แผนพฒนากลมจงหวด ภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง

ป พ.ศ. 2554 -2556

สารบญ

หนา

• บทสรปสาระสาคญ 1

• ขอมลพนฐานทวไป 8

• การวเคราะหปจจยแวดลอมและศกยภาพการพฒนา 13

• ดานเศรษฐกจ 13

• ดานอตสาหกรรม 18

• ดานสงคม 20

• ปจจยแวดลอมภายในและภายนอก (SWOT Analysis) 22

• ปญหาและความตองการของประชาชน 24

• สภาวะปจจบนของการพฒนา 24

• แนวโนมการเปลยนแปลงการพฒนาในอนาคต 25

• ศกยภาพของการพฒนา 25

• ยทธศาสตรการพฒนากลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง 27

• กรอบแนวคดการพฒนา 28

• ยทธศาสตรการพฒนากลมจงหวด 29

• แบบ กจ. 1 35

สรปสาระสาคญ

แผนพฒนากลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง พ.ศ. 2554 - 2556

ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน(ฉบบท 7) พ.ศ.2550 มาตรา 53/1 และมาตรา 53/2 บญญตใหจงหวดและกลมจงหวดจดทา

แผนพฒนาจงหวดและกลมจงหวดใหสอดคลองกบ แนวทางการพฒนาเศรษฐกจและสงคมระดบชาตและตอบสนองความตองการของประชาชน ประกอบกบ

มตคณะรฐมนตรเมอวนท 28 เมษายน 2552 เหนชอบตามขอเสนอของคณะกรรมการนโยบายการบรหารงานจงหวดและกลมจงหวดใหจงหวดและกลมจงหวดทบทวน

แผนพฒนากลมจงหวด เพอปรบปรงใหมความสมบรณ มคณภาพและสอดคลองกบศกยภาพและทศทางการพฒนาในอนาคตและความตองการของประชาชน ในการ

นกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลางจงไดดาเนนการทบทวนและจดทากรอบยทธศาสตรแผนพฒนากลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง พ.ศ.

2554 - -2556 ขน ซงสรปสาระสาคญดงน

1. แนวคด

ยดการพฒนาเพอเสรมสรางขดความสามารถในการแขงขนบนพนฐานหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและความสมดลระหวางการพฒนาและการ

รกษาปองกนผลกระทบดานทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมภายใต “ผลประโยชนของประชาชนในกลมจงหวด” เปนหลก โดยการเชอมโยงมตของการพฒนาให

สอดคลองกบบรบทของการเปลยนแปลง ศกยภาพและความตองการของประชาชนในพนทภายใตความรวมมอของทกภาคการพฒนาในกลมจงหวด

2. หลกการ

(1) ยดความสอดคลองระหวางบรบทของการเปลยนแปลง นโยบายของรฐบาล แผนการบรหารราชการแผนดน แผนพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาต แผนพฒนาภาคและกลมจงหวดกบศกยภาพและความตองการของประชาชนในพนทกลมจงหวด

(2) เนนการทางานบรณาการแบบเครอขายรวมกนของทกภาคสวนรวมทงการมสวนรวมของประชาชนในการใหขอคดเหนและขอเสนอแนะ

(3) เนนคณภาพและความเชอมโยงสอดคลองของการพฒนาระหวางวสยทศน เปาประสงค กลยทธและมาตรการ

-2-

3. สภาวะปจจบนและแนวโนมของการพฒนา

3.1 สภาวะการพฒนาปจจบน

กลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง ซงประกอบดวยจงหวดกาฬสนธ ขอนแกน มหาสารคาม และรอยเอด รวม 4 จงหวด มพนท

รวม 19,639,918 ไร ประชากรรวม ณ วนท 31 ธนวาคม 2551 จานวน 4,978,750 คน ซงสวนใหญจะประกอบอาชพภาคการเกษตรเปนหลก โดยมพนทการเกษตร

จานวน 12,673,091 ไร พชหลกทสาคญไดแก ขาว ออย มนสาปะหลง โดยเฉพาะขาวหอมมะลในพนทจงหวดรอยเอด สงผลใหกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ตอนกลางเปนฐานการผลตภาคเกษตรทสาคญของประเทศในลาดบตนจาก 18 กลมจงหวดทวประเทศ ในสวนการผลตของภาคอตสาหกรรม อตสาหกรรมแปรป

การเกษตร และภาคการคา การบรการและการลงทนมความโดดเดนและมอตราการเตบโตอยางตอเนอง ควบคไปกบการกระจายสนคาโดยผานเสนทางรถไฟ และ

รถยนต โดยอาศยถนนมตรภาพและถนนระบยงเศรษฐกจตะวนออก – ตะวนตก (East - West Economic Corridor) เปนเสนทางหลก โดยมจงหวดขอนแกนเปน

ศนยกลาง ซงจากสภาวะการผลตทงในภาคเกษตร อตสาหกรรม การคา การบรการ ดงกลาว ทาใหกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลางเปนกลมจงหวด

ทมเศรษฐกจขยายตวสงทสดของภาคฯ ในชวงป 2545 – 2549

อยางไรกตามกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง ยงมปจจยทเปนจดออนตอการพฒนาหลายประการ โดยเฉพาะดานปจจยพนฐานการ

ผลตภาคเกษตร เชน การบรหารจดการนาทยงไมมประสทธภาพ ปญหาดานคณภาพของดนทใชในการเพาะปลก ขาดการประยกตใชเทคโนโลย ในการผลต รวมทงม

การใชปยเคม ทาใหตนทนการผลตตอไรสงกวารายรบ เกษตรกรขาดความรในการทาเกษตรทดและเหมาะสม (GAP) รวมทงแนวโนมของแรงงานภาคเกษตรทลดลง

อนเนองมาจากปญหาการทาการเกษตรไมประสบผลสาเรจ ทาใหเกดการเคลอนยายแรงงานไปสภาคการผลตสาขาอนๆ มากขน ซงสภาวะปจจบนของการพฒนาสรปดงน

1. ระบบการผลตภาคเกษตรยงมลกษณะทามากแตไดผลลพธนอย (More for Less) เนองจากยงมปจจยเสยง ทงในดานของปจจยโครงสรางการผลต

คณภาพการผลตและระบบการตลาดทยงมความผนผวนตามสภาวะของระบบเศรษฐกจทงภายในและนอกประเทศ

2. ความไมพรอมของปจจยสนบสนนตอการสงเสรมการลงทนทงในดานของโครงสรางพนฐาน เชน ระบบ Logistic ทยงไมสะดวกและครอบคลม

ดานทกษะฝมอแรงงาน จานวนแรงงาน

3. งบประมาณเพอการพฒนายงมขอจากดทจะนามาใชในการพฒนากลมจงหวด และจงหวด

-3-

3.2 การเปลยนแปลงในอนาคต

ในการพฒนากลมจงหวดของภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลางทจะทาใหไปสเปาหมายนนจาเปนทจะตองคานงถงบรบทของการเปลยนแปลง

ทจะสงผลตอการพฒนาควบคกบการใชศกยภาพ ซงบรบทการเปลยนแปลงทสาคญ สรปดงน

3.2.1 การรวมตวของประเทศในกลมอนภมภาคของโลกทาใหจานวนประชากร ซงเปนตลาดการบรโภคมการขยายตวเพมขนโดยเฉพาะการบรโภค

อาหาร และสนคาอนๆ

3.2.2 การเปลยนแปลงดานประชากร ซงมแนวโนมจานวนเพมขน รวมทงการเพมขนของประชากรผสงอาย ทาใหเกดความตองการในการบรโภค

สนคาเพมขน โดยเฉพาะสนคาอาหารปลอดภยและสนคาสาเรจรปอนๆ ททาใหเกดความสะดวก รวดเรว

3.2.3 ผลกระทบของปญหาภาวะโลกรอน ทาใหเกดการเปลยนแปลงดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทสงผลกระทบตอประชากรทงใน

ดานของสขภาพและการผลตสนคาโดยเฉพาะสนคาภาคเกษตรเกดการขาดแคลน อนเนองจากปญหาภยธรรมชาต เชน ปญหาภยแลง นาทวม เปนตน

3.2.4 ความตองการความมนคงดานอาหาร และพลงงาน อนเนองมาจากปญหาการขยายตวของจานวนประชากร การเตบโตของระบบเศรษฐกจ

และปญหาสภาวะการเปลยนแปลง ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

4. แผนพฒนากลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง พ.ศ. 2554 - 2556

4.1 ศกยภาพการพฒนาของกลมจงหวด

กลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลางมศกยภาพทสามารถนามาใชในการพฒนาเพอใหเกดประโยชนตอประชากรในกลมจงหวด

ทสาคญไดแก

(1) การพฒนาดานอตสาหกรรม การคาและบรการ

(2) การพฒนาดานการผลตการเกษตรโดยเฉพาะ ขาว ออย และมนสาปะหลง

(3) การพฒนาอตสาหกรรมพลงงานทดแทน (Ethanol) เนองจากเปนแหลงผลตวตถดบทสาคญ คอ ออยและมนสาปะหลง และมการขอตง

โรงงานผลต (Ethanol) เปนจานวนมาก

-4-

(4) การพฒนาทรพยากรมนษย โดยผานสถาบนการศกษา สถาบนพฒนาฝมอแรงงาน และผประกอบการ หรอโรงงานอตสาหกรรม

(5) การพฒนาการทองเทยวทางวฒนธรรมและแหลงโบราณคดยคกอนประวตศาสตร

4.2 แนวคดและเปาหมายพฒนากลมจงหวด

ภายใตการวเคราะหศกยภาพการพฒนาทสาคญของกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลางผนวกกบการวเคราะหสภาวะการพฒนา

ปจจบนและแนวโนมของการเปลยนแปลงของการพฒนาในอนาคต คณะกรรมการการบรหารงานกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง (ก.บ.ก.) จงได

กาหนดเปาหมายของการพฒนากลมจงหวด โดย “ใชจดแขงจากการเปนพนททเปนแหลงผลตสนคาเกษตรสาคญ (ขาว ออย และมนสาปะหลง) เปนปจจยสาคญในการ

พฒนากลมจงหวดเพอเพมขดความสามารถทางการแขงขนและนาไปสการกระตนใหเกดการลงทนจากภาคเอกชนและสรางรายไดใหกบกลมจงหวดดวยการสราง

ความแขงแกรงใหกบภาคเกษตร” ดงน

1) สรางมลคาเพมใหกบการผลตภาคเกษตร

2) เชอมโยงผลผลตภาคเกษตรกบภาคอตสาหกรรมเพอการแปรรปสนคาเกษตรพชอาหารและพลงงานทดแทน อยางไรกตามในการพฒนา

ภายใตแนวความคดและเปาหมายดงกลาว จาเปนทจะตองใหความสาคญกบผลของการพฒนา ดงน

1) การรกษาความสมดลระหวางการผลตพชอาหารและพชพลงงาน

2) การปองกนผลกระทบทจะเกดขนตอการเปลยนแปลงของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

3) การกระจายผลการพฒนาใหเกดขนกบแตละจงหวดในกลมจงหวดอยางเทาเทยมกน

-5

4.3 ยทธศาสตรการพฒนากลมจงหวด ประกอบดวยยทธศาสตรการพฒนา ดงน

4.3.1 วสยทศน

“ เปนศนยกลางดานอตสาหกรรมแปรรปพชอาหาร และพลงงานทดแทน ”

4.3.2 เปาหมาย (เปาประสงค)

(1) สรางมลคาเพมใหกบภาคการเกษตร

(2) เพมการลงทนของภาคเอกชนในอตสาหกรรมการเกษตร

4.3.3 ยทธศาสตรและแนวทางการพฒนา ประกอบดวย 3 ยทธศาสตร ดงน

1) พฒนามาตรฐานและประสทธภาพการผลตดานการเกษตร

• เปาประสงค - เพมประสทธภาพระบบการผลตภาคเกษตร

- สรางมลคาเพมใหกบผลผลตดานการเกษตร

- สรางความสมดลระหวางการผลตพชอาหารและพชพลงงานทดแทน

• กลยทธ/แนวทางการพฒนา โดยการพฒนาปจจยและโครงสรางพนฐานของระบบการผลต ไดแก การบรหารจดการ

ระบบนาเพอการเกษตร การวจย/พฒนาและสงเสรมการใชพนธด การปรบปรงโครงสรางและการฟนฟความอดมสมบรณของสภาพดนควบคกบการสนบสนน

การพฒนามาตรฐานการผลตภาคเกษตรทดและเหมาะสม(GAP) ภายใตระบบการกาหนดเขตพนท (Zoning) เพอสงเสรมการผลต

-6-

2) สรางความพรอมในการสงเสรมการลงทนดานอตสาหกรรมแปรรปการเกษตร

• เปาประสงค

- เพอพฒนากลมจงหวดใหเปนพนททนาลงทนดานอตสาหกรรม

• กลยทธ/แนวทางการพฒนา โดยการพฒนาปจจยโครงสรางพนฐานทจาเปนตอการลงทน เชน ระบบ Logistic ระบบคลง

สนคาเกษตร (ไซโล) ฯลฯ การพฒนาฝมอแรงงานทจาเปนตอการลงทนควบคไปกบการสรางผประกอบการใหมและการเพมขดความสามารถการแขงขนใหกบ

ผประกอบการเดม รวมถงการสรางความพรอมดานวตถดบทจาเปนตอการลงทนของภาคอตสาหกรรม

3) พฒนาระบบบรหารจดการการพฒนากลมจงหวด

• เปาประสงค

- เพมประสทธภาพการบรหารจดการเชงบรณาการของกลมจงหวด

• กลยทธ/แนวทางการพฒนา โดยการปรบปรงและพฒนาระบบการบรหารและการประสานงานของสานกบรหารยทธศาสตร

กลมจงหวด การปรบปรงและพฒนาระบบสนบสนนการบรหาร เชน ระบบขอมลเพอการวางแผน ระบบการตดตามและประเมนผล การประยกตใชเทคโนโลยในการ

บรหาร และการพฒนาบคลากร

5. ปจจยสความสาเรจของการพฒนา

5.1 การใหความสาคญกบทศทางการพฒนากลมจงหวดของจงหวดในกลมจงหวด

5.2 ความรวมมอของบคลากรและภาคการพฒนาของจงหวดในกลมจงหวดในการปฏบตงานในรปแบบเครอขายการบรณาการ

5.3 การสนบสนนจากภาครฐทงในเชงของนโยบายและงบประมาณเพอการพฒนา

-8-

ปจจยพนฐาน

เปนพนททเปนแหลงผลตสนคาเกษตรพชอาหาร

และพลงงานทดแทน (ขาว ออย มนสาปะหลง)

สรปกรอบยทธศาสตรการพฒนากลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง พ.ศ. 2554-2556

-7-

แนวคดการพฒนา : สรางความแขงแกรงใหกบภาคเกษตร

• การพฒนาเพอสรางมลคาเพมใหกบภาคเกษตร

• เชอมโยงภาคเกษตรกบภาคอตสาหกรรมแปรรป

สนคาเกษตรและพลงงานทดแทน

ยทธศาสตรท1 : การพฒนามาตรฐานและประสทธภาพการผลต

ดานการเกษตร

1) การพฒนาโครงสรางพนฐานการผลตดานการเกษตร

2) การพฒนามาตรฐานการผลตดานการเกษตร

3) การกาหนดเขตพนทเพอสงเสรมการผลตดานการเกษตร

เปาหมายการพฒนา

• เพมขดความสามารถทางการแขงขน

• เกดการลงทนจากภาคเอกชน

• สรางรายไดใหกลมจงหวด

ยทธศาสตรท2 : การเสรมสรางความพรอมในการสงเสรมการลงทนดาน

อตสาหกรรมแปรรปการเกษตร

1) การพฒนาโครงสรางพนฐานทจาเปนตอการสงเสรมการลงทน

2) การพฒนาทกษะฝมอแรงงานทจาเปนตอการสงเสรมการลงทน

3) การพฒนาเพอสรางความพรอมดานวตถดบทจาเปนตอภาคอตสาหกรรม

วสยทศน

“ศนยกลางดานอตสาหกรรมแปรรปพชอาหารและ

พลงงานทดแทน”

เปาประสงค

1) สรางมลคาเพมใหกบภาคเกษตร

2) เพมการลงทนของภาคเอกชนในอตสาหกรรมการเกษตร

ยทธศาสตรท 3 : พฒนาระบบบรหารจดการการพฒนากลมจงหวด

1) การพฒนาสานกงานบรหารยทธศาสตรกลมจงหวด (OSM)

2) การพฒนาระบบสนบสนนการบรหารงานกลมจงหวดแบบบรณาการ

3) การพฒนาสมรรถนะบคลากรในหารทางานแบบบรณาการ

-8-

1.

ขอมลพนฐานทวไป

ทตงและอาณาเขต 1.1)

กลมจงหวดตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง มทตงอยตอนกลางภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ประกอบดวยจงหวดในกลม รวม 4 จงหวด

ไดแก จงหวดกาฬสนธ ขอนแกน มหาสารคาม และจงหวดรอยเอด มอาณาเขต ดงน

1) ทศเหนอ ตดตอกบ จงหวดสกลนคร อดรธาน หนองบวลาภ และจงหวดเลย

2) ทศใต ตดตอกบ จงหวดนครราชสมา บรรมย สรนทร และจงหวดศรสะเกษ

3) ทศตะวนออก ตดตอกบ จงหวดยโสธร และจงหวดมกดาหาร

4) ทศตะวนตก ตดตอกบ จงหวดชยภม และจงหวดเพชรบรณ

1.2) ขนาดและลกษณะของพนท

• ลกษณะสภาพโดยทวไปของพนทกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลางจะเปนทราบจากทศตะวนตกไปสทศ

ตะวนออกมภเขาเตยสลบอยทางตอนเหนอของจงหวดรอยเอดและกาฬสนธ ไดแก เทอกเขาภพาน และทางทศตะวนตกของจงหวดขอนแกน ไดแก เทอกเขาภเกา –

ภพานคา เทอกเขาเขตอทยานนาหนาวจงหวดเพชรบรณ โดยมพนทของกลมจงหวด รวม 31,423 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 19,639,918 ไร คดเปนรอยละ 18.6

ของพนท ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ โดยแตละจงหวดมพนท ดงน

- จงหวดกาฬสนธ มพนท 6,947 ตารางกโลเมตร (4,341,716 ไร)

- จงหวดขอนแกน มพนท 10,886 ตารางกโลเมตร (6,803,774 ไร)

9-

- จงหวดมหาสารคาม มพนท 5,228 ตารางกโลเมตร (3,307,302 ไร)

- จงหวดรอยเอด มพนท 8,299 ตารางกโลเมตร (5,187,156 ไร)

• การใชประโยชนของพนทกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง ประกอบดวยการใชประโยชนดงน

(1) พนทถอครอง/ ทมกรรมสทธ จานวน 12,673,091 ไร คดเปนรอยละ 64.5 ของพนทกลมจงหวด โดยเปนพนทนอกเขต

ชลประทาน จานวน 10,622,995 ไร และในเขตชลประทาน จานวน 2,050,096 ไร ซงคดเปนรอยละ 83.2 และ16.8 ของพนทถอครองตามลาดบ

(2) พนทปาไม จานวน 1,759,626 ไร (รอยละ 8.9 ของพนทกลมจงหวด)

(3) พนทสาธารณประโยชน และอนๆ จานวน 5,207,201 ไร (รอยละ 26.6 ของพนทกลมจงหวด)

1.3)

ประชากรและเขตการปกครอง

กลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง มประชากร รวม ณ วนท 31 ธนวาคม 2551 จานวน 4,978,750 คน กระจายอยใน

เขตการปกครองทองท 77 อาเภอ 662 ตาบล 8,303 หมบาน ดงน

จงหวด ประชากร อาเภอ ตาบล หมบาน

จ.กาฬสนธ 978,750 18 135 1,584

จ.ขอนแกน 1,756,101 26 202 2,331

จ.มหาสารคาม 936,854 13 133 1,944

จ.รอยเอด 1,307,212 20 192 2,444

-10-

1.4) แหลงทรพยากรธรรมชาตทสาคญ

(1) แหลงนาผวดน ประกอบดวย เขอนอบลรตนจงหวดขอนแกน เขอนลาปาว จงหวดกาฬสนธ แมนาสาคญๆ เชน แมนาช

แมนามล แมนายง แมนาพอง แมนาเซน

(2) ทรพยากรปาไม โดยกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง มพนทปาไม รวม 1,759,626 ไร คดเปนรอยละ

8.9 ของพนทกลมจงหวด ซงสวนใหญจะอยในเขตอทยานแหงชาต

จงหวด พนททงหมด

(ไร)

พนทปา

(ไร)

รอยละ

จ.กาฬสนธ 4,341,716 519,000 11.9

จ.ขอนแกน 6,803,744 769,438 11.3

จ.มหาสารคาม 3,307,302 138,625 4.2

จ.รอยเอด 5,187,156 332,563 6.4

รวม 19,639,918 1,759,626 8.9

(3) แรธาต ทสาคญ ไดแก แรโพแตส เกลอหน และปโตรเลยม

(4) ดน สภาพดน สวนใหญเปนดนรวนปนทราย ขาดความอดมสมบรณ และมสภาพเปนดนเคม

-11-

แหลงทองเทยว 1.5)

กลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง ถงแมจะไมมความโดดเดนดานแหลงทองเทยวทอยในความสนใจของ

นกทองเทยวมากนก แตกมแหลงทองเทยวทนาสนใจหลายแหงทงแหลงทองเทยวทางธรรมชาต โบราณสถาน โบราณคด ตลอดจนวฒนธรรมและวถชวตดงน

(1) แหลงทองเทยวทางธรรมชาต ไดแก เขอนอบลรตน จงหวดขอนแกน เขอนลาปาว จงหวดกาฬสนธ บงเกลอ จงหวด

รอยเอด อทยานแหงชาตภผามาน และภเกา – ภพานคา จงหวดขอนแกน อทยานแหงชาตภพาน จงหวดกาฬสนธ ปาดนลาพน และวนอทยานโกสมพ จงหวด

มหาสารคาม อทยานแหงชาตผานายอย จ.รอยเอด

(2) โบราณสถาน/ โบราณคด ไดแก พพธภณฑไดโนเสารยคกอนประวตศาสตรทอทยานแหงชาตภเวยง อาเภอภเวยง

จงหวดขอนแกน และภกมขาว อาเภอสหสขนธ จงหวดกาฬสนธ แหลงโบราณสถานเมองฟาแดดสงยาง อาเภอกมลาไสย จงหวดกาฬสนธ โบราณสถานเมองนคร

จาปาศร อาเภอนาดน จงหวดมหาสารคาม แหลงโบราณสถานเมองสาเกตนคร จงหวดรอยเอด

(3) ศาสนา/ วฒนธรรม เชน พระมหาธาตเจดยชยมงคล จงหวดรอยเอด พระธาตนาดน อาเภอนาดน จงหวดมหาสารคาม

พระธาตขามแกน อาเภอนาพอง จงหวดขอนแกน

1.6 ทสาคญประกอบดวย

ดานโครงสรางพนฐาน

(1) การคมนาคม

• ทางบก ใชสาหรบในการเดนทางของประชาชนและขนสงสนคา โดยมเสนทางสาคญๆ ไดแก ทางรถไฟ

ตามแนวถนนมตรภาพจากกรงเทพ – หนองคาย และทางรถยนต โดยผานเสนทางสาคญๆ ไดแก ถนนมตรภาพ ถนนระเบยงเศรษฐกจตะวนออก – ตะวนตก

(East – West Economic Corridor)

-12-

• ทางอากาศ สวนใหญ จะใชสาหรบการเดนทางของประชาชน โดยมทาอากาศยาน 2 แหง ไดแก

ทาอากาศยานขอนแกน และทาอากาศยานรอยเอด จงหวดรอยเอด

(2) พลงงาน กลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง ถอวาเปนแหลงผลตพลงงานไฟฟาทสาคญของ

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ โดยเปนทตงของแหลงผลตพลงงานไฟฟา 2 แหง ไดแก โรงงานผลตพลงนาเขอนอบลรตน และโรงงานผลตไฟฟาพลงงานความรอนนาพอง

1.7 ทสาคญ ไดแก อนๆ

• เปนทตงของหนวยงาน ดานการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศ เชน สานกงานสงเสรมอตสาหกรรมซอฟตแวรไทย (E- Saan

Software Park) และสานกงานสงเสรมอตสาหกรรมซอฟแวรแหงชาต (องคกรมหาชน) หรอ (SIPA)

• มความพรอมดานบรการทงดานสขภาพ การประชม/สมมนา และการบรการทองเทยว

• มความพรอมของสวนราชการในดานการบรหาร การคาและการลงทน เชน สานกงานสงเสรมการลงทน (BOI) สานกงาน

สงเสรมอตสาหกรรมภาคท 5 ธนาคารแหงประเทศไทยสาขาภาคตะวนออกเฉยงเหนอ สานกงานพฒนาฝมอแรงงานภาค 6 กรมพฒนาฝมอแรงงาน เปนตน

• มความพรอมในดานการศกษา โดยเฉพาะระดบอดมศกษา ซงมสถาบนการศกษาของรฐและเอกชนเปดการเรยนการสอน

หลายแหง เชน มหาวทยาลยขอนแกน มหาวทยาลยมหาสารคาม มหาวทยาลยรามคาแหงวทยาลยเขตบานไผ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตอสาน

มหาวทยาลยราชภฎมหาสารคาม รอยเอด และกาฬสนธ เปนตน

-13-

การวเคราะหปจจยแวดลอมและศกยภาพของการพฒนากลมจงหวด 2.

ดานเศรษฐกจ 2.1

2.1.1 ภาพรวมเศรษฐกจ

• เศรษฐกจหลกของกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง เมอพจารณาจากมลคาผลตภณฑมวล

รวมป 2551 ซงมมลคา 260,648 ลานบาท พบวาโครงสรางเศรษฐกจหลกมาจากการผลตในสาขาการคา/การบรการ อตสาหกรรม การเกษตรและการทองเทยว เปนหลก

โดยมจงหวดขอนแกนเปนศนยกลางของการผลตในสาขาการคา/การบรการ และสาขาอตสาหกรรม สาหรบการผลตในสาขาภาคเกษตรจะมการผลตในทกจงหวดโดย

จงหวดขอนแกนมมลคาการผลตสงสด รองลงมาไดแก จงหวดกาฬสนธ จงหวดรอยเอด และจงหวดมหาสารคาม โดยมรายไดเฉลยตอคนตอปเทากบ 52,352 บาท

จงหวด การบรการ/

การคา

อตสาหกรรม เกษตร ทองเทยว มลคา รายได/คน

จ.กาฬสนธ 14,731 6,685 9,805 279 40,782 40,769

จ.ขอนแกน 42,731 50,690 15,425 3,141 135,363 72,172

จ.มหาสารคาม 14,611 4,485 5,894 208 34,939 34,206

จ.รอยเอด 20,562 7,490 7,654 239 49,564 36,702

รวม 92,635 69,350 38,778 3,867 260,648 52,352

-14-

2.1.2

(1) สาขาเกษตรกรรม

กลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง มพนททาการเกษตรตามพนทถอครอง จานวน

12,673,091 ไร คดเปนรอยละ 64.5 ของพนทกลมจงหวด ใชทานา จานวน 9,039,165 ไร คดเปนรอยละ 71.3 ของพนททาการเกษตร และทาไร 2,105,105 ไร คดเปน

รอยละ 28.7 โดยมพนททาการเกษตรในเขตชลประทาน จานวน 2,050,096 ไร คดเปนรอยละ 16.1 ของพนทการเกษตร

พชหลกสาคญของกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง ประกอบดวย ขาว โดยเฉพาะขาว

หอมมะล ออยโรงงาน และมนสาปะหลง ซงสานกงานเศรษฐกจการเกษตร ไดสรปผลผลตระหวางป 2550 – 2552 ดงน

• ขาวนาป มพนทปลกเฉลยตอปประมาณ 7.9 ลานไร คดเปนรอยละ 63.04 ของพนทถอ

ครอง ผลผลตรวมเฉลยตอปประมาณ 2.5 ลานตน และมผลผลตเฉลยตอไรตอปประมาณ 318 ก.ก./ไร โดยจงหวดรอยเอดใชพนทปลกมากทสด (2.5 ลานไร) รองลงมา

ไดแกจงหวดขอนแกน (2.2 ลานไร) จงหวดมหาสารคาม (1.8 ลานไร) และจงหวดกาฬสนธ (1.3 ลานไร) ตามลาดบ ในสวนของผลผลตขาวนาปมากทสด ไดแก จงหวด

รอยเอด (0.8 ลานตน) รองลงมาไดแก จงหวดขอนแกน มหาสารคาม และกาฬสนธ โดยมผลผลตรวมเทากบ 0.6 , 0.5 และ 0.46 ลานตน

สถตภาพรวมการปลกขาวนาปของกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง

ป พนทปลกรวม

(ไร)

ผลผลตรวม

(ตน)

ผลผลตเฉลยตอไร

(ก.ก.)

2550 7,958,441 2,570,748 323

2551 8,021,627 2,510,398 313

2552 7,988,558 2,546,655 319

เฉลย/ป 7,989,542 2,542,600 318

เศรษฐกจสาขาหลกทสาคญ

-15-

สถตการปลกขาวนาปของจงหวดในกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง

ป กาฬสนธ ขอนแกน มหาสารคาม รอยเอด

พ.ท.ปลก

(ลานไร)

ผลผลตรวม

(ลานตน)

ผลผลตตอ

ไร (ก.ก.)

พ.ท.ปลก

(ลานไร)

ผลผลตรวม

(ลานตน)

ผลผลตตอ

ไร (ก.ก.)

พ.ท.ปลก

(ลานไร)

ผลผลตรวม

(ลานตน)

ผลผลตตอ

ไร (ก.ก.)

พ.ท.ปลก

(ลานไร)

ผลผลตรวม

(ลานตน)

ผลผลต ตอ

ไร (ก.ก.)

2550 1.287 .4662 386 2.282 .6962 338 1.804 .5831 350 2.583 .8250 354

2551 1.309 .4593 351 2.313 .6787 293 1.813 .5669 313 2.584 .8053 312

2552 1.309 .4685 358 2.296 .6820 297 1.812 .5815 321 2.569 .8145 317

เฉลย/ป 1.302 .4646 365 2.297 .6856 309 1.809 .5771 328 2.568 .8149 327

• ออย ใชพนทปลกเฉลยปละ 755,522 ไร คดเปนรอยละ 5.9 ของพนทถอครอง (12,673,091 ไร)

ไดผลผลตรวมเฉลยตอปประมาณ 8,436,600 ตน โดยมผลผลตเฉลยตอไรปละประมาณ 10,919 กโลกรม แหลงปลกทสาคญ ไดแก จงหวดขอนแกน และกาฬสนธ

โดยมผลผลตเฉลยตอป เทากบ 5.08 และ 2.88 ลานตน

สถตภาพรวมการปลกออยของกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง

ป พนทปลกรวม

(ไร)

ผลผลตรวม

(ตน)

ผลผลตเฉลยตอไร

(ก.ก.)

2550 769,419 8,255,550 10,562

2551 803,003 9,287,208 11,278

2552 694,145 7,767,043 10,919

เฉลย/ป 755,522 8,436,600 10,919

-16-

สถตการปลกออยของจงหวดในกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง ระหวาง ป 2550-2552

ป กาฬสนธ ขอนแกน มหาสารคาม รอยเอด

พ.ท.ปลก

(ลานไร)

ผลผลตรวม

(ลานตน)

เฉลยตอไร

(ก.ก.)

พ.ท.ปลก

(ลานไร)

ผลผลตรวม

(ลานตน)

เฉลยตอไร

(ก.ก.)

พ.ท.ปลก

(ลานไร)

ผลผลตรวม

(ลานตน)

เฉลยตอไร

(ก.ก.)

พ.ท.ปลก

(ลานไร)

ผลผลตรวม

(ลานตน)

เฉลยตอไร

(ก.ก.)

2550 .2567 2.737 10,662 .4665 5.053 10,833 .0312 .3136 10,024 .0148 .1508 10,730

2551 .2721 3.122 11,474 .4826 5.662 11,731 .0326 .3881 10,344 .0155 .1645 11,566

2552 .2511 2.785 11,088 .4003 4.530 11,315 .0280 .2956 10,549 .0145 .1562 10,725

เฉลย/ป .2560 2.881 11,074 .4498 5.081 11,293 .0306 .3324 10,305 .0150 .01571 11,007

• มนสาปะหลง มพนทปลกเฉลยปละประมาณ 746,980 ไร คดเปนรอยละ 5.89 ของพนท

ถอครอง (12,673,091 ไร) มผลผลตรวมเฉลยปละ 2,509,857 ตน โดยมผลผลตเฉลยตอไรตอปประมาณ 3,357 กโลกรม แหลงผลตสาคญ ไดแก จงหวดกาฬสนธ

ขอนแกน และมหาสารคาม ตามลาดบ

สถตภาพรวมการปลกมนสาปะหลงของกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง

ป พนทปลกรวม

(ไร)

ผลผลตรวม

(ตน)

ผลผลตเฉลยตอไร

(ก.ก.)

2550 738,278 2,532,998 3,431

2551 733,488 2,308,375 3,147

2552 769,176 2,688,199 3,495

เฉลย/ป 746,980 2,509,857 3,357

-17-

สถตการปลกมนสาปะหลงของจงหวดในกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง ระหวางป 2550-2552

ป กาฬสนธ ขอนแกน มหาสารคาม รอยเอด

พ.ท.ปลก

(ลานไร)

ผลผลตรวม

(ลานตน)

เฉลยตอไร

(ก.ก.)

พ.ท.ปลก

(ลานไร)

ผลผลตรวม

(ลานตน)

เฉลยตอไร

(ก.ก.)

พ.ท.ปลก

(ลานไร)

ผลผลตรวม

(ลานตน)

เฉลยตอไร

(ก.ก.)

พ.ท.ปลก

(ลานไร)

ผลผลตรวม

(ลานตน)

เฉลยตอไร

(ก.ก.)

2550 .2742 .9896 3,735 .2241 .7790 3,663 .1296 .4058 3,354 .1102 .3585 3,403

2551 .2805 .9243 3,295 .2256 .6718 2,977 .1230 .3778 3,070 .1042 .3344 3,209

2552 .3021 1.1394 3,771 .2420 .7901 3,264 .1217 .4084 3,356 .1032 .3501 3,392

เฉลย/ป .2856 1.0177 3,600 .2305 .7469 3,301 .1247 .3973 3,260 .1058 .3476 3,334

ปจจยเสยงการผลตภาคเกษตรของกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง พบวามปจจยเสยง

ทสาคญ ไดแก

• แนวโนมการลดลงของแรงงานภาคเกษตรอนเนองความไมแนนอนของระบบการผลตท

ตองการอาศยภาวะธรรมชาตเปนหลก

• ความผนผวนของภาวะเศรษฐกจทงในและนอกประเทศ สงผลใหระบบการตลาด และราคา

ของผลผลตขาดเสถยรภาพ

• ผลกระทบจากปญหาภยธรรมชาตและสภาวะโลกรอน

-18-

2.

ดานอตสาหกรรม

การผลตสาขาอตสาหกรรมของกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลางจะประกอบดวย อตสาหกรรมทเกยวเนองกบภาค

การเกษตรและอตสาหกรรมดานชนสวนอเลกทรอนกสยานยนตและการผลตสนคาอนๆ โดยมจงหวดขอนแกนเปนศนยกลางอตสาหกรรมหลกของกลมจงหวด

และมอตสาหกรรมและบรการทเกยวเนองกบการผลต ขาว ออย และมนสาปะหลง ซงเปนพชหลกสาคญดงน

• ขาว (โรงสขนาดเลก/กลาง/ใหญ) จานวน 9,639 ราย

• มนสาปะหลง จานวน 287 ราย

• โรงงานนาตาล จานวน 5 แหง

• โรงงานผลตเอทานอล จานวน 2 แหง

2.1.3

กลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลางมกาลงแรงงานรวมในป 2551 จานวน 2,794,093 คน มงานทาจานวน

แรงงาน

2,750,830 คน คดเปนรอยละ 99 ของจานวนแรงงานและเปนผยงไมมงานทา จานวน 29,092 คน คดเปนรอยละ 1 โดยเปนผวางงาน จานวน 14,921 คน (รอยละ 0.51

ของผยงไมมงานทา) และรอฤดกาลจานวน 14,171 คน (คดเปนรอยละ 0.49 ของผยงไมมงานทา) ดงน

• จานวนแรงงานรวม 2,794,093 คน

• มงานทา 2,750,830 คน (99%)

• ยงไมมงานทา 29,092 คน (1%)

• วางงาน 14,921 คน (0.51%)

• รอฤดกาล 14,171 คน (0.49%)

-19-

2.1.4

สถานะความยากจน

ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบสถานะความยากจนของประชากรในกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลางของ

สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตในป 2550 พบวา มรอยละของประชากรในกลมจงหวดทมรายไดตอคนตอเดอนตากวาเสนความยากจน

โดยจงหวดกาฬสนธ มสดสวนรอยละของคนจนตอจานวนประชากรมากทสด คดเปน 17.06 รองลงมา ไดแก จงหวดรอยเอด คดเปน 8.50 จงหวดขอนแกน คดเปน

รอยละ 7.04 และจงหวดมหาสารคาม คดเปนรอยละ 6.39

จงหวด เสนความยากจน

(รายได/คน/เดอน) บาท

สดสวนรอยละของคนจนตอประชากร

กาฬสนธ

ขอนแกน

มหาสารคาม

รอยเอด

1,351

1,344

1,324

1,304

17.06

7.04

6.39

8.50

ผลการศกษาและวเคราะหขอมลดานเศรษฐกจของกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลางจากผลตภณฑมวลรวม

ของกลมจงหวด พบวามโครงสรางการผลตหลกทสาคญมาจากสาขา การคา/การบรการ อตสาหกรรม และภาคการเกษตร โดยจงหวดขอนแกนจะเปนศนยกลาง

การผลตในสาขาการคา/การบรการและสาขาอตสาหกรรม สวนการผลตภาคการเกษตรจะมอยในทกจงหวด โดยจงหวดรอยเอดและขอนแกนจะเปนฐานการผลตขาว

จงหวดกาฬสนธและขอนแกนจะเปนฐานการผลต ออยและมนสาปะหลง ซงภายใตโครงสรางการผลตดงกลาว สงผลใหกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ตอนกลางมอตราการขยายตวในชวงป2545-2549 สงสดทาใหผลตภณฑมวลรวมและรายได เฉลยตอคนตอปของกลมจงหวดอยในลาดบตนของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

-20-

ดานสงคม 2.2

•

ผลการวเคราะหสภาวะความอยดมสขตามดชนวดความกาวหนาของคน (HAI) ของ UNDP ในดชน 5 ดาน

สขภาวะความอยดมสข

ไดแก ดานสขภาพ ดานการศกษา ดานชวตครอบครวและชมชน ดานทอยอาศยและสภาพแวดลอม และดานการคมนาคมและการสอสารพบวา สขภาวะความอยด

มสขของประชากรในกลมจงหวดมความโดดเดนดานชวตครอบครวและชมชนหรอกลาวอกนยหนง มคณภาพชวตครอบครวและชมชนอยในเกณฑดทสดสาหรบ

ดชนดานอนๆ พบวาอยในเกณฑตากวาคาเฉลย

•

สขภาพ

มสถานบรการดานสขภาพทงของภาครฐและเอกชนครอบคลมและทวถง รวมทงยงมสถานบรการ

สขภาพเฉพาะทาง เชน ศนยหวใจสรกตต ของโรงพยาบาลศรนครนทร เปนตน แตประชากรสวนใหญยงมอตราการเจบปวยและมพฤตกรรมเสยงตอสขภาพ

ในขณะทอตราจานวนประชากรตอแพทยสงกวาเกณฑทกาหนด สงผลใหการรกษาลดคณภาพลง

• ดานการศกษา

มความพรอมในดานการศกษาในทกระดบตงแตการศกษาขนพนฐาน(อนบาลถงระดบมธยมศกษา

ตอนปลาย) การศกษาดานวชาชพ การศกษาตามอธยาศย และการศกษาระดบอดมศกษา โดยมมหาวทยาลยของรฐและเอกชนเปดดาเนนการหลายแหงและจด

การศกษาตงแตระดบปรญญาตรถงระดบปรญญาเอก เชน มหาวทยาลยขอนแกน มหาวทยาลยมหาสารคาม มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม กาฬสนธและรอยเอด

-21-

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตอสาน รวมทงยงมหลกสตรการเรยนการสอนในระดบนานาชาต และมสถาบนพฒนาทกษะฝมอแรงงานทงของภาครฐและ

เอกชนทจะใหบรการดวย ทาใหกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลางเปนกลมจงหวดทมความโดดเดนดานการศกษาสง

• แนวโนมการเปลยนแปลงดานสงคม

ผลของการพฒนาเศรษฐกจ สงคม ทผานมาไดสงผลกระทบตอการเปลยนแปลงสภาพของสงคมรวมทง

แนวโนมในอนาคต ดงน

• แนวโนมโครงสรางอายของประชากรจะมผสงอายมากขนเนองจากอตราการตายของวยกลางคนมนอย

• ลกษณะของครอบครวจะมแนวโนมเปนครอบครวเดยวมากขน การพงพาลกษณะเครอญาตจะลดนอยลง

• ผลกระทบของภาวะเศรษฐกจและการมงานทาสงผลใหอตราการเกดของประชากรตาลง

• ระบบเทคโนโลยจะเขามามบทบาทในการดาเนนวถชวตมากขนโดยเฉพาะในสงคมเมอง

• ผสงอายและเดกจะถกทอดทงมากขน โดยเฉพาะในสงคมชนบทสาเหตเนองจากการเคลอนยายแรงงาน

จากภาคเกษตรไปสภาคบรการและอตสาหกรรม

-22-

ปจจยแวดลอม (SWOT Analysis) 2.3

(1) ปจจยภายใน

จดแขง

• เปนฐานการผลตวตถดบทางการเกษตรทสาคญ โดยเฉพาะขาวหอมมะล ออย และมนสาปะหลง ซงสามารถ

แปรรปไปสอาหารและพลงงานทดแทนได

• มผประกอบการดานอตสาหกรรมแปรรปสนคาเกษตรทงในดานของพชอาหารและพชพลงงาน

• มความไดเปรยบดานทตง เนองจากตงอยตอนกลางของภาคตะวนออกเฉยงเหนอทสามารถเชอมโยงกบจงหวด

ตางๆได ทาใหกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลางเปนศนยกลางคมนาคมขนสงของภาคฯ โดยมจงหวดขอนแกนเปนศนยกลางหลก นอกจากนลกษณะ

ของทตงยงเปนพนทเชอมโยงการพฒนาเศรษฐกจกบประเทศในอนภมภาคลมนาโขง โดยใชเสนทางระเบยงเศรษฐกจแนวตะวนออก-ตะวนตก (East-West Economic

Corridor) และเชอมโยงกบการพฒนาพนทชายฝงทะเลตะวนออก (Eastern Sea Board) ตามเสนทางถนนมตรภาพ

• มความพรอมดานสถาบนการศกษา สถาบนพฒนาฝมอแรงงานและศนยบรการดานการแพทยและสาธารณสข

ทพรอมในการใหบรการ และการพฒนาทรพยากรทนมนษย

• มระบบสาธารณปโภคและสาธารณปการและสงอานวยความสะดวกขนพนฐานทเออตอการบรการดานการคา

และการลงทน เชน ระบบโครงขายการคมนาคม (Logistic) พลงงานไฟฟา

• เปนพนททมอตราการขยายตวทางเศรษฐกจอยในระดบสงของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

• มแหลงทรพยากรนาทสามารถนามาใชประโยชนไดคอนขางพอเพยง เชน เขอนอบลรตน จงหวดขอนแกน

เขอนลาปาว จงหวดกาฬสนธ แมนาช แมนาพอง แมนายง เปนตน

-23-

จดออน

• ประสทธภาพการบรหารจดการเพอใชประโยชนอยางคมคาจากแหลงทรพยากรนาในพนทอยในระดบตา

ทาใหมพนทการเกษตรในเขตชลประทานเพยงรอยละ 17.6 ของพนททาการเกษตรทงหมด

• ผลตภาพของการผลตภาคการเกษตรอยในระดบตา และมปจจยเสยงสงทงในดานปจจยพนฐานการผลต และ

ระบบตลาดสนคาภาคเกษตรทขาดเสถยรภาพและมการผนแปรตามสภาวะของเศรษฐกจทมการเปลยนแปลง

• ทรพยากรดนเสอมโทรม และขาดความอดมสมบรณ โดยสภาพดนสวนใหญจะเปนดนรวนปนทราย และเปนดนเคม

• โครงสรางพนฐานทเอออานวยตอการสงเสรมการลงทนยงไมเพยงพอ โดยเฉพาะระบบการคมนาคมขนสง ซง

ยงไมมประสทธภาพ และครอบคลม

• ระดบการศกษา และคณภาพของทกษะฝมอแรงงานในเกณฑตา

ปจจยภายนอก (2)

โอกาส

• กระแสความตองการการบรโภคอาหารปลอดภยอนเนองจากมปจจยเสยงดานสขภาพสง

• ความตองการความมนคงดานอาหารและพลงงาน ซงเปนผลมาจากปญหาภาวะโลกรอน ทาใหการผลตอาหาร

ลดลง และการใชพลงงานเพอการพฒนา โดยไมคานงถงขดจากด ทาใหแหลงพลงงานทมอยลดนอยลง และตองมการแสวงหาพลงงานทดแทนในรปแบบของพลงงานตางๆ

• การเชอมโยงการพฒนาประเทศไทยกบประเทศในอนภมภาคตางๆ ของโลก ทาใหจานวนประชากร ซงเปน

ตลาดการบรโภคเพมจานวนขน

-24-

• นโยบายการสงเสรมอตสาหกรรมพลงงานทดแทน (Ethanol) ของรฐบาล

ขอจากด

• ภาวะโลกรอนสรางปจจยเสยงดานภยธรรมชาตทมผลกระทบตอภาคการเกษตร ทาใหความสามารถในการผลตลดลง

• ความผนผวนของราคาผลผลตทางการเกษตร

• งบประมาณของภาครฐทจะสนบสนนการพฒนากลมจงหวดมนอย

ปญหาและความตองการของประชาชน 2.4

• การพฒนาแหลงนาเพอการผลตภาคเกษตร

• การสรางเสถยรภาพของราคาผลผลตภาคเกษตรพชอาหารและพชพลงงานทดแทนทเปนธรรม

• การสนบสนนจากภาครฐทงในดานเกษตร อตสาหกรรม การคา การลงทน

• ความเชอมโยงของระบบ Logistic และการกระจายสนคาทมประสทธภาพและทวถง

• การมงานทาและมรายได

สภาวะปจจบนของการพฒนา 2.5

• ระบบการผลตภาคการเกษตรยงมลกษณะ More for Less (ทามากแตไดผลลพธนอย)

• การผลตภาคการเกษตรมปจจยเสยงสงอนเนองมาจากผลกระทบของปญหาภาวะโลกรอนและความผนผวนของระบบเศรษฐกจ

• ความไมพรอมของปจจยสนบสนนตอการสงเสรมการลงทน เชน ระบบการขนสงสนคา (Logistic) ระบบการกระจายสนคา

• ขอจากดดานงบประมาณทจะนามาใชในการพฒนากลมจงหวดมนอย

-25-

แนวโนมการเปลยนแปลงการพฒนาในอนาคต 2.6

ผลกระทบของการพฒนาทผานมาทงในสวนบรบทการพฒนาในประเทศและบรบทการพฒนาโลกไดกอใหเกดประเดนการ

พฒนาทจะสงผลกระทบตอการพฒนาของกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง ทสาคญ มดงน

• กระแสความตองการบรโภคอาหารปลอดภย

• สภาวะโลกรอนทสงผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตและการผลตภาคการเกษตร

• การรณรงคการอนรกษและปองกนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

• ความตองการความมนคงดานอาหารและพลงงาน

2.7

ศกยภาพการพฒนา

จากการศกษาและวเคราะหขอมลดานปจจยทเกยวของทงในดานเศรษฐกจ สงคม ปจจยสภาพแวดลอม (SWOT Analysis)

ปญหาความตองการของประชาชนในพนท รวมทงบรบทของการพฒนาปจจบนและแนวโนมการเปลยนแปลงของการพฒนาแลว จะเหนไดวากลมจงหวด

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลางมจดเดนอยทภาคการคา/บรการ ภาคอตสาหกรรม การคมนาคม โดยมจงหวดขอนแกนเปนศนยกลาง และภาคการเกษตรพชอาหาร

และพชพลงงาน ซงไดแก ขาว ออย และมนสาปะหลง โดยมจงหวดรอยเอดเปนฐานการผลตขาวโดยเฉพาะขาวหอมมะล จงหวดขอนแกนเปนฐานการผลตออย และ

จงหวดกาฬสนธเปนฐานการผลตมนสาปะหลง ซงผลผลตสนคาภาคเกษตรดงกลาว เปนผลผลตหลกของกลมจงหวด นอกจากนยงมการประกอบการและการลงทนใน

การแปรรปสนคาเกษตรดงกลาวของภาคเอกชนทพรอมจะทาการแปรรปและสงออกไปยงภายในและภายนอกประเทศไดโดยอาศยระบบการขนสง (Logistic) ผานทาง

รถไฟและทางรถยนต โดยเสนทางระเบยงเศรษฐกจตะวนออก – ตะวนตก (East-West Economic Corridor) ไปยงประเทศอนภมภาคลมนาโขง

-26-

และเสนทางถนนมตรภาพเพอสงออกสนคาไปยงพนท (Eastern Sea Board) สาหรบในสวนของภาคทาการเกษตรพบวา สวนใหญเปนการทาการเกษตรเขตนาฝน

มพนทในเขตชลประทานนอยเพยงรอยละ 17 ของพนททาการเกษตรทงหมด นอกจากนยงมปจจยเสยงดานเสถยรภาพของราคาอนเนองมาจากความผนผวนของภาวะ

เศรษฐกจทงภายในและภายนอกประเทศ รวมทงปญหาการลดลงของแรงงานภาคการเกษตร ซงเปนผลมาจากการเคลอนยายแรงงานไปสภาคการผลตสาขาอนๆ

ประกอบกบบรบทการเปลยนแปลงการพฒนาในอนาคตทมแนวโนมความตองการบรโภคอาหารปลอดภย ความตองการความมนคงดานอาหารและพลงงานทเพมขน

สงผลใหกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลางมศกยภาพในการพฒนาทสาคญๆ ดงน

1) การพฒนาดานอตสาหกรรม การคาและการบรการ โดยมจงหวดขอนแกนเปนฐานการพฒนาเนองจากมความไดเปรยบดานทตง ระบบ

คมนาคม และมฐานการผลตทเปนทนเดมอยแลว

2) การพฒนาดานการผลตภาคเกษตรโดยเฉพาะขาวหอมมะลและพชพลงงานทดแทน ไดแก ออย และมนสาปะหลง ซงเปนผลผลตหลกท

สามารถตอบสนองตอบรบทการเปลยนแปลงการพฒนาในอนาคต

3) การพฒนาดานอตสาหกรรมพลงงานทดแทน โดยเฉพาะการผลต Ethanol เนองจากมความพรอมทงในดานวตถดบ โดยเฉพาะออยและ

มนสาปะหลง รวมทงมผประกอบการลงทนอยในพนท

4) การพฒนาทรพยากรมนษย ทงในสวนของการศกษาและการพฒนาฝมอแรงงาน โดยสถาบนการศกษา ซงมการจดการเรยนการสอนใน

ทกระดบ การพฒนาฝมอแรงงาน โดยสถาบนพฒนาฝมอแรงงานทงของภาครฐและเอกชน

5) การพฒนาดานการทองเทยว โดยพฒนาแหลงทองเทยวยคกอนประวตศาสตร

-27-

3. ยทธศาสตรการพฒนากลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง

แนวคดการพฒนา 3.1

จากการศกษาและวเคราะหศกยภาพและปจจยแวดลอม รวมทงปญหาความตองการของประชาชนในพนท สภาวะการ

พฒนาปจจบนและแนวโนมการเปลยนแปลงในอนาคต กลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง โดยมตทประชมคณะกรรมการบรหารงานกลมจงหวด

(ก.บ.ก.) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง เมอวนท 14 กรกฎาคม 2552 ไดเหนชอบกาหนดเปาหมายและแนวคดของการพฒนากลมจงหวด โดย “ จะใชจดแขงจาก

การเปนพนททเปนแหลงผลตสนคาเกษตรทสาคญ (ขาว ออย และมนสาปะหลง) เปนปจจยสาคญในการพฒนาเพอเพมขดความสามารถทางการแขงขนและนาไปส

การกระตนใหเกดการลงทนจากภาคเอกชน และสรางรายไดใหกลมจงหวดดวยการสรางความแขงแกรงใหกบภาคเกษตรโดยการพฒนาเพอสรางมลคาเพมใหกบ

ภาคเกษตรและการเชอมโยงกบภาคอตสาหกรรม แปรรปสนคาเกษตรและพลงงานทดแทน”

-28-

กรอบแนวคดการพฒนากลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง

ปจจยพนฐาน

เปนแหลงทผลตสนคาเกษตรพชอาหารและพช

พลงงานทดแทน (ขาว ออย มนสาปะหลง)

เปาหมายการพฒนา

• ขดความสามารถทางการแขงขน

• เกดการลงทนจากภาคเอกชน

• สรางรายไดใหกลมจงหวด

แนวคดการพฒนา : การสรางความแขงแกรงใหกบภาคเกษตร

• การพฒนาเพอสรางมลคาเพมใหกบภาคเกษตร

• การเชอมโยงกบภาคอตสาหกรรมแปรรปสนคาเกษตรและ

พลงงานทดแทน

-29-

3.2 ยทธศาสตรการพฒนากลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง

วสยทศน (1)

“ เปนศนยกลางดานอตสาหกรรมแปรรปพชอาหาร และพลงงานทดแทน ”

เปาหมาย (2)

(2.1) สรางมลคาเพมใหกบภาคการเกษตร

(2.2) เพมการลงทนของภาคเอกชนในอตสาหกรรมการเกษตร

(3)

ตวชวด

(3.1) รอยละของรายไดเฉลยตอคนตอปทเพมขน

(3.2) รอยละของผลงทนทเพมขน

-30-

(4) ประกอบดวย 3 ประเดนยทธศาสตร ดงน ประเดนยทธศาสตร

(4.1) ประเดนยทธศาสตรท 1 การพฒนามาตรฐานและประสทธภาพการผลต โดยใหความสาคญในประเดนดงน

• สรางความเขมแขงใหกบภาคเกษตรโดยการพฒนาระบบและปจจยสนบสนนการผลต

ไดแก การบรหารจดการระบบนาเพอการเกษตร การพฒนาและปรบปรงพนธ การพฒนาและปรบปรงดน รวมถงการสงเสรมและสนบสนนการใชเทคโนโลยใน

การผลตและการพฒนาความรความสามารถของเกษตรกร

• การสรางมลคาเพมใหกบภาคเกษตรทงในดานปรมาณ คณภาพและราคา

• การสรางความสมดลของการผลตภาคเกษตรโดยใหความสาคญกบขนาดของพนทใน

การปลกและปรมาณผลผลต

(4.2) ประเดนยทธศาสตรท 2 การเสรมสรางความพรอมในการสงเสรมการลงทนดานอตสาหกรรมแปรรป

โดยการพฒนาความพรอมของพนทใหเปนพนททนาลงทนของภาคเอกชนดวยการพฒนาความพรอมของพนท (Place) เชน ระบบโครงสรางพนฐานทจาเปน

การพฒนาความพรอมดานวตถดบในการลงทน (Productivity) และการพฒนาดานกาลงแรงงาน (People)

(4.3) ประเดนยทธศาสตรท 3 การพฒนาระบบการบรหารจดการการพฒนากลมจงหวด โดยการเพม

ประสทธภาพของสานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวด (OSM) การเพมประสทธภาพของระบบงาน เชน ระบบขอมลสารสนเทศ ระบบเทคโนโลย และการพฒนา

สมรรถนะของบคลากร

-31-

5. กลยทธการพฒนา

ยทธศาสตรท 1 การพฒนามาตรฐานและประสทธภาพการผลตดานการเกษตร

• เปาประสงค • เพมประสทธภาพระบบการผลตภาคเกษตร

• สรางมลคาเพมใหกบผลผลตดานการเกษตร

• สรางความสมดลระหวางการผลตพชอาหารและพชพลงงานทดแทน

• กลยทธ

• การพฒนาโครงสรางพนฐานการผลตดานการเกษตร โดยการพฒนาและบรหาร

จดการนาภาคการเกษตร การวจย พฒนาและสงเสรมการปรบปรงและใชพนธทใหผลผลตสง การพฒนาเทคโนโลย การผลต การปรบปรงคณภาพดน และการพฒนา

ความรความสามารถของเกษตรกรในการผลต

• การพฒนามาตรฐานการผลตดานการเกษตร โดยสงเสรมการทาเกษตรดวยระบบทด

และเหมาะสม (GAP) รวมทงใหมระบบการรบรองคณภาพ

• การกาหนดเขตพนทเพอสงเสรมการผลตดานการเกษตร โดยการนาเอาระบบ Zoning มาดาเนนการ

-32-

ยทธศาสตรท 2 การเสรมสรางความพรอมในการสงเสรมการลงทนดานอตสาหกรรมแปรรปการเกษตร

• เปาประสงค พฒนาพนทกลมจงหวดใหเปนพนททนาลงทนดานอตสาหกรรม

• กลยทธ • การพฒนาโครงสรางพนฐานทจาเปนตอการสงเสรมการลงทน โดยการพฒนาระบบ

Logistic ใหเชอมโยงกบระบบการคมนาคมเสนทางหลกทงทางรถไฟ และรถยนต เชน ถนนระเบยงเศรษฐกจตะวนออก – ตะวนตก (East-West Economic Corridor)

และถนนมตรภาพ รวมทงการพฒนาระบบการกระจายสนคาภาคเกษตร เชน ตลาดกลางสนคา/ ไซโล เปนตน

• พฒนาทกษะฝมอแรงงานทจาเปนตอการสงเสรมการลงทน โดยการพฒนาศกยภาพ

ของแรงงาน การสรางผประกอบการใหม รวมทงการสรางขดความสามารถการแขงขนใหกบผประกอบการเดม

• การพฒนาเพอสรางความพรอมดานวตถดบทจาเปนตอภาคอตสาหกรรม โดยการ

พฒนาการผลตวตถดบใหมความพรอมทงในดานคณภาพ และปรมาณ การแปรรปวตถดบเพอสนบสนนตอภาคอตสาหกรรม

ยทธศาสตรท 3 การพฒนาระบบบรหารจดการการพฒนากลมจงหวด

• เปาประสงค เพมประสทธภาพการบรหารจดการเชงบรณาการของกลมจงหวด

• กลยทธ • พฒนาสานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวด (OSM)

• พฒนาระบบสนบสนนการบรหารงานกลมจงหวดแบบบรณาการ

• พฒนาสมรรถนะบคลากรในการทางานแบบบรณาการ

-33-

6. โครงการพฒนาทสาคญ

ประเดนยทธศาสตร กลยทธ โครงการสาคญ หนวยงานหลก

ยทธศาสตรท 1

การพฒนามาตรฐาน

และประสทธภาพ

การผลตดานการเกษตร

1) การพฒนาโครงสรางพนฐาน

การผลตดานการเกษตร

2) การพฒนามาตรฐานการผลตการเกษตร

3) การกาหนดเขตพนท เพอสงเสรมการผลตดานการเกษตร

1) โครงการพฒนาและใชประโยชนจากลมนาเพอการเกษตร

โดยขยายเขตพนทชลประทาน

2)โครงการวจยและพฒนาพนธ

3) โครงการธนาคารเมลดพนธด

4) โครงการจดการทรพยากรดน เพอเพมผลผลต

5) โครงการเสวนาและเรยนรเทคโนโลย เพอเพมผลตภาพการผลต

6) โครงการสงเสรมการวจยคดคนนวตกรรมเทคโนโลยการผลต

จากภมปญญาทองถน

7) โครงการสงเสรมการผลตภาคเกษตรทดและเหมาะสม (GAP)

8) โครงการศกษา เพอกาหนดเขตการใชพนทเพอการผลต ภาค

เกษตร

กรมชลประทาน

กรมวชาการเกษตร

กรมวชาการเกษตร

กรมพฒนาทดน

กลมจงหวด

กลมจงหวด

- กรมสงเสรมการเกษตร

- กรมวชาการเกษตร

-34-

6. โครงการพฒนาทสาคญ

ประเดนยทธศาสตร กลยทธ โครงการสาคญ หนวยงานหลก

ยทธศาสตรท 2

การเสรมสรางความ

พรอมในการสงเสรมการ

ลงทนดานอตสาหกรรม

แปรรปการเกษตร

1) พฒนาโครงสรางพนฐานทจาเปนตอการสงเสรมการลงทน

2) พฒนาฝมอแรงงานทจาเปนตอการสงเสรมการลงทน

3) พฒนาเพอความพรอมดานวตถดบทจาเปนตอ

ภาคอตสาหกรรม

1) โครงการพฒนาโครงขายระบบ Logistic สเสนทางระเบยง

เศรษฐกจตะวนออก-ตะวนตก

2) โครงการพฒนาทกษะและยกระดบฝมอแรงงาน

3) โครงการสงเสรมการวจยแปรรปผลตภณฑ เพอสงเสรมการลงทน

กรมทางหลวง

กรมพฒนาฝมอแรงงาน

กลมจงหวด

ยทธศาสตรท 3

การพฒนาระบบ

บรหารจดการพฒนากลม

จงหวด

1) พฒนาสานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวด

2) พฒนาระบบสนบสนนการบรหารงานกลมจงหวดแบบ

บรณาการพฒนาสมรรถนะ

บคลากรในการทางานแบบ

บรณาการ

1)โครงการเพมประสทธภาพการบรหารงานเพอการพฒนากลม

จงหวด

กลมจงหวด

-35-

แบบ กจ.1

แบบฟอรมการจดทาแผนพฒนากลมจงหวด พ.ศ.2554 -2556

วสยทศน : ศนยกลางอตสาหกรรมแปรรปพชอาหารและพลงงานทดแทน

ประเดนยทธศาสตร 1) การพฒนามาตรฐานและประสทธภาพการผลตดานการเกษตร

2) การเสรมสรางความพรอมในการสงเสรมการลงทนดานอตสาหกรรมแปรรปการเกษตร

3) การพฒนาระบบบรหารจดการการพฒนากกลมจงหวด

คาเปาหมาย เปาประสงคเชง

ยทธศาสตร

กลยทธ ตวชวด

2554 2555 2556 2553-2556

1) สรางมลคาเพมใหกบภาคการเกษตร

1) พฒนาโครงสรางพนฐานการผลตดาน

การเกษตร

2) พฒนามาตรฐานการผลตดานการเกษตร

3) กาหนดเขตพนทสงเสรมการผลตดาน

การเกษตร

รอยละของรายไดเฉลย

ตอคนตอปทเพมขนจาก

ฐานป 2552

2 2.5 3 7.5

2) เพมการลงทนของภาคเอกชนใน

อตสาหกรรม

การเกษตร

1) พฒนาโครงสรางพนฐานทจาเปนตอการ

ลงทน

2) พฒนาฝมอแรงงานทจาเปนตอการลงทน

3) พฒนาความพรอมดานวตถดบทจาเปนตอ

การลงทน

จานวนผลงทนทเพมขน

ตอป

5 ราย 10 ราย 15 ราย 20 ราย

-36-

บญชรายการชดโครงการ งบประมาณดาเนนการ หนวยงานดาเนนการ

ท โครงการ แหลงงบประมาณ ผลผลต 2554 2555 2556

1

โครงการพฒนาและใชประโยชนจากกลมนา

เพอการเกษตรโดยขยายเขตพนทชลประทาน

1

1

320,000,000

320,000,000

320,000,000

กรมชลประทาน/กลมจงหวด

2 โครงการพฒนาโครงขายถนน (Logistic)

สเสนทางระเบยงเศรษฐกจตะวนออก -

ตะวนตก (East-West Economic Corridor)

2

1

550,000,000

410,000,000

-

กรมทางหลวง

3 โครงการวจยและเผยแพรการแปรรป

ผลตภณฑ เพอสนบสนนการลงทน

1 1 4,000,000 4,000,000 4,000,000 มหาวทยาลยในกลมจงหวด

4 โครงการจดการทรพยากรดนเพอเพมผลผลต 1 1 15,000,000 15,000,000 15,000,000 กรมพฒนาทดน/จงหวด

5

โครงการวจย พฒนา และการสารองเมลด

พนธด (พนธขาวหอมมะล ออย และมน

สาปะหลง)

2

1

60,000,000

60,000,000

60,000,000

กรมวชาการเกษตร/กรมขาว

6 โครงการสงเสรมการผลตภาคการเกษตรดวย

ระบบทดและเหมาะสม (GAP)

2 1 5,000,000

5,000,000

5,000,000

กรมสงเสรมการเกษตร

7 โครงการพฒนาทกษะฝมอแรงงาน 2 1 2,000,000 2,000,000 2,000,000 กรมพฒนาฝมอแรงงาน

8 โครงการศกษาและกาหนดเขตการใชพนท

เพอการผลตภาคเกษตร

2 1 3,000,000

3,000,000

3,000,000

กรมสงเสรมการเกษตร/

กรมพฒนาทดน

-37-

บญชรายการชดโครงการ งบประมาณดาเนนการ หนวยงานดาเนนการ

ท โครงการ แหลงงบประมาณ ผลผลต 2554 2555 2556

8 โครงการศกษาและกาหนดเขตการใชพนท

เพอการผลตภาคเกษตร

2 1 3,000,000

3,000,000

3,000,000

กรมสงเสรมการเกษตร/

กรมพฒนาทดน

9 โครงการวจยและพฒนาเทคโนโลยการผลต

จากภมปญญาของทองถน

1 1 2,500,000

2,500,000

2,500,000

กรมพฒนาทดน/จงหวด/กลม

จงหวด

10 โครงการเสวนาและเรยนรเทคโนโลยเพอ

เพมผลตภาพการผลต

1 1 3,000,000

3,000,000

3,000,000

กรมสงเสรมการเกษตร/

กรมวชาการเกษตร/กรมขาว