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ทมประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพตางกน มพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยแตกตางกน ผลการศกษาพบวาพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทมประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพตางกน มพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยไมแตกตางกน ซงไมเปนไปตามสมมตฐานทตงไว ทงนอาจเปนเพราะวชาชพพยาบาลเปนวชาชพทเกยวของกบความเจบปวย และความเปนความตายของมนษย และพยาบาลวชาชพในฐานะผปฏบตงานทกกลมอายงานยดถอจรรยาบรรณแหงวชาชพการพยาบาลวา วชาชพพยาบาลนนยดถอในจรรยาบรรณวชาชพ ซงเปนหลกปฏบตทผประกอบวชาชพการพยาบาลทกคนยดถอและนามาปฏบตใช ดงทองคณา โกสยสวสด (2532: 132) กลาววาความจรรยาบรรณแหงวชาชพพยาบาลทาใหพยาบาลเกดความรสกภาคภมใจ หวงใย และความหวงดตอวชาชพ มผลทาใหการแสดงพฤตกรรมตอวชาชพเปนไปในลกษณะตงใจ เตมใจ จรงใจ และยนดเสยสละทจะทางานทกอยางใหบรรลผลสาเรจ เพอทาใหวชาชพเจรญรงเรอง กาวหนา มชอเสยง เปนทยอมรบของบคคลและสงคมทวไป ดงนนพยาบาลผปฏบตงานทกกลมอายงาน จงมความมงมนเพอใหพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยเกดประสทธภาพมากทสด นอกจากนทกโรงพยาบาลในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรมแนวทางการปฎบตงานทพยาบาลทกชวงอายงานสามารถเรยนร และนาไปปฎบตไดจรง มการสอนงานใหแกพยาบาลใหมโดยใชระบบพเลยง นอกจากนยงมการประเมน ตดตามผลลพธของพฤตกรรม การดแลความปลอดภยผปวยอยางสมาเสมอ จงทาใหประสบการณในการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการดแลใหผปวยปลอดภย ซงจากเหตผลดงทกลาวมานนสอดคลองกบผลการศกษาของ สพชญา ทองแท (2546: 122) ทศกษาเรองปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการปฏบตงานใหบรการสขภาพแกประชาชนของเจาหนาทศนยสขภาพชมชนจงหวดสระบร

พบวาประสบการณการทางานไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการปฏบตงานใหบรการสขภาพ

131

แกประชาชน และสอดคลองกบผลการศกษาของ อภรด จนทรพมานสข (2548: บทคดยอ) ทศกษาเกยวกบปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการใหบรการทางสขภาพตามมาตรฐานการพยาบาลของบคลากรทางการพยาบาลกลมงานผปวยนอก ในโรงพยาบาลสงกดสานกการแพทยกรงเทพมหานคร

พบวาประสบการณทางานในแผนกผปวยนอก ไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการใหบรการทางสขภาพตามมาตรฐานการพยาบาลของบคลากรทางการพยาบาล กลมงานผปวยนอก นอกจากนยงสอดคลองกบผลการศกษาของทศนย ทองรกศร (2544: บทคดยอ) ซงศกษาเกยวกบความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล คณลกษณะของงาน การไดรบการเสรมพลงอานาจในงานกบความสามารถในพฤตกรรมการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลชมชนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ผลการศกษาพบวาประสบการณการทางานไมมความสมพนธเชงบวกตอพฤตกรรมการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ ดงนนพยาบาลวชาชพทกคนไมวาจะมประสบการณการทางานมากนอยเพยงไร กตองปฏบตงานโดยยดหลกมาตรฐานวชาชพ ดงนนขอมลสวนบคคลดานประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพจงไมมผลทาใหพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยแตกตางกน

2.4 แผนกทปฏบตงาน จากสมมตฐานขอท 4 ทวาพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ทมแผนกทปฏบตงานตางกน มพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย แตกตางกน ผลการศกษาพบวาพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทมแผนกทปฏบตงานตางกน มพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยไมแตกตางกน ซงไมเปนไปตามสมมตฐาน ทงนอาจเปนเพราะโรงพยาบาลในเครอเกษมราษฎรไดมนโยบายพฒนาระบบงานเขาสระบบการรบรองคณภาพสถานพยาบาล (Hospital Accreditation : HA) ดงทกลาวในขอมลสวนบคคลทางดานอาย ระดบการศกษา และประสบการณการปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพแลวนน ในเรองของการตดตาม ตรวจสอบ ดแล ควบคม กากบ การปฏบตงานของพยาบาลวชาชพทปฏบตงานในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทกคน และทกแผนก โดยไมมการละเวน ดวยสาเหตนจงสงผลใหพยาบาลวชาชพทกคน ในทกแผนก จาเปนตองมความรและมพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยใหตรงตามมาตรฐานทวชาชพกาหนด จงยงผลใหผปวยทเขามาใชบรการในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรเกดความปลอดภยสงสด ประกอบกบการแยกผปวยออกเปนสาขาหรอแผนก ยงสงผลใหการดแลความปลอดภยผปวยเปนไปดวยความสะดวกมากยงขน เนองจากผปวยในแตละสาขา แตละแผนกนนปญหาสขภาพทพบ และความตองการการดแลเพอบรรเทาปญหาดงกลาวแตกตางกนออกไป เชน แผนกผปวยเดก แผนกหองรอคลอด แผนกหองผาตด หรอแผนกผปวยวกฤต เปนตน นอกจากนหวหนาแผนกแตละแผนก

132

ของโรงพยาบาลในเครอเกษมราษฎรนน มหนาทรบผดชอบโดยตรงในการกระจายขอมลความร ข าวสารทางดานการพยาบาลต างๆ ใหพยาบาลวชา ชพภายในแผนกของตนรบ ร เขา ใจ แตสามารถนาไปปฏบตไดจรงเปนอยางด ซงสอดคลองกบผลการศกษาของของยวดา สงหเมธา (2541)

ทศกษาปจจยทางจตสงคมทเกยวกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพเพอการปองกนโรคเบาหวานของบคลากร ในโรงพยาบาลเทพธารนทร พบวา บคลากรทมประเภทตาแหนงงานทตางกน คอ สายงานปฏบตการ และสายงานทางการแพทย มพฤตกรรมสงเสรมสขภาพเพอการปองกนโรคเบาหวานท ไมแตกตางกน และยงสอดคลองกบผลการศกษาของ อภรด จนทรพมานสข (2548: 116) ทศกษาเกยวกบปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการใหบรการทางสขภาพตามมาตรฐานการพยาบาลของบคลากรทางการพยาบาล กลมงานผปวยนอกในโรงพยาบาลสงกดสานกการแพทยกรงเทพมหานคร

พบวาประสบการณทางานในแผนกผปวยนอก ไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการใหบรการทางสขภาพตามมาตรฐานการพยาบาลของบคลากรทางการพยาบาล กลมงานผปวยนอก ดวยสาเหตตามทกลาวมานนสามารถสรปไดวา ขอมลสวนบคคลทางดานแผนกทปฏบตงานของพยาบาลวชาชพเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรไมมผลทาใหพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยแตกตางกน

2.5 ประสบการณการไดรบการฝกอบรมดานการดแลความปลอดภยผปวย จากสมมตฐานขอท 5 ทวา พยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร ทมประสบการณการไดรบการฝกอบรมดานการดแลความปลอดภยของผปวยตางกน มพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย แตกตางกน ผลการศกษาพบวาพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรทมประสบการณการไดรบการฝกอบรมดานการดแลความปลอดภยผปวยตางกน มพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยไมแตกตางกน ซงไมเปนไปตามสมมตฐานทตงไว ทงนอาจเปนเพราะจากการทโรงพยาบาลในเครอเกษมราษฎรไดมนโยบายพฒนาระบบงานเขาสระบบการรบรองคณภาพโรงพยาบาล (Hospital Accreditation : HA) จงมการนากระบวนการประเมนคณภาพการดแลผปวยตามหลก C3THEER มาใชเปนเครองมอในการทบทวน ตดตาม และประเมนผลการดแลผปวย ทาใหสามารถดแลผปวยไดครอบคลมตรงตามมาตรฐานการพยาบาล ซงสตร C3THEER นนประกอบดวย Care คอการประเมนผปวยอยางเหมาะสมตามมาตรฐานวชาชพพยาบาล รวมไปถงการปองกนความเสยงทอาจจะเกดขนกบผปวยแตละราย Communication คอ การใหขอมลทจาเปนแกผปวยและญาต Continuity คอ การเตรยมความพรอมในการดแลตอเนองเมอกลบไปอยบาน Team คอ การรวมดแลระหวางสหสาขาวชาชพ Human resource คอ ทมผปฏบตงานมความรและทกษะอยางเพยงพอในการดแลผปวยใหเกดความปลอดภยสงสด

133

Environment คอ สภาพแวดลอมตองเหมาะสมกบการรกษาตวของผปวย โดยตองปลอดภยและสะดวกสบาย Equipment คอ อปกรณเครองมอเครองใชตางๆ ทจาเปนมเพยงพอและพรอมใชงาน และ Record คอ มการบนทกอาการและการเปลยนแปลงของผปวยในเวชระเบยนอยางถกตอง ครบถวน สมบรณ ซงทกหอผปวยของโรงพยาบาลในเครอเกษมราษฎรไดนาเครองมอนไปปฏบตใชจรง เพอประเมน ตรวจสอบคณภาพของพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพอยเปนประจา สมาเสมอ ซงจากเครองมอดงกลาวนนเปนมาตรฐานการดแลผปวยอยางครอบคลม อนจะสงผลใหผปวยทอยภายใตการดแลรกษาเกดความปลอดภยสงสด นอกจากนเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรยงมการจดการอบรมวชาการเพอใหความรแกพยาบาลวชาชพเปนประจาทกเดอน โดยสลบผเขารวมประชมอบรมวชาการผลดเปลยนหมนเวยนกน และเมอเสรจสนจากการอบรมแลวผเขารวมการประชมตองถายทอดความรทไดรบสเพอนรวมงานคนอนดวย จากเหตผลดงกลาวนจงทาใหประสบการณการไดรบการฝกอบรมดานการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรไมมผลทาใหพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยแตกตางกน

3. การวเคราะหถดถอยพหคณตามลาดบขนตอนของตวแปรทเขาสมการ (Strepwise Multiple

Regression Analysis) ของความตระหนกในความปลอดภยของผปวย การบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคม เปนปจจยทสามารถทานายพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรได มรายละเอยดดงตอไปน

จากสมมตฐานขอท 6 ทวาความตระหนกในความปลอดภยของผปวย การบรการดวยใจ ความผกพนตอวชาชพ และแรงสนบสนนทางสงคม เปนปจจยทสามารถทานายพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรได ผลการศกษาพบวาความตระหนกในความปลอดภยของผปวย และการบรการดวยใจเปนปจจยทสามารถรวมกนทานายพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาล เกษมราษฎร ไดรอยละ 61.2 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .001 ซงสอดคลองกบสมมตฐานทตงไว ดงน

ความตระหนกในความปลอดภยผปวย ถกคดเลอกเขาสมการถดถอยเปนอนดบแรก สามารถทานายพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย ไดรอยละ 57.3 ซงความตระหนกในความปลอดภยผปวย มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร (r = .757) อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ซงสามารถอธบายไดวา

134

ซงจากทฤษฎเรองความตระหนก ไดกลาวไววา ความตระหนก เกดจากการทบคคลยอมรบหรอรบร สงนนเปนสงทมคณคาสาหรบเขาหรอแสดงวาเขามคานยมอยางใดอยางหนง ซงมกใชคาวา ทศนคตและคานยมทจะนาไปสการกระทาปฏกรยาหรอพฤตกรรม โดยททศนคตและคานยมนเปนผล ของลกษณะทาทางหรออปนสย (Personality Characteristics) ทสบเนองมาจากความตองการ หรอสงจงใจตางๆ (Motives) นบตงแตความตองการดานรางกายจนถงความตองการดานจตใจกบขอมลทเกบสะสมหรอประสบการณในอดต (Stored Information and Past Experience) ซงเปนสงทบคคลไดเรยนรเรองราวตางๆ ทผานไปโดยอาจจะเปนในรปของขาวสารหรอขอมลหรอแมแตการไดเคยทา หรอมประสบการณดวยตนเองและไดเกบเอาไวเปนความรเพอใชในการแยกแยะพจารณาและปฏบตตอบตอตวกระตนตางๆ มาประกอบเขาดวยกน (Engle, Kollat and Backwell, 2007: 34-55) จากเหตและผลตามทฤษฎนจงอาจสงผลใหพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรตระหนก ถงบทบาทของตนเองในดานพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวย เนองมาจากพยาบาลวชาชพทกคนยดมนในหลกจรรยาบรรณวชาชพทตองการใหการดแลผปวยใหเกดความปลอดภยสงสด เมอพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร มความตระหนกในดานพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยในระดบมาก กมแนวโนมจะมพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยในระดบมากเชนกน ซงหากพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรมความตระหนกในบทบาทหนาทของตน อยางเพยงพอจะทาใหเกดความรสกรบผดชอบ รวมแสดงความคดเหน สานกได และเหนความสาคญในบทบาทหนาทของตน และจะสงผลใหพยาบาลวชาชพแสดงพฤตกรรมตามบทบาทหนาทนน ของตนเองอยางเตมความสามารถ สอดคลองกบผลการศกษาของ เรณ รงพนธ (2553: บทคดยอ) พบวาความตระหนกมความสมพนธเชงบวกกบการปฏบตการพยาบาลเพอปองกนแผลกดทบ

การบรการดวยใจ ถกคดเลอกเขาสมการถดถอยเปนอนดบทสอง สามารถทานายพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยไดเพมขนรอยละ 4 ซงการบรการดวยใจมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร (r = .637) อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 แสดงวาการบรการดวยใจสามารถทานายพฤตกรรมการดแล ความปลอดภยผปวยไดด ทงนอาจเปนเพราะ เนองจากปจจบนเปนยคทมการแขงขนระหวางธรกจโรงพยาบาลเอกชนดวยกนคอนขางสง การจดระบบบรการและพฤตกรรมการบรการจงตองสอดคลองกบความตองการของผ มาใชบรการ ปฏบตการพยาบาลดวยทาทกระตอรอรนและเปนมตร ซงสอดคลองกบรงอรณ เกศวหงส (2549: บทคดยอ) ทพบวาพฤตกรรมบรการทเปนเลศของสมรรถนะ

135

พยาบาลวชาชพโรงพยาบาลเอกชนมองคประกอบทสาคญ คอ การทกทายผมาใชบรการทกครง การมมนษยสมพนธด พฤตกรรมบรการทสรางความประทบใจ ใหการบรการดวยทาทกระตอรอรนและเปนมตร สามารถแกไขปญหาเฉพาะหนาได โดยยดความตองการของผปวยเปนศนยกลาง มบคลกทนาเชอถอ มพฤตกรรมการแสดงออกทเหมาะสม มองโลกในแงด ควบคมอารมณไดอยางสมาเสมอ เมอผปวยอยในภาวะวกฤตพยาบาลตองสามารถปองกน แกไขไดทนทวงท เนองจากพยาบาลเปนบคคลแรกเสมอทตองเผชญกบภาวะวกฤตของผปวย

สาหรบตวแปรทไมสงผลตอพฤตกรรมการดแลความปลอดภยของพยาบาลวชาชพใน เครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรนน ม 2 ตวแปร ไดแก

ตวทานายดานความผกพนตอวชาชพ จากผลการศกษาในครงนพบวา ความผกพนตอวชาชพ ไมสามารถทานายพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพเครอเกษมราษฎรได ซงนาจะมสาเหตมาจากความผกพนตอวชาชพนนมความสมพนธเชอมโยงกบอายงานหรอจานวนป ทดารงอยในวชาชพ ดงนนพยาบาลวชาชพทมอายมากนาจะมความผกพนตอวชาชพมากกวาพยาบาลวชาชพทเพงสาเรจการศกษาหรอเพงเขารวมในวชาชพพยาบาล และพยาบาลวชาชพทดารงตน อยในวชาชพมาเปนเวลานานจะเกดความเคยชนกบอาการอาการแสดงของผปวย อาจทาใหเกด การละเลย หรอสงเกตอาการของผปวยเพมมากขน ซงจากสาเหตนจงสงผลใหความผกพนตอวชาชพ ไมมผลตอพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอเกษมราษฎร

แตถงอยางไรกตามเมอพจารณาจากความสมพนธระหวางตวแปรอสระดานความผกพนตอวชาชพและตวแปรตาม คอ พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ พบวา ความผกพนตอวชาชพมความสมพนธเชงบวกกบพฤตกรรมของดแลความปลอดภยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 (r = .465)

ตวทานายดานการไดรบแรงสนบสนนทางสงคม จากผลการศกษาในครงนพบวา แรงสนบสนนทางสงคมไมสามารถทานายพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพเครอเกษมราษฎรได ซงนาจะมสาเหตมาจากลกษณะการไดรบคาตอบแทนของพยาบาลวชาชพนนไดรบเปนเงนเดอน ไมวาจานวนผปวยจะมากนอยเพยงใด กไดคาตอบแทนเทาเดม ทาใหไมมผล ในการจงใจใหเกดพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยเพมมากขน ซงสาเหตนนาจะเปนสาเหต

136

สาคญสาเหตหนงทาใหแรงสนบสนนทางสงคมไมมผลตอพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพเครอเกษมราษฎร

แตถงอยางไรกตามเมอพจารณาจากความสมพนธระหวางตวแปรอสระดานการไดรบแรงสนบสนนทางสงคมและตวแปรตาม คอ พฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ พบวา การไดรบแรงสนบสนนทางสงคมมความสมพนธเชงบวกกบพฤตกรรมของดแลความปลอดภยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 (r = .414)

ขอเสนอแนะของการวจย

1. ขอเสนอแนะของการวจย

1.1 ควรสงเสรม กระตน และตดตามประเมนผลดานพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรใหคงระดบหรอมระดบเพมมากขน โดยใชกระบวนการทหลากหลายมาเปนเครองมอใหการทบทวนความร ความเขาใจ และมแนวทางดานพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพใหตรงตามมาตรฐาน นอกจากนควรมนโยบายสงเสรมใหพยาบาลวชาชพพฒนาความรและทกษะทางดานการใชเทคโนโลยและสารสนเทศทางการพยาบาล เพอพฒนาตนเองใหเปนผมความร ความเชยวชาญทางดานการประกอบวชาชพพยาบาลอยางแทจรง ควรสงเสรมใหพยาบาลวชาชพคดคนกระบวนการการทางานใหมๆ ทชวยเออประโยชนในดานการดแลความปลอดภยผปวยมากขน ซงอาจใหผลตอบแทนเปนรางวลเพอเปนแรงจงใจใหการเขารวมกจกรรม สาหรบดานผจ ดการพยาบาลและหวหนาแผนกผควบคม กากบ ตดตามประเมนผลพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพนนควรมการประชม หารอ เพอนาปญหามาวเคราะหจดออน จดแขงเพอทบทวนแนวทางการประเมนการปฏบตของพยาบาลวชาชพใหถกตอง เหมาะสม ทนสมย และตรงตามมาตรฐานแหงวชาชพพยาบาล เพอใหผปวยหรอผมาใชบรการเกดความปลอดภยทงทางดานรางกายและดานจตใจสงสด

1.2 ควรสงเสรมความตระหนกในความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรใหเพมมากขน เนองจากตวทานายนสงผลตอพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรมากทสด โดยองคกรตองใหการสนบสนนใหพยาบาลวชาชพมสวนรวมในการกาหนดแนวทางการปฏบตทเกยวของกบดานความตระหนก

137

ในการดแลความปลอดภยผปวย นอกจากนควรสงเสรมดานความรและความตระหนกในการดแล ความปลอดภยผ ปวยใหกบพยาบาลวชาชพใหมากขน ซงอาจใชวธการถายทอดโดยการเลาเรอง (Telling Story) เหตการณทไมพงประสงครนแรงทเคยไดยน หรอรบทราบมาจากแหลงขาวตางๆ เพอเปนอทาหรณใหกบพยาบาลวชาชพ เนองจากเปนเหตการณทเกดขนจรง มผลกระทบตอผปวย หรอผ ทเกยวของอยางรนแรง นอกจากนการเลาเรอง (Telling Story) ยงชวยใหสามารถจดจาเรองราวตางๆ ไดดกวาการเรยนการสอน สาหรบดานการตรวจสอบ ตดตาม ประเมนผลนน เนองจากการประเมนผลดานความตระหนกเปนสงทวดหรอตรวจสอบไดยาก อาจตองใชเวลาในการประเมนคอนขางมาก ดงนนผประเมนควรใช Trigger มาเปนตวชวยวดระดบความตระหนกในดานตางๆ เชน ตองการวดระดบความตระหนกทางดานการปองกนการตดเชอของพยาบาลวชาชพ ผประเมนควรใช Trigger เกยวกบอตราการตดเชอลดลงหรอเทาเดมมาเปนตววด เปนตน

1.3 ควรสงเสรมดานการบรการดวยใจของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรใหเพมมากขน เนองจากตวทานายนมผลตอพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพในเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร โดยองคกรควรใหการสงเสรมทางดานการใหรางวล เกยรตยศ หรอมผลตอการใหคะแนนประเมนปลายป ซงสงเหลานเปนสงทชวยกระตนใหเกดพฤตกรรมบรการ ทดได เมอพยาบาลวชาชพปฏบตจนเกดความเคยชน กจะกลายเปนนสยรกการใหบรการผปวย อยางเตมใจ โดยไมหวงอามสสนจางเปนการตอบแทน ซงอาจตองใชเวลาในการสรางพฤตกรรมบรการใหเกดความยงยน นอกจากนผตรวจสอบ ประเมนตดตามผลควรปรบปรงวธการตดตามผล ใหมการปรบเปลยน หมนเวยนวธการประเมนผลอยเสมอ เพอใหพยาบาลวชาชพผถกประเมน ไมสามารถคาดเดาไดวาประเมนเมอใด และอยางไร ซงทาใหทราบผลประเมนการปฏบตพฤตกรรมการบรการดวยใจ ของพยาบาลวชาชพเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรอยางถกตองตอไป

138

2. ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป

2.1 ควรมการศกษาปจจยดานอนๆ ทคาดวา นาจะสงผลตอพฤตกรรมการดแล ความปลอดภยผ ปวยของพยาบาลวชาชพ เชน ความเครยดจากการปฏบตงานทางการพยาบาล ความเหนอยหนายจากการปฏบตงานทางการพยาบาล ภาระงานกบผลตอบแทน ลกษณะผนา ทสงเสรมพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ เปนตน

2.2 ควรมการศกษาพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยในมมมองของผปวยหรอญาต เพอนาผลการศกษามาเปรยบเทยบคณภาพดานมาตรฐานการพยาบาลใหผปวยปลอดภยสงสด

2.3 ควรมการขยายผลการศกษาไปยงโรงพยาบาลเกษมราษฎรในเครอทกโรงพยาบาล เพอนาผลการศกษามาเปนขอมลในการพฒนาคณภาพการดแลผปวยตอไป

139

รายการอางอง

ภาษาไทย

กรมสขภาพจต สานกพฒนาสขภาพจต (2554). รายงานสขภาพคนไทย 2554. กรงเทพฯ : สานกงาน กจการโรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก, หนา 24.

กระทรวงสาธารณสข. ก กรมสนบสนนบรการ(2548). แนวทางการปฏบตบรการสขภาพสาหรบศนย

สขภาพชมชน ดานการสงเสรมสขภาพ. พมพครงท1. กรงเทพฯ: โรงพมพองคกร

สงเคราะหทหารผานศก.

. ข สถตสาธารณสข พ.ศ.2541 (2541). กรงเทพฯ: โรงพมพองคกรสงเคราะหทหารผานศก.

. ค สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข กองงานวทยาลยพยาบาล (2526). หลกการพยาบาล.

กรงเทพฯ: โรงพมพเจรญกจ.

กนกวรรณ มาลานตย (2542). "การประเมนความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลโรงพยาบาล ตารวจ . " วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาบรหารสา ธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล. กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ (2534). พจนานกรมฉบบราบณฑตยสถาน พ.ศ.2534. พมพครงท 3.

กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา ลาดพราว. กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ (2534). พจนานกรมฉบบราบณฑตยสถาน พ.ศ.2542. พมพครงท 1.

กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา ลาดพราว. กรรณการ สวรรณศกดชย (2543). "ประเมนการปฏบตการพยาบาลโรงพยาบาลชมชนในจงหวด กาญจนบร ." วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาบรหารสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล. กฤษณา โชตชน (2542). "ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคลและความยดมนผกพนตอวชาชพ กบความเตมใจในการดแลมารดาทตดเชอเอชไอว ของพยาบาลวชาชพหองคลอด โรงพยาบาลศนยและโรงพยาบาลทวไป." วทยานพนธมหาบณฑต พยาบาลศาสตร สาขาการบรหารการพยาบาล บญฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

140

กองการพยาบาล (2536). คมอปฏบตงานฝายสงเสรมสขภาพโรงพยาบาลชมชน. กรงเทพฯ: โรงพมพ

ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จากด.

กองงานวทยาลยพยาบาล (2534). การพยาบาลอนามยชมชน. พมพครงท 3. ม.ป.ท.

กองแผนงาน กระทรวงสาธารณสข คณะกรรมการระบาดวทยาแหงชาต คณะแพทยศาสตร

มหาวทยาลยธรรมศาสตรและสถาบนวจยโภชนาการ มหาวทยาลยมหดล (2534). ยทธศาสตรการสอสารเพอสงเสรมสขภาพและปองกนโรค. บรษท พ เอ

ลฟวง จากด, กรงเทพฯ.

กรณา แดงสวรรณ (2539). “การสรางแบบวดคณลกษณะของพยาบาลวชาชพ.” วทยานพนธพยาบาล

ศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารพยาบาล บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. กลวด ราชภกด (2545). “ความตระหนกและการปฏบตตนเกยวกบการประหยดพลงงานไฟฟา ของ นกศกษาในหอพกสถาบนอดมศกษา เขตกรงเทพมหานคร.” วทยานพนธปรญญาวทยา ศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาคณทหารลาดกระบง. คนงนจ สมบรณ (2539). “อทธพลของแรงสนบสนนทางสงคมและบคลกภาพทเขมแขงทมอทธพล ตอความเครยดของเจาหนาทต ารวจจราจรชนประทวน สงกดสถานตารวจนครบาล ในเขตกรงเทพมหานคร .” วทยานพนธปรญญาสงคมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา วจยประชากรและสงคม บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

จฑามาศ ปญญประ (2543). “การปฏบต งานตามบทบาทหนาทของพยาบาลวชา ชพ โรงพยาบาลชยนาท.” วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต(สาธารณสขศาสตร) สาขาวชา เอกบรหารสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

จนทน เกยรตโพธา (2542). “ความสมพนธระหวางการสอขอมล ความสามารถในการปฏบตงาน และความพงพอใจในงานตามการรบรของพยาบาลประจาการโรงพยาบาลของรฐ

กรงเทพมหานคร.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต ภาควชาพยาบาล สาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

จนทรเพญ สนตวาจา, อภญญา เพยรพจารณ และรตนาภรณ ศรวฒนชยพร (2551). แนวคดพนฐาน ทฤษฎและกระบวนการพยาบาล. พมพครงท 4, กรงเทพฯ: บรษท ธนาเพส จากด. ฉตรชย คงสข (2535). "ความพงพอใจของผรบบรการตอการใหบรการของแผนกคลงพสดฝายภตตคาร และโภชนาการภายในประเทศ บรษทการบนไทย จากด." สารนพนธปรญญารฐศาสตร มหาบณฑต สาขาบรหารรฐกจ คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

141

ชวนพศ ชวารกษ (2539). “การทางานเปนทมของบคลากรสาธารณสขในคลนกผสงอาย โรงพยาบาล

สงกดกระทรวงสาธารณสข.” วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการพยาบาล บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ชตมา เรองพรม (2539). "ความตระหนกของเกษตรกรทมตอปญหาดานสงแวดลอมทเกดจากการใช เทคโนโลยการเกษตรในหมบานมวงคา อาเภอแมรม จงหวดเชยงใหม." วทยานพนธเกษตร ศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย สถาบนเทคโนโลยการเกษตรแมโจ. ชสม ฉตรทอง (2532). "ปจจยทมอทธพลตอความตระหนกในปญหาสงแวดลอมของเจาหนาท บรหารงานพฒนาชมชน." วทยานพนธสงคมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาสงแวดลอม บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

ชยพร วชชาวธ (2517). การสอนในระดบอดมศกษา. ฝายวชาการ จฬาลงกรณมหาวทยาลย, กรงเทพฯ, หนา 21-22. ชองมาศ จกรวเชยร (2545). "ความพงพอใจในงานของพยาบาลกบความพงพอใจของผปวย

ตอการพยาบาลในแผนกอายรกรรม โรงพยาบาลพจตร ." วทยานพนธพยาบาลศาสตร

มหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ฐตนนท ป แกว (2542). "ปจจยทมอทธพลตอความยดมนผกพนตอวชาชพ : ศกษาเฉพาะกรณเจาหนาท ตารวจฝายปองกนและปราบปราม สถานตารวจนครบาล." วทยานพนธปรญญามหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ดวงกมล ศกดเลศสกล (2549). "แผนธรกจของสถานบรการสขภาพแบบองครวม คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน." วทยานพนธวทยาศาตรมหาบณฑต สาขาการจดการผลตภณฑ สขภาพ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน. ดวงใจ รตนธญญา (2533). “ความสมพนธระหวางปจจยบางประการกบการใชกระบวนการพยาบาล ในการปฏบตการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลมหาราช นครเชยงใหม.”

วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาพยาบาลสาธารณสข บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยมหดล.

ดรพน แสนศรพนธ (2537). "ความตระหนกเกยวกบพษภยของสารปองกนกาจดศตรพชของเกษตรกร สมาชกผปลกหอมหวใหญ สนปาตอง กงอาเภอแมวาง จงหวดเชยงใหม." วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต สาขาการเกษตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

142

ตรสคนธ วรยโกศล (2551). "การประเมนการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ งานการพยาบาลกมาร เวชศาสตรโรงพยาบาลศรราช." วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวทยาการ สงคมและการจดการระบบสขภาพ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

ทนงศกด ประสบกตตคณ (2534). "การประเมนคาความตระหนกในปญหาสงแวดลอมของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 3 จงหวดตราด." วทยานพนธปรญญามหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ทววรรณ กมลบตร (2540). การสรางสรรคบรการทประทบใจดวย Service minded ใหลกคาไดทกวน. พมพลกษณ, นนทบร. ทศนย ทองรกศร (2544). "ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล คณลกษณะของงาน การไดรบการ เสรมพลงอานาจในงานกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาล ชมชนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ." วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาบรหารการพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ทศนย วงศเกษมศกด (2551). "ปจจยทานายความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ สถาบน สขภาพเดกแหงชาตมหาราชน." วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยมหดล. เทยมใจ สขสภา (2541). "สภาพปญหาและแนวทางในการดาเนนการเกยวกบการเบกจายวสด ของ เทศบาลตาบลดานสาโรง." วทยานพนธการบรหารการศกษา มหาวทยาลย บรพา. ธรวรรณ รงเรอง (2550). การมหวใจใหบรการ. พมพลกษณ, นนทบร.

ธรวฒ เอกะกล (2543). ระเบยบวธวจยทางพฤตกรรมศาสตร และสงคมศาสตร. อบลราชธาน :

สถาบนราชภฏอบลราชธาน.

นงพงา ปนทองพนธ (2542). "ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล ภาวะผนา และการเสรมสรางพลง อานาจในงานของหวหนาหอผ ปวยกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาล ประจาการหนวยอภบาลผปวยหนก โรงพยาบาลของรฐ กรงเทพมหานคร." วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต สาขาบรหารการพยาบาล บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. นงลกษณ วงศถนอม (2547). “การศกษาความเหนอยหนายในการทางานของพยาบาลวชาชพในจงหวด อทยธาน .” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต วชาเอกจตวทยาการแนะแนว บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

143

นพมาศ ศรอนชต (2549). "ความสามารถในการปฏบตงาน ของเจาหนาทเวชสถต โรงพยาบาลชมชน ในประเทศไทย." วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาจตวทยาชมชน บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยศลปากร. นภารตน เสอจงพร (2544). "ปจจยทมประสทธผลในการใหบรการของพนกงานประจาสานกการ บรการโทรศพท." วทยานพนธปรญญาธรกจมหาบณฑต มหาวทยาลยศรปทม. นตยา อนกลนพนธ (2539). "ความสมพนธระหวางปจจยพนฐาน ความรสกมพลงอานาจในงาน ความพงพอใจในปจจยการทางาน กบการรบรสมรรถภาพในการปฏบตงานของพยาบาล ประจาการโรงพยาบาลชยนาท." วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา การพยาบาลผใหญ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

นพนธ คนธเสว (2528). มนษยสมพนธเพอการพฒนาสงคม. โรงพมพโอเดยนสโตร, กรงเทพ.

นพนธ สงหสมาน (2534). "การศกษาความตระหนกถงผลกระทบของวทยาศาสตรและเทคโนโลย ทมตอสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 เขตการศกษา 11." วทยานพนธ วทยาศาสตรบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. นภา คดประเสรฐ (2535). “การเปรยบเทยบคานยมทางบรการ และทางราชการของนกศกษาพยาบาล และพยาบาลทมระยะเวลาของประสบการณการปฏบตงานในคลนกแตกตางกน.”

วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต ภาควชาพยาบาลศกษา บณฑตวทยาลย

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

นนทนา นาฝน (2538). เอกลกษณของพยาบาลวชาชพ. พมพครงท 7, เทพการพมพ, สงขลา. เบญจมาศ ตฐานะ (2541). “ความสมพนธระหวางสถานการณทกอใหเกดความเครยด บคลกภาพท เขมแขง แรงสนบสนนทางสงคม และการปรบตวของพยาบาลทสาเรจการศกษาใหม ในสงกดมหาวทยาลยมหดล.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเอก การพยาบาลผใหญ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

เบญจมาศ หลอสวรรณ (2544). “ปจจยคดสรร ลกษณะสวนบคคล การรบรเกยวกบสภาวะสขภาพ และการรบรเกยวกบสภาพแวดลอมในการปฏบตงานทมผลตอความเหนอยหนายใน

การปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ: กรณศกษาพยาบาลวชาชพในหองผาตดใหญ โรงพยาบาลสงกดกรมการแพทยกระทรวงสาธารณสขในเขตกรงเทพมหานคร.”

วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

144

เบญจรตน สมเกยรต (2544). "ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล การแลกเปลยนระหวางหวหนา หอผปวยกบพยาบาลประจาการและการสนบสนนจากองคการกบการปฏบตงานตามบทบาท ของพยาบาลประจาการ โรงพยาบาลรฐกรงเทพมหานคร." วทยานพนธมหาบณฑต พยาบาล ศาสตร การบรหารการพยาบาล บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ประกายดาว ดารงพนธ (2546). “ความสมพนธระหวางความพงพอใจในงาน ความเครยดในงาน ภม หลงกบความสามารถในการปฏบต งานของหวหนาหอผ ปวยโรงพยาบาลของรฐ กรงเทพมหานคร.” วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหาร การพยาบาล บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ประคอง กรรณสตร (2542). สถตเพอการวจยทางพฤตกรรมศาสตร. กรงเทพมหานคร: พมพลกษณ,

กรงเทพฯ,.

ประทม ตวงศร (2546). “ปจจยทมอทธพลตอการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลชมชน

จงหวดเพชรบร.” วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาจตวทยาชมชน

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

ประพณ วฒนกจ (2548). กลยทธการสรางเสรมสขภาพด. กรงเทพฯ : โรงพมพเฟองฟา. ประไพ อรยประยร (2546). "ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล ความเขมแขงอดทนการสอนงาน กบการปฏบตงานของพยาบาลประจาการ โรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐ ." วทยานพนธ มหาบณฑตพยาบาลศาสตร สาขาการบรหารการพยาบาล บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณ มหาวทยาลย.

ประภาเพญ สวรรณ (2526). ทศนคตการวดและการเปลยนแปลงพฤตกรรมอนามย . พมพลกษณ,

กรงเทพมหานคร : พระพธนา. ประเวศ วะส (2542). บนเสนทางใหม การสงเสรมสขภาพ อภวฒนชวต และสงคม. กรงเทพฯ: สานก

พมพหมอชาวบาน.

ประสาท อสรปรดา (2523). ประสทธภาพการใชมนษยสมพนธในการบรหาร. บพชการพมพ, กรงเทพฯ.

ปรชาต ตนตวฒน (2538). “การศกษาปจจยสวนบคคลกบความพงพอใจในการทางานท เกยวของกบ

ความตงใจทจะลาออกจากงาน ของพยาบาลประจาการในกรงเทพมหานคร สงกดกรมการแพทยกระทรวงสาธารณสข .” ปรญญานพนธ วทยาศาสตรมหาบณฑต

(พฤตกรรมศาสตร) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

145

ปรนดา วรภมร (2548). "ปจจยทานายการปฏบตงานของพยาบาลประจาการโรงพยาบาลสงกดสานก การแพทย กรงเทพมหานคร." วทยานพนธมหาบณฑตพยาบาลศาสตร บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ปรยาพร วงศอนตรโรจน (2553). จตวทยาการบรหารงานบคคล. พมพลกษณ, กรงเทพฯ : ศนยสอเสรม กรงเทพฯ.

ปรางคทพย อจะรตน (2541). การบรหารทางการพยาบาล. กรงเทพฯ : บรษท บญศรการพมพ จากด.

ปารชาต สนธชย (2540). “วสยทศนผนาทางการศกษาพยาบาล: ศกษากรณ รศ.ดร.วเชยร ทวลาภ.”

วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาลศกษา บณฑตวทยาลย

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ปารชาต สขสวสดพร (2543). “ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล คานยมทางสขภาพ และ

สภาพแวดลอมในสถาบนกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของนกศกษาพยาบาล

สถาบนการศกษาพยาบาล เขตกรงเทพมหานคร.” วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหา บณฑต สาขาวชาการพยาบาล บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เปรมทพย เตยทวเกยรต (2544). “ความร เจตคต คานยม ความเชอและการรบร กบพฤตกรรมสขภาพ ของประชาชนในชมชนแออด เขตบางรก กรงเทพมหานคร .” วทยานพนธมหาบณฑต แพทยศาสตร (เวชศาสตรชมชน) บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. เปรมฤด ปองมงคล (2546). "ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล ความผกพนในวชาชพ การมแหลง ประโยชนทางสงคม กบความสาเรจในวชาชพของพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลรฐ กรงเทพมหานคร." วทยานพนธมหาบณฑต พยาบาลศาสตร สาขาการบรหารการพยาบาล บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ปตพงษ เกษสมบรณ และอนพงศ สจรยากล (2543). นโยบายสาธารณะเพอสขภาพ. สถาบน

วจยระบบสาธารณสข นนทบร.

ปทมา กาญจนวงษ (2536). “การรบรปญหาสขภาพและการดแลตนเองของเยาวชนททางานในโรงงาน

อตสาหกรรม.” วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย

มหดล.

ผดงชาต สวรรณวงศ และไพฑรณ สนรารตน (2542). ทศทางการปฏรปอดมศกษาของโลก ในศตวรรษ ท 21. ท พ ปรนท กรงเทพมหานคร.

146

พรจกร มณนาค (2545). “ปจจยทมผลตอคณภาพชวตการทางานของพยาบาลวชาชพในโรงพยาบาล

มหาราชนครเชยงใหม.” วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาบรหาร

การพยาบาล บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. พงษเทพ สนตพนธ (2546). “ประสทธผลการดาเนนงานสงเสรมสขภาพของสถานอนามย

ในจงหวดอางทอง.” วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาบรหารสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล. พนารตน วศวเทพนมตร (2539). "สมรรถนะทพงประสงคของบณฑตทางพยาบาลศาสตร ใน พ.ศ.2544 - 2549." จฬาลงกรณมหาวทยาลย. พรรณราย ทรพยะประภา (2529). การสอนกจกรรมแนะแนวดวยกระบวนการกลม. ช รงเรองสาสน

การพมพ กรงเทพฯ. พรรณ ฉนประดบ (2538). "ความสมพนธระหวางความรสกมคณคาในตนเอง การสนบสนนทางสงคม กบพฤตกรรมเผชญความเครยดในหญงตงครรภ ทมภาวะเสยง." วทยานพนธพยาบาลศาสตร มหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล. พวงทพย ชยพบาลสฤษด (2546). การสรางมาตรฐานการปฏบตการพยาบาลผปวยโรคมะเรงเตานม. จฬาลงกรณมหาวทยาลย. พวงรตน ทวรตน (2536). ว ธว จยทางสงคมศาสตรและพฤตกรรมศาสตร . กรงเทพฯ :

บรษทฟรงเกอรปรนแอนดมเดย จากด.

พวงรตน บญญานรกษ (2535). ความสานกรบผดชอบตอการประกอบวชาชพการพยาบาล. ในเอกสาร

การสอนชดวชา ประเดนและแนวโนมทางการพยาบาล,783-786. กรงเทพฯ: กงจนทร

การพมพ.

พสมย จนทรวมล (2541). นยามศพทการสงเสรมสขภาพ ฉบบปรบปรง พ.ศ.2541. กรงเทพมหานคร:

ม.ป.ท.

เพชรตน ตงตระกลพงศ (2546). “ปจจยทสนบสนนพฤตกรรมของสามในการสงเสรมสขภาพภรรยา ขณะตงครรภ ในเขตจงหวดประจวบค รขนธ .” วทยานพนธปรญาศลปศาสตร

มหาบณฑต สาขาจตวทยาชมชน ภาควชาจตวทยาและการแนะแนว บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

147

เพญจนทร ธาตไพบลย (2546). “ความสมพนธระหวางปจจยบางประการกบความสามารถในการ ปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ ในโรงพยาบาลชมชนจงหวดภาคใต ประเทศไทย .” วทยานพนธ วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาพยาบาลสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล. ไพวรรณ ธรรมวฐาน (2544). การตลาดเชงสงคมในงานพฤตกรมสขภาพ. ในกองสขศกษาสานกงาน ปลดกระทรวงสาธารณสข แนวคด ทฤษฎ และการนาไปใชในการดาเนนงานสขศกษาและ พฒนาพฤตกรรมสขภาพ, 155-165.นนทบร :โรงพมพกองสขศกษา. ไพรพนา ศรเสน (2544). "ความคาดหวงของผรบบรการตอคณภาพบรการในงานผปวยนอก โรงพยาบาลศรราช." วทยานพนธคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล. พชรภรณ เคยนยม (2545). “ปจจยทมความสมพนธกบความพรอมของครอนามยโรงเรยน ในงาน ปองกนควบคมโรคไขเลอดออกในโรงเรยนประถมศกษา.” วทยานพนธสาธารณสขศาสตร มหาบณฑต สาขาวทยาการระบาด บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล. ฟารดา อบราฮม (2536). สาระแหงวชาชพการพยาบาล. กรงเทพฯ: บรษทสามเจรญพาณชย จากด.

ภทรา เลกวจตรธาดา (2539). การประยกตใชกระบวนการพยาบาลในการสอนสขศกษา. วารสาร

การศกษาพยาบาล : หนา 35-40.

มณฑา โมฬ (2542). “พฤตกรรมการบรโภคยาในครวเรอน จงหวดชมพร.” วทยานพนธวทยาศาสตร

มหาบณฑต (สาธารณสขศาสตร) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

มรกต คงสมบญ (2546). "ความพงพอใจของผโดยสารการบนไทยตอการบรการของแผนกสอบถาม และรบรองทนง : ศกษาเฉพาะกรณ สานกงานใหญ." ปรญญาบรหารธรกจมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยรงสต. มรกต ลมวฒนา (2541). แนวทางการพฒนาตนเองของพยาบาลในยคโลกาภวฒน . วารสารคณะ

พยาบาลศาสตร มหาวทยาลยบรพา ปท 6 ฉบบท 1 ม.ค.-เม.ย. มหาวทยาลยบรพา ชลบร. มณรตน แสงเดอน (2542). "ประเมนการปฏบตงานตามบทบาทของพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลชมชน จงหวดนครปฐม." วทยานพนธสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต สาขาบรหารการพยาบาล บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล. มนส สวรรณ (2532). ระเบยบวธวจยทางภมศาสตร. กรงเทพฯ :โอเดยนสโตร.

มยรา กาญจนางก ร และคณะ (2527). มโนมตและกระบวนการพยาบาล . กรง เทพฯ :

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

148

มยเรศ ฮาดวเศษ (2543). “สขภาพจตและความพงพอใจในการทางานของบคลากรพยาบาล โรงพยาบาล

กรงเทพ กรงเทพมหานคร.” วทยานพนธการศกษามหาบณฑต (สขศกษา) บณฑต

วทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ยงยทธ ธนกกล (2546). "ความสามารถในการปฏบตงานสาธารณสขมลฐานของอาสาสมคร สาธารณสขเขตชนบท จงหวดสมทรสงคราม." วารสารสาธารณสขมลฐาน ภาคกลาง.

ยพน องสโรจน (2551). "ปจจยสวนบคคลความเปนอสระในการปฏบตงาน การไดรบการเสรมสราง พลงอานาจในงาน โรงพยาบาลเอกชน กรงเทพมหานคร." วทยานพนธพยาบาลศาตร มหาบณฑต สาขาบรหารการพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ยวดา สงหเมธา (2541). "ปจจยทางจตสงคมทเกยวกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพเพอการปองกน โรคเบาหวานของบคลากร ในโรงพยาบาลเทพธารนทร ." วทยานพนธพยาบาลศาสตร

มหาบณฑต พยาบาลสาธารณสข ภาควชาสาธารณสขศาสตร บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยมหดล.

ราชน พมพา (2544). "ความร ความตระหนก และการปฏบตงานดานสงแวดลอมของเจาหนาท สาธารณสขระดบตาบล จงหวดนครปฐม." วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต พยาบาล สาธารณสข ภาควชาสาธารณสขศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

เรณ รงพนธ (2553). "ความตระหนกและการปฏบตของพยาบาลในการปองกนแผลกดทบ สาหรบ ผปวยทเขารบการรกษาในโรงพยาบาล ." วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต (สาขาการพยาบาลผใหญ) บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยสงขลานครนทร.

รงอรณ เกศวหงส (2549). "พฤตกรรมการปองกนอนตรายของและอนามยของพนกงานในอตาสากรรม ผลตเบยร : ศกษากรณเบยรไทย." วทยานพนธ พฒนาแรงงานและสวสดการมหาบณฑต คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร. รชน โกศลวฒน (2543). "การประเมนการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลสวรรค ประชารกษ จงหวดนครสวรรค ." วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาการบรหาร สาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล. ลขต กาญจนาภรณ (2525). พนฐานพฤตกรรมมนษย. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศลปากร.

149

เลศมณฑนฉตร อครวาทน และคณะ (2554). "พฤตกรรมสขภาพของผปวยโรคเบาหวาน: กรณศกษา ผปวย ตาบลมวงงาม อาเภอเสาไห จงหวดสระบร." ครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการ สงเสรมสขภาพ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ จงหวดปทมธาน. ลดดาวลย ศรธญรตน (2439). “บรการทางสงคมวฒนธรรมทกาหนดการมสวนรวมในการสงเสม สขภาพระดบครอบครวและชมชน.” วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการ สงเสรมสขภาพ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. วรรณพร พงวร (2551). "แรงจงใจทมความสมพนธกบการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ ในศนย สขภาพชมชน จงหวดสกลนคร ." วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาบรหารงาน สาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน. วนดา ลวนานนทชย (2534). "รายงานผลการวจย เรอง การวเคราะหและออกแบบระบบ

สารสนเทศการบรหาร." กองพสด มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. วฑรย สมาโชคด (2543). SMEs : เสาหลกของอตสาหกรรมกชาต. พมพครงท 3, กรงเทพฯ : สมาคม สงเสรมเทคโนโลย. วไล พวรกษา (2541). "ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคลและปจจยดานการปฏบตงาน กบความ เหนอยหนายของพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลทวไป สงกดกระทรวงสาธารณสข ." วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมาหวทยาลย. วลภา ฐานกาณจน (2540). "ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคลกบความพงพอใจในงาน

ความผกพนตอองคกร และความผกพนตอวชาชพ ของพยาบาลวชาชพโรงพยาบาล

สงขลานครนทร." วทยานพนธหลกสตรพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาการพยาบาล แมและเดก บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล. ศรวรรณ มบญ (2539). "ศกษาความตระหนกตอสทธผปวยพยาบาล การปฏบตการพยาบาลทเปน

การเคารพสทธผปวยและการรบรของผปวยตอปฏบตการพยาบาล." วทยานพนธหลกสตร พยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาบรหารการพยาบาล บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

ศรสดา รศมพงษ (2537). การปรบพฤตกรรมใหเหมาะสมตามลกษณะงาน. กรงเทพมหานคร : ศรยอด การพมพ. ศรณย ดารสข และ ถวล ธาราโภชน (2540). การปรบตวและบคลกภาพ : จตวทยาเพอการศกษาและ ชวต. กรงเทพฯ : โรงพมพทพยวสทธ.

150

ศรวรรณ หมอมพอนช (2546). ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล การเหนคณคาในตนเอง การสนบสนนทางสงคม กบภาวะผนาทเปนแบบอยางของหวหนาหอผปวย โรงพยาบาล ศนย. วารสารพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ปท 15, ฉบบท 2,

พฤษภาคม - สงหาคม 2546, หนา 20-30.

ศรวรรณ เสรรตน และคณะ (2545). องคการและการจดการ. กรงเทพฯ : โรงพมพธรรมสาร. ศภวลย สวรรณสทธ (2539). จากพยาบาลขางเตยงสนกสรางสขภาพ. วารสารการพฒนาทรพยากร

มนษยดานสขภาพ. กรงเทพฯ. สถาบนพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล (2544). บนเสนทางแหงการเรยนรในกระแสปฏรประบบ สขภาพ. การประชม National Forum on Hospital Accreditation ครงท 2. สภาการพยาบาล (2545). แนวทางการสงเสรมการปฏบตการพยาบาลตามจรรยาบรรณวชาชพ . กรงเทพมหานคร. ศรยอดการพมพ.

สมโภชน เอยมสภาษต (2526). การปรบพฤตกรรม. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สดด งามภพนธ (2452). จตวทยาการปกครองชนเรยน. กรงเทพมหานคร: ไทยวฒนาพานช. สชาดา ศรลน (2540). "ความตระหนกถงผลกระทบของวทยาศาสตรและเทคโนโลยทมตอ สงแวดลอม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 กลมโรงเรยนกรมสามญศกษา ในเขตกรงเทพมหานคร ก ล ม ท 5. " ว ท ย า น พ น ธ ป ร ญญ า ศ ล ปศ า ส ต ร มห า บณ ฑ ต บณ ฑ ต ว ท ย า ล ย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. สพชญา ทองแท (2546). "ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการปฏบตงานใหบรการสขภาพ แก ประชาชนของเจาหนาทศนยสขภาพชมชนจงหวดสระบร ." วทยานพนธ วท.ม. (สขศกษา)

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. สรพล พยอมแยม (2545). จตวทยาอตสาหกรรม. กรงเทพฯ : ศนยหนงสอจฬาลงกรณมหาวทยาลย. สรางค ดเหลอ (2544). "ความสมพนธระหวางปจจยภมหลง ลกษณะทางจต การปฏบตทางพทธ การสนบสนนทางสงคม กบพฤตกรรมการพยาบาล ของพยาบาลวชาชพในโรงพยาบาล

ภมพลอดลยเดช." ปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาพฒนาสงคม โครงการสหวทยาการ ระดบบณฑตศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สภทศร พรสรตน (2543). "ความตระหนกตอพษของสารเคมปองกนกาจดศตรขาว ของเกษตรกร

อาเภอเมอง จงหวดสพรรณบร." ปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต (เกษตรศาสตร) สาขา สงเสรมการเกษตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

151

สลกษณ มชทรพย (2539). การบรหารงานบคลากรทางการพยาบาล. กรงเทพฯ : ศภวนชการพมพ. สตน หตถรตน (2548). กรงเทพฯ : นอนไมหลบ. พมพลกษณการพมพ. สมพนธ บณฑตเสน (2551). "แรงจงใจของนกโภชนาการในโรงพยาบาลระดบจงหวดทปฏบตงาน

ตามมาตรฐาน งานโภชนาการ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ." สาธารณสขศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน. เสนห พบพาน (2528). "ปจจยทมผลตอความตระหนกเกยวกบปญหาสงแวดลอมของประชาชนอาเภอ นครหลวง : ศกษากรณกจการอตสาหกรรม ในเขตเกษตรกรรม." ปรญญาวทยาศาสตร มหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล. เสาวลกษณ ศรบญเรอง (2542). "ความตระหนกถงผลกระทบของวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ตอสงแวดลอมของครวทยาศาสตรระดบมธยมศกษาตอนปลาย เขตการศกษา 9." วทยานพนธ (กศ.ม. วทยาศาสตรศกษา) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม.

หทยา มทยาท (2541). "ปจจยสวนบคคล ปจจยในการทางานและปจจยทางจตทเกยวของกบ

ความเหนอยหนายของพยาบาลวชาชพประจาการในโรงพยาบาลศนยภาคตะวนออก."

ปรญญานพนธ กศ.ม. สาขาบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

อนวฒน ศภชตกล, งามจตต จนทรสาธต (2541). นโยบายสาธารณะเพอสขภาพ. ในเอกสาร

ประกอบการประชมวชาการสถาบนวจยระบบสาธารสข ครงท 2 เรองสงเสรม

สขภาพ:บทบาทใหมแหงยคของทกคน; 6-8 พฤษภาคม 2541 ณ โรงแรมโบเบ

ทาวเวอร.กรงเทพมหานคร:ดไซร.

อนวฒน ศภชตกล (2541). สขภาพของโลก ค.ศ.2000. สถาบนวจยระบบสาธารณสข, กรกฎาคม.

อภรด จนทรพมานสข (2548). "ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการใหบรการทางสขภาพ ตามมาตรฐานการพยาบาลของบคลากรทางการพยาบาล กลมงานผปวยนอก ในโรงพยาบาล สงกดสานกการแพทยกรงเทพมหานคร." วทยานพนธ วท .ม. (สขศกษา). กรงเทพฯ:

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

อรพรรณ ลอบญธวชชย (2543). การตดตอสอสารในการปฏบตการพยาบาล. ภาควชาการบรหาร

การพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม. อรณ รกธรรม (2524). การพฒนาองคการ : การสรางและพฒนาการทางานเปนทม . พมพครงท 2, กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

152

อาศยา โชตพานช (2549). การบรการทด. กรงเทพมหานคร : โอเดยนสโตร. อารญา ดานผาทอง (2549). "การรบรการใหบรการพยาบาลอยางเอออาทรของพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลระดบจงหวด." วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาการบรหารการพยาบาล บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยนเรศวร.

อสรย เหลองวลย (2545). "ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคลกบพฤตกรรมความเปนวชาชพ

ของพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลศนย." วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาบรหาร

การพยาบาล บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เออน วเศษชาต (2534). "การศกษาความตระหนกถงผลกระทบของวทยาศาสตรและเทคโนโลยทมตอ สงแวดลอมของครวทยาศาสตร กรมสามญศกษา เขตการศกษา 10.” วทยานพนธ ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาศกษาศาสตร-การสอน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

องคณา โกสยสวสด (2532). "ความผกพนกบสถาบนและความพงพอใจในงาน ของอาจารย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ." วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

อาภา ทองประเสรฐ (2547). “การศกษาการเปลยนแปลงพฤตกรรมสขภาพดานการบรโภคอาหาร และการออกกาลงกาย ของผเขารวมโครงการสงเสรมสขภาพ ตาบลแมสา อาเภอแมรม

จงหวดเชยงใหม.” วทยานพนธปรญญาคหกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาพฒนา ครอบครวและสงคม บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

153

ภาษาองกฤษ

Benner P (1984). From novice to expert: Excellence and power in clinical nursing practice.

California : Addison- Wesley.

Best, John W (1981). "Resherch in Education." New Jersey :Humna, Ptess.

Blau, G.J. "Conceptualizing How Job Involvement and Organizational Commitment Affect Turnover

and Absenteeism." The Academy of Management Review.

Carson, K., & Bedeinan, A. (1984). Career Commitment: Construction of a measure and examination

of its psychometric properties. Journal of Vocational Behavior.

Claire, C., & Ryder, E. (2009). Compassion and Caring in Nursing. New York : Radcliffe

Publication.

Drafke, Micheal W (2002). The Human Side of Organization. Newjery, Pearson Education, Inc.

Eagle, D. T. Kollat, and R. D. Blackwell (2007). EKB Model of Consumer Behavior : Dryden Pr.

Eysenck, J., Arnold, W., and Meili, R (1972). Encyclopedia of Psychology. London : Search Press

Limited.

Fawzy FI, Pasnau RO (1999). Acquired immune deficiency syndrome (AIDS) and consultation

liaison psychiatry. Gen Hosp infection and AIDS : what have we learned Br J

Psychiatry ; pp 64.

Kelly, L.Y (1999). Dimensions of professional nursing. 8th ed New York: MaGraw Hill, Joel.

Orem D.E. (1991) Nursing : concept of practices. 6th ed., St. Louis MO : Mosb.

Pate, Wittenborn, D, Jeschke, J. (1995). Characteristics of exotic ants in North America. ·

Wittman, SE. Quinn, J.F (2009). Transpersonal Human Caring and Healing. In Doseey, B.M., & Keegan, L.

(Eds.), Holistic nursing: A hand book for practice. Sudbury, Mass. : Jones and Bartlett

Publishers.

Rogers, Carl R (1974). The Psychology of Adolescence. New York: Harper and Row.

154

Roy, C (1999). The Roy Adaptation Model. Stamford: Appleton & Lange.

Schermerhorn et.al. (1991) Managing Organization Behavior. 4th ed. New York : John Willey and

Sons; pp 345.

Sitzman, K (2002). "Interbeing and Mindfulness : A bridge to understanding Jean Watson’s Theory

of Human Caring." Nursing Education Perspective. Watson J (1985). "The philosophy and science of caring." Boulder, University Press of Colorado.

Watson J (2008). "Nursing : Pain Management." Boulder, Cololado : University Press of Colorado.

155

ภาคผนวก

156

ภาคผนวก ก

แบบสอบถามทใชในการวจย

157

แบบสอบถาม เรองพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ

คาอธบายประกอบแบบสอบถาม แบบสอบถามนจดทาขนเพอศกษาพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ ซงเปนสวนหนงของวทยานพนธ หลกสตรศลปศาสตร มหาบญฑต สาขาจตวทยาชมชน ภาควชาจตวทยาและการแนะแนว บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร แบบสอบถามฉบบน แบงออกเปน 6 สวน ประกอบดวย สวนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม สวนท 2 แบบสอบถามพฤตกรรมการดแลความปลอดภยของผปวย สวนท 3 แบบสอบถามเกยวกบความตระหนกในดานความปลอดภยของผปวย สวนท 4 แบบสอบถามดานการบรการดวยใจ สวนท 5 แบบสอบถามความผกพนตอวชาชพ สวนท 6 แบบสอบถามการไดรบแรงสนบสนนทางสงคม โปรดอานคาอธบายโดยละเอยดกอนตอบแบบสอบถาม และโปรดตอบคาถามใหครบทกขอ โดยแสดงความคดเหนทตรงกบความเปนจรงมากทสด เพอความสมบรณของการวจย และผลประโยชนทจะนาผลการวจยไปใชในการพฒนาการใหบรการแกผปวยตอไป ขอมลจากคาตอบของทานนน ผวจยจะเกบเปนความลบ นาไปวเคราะหในภาพรวม และใช ประโยชนเพอการทาวทยานพนธเทานน จงหวงเปนอยางยงวาจะไดรบความรวมมอจากทาน และขอขอบพระคณพยาบาลวชาชพทกทานทใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถามมา ณ โอกาสน นางสาวณฐชยา วฒมาปกรณ นกศกษาปรญญาโท สาขาจตวทยาชมชน ภาควชาจตวทยาและการแนะแนว บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

158

แบบสอบถาม เรองพฤตกรรมการดแลความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพ

สวนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม คาอธบาย โปรดทาเครองหมาย ลงในชอง ( ) ตามความเปนจรง สาหรบผวจย

1. ปจจบนทานอาย (กรณเศษของอายเกน 6 เดอนใหคดเปน 1 ป) ( ) 21-26 ป ( ) 27-32 ป ...............A1 ( ) 33-38 ป ( ) ตงแต 39 ปขนไป

2. ระดบการศกษาสงสดของทาน ( ) ปรญญาตร ( ) ประกาศนยบตรการพยาบาลเฉพาะทางหรอประกาศนยบตร ...............A2 วชาชพการพยาบาลและผดงครรภชนหนง ( ) ปรญญาโทขนไป

3. ประสบการณในปฏบตงานในฐานะพยาบาลวชาชพของทาน (กรณเศษของประสบการณปฏบตงานเกน 6 เดอนใหคดเปน 1 ป)

( ) นอยกวาหรอเทากบ 5 ป ...............A3 ( ) 6-10 ป ( ) ตงแต 11 ปขนไป

4. แผนกททานปฏบตงานปจจบน ( ) ผปวยนอก ...............A4 ( ) ผปวยใน ( ) ผปวยเฉพาะทาง

5. ทานเคยมประสบการณการอบรมเรองการดแลความปลอดภยของผปวย ( ) เคยไดรบการฝกอบรม ...............A5 ( ) ไมเคยไดรบการฝกอบรม

159

สวนท 2 แบบสอบถามพฤตกรรมการดแลความปลอดภยของผปวย คาอธบาย แบบสอบถามตอไปนสอบถามเกยวกบพฤตกรรมการดแลความปลอดภยของผปวยของทาน โปรดทาเครองหมาย ลงในชองททานเหนวาตรงกบพฤตกรรมการปฏบตของทานมากทสดตามความเปนจรง โดยคาตอบม 5 ตวเลอก ดงน ปฏบตมากทสด หมายถง ผตอบแบบสอบถามปฏบตกจกรรมตามขอ คาถามนนประจา สมาเสมอ ปฏบตมาก หมายถง ผตอบแบบสอบถามปฏบตกจกรรมตามขอ คาถามนนเกอบทกครง ปฏบตปานกลาง หมายถง ผตอบแบบสอบถามปฏบตกจกรรมตามขอ คาถามนนเปนบางครง ปฏบตนอย หมายถง ผตอบแบบสอบถามปฏบตกจกรรมตามขอ คาถามนนนานๆ ครง ปฏบตนอยทสด หมายถง ผตอบแบบสอบถามปฏบตกจกรรมตามขอ คาถามนนนอยทสดหรอไมเคยปฏบต

ขอ ทานปฏบตอยางไรในการดแลใหผปวย

ปลอดภย

ทานปฏบต สาหรบผวจย

มากทสด มาก ปาน

กลาง นอย นอยทสด

การดแลใหผปวยปลอดภยทางดานรางกาย 1 ทานวดสญญาณชพ (อณหภม, ชพจร, การ

หายใจ และความดนโลหต) ของผปวยทก 4 ชวโมง

........B1

2 เมอผ ปวยมอาการทรดลงจากเดมทานรายงานแพทยหรอหวหนาเวรทราบทนท

........B2

3 ทานสอบถามชอ-สกลจากผปวย และทวนสอบกอนการใหยา

........B3

160

ขอ ทานปฏบตอยางไรในการดแลใหผปวย

ปลอดภย

ทานปฏบต สาหรบผวจย

มากทสด มาก ปาน

กลาง นอย นอยทสด

4 หากพบวาผปวยแพยาหรออาหาร ทานจะทาการบนทกขอมลลงในแบบบนทกทางการพยาบาล (Nurse’s Note) และรายงานใหแพทย/และผทเกยวของทราบ

........B4

5 ทานตรวจเยยมประเมนสภาพรางกายของผปวย เพอวางแผนการปฏบตงาน

........B5

6 ทานตรวจเยยมประเมนสภาพรางกายของผ ปวยกอนลงเวร เพอสงขอมลใหทมพยาบาลชวงตอไปทราบ

........B6

7 ทานสงเกตและบนทกอาการเปลยนแปลงทางกายของผปวยหลงจากใหการพยาบาลลงในแบบบนท ก ท า ง ก า รพยาบา ล (Nurse’s Note)

........B7

8 ทานดแลรกษาความสะอาดของผปวยโดยการเชดตวหรออาบนา อยางนอยวนละ 2 ครง

........B8

9 ทานดแลใหผปวยบวนปาก หรอแปรงฟน อยางนอยวนละ 2 ครง

........B9

10 กอนใหการพยาบาลทกครงทานสอบถามชอ-สกลจากผปวย

........B10

11 ทานประเมนภาวะโภชนาการทางกายของผปวยโดยการดแลใหผปวยชงนาหนก

........B11

12 ทานลางมอใหสะอาดกอนใหการพยาบาลผปวย

........B12

161

ขอ ทานปฏบตอยางไรในการดแลใหผปวย

ปลอดภย

ทานปฏบต สาหรบผวจย

มากทสด มาก ปาน

กลาง นอย นอยทสด

13 ทานดแลใหผปวยรบประทานอาหารครบ 5 หม

........B13

14 ทานลางมอใหสะอาดหลงใหการพยาบาลผปวย

........B14

15 ทานบอกแนวทางการปฏบตตวแกผปวยและญาตเมอผปวยกลบไปพกรกษาตวทบาน

........B15

การดแลใหผปวยปลอดภยทางดานจตใจ 16 ทานตรวจเยยมประเมนสภาพจตใจของ

ผปวย เพอวางแผนการพยาบาล

........B16 17 ทานตรวจเยยมประเมนสภาพจตใจของ

ผ ปวยกอนลงเวร เพอสงขอมลใหทมพยาบาลชวงตอไปทราบ

........B17

18 ทานสอบถามความรสกอดอด หรอความวตกกงวลของผปวยเกยวกบภาวะความเจบปวยทผปวยกาลงประสบ

........B18

19 ท าน เ ป ดโอก าสใหผ ป ว ยไดร ะบา ย

ความรสกวตกกงวลทอยในจตใจ

........B19 20 ท า น ใ ห ข อ ม ล ด า น แ น ว ท า ง ก า ร

รกษาพยาบาลทกดาน และเปดโอกาสใหผ ป ว ย เ ล อ ก ตด ส น ใ จ แน วท า งก า รรกษาพยาบาลดวยตนเอง

........B20

21 ทานไมชอบดแลผปวยทเปนโรคตดเชอ

........B21

162

ขอ ทานปฏบตอยางไรในการดแลใหผปวย

ปลอดภย

ทานปฏบต สาหรบผวจย

มากทสด มาก ปาน

กลาง นอย นอยทสด

22 เมอผปวยมภาวะทอแท สนหวง ทานใหกาลงใจผปวยโดยการแสดงออกทางคาพด สหนา สายตา หรอการสมผสแกผปวย

........B22

23 ทานระมดระวงค าพดของท าน เพอปองกนการกระทบกระเทอนจตใจของผปวย

........B23

24 ทานมสมพนธภาพทดกบผปวย ........B24 25 ทานใหกาลงใจแกผปวยและญาตทกาลง

เผชญภาวะความเจบปวยอยางรนแรง

........B25 26 ทานรบฟงคาพด ความอดอนตนใจของ

ผปวย

........B26 27 ผปวยทเจาอารมณ หงดหงด ทานจะใช

อารมณโตตอบเชนกน

........B27 28 ทานแนะนาใหญาตแสดงความรก ความ

หวงใยกบผปวย โดยแสดงออกดวยการใชคาพดและการกระทา เชน จบมอ โอบกอด

........B28

29 ทานเปดโอกาสใหผ ปวยไดชวยเหลอตนเอง เพอสรางความมนใจวาผ ปวยสามารถดแลตนเองได

........B29

30 ทานใหความมนใจวาจะมคนคอยดแลเปนเพอนในยามทผปวยชวยเหลอตนเองไมได

........B30

31 ขณะพดคยกบผปวยทานสงเกตอารมณ ความรสกของผปวย

........B31

32 ขณะใหการพยาบาลทานปดมานทกครง ........B32

163

สวนท 3 แบบสอบถามเกยวกบความตระหนกในดานความปลอดภยของผปวย คาอธบาย แบบสอบถามตอไปนสอบถามเกยวกบความรสกตระหนกในดานการดแลความปลอดภยของผปวยของทาน โปรดทาเครองหมาย ลงในชองททานเหนวาตรงกบความรสกของทานมากทสดตามความเปนจรง โดยคาตอบม 5 ตวเลอก ดงน

มากทสด หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงตามขอคาถามนนมากทสด มาก หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงตามขอคาถามนนมาก ปานกลาง หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงตามขอคาถามนนปานกลาง นอย หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงตามขอคาถามนนนอย นอยทสด หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงตามขอคาถามนนนอยทสด

ขอ ทานมความรสกตระหนกอยางไร ในการดแลผปวยใหปลอดภย

ทานเหนดวย สาหรบผวจย มาก

ทสด มาก ปานกลาง นอย นอย

ทสด ทางดานรางกาย 1 ทานมความเหนวาผปวยทกรายตองการความ

ปลอดภยทางดานการรกษาพยาบาล

........C1 2 ทานสานกอยเสมอวาผปวยควรไดรบการ

ปฏบตตามมาตรฐานทางการพยาบาล

........C2 3 ทานคานงถงความปลอดภยของผปวยกอน

การปฏบตการพยาบาลทกครง

........C3 4 ทานไมคานงถงภาวะโภชนาการของผปวย

........C4 5 ทานคดวาการปฏบตการพยาบาลทตรงตาม

มาตรฐานจะสงผลใหอาการของผปวยดขน

........C5 6 ทานคานงถงการลดภาวะแทรกซอนทอาจเกด

ขนกบผปวย

........C6

164

ขอ ทานมความรสกตระหนกอยางไร ในการดแลผปวยใหปลอดภย

ทานเหนดวย สาหรบผวจย มาก

ทสด มาก ปานกลาง นอย นอย

ทสด 7 ทานคดวาผปวยไมจาเปนตองทราบขอมล

ดานการปฏบตตนขณะอยโรงพยาบาล เ นองจาก มพยาบาลวชา ชพใหการดแลตลอดเวลา

........C7

8 ทานคานงถงการปองกนการแพรกระจายเชอจากผปวยไปสบคคลอน

........C8

9 ทานมความเหนวาตองลางมอกอนและหลงใหพยาบาลผปวยทกครง

........C9

10 ทานคานงถงการสอบถามชอ-สกลของผปวยกอนใหการพยาบาลทกครง

........C10

11 ทานคดวาผ ปวยไมจา เปนตองไดรบการประเมนอาการในระหวางเวร

........C11

12 ทานเหนวาควรใหความสาคญเกยวกบความสะอาดทางดานรางกายของผปวย

........C12

13 ทานคดวาการวดสญญาณชพ (อณหภม , ชพจร , การหายใจ และความดนโลหต ) อยางถกตองมความสาคญเปนอยางยง

........C13

14 ทานระ ลกอย เสมอวาอาการของผ ปวย ทเปลยนแปลงทรดลงจากเดม เปนสงสาคญ ทตองรบรายงานแพทย

........C14

15 ทานคดวาการใหคาแนะนาผปวยและญาตเกยวกบการออกกาลงกายเพอปองกนความรนแรงหรอความพการทอาจเกดขนจากพยาธสภาพของโรคเปนสงสาคญ

........C15

165

ขอ ทานมความรสกตระหนกอยางไร ในการดแลผปวยใหปลอดภย

ทานเหนดวย สาหรบผวจย มาก

ทสด มาก ปานกลาง นอย นอย

ทสด 16 ทานเหนวาผปวยทกรายทเขารบการรกษาใน

โรงพยาบาลตองไดรบความปลอดภยสงสด

........C16 17 ทานเหนวาการสงเกตและการบนทกอาการ

เปลยนแปลงของผ ปวยหลงจากใหการพยาบาลในแบบบนทกทางการพยาบาล (Nurse’s Note) เปนสงสาคญ

........C17

ทางดานจตใจ 18 ทานคดวาขณะพดคยกบผปวยไมควรสงเกต

อารมณ หรอความรสกของผปวย เนองจากอาจทาใหผปวยรสกอดอดได

........C18

19 ทานคดวาการเกบขอมลของผปวยไวเปน

ความลบเปนสงทควรใหสาคญ

........C19 20 ทานใหความสาคญกบการทากจกรรมทชวย

ใหผปวยคลายเครยด

........C20

21 ทานตงใจวาทานจะสรางสมพนธภาพทดกบผปวยทกราย

........C21

22 ทานเหนวาระหวางการใหการพยาบาลไมจาเปนตองคานงถงความรสกของผปวยและญาต เนองจากทกกจกรรมการพยาบาลเปนวธการทจะชวยใหผปวยหายจากโรคเรวขน

........C22

23 ทานเหนวาการใหขอมลเกยวกบภาวะทผปวยเปนตามความเปนจรง อาจทาใหผปวยและญาตจะรบไมได

........C23

166

ขอ ทานมความรสกตระหนกอยางไร ในการดแลผปวยใหปลอดภย

ทานเหนดวย สาหรบผวจย มาก

ทสด มาก ปานกลาง นอย นอย

ทสด 24 ทานคานงเกยวกบการระมดระวงคาพดของ

ทาน เพอปองกนการกระทบกระเทอนจตใจของผปวย

........C24

25 ทานเหนความสาคญของการพดใหกาลงใจแกผปวยโดยการแสดงออกทางคาพด สหนา สายตา หรอการสมผสเมอผปวยมภาวะทอแท สนหวง

........C25

26 ทานคานงถงความสาคญของการใหกาลงใจแกผปวยและญาตทก าลงเผชญภาวะความเจบปวยอยางรนแรงเสมอ

........C26

27 ทานเหนความสาคญในดานการสอบถามความรสกของผ ปวย เกยวกบภาวะความเจบปวยทผปวยกาลงประสบ

........C27

28 ทานตงใจวาจะเปดโอกาสใหผปวยไดระบายความรสกวตกกงวลทอยในจตใจ

........C28

29 ทานเหนวาไมควรใหขอมลดานแนวทางการรกษาพยาบาลทกดาน เพอปองกนผปวยเกดภาวะเครยด

........C29 30 ทานคดวาการตรวจเยยมเพอประเมนสภาพ

ทางดานจตใจของผปวย เพอวางแผนการปฏบตงานเปนสงสาคญ

........C30

31 ทานเหนความสาคญของการเปดโอกาสใหญาตไดเขาเยยม เพอใหกาลงใจแกผปวย

........C31

32 ทานรบไมไดหากผปวยหงดหงดใสทาน ........C32

167

ขอ ทานมความรสกตระหนกอยางไร ในการดแลผปวยใหปลอดภย

ทานเหนดวย สาหรบผวจย มาก

ทสด มาก ปานกลาง นอย นอย

ทสด 33 ทานรสกวาผ ปวยทชวยเหลอตนเองไมได

เปนผปวยทนาเบอ นาราคาญ

........C33 34 ทานเหนวาผปวยสามารถประกอบพธกรรม

ทางศาสนาในระหวางเขารบการรกษาในโรงพยาบาลได

........C34

168

สวนท 4 แบบสอบถามดานการบรการดวยใจ คาอธบาย แบบสอบถามตอไปนสอบถามเกยวกบการปฏบตดานการใหบรการผปวยดวยใจของทาน โปรดทาเครองหมาย ลงในชองททานเหนวาตรงกบการปฏบตของทานมากทสดตามความเปนจรง โดยคาตอบม 5 ตวเลอก ดงน ปฏบตมากทสด หมายถง ผตอบแบบสอบถามปฏบตกจกรรมตามขอ คาถามนนประจา สมาเสมอ ปฏบตมาก หมายถง ผตอบแบบสอบถามปฏบตกจกรรมตามขอ คาถามนนเกอบทกครง ปฏบตปานกลาง หมายถง ผตอบแบบสอบถามปฏบตกจกรรมตามขอ คาถามนนเปนบางครง ปฏบตนอย หมายถง ผตอบแบบสอบถามปฏบตกจกรรมตามขอ คาถามนนนานๆ ครง ปฏบตนอยทสด หมายถง ผตอบแบบสอบถามปฏบตกจกรรมตามขอ คาถามนนนอยทสดหรอไมเคยปฏบต

ขอ ทานปฏบตอยางไรในการใหบรการผปวย

ดวยใจ

ทานปฏบต สาหรบผวจย มาก

ทสด มาก ปาน

กลาง นอย นอย

ทสด 1 ในแตละวนมผมาใชบรการจานวนมาก จง

ยากทจะบรการอยางดไดทกราย

........D1 2 มปญหาหลายๆ อยางเกดขนในงานบรการท

ไมสามารถแกไขได

........D2 3 ทานพยายามแกไขปญหาเพอใหผ มาใช

บรการเกดความพงพอใจ

........D3 4 ทานไมจาเปนตองใหความเอาใจใสแกผมา

ใชบ ร ก า รท ม ค ว า ม ตอ ง ก า รม า ก ก ว าผใชบรการรายอน

........D4

169

ขอ ทานปฏบตอยางไรในการใหบรการผปวย

ดวยใจ

ทานปฏบต สาหรบผวจย มาก

ทสด มาก ปานกลาง นอย นอย

ทสด 5 ทานใหบรการจนผมาใชบรการเกดความพง

พอใจสงสด

........D5 6 กรณททานปฏบตงานอนอย แตเมอมผมาใช

บรการกตองใหบรการกอนเสมอ

........D6 7 ทานรบฟงความคดเหน ขอเสนอแนะจากผ

มาใชบรการ เพอนามาปรบปรงกระบวนการปฏบตงาน

........D7

8 ทานใชวาจาทสภาพกบผมาใชบรการ ........D8

9 ทานแสดงออกตอผมาใชบรการดวยความสภาพ ออนนอม ออนโยน

........D9

10 หากผ มาใชบรการตอวาทานวาปฏบตไมเหมาะสม ทานยนดกลาวขอโทษผ มาใชบรการดวยความเตมใจ

........D10

11 เมอผมาใชบรการโกรธ หรอตอวาทาน แมทานจะไมใชผกระทาผด ทานจะขอโทษ และรบตอบสนองความตองการของผ มาใชบรการทนท เพอใหผมาใชบรการพงพอใจ

........D11

12 ทานใหการบรการผมาใชบรการทกรายดวยความเตมใจ

........D12

13 ทานไมตองการใหบรการผมาใชบรการทมความตองการสงกวาปกต

........D13

14 ทานสามารถแกไขปญหาใหผมาใชบรการไดเสมอ

........D14

170

ขอ ทานปฏบตอยางไรในการใหบรการผปวย

ดวยใจ

ทานปฏบต สาหรบผวจย มาก

ทสด มาก ปานกลาง นอย นอย

ทสด 15 ทานใหสรางสมพนธภาพท ดกบผ มาใช

บรการเสมอ

........D15 16 ทานใหบรการกบผมาใชบรการอยางรวดเรว

เปนกนเอง

........D16 17 ทานอานวยความสะดวกใหผมาใชบรการ

อยางเตมความสามารถ

........D17 18 ทานใหการปฏบตกบผมาใชบรการ เทาเทยม

กนทกราย

........D18 19 ทานใหการบรการดวยความยมแยม แจมใส

........D19 20 ทานโตเถยงกบผมาใชบรการเสมอ

........D20 21 ทานใหบรการดวยความละเมยด ละไม

ออนโยน

........D21 22 ทานใหบรการโดยคานงถงความตองการของ

ผมาใชบรการแตละราย

........D22 23 ทานดแลผมาใชบรการทกคนเหมอนญาต

ของทาน

........D23 24 ทานกระตอรอรนในการใหบรการ

........D24 25 เมอมผมาใชบรการซกถามเรองเดมๆ ซาๆ

ทานจะแสดงทาทางเบอหนายทนท

........D25

171

สวนท 5 แบบสอบถามความผกพนตอวชาชพ คาอธบาย แบบสอบถามตอไปนสอบถามเกยวกบความรสกผกพนตอวชาชพพยาบาลของทาน โปรดทาเครองหมาย ลงในชองททานเหนวาตรงกบความรสกของทานมากทสดตามความเปนจรง โดยคาตอบม 5 ตวเลอก ดงน

มากทสด หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงตามขอคาถามนนมากทสด มาก หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงตามขอคาถามนนมาก ปานกลาง หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงตามขอคาถามนนปานกลาง นอย หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงตามขอคาถามนนนอย นอยทสด หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงตามขอคาถามนนนอยทสด

ขอ ทานมความรสกผกพนตอวชาชพพยาบาล

อยางไร

ทานเหนดวย สาหรบผวจย มาก

ทสด มาก ปานกลาง นอย นอย

ทสด ดานความเชอมนและยอมรบในคณคา

และเปาหมายของวชาชพ

1 วชาชพพยาบาลเปนวชาชพทมเกยรต และมศกดศรเทาเทยมกบวชาชพอน

........E1

2 วชาชพพยาบาลวาเปนวชาชพทนายกยอง มคณคา และมประโยชนตอสงคม

........E2

3 ทานรสกอาย หรอไมมนใจหากมผอนทราบวาทานประกอบวชาชพพยาบาล

........E3

4 การปฏบตงานทางดานการพยาบาลทาใหทานรสกมความสข

........E4

5 ทานรสกโกรธหรอไมพอใจหากไดยนผอนกลาวถงวชาชพพยาบาลในดานลบ

........E5

6 ทานรสกวาวชาชพพยาบาลไดรบการยกยองนบถอจากผอนทวไป

........E6

172

ขอ ทานมความรสกผกพนตอวชาชพพยาบาล

อยางไร

ทานเหนดวย สาหรบผวจย มาก

ทสด มาก ปานกลาง นอย นอย

ทสด 7 ทานมกจะกลาวใหผอนฟงอยเสมอวาวชาชพ

พยาบาลเปนวชาชพทด มเกยรต มศกดศร

........E7 8 วชาชพพยาบาลเปนวชาชพทสรางรายได

และความมนคงใหกบทานและครอบครว

........E8 9 ทานยนดปฏบตงานทางดานการพยาบาลแม

ทราบวาจะมโอกาสรบความเสยงจากโรครายแรงตางๆ

........E9

10 ทาน รสกภาคภมใจเ มอท านสวมใส ชดพยาบาล

........E10

11 ทานรสกพอใจและภาคภมใจในวชาชพพยาบาล เนองจากเปนวชาชพทมเกยรต

........E11

12 ทานรสกภาคภมใจและยนดทจะบอกกบผอนวาทานเปนพยาบาลวชาชพ

........E12

13 วชาชพพยาบาลเปนวชาชพททาใหทานรสกวาตวทานเองมคณคา

........E13

14 ทานรสกเชอมนในวชาชพพยาบาล ........E14 15 หากมผอนพดถงวชาชพพยาบาลในดานลบ

ทานจะรบชแจงและกลาวแกไขให

........E15 ดานความตงใจและความพรอม

ทจะใชความพยายามเพอวชาชพ

16 วชาชพพยาบาลเปนงานทเหมาะกบทาน ........E16 17 ทานหาโอกาสศกษาตอเพอนาวชาความร

ใหมๆ มาพฒนาวชาชพพยาบาล

........E17 18 ทานทมเทการทางานใหกบวชาชพพยาบาล ........E18

173

ขอ ทานมความรสกผกพนตอวชาชพพยาบาล

อยางไร

ทานเหนดวย สาหรบผวจย มาก

ทสด มาก ปานกลาง นอย นอย

ทสด 19 ทานรสกเตมใจในการประกอบวชาชพ

พยาบาล

........E19 20 ทานพรอมทจะอทศกาลงกายและกาลงใจ

เพอปฏบตงานทางดานการพยาบาลใหผปวยไดรบความปลอดภยสงสดทงดานรางกายและจตใจ

........E20

21 ทานพรอมใหความรวมมอในกจกรรมตางๆ ทนาไปสการพฒนาคณภาพของวชาชพพยาบาล

........E21

22 วช า ชพพยาบาล เ ปน ง าน ท เหม าะกบความสามารถของทาน

........E22

23 ทานนาความรทางการพยาบาลมาพฒนาวชาชพใหทนสมย

........E23

24 ทานรสกวาเปาหมายของทานสอดคลองกบเปาหมายของวชาชพพยาบาล คอการดแลใหผปวยปลอดภย

........E24

25 ทานประกอบวชาชพพยาบาลเนองจากตองการชวยเหลอใหผปวยหายจากโรค

........E25

26 ทานตองการนาความรทางดานการพยาบาลไปชวยเหลอผปวยใหพนจากโรคภยไขเจบ

........E26

ดานความปรารถนาอยางแรงกลาทจะคงอยในวชาชพ

27 ทานจะลาออกจากวชาชพพยาบาลทนททไดงานใหม

........E27

174

ขอ ทานมความรสกผกพนตอวชาชพพยาบาล

อยางไร

ทานเหนดวย สาหรบผวจย มาก

ทสด มาก ปานกลาง นอย นอย

ทสด 28 ทานยงคงอยในวชาชพพยาบาล แมจะมงาน

อนมารองรบ

........E28 29 ทานรกในวชาชพพยาบาลเปนอยางมาก จน

ยากทจะละทงไปได

........E29 30 หากทานลาออกจากวชาชพพยาบาลชวต

ทานจะสญเสยความมนคง

........E30 31 ทานมองหาโอกาสทจะเปลยนอาชพจาก

วชาชพพยาบาลตลอดเวลา

........E31 32 ทานรสกวาวชาชพพยาบาลมความสาคญตอ

ชวตทาน

........E32 33 ทานเตมใจประกอบวชาชพพยาบาล แม

วชาชพพยาบาลจะเปนวชาชพทตองเหนดเหนอยมากกวาอาชพอน

........E33

175

สวนท 6 แบบสอบถามการไดรบแรงสนบสนนทางสงคม คาอธบาย แบบสอบถามตอไปนสอบถามเกยวกบความรสกการไดรบแรงสนบสนนทางสงคมของทาน โปรดทาเครองหมาย ลงในชองททานเหนวาตรงกบความรสกของทานมากทสดตามความเปนจรง โดยคาตอบม 5 ตวเลอก ดงน

มากทสด หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงตามขอคาถามนนมากทสด มาก หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงตามขอคาถามนนมาก ปานกลาง หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงตามขอคาถามนนปานกลาง นอย หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงตามขอคาถามนนนอย นอยทสด หมายถง ผตอบแบบสอบถามเหนดวยตรงตามขอคาถามนนนอยทสด

ขอ ทานมความรสกไดรบแรงสนบสนนทาง

สงคมอยางไร

ทานเหนดวย สาหรบผวจย มาก

ทสด มาก ปานกลาง นอย นอย

ทสด การไดรบแรงสนบสนนดานอารมณ 1 เพอนรวมงานคอยชวยเหลอ เปนกาลงใจ

ใหทานเมอทานรสกเบอหนาย ทอแทในการทางาน

........F1

2 ผบงคบบญชารบฟงความคดเหนของทาน ........F2 3 ในหนวยงานของทานความคดเหนของ

ผปฏบตงานไมเคยถกนามาพจารณา

........F3 4 ทานไดรบคาปรกษาและขอเสนอแนะจาก

ผบงคบบญชา เมอเกดปญหาหรออปสรรค

........F4 5 หากทานปฏบตงานผดพลาดผบงคบบญชา

จะคอยซาเตม ลงโทษทาน

........F5 6 เพอนรวมงานของทานมกแกงแยง ชงดชง

เดนกน

........F6 7 ทานมความสมพนธอนดกบเพอนรวมงาน ........F7

176

ขอ ทานมความรสกไดรบแรงสนบสนนทาง

สงคมอยางไร

ทานเหนดวย สาหรบผวจย มาก

ทสด มาก ปานกลาง นอย นอย

ทสด 8 ท า น ไ ม ไ ด ร บ ค ว า ม ย ต ธ ร ร ม จ า ก

ผบงคบบญชา

........F8 9 ท า น ร ส ก ว า ต น เ อ ง เ ป น บ ค ค ล ท ม

ความสาคญกบหนวยงาน

........F9 10 ท านตอ งปฏ บ ต ต ามคา แนะน า ขอ ง

ผบ งคบบญชาอยางเครงครด ไมมสทธโตแยง

........F10

11 ผ บงคบบญชามกขอความคดเหนและขอเสนอแนะในการปฏบตงานจากทาน

........F11

12 เพอนรวมงานใหความชวยเหลอเมอทานทางานไมเสรจ

........F12

การไดรบทรพยากร และสงอานวยความสะดวก

13 ทานคดวาเงนเดอนหรอผลตอบแทนททานไดรบในขณะนเหมาะสมดแลว

........F13

14 ผบ งคบบญชาใหจดเตรยมอปกรณทางดานการแพทยทเหมาะสมกบลกษณะงานไวในหนวยงาน

........F14

15 ทานไดรบคาตอบแทนเพมเตมกรณทานทางานลวงเวลา

........F15

16 ทานไมมความพงพอใจในสวสดการทไดรบในขณะน

........F16

17 ทานมสวนรวมในการกาหนดรปแบบและลกษณะการทางานของหนวยงาน

........F17

177

ขอ ทานมความรสกไดรบแรงสนบสนนทาง

สงคมอยางไร

ทานเหนดวย สาหรบผวจย มาก

ทสด มาก ปานกลาง นอย นอย

ทสด 18 เมอทานรองขอความชวยเหลอทานไดรบ

ความชวยเหลอจากผบงคบบญชาทกครง

........F18 19 ทานไมไดรบความรวมมอจากผรวมงาน ........F19 20 ในหนวยงานของท านมหองสาหรบ

พกผอน ผอนคลายความตง เครยดในระหวางปฏบตงาน

........F20

21 ทานไดรบความรวมมอเปนอยางดจากผรวมงาน

........F21

การไดรบขอมลขาวสาร 22 ทานมโอกาสไดรบการสงเสรมใหไดรบ

ความรใหมๆ เกยวกบวชาชพ

........F22 23 ทานไดรบขอมลทเปนประโยชนในการ

ปฏบตงานจากผบงคบบญชา

........F23 24 ทานไดรบทราบวธการปฏบตงานใหมๆ

จากเพอนรวมงาน

........F24 25 ก ร ณ ท า น ป ฏ บ ต ง า น ผ ด พ ล า ด

ผบ งคบบญชาจะชแจงใหทานทราบเพอปรบปรงแกไข

........F25

26 ท า น ไ ด ร บท ร าบนโยบ า ยแล ะก า รเปลยนแปลงทเกดขนภายในโรงพยาบาลจากผบงคบบญชา

........F26

27 ผบงคบบญชาสามารถอธบายรายละเอยดเกยวกบวธการการปฏบตงานของทานไดเปนอยางด

........F27

178

ขอ ทานมความรสกไดรบแรงสนบสนนทาง

สงคมอยางไร

ทานเหนดวย สาหรบผวจย มาก

ทสด มาก ปานกลาง นอย นอย

ทสด 28 เพอนรวมงานใหคาแนะนาแกทานเมอ

ทานเกดขอผดพลาดในการปฏบตงาน

........F28 29 เมอทานเกดปญหาในการปฏบตงาน ทาน

ไดรบคาแนะนาจากผบงคบบญชาเสมอ

........F29 30 ทานไมเคยไดรบความรใหมๆ ทเกยวของ

กบการปฏบตงานจากหนวยงานของทาน

........F30

179

ภาคผนวก ข คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาระดบรายขอของแบบสอบถามในการวจย

180

ตารางท 15 ตารางแสดงคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบพฤตกรรมการดแล ความปลอดภยผปวย ของพยาบาลวชาชพเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรแยกเปนรายขอ

ขอท ขอคาถาม x S.D. ระดบ การดแลใหผปวยปลอดภยทางดานรางกาย 1 ทานวดสญญาณชพ (อณหภม, ชพจร, การหายใจ และ

ความดนโลหต) ของผปวยทก 4 ชวโมง 4.52 .637 มากทสด

2 เมอผปวยมอาการทรดลงจากเดมทานรายงานแพทยหรอหวหนาเวรทราบทนท

4.90 .301 มากทสด

3 ทานสอบถามชอ-สกลจากผปวย และทวนสอบกอนการใหยา

4.59 .541 มากทสด

4 หากพบวาผปวยแพยาหรออาหาร ทานจะทาการบนทกขอมลลงในแบบบนทกทางการพยาบาล (Nurse’s Note) และรายงานใหแพทย/และผทเกยวของทราบ

4.81 .451 มากทสด

5 ทานตรวจเยยมประเมนสภาพรางกายของผปวย เพอวางแผนการปฏบตงาน

4.46 .537 มาก

6 ทานตรวจเยยมประเมนสภาพรางกายของผปวยกอนลงเวร เพอสงขอมลใหทมพยาบาลชวงตอไปทราบ

4.41 .628 มาก

7 ทานสงเกตและบนทกอาการเปลยนแปลงทางกายของผปวยหลงจากใหการพยาบาลลงในแบบบนทกทางการพยาบาล (Nurse’s Note)

4.58 .589 มากทสด

8 ทานดแลรกษาความสะอาดของผปวยโดยการเชดตวหรออาบนา อยางนอยวนละ 2 ครง

4.42 .733 มาก

9 ทานดแลใหผปวยบวนปาก หรอแปรงฟน อยางนอยวนละ 2 ครง

4.45 .709 มาก

10 กอนใหการพยาบาลทกครงทานสอบถามชอ-สกลจากผปวย

4.23 .666 มาก

181

ขอท ขอคาถาม x S.D. ระดบ 11 ทานประเมนภาวะโภชนาการทางกายของผปวยโดยการ

ดแลใหผปวยชงนาหนก 3.47 1.12 ปานกลาง

12 ทานลางมอใหสะอาดกอนใหการพยาบาลผปวย 4.64 .520 มากทสด 13 ทานดแลใหผปวยรบประทานอาหารครบ 5 หม 4.16 .749 มาก 14 ทานลางมอใหสะอาดหลงใหการพยาบาลผปวย 4.79 .431 มากทสด 15 ทานบอกแนวทางการปฏบตตวแกผปวยและญาตเมอ

ผปวยกลบไปพกรกษาตวทบาน 4.48 .645 มาก

การดแลใหผปวยปลอดภยทางดานจตใจ 16 ทานตรวจเยยมประเมนสภาพจตใจของผปวย เพอวาง

แผนการพยาบาล 4.24 .689 มาก

17 ทานตรวจเยยมประเมนสภาพจตใจของผปวยกอนลงเวร เพอสงขอมลใหทมพยาบาลชวงตอไปทราบ

4.15 .678 มาก

18 ทานสอบถามความรสกอดอด หรอความวตกกงวลของผปวยเกยวกบภาวะความเจบปวยทผปวยกาลงประสบ

4.04 .767 มาก

19 ทานเปดโอกาสใหผปวยไดระบายความรสกวตกกงวลทอยในจตใจ

4.12 .723 มาก

20 ทานใหขอมลดานแนวทางการรกษาพยาบาลทกดาน และเปดโอกาสใหผ ปวยเลอกตดสนใจแนวทางการรกษาพยาบาลดวยตนเอง

4.21 .633 มาก

21 ทานไมชอบดแลผปวยทเปนโรคตดเชอ 4.31 1.05 มาก 22 เมอผปวยมภาวะทอแท สนหวง ทานใหกาลงใจผปวย

โดยการแสดงออกทางคาพด สหนา สายตา หรอการสมผสแกผปวย

4.17 .657 มาก

23 ทานระมดระวงค าพดของท าน เพอ ปองกนการกระทบกระเทอนจตใจของผปวย

4.35 .628 มาก

24 ทานมสมพนธภาพทดกบผปวย 4.48 .547 มาก

182

ขอท ขอคาถาม x S.D. ระดบ 25 ทานใหกาลงใจแกผปวยและญาตทก าลงเผชญภาวะ

ความเจบปวยอยางรนแรง 4.42 .559 มาก

26 ทานรบฟงคาพด ความอดอนตนใจของผปวย 4.29 .611 มาก 27 ผปวยทเจาอารมณ หงดหงด ทานจะใชอารมณโตตอบ

เชนกน 3.88 1.11 มาก

28 ทานแนะนาใหญาตแสดงความรก ความหวงใยกบผปวย โดยแสดงออกดวยการใชคาพดและการกระทา เชน จบมอ โอบกอด

4.09 7.69 มาก

29 ทานเปดโอกาสใหผปวยไดชวยเหลอตนเอง เพอสรางความมนใจวาผปวยสามารถดแลตนเองได

4.25 .588 มาก

30 ทานใหความมนใจวาจะมคนคอยดแลเปนเพอนในยามทผปวยชวยเหลอตนเองไมได

4.22 .608 มาก

31 ขณะพดคยกบผปวยทานสงเกตอารมณ ความรสกของผปวย

4.25 .594 มาก

32 ขณะใหการพยาบาลทานปดมานทกครง 4.07 .752 มาก

183

ตารางท 16 ตารางแสดงคาเฉลย ( x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบดานความตระหนกในความปลอดภยผปวยของพยาบาลวชาชพเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร แยกเปนรายขอ

ขอท ขอคาถาม x S.D. ระดบ ทางดานรางกาย 1 ทานมความเหนวาผปวยทกรายตองการความปลอดภย

ทางดานการรกษาพยาบาล 4.89 .325 มากทสด

2 ทานสานกอยเสมอวาผปวยควรไดรบการปฏบตตามมาตรฐานทางการพยาบาล

4.84 .385 มากทสด

3 ทานคา น ง ถ งความปลอดภยของผ ป วย กอนการปฏบตการพยาบาลทกครง

4.81 .393 มากทสด

4 ทานไมคานงถงภาวะโภชนาการของผปวย 4.17 .914 มาก 5 ทานคดวาการปฏบตการพยาบาลทตรงตามมาตรฐานจะ

สงผลใหอาการของผปวยดขน 4.67 .511 มากทสด

6 ทานคานงถงการลดภาวะแทรกซอนทอาจเกดขนกบผปวย

4.62 .496 มากทสด

7 ทานคดวาผปวยไมจาเปนตองทราบขอมลดานการปฏบตตนขณะอยโรงพยาบาล เนองจากมพยาบาลวชาชพใหการดแลตลอดเวลา

4.42 .922 มาก

8 ทานคานงถงการปองกนการแพรกระจายเชอจากผปวยไปสบคคลอน

4.69 .485 มากทสด

9 ทานมความเหนวาตองลางมอกอนและหลงใหพยาบาลผปวยทกครง

4.84 .370 มากทสด

10 ทานคานงถงการสอบถามชอ-สกลของผปวยกอนใหการพยาบาลทกครง

4.49 .673 มาก

11 ทานคดวาผปวยไมจาเปนตองไดรบการประเมนอาการในระหวางเวร

4.73 .735 มากทสด

184

ขอท ขอคาถาม x S.D. ระดบ 12 ทานเหนวาควรใหความสาคญเกยวกบความสะอาด

ทางดานรางกายของผปวย 4.58 .543 มากทสด

13 ทานคดวาการวดสญญาณชพ (อณหภม, ชพจร, การหายใจ และความดนโลหต) อยางถกตองมความสาคญเปนอยางยง

4.86 .346 มากทสด

14 ทานระลกอยเสมอวาอาการของผปวยทเปลยนแปลงทรดลงจากเดม เปนสงสาคญทตองรบรายงานแพทย

4.91 .305 มากทสด

15 ทานคดวาการใหคาแนะนาผปวยและญาตเกยวกบการออกกาลงกายเพอปองกนความรนแรงหรอความพการทอาจเกดขนจากพยาธสภาพของโรคเปนสงสาคญ

4.65 .563 มากทสด

16 ท าน เ ห นว า ผ ป ว ยท ก ร า ย ท เ ขา รบ ก า ร ร กษา ในโรงพยาบาลตองไดรบความปลอดภยสงสด

4.86 .380 มากทสด

17 ทานเหนวาการสงเกตและการบนทกอาการเปลยนแปลงของผปวยหลงจากใหการพยาบาลในแบบบนทกทางการพยาบาล (Nurse’s Note) เปนสงสาคญ

4.84 .381 มากทสด

ทางดานจตใจ 18 ทานคดวาขณะพดคยกบผปวยไมควรสงเกตอารมณ

หรอความรสกของผปวย เนองจากอาจทาใหผปวยรสกอดอดได

4.26 .892 มาก

19 ทานคดวาการเกบขอมลของผปวยไวเปนความลบเปนสงทควรใหสาคญ

4.59 .657 มากทสด

20 ทานใหความสาคญกบการทากจกรรมทชวยใหผปวยคลายเครยด

4.28 .646 มาก

21 ทานตงใจวาจะสรางสมพนธภาพทดกบผปวยทกราย 4.59 .542 มากทสด 22 ทานเหนวาระหวางการใหการพยาบาลไมจาเปนตอง

คานงถงความรสกของผ ปวยและญาต เนองจากทก4.36 1.03 มาก

185

ขอท ขอคาถาม x S.D. ระดบ กจกรรมการพยาบาลเปนวธการทจะชวยใหผปวยหายจากโรคเรวขน

23 ทานเหนวาการใหขอมลเกยวกบภาวะทผปวยเปนตามความเปนจรง อาจทาใหผปวยและญาตจะรบไมได

3.43 .843 ปานกลาง

24 ทานคานงเกยวกบการระมดระวงคาพดของทาน เพอปองกนการกระทบกระเทอนจตใจของผปวย

4.46 6.43 มาก

25 ทานเหนความสาคญของการพดใหกาลงใจแกผปวยโดยการแสดงออกทางคาพด สหนา สายตา หรอการสมผสเมอผปวยมภาวะทอแท สนหวง

4.54 .559 มากทสด

26 ทานคานงถงความสาคญของการใหกาลงใจผปวยและญาตทกาลงเผชญภาวะความเจบปวยอยางรนแรงเสมอ

4.55 .547 มากทสด

27 ทานเหนความสาคญในดานการสอบถามความรสกของผปวย เกยวกบภาวะความเจบปวยทผปวยกาลงประสบ

4.41 .586 มาก

28 ทานตงใจวาจะเปดโอกาสใหผปวยไดระบายความรสกวตกกงวลทอยในจตใจ

4.44 .601 มาก

29 ท า น เ หน ว า ไ ม ค ว รให ขอ ม ล ด า นแนวทา งก า รรกษาพยาบาลทกดาน เพอปองกนผปวยเกดภาวะเครยด

3.88 .957 มาก

30 ทานคดวาการตรวจเยยมเพอประเมนสภาพทางดานจตใจของผปวย เพอวางแผนการปฏบตงานเปนสงสาคญ

4.44 .716 มาก

31 ทานเหนความสาคญของการเปดโอกาสใหญาตไดเขาเยยม เพอใหกาลงใจแกผปวย

4.59 .505 มากทสด

32 ทานรบไมไดหากผปวยหงดหงดใสทาน 3.86 .828 มาก 33 ทานรสกวาผปวยทชวยเหลอตนเองไมได เปนผปวยทนา

เบอ นาราคาญ 4.52 .718 มากทสด

34 ทานเหนวาผปวยสามารถประกอบพธกรรมทางศาสนาในระหวางเขารบการรกษาในโรงพยาบาลได

4.58 .789 มากทสด

186

ตารางท 17 ตารางแสดงคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบดานการบรการดวยใจของพยาบาลวชาชพเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร แยกเปนรายขอ

ขอท ขอคาถาม x S.D. ระดบ 1 ในแตละวนมผ มาใชบรการจานวนมาก จงยากทจะ

บรการอยางดไดทกราย 3.10 .826 ปานกลาง

2 มปญหาหลายๆ อยางเกดขนในงานบรการทไมสามารถแกไขได

3.24 2.50 ปานกลาง

3 ทานพยายามแกไขปญหาเพอใหผมาใชบรการเกดความพงพอใจ

4.18 .581 มาก

4 ทานไมจาเปนตองใหความเอาใจใสแกผมาใชบรการทมความตองการมากกวาผใชบรการรายอน

3.80 .823 มาก

5 ทานใหบรการจนผมาใชบรการเกดความพงพอใจสงสด

4.19 .540 มาก

6 กรณททานปฏบตงานอนอย แตเมอมผมาใชบรการกตองใหบรการกอนเสมอ

3.81 .795 มาก

7 ทานรบฟงความคดเหน ขอเสนอแนะจากผมาใชบรการ เพอนามาปรบปรงกระบวนการปฏบตงาน

4.28 .563 มาก

8 ทานใชวาจาทสภาพกบผมาใชบรการ

4.47 .537 มาก

9 ทานแสดงออกตอผมาใชบรการดวยความสภาพ ออนนอม ออนโยน

4.43 .568 มาก

10 หากผมาใชบรการตอวาทานวาปฏบตไมเหมาะสม ทานยนดกลาวขอโทษผมาใชบรการดวยความเตมใจ

4.21 .788 มาก

11 เมอผมาใชบรการโกรธ หรอตอวาทาน แมทานจะไมใชผกระทาผด ทานจะขอโทษ และรบตอบสนองความตองการของผมาใชบรการทนท เพอใหผมาใชบรการพงพอใจ

3.79 .939 มาก

187

ขอท ขอคาถาม x S.D. ระดบ 12 ทานใหการบรการผมาใชบรการทกรายดวยความเตมใจ 4.40 .574 มาก 13 ทานไมตองการใหบรการผมาใชบรการทมความตองการ

สงกวาปกต 3.41 .820 ปานกลาง

14 ทานสามารถแกไขปญหาใหผมาใชบรการไดเสมอ 3.84 .672 มาก 15 ทานใหสรางสมพนธภาพทดกบผมาใชบรการเสมอ 4.38 .547 มาก 16 ทานใหบรการกบผมาใชบรการอยางรวดเรว เปนกนเอง 4.16 .613 มาก 17 ทานอานวยความสะดวกใหผมาใชบรการอยางเตม

ความสามารถ 4.33 .567 มาก

18 ทานใหการปฏบตกบผมาใชบรการ เทาเทยมกนทกราย 4.58 .508 มากทสด 19 ทานใหการบรการดวยความยมแยม แจมใส 4.50 .561 มากทสด 20 ทานโตเถยงกบผมาใชบรการเสมอ 4.14 .957 มาก 21 ทานใหบรการดวยความละเมยด ละไม ออนโยน 4.17 .563 มาก 22 ทานใหบ รการโดยคา น ง ถงความตอ งการของผ

มาใชบรการแตละราย 4.28 .563 มาก

23 ทานดแลผมาใชบรการทกคนเหมอนญาตของทาน 4.26 .599 มาก 24 ทานกระตอรอรนในการใหบรการ 4.24 .652 มาก 25 เมอมผ มาใชบรการซกถามเรองเดมๆ ซาๆ ทานจะ

แสดงทาทางเบอหนายทนท 4.05 .823 มาก

188

ตารางท 18 ตารางแสดงคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบดานความผกพนตอวชาชพของพยาบาลวชาชพเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎร แยกเปนรายขอ

ขอท ขอคาถาม x S.D. ระดบ ดานความเชอมนและยอมรบในคณคา

และเปาหมายของวชาชพ

1 วชาชพพยาบาลเปนวชาชพทมเกยรต และมศกดศรเทาเทยมกบวชาชพอน

4.59 .627 มากทสด

2 วชาชพพยาบาลวาเปนวชาชพทนายกยอง มคณคา และมประโยชนตอสงคม

4.68 .587 มากทสด

3 ทานรสกอาย หรอไมมนใจหากมผ อนทราบวาทานประกอบวชาชพพยาบาล

4.73 .651 มากทสด

4 การปฏบตงานทางดานการพยาบาลทาใหทานรสกมความสข

4.09 .875 มาก

5 ทานรสกโกรธหรอไมพอใจหากไดยนผอนกลาวถงวชาชพพยาบาลในดานลบ

4.38 .776 มาก

6 ทานรสกวาวชาชพพยาบาลไดรบการยกยองนบถอจากผอนทวไป

4.17 .746 มาก

7 ทานมกจะกลาวใหผอนฟงอยเสมอวาวชาชพพยาบาลเปนวชาชพทด มเกยรต มศกดศร

4.03 .853 มาก

8 วชาชพพยาบาลเปนวชาชพทสรางรายไดและความมนคงใหกบทานและครอบครว

4.03 .739 มาก

9 ทานยนดปฏบตงานทางดานการพยาบาลแมทราบวาจะมโอกาสรบความเสยงจากโรครายแรงตางๆ

4.11 .709 มาก

10 ทานรสกภาคภมใจเมอทานสวมใสชดพยาบาล 4.43 .589 มาก 11 ทาน รสกพอใจและภาคภ มใจในวชาชพพยาบาล

เนองจากเปนวชาชพทมเกยรต

4.43 .631 มาก

189

ขอท ขอคาถาม x S.D. ระดบ 12 ทานรสกภาคภมใจและยนดทจะบอกกบผอนวาทานเปน

พยาบาลวชาชพ 4.48 .583 มาก

13 วชาชพพยาบาลเปนวชาชพททาใหทานรสกวาตวทานเองมคณคา

4.47 .624 มาก

14 ทานรสกเชอมนในวชาชพพยาบาล 4.39 .682 มาก 15 หากมผอนพดถงวชาชพพยาบาลในดานลบทานจะรบ

ชแจงและกลาวแกไขให 4.17 .711 มาก

ดานความตงใจและความพรอม ทจะใชความพยายามเพอวชาชพ

16 วชาชพพยาบาลเปนงานทเหมาะกบทาน

3.88 .860 มาก

17 ทานหาโอกาสศกษาตอเพอนาวชาความรใหมๆ มาพฒนาวชาชพพยาบาล

4.03 .804 มาก

18 ทานทมเทการทางานใหกบวชาชพพยาบาล 4.16 .678 มาก 19 ทานรสกเตมใจในการประกอบวชาชพพยาบาล 4.19 .678 มาก 20 ทานพรอมทจะอทศกาลงกายและกาลงใจ เพอปฏบตงาน

ทางดานการพยาบาลใหผปวยไดรบความปลอดภยสงสดทงดานรางกายและจตใจ

4.13 .742 มาก

21 ทานพรอมใหความรวมมอในกจกรรมตางๆ ทนาไปสการพฒนาคณภาพของวชาชพพยาบาล

4.24 .642 มาก

22 วชาชพพยาบาลเปนงานทเหมาะกบความสามารถของทาน

3.88 .742 มาก

23 ทานนาความรทางการพยาบาลมาพฒนาวชาชพใหทนสมย

4.14 .659 มาก

24 ทานรสกวาเปาหมายของทานสอดคลองกบเปาหมายของวชาชพพยาบาล คอการดแลใหผปวยปลอดภย

4.31 .626 มาก

190

ขอท ขอคาถาม x S.D. ระดบ 25 ทานประกอบวชาชพพยาบาลเนองจากตองการชวยเหลอ

ใหผปวยหายจากโรค 4.27 .758 มาก

26 ทานตองการนาความรทางดานการพยาบาลไปชวยเหลอผปวยใหพนจากโรคภยไขเจบ

4.38 .623 มาก

ดานความปรารถนาอยางแรงกลาทจะคงอยในวชาชพ 27 ทานจะลาออกจากวชาชพพยาบาลทนททไดงานใหม 3.71 .941 มาก 28 ทานยงคงอยในวชาชพพยาบาล แมจะมงานอนมารองรบ 3.64 .935 มาก 29 ทานรกในวชาชพพยาบาลเปนอยางมาก จนยากทจะละ

ทงไปได 3.48 .897 ปานกลาง

30 หากทานลาออกจากวชาชพพยาบาลชวตทานจะสญเสยความมนคง

3.18 1.01 ปานกลาง

31 ทานมองหาโอกาสทจะเปลยนอาชพจากวชาชพพยาบาลตลอดเวลา

3.57 .943 มาก

32 ทานรสกวาวชาชพพยาบาลมความสาคญตอชวตทาน 3.82 .808 มาก 33 ทานเตมใจประกอบวชาชพพยาบาล แมวชาชพพยาบาล

จะเปนวชาชพทตองเหนดเหนอยมากกวาอาชพอน 3.89 .887 มาก

191

ตารางท 19 ตารางแสดงคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบดานแรงสนบสนนทางสงคมของพยาบาลวชาชพเครอโรงพยาบาลเกษมราษฎรตอ แยกเปนรายขอ

ขอท ขอคาถาม x S.D. ระดบ การไดรบแรงสนบสนนดานอารมณ 1 เพอนรวมงานคอยชวยเหลอ เปนกาลงใจใหทานเมอทาน

รสกเบอหนาย ทอแทในการทางาน 4.01 .731 มาก

2 ผบงคบบญชารบฟงความคดเหนของทาน 3.66 .983 มาก 3 ในหนวยงานของทานความคดเหนของผปฏบตงานไม

เคยถกนามาพจารณา 3.71 .879 มาก

4 ทานไดรบคาปรกษาและขอเสนอแนะจากผบงคบบญชา เมอเกดปญหาหรออปสรรค

3.62 .983 มาก

5 หากทานปฏบตงานผดพลาดผบงคบบญชาจะคอยซาเตม ลงโทษทาน

4.13 .874 มาก

6 เพอนรวมงานของทานมกแกงแยง ชงดชงเดนกน 3.99 .781 มาก 7 ทานมความสมพนธอนดกบเพอนรวมงาน 4.26 .678 มาก 8 ทานไมไดรบความยตธรรมจากผบงคบบญชา 4.03 .812 มาก 9 ทาน ร สกวาตนเอง เปนบคคลท มความสาคญกบ

หนวยงาน 3.55 .830 มาก

10 ทานตองปฏบตตามคาแนะนาของผบงคบบญชาอยางเครงครด ไมมสทธโตแยง

3.11 .901 ปานกลาง

11 ผบงคบบญชามกขอความคดเหนและขอเสนอแนะในการปฏบตงานจากทาน

3.53 .868 มาก

12 เพอนรวมงานใหความชวยเหลอเมอทานทางานไมเสรจ

4.07 .728 มาก

การไดรบทรพยากรและสงอานวยความสะดวก 13 ทานคดวาเงนเดอนหรอผลตอบแทนททานไดรบใน

ขณะนเหมาะสมดแลว 2.78 1.06 ปานกลาง

192

ขอท ขอคาถาม x S.D. ระดบ 14 ผบงคบบญชาใหจดเตรยมอปกรณทางดานการแพทยท

เหมาะสมกบลกษณะงานไวในหนวยงาน 3.65 .810 มาก

15 ทานไดรบคาตอบแทนเพมเตมกรณทานทางานลวงเวลา 3.23 1.06 ปานกลาง 16 ทานไมมความพงพอใจในสวสดการทไดรบในขณะน 3.16 .964 ปานกลาง 17 ทานมสวนรวมในการกาหนดรปแบบและลกษณะการ

ทางานของหนวยงาน 3.39 .918 ปานกลาง

18 เมอทานรองขอความชวยเหลอทานไดรบความชวยเหลอจากผบงคบบญชาทกครง

3.66 .869 มาก

19 ทานไมไดรบความรวมมอจากผรวมงาน 4.07 .903 มาก 20 ในหนวยงานของทานมหองสาหรบพกผอน ผอนคลาย

ความตงเครยดในระหวางปฏบตงาน 2.91 1.22 มาก

21 ทานไดรบความรวมมอเปนอยางดจากผรวมงาน

4.09 .763 มาก

การไดรบขอมลขาวสาร 22 ทานมโอกาสไดรบการสงเสรมใหไดรบความรใหมๆ

เกยวกบวชาชพ 3.92 .764 มาก

23 ทานไดรบขอมลทเปนประโยชนในการปฏบตงานจากผบงคบบญชา

3.90 .793 มาก

24 ทานไดรบทราบวธการปฏบตงานใหมๆ จากเพอนรวมงาน

4.10 .722 มาก

25 กรณทานปฏบตงานผดพลาดผบงคบบญชาจะชแจงใหทานทราบเพอปรบปรงแกไข

3.91 .785 มาก

26 ทานไดรบทราบนโยบายและการเปลยนแปลงทเกดขนภายในโรงพยาบาลจากผบงคบบญชา

3.99 .746 มาก

27 ผบงคบบญชาสามารถอธบายรายละเอยดเกยวกบวธการการปฏบตงานของทานไดเปนอยางด

3.86 .778 มาก

193

ขอท ขอคาถาม x S.D. ระดบ 28 เพอน รวมงานใหค า แนะนาแ กท าน เมอท าน เ กด

ขอผดพลาดในการปฏบตงาน 3.91 .679 มาก

29 เ มอท านเ กดปญหาในการปฏบต งาน ทานไดรบคาแนะนาจากผบงคบบญชาเสมอ

3.83 .860 มาก

30 ทานไมเคยไดรบความรใหมๆ ท เกยวของกบการปฏบตงานจากหนวยงานของทาน

3.87 1.01 มาก

194

ประวตผวจย

ชอ - สกล นางสาวณฐชยา วฒมาปกรณ ทอย 99/201 หมบานคาซาววล1 ถนนราชพฤกษ ตาบลบางรกนอย อาเภอเมองนนทบร จงหวดนนทบร (11000) สถานททางาน โรงพยาบาลเกษมราษฎร รตนาธเบศร อาเภอบางบวทอง จงหวดนนทบร ประวตการศกษา พ.ศ. 2546 สาเรจการศกษาระดบปรญญาตร ปรญญาพยาบาลศาสตรบณฑต มหาวทยาลยมหดล พ.ศ. 2556 สาเรจการศกษาระดบปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาจตวทยาชมชน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ประวตการทางาน พ.ศ. 2546 พยาบาลวชาชพ 3 หอผปวยหลงคลอดและทารกคลอด กอนกาหนด โรงพยาบาลหลวงพอทวศกด ชตนธโรอทศ สานกการแพทย กระทรวงมหาดไทย กรงเทพมหานคร พ.ศ. 2549 พยาบาลวชาชพ ประจาหองคลอดและหองเดกออน โรงพยาบาลสนามจนทร อาเภอเมองนครปฐม จงหวดนครปฐม พ.ศ. 2553-ปจจบน ผจดการระบบบรหารความเสยง สานกระบบคณภาพ โรงพยาบาลเกษมราษฎร สาขารตนาธเบศร อาเภอบางบวทอง จงหวดนนทบร