Adrem 3 2015

AdRemTIJDSCHRIFT VAN DE ORDE VAN VLAAMSE BALIES

WWW.ADVOCAAT.BE

Erk

en

nin

gsn

um

mer

P20

94

24

/ A

fgif

tekan

too

r 10

99

Bru

ssel X

DEBAT

Stagemeesters over hun stagiairs

CASPER VERBEEK (VOORZORGSKAS)

To do’s voor elk advocatenpensioen

OKTOBER 2015 - JAARGANG 14 - NR. 3

“Media kunnen veel druk op een dossier leggen”

BART D’HAENE, ADVOCAAT EN JOURNALIST

Uit voorzorg… nu denken aan later

Simulatie pensioenopbouw

VKAG, Gulden Vlieslaan 64, 1060 Brussel • [email protected] • www.vkag.be

Marc, 22 jaar, verdient als stagiair op een internationaal kantoor 25.000 € (basis: netto jaarinkomsten 2015) Hoeveel kan hij maximaal veiligstellen voor een gewoon VAPZ contract: 2.042,50 €*

Wat ontvangt Marc op het einde van de overeenkomst op 65 jaar**

Bruto ouderdomskapitaal 137.805,82 € Indicatief winstaandeel (1%) 37.786,57 € Totaal op 65 jaar 175.592,39 €

*Naast een gewoon VAPZ contract bestaat ook de mogelijkheid om een sociaal VAPZ contract af te sluiten.**Berekening op basis van een overdraagbaar contract met een rendement van 2,25% rekening houdend met 3% kosten/jaar.

De VAPZ-premies zijn volledig fiscaal aftrekbaar als beroepskosten. U betaalt door die aftrek ook minder sociale bijdragen. Op een VAPZ bijdrage betaalt u geen premietaksen. Het VAPZ is combineerbaar met andere vormen van aanvullende pensioenopbouw zoals een Individuele pensioentoezegging (IPT), groeps-verzekering en pensioensparen.

Deze simulatie werd u aangeboden door de Voorzorgskas voor ad-vocaten, gerechtsdeurwaarders en andere zelfstandigen (VKAG). Voor alle voorwaarden, een persoonlijke simulatie en een ant-woord op al uw vragen verwijzen we u naar www.vkag.be of neem contact op met de Voorzorgskas via e-mail [email protected] of op het telefoonnummer 02/534.42.42.

rechtUIT

3

Het gerechtelijk jaar 2014-2015 is intussen achter de rug en het was een boeiend jaar. De hertekening van het gerechtelijk landschap zette zich door en drie potpourri (what’s in a name?) -voorontwerpen van wet kregen gestalte. Daarnaast namen OVB-commissies de toegang tot het beroep en de beroepsopleiding onder de loep en concentreerden ze zich op de hertekening van het balielandschap, de vergoeding van de juridische tweedelijnsbij-stand, het reglement advocaat en media, het juridisch statuut van de advocaat, de samenwer-kingsverbanden en onze kwaliteitszorg en -controle.

Allemaal uitdagingen die ook de komende maanden en jaren hun weerslag zullen hebben op onze beroepsuitoefening en waarvoor de OVB niet stil heeft gezeten. We hebben daarbij steeds de klemtoon gelegd op wat voor ons beroep essentieel is: kwaliteit en onafhankelijkheid. Zo willen we binnen de rechtsstaat een onmisbare rol blijven uitoefenen als tegengewicht van de macht of, zeg maar, de drie machten. Dat is ook hoe de wetgever onze taak in het Gerechtelijk Wetboek heeft afgelijnd, al durft diezelfde wetgever dat al eens te vergeten.

Daaraan werken en daarover waken is de taak van de OVB en dus de taak van elke advocaat die lid is

van een Vlaamse balie. Ik nodig u allen dan ook uit om niet alleen alle informatie te lezen die de OVB u ter beschikking stelt, via allerhande kanalen, maar ook zelf aan die taak te participe-ren. Voed ons met uw suggesties, ervaringen en ideeën, want de uitdagingen die nog op til staan zijn legio.

Denk maar aan de substantiële verhoging van de rol- en griffierechten, aan de verplichtingen van boeken VI en XIV van het WER, aan de ombudsdienst voor onze geschillenbehandeling en de uitbouw van de elektronische procesvoe-ring – waarvoor dochteronderneming DIPLAD achter de schermen overigens overuren draait. Daarnaast staat ook een aanpak van de gerechte-lijke procedures op de planning, zijn een reeks punctuele aanpassingen van het strafrecht en wetboek van strafvordering aangekondigd en staat de concrete organisatie van het verzelfstan-digd beheer van de rechterlijke macht in de steigers. Om nog maar te zwijgen over de aanpak van de juridische tweedelijnsbijstand.

De OVB is er voor alle advocaten en ook al is het geen eenvoudige opgave om tot een gedragen oplossing te komen voor 10 000 Vlaamse advocaten, wij kunnen alleen maar goed varen bij uw input.

VOORZITTER DOMINIQUE MATTHYS GEEFT ZIJN KIJK OP DE ACTUALITEIT

DOMINIQUE MATTHYS,

VOORZITTER

Dit doet de OVB voor u.

Wat doet u voor de OVB?

AD

RE

M I

NH

OU

D

COLOFONAD REM JAARGANG 14 – NR.3 2015

VERANTWOORDELIJKE UITGEVERDominique Matthys, voorzitter

Orde van Vlaamse Balies Staatsbladsstraat 8, 1000 Brussel

Tel. 02 227 54 70, Fax 02 227 54 79 [email protected] www.advocaat.be

REDACTIESophie Coppens, Headline Publishing

Bart Coppein, stafmedewerker studiedienst Babette De Grom, stafmedewerker communicatie

Ann Devroe, advocaat, Bruno De Vuyst, advocaat

Frank Judo, advocaat Jan-Pieter Mateusen, Headline Publishing Dominique Matthys, advocaat, voorzitter

Katlijn Pollaris, advocaatGracy Saerens, advocaat, bestuurder

Ingrid Speels, stafmedewerker communicatieNicolaas Vinckier, advocaat

REALISATIE

Vorstemanstraat 14A, B, 2000 Antwerpen Tel. 03 260 08 30

www.headlinepublishing.be

RECLAMEREGIE

Bie Van Cleuvenbergen B-Net

Tel. 016 63 20 65 [email protected]

Alle adreswijzigingen van advocaten moeten doorgegeven worden aan de balie.

Lees Ad Rem ook online via OrdeExpress of op www.advocaat.be.

inhoud

24EXTRA MUROS

AdRem VERDER ONLINE

LEES

© J

urg

en

Wals

ch

ot

5

16 DOORGELICHT Stagemeesters aan het woord:

moet de stage anders?

26 ESTAFETTE Bart D’haene: “Elke dag alles bolwerken,

dat is mijn uitdaging.”

28 BEROEP ACTUA Clash der culturen? Jonge advocaten

over hun buitenlandervaring.

30BEROEP ACTUA 1/7de van ons ziekteverlet heeft een

psychische oorzaak. Hoe komt dat?

34 UITGERUST Special: hightech hebbedingen voor bureel en balie.

06OP DE STOEL Casper Verbeek, algemeen directeur

van de Voorzorgskas.

10 OVB ACTUA Arbitrage volgens VOBA:

snel, betaalbaar, digitaal en efficiënt.

14 OVB ACTUA Update van het Vademecum

tweedelijnsbijstand.

22 NIEUWS UIT DE BALIES Over scorende advocaten

en nieuwe stafhouders.

24 EXTRA MUROS De advocatenrun is na vijf jaar

een allround event geworden.

BEROEP

AMICI

OVB

10OVB ACTUA

EN VERDER ...

COLUMN Bruno De Vuyst AD VALVAS Hou de Big Brother Awards (Liga voor Mensenrechten) in het oog: de OVB klaagt privacyschendende apps aan. TUCHTRECHTSPRAAK Een belangrijke tuchtsanctie uitgelicht.

16DOORGELICHT

6 03/2015AdRemAD

RE

M O

P D

E S

TO

EL

OV

B

OP DE STOEL: CASPER VERBEEK, ALGEMEEN DIRECTEUR VOORZORGSKAS

Waarom heeft een advocaat nood aan een vrij

aanvullend pensioen voor zelfstandigen (VAPZ)?

“Een zelfstandige die vandaag op pensioen gaat na een volledige carrière van 45 jaar krijgt een wettelijk pensioen van ongeveer 1 400 à 1 500 euro per maand. Als dat je enige inkomsten zijn, is het niet eenvoudig om daarmee rond te komen. Het gemiddelde vervangingsinkomen bij werknemers (het inkomen dat men maandelijks ter beschikking heeft na het pensioen red.) bedraagt daarentegen tussen de 40 % en de 50 % van het salaris dat ze verdienden vooraleer ze op pensioen gingen, afhankelijk van de sector en de loopbaan uiteraard. Bijsparen tijdens de loopbaan is voor zelfstandigen dus noodzakelijk.”“Zelfstandigen die hun vervangingsinkomen willen optrekken denken in de eerste plaats het best aan een vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen (VAPZ). Dat heeft vooral te maken met rendemen-ten en fiscaliteit. Een VAPZ is zogenaamd low hanging fruit: de gegarandeerde rendementen op de VAPZ-markt liggen over het algemeen genomen zo’n 0,25 % tot 0,5 % hoger dan wat groepsverzeke-

raars aanbieden. Ook belastingtechnisch is het VAPZ een goede zaak: alle bijdragen die je stort voor je VAPZ-pensioen zijn beroepsmatig volledig aftrekbaar en dus wordt je pensioenopbouw voor een belangrijk deel gefinancierd door de fiscus. Bovendien kent het VAPZ géén premietaksen en is de fiscaliteit op het ogenblik van de uitbetaling van de pensioenvoordelen wat gunstiger dan voor groepsverzekeringen.”

Is het VAPZ dan gunstiger dan een

groepsverzekering?

“Absoluut niet. Het ligt om al die redenen gewoon voor de hand om het fiscaal toegestane budget eerst aan een VAPZ te besteden. Daarna kan je nog steeds een bijkomend aanvullend pensioen opbouwen via een groepsverzekering. Beide zijn complementair. Er zijn trouwens ook een aantal beperkingen aan het VAPZ. De fiscus legt bijvoorbeeld een restrictie op voor de bedragen die je aan een VAPZ mag besteden. Afhankelijk van je inkomsten mag je voor een gewoon VAPZ-contract maximaal 3 027,09 euro per

Voor het eerst zetten we een buitenbeentje op de stoel. Casper Verbeek is geen voorzitter van een OVB-commissie, maar algemeen directeur van de Voorzorgskas. Een organisme dat het vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen (VAPZ) aanbiedt, een must voor elke zelfstandige zo blijkt.DOOR

PHILIPPE GÉRARD

DE VOORZORGSKAS

De Voorzorgskas voor

Advocaten, Gerechts-

deurwaarders en

andere Zelfstandigen

is een pensioenfonds.

Ze werd opgericht in

1951 en biedt o.a. advo-

caten de mogelijkheid

zich aan te sluiten om

een aanvullend pen-

sioen op te bouwen.

Ze is een organisatie,

waarbij alle deel-

nemers in feite de

aandeelhouders zijn.

De raad van bestuur

van de Voorzorgs-

kas wordt door de

algemene vergadering

op voordracht van de

OVB, de OBFG en de

NKGB gekozen.

Meer info over VAPZ

en de Voorzorgskas?

www.vkag.be of via

[email protected] of

02 534 42 42.

dan groepsverzekeringVAPZ eerst,

http://www.vkag.be

mailto:[email protected]

03/2015AdRemAD

RE

M O

P D

E S

TO

EL

OV

B

WIE IS

Casper Verbeek is

algemeen directeur

van de Voorzorgskas

voor Advocaten,

Gerechtsdeurwaarders

en andere Zelfstandi-

gen OFP. Hij is lic. in

de handels- en finan-

ciële wetenschappen.

Hij was voorheen

actief in de consultan-

cy en was Europees

verantwoordelijke

voor de aanvullende

pensioenen van de

personeelsleden van

General Electric.

Belastingtechnisch is het verstandig om eerst naar een VAPZ te kijken. Advocaten met een vennootschap, kunnen complementair een groepsverzekering overwegen

Waar moeten advocaten op letten bij hun

keuze van een VAPZ-aanbieder?

“Natuurlijk zouden wij het liefst hebben dat advocaten een VAPZ bij de Voorzorgskas afsluiten (lacht), maar wie objectief wil vergelijken met andere aanbieders moet de inspanning doen om bij een paar financiële instellingen een offerte te vragen, voor eenzelfde bedrag aan bijdrage en op dezelfde berekeningsdatum. Vergeet bij die vergelijking ook zeker niet naar de dienstverlening en aangerekende kosten te kijken!”

Is een VAPZ een veilige belegging?

“Alle aanbieders vallen onder controle van de toezichtsorganen (FSMA, NBB) en beschikken over een formeel aangestelde actuaris en revisor. Die partijen zien erop toe dat de beleggingen die tegenover de pensioenverplichtingen staan op een degelijke manier zijn ingevuld om aan de verplich-tingen te kunnen voldoen. Een gelijkaardig toezicht geldt trouwens ook voor het Solidariteitsfonds, dat advocaten in moeilijkheden bijstaat. Uitkeringen gebeuren slechts na een omzichtige controle en we zijn erg voorzichtig met onze uitgaven. Wat de concrete gevolgen van de crisis zullen zijn is echter nog niet duidelijk.”

jaar (2015) besteden. Voor een sociaal contract (met bijkomende risicodekking) ligt dat bedrag iets hoger op maximaal 3 482,82 euro.”“De groepsverzekering is, naast het VAPZ, dus een tweede instrument om een pensioen op te bouwen vergelijkbaar met dat van werknemers. Dat geldt althans voor advocaten die onder de vorm van een vennootschap werken. Maar daarnaast kunnen ook nog andere investeringsvormen worden overwogen, bijvoorbeeld immobiliën. De opbouw van een aanvul-lend pensioen is een oefening over een lange periode, waarbij je tot de leeftijd van 65 jaar niet over je geld kan beschikken.”

De rentes op de financiële markten zitten op

een dieptepunt. Worden er daardoor meer

alternatieve investeringen gedaan?

“Daar hebben wij niet meteen zicht op, maar de lage rentevoeten oefenen inderdaad druk uit op de Voorzorgskas en andere aanbieders van het VAPZ, en ook op de rendementen die groepsverzekeraars aan hun klanten aanbieden. Daartegenover staat echter het fiscaal rendement: een rendement voor VAPZ en groepsverzekeringen dat je krijgt op je storting, rekening houdend met de fiscale aftrek van de gestorte bijdrage. Dat maakt VAPZ, groepsverze-keringen en pensioensparen meer dan interessant, lage rentevoeten of niet.”

8

PHILIPPE GÉRARD, DEPARTEMENT STUDIEDIENST

Begint u aan een carrière als advocaat?De dienst Privalis van ING biedt heel wat voordelen. Maar oordeel vooral zelf: 90% van uw confraters gebruikt de dienst voor zowel hun privé- als professionele zaken. Ze krijgen advies en oplossingen op maat in hun dichtstbijzijnde kantoor, in 19 justitiepaleizen of online, waar en wanneer ze maar willen. Daarbovenop krijgen ze een aktetas* als welkomstcadeau. Zo wordt de keuze voor ING een weloverwogen keuze.

ing.be/privalisservices

Advocaat-stagiairs, ontdek waarom ING een weloverwogen keuze is.

Aanbod geldig voor professionele en privé doeleinden, onder voorbehoud van aanvaarding door ING België en van wederzijds akkoord. De ING Privalis Services zijn voorbehouden aan advocaat (-stagiairs), (kandidaat-)notarissen of (kandidaat-)gerechtsdeurwaarders. De voorwaarden en modaliteiten van de ING diensten en producten (reglementen, tarieven en rentes, productfiches en alle bijkomende informatie) zijn beschikbaar in alle ING-kantoren, op ing.be of telefonisch op het nummer 02 464 63 01. * Aanbod van gratis aktetas zonder aankoopverplichting van een product of dienst van ING België. Aanbod uitsluitend bestemd voor advocaat-stagiairs in het eerste jaar van hun stage en beperkt tot 1 aktetas per persoon. De aktetas wordt u op het moment van een afspraak met een Privalis Services-adviseur bezorgd. Aanbod niet cumuleerbaar met andere promotionele aanbiedingen. ING België nv – Bank – Marnixlaan 24, 1000 Brussel – RPR Brussel – Btw BE 0403.200.393 – BIC: BBRUBEBB – IBAN: BE45 3109 1560 2789. Verantwoordelijke uitgever: Inge Ampe – Sint-Michielswarande 60, B-1040 Brussel, België.

Begint u aan een carrière als advocaat?De dienst Privalis van ING biedt heel wat voordelen. Maar oordeel vooral zelf: 90% van uw confraters gebruikt de dienst voor zowel hun privé- als professionele zaken. Ze krijgen advies en oplossingen op maat in hun dichtstbijzijnde kantoor, in 19 justitiepaleizen of online, waar en wanneer ze maar willen. Daarbovenop krijgen ze een aktetas* als welkomstcadeau. Zo wordt de keuze voor ING een weloverwogen keuze.

ing.be/privalisservices

Advocaat-stagiairs, ontdek waarom ING een weloverwogen keuze is.

Aanbod geldig voor professionele en privé doeleinden, onder voorbehoud van aanvaarding door ING België en van wederzijds akkoord. De ING Privalis Services zijn voorbehouden aan advocaat (-stagiairs), (kandidaat-)notarissen of (kandidaat-)gerechtsdeurwaarders. De voorwaarden en modaliteiten van de ING diensten en producten (reglementen, tarieven en rentes, productfiches en alle bijkomende informatie) zijn beschikbaar in alle ING-kantoren, op ing.be of telefonisch op het nummer 02 464 63 01. * Aanbod van gratis aktetas zonder aankoopverplichting van een product of dienst van ING België. Aanbod uitsluitend bestemd voor advocaat-stagiairs in het eerste jaar van hun stage en beperkt tot 1 aktetas per persoon. De aktetas wordt u op het moment van een afspraak met een Privalis Services-adviseur bezorgd. Aanbod niet cumuleerbaar met andere promotionele aanbiedingen. ING België nv – Bank – Marnixlaan 24, 1000 Brussel – RPR Brussel – Btw BE 0403.200.393 – BIC: BBRUBEBB – IBAN: BE45 3109 1560 2789. Verantwoordelijke uitgever: Inge Ampe – Sint-Michielswarande 60, B-1040 Brussel, België.

http://ing.be/privalisservices

AD

RE

M A

CT

UA

OV

B

AdRem10 03/2015

NIEUW ARBITRAGEREGLEMENT VOBA

Arbitrage!Aan de vooravond van haar tienjarig bestaan poetst VOBA haar arbitragereglement grondig op. Zo wil ze van arbitrage een volwaardig alternatief maken door de drempel om een arbitrage op te starten te verlagen en de procedure snel, efficiënt en financieel aantrekkelijker te maken.DOOR

TWYLA QUÉVA

Te duur?

© J

urg

en

Wals

ch

ot

11

De buitengerechtelijke regeling van geschillen wint steeds meer aan belang. Op Europees niveau is men al jaren bezig om ADR (alternative dispute resolution) te promoten en minister van Justitie Koen Geens wil ADR een meer prominente rol laten spelen in onze samenleving. Ook in de vorige legislatuur was er al veel aandacht voor ADR. Zo werd in het Wetboek Economische Recht een volledig boek gewijd aan ADR ter bescherming van de consument. Tegen die achtergrond vond VOBA, de Vlaamse Organisatie voor Bemiddeling en Arbitrage, het de hoogste tijd om haar arbitrageregle-ment te vernieuwen. Ze houdt daarbij vast aan vier krachtlijnen: snelheid, eenvoud, betaalbaarheid, zonder overbodige formaliteiten.

SNELArbitrage mag geen copy-paste zijn van de logge gerechtelijke procedure, maar moet er net een alternatief voor vormen. Daarom laat VOBA de arbitrageprocedure overwegend digitaal plaatsvinden. Partijen kunnen per e-mail een arbitrage aanhangig maken bij VOBA, dossierstukken en aanvullende stukken worden digitaal aan de aangeduide arbiter(s) bezorgd en ook de eindbeslissing kan elektro-nisch gecommuniceerd worden. Aangezien briefwisseling niet meer per post gebeurt, is het niet langer nodig om alle documenten in zoveel exemplaren als er partijen zijn af te drukken. Dat spaart een hoop tijd en geld. Alle communicatie per mail verloopt via de beveiligde mailbox [email protected]. Willen partijen toch een papieren procedure, zal dat nog steeds kunnen op aanvraag.Ook de termijnen worden zo kort mogelijk gehouden onder toezicht van VOBA. Zo moet het scheidsgerecht binnen een termijn van zes maanden uitspraak doen over de voorgelegde zaak. Enkel wanneer de omstandigheden dat verantwoorden,

kan die termijn verlengd worden, hetzij op gemotiveerd verzoek van het scheidsgerecht, hetzij ambtshalve door VOBA. Termijnen kunnen zo ook worden ingekort. Partijen mogen ook zelf om een verlenging of inkorting vragen. Een arbitrage-procedure bij VOBA wordt zo merkelijk sneller dan voor een rechtbank of bij andere arbitrage- instanties, waar veelal geen termijn is vastgesteld.

EENVOUDIGHet nieuwe arbitragereglement van VOBA is zeer duidelijk gestructureerd. Het telt slechts 21 artikelen en is logisch en overzichtelijk opgebouwd

en opgesteld in een duidelijke en voor iedereen toegankelijke taal. Een arbitrage wordt geleid door een alleenzetelende arbiter - wat ook de snelheid ten goede komt - behalve wanneer de partijen zelf drie arbiters verkiezen.

BETAALBAARDe toegang tot een VOBA-arbitrage is laagdrempe-lig en de barema’s voor de erelonen en de onkosten worden eenvoudig berekend. Wie een arbitrage start, kan zich meteen een duidelijk beeld vormen

OVER VOBA

• Vzw VOBA, de

Vlaamse Organisatie

voor Bemiddeling en

Arbitrage, promoot

bemiddeling en arbi-

trage als volwaardige

alternatieve geschil-

lenbeslechtingsme-

thoden. VOBA werd

in 2006 opgericht

door de Orde van

Vlaamse Balies en

het Vlaams Netwerk

van Ondernemingen

(VOKA).

• Naast arbitrage, pro-

moot VOBA actief

bemiddeling. Mo-

menteel gaat VOBA

langs de Vlaamse

rechtbanken om aan

de rechters de voor-

delen van bemidde-

ling aan te prijzen en

toe te lichten.

• VOBA wil de ko-

mende jaren verder

werken om die alter-

natieve geschillenbe-

slechtingsmethodes

meer ingang te doen

vinden. Zij is ervan

overtuigd dat ze kun-

nen bijdragen tot een

snellere en betere

rechtsgang.

• Op 27 oktober 2015

organiseert VOBA

het congres “Ar-

bitrage! Te duur?”.

Daar zal het nieuwe

arbitragereglement

uitgebreid worden

toegelicht. Minister

van Justitie Koen

Geens zal het congres

inleiden. Via voba.

businesscatalyst.com

vindt u het program-

ma en kunt u zich

inschrijven voor dat

congres.

Een arbitrageprocedure bij VOBA wordt merkelijk

sneller dan voor een rechtbank of bij andere

arbitrage-instanties, waar veelal geen termijn is

vastgesteld

mailto:[email protected]

AD

RE

M A

CT

UA

OV

B

12 03/2015

TWYLA QUÉVA, GEMACHTIGDE VZW VOBA, [email protected] VAN DEN BORRE, STAFMEDEWERKER VZW VOBA, [email protected]

DIT MOET

U ONTHOUDEN

VOBA hanteert sinds

het najaar van 2015

een nieuw arbitrage-

reglement met deze

krachtlijnen:

• Snelheid, dankzij

de regel van een

alleenzetelende ar-

biter, expliciet vast-

gelegde termijnen

en een overwegend

digitale procedure.

• Eenvoud, dankzij de

duidelijke, beknopte

en gestructureerde

opbouw van het

reglement en de

procedure.

• Betaalbaarheid,

dankzij de eenvou-

dige en duidelijke

barema’s. De unifor-

miteit en snelheid

van de procedures

maken het bo-

vendien mogelijk

de kosten zo laag

mogelijk te houden.

• Geen overbodige

formaliteiten, dank-

zij de overwegend

digitale procedure.

van hoeveel de procedure zal kosten. Wanneer het scheidsgerecht bestaat uit drie arbiters worden de honoraria (berekend volgens die barema’s) vermenigvuldigd met anderhalf tot drie, rekening houdend met de eigenschappen en complexiteit van de zaak. Wanneer het scheidsge-recht bestaat uit méér dan drie arbiters, bepaalt VOBA de arbitragekosten, rekening houdend met de omstandigheden van de zaak. Die tarieven worden verhoogd met 10 % om de administratieve kosten van VOBA te dekken en met 21 % indien de prestaties van de arbiter onderhevig zijn aan de btw.

GEEN OVERBODIGE FORMALITEITENReglementen van de meeste arbitrage-instanties zijn erg geformaliseerd. Grote cliënten kiezen voor arbitrage voor de “snelle” procedure maar stellen

vast dat het strakke formalisme de procedure niet sneller, noch goedkoper maakt dan de conventionele weg van de gerechtelijke procedure. VOBA wil daarom een alternatief bieden, zonder overbodige formaliteiten. Door de procedure grotendeels te digitaliseren, vanaf het indienen van de aanvraag tot en met de communicatie van de uitspraak, is VOBA volledig afgestapt van het strakke formalisme dat een gerechtelijke procedure typeert. Het enige dat wel moet worden gerespecteerd is de vorm van de akte van opdracht, waarmee aan de arbiter(s) de opdracht wordt toegekend om een geschil te beslechten.Verder is de procedure uniform, onafhankelijk van de waarde van het geschil. Ook dat zorgt voor eenvoud, toegankelijkheid en rechtszekerheid. Het nieuwe reglement zal van kracht worden in het najaar van 2015.

Een arbitrage wordt geleid door een alleenzetelende arbiter - wat

ook de snelheid ten goede komt - behalve wanneer de

partijen zelf anders verkiezen

DE BAREMA’S WAARDE VAN HET GESCHIL HONORARIUM IN % MIN. BEDRAG HONORARIUM MAX. BEDRAG HONORARIUM

tot € 75.000 4% € 2.000 € 3.000van € 75.001 tot € 250.000 3% € 3.000 € 7.500boven € 250.000 2% € 7.500 -

De opleidingen aan Brugge Business

School bieden alle elementen voor het

uitbouwen van een succesvolle carrière:

kennis, vaardigheden en netwerking.

INFO & INSCHRIJVINGEN

VIVES Brugge Business SchoolAnn MaeckelbergheT 050 305 192e-mail: [email protected] 10, B-8200 Bruggewww.bruggebusinessschool.be

VERMOGENS- EN SUCCESSIEPLANNING 9/10/2015

VENNOOTSCHAPSRECHT 5/12/2015

FISCALE WETENSCHAPPEN 2/10/2015

AdRem

adVALVAS

BERICHTEN VAN EN VOOR ADVOCATEN

BIG BROTHER AWARDS LIGA VOOR MENSENRECHTEN

13

GULZIGE APPS

Meer en meer laten wij ons verleiden door online en sociale media.

Onze computers, telefoons en horloges zijn ‘smart’. Online kaarten,

gps- en locatiesystemen, kranten en tijdschriften, games en geotags in foto’s

dragen we allemaal mee in onze handtas of broekzak. We staan echter niet stil

bij hoe die apps werken en welke gegevens zij van ons verzamelen.

Apps distilleren persoonlijke gegevens uit onze smartphone. Ze raadplegen,

verzamelen en gebruiken bijvoorbeeld de locatie van de gebruiker, de

contacten die in zijn gsm staan, de ID van het toestel en het telefoonnummer.

Sommige van die gegevens moéten raadpleegbaar zijn voor een app opdat

die kan doen waarvoor ze ontwikkeld is: een gps-app moet toegang hebben

tot de locatie van de gebruiker om de weg te kunnen tonen. Veelal wordt een

gebruiker dan ook op voorhand toestemming gevraagd om die persoonlijke

data te mogen gebruiken. Tot hiertoe lijkt er geen vuiltje aan de lucht.

Wanneer discussies oplaaien over de privacy en de schending ervan door

apps blijkt het verhaal echter genuanceerder. De gebruiker beseft immers

niet ten volle wat die datavergaring precies inhoudt. Welke gegevens worden

geregistreerd? Hoe, wanneer en tegen welke frequentie gebeurt dat? Voor

welk doel worden die gegevens gebruikt? Door een zogenaamde function

creep kunnen de geregistreerde gegevens nadien ook voor andere doelen

gebruikt worden dan oorspronkelijk aangegeven. Bovendien worden apps

regelmatig geüpdatet zonder dat daarbij een nieuwe toestemming van de

gebruiker wordt gevraagd. Ook third party libraries vormen een probleem.

Zij maken doelgerichte reclame en analyseren consumentengedrag. Gegevens

die daarvoor nuttig zijn worden door de app opgeslagen en doorverkocht

aan derden. De meeste apps hebben weliswaar een privacybeleid, maar dat

kan je niet altijd zomaar inkijken vooraleer je de app installeert. Of ze zich

ook houden aan dat privacybeleid is nog maar de vraag en zeer moeilijk te

achterhalen. Niet akkoord? App verwijderen en alles is opgelost? Mooi niet.

Hoogstwaarschijnlijk zijn je gegevens intussen in een of andere databank

opgeslagen en dat tot het einde der tijden.

Gulzige dataminingtechnieken

gaan verhuld in hippe,

gebruiksvriendelijke (gratis

of betalende) apps die onze

privacy wegknabbelen. Zijn we

ons bewust van het gevaar of

geven we ons ongewillig over?

Op de Big Brother Awards van

15 oktober buigen experten ter

zake Dominique Deckmyn (De

Standaard) en Erik Valgaeren

(Stibbe) zich over die vraag.

Alle informatie op www.

mensenrechten.be.

Voor de Big Brother Awards van de Liga voor Mensenrechten nomineerde de Orde van Vlaamse Balies privacyschendende apps. De Awards worden op 15 oktober 2015 uitgereikt.

Dataminingtechnieken gaan verhuld in hippe, gebruiksvriendelijke apps

die onze privacy wegknabbelen

14 03/2015AdRemAD

RE

M A

CT

UA

OV

B

VADEMECUM TWEEDELIJNSBIJSTAND

Het Vademecum juridische tweedelijnsbijstand geldt als richtlijn bij de wet betreffende de juridische bijstand. Elk jaar, op 1 september, geeft de OVB een update uit van dat Vademecum. Hier volgt een introductie tot het Vademecum en een overzicht van de belangrijkste nieuwigheden.

Advocaten kunnen zich inschrijven om mee te werken aan de juridische tweedelijnsbijstand. Ter opfrissing: dat is de bijstand die wordt verleend aan een natuurlijke persoon, waarvan het inkomen zich onder een bepaalde grens bevindt of die behoort tot een ‘gelijkgestelde categorie’, in de vorm van een omstandig juridisch advies, bijstand en vertegen-woordiging, al dan niet in het kader van een procedure. Voor advocaten-stagiairs behoort deelnemen aan die tweedelijnsbijstand zelfs tot hun stageverplichtingen. Er zijn balies die de tweede- en eerstelijnsbijstand (georganiseerd door de Commissie voor Juridische Bijstand, CJB) bijna integreren; andere balies organiseren beide geheel apart.

DE LIJSTWie in hoofdorde of bijkomende orde prestaties wil verrichten in het kader van de tweedelijnsbijstand kan zich laten opnemen op ‘de lijst’. Die wordt jaarlijks vastgelegd door de raad van de Orde en houdt voor de advocaten die erop staan bepaalde verplichtingen in. Zo moet de advocaat zijn voorkeurmateries staven of moet hij voor bepaalde materies specifieke opleidingen volgen (bijvoorbeeld jeugdrecht). Opname op de lijst kan geweigerd worden, of advocaten kunnen er ook van geschrapt worden, bijvoorbeeld wegens kwaliteitsproblemen. Daartegen kan men beroep aantekenen in overeen-stemming met respectievelijk artikel 432bis Ger.W. of artikel 508/8 Ger.W. (tuchtprocedure in beroep of ‘gewone’ tuchtprocedure).

KWALITEITSCONTROLEWie op de lijst is opgenomen wordt dus onderwor-pen aan een kwaliteitscontrole (zoals bedoeld in artikel 508/8 Ger.W.). A priori is er nood aan contro-le met betrekking tot de verantwoording van de opgegeven voorkeurmateries of de verbintenis om een opleiding te volgen. A posteriori is er controle op de uitgevoerde prestaties, de echtheid ervan en de overeenstemming tussen de prestaties en de gevraagde punten. Het Vademecum vormt een intrinsiek deel van die kwaliteitscontrole en regelt ze grondig. In grote lijnen kan het Vademecum opgesplitst worden in twee delen. In het eerste deel wordt beschreven hoe men wordt aangesteld, wat de criteria voor aanstelling zijn, hoe de juridische tweedelijnsbijstand verloopt – met de deontologische plichten – en wordt beëindigd. Zo waren er in 2013-2014 in Vlaanderen 126 354 aanstellingen en werden er 116 927 zaken met punten afgesloten. Koplopers daarbij waren strafzaken, vreemdelingen-recht en jeugdreglementering. Daarnaast bepaalt het Vademecum ook hoe advocaten vergoed worden – via puntentoekenning –, hoe men omgaat met de rechtsplegingsvergoeding en gerechtskosten en wat te doen bij Salduz, beroepen bij het Hof van Cassatie, grensoverschrijdende juridische bijstand en met tolken. De belangrijkste kwaliteitscontrole naar de overheid toe, de kruiscontroles tussen alle Belgische balies, wordt eveneens in het Vademecum omschreven. In eerste instantie controleren de Vlaamse balies zelf

DOOR BRUNO DE VUYST

Stand van zaken & update

15

Stand van zaken & update

Het voorbije jaar waren er minstens 116 927 afgesloten

dossiers. Koplopers daarbij waren strafzaken, vreemdelingenrecht en

jeugdreglementering

alle afgesloten dossiers. Het voorbije jaar (2013-2014) waren dat er, zoals gezegd, minstens 116 927. Tijdens de kruiscontroles wordt een deel daarvan extra onder de loep genomen door Frans- en Duitstalige ‘specialisten’. Zij selecteren per materie een aantal dossiers. Aan Vlaamse zijde controleren de voorzitters van de BJB’s, bijgestaan door hun ‘correctoren’, op hun beurt een deel van de afgeslo-ten dossiers van de Frans- en Duitstalige advocaten (minstens 95 568 in 2013-2014). Het aantal toegekende punten wordt daarbij nagekeken. Die kruiscontroles, een energievreter die meer dan een half jaar in beslag neemt voor zowel de OVB als de BJB’s, zijn noodzakelijk om tegenover de overheid te verantwoorden hoe men met het geld van de burger omgaat. De voorbije vijf jaar kostte de juridische bijstand aan elke Belg gemiddeld 6,69 euro. Het tweede deel van het Vademecum bevat een commentaar op de (huidige) puntenlijst, die vervat is in het Ministerieel Besluit van 5 juni 2008 “tot vaststelling van de lijst met de punten voor prestaties verricht door advocaten belast met gedeeltelijke of volledige kosteloze bijstand” (BS 9 juni 2008). In het laatste hoofdstuk wordt beschreven welke stavingsstukken bij een eindver-slag worden gehecht. Het Vademecum heeft de natuur van een omzend-brief en bindt alle advocaten die op de lijst juridische tweedelijnsbijstand staan. Het heeft echter geen verordenend karakter en kan dus geen nieuwe en dwingende rechtsregels creëren (zie Raad van State, 8 januari 2009, nr. 189.323, N.V. SPE), maar voert enkel uit wat in artikel 508/7 en 508/8 Ger.W. wordt opgelegd. Het vormt dus, zoals paragraaf 140 van het Vademecum stelt, een emanatie van de dubbele verplichtingen aan diegenen op de lijsten

die voortkomen uit artikels 505/7 en 508/8 Ger.W. De OBFG heeft een memorandum dat nagenoeg gelijklopend is met het Vademecum van de OVB. Het budget voor de vergoedingen van de advocaten die prestaties verrichten in het kader van de juridische tweedelijnsbijstand is immers een nationaal budget. Daarom is het van belang dat de wet op de juridische bijstand aan beide kanten van de taalgrens op dezelfde manier wordt toegepast.

UPDATE 1 SEPTEMBERHet Vademecum is een work in progress; het wordt elk jaar verfijnd door de commissie rechtshulp van de OVB, die alle BJB-verantwoordelijken groepeert, en door de jaarlijkse gemeenschappelijke vergade-ring met alle BJB-voorzitters van België. Aanleiding tot aanpassingen in het Vademecum zijn soms beroepen van een rechtzoekende: als een rechtzoe-kende niet akkoord gaat met een beslissing van het BJB (bijvoorbeeld een weigering) dan kan hij daartegen beroep aantekenen bij de arbeidsrecht-bank. Die beroepen vindt u samengevat verzameld op het privaat luik en kunnen er soms toe leiden dat het Vademecum wordt aangepast, dan wel verduidelijkt. In het Vademecum van 1 september 2015 werd vooral het onderwerp over de btw uitgebreid. Verder is hier en daar de nomenclatuur verduidelijkt, bijvoorbeeld bij vreemdelingenrecht en heropening der debatten.Daarnaast is er ook een verduidelijking ten gronde. Er wordt zo een einde gemaakt aan de lopende discussie over wat een BJB mag vragen om de echtheid van de prestaties vast te stellen en/of welke stavingsstukken moeten worden toegevoegd. De bevoegdheid van het BJB om stukken te vragen en prestaties te laten constateren wordt verduidelijkt door te stellen dat het BJB vraagt wat het nodig acht. Er blijft nog een onzekerheid met betrekking tot de familierechtbank. De huidige praktijken verschil-len nogal per rechtbank en men heeft nog steeds problemen met de invulling van punten voor familiezaken. Wordt ongetwijfeld vervolgd. In elk geval is het de verdienste van het Vademecum juridische tweedelijnsbijstand dat de toepassing van de wet op de juridische bijstand aan alle balies gelijk verloopt, zowel voor de rechtzoekenden als voor de advocaten.

BRUNO DE VUYST, ADVOCAAT EN DIRECTEUR BJB NOAB

16 03/2015AdRemAD

RE

M D

OO

RG

EL

ICH

TB

ER

OE

P

Volgens sommigen zou de grote instroom van stagiairs kwalijk zijn, volgens anderen moet – zeker nu de advocaat als ondernemer wordt beschouwd – de markt volop kunnen spelen. Feit is dat

bij de start van het nieuwe gerechtelijk jaar ruim 600 juristen de advocatuur in willen. Waar Ad Rem enige tijd geleden de stagiairs aan het woord liet, komen deze keer de stagemeesters aan bod.

RONDETAFELGESPREK: PATROONS AAN HET WOORD

Op 27 april woei er een voorjaarsstormpje vol straffe quotes in de Vlaamse pers. “België heeft ‘verontrustend’ veel advocaten.” (De Standaard) - “Een strijd tussen leven en dood om interessante cliënten af te snoepen” (Het Nieuwsblad) - “Een derde van de advocaten verdient amper het bestaansminimum” (Het Laatste Nieuws). Enzovoort, want het stormpje zou nog een paar keer de kop opsteken in opinie- en andere stukken.De OVB nuanceerde – ja, er zijn veel advocaten maar de sector van de vrije beroepers groeit in zijn geheel en er zijn indicaties dat het aantal confraters stabiliseert. Een en ander zet wel aan tot reflectie: binnen de OVB, aan de universiteiten en misschien zelfs bij sommige leveranciers van de quotes. Eén stem kwam merkwaardig genoeg nauwelijks of niet aan bod: die van de stagemeesters. De ‘patroons’, die al die nieuwe advocaten de beroepsgroep in moeten loodsen. Ad Rem bracht daarom vier van hen rond de tafel. Zoals gewoonlijk legden we het panel vier stellingen voor (niet noodzakelijk OVB- standpunten).

THEMA 1 DE TIJD VAN TOEN

STELLING: Volgens de Codex Deontologie voor

Advocaten moet de stagemeester erop toezien

dat de stagiair zijn activiteiten uitoefent met

naleving van de deontologische regels, moet hij

kennis en praktische vaardigheden bijbrengen

én, wanneer noodzakelijk, ter beschikking zijn

van de stagiair voor bijstand en richtlijnen. In de

praktijk is dat vandaag onhaalbaar geworden.

DOMINIQUE VANHAELEWYN: “Alles is een kwestie van organisatie. Omdat ons kantoor erg gespecialiseerd is (administratief, fiscaal, onderne-mings- en vastgoedrecht, red.) wordt elke stagiair onmiddellijk ingedeeld bij een cel die door een vennoot wordt gesuperviseerd. Daarnaast hebben wij er binnen onze structuur voor gezorgd dat ik meer dan halftijds beschikbaar ben om de stagiairs op te leiden in het burgerlijk en gerechtelijk recht én om hen bij te staan bij hun pro-Deozaken. Kortom: ik ben het oneens met de stelling. Wie geen tijd heeft voor bijstand, moet geen stagemeester worden. Investeren in de bijstandsverplichting loont

DOOR JAN-PIETER MATEUSEN

Hoe de stage verderbemeesteren?

17

03/2015AdRem18AD

RE

M D

OO

RG

EL

ICH

TB

ER

OE

P

ook. Wie als stagiair voldoende gemotiveerd is en de visie deelt dat de stage een nieuwe leerschool is die wederzijdse inspanningen vraagt, levert snel werk waarmee je als kantoor verder kan.” DANIEL AMELINCKX: “Voor mij is de plicht de stagiair bij te staan heilig: je begeleidt tenslotte iemand die meestal net van de universiteitsbanken komt, en start aan de universiteit van het leven. Ik kan oubollig klinken – ik ben dan ook een oude advocaat – maar wat weet iemand die 23 jaar jong is van het leven, laat staan van de advocatuur? Een goeie begeleiding zal dus inspanning vergen, van beide kanten. En ja, soms gaat het om veel inspan-ning. Zeker wat betreft deontologie: elke stagiair zou met de dikke Stevens onder zijn hoofdkussen moeten slapen. Maar onhaalbaar? Nee. Wel is de stagiair van vandaag niet meer vergelijkbaar met die van enkele jaren geleden.”STIJN LELIAERT: “Ik rondde mijn stage in 2007 af. Theoretisch is men vandaag zeker niet slechter geschoold dan vroeger en de praktijk leert men nu eenmaal al doende. Het feit dat er zoveel keuzevak-ken aan de universiteit zijn, zorgt er echter voor dat men de algemene vakken vaak minder goed beheerst en dat je aanzienlijk meer moet investeren in de begeleiding. Ook de BUBA-lessen (beroepsoplei-ding), die die vakken zouden kunnen opfrissen, sluiten te weinig aan bij de praktijk. Ik wil niet te zeer vooruitlopen op het laatste thema, maar laat het duidelijk zijn dat wanneer een stagiair nog nooit een dagvaarding of conclusie heeft gezien, je zeker bij de start van de stage veel tijd vrij moet maken. Dat impliceert echter niet dat de bijstandsverplichting van de stagemeester niet langer houdbaar is. Wie er de tijd niet voor vindt zou geen patroonschap mogen aanvaarden. Anderzijds blijft een stagiair ook een verrijking voor jezelf en je kantoor. Ik ben zelf nog jong, maar je houdt via die stagiair toch extra voeling met een nieuwe generatie.”

DIRK LINDEMANS: “Daarom ben ik patroon geworden zodra ik kon. Ik heb heel veel geleerd van de ruim 20 stagiairs die ik intussen heb begeleid. Op de stelling zelf moet ik met zowel een ‘ja’ als een ‘nee’ antwoorden. Wanneer een stagiair in een pro-Deodossier met vreemdelingenrecht in aanraking komt, dan zal hij in een kantoor als het onze geen ervaren klankbord vinden. Dat proberen wij echter op te vangen door te gidsen, door te verwijzen naar confraters, een zeer goede biblio-theek ter beschikking te stellen en vooral door de wisselwerking met andere stagiairs te stimuleren. Wellicht staat in een groot kantoor het romantische beeld van de advocaat die solo instaat voor een heel persoonlijke begeleiding onder druk, maar ander-zijds kunnen we wel voor een zeer professionele omkadering en een teamcultuur zorgen die elders dan weer ontbreekt. Elke omgeving heeft zijn voor- en nadelen.”

CONCLUSIE

Onhaalbaar is de verplichting tot bijstand

niet, wel is de manier waarop ze wordt

verleend duidelijk geëvolueerd door de

veranderde advocatuur, de gewijzigde juris-

tenopleiding en uiteraard de mentaliteit van

de generatie X en Y. Daniël Amelinckx: “De

Patroon zijn zit in iedere porie van je lichaam, het is een

attitude, een roeping.

DANIEL AMELINCKX

19

huidige stagiairs zijn theoretisch beter opge-

leid dan wij ooit waren. Het is de stap naar

de juridische realiteit, met de rechtbank en

de cliënt als spil, die in mijn ogen moeilijker

geworden is. Vooral dat maakt de bijstand

intensiever.” Het panel verwondert zich

verder enigszins over de tijd die kruipt in het

aanscherpen van vaardigheden die voorheen

vanzelfsprekend waren: foutloos schrijven

en andere communicatieve etiquette (zeker

voor de rechter en aan de balie) en signaleert

dat naast de kennis van de deontologie ook

die van het gerechtelijk en civiele recht erg

beperkt is.

THEMA 2 OVER KWANTITEIT EN KWALITEIT

STELLING: Stagiairs in kleinere kantoren wor-

den merkelijk anders benaderd en begeleid dan

stagiairs in de grotere. Voor een klein kantoor

zijn ze vooral een kostenpost, voor een groot

kantoor een investeringskost. Dat zorgt voor

kwaliteitsverschillen in de stage, die nog eens

extra worden vergroot door het feit dat er te

veel stagiairs zijn.

DANIEL AMELINCKX: “Neem een stagiair die zich wil specialiseren in het octrooirecht. Die komt in een

groot kantoor terecht en wordt in de eerste plaats begeleid door medewerkers en andere stagiairs en ziet hoogst zelden zijn patroon, die – met permissie – op zijn 65ste zijn eerste toga nog niet heeft versleten. Daar stel ik mij soms vragen bij. Maar omgekeerd wil ik ook kleine kantoren niet vrijplei-ten: te veel solo-advocaten zeuren nog steeds over de vergoeding die ze stagiairs moeten betalen. Feit is: vroeg of laat moet de stagiair wel renderen. We kennen allemaal de kantoren – groot én klein – waar misbruiken aan de gang zijn. Dag en nacht Salduzpermanentie, stagiairs alleen schuldbemidde-ling laten doen waardoor ze boekhouders of veredelde secretarissen worden: daartegen moet worden opgetreden. Dat er her en der een groot tekort is aan stageplaatsen, waardoor stagiairs schrik hebben om dat aan te kaarten, maakt het er uiteraard niet makkelijker op.”DOMINIQUE VANHAELEWYN: “Daarom vind ik dat stagiairs van in het begin voor een specialisatie moeten kunnen kiezen. We kunnen niet om de evolutie heen dat eenmanskantoren het almaar moeilijker krijgen. Laat wie advocaat wil worden daarom een welomschreven richting kiezen waarvoor men vervolgens een degelijke opleiding kan krijgen binnen een kantoor dat thuis is in die materie.”STIJN LELIAERT: “Ik ben ervan overtuigd dat generalistische kantoren, zeker in kleinere steden en landelijke gebieden, nog een mooie toekomst hebben. In een groter kantoor is de stage meer materiegebonden, in een kleiner meer persoons-gebonden. Hoe goed de begeleiding is, hangt in hoofdzaak af van de patroon of zijn organisatie en niet van de grootte van het kantoor. Al te eng specialiseren tijdens de stage houdt toch een risico in. Je moet er ook rekening mee houden dat stagiairs kunnen evolueren. Zelf begon ik mijn stage op een kantoor waar ik me vooral op vennootschapsrecht toelegde, maar ik merkte na verloop van tijd dat dat niet echt mijn ding was. Ik wilde meer persoonlijk contact met cliënten en voor hen het verschil maken. Als je tot die vaststelling komt, moet je wel snel op zoek naar een andere stageplaats. Dat is vaak geen evidentie als je maar in een bepaalde materie thuis bent. Een ander belangrijk probleem is het tekort aan stageplaatsen, dat o.a. te maken kan hebben met de vervrouwelijking van de balie. Ons kantoor had vorig jaar 20 sollicitanten voor twee stageplaatsen: 17 daarvan waren dames. De balie Brugge telde dat jaar 32 stagiairs waarvan drie mannen. Dat lijkt me een duidelijke tendens, ook onder de magistraten.”DIRK LINDEMANS: “De vervrouwelijking verbergt wel degelijk een probleem: de stage is vaak een

DANIEL AMELINCKX:

Advocaat te Temse,

balie Dendermonde.

Runt er samen met

zijn zoon Frédéric een

generalistisch kantoor

met één stagiair.

WIE IS WIE

DIRK LINDEMANS:

Advocaat-partner

Liedekerke, Wolters

Waelbroeck Kirkpa-

trick (Brussel), met

meer dan 130 advo-

caten waarvan zowat

100 medewerkers,

waarvan meer dan

40 stagiairs.

20 03/2015AdRemAD

RE

M D

OO

RG

EL

ICH

TB

ER

OE

P

wachtkamer om de werkloosheid te vermijden. Ik volg die motivatie, daar niet van. Kunnen zeggen dat je aan de balie bent, is veel prettiger dan te moeten ervaren dat je werkloos bent. Maar enkele jaren later, wanneer men drie of vier jaar advocaat is, merk je dat de man-vrouwverhouding totaal anders ligt.”STIJN LELIAERT: “De grote instroom zorgt er bovendien voor dat de kans op wantoestanden toeneemt. Als een stagiair zich niet kan vinden in de regels van het huis, nemen we toch gewoon een andere? De stagiair die ontevreden is zal zelf twee keer nadenken vooraleer hij de stap naar de uitgang zet: vind ik wel een andere stageplaats? Kortom: of elke kandidaat-stagiair een plaats vindt is één vraag, of hij er een goeie stagemeester treft een andere.”DANIEL AMELINCKX: “Wat weer de kwestie oproept of een numerus clausus nuttig kan zijn. Maar goed: die discussie is eigenlijk al 40 jaar aan de gang.”DIRK LINDEMANS: “Het al dan niet invoeren van een numerus clausus veronderstelt fundamentele keuzes. Ofwel laat je de markt werken, ofwel moet je

methodes vinden om zij die zich eigenlijk niet echt geroepen voelen, te ontraden. Dat kan met een numerus clausus, of bijvoorbeeld door een financiële drempel op te werpen bij de opleiding. Alleszins werkt een keuze voor de balie als terugvalpositie contraproductief.”DANIEL AMELINCKX: “Het cascade-effect zoals het zich ook in het middelbaar onderwijs voordoet, is een realiteit voor de meeste stagemeesters. Enerzijds proberen vele pas afgestudeerden een plaats in een groot kantoor te veroveren, vooral vanuit de motivatie dat ze daar meer geld kunnen verdienen. Anderzijds is het voor iedereen die tot de subtop behoort of die gebonden is aan gezin en/of woonplaats niet eenvoudig om een geschikte plaats te vinden. Vaak wordt echter vergeten dat er aan de top ook velen sneuvelen. En die stagiairs vinden

daarna allesbehalve makkelijk een plaats. De huidige dynamiek is slecht voor zowel stagiairs als stage-meesters. En voor alle kantoren.”DIRK LINDEMANS: “Ik ben het daarmee eens. Sommige kantoren gaan hier ver in: er worden 20 stagiairs aangenomen waarvan de helft na een paar maanden het kantoor moet verlaten, en na een half jaar nog eens een contingent tot men die paar toppers overhoudt. Dat heeft niets meer met balieopleiding te maken en het is een puur zakelijke benadering die niet de mijne is, maar waar ik – toch ten dele – in mee moet. Bijvoorbeeld wanneer een kandidaat waarin ook ik potentieel zie komt onderhandelen en niet onder de 5 000 euro bruto en benefits wil beginnen. Dat schetst de verhouding tussen patroon en stagiair die eveneens is veran-derd.”

CONCLUSIE

Opvallend, hoeveel debatten leiden naar

de numerus clausus. Het panel is alleszins

duidelijk gewonnen voor een stagelandschap

waarin zowel generalistische als gespeciali-

seerde stagemeesters een rol spelen. En dus

kantoren van alle groottes. Dirk Lindemans:

“Idealiter kom je tot een oplossing zoals in

de geneeskunde, waar huisartsen en spe-

cialisten vandaag perfect naast en met elkaar

functioneren. Voorheen werd men huisarts

uit noodzaak: dat tij is gekeerd. Wat niet wil

zeggen dat ik de facto voor een numerus

clausus ben gewonnen.”

THEMA 3 COACHEN IS EEN KUNST

STELLING: In Nederland wordt veel meer

belang gehecht aan de opleiding van patroons.

De raad van de Orde kan zelfs beslissen dat

een patroon die geen coachingcursus heeft

gevolgd, niet langer patroon mag zijn. Training

in coaching- en begeleidingsvaardigheden zou

ook bij ons een must moeten zijn.

STIJN LELIAERT: “Ik wens de mensen die zo’n opleiding zouden moeten organiseren veel succes. Ga je een patroon met 15 jaar ervaring verplichten zo’n cursus te volgen en durven te wijzen op zijn mogelijke gebreken? Je zal onvermijdelijk op erg grote verschillen tussen patroons stuiten. Toen ik in mijn tweede stagejaar terechtkwam op een startend kantoor met drie vennoten, en de facto ook drie patroons met elk een andere visie en organisatie, heeft me dat erg verrijkt, maar anderzijds ook

Goede coaching is maar één facet, wederzijdse

betrokkenheid en engagement zijn minstens even belangrijk

DOMINIQUE VANHAELEWYN

21

STIJN LELIAERT:

Samen met

Johannes Baelde

stichtend vennoot van

het generalistische

advocatenkantoor

Vergilius (Brugge).

Sinds 2014 patroon

van 2 stagiairs.

WIE IS WIE

DOMINIQUE

VANHAELEWYN:

Advocaat verbonden

aan GD&A advocaten

(Mechelen en Wes-

terlo), een nichekan-

toor met 5 vennoten

en 31 medewerkers,

waarvan 17 stagiairs.

geleerd dat je maar één meester goed kan dienen.”DOMINIQUE VANHAELEWYN: “Als je al zeven jaar op het tableau staat (de anciënniteitsvoorwaarde om stagemeester te kunnen worden, red.), dan heb je een zekere ervaring en opleiding genoten. Dat neemt uiteraard niet weg dat je een aantal vaardigheden inzake bijvoorbeeld coaching en evaluatie nodig hebt, maar ik zie niet in hoe men die zou kunnen opleggen. Tenzij er geld voor is in de permanente vorming en je er punten mee kan halen. Laat ons wel wezen: hier is geen urgentie.” DIRK LINDEMANS: “Het lijkt me niet zo eenvoudig om al die idealistische visies, waarvan zo’n verplich-te coachingopleiding er een is, in de praktijk te brengen zolang er geen fundamentele keuzes zijn gemaakt. Ik kom terug op het aantal stageplaatsen en neem als schoolvoorbeeld Brussel-Frans. Daar is de premisse dat iedereen aan de balie moet kunnen komen, maar blijkt dat er onvoldoende patroons zijn. Resultaat: een collectief patroonschap door de stafhouder. Wanneer je de lat voor patroons zeer hoog legt, moet je volgens mij ook meteen de instroom van stagiairs beperken. Anders zal je aan een aantal balies nooit voldoende stagemeesters vinden. Plus: wat doe je met stagiairs waar het om welke reden dan ook niet langer mee klikt? Een verplicht toegewezen patroon aanduiden? Dat lijkt mij allerminst evident.”DANIEL AMELINCKX: “In Nederland is er zeer veel gekakeld, maar uiteindelijk moet men eieren leggen. Organisatie, communicatie, pleitoefeningen, dat kan men allemaal aanleren – in zekere mate. Het is een illusie te denken dat je advocaten met het opleggen van een reeks cursussen een rugzak meegeeft waardoor ze de ideale patroon worden. Patroon zijn zit in iedere porie van je lichaam, dat is een attitude, een roeping. Ik vind dat het stagemees-terschap doorleefd moet zijn. Je aanvaardt een zoon of dochter op je kantoor en je voedt hen op zoals je eigen kinderen vanuit de bekwaamheden die je hebt. Het métier doorgeven veronderstelt een combinatie van coaching, engagement en vooral ervaring. De

problemen en de echte leerschool beginnen altijd daar waar de cursussen eindigen.”

CONCLUSIE

Wat betreft het verplichten van extra voor-

waarden en opleidingen voor de stagemees-

ters, lijkt de kous snel af. Het profiel van de

ideale patroon opstellen lukt misschien wel

op papier, maar tussen droom en werkelijk-

heid staan minstens praktische bezwaren in

de weg. Bovendien wordt erop gewezen dat

het Nederlandse systeem (waar de beroeps-

opleiding recent werd hervormd en welis-

waar erg praktijkgericht volledig door de

universiteiten wordt georganiseerd, met een

kostenplaatje van 14 000 euro) niet vergelijk-

baar is met het Belgische. Dominique Van-

haelewyn: “Goede coaching is maar één

facet, wederzijdse betrokkenheid en engage-

ment zijn minstens even belangrijk. En zelfs

met de beste coaching stel je soms vast dat

je een samenwerking moet stopzetten. Ik

denk dat de meeste stagemeesters dan het

gezonde verstand hebben een open gesprek

aan te gaan mwet de stagiair in kwestie,

zodat beide partijen eruit leren.”

THEMA 4 ‘NAAR DE TOEKOMST TOE’

STELLING: Sinds de Bolognaverklaring is de

rechtenopleiding drastisch hervormd. Wanneer

de stagiair na zijn master de beroepsopleiding

start, is het minstens twee jaar geleden dat hij de

basisvakken heeft gevolgd. De uitgangspunten

van het oude systeem waren beter: meer intellec-

tuele vorming tijdens de kandidaturen, klemtoon

op het juridische tijdens de licenties met veel

minder keuzevakken en specialisaties.

DIRK LINDEMANS: “Ik zit in de klankbordgroep van de KU Leuven. Het evenwicht bereiken tussen het aanleren van allerlei vaardigheden en de dwingende noodzaak om de programma’s af te

Het tekort aan stageplaatsen is een groot probleem, dat te maken

kan hebben met de vervrouwelijking van de balie

STIJN LELIAERT

Extra pagina AdRem 03/2015AD

RE

M D

OO

RG

EL

ICH

TB

ER

OE

P

slanken, omdat de intellectuele belasting reeds erg groot is, veronderstelt een complexe denkoefening. Universiteit, materie en beroepsopleiding worden niet alleen door elkaar beïnvloed, maar ook door tal van andere factoren. Eén op twee studenten haalt het einddiploma niet langer binnen de klassieke vijf jaar. Daarom wordt eraan gedacht om leer- en werkformules verder te ontwikkelen. Maar dat lost het probleem van de keuzevakken nog niet op, en het leidt tot langere opleidingen waardoor de kennis af kan kalven. De allerbelangrijkste uitdaging bestaat erin hoe we leren om te gaan met een massa bliksemsnel veranderende informatie. Dat is voor ons advocaten een opdracht, maar zeker ook voor de stagiairs. Daarvan zijn degenen die de beroepsoplei-ding thans herbekijken en de universiteiten zich zeker bewust. Intussen moeten wij natuurlijk verder met de stagiairs, en zij met ons. Daarom investeert ons kantoor nadrukkelijk in de zomerstages: twee medewerkers leggen zich daar voltijds op toe. En

met reden: in zekere zin gebeurt daar vaak een eerste selectie door de vennoten of de dienst hr. Tijdens die stages zie je namelijk al snel hoe iemand synthetiseert, problemen oplost, argumenteert en of men voldoende met de voeten in de maatschappij staat. Wanneer ik vervolgens een kandidaat ontmoet met het oog op een contract, voer ik vooral een gesprek over maatschappelijke thema’s en laat ik mijn buikgevoel spreken. Dat werkt: stagiairs die ik zo selecteerde zijn later vennoot geworden. Het diploma is slechts één van de vele selectiecriteria voor mij.”STIJN LELIAERT: “Tijdens mijn opleiding waren de keuzes in het laatste jaar beperkt tot drie: burgerlijk en strafrecht, handels- en financieel recht en tot slot publiek en internationaal recht. Op zich was dat niet fout: uiteraard was de eerste keuzemogelijkheid meer op de advocatuur gericht maar je sloot de rest niet definitief uit. Nu kan men alles door elkaar kiezen. Als student echter een mix maken van wat milieu-recht, financieel recht, criminologie en een andere materie die ofwel zeer interessant is ofwel hoge slaagcijfers kent, zorgt voor een cocktail waarmee je later in de praktijk niets opschiet. Als stagemeester gesproken suggereer ik dat universiteiten het laatste

jaar volledig herzien en het opvatten als een keuzejaar, waarin zij die de advocatuur in willen daarop alvast worden voorbereid. Een andere oplossing lijkt mij het organiseren van verplichte zomerstages, maar dan zal je ook daar te maken krijgen met capaciteitsproble-men. En niet in het minst moet de beroepsopleiding worden herzien.” DOMINIQUE VANHAELEWYN: “Die is blijkbaar zeer theoretisch. Daaraan verhelpen, en een vak balieopleiding invoeren lijkt me een eerste logische stap.”DANIEL AMELINCKX: “Ik vind de stelling vrij denigrerend ten opzichte van de stagiairs. Dat ze de basis niet meer kennen ten opzichte van een paar jaar geleden, gaat te kort door de bocht. Wel ben ik tegen het bekwaamheidsattest in zijn huidige vorm. Laat ons wel wezen: hier krijgen masters nog wat les over fiscaal, sociaal of strafrecht waarvoor de stagiair soms beter is opgeleid dan de docent die dat gewoonlijk ex cathedra doceert.”

DIRK LINDEMANS: “Wanneer juristen in opleiding vooraf zouden kunnen nagaan of de balie hen werkelijk ligt, en zo ja, of zij zich dan als generalist of als specialist zien, dan zou ook de balieopleiding daar meer op kunnen inspelen. Het heeft geen zin om een stagiair die in een groot internationaal kantoor komt werken iets te leren over de btw op erelonen van advocaten. In een structuur als de onze is dat zo complex dat er een eigen dienst voor is. Steek dat dus niet verplicht in de beroepsopleiding, die toch vooral praktijkgericht moet zijn. Ik zie met andere woorden twee volwaardige opleidingsconcepten die als dusdanig gewaardeerd worden. Zo wordt er op maat gewerkt en is een inkorting tot één jaar wellicht zelfs mogelijk. Focus in de opleiding is de beste garantie op kwaliteit, en laat de patroon de conventies aan de balie aanleren.”DANIEL AMELINCKX: “Mijn aanvoelen is dat die drie jaren echt wel nodig zijn om in het beroep te groeien, toch als generalist. Wat mij verder benieuwt: gaat u zover dat die specialistische stagiairs vrijge-steld worden van pro-Deozaken?”DIRK LINDEMANS: “Daar vind ik dat het vermark-ten kan spelen. Om het sarcastisch te stellen: wanneer een groot kantoor vindt dat zijn stagiairs geen tijd

De belangrijkste uitdaging bestaat erin hoe we stagiairs leren om te gaan met een massa

bliksemsnel veranderende informatie

DIRK LINDEMANS

Extra pagina AdRem 03/2015

mogen verliezen aan pro-Deodossiers, laat zo’n kantoor het dan afkopen. Dat geld – ik zeg maar wat, bijvoorbeeld 50 000 euro per stagiair – kan dan naar de financiering van de tweedelijnsbijstand die verzorgd wordt door mensen die wel gemotiveerd zijn.”DOMINIQUE VANHAELEWYN: “Ik ben het daar volledig mee eens.”STIJN LELIAERT: “Ook ik sluit mij aan, op voorwaar-de dat de gelden effectief aan de tweedelijnsbijstand ten goede komen. Zelf heb ik veel geleerd uit pro-Deozaken, maar goed: het belangrijkste is dat je je eigen weg en hart kan volgen. Ik prijs me nog altijd gelukkig dat ik van koers ben veranderd en drie jaar geleden een eigen kantoor ben opgestart.”DIRK LINDEMANS: “Ik denk eigenlijk dat onze bekommernis grotendeels dezelfde is: we zijn het er allemaal over eens dat de advocatuur een bijzonder beroep is met een belangrijke maatschappelijke opdracht. Het is ook geen negen-tot-vijfjob, maar iets wat je vooral heel graag moet willen doen. Dat gezegd zijnde, hebben we hier al veel gesproken over de formele verhoudingen tussen patroons en stagiairs, maar ik zou tot slot aandacht willen vragen voor een boodschap die wij als patroons volgens mij inhoude-lijk veel meer aan de stagiairs moeten meegeven. Ik probeer dat op kantoor heel nadrukkelijk aan te reiken door provocerend te stellen dat het zo vaak gebruikte motto ‘the client is king’ een volkomen misvatting is die enorm veel heeft verziekt in onze beroepsgroep. ‘The client is not the king’: dàt zou de leuze moeten zijn van elke advocaat. Alleen wanneer je cliënt beseft

dat jij als raadsman echt onafhankelijk advies geeft, dien je zijn belangen optimaal. De slechtste advocaten zijn zij die hun cliënten achternalopen. Wanneer wij met zijn allen meer de onafhankelijkheid, die inherent is aan onze opdracht, overbrengen, bewijzen wij onze cliënten, een nieuwe generatie advocaten en dus ons fantastische beroep een grote dienst. Als het tot een hervorming van de opleiding komt, hoop ik dat de overtuiging dat we onze onafhankelijkheid strenger moeten bewaken, daaraan mee ten grondslag ligt.”

CONCLUSIE

Enkele logische, maar soms ook radicale voor-

stellen van het panel om beter de brug tussen

opleiding en praktijk te slaan. Voorts beamen

de patroons wel de belangrijkste verzuchting

van de stagiairs (zie Ad Rem 4/dec. 2013), die

met name in de beroepsopleiding veel meer

praktijk wilden. Stijn Leliaert: “Welke oplos-

sing er ook komt om de vergrote kloof tussen

universiteit en advocatuur te dichten, ze zal

zowel praktijkgerichter als flexibeler moeten

zijn. Uiteraard moet ze ook democratisch zijn:

het beroep moet voor iedereen toegankelijk

blijven. De uitdagingen voor de advocaten

zijn talrijk, we zullen ons moeten afvragen

wat onze corebusiness is, en de druk op het

budget voor tweedelijnsbijstand zal de zaken

er niet op vergemakkelijken. Maar ongemeen

boeiend blijft het zeker. Ik zie nog veel veran-

deren, maar dat niet.”

Voor meer informatie

over de stage, surf naar

www.advocaat.be/stage.

03/2015AdRemAD

RE

M N

IEU

WS

UIT

DE

BA

LIE

SA

MIC

I

nieuwsUIT DE BALIES

ER BEWEEGT HEEL WAT BIJ DE BALIES

22

BRIGITTE VANDER MEULEN

Aan de balie van Brugge

sinds 1983

Lid van het kantoor

Brigitte Vander Meulen in

samenwerking met Marie

Dedeurwaerdere

Functies aan de balie:

voorzitter commissie

curatoren, voorzitter

commissie motoren, lid van

de raad van de Orde sinds

september 2004, vice-

stafhouder 2013-14, 2014-15

Actief in: generalist

(familierecht, contracten,

verkeersrecht, strafrecht,

economisch recht…) met

specialisatie faillissementsrecht

Aandachtspunten voor beleid:

een positief beeld van de

advocaat naar de burger

brengen; de meerwaarde van

het beroep benadrukken; een

strijdbare positie innemen

tegenover de overheid;

samenwerking en overleg

met de magistratuur met

wederzijds respect en begrip.

KOEN LIPS

Aan de balie van Gent

sinds 1989

Lid van het kantoor

Daedalius Advocaten

Functies aan de balie: diverse

jaren lid van de Raad van de

Orde, lid van verschillende

commissies van de OVB,

lesgever stageschool in

burgerlijk procesrecht

Actief in: verzekerings- en

aansprakelijkheidsrecht,

contractenrecht, bouwrecht en

arbitrage


de groepsbelangen van

de balie verdedigen; de

leefbaarheid van het beroep

waarborgen met behoud

van onafhankelijkheid; nauw

toezien op de deontologische

plichten; wederzijds respect

met de magistratuur

benaarstigen.

NADIA VAN BAELEN

Aan de balie van Mechelen

sinds 1994

Lid van het kantoor

Amelia Advocaten

Functies aan de balie: lid BJB

sinds 2004, afgevaardigde in

de algemene vergadering van

de OVB tussen 2006-2012,

lid van de raad van de Orde

sinds 2007, vice-stafhouder

2014-2015

Actief in: algemeen burgerlijk

recht, verzekeringsrecht,

collectieve schuldenregeling


ondersteuning van de

advocaat als ondernemer met

behoud van de oorspronkelijke

waarden van het beroep; de

toegang tot justitie bewaken.

JOHAN DECADT

Aan de balie van Veurne

sinds oktober 1985

Lid van het kantoor

eigen eenmanskantoor

Functies aan de balie:

voorzitter CJB, penningmeester

van de raad van de Orde,

afgevaardigde in de algemene

vergadering van de OVB,

voorzitter BJB, 10 jaar lid van

de raad van de Orde

Actief in: burgerlijk recht,

handels- en verkeersrecht,

gerechtelijk mandaat

voorlopige bewindvoerder


behoud van de lokale

baliestructuur, met intensere

samenwerking op provinciaal

niveau; werken aan een

positief imago van het

beroep en een kwaliteitsvolle

tweedelijnsbijstand met

loon naar werken voor pro-

Deoadvocaten. Het DPA

is een troefkaart die goed

uitgespeeld moet worden.

BALIE BRUGGE, GENT, MECHELEN, VEURNE

Nieuwe stafhouders aan de balies

23

De Nederlandse Orde van Advocaten bij de balie te Brussel vierde

afgelopen gerechtelijk jaar haar 30-jarig jubileum. Eind juni werd

dat feestjaar afgesloten met een aparte algemene vergadering en

in september verscheen een jaarboek. De algemene vergadering in

juni werd voor de gelegenheid omgetoverd tot een talkshow waar

Marie Wyckaert, Frank Judo en Dominique Blommaert, onder de

kundige leiding van Fien Sabbe, debatteerden over de toekomst

van de advocatuur. Daarnaast getuigden alle gewezen stafhouders

in een videoboodschap over hun markantste belevenissen en

verwezenlijkingen tijdens het stafhouderschap. Een verslag van dat

debat, een transparant overzicht van de financiën van de NOAB en

zoveel meer verschenen in september gebundeld in het traditionele

Jaarboek.

http://jaarboek2014-2015.baliebrussel.be/

30-jarig jubileumBALIE BRUSSEL

AdRem maakt plaats vrij voor meer nieuws van de balies. Iets te melden?

Mail het naar [email protected]

UW BALIE IN

AdRem ?

BALIE GENT

Van 27 tot 31 mei 2015 nam het

voetbalteam van de Gentse

balie deel aan het Europees

voetbalkampioenschap voor advocaten

(+35jaar) in Malta. Het team van coach

Walter Van Steenbrugge en kapitein

Thomas Gillis miste de eindzege

maar werd trots vicekampioen.

Na winst in de poulefase tegen het

Poolse nationale team (4-1) en de

Romeinen van Ordine Avvocati Roma

(1-0 na een ware veldslag) volstond

een 1-1 gelijkspel tegen Padua om

door te stoten tot de halve finale. Daar

wachtte Amici Miei Roma, een sterke

ploeg die toch met 1-0 het onderspit

moest delven. In de finale kruisten de

Gentenaars de degens met regerend

kampioen Budapest, maar allerhande

omstandigheden (ontbreken van de

spelverdeler door een rode kaart in de

vorige wedstrijd en lichte blessures bij

een aantal spelers) leidden tot ieders

ontgoocheling tot een 4-1 eindstand.

Die ontgoocheling maakte echter snel

plaats voor trots op de titel van vice-

Europees kampioen en strijdvaardig

enthousiasme om volgend jaar voor

het eerst deel te nemen aan het

Wereldkampioenschap!

Vice-Europees

voetbalkampioen

http://jaarboek2014-2015.baliebrussel.be/

24 AdRemAD

RE

M E

XT

RA

MU

RO

SA

MIC

I

ADVOCATENRUN

1. Van de 167 deelnemers aan de 12 km waren mr. Anneleen Coppens

(balie Dendermonde) en mr. David Verreckt (balie Antwerpen)

de winnende advocaten.

2. Lopen voor Nepal, een initiatief van mr. Magali Pauwels en mr. Bilitis Hardy,

zamelde maar liefst 8 700 euro in op de Advocatenrun. Het geld gaat

integraal naar Purna Yoga & Treks.

3. Dit jaar vonden voor het eerst ook fietsers hun gading. Mountainbikers

waagden zich aan het parcours van het Zoniënwoud, terwijl gewone

fietsers in Tervuren even halt hielden om chocolade te proeven.

4. De start van de kidsrun voor 5 tot 10-jarigen. Alle kinderen kregen

nadien een diploma en een medaille uitgereikt.

5. Opwarming voor het parcours van 12 km.

6. Zo’n 170 deelnemers liepen mee met de 5 km. Mr. Romy Geysen

(balie Antwerpen) en mr. Hendrik Schoukens (balie Gent) waren de

winnende advocaten.

7. Intussen lieten de kinderen zich schminken, versierden ze cupcakes

of leefden ze zich uit op de springkastelen.

8. De jongste winnaar van de 12 km was Felix Jamaels die op

51,30 minuten over de streep kwam. Een knappe prestatie!

9. Alle deelnemers werden verwend met ijsjes, pannenkoeken,

een pasta- en pizzabuffet en een open bar.

Alle uitslagen vindt u op advocaat.be/advocatenrun. Advocatennet was ook dit

jaar weer van de partij met een filmploeg. Bekijk het verslag op advocatennet.be.

Een volledige fotoreportage vindt u op cicerosoftware.com.

Advocaten trekken de

De OVB blikt terug op alweer een topeditie van haar Advocatenrun. Gestart als klein loopevenement in 2010 is de Advocatenrun vandaag uitgegroeid tot een heuse sportieve familiedag. Op 7 juni verwelkomden we bijna 600 sportievelingen in het Koloniënpaleis van Tervuren. Ze kwamen lopen, fietsen, wandelen, spelen en springen, of gewoon genieten van lekker eten en drinken onder een stralende zon.

1

loopschoenen aan3

5

7 8

03/2015

1

2

4

6

9

DE ADVOCATENRUN WAS MOGELIJK DANKZIJ: VERZEKERINGEN PRECURA, VANBREDA RISK & BENEFITS, ALL ABOUT CONTENT, ADVOCATENNET.BE, AXI, BASENET, CICERO LAWPACK, EUROPCONCEPT, PRIVALIS, PAUL JANSSENS, THEMIS, TOPSPORT, VIALEGIS, VOORZORGSKAS VOOR ADVOCATEN EN WOLTERS KLUWER.

5KMDAMES:mr. Romy Geysen (balie Antwerpen)

5KMHEREN:mr. Hendrik Schoukens (balie Gent)

5KMKANTORENCOMPETITIE: Stibbe

12KMDAMES:mr. Anneleen Coppens (balie Dendermonde)

12KMHEREN:mr. David Verreckt (balie Antwerpen)

12KMKANTORENCOMPETITIE:

DBB Law

DE WINNAARS

AD

RE

M E

XT

RA

MU

RO

SA

MIC

I

ADVOCATENRUN


1 De Advocatenrun is sporten, lekker eten en drinken, maar vooral een

gezellig samenzijn.

2 De allerkleinsten warmden zich op om de kidsrun van 1 km te lopen.

3 De volwassenen volgden hun voorbeeld en lopen zich warm voor de

5 km.

4 Cupcakes versieren, voor wie na dat lopen zin heeft in een zoete

versnapering.

5 Start van de 5 km loopwedstrijd.

6 De lopers werden aangemoedigd door supporters aan de finish.

7 Dit jaar was er voor het eerst ook een mountainbike- en fietstocht.

8 Start van de 12 km loopwedstrijd.

9 Lopers voor Nepal. Het initiatief van mr. Bilitis Hardy en mr. Magali

Pauwels zamelde bijna 9 000 euro in voor de slachtoffers van de

aardbeving in Nepal.

10 Mr. David Verreckt was de eerste advocaat die na een parcours van

12 km over de streep kwam.

11 Even uitblazen met een verfrissende smoothie...

12 …en een welverdiende massage.

13 Intussen leefden de kindjes zich uit op de springkastelen.

14 De Advocatenrun was mede mogelijk door Verzekeringen Precura.

Ook zij stuurden een sportief team.

1

2

5

9

12

6


13 14

10 11

3

7 8

4

26 03/2015AdRemAD

RE

M E

ST

AF

ET

TE

BE

RO

EP

“Vlak voor ik op Erasmus vertrok in mijn laatste jaar rechten aan de KUL draaide ik een maand vrijwillig mee in het advocatenkantoor van de vader van een vriendin. Die ‘snuffel-stage’ sprak me wel aan en zodra ik mijn diploma kreeg, startte ik mijn stage in datzelfde kantoor. Ik ben nu 22 jaar advocaat en heb me die keuze nog niet beklaagd. Ik houd me bezig met allerlei materies, zoals aansprakelijkheids-, verkeers-, vreemdelingen-, sporten strafrecht. Net die afwisseling maakt het beroep zo boeiend. Elke dag brengt iets nieuws. Ook in de sportjournalistiek, die vooral veel tijd opslorpt in de weekends.”

“In de advocatuur brengt elke dag nieuwe uitdagingen met zich mee. De grootste is om alles steeds weer te bolwerken. Elke dag opnieuw is er tijd te kort en moet je prioriteiten stellen. Bovendien is tegen-woordig alles dringend. Agenda’s helpen ons gelukkig om een overzicht te bewaren en door de termijnen en deadlines zijn we verplicht om aan timemanagement te doen. Ik probeer steeds mijn schaarse tijd efficiënt te gebruiken en zo ook een evenwicht te behouden tussen het kantoor waar ik werk en mijn eigen kantoor.”

MIJN SPECIALITEIT?

IN HET VOLGENDE

NUMMER

MIJN BELANGRIJKSTE

UITDAGING NU?

MIJN UITDAGING

IN DE TOEKOMST?

MIJN PRIVE AMBITIE?

“Ik geef de estafettestok graag door aan Christel Vergauwen. Zij is vennoot op het kantoor Goossens Sebreghts Jacqmain, waar ik zelf een tijd gewerkt heb, en heeft een echte advocatenfamilie want ook haar echtgenoot en dochter zijn advocaat (geweest).”

BART D’HAENE, SPORTJOURNALIST EN GENERALIST

BABETTE DE GROM, DEPARTEMENT COMMUNICATIE

Bart D’haene houdt wel van een uitdaging, zowel in zijn professionele als privéleven. Elke dag bijleren en nieuwe dingen ervaren is zijn motto, maar hij blijft met de beide voeten op de grond en wil boven alles een evenwicht behouden in al wat hij doet. DOOR BABETTE

DE GROM

“Het is een huizenhoog cliché, maar ik wil elke dag bijleren. Ervaring is heel belangrijk in dit vak en ik wil boven alles mijn scherpte behouden. Door zoveel mogelijk ervaring in concrete dossiers op te doen en een zo goed mogelijke service te leveren, hoop ik nieuwe materies en nieuwe cliënten aan te spreken. Alhoewel ik daarin ook niet wil overdrijven. Zo spreekt fiscaal recht me ontzettend aan, maar zijn die dossiers vaak zodanig gespecialiseerd dat je als generalist beter kan doorver-wijzen.”

“Ik sport heel graag en laat me wel eens uitdagen door confraters. Zo hebben we gewed dat ik voor het einde van dit jaar 10 km kan lopen binnen de 46 minuten. Vroeger liep ik vaak maar nu houd ik me vooral bezig met voetbal – als speler en jeugdtrainer – en is dat lopen wat in vergetelheid geraakt. Die weddenschap motiveert me echter voldoende om er weer volledig voor te gaan. Verder hoop ik ook dat we met de jeugdploeg net als vorig jaar kampioen kunnen spelen. Het is een enorme ontlading om na een drukke werkweek die jonge gasten wat bij te brengen op het veld.”

kan veel druk veroorzakenMedia-aandacht

27

WIE IS BART D’HAENE?

• Geboren in 1969

• Afgestudeerd aan de

KU Leuven in 1993

• Van 1993 tot en met 1998

advocaat bij Van Schoubroeck

& De Backer in Turnhout

• Van 1998 tot en met 2006

advocaat bij Goossens

Sebreghts Jacqmain

(GSJ-advocaten) in Antwerpen

• Sinds 2006 advocaat bij

Peeters Sol Wilmots Ceusters

(PSWC-advocaten)

in Turnhout

• Plaatsvervangend

politierechter in Antwerpen

• Houdt van voetbal, skiën en

lopen. Reist graag en gaat

daarbij op zoek naar

lekkere wijnen.

“Nog niet zo lang geleden trad ik op in een zaak die zowel in België als in Nederland uitgebreid in de pers verscheen. Acht jongeren uit Turnhout werden vervolgd voor een geweldsdelict in Eindhoven. Het was een spannende zaak: er waren beelden van de feiten en de media, die tegenwoordig steeds sneller en sensationeler moeten zijn, sprongen dan ook op de zaak. Zelf heb ik me altijd gehoed om verklaringen in de pers af te leggen over lopende dossiers. Niet elke cliënt is daarmee gediend of gebaat. Uiteindelijk heb ik toch, tegen mijn gewoonte in, één keer een interview toegestaan voor de regionale pers. Het valt me op dat in de pers tot vervelens toe gesproken wordt over topadvocaten en toppleiters. Superlatieven die nergens voor nodig zijn. Ik was blij dat ik mijn slag thuis haalde in die zaak. Door alle aandacht in de media lag er heel wat druk op het dossier, maar het Openbaar Ministerie in Nederland heeft oren gehad naar onze argumen-tatie en drong niet aan op de vervolging en uitlevering van drie jongeren die met de zaak niet veel te maken hadden. De kunst is om genuanceerd je standpunt te verdedigen in het dossier, en niet zozeer in de media.”

DE ANEKDOTE

kan veel druk veroorzaken

28 03/2015AdRemAD

RE

M A

CT

UA

BE

RO

EP

Vijf stagiairs trokken afgelopen jaar op avontuur naar het buitenland om er een deel van hun stage te vervolledigen. Ad Rem legt hen enkele vragen voor over hun ervaringen.

PROJECT JUSTINIANUS

(g)een cultuurshock

HOLLANDSE UITBUNDIGHEIDMr. Alexander Schillebeeckx spendeerde maart en april in Rotterdam bij het kantoor Kneppelhout & Korthals. In de IP- en IT-afdeling maakte hij conclusies en dagvaardingen in zaken over merk- en auteursrecht en hard- en software.

Waarom koos u voor Rotterdam?

“Recht is erg nationaal gebonden, maar door dit project krijg je toch even de kans om over landsgrenzen heen te kijken. Omdat het kantoor waar ik werk in Antwerpen ook af en toe Nederlands cliënteel heeft, leek het me boeiend om naar het Noorden te trekken. Ik vond via internet een interessant kantoor in Rotterdam en mocht er meteen starten.” Wat waren uw verwachtingen en die van het kan-

toor van uw keuze? Zijn die ingelost?

“Noch ikzelf noch het kantoor had erg hoge verwach-tingen. Ze beschouwden die periode meer als een zogenaamde ‘snuffelstage’. Hoe langer ik meedraaide met het team, hoe meer inhoudelijke opdrachten en diepgaande vragen ik echter kreeg. Dat was voor mij toch een teken dat ze tevreden waren over mijn prestaties.” Hoe verliepen de sociale contacten?

“Wekelijks was er een borrel met het kantoor, waarvan een keer per maand een themaborrel. Daarnaast organiseerde het kantoor ook nog een medewerkers-weekend. Bij al die evenementen werd ik van bij het begin betrokken. Ik nam ook geregeld deel aan de activiteiten van de Jonge Balie en had ook goede

contacten met mijn (internationale) kotgenoten. Ook nu nog zie of hoor ik regelmatig kantoorgenoten uit Rotterdam.”Wat waren de opmerkelijkste verschillen met

België?

“Het Nederlandse recht vertoont veel gelijkenissen met het Belgische, maar hoewel Nederlanders er niet voor bekend staan goed Frans te kennen, bevat hun rechtstaal opvallend veel Franse terminologie. Daarnaast heb je die kenmerkende Nederlandse mentaliteit en manier van zakendoen. Ze winden er geen doekjes om. Even aanpassen, maar werken op die manier was best aangenaam. Ik probeer het in beperkte mate ook hier in België toe te passen.” Welke belangrijkste (levens)les trekt u uit uw

ervaringen?

“Dat Nederlanders – ondanks de clichés over hun zogenaamde arrogantie en luidruchtigheid – echt wel zeer vriendelijke, gastvrije en aangename mensen zijn. En dat het soms toch ook geen kwaad kan om wat ‘Hollandse’ zelfzekerheid aan de dag te leggen als je iets wil bereiken in het leven.”

29

CAPITALE DE LA GASTRONOMIEMr. Philip Van der Veeken trok vorige zomer voor vier maanden naar Lyon, waar hij het kantoor van professor Bénédicte Rajot vervoegde. Hij werkte aan dossiers inzake burgerlijk recht, verzekeringsrecht, sociaal recht, maar ook specifieke kwesties van gerechtelijk recht.

Waarom koos u voor Lyon?

“Om mijn talenkennis bij te schaven wilde ik de vier laatste maanden van mijn stage in het Frans afleggen. Dat de balie van Antwerpen blijkbaar goede contacten heeft met die van Lyon, en Lyon daarenboven gekend staat als capitale de la gastronomie maakte dat de keuze vrij snel gemaakt was. Mijn kandidatuur werd via de website van de balie van Lyon verspreid en ik kon vrij snel aan de slag bij meester Bénédicte Rajot. ”Wat waren uw verwachtingen en die van het kan-


“Ik wilde vooral meedraaien op het kantoor, mijn Frans bijschaven en leren werken met een buitenlands rechtssysteem. Mijn patroon verwachtte dat ik autonoom conclusies en dagvaardingen kon opstellen en alleen zou kunnen pleiten. Die verwachtingen heb ik denk ik wel kunnen inlossen want na afloop van de stage werd onze samenwerking niet beëindigd. Ik ben

nog regelmatig teruggekeerd naar Lyon.”Hoe verliepen de sociale contacten?

“Ik was de enige medewerker op het kleine kantoor. De sociale contacten met de stagemeester verliepen gelukkig zeer goed: we gingen vaak samen iets eten of drinken. Ook buiten het kantoor leerde ik fijne mensen kennen via expatclubs zoals Internations en ook met de Fransen zelf legde ik vrij vlot contact. Tijd om je te vervelen, had je zeker niet.”Wat waren de opmerkelijkste verschillen met

België?

“Procedures verlopen er, in tegenstelling tot hier, bijna volledig elektronisch via de RPVA (Réseau Privé Virtuel des Avocats). Jammer genoeg werkt het systeem nog niet optimaal waardoor conclusies, op de dag dat ze moeten worden neergelegd, soms helemaal niet neergelegd geraken. En dat zorgde voor de nodige stress!”Welke belangrijkste (levens)les trekt u uit uw

ervaringen?

“We moeten wat vaker vanonder onze spreekwoorde-lijke kerktoren komen. Ook al is in het buitenland werken voor juristen misschien wat minder eenvoudig, toch is zo’n buitenlandervaring een aanrader. Het bewijst dat ook buiten België werk te vinden valt voor juristen die een Belgische opleiding hebben genoten.”

ONDER DE SPAANSE ZONMr. Lara Desimpel trok vorige zomer twee maanden naar Madrid. Ze vervoegde er een kantoor van DLA Piper en onderzocht vooral documenten in het kader van vastgoedtransacties en handelshuurovereenkom-sten. Daarnaast werd ze ook ingeschakeld voor Spaans-Engels vertaalwerk.

Waarom koos u voor Madrid?

“Ik was al snel overtuigd van Spanje omdat ik graag mijn talenkennis wat wilde oppoetsen. In en rond Madrid valt ook veel te ontdekken, hoewel de stad tijdens de zomermaanden rustiger is omdat de Spanjaarden blijkbaar in de zomerperiode de hoofdstad net ontvluchten en meer richting kust trekken. DLA Piper, waar ik stage loop, heeft er een kantoor en de uitwisseling was dan ook snel geregeld.”Wat waren uw verwachtingen en die van het kan-


“Ik wilde vooral het kantoor en de manier van werken leren kennen. De juniors en lead lawyers van het team waarin ik terechtkwam werkten steeds samen aan

bepaalde projecten. Ik denk dat mijn bijdrage zeker nuttig is geweest, ook door mijn talenkennis.” Hoe verliepen de sociale contacten?

“De sfeer binnen het kantoor zat goed. We lunchten vaak samen met collega’s en er werden ook af en toe afterworkdrinks georganiseerd. Daarnaast nam ik deel aan events van Internations, een organisatie voor expats, en trok ik vaak op met de mensen bij wie ik logeerde via Airbnb. Ik heb tijdens die twee maanden veel van de stad kunnen zien en ben absoluut fan geworden van Madrid!”Wat waren de opmerkelijkste verschillen met

België?

“Spanjaarden lijken over het algemeen minder formeel in hun communicatie dan Belgen. Op het vlak van officiële documentatie (contracten etc.) vielen me echter geen grote verschillen op qua schrijfstijl en techniek.” Welke belangrijkste (levens)les trekt u uit uw

ervaringen?

“Een goede reminder aan hoe nuttig het is om verschillende talen te kunnen spreken, zowel in een professionele context als om mensen die een andere taal spreken ook op persoonlijk vlak goed te leren kennen.”

(THUIS)HAVEN PARIJSMr. Anniek Wouters vervoegde in november en december het kantoor Clyde & Co in Parijs. In het maritieme departement, en af en toe ook in het luchtvaartdepartement, voerde zij juridische opzoekin-gen uit, schreef zij conclusies en dagvaardingen.

Waarom koos u voor Parijs?

“Talenkennis, internationale contacten en voeling met de grensoverschrijdende aspecten van maritiem recht zijn essentieel voor een maritieme advocaat. De aanwezigheid van het internationale maritieme kantoor Clyde & Co en de uitstralingskracht van de prachtige stad hebben de knoop doorgehakt. Daarenboven leek het mij een ideale gelegenheid om mijn talenkennis op te poetsen.”Wat waren uw verwachtingen en die van het kan-


“Ik verwachtte geen al te grote verrassingen, gelet op het internationale karakter van maritiem recht, maar er bestaan toch substantiële verschillen in de implementa-tie van internationale conventies. Ik kreeg vooral dossiers zonder spoed en met de 5 andere stagiaires verdeelden we de taken. Zij maakten gretig gebruik van mijn kennis van het juridisch Engels en ik heb dan ook vaak expertiseverslagen vertaald. Daarnaast werd ik vaak met duizelingwekkende cheques of contracten op pad gestuurd met de kantoortaxi.” Hoe verliepen de sociale contacten?

“Enerzijds was er de oudste vrouwelijke vennoot: een kettingrookster die scheldwoorden naar de stagiairs slingerde. Anderzijds was de sfeer zeer gemoedelijk en informeel. We lunchten samen en hiërarchie werd niet te strikt genomen. Met de 5 internationale stagiairs trok ik ook na de kantooruren nog vaak op en ook met mijn huisgenoten had ik een goede band.” Wat waren de opmerkelijkste verschillen met

België?

“Het kantoor had geen omvattende bibliotheek, noch voldoende toegang tot juridische databanken. De stagi-airs moesten soms letterlijk vechten om een paswoord voor een databank te bemachtigen. Dat vertaalde zich in kortere conclusies met minder verwijzingen naar heersende rechtsleer en rechtspraak. Ook het werkritme lag er anders: arriveren na 10u was geen uitzondering, maar ’s avonds werkten we wel langer.”

PROJECT JUSTINIANUS

(g)een cultuurshock

Welke belangrijkste (levens)les trekt u uit uw

ervaringen?

“Ondergedompeld worden in een andere omgeving leert je veel over je eigen cultuur en waarden en maakt je zelfstandiger. Bepaalde premissen blijken niet te gelden in een andere setting en dat gaat zelfs op voor een buurland als Frankrijk. Op professioneel vlak leerde ik de Belgische uitoefening van het recht kritischer te bekijken en werd de internationale verankering van het Belgische kantoor versterkt, zeker in maritiem recht een belangrijke troef. Het project heeft mij nog meer zin gegeven om naar het buitenland te trekken.”

AD

RE

M A

CT

UA

BE

RO

EP


OVER HET PROJECT JUSTINIANUS

De balie van Ant-

werpen werkte het

uitwisselingsproject

Justinianus uit. Sta-

giairs konden via dat

project een deel van

hun stage vervullen

in het buitenland. De

balie legde contact

met een aantal balies

in Nederland, Frankrijk

en Spanje waar de

stagiairs stage konden

lopen, hetzij op een

kantoor van hun keuze,

hetzij op een kantoor

dat zich daartoe had

aangeboden. Het

project werd gesubsi-

dieerd in het kader van

het Europese Lifelong

Learning Programme -

Leonardo da Vinci, dat

jammer genoeg niet

meer wordt verlengd.

Het Justinianusproject

liep bijgevolg af in mei

2015.

LA FIERTÉ BORDELAISEMr. Annelies Troost werkte vijf weken bij Exème Avocats, het kantoor van de pro-stafhouder van Bordeaux. Ze verdiepte zich er voornamelijk in het Franse administratief recht en maakte van de gelegenheid gebruik haar taal bij te schaven.

Waarom koos u voor Bordeaux?

“Tijdens mijn studies was ik al eens via een interuniversitair uitwisselingsprogramma naar het buitenland getrokken en ik werkte voordien op de afdeling rechtsvergelijking aan de unief. Ik was dus meteen enthousiast over het Justitianusproject. Op

kantoor hebben we regelmatig contact met Franse cliënten en die hebben een heel andere manier van communiceren. Bordeaux is bovendien een Franse stad die zowel op vlak van gastronomie als op vlak van cultuur en architectuur veel te bieden heeft.”Wat waren uw verwachtingen en die van het

kantoor van uw keuze? Zijn die ingelost?

“Ik mocht de zaken aanpakken op mijn eigen tempo. De dossiers die ik kreeg toebedeeld waren meestal zonder spoed omdat zij moeilijk konden inschatten welk niveau zo’n buitenlandse stagiair aankon. Ik mocht wel zelf conclusies schrijven, wat best wel een uitdaging was aangezien de Fransen dat heel anders aanpakken dan wij.”Hoe verliepen de sociale contacten?

“Met de collega’s had ik er vooral professionele contacten. Werk en privé werd erg gescheiden gehouden en er heerste een soort afstandelijkheid. Er werd wel eens een pensioenfeestje georganiseerd voor een van de secretaresses, maar dat vond plaats onder de middag en was dus niet heel uitbundig. De contacten tussen advocaten tijdens de wekelijkse agendavergaderingen liepen wel gemoedelijk. Ik had ook veel (internationale) contacten buiten het kantoor met mensen die eveneens stage liepen in Bordeaux.”Wat waren de opmerkelijkste verschillen met

België?

“Fransen concluderen veel korter dan wij Belgen. Zij vertrouwen erop dat een rechter het recht kent en dat dus niet alles zo uitgesponnen aan bod moet komen in de conclusies. Dat was een grote aanpas-sing en er werd dan ook veel geschrapt in mijn eerste conclusies. Daarnaast converseren Fransen ook anders dan Belgen, en al zeker anders dan Nederlan-ders. Ze zijn in alles veel voorzichtiger, gaan nooit tutoyeren. Het was dus een grote verrijking om te leren hoe je, vooral dan in zakelijke contacten, precies met die mensen omgaat.”Welke belangrijkste (levens)les trekt u uit uw

ervaringen?

“Ik vind het belangrijk steeds grenzen te verleggen en nieuwe uitdagingen aan te gaan. Het zet je ertoe aan de dingen anders te bekijken en belet dat je vastgeroest geraakt. Ik denk dat we er als advocaten, ondanks onze drukke dagelijkse praktijk, alle belang bij hebben om grenzen te blijven verleggen en kritisch te blijven ontdekken. Hoewel de eerste stap altijd met enige aarzeling wordt gezet, was dit voor mij opnieuw een heel waardevolle ervaring.”


De burn-out is geen recent fenomeen, al vindt de naam en het concept pas de laatste jaren meer ingang in onze maatschappij. Ook bij advocaten zorgt o.a. de toenemende werkdruk voor steeds meer gevallen van burn-out. Hoe herkent, geneest en – belangrijk – voorkomt u een burn-out?

STRESS BIJ ADVOCATEN

Hoe voorkomt u een burn-out?

DOOR ERIK LEENDERS EN SUZANNE KEMPENEERS

AD

RE

M A

CT

UA

BE

RO

EP

30 AdRem

© J

urg

en

Wals

ch

ot

03/2015

31

Hoe voorkomt u Ook al zal het fenomeen burn-out altijd al bestaan hebben, het gebruik van de term, de precieze beschrijving en aanpak ervan zijn vrij nieuw. Uit recente studies blijkt dan ook dat onze westerse maatschappij meer werkdruk ervaart dan bijvoorbeeld 20 jaar geleden. Steeds meer mensen hebben de indruk dat er meer deadlines zijn, dat er onvoldoende tijd is om het werk af te krijgen, of dat er meer overuren geklopt moeten worden. Ook de economische crisis van de afgelopen jaren, met een voortdurend negatieve berichtgeving in de pers, heeft voor extra stress, teleurstellingen en angsten gezorgd. Tijd om onszelf de vraag te stellen hoe we met die stress omgaan en hoe we een burn-out kunnen voorkomen.

VINGER OP DE WONDEHet is moeilijk om een eenduidige definitie te vinden van de burn-out, maar in ons dagelijks begeleidings-werk verkiezen we de omschrijving van Schaufeli & Enzman (1988, p 36, geciteerd in “Onderzoek naar Burnout bij de Belgische beroepsbevolking : samenvat-ting en eindverslag” ,2014, i.o.v. de FOD WASO): “Burn-out is een negatieve aanhoudende gemoedstoe-stand die verband houdt met het werk, die voorkomt bij ‘normale’ individuen en die gekenmerkt wordt door uitputting, een gevoel van onbekwaamheid, demotiva-tie, en disfunctioneel gedrag op het werk. Deze gemoedstoestand blijft vaak lange tijd verborgen voor de werknemer en vloeit voort uit een onevenwicht tussen de intenties en de realiteit op het werk. Vaak houden de werknemers deze gemoedstoestand in stand door copingstrategieën die inefficiënt zijn.” Een burn-out kan voorkomen in alle beroepen, maar advocaten zijn er - net als andere sociale functies zoals verplegers, artsen, leraren, psychologen, therapeuten en maatschappelijk assistenten - vaak gevoeliger voor. Niet alleen is de commerciële en competitieve druk in het advocatenberoep zeer hoog, ook de complexiteit van sommige wetgeving en het verplicht opvolgen van de vele en voortdurende wetswijzigingen kunnen stress veroorzaken. Net die omgang met stress speelt een belangrijke rol bij een burn-out.

HET STRESSCONTINUÜMStress wordt in de dagelijkse conversaties gemakkelijk beschreven als een negatieve ervaring. Nochtans heeft stress zowel een positieve als een negatieve zijde (verspreid over een stresscontinuüm). Positieve stress werkt stimulerend, scherpt onze aandacht en houdt onze acties efficiënt. In sommige extreme en dringende

situaties, bijvoorbeeld een brand, is stress van levensbelang. Hij stelt ons immers in staat om meteen in actie te schieten. Wanneer het echter gaat om een hoge, langdurige stress, heeft die een nefaste invloed, zowel op ons lichamelijk als geestelijk welzijn.

DE STRESSBALANSIn normale omstandigheden bevindt onze stressbalans zich in evenwicht dankzij een redelijk gelijke verdeling tussen draaglast en draagkracht. Die natuurlijke balans kan echter uit evenwicht geraken door een teveel aan draaglast of een tekort aan draagkracht (T. Comper-nolle, Stress: Vriend en vijand, zevende druk. Tielt: Lannoo, 2001). Verschillende factoren kunnen daarvan aan de oorzaak liggen. Eerst en vooral zijn er omgevingsfactoren die een negatieve invloed kunnen uitoefenen, zowel op het werk – rolconflicten, een onduidelijke taakverdeling, een gebrek aan autonomie, reorganisatie – als in de privésfeer – een verhuis, overlijden of de zorg voor een ouder. Meer specifiek kampen advocaten ook vaak met een voortdurende tijdsdruk en deadlines, een financiële druk – o.a. wanneer ze voor particulieren werken –, een vaak negatieve houding van cliënten en een gebrek aan controle op de uitspraak in een geding. Daarnaast speelt ook de vaak voorkomende professionele eenzaamheid een rol. Redenen genoeg om extra aandacht te schenken aan een gezonde en evenwichtige stressbalans.Ook persoonsgebonden factoren kunnen een negatieve invloed uitoefenen op de balans.

Elke advocaat kan/moet voor zichzelf zorgen en aandachtig zijn stressgevoeligheden en valkuilen managen

IN CIJFERS

Dat advocaten extra

gevoelig zijn voor

burn-out blijkt ook

uit cijfers van

Precura: in de eerste

helft van 2015 had

1/7de (13,89 %) van de

aangiften een psychi-

sche aandoening als

oorzaak. Burn-out

en depressie vorm-

den de hoofdmoot

met respectievelijk

51,43 % en 25,71 %.

Tot enkele jaren

geleden lagen die

verhoudingen vol-

ledig omgekeerd.

Een burn-out kan

zich reeds op zeer

jonge leeftijd voor-

doen: de jongste

man en vrouw waren

respectievelijk 36

en 26.

AD

RE

M A

CT

UA

BE

RO

EP

32 AdRem

Wie erg perfectionistisch is of zeer hoge beroepsver-wachtingen heeft, een eerder depressieve karakter-structuur of laag zelfbeeld heeft of op een ontwijkende of passieve manier met problemen omgaat (ontwij-kende copingstrategie) moet extra letten op een evenwichtige balans. Daarentegen kunnen een ruime beslissingsruimte en autonomie op het werk, voldoende sociale steun (op het werk en in de privésfeer) en een goede mentale en lichamelijke conditie een positief effect hebben op de balans. Ze verhogen de draagkracht en compenseren zo een zwaardere draaglast.

BURN-OUT HERKENNENEen te lange blootstelling aan hoge stress waarbij het evenwicht tussen draagkracht en draaglast zoek is geraakt kan op termijn naar een burn-out leiden. Er zijn verschillende fysieke, cognitieve/affectieve en gedragsmatige symptomen die kunnen wijzen op een burn-out (uit “Onderzoek naar Burnout bij de Belgische beroepsbevolking : samenvatting en eindverslag” ,2014, i.o.v. de FOD WASO). Fysieke signalen kunnen zijn: asthenie, slaap-stoornissen, minder energie, hartkloppingen, gastro-intestinale klachten, maaglast, benauwdheid op de borst, … Bij cognitieve/affectieve signalen vinden we een verlaagd controle- en competentiegevoel terug, minder motivatie en zelfwaardering, angst, frustratie en prikkelbaarheid en minder concentratie en geheugen. Ook een depressieve stemming en dualiteit (het werk verlaten of blijven) kan hier voorkomen. Gedragsmatige signalen zijn dan weer: een attitudeveran-dering tegenover anderen (cynisme, onverschilligheid, …), zich afzonderen, absenteïsme, agressiviteit en een verminderde performantie.

BURN-OUT GENEZEN EN VOORKOMENHerkent u enkele kenmerken? Ga dan te rade bij uw huisarts. Die kan u op basis van herkenbare sympto-men een gepast advies geven over een concrete aanpak. Een burn-out lost u niet op door een extra dag vakantie in te lassen, maar vraagt meestal een diepgaandere (maar daarom zeker geen onhaalbare) aanpak. In extreme gevallen – vooral wanneer u zowel fysiek als mentaal ernstig bent uitgeput – kan het nuttig (zelfs noodzakelijk) zijn om tijdelijk te stoppen met uw professionele activiteiten. Geef uw lichaam en geest tijd om te herstellen. Andere efficiënte (ook preventieve) acties zijn: regelmatig en gezond eten, het gebruik van alcohol en tabak beperken of vermijden, regelmatig bewegen (ga eens wandelen), dagelijks een ontspan-nende middagpauze nemen en minstens één leuke activiteit per dag doen. Ook voldoende (vrije) tijd inplannen, actieve piekermomenten uittrekken en regelmatig een ontspannende activiteit met het gezin of vrienden ondernemen, kunnen helpen. Voelt u dat u snel weer in oude gewoontes vervalt, dan doet u het best een beroep op een gespecialiseerde coach. De werkdruk verminderen heeft vanzelfsprekend een positieve invloed op het evenwicht van de stressbalans. Dat kan o.a. door de taken te herverdelen, extra personeel aan te werven, of bepaalde zaken te outsourcen. Op persoonlijk vlak kunt u een bijscholing volgen rond stress of time- en organisatiemanagement, deelnemen aan peer groups en geschikte copingstrategieën leren te hanteren. U kunt ook en communicatietraining volgen of snel toepasbare ontspanningsoefeningen aanleren om uw stressbalans onder controle te houden. Elke advocaat kan/moet voor zichzelf zorgen en aandachtig zijn stressgevoeligheden en valkuilen managen. Maar leidinggevenden binnen een associatie hebben wel een belangrijke opdracht om het team te vrijwaren van burn-out. Via een regelmatige en efficiënte praktijkuitwisseling en overleg, door vaste pauzes en pauzeplaatsen te organiseren kunnen ze de organisatie minder burn-outgevoelig maken. Ook een duidelijke taakver-deling, voldoende diversiteit en afwisseling dragen daartoe bij. Benoem successen, negotieer over deadlines, geef vertrouwen en organiseer een doorgedreven en permanent agendabeheer om die werksfeer te optimaliseren. Op die manier kunnen we als maatschappij en als individu aandacht besteden aan een gezonde en evenwichtige stressbalans en zo de kans op een burn-out uitsluiten.

ERIK LEENDERS, MANAGING DIRECTOR, TRAINER & COACH, ITINERA – CAREER MANAGEMENT SERVICESSUZANNE KEMPENEERS, TRAINER & COACH, ITINERA – CAREER MANAGEMENT SERVICES

Een burn-out kan voorkomen in

alle beroepen, maar advocaten zijn

er vaak gevoeliger voor

03/2015

beheersoftware voor elke advocaat

KleosDLex

Kleos en DLex:9 Twee krachtige managementtools

voor uw juridische praktijk

9 Gecentraliseerde slimme aanpak van uw dossiers en administratie

9 Van eenvoudig dossierbeheer en kantoor administratie tot uitgebreide rapportering

Beheersoftware werkt!Focus op uw dossiers en cliënten dankzij significante tijdswinst en een geautomatiseerde workflow.

Op maat van elke advocaat: van solist of groeiend kantoor tot groot kantoor.

9 Werkt u graag mobiel en in de cloud? Kleos maakt van u een vrije advocaat.

9 Is rapportage belangrijk voor u? DLex maakt van u een geïnformeerde advocaat en vennoot.

Ontdek de mogelijkheden opwww.wolterskluwer.be/beheersoftwareof bel 0800 14 500

03/2015AdRem

GETEST DOOR UW CONFRATER:

DE HÅG CAPISCO PULS WHITE EDITIONMOBIEL BUREAU

34

MIREILLE FABRÉ,

ADVOCAAT BALIE

DENDERMONDE

Tijd is geld, we werken het liefst zo efficiënt mogelijk. Gelukkig zijn er heel wat tools om ons het professionele leven aangenamer te maken. Als ze dan nog mooi ogen, is dat meegenomen. Ad Rem scheidt het kaf van het koren.

Voor bureel en balieGETEST EN GOEDGEKEURD

AD

RE

M U

ITG

ER

US

TB

ER

OE

P

Zeg nooit zomaar laptoptas tegen de FO1 van La Fonction. In deze handgemaakte tas kan u niet alleen uw essentiële bureaubenodigdheden kwijt, u bouwt ze ook in een handom-draai om tot een afgeschermde werkplek. Niet goedkoop, maar u krijgt er dan ook een stukje (eventueel gepersonaliseerde!) luxe voor in de plaats.

PRIJS: € 840

INFO: WWW.LA-FONCTION.COM

34 AdRem

STARTPRIJS: € 386 EXCL. BTW

INFO: WWW.HAGINC.COM

“‘Star wars’, dat is het eerste wat me te binnen schiet als deze bureaustoel mijn kantoor binnenrolt. Het kunst-stofmateriaal is dun, oogt hard en degelijk. Het geheel eist zijn plaats op in de ruimte: 5 metalen wijduitstaande poten, hoge rugleuning, forse armsteunen, functionaliteit boven design.Het meest opvallende is wel de zadelzitting. Hard, zoals verwacht, maar ook onverwacht comfortabel. Elegante dames en strakke rokjes krijgen het wel lastig.Deze stoel wil zijn gebruiker duidelijk opvoeden: het begin is lastig maar je volhardt want het is voor je eigen bestwil. Bewegen zul je, al zit je elke dag 10 uur achter je bureau. De stoel belooft niet die ene ideale houding. Integendeel, je wordt zachtjes gedwongen constant van houding te veranderen. De 3 knoppen en hendels zorgen er gelukkig voor dat de stoel bedienen kinderspel wordt.Conclusie? Het ontwerp is gedurfd, tijdloos, maar niet geschikt voor elk interieur. Het gebruik is onconventio-neel en vraagt wat inzet, maar de gebruiker wordt er op termijn absoluut voor beloond.”

http://www.la-fonction.com

http://www.haginc.com

Met de MISTER BRIGHT LIGHT creëert u een slimme en gezonde werkplek. Via een eenvoudige handbeweging past het bureau zich aan aan zitten of staan; een app houdt bij hoeveel calorieën u zo verbrandt en hoe gezond het klimaat in uw kantoor is. Regel de geïntegreerde lichten en laad uw smartphone op door hem op het tafelblad te leggen.

PRIJS: MIN. € 1 684,35

INFO: WWW.MISTERBRIGHTLIGHT.COM

DRAADLOOS OPLADENSLIMME WERKPLEK ANALOOG DIGITAAL

35

Voor bureel en balie

Een samensmelting van technolo-gische snufjes en Zwitsers vakman-schap, dat is de HOROLOGICAL

SMARTWATCH van Frederique Constant. Het klassieke horloge ontpopt zich met de app tot een moderne smartwatch die het uur in verschillende tijdzones automatisch aanpast, uw bewegingen bijhoudt (overdag én ’s nachts) en u coacht.

PRIJS: € 1 295

INFO: WWW.FREDERIQUECONSTANT.COM

Ikea gaat de draadloze toer op met een hele collectie meubelen die tegelijk dienen als oplader. De RIGGAD bureaulamp is er zo een. Leg uw smartphone op de voet van de lamp en hij wordt automatisch opgeladen. Is uw smartphone nog niet QI-compatibel, dan biedt Ikea een oplossing met speciale hoesjes.

PRIJS: € 49,90

INFO: WWW.IKEA.COM

http://www.misterbrightlight.com

http://www.frederiqueconstant.com

http://www.ikea.com

36 03/2015AdRem

tuchtrechtspraak SPREKEND VOORBEELD UIT DE PRAKTIJK

Elke editie van Ad Rem brengt u een interessante uitspraak van een van de Vlaamse tuchtraden. Hieronder leest u een uitspraak van de tuchtraad voor advocaten van de ordes van het rechtsgebied Antwerpen.

in artikel 455 Ger. W.

Door op te treden voor de heer E als

werknemer en voor de heer P, verantwoorde-

lijk voor de vennootschap G en dus als

werkgever, trad de heer X op in een dubbele

hoedanigheid.

Beide partijen hadden duidelijk strijdige

belangen, zodat de heer X niet voor beiden

kon optreden.

Dit toch doen, is mogelijk een inbreuk op de

principes voorzien in artikel 455 Ger. W.

De bewuste P blijkt evenwel een valse

identiteit te zijn. Blijkbaar gebruikt de heer X

de heer P als alibi en komt het erop neer dat

de heer E in feite werd tewerkgesteld door de

heer X.

Door aldus te handelen, heeft de heer X

mogelijk de beginselen van waardigheid,

rechtschapenheid en kiesheid, zoals voorzien

in artikel 455 van het Ger. W. geschonden.”

M.b.t. deze feiten en tuchtrechtelijke

kwalificatie wordt tevens uitdrukkelijk

verwezen naar artikel 456 Ger. W.

II. ONDERZOEK VAN DE STUKKEN

Op 22 mei 2014 heeft de Rijksdienst voor

Sociale Zekerheid aan de Orde van advocaten

te … een schrijven gericht over een dossier

dat handelt over de tewerkstelling in België

van ene E voor de Nederlandse vennootschap

G; wanneer de heer E zich als werknemer bij

de mutualiteit wou laten registreren, zijn

allerhande onregelmatigheden aan het licht

gekomen.

De vaststellingen van de R.S.Z. zijn de

volgende :

- de Nederlandse vennootschap was ten tijde

van de tewerkstelling reeds uitgeschreven uit

het Nederlandse handelsregister;

- in de KBO kon men geen vennootschap

terugvinden, die actief was op het Belgische

adres waar de prestaties van de heer E

voornamelijk werden uitgevoerd;

- verdachte loonfiches;

- usurpatie van de identiteit van de heer P

(dit is de zogezegde zaakvoerder van de

Nederlandse vennootschap G);

- het vermelden van vervallen adressen;

- schriftvervalsing;

De R.S.Z. stelt dat de heer X in deze zaak een

prominente rol speelde. In eerste instantie

stelde hij zich voor als de raadsman van de

heer E. Zo nam hij contact op met de RSZ

om de situatie van zijn cliënt te regulariseren.

Uit nader onderzoek is echter gebleken dat de

heer X de opdrachtgever was van de heer E.

Deze laatste voerde werken uit in verschil-

lende panden van de heer X.

De heer X heeft zich uiteindelijk akkoord

verklaard om als werkgever ingeschreven te

worden bij de diensten van de R.S.Z.

Vanuit het standpunt van de R.S.Z. is de zaak

aldus gesloten, doch gezien de vele verdachte

handelingen die werden vastgesteld en de

onduidelijke rol die de heer X hierin had

gespeeld, vond de R.S.Z. het raadzaam de

Orde van advocaten in te lichten.

Uit het dossier, gevoegd bij het schrijven van

de R.S.Z., bleek dat de heer E en de heer X

ondervraagd werden en dat pogingen

ondernomen waren om de genaamde P te

vinden.

Op het adres … stond de gelijkvloerse

verdieping volledig leeg, zonder enige

verwijzing naar een firma G.

BESLISSING TUCHTRAAD VOOR ADVOCATEN VAN DE ORDES VAN HET RECHTSGEBIED ANTWERPEN - 28/04/2015

Optreden in dubbele hoedanigheid voor

werknemer en werkgever – strijdige

belangen – valse identiteit als alibi –

betrokken bij opzet frauduleuze

constructie – schrapping

In verband met een tewerkstelling van een persoon

werd een frauduleuze constructie opgezet, waarbij

minstens dient gesteld te worden dat de advocaat

er zeer nauw bij betrokken was. Indien hij, zoals

hij beweert, misleid is geworden, dient ertoe

besloten te worden dat hij uitermate naïef en

nalatig is geweest; klaarblijkelijk deed hij in

voorkomend geval geen enkele controle.

Volstrekt ontoelaatbaar is het feit dat de advocaat

de R.S.Z. contacteerde als zijnde de raadsman van

de heer S, terwijl hij in werkelijkheid de

werkgever was.

Eveneens onaanvaardbaar is dat hij zich ook

voorstelde als raadsman van een firma waarvan

hij zelfs geen contactgegevens had (en die

klaarblijkelijk zelfs niet bestond).

Dergelijke handelwijze in het gehele dossier is

totaal onaanvaardbaar en onverenigbaar met de

principes die aan de basis liggen van de

uitoefening van het beroep van advocaat.

Aan de advocaat, die inmiddels zijn ontslag

heeft gegeven aan de balie, dient de sanctie van

schrapping te worden opgelegd.

I. FEITEN EN VOORGAANDEN

De heer X werd opgeroepen om zijn

verdediging waar te nemen en om uitspraak

te horen doen over de volgende feiten die

hem ten laste worden gelegd :

“Inbreuk op de beginselen van waardigheid,

rechtschapenheid en kiesheid zoals voorzien

37

Een genaamde P, wonende te …, werd

gevonden en ondervraagd. Hij kon zijn

identiteitskaart niet voorleggen doch wel een

‘bewijs van aangifte van verlies’.

Uit de ondervraging bleek onmiddellijk dat

deze P niets met de zaak te maken heeft.

De heer E wees de heer X aan als zijn

opdrachtgever. Het was de heer X die aan de

heer E een arbeidsovereenkomst overhan-

digde, die hem zegde wat hij moest doen, die

zijn werk controleerde, en die hem uitbe-

taalde.

De heer E was nooit op de maatschappelijke

zetel van G geweest; hij ontmoette de heer X

steeds in zijn kantoor, op het adres ...

De naam P was hem enkel bekend van de

arbeidsovereenkomst; hij had hem nooit

ontmoet.

Hij ontving drie loonfiches van de heer X,

voor de maanden april, mei en juni 2013.

Bij de ondervraging van de heer X stelde

deze dat hij mede-eigenaar was van het pand

te …; dat hij een advertentie had geplaatst

voor de verhuring van de gelijkvloerse

verdieping en dat hij daarop gecontacteerd

was door een zekere heer P, een man met een

Nederlands accent, die zich voorstelde als

zaakvoerder van de vennootschap G, met

zetel in Breda.

De heer X stelde dat de beweerde P de sleutel

van het pand ontving en één maand huur

betaalde (waarvan geen bewijs voorligt). De

heer X had geen contactgegevens van de heer

P en een huurcontract of een huuropzeg

werden niet voorgelegd.

Uiteindelijk werd de heer X door de R.S.Z.

bereid gevonden om als werkgever

beschouwd te worden voor de prestaties die

geleverd werden door de heer E.

III. BEOORDELINGWaar de feiten op zich door de heer X niet

betwist worden (cfr. hierboven) stelt de tucht-

raad vast dat de versie van de context, zoals

voorgesteld door de heer X, als bijzonder

ongeloofwaardig overkomt.

Klaarblijkelijk werd in verband met de

tewerkstelling van de heer E een frauduleuze

constructie opgezet, waarbij minstens dient

gesteld te worden dat de heer X er zeer nauw

bij betrokken was.

Indien hij, zoals hij beweert, misleid is

geworden, dient ertoe besloten te worden dat

hij uitermate naïef en nalatig is geweest;

klaarblijkelijk deed hij in voorkomend geval

geen enkele controle.

In de conclusies van mr. Y wordt de aandacht

erop gevestigd dat de heer X zelf naar de

sociale inspectie is gegaan, zonder zijn

oproeping af te wachten, met de vraag om de

aangifte correct in te dienen en dan wel op

zijn naam.

De tuchtraad merkt op dat voorafgaand aan

deze contactname de heer E zich als

werknemer bij de mutualiteit wou laten

registreren en dat daarbij onregelmatigheden

gebleken waren. Ongetwijfeld was dit ter ore

gekomen van de heer X.

Volstrekt ontoelaatbaar is het feit dat de heer

X de R.S.Z. contacteerde als zijnde de

raadsman van de heer E, terwijl hij in

werkelijkheid de werkgever was.

Eveneens onaanvaardbaar is dat hij zich ook

voorstelde als raadsman van G (zie zijn

verklaring aan mr. O), waarvan hij zelfs geen

contactgegevens had (en die klaarblijkelijk

zelfs niet bestond).

De tuchtraad is de mening toegedaan dat de

handelwijze van de heer X in het gehele

dossier totaal onaanvaardbaar en onverenig-

baar is met de principes die aan de basis

liggen van de uitoefening van het beroep van

advocaat.

Aan de heer X, die zijn ontslag heeft gegeven

aan de balie per …, dient de sanctie van

schrapping opgelegd te worden.

IV. BESLISSINGOm deze redenen, de tuchtraad voor

advocaten van de Ordes van het rechtsgebied

Antwerpen, recht sprekend in tuchtzaken, in

eerste aanleg, op tegenspraak en met open

deuren, verklaart de tuchtvervolging

toelaatbaar en de tenlasteleggingen bewezen

en legt aan de heer X de tuchtstraf op van

schrapping.

03/2015AdRem38

columnVRANK EN VRIJ

De potpourriwetten laten nog enkele besparingsmo-gelijkheden ongemoeid. Een nieuwe serie ontwerp-wetten – de luchtverfrisserwetten – komt daaraan tegemoet en wil met nieuwe maatregelen besparin-gen en een efficiënte justitie in de hand werken. Hierbij een overzicht:• Justitiepaleizen en -huizen worden verkocht.

De stad Brussel heeft reeds een optie genomen op het justitiepaleis om er de Zuidfoor onder te brengen. Parallel wordt het Antwerps justitiepa-leis de nieuwe indoorlocatie voor de Sinksenfoor. De West-Vlaamse en Hasseltse justitiegebouwen worden verkocht aan Plopsaland.

• Assisenpleiters scholen zich om. Aangezien assisen grotendeels wordt afgeschaft en de justitie-paleizen verkocht worden, zullen zij door de VDAB een snelcursus volkszang aangeboden krijgen. Zo kunnen ze voortaan optreden op de Vogelenmarkt of gelijkaardige marktplaatsen.

• Rechters zullen net als in de Romeinse tijden in openlucht recht spreken. Bij voorkeur onder een boom waar ook de griffier een stoel mag uitklappen en een koelbox neerzetten. De nieuwste technologie, waaronder een paraplu, laat toe om ook bij regenbuien recht te spreken.

• Rechters worden daarnaast ook mobiel. In een poging om de rechtbanken dichter bij de bevolking te brengen, zetelen rechtbanken vanaf nu ook op de bussen en trams van De Lijn, MIVB en TEC. De arbeidsrechtbanken zetelen op de lijnen van de NMBS, voor zover die niet in staking zijn.

• Voor de duidelijkheid worden magistraten en advocaten colour coded naargelang de materie waarover zij oordelen of pleiten. Zo staat groen voor milieurecht, geel voor publiekrecht en purper voor strafrecht. Bloemenpatronen, ruitjes en vormen van textuur worden toegelaten. OVB en AVOCATS.BE kaartten daarbij al aan dat

advocaten tijdens één zitting verschillende kleuren toga’s klaar zullen moeten houden, op gevaar van onontvankelijkheid.

• De meerkosten van een groter aantal toga’s worden ondervangen door togasponsoring. Alken Maes sponsort de toga’s van de Limburgse advocaten en krijgt haar logo op het befje, De Koninck trof dezelfde regeling met de Antwerpse advocaten. Een bod van de brouwerij die Brugse Zot produceert is echter afgewezen door de Brugse balie. Ook magistraten zullen hun toga, of de gehele rechtbank, kunnen laten sponsoren. Verschillende jeneverstokers hebben zo reeds een optie genomen op de politierechtbanken van Limburg. Omega Pharma Silence sponsort de toga’s van het Hof van Cassatie en Predictor zal de zittingen van de familierechtbanken ondersteunen.

• Rechters in eerste aanleg zullen efficiënt oordelen. Zoals in het academische milieu al lang gangbaar is, zullen ze hun vonnis multiple choice maken. Motiveringen worden gekozen uit een exhaustief aantal begrijpbare redengevingen:

De rechtbank oordeelt (kies één): Dat het schandalig is; Dat de eiser uit zijn bek stinkt; Dat de pleidooien veel te lang hebben geduurd; Dat de verweerder een gebrek aan hygiëne vertoont; Dat de advocaat van eiser een leuk snoetje heeft,

en dus gelijk krijgt; Dat de zaak veel te ingewikkeld is en dus

onontvankelijk moet worden verklaard; Dat ze allemaal naar het hof van beroep mogen

gaan en binnen drie jaar terug mogen komen, wij zijn dan toch met pensioen;

Dat er te veel dt-fouten in de syntheseconclusie van eiser staan en dat de vordering dus afgewezen kan worden.

EEN CONFRATER SCHIET MET SCHERP

DOOR BRUNO DE VUYST

Luchtverfrissing

WE MAKE BETTER SPACE!

Meer informatie en de uitgebreide mogelijkheden met onze producten vindt u op w.t. m.

+32 3 [email protected]

www.tecnospace.com

http://www.advocatensoftware.be

Cover 200 mm

Een ongeval is zo gebeurd.

De schadevergoeding berekenen ook.Repair, praktische en snelle calculatietool voor de berekening van schade bij verkeersongevallen.

15-0

271-

3

Vijf onweerstaanbare voordelen■ Snel: schadeposten selecteren en cijfers invullen. That’s it.

■ Altijd correct: up-to-date sterftetabellen van Schryvers en achtergrondberekeningen.

■ Logisch: voor elke schadepost een aparte plaats in een handige boomstructuur.

■ Flexibel: onbeperkt simuleren en opslaan.

■ Veilig: alleen u heeft toegang tot de beveiligde cijfers in Repair.

Repair gebruiken voor uw volgende dossier?U krijgt Repair nu één maand helemaal gratis.

Surf naar www.wolterskluwer.be/repair/nl of bel 0800 14 500.

JN1143-KLUW-LEG-Repair-Adv 180x180-NL 1.indd 1 4/09/15 09:47

XIII. Handels- en Economisch recht BP/BBP-BI15053 Deel 2. Mededingingsrecht - A. Handelspraktijken (vierde editie) ........ ex. Abonnement: € 180,00 (€ 169,81 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 234,00 (€ 220,75 excl. btw)Kluwers basiscodex 2015-2016 BP/BACOZ-YB ........ ex. Abonnement: € 228,05 (€ 215,14 excl. btw) ........ Eenmalige aankoop: € 296,46 (€ 279,68 excl. btw)Praktische gids Voorlopige hechtenis BP/PGVH-BI15001 ........ ex. Eenmalige aankoop: € 71,80 (€ 67,74 excl. btw)Basisbronnen van het internationaal privaatrecht BP/GANDMON-BI15001 ........ ex. Eenmalige aankoop: € 105,33 (€ 99,37 excl. btw)Sociaal compendium - Socialezekerheidsrecht 2015-2016 BP/SOZE-YB ........ ex. Abonnement: € 493,02 (€ 465,11 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 640,92 (€ 604,64 excl. btw)Sociaal compendium - Arbeidsrecht 2015-2016 BP/SOCO-YB ........ ex. Abonnement: € 493,02 (€ 465,11 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 640,92 (€ 604,64 excl. btw)Deskundigen in het strafproces - Algemene beginselen. BP/R_P-BI15083 ........ ex. Abonnement: € 67,97 (€ 64,12 excl. btw) ........ Eenmalige aankoop: € 88,36 (€ 83,36 excl. btw)Aansprakelijkheid, veiligheid en kwaliteit BP/GANDPUC-BI14001 ........ ex. Eenmalige aankoop: € 220,00 (€ 207,55 excl. btw)Een familierechtelijk statuut voor draagmoederschap BP/DOCDRA-BI15001 ........ ex. Eenmalige aankoop: € 97,00 (€ 91,51 excl. btw)Koop en verkoop van onroerende goederen BP/RNPS-BI15059Modellen en commentaar ........ ex. Abonnement: € 88,00 (€ 83,02 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 114,41 (€ 107,93 excl. btw)Zakboekje onroerend erfgoed 2015 BP/ZOE-PB ........ ex. Abonnement: € 42,63 (€ 40,22 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 55,43 (€ 52,29 excl. btw)VZW-zakboekje 2015 BP/VZWZ-PB ........ ex. Abonnement: € 102,97 (€ 97,14 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 133,86 (€ 126,28 excl. btw) Gerechtelijk zakboekje 2015-2016 BP/GERZ-PB Mémento Judiciaire 2015-2016 ........ ex. Abonnement: € 105,31 (€ 99,35 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 136,91 (€ 129,16 excl. btw) Juridische verwijzingen en afkortingen BP/V_A-BI15001 ........ ex. Eenmalige aankoop: € 17,00 (€ 16,04 excl. btw)Huurzakboekje 2015 BP/HUUZ-PB ........ ex. Abonnement: € 100,77 (€ 95,07 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 131,01 (€ 123,59 excl. btw)Vastgoedzakboekje 2015 BP/EIGZ-PB ........ ex. Abonnement: € 100,77 (€ 95,07 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 131,01 (€ 123,59 excl. btw)Wetboek vennootschappen en verenigingen 2015-2016 BP/WVCS-YB Code des Sociétés et des Associations 2015-2016 ........ ex. Abonnement: € 67,29 (€ 63,48 excl. btw) ........ ex. Eenmalige aankoop: € 87,47 (€ 82,52 excl. btw)

Bestellen is makkelijk: bel 0800 14 500 fax 0800 17 529 [email protected] shop.wolterskluwer.be

15-0

167-

1 -

V.U

.: H

ans S

uijk

erbu

ijk, R

aghe

no B

usin

ess P

ark,

Mot

stra

at 3

0, 2

800

Mec

hele

n -

Bijs

luite

r bij

AdRe

m v

an 1

0 ok

tobe

r 201

5

In de kijker: XIII. Handels- en Economisch recht

Deel 2. MededingingsrechtA. Handelspraktijken (vierde editie)

Kwalitatief informatieaanbod voor de advocaat

Oktober 2015

Al onze prijzen zijn btw inbegrepen. Als u bestelt op shop.wolterskluwer.be, betaalt u geen verzend-kosten. U betaalt pas na ontvangst van de factuur. Bij ondertekening van deze bestelling verklaart u zich akkoord met de verkoopsvoorwaarden van Wolters Kluwer. De verkoopsvoorwaarden kunnen geraadpleegd worden op www.wolterskluwer.be of via email opgevraagd worden: [email protected]. Wolters Kluwer respecteert uw privacy. Uw gegevens worden enkel gebruikt om u op de hoogte te houden van uitgaven en activiteiten van Wolters Kluwer. Checkt u graag wat er over uzelf in ons bestand zit? Of wilt u dat we uw adres schrappen? Neem dan contact op met Wolters Kluwer Belgium nv, Motstraat 30, 2800 Mechelen. Wenst u niet dat uw gegevens worden doorgegeven aan bedrijven of organisaties met interessante informatie voor u, kruis dan dit vakje aan .

Voornaam

Naam

Beroep/Functie

Bedrijf/Organisatie

Juridische Vorm Btw

Straat Nr/bus

Postcode Woonplaats

Tel. Fax

E-mail

Ja, ik wil via e-mail op de hoogte blijven van uw promoties, nieuws en activiteiten.

Datum Handtekening


Mijn WATERDICHTE GARANTIE: indien ik, om welke reden ook, niet tevreden zou zijn over de bestelde publicatie(s) (met uitzondering van e-books), dan stuur ik ze binnen de 14 dagen na ontvangst terug. Wolters Kluwer bezorgt mij dan een creditnota. Zonder discussie, zonder vragen. Stuur mij dus zo snel mogelijk de publicatie(s) die ik hiernaast aankruis.

Dhr Mevr

Gratis levering

Betaal na ontvangst op factuur of via Zoomit

Bestel in enkele clicks

Snellere verwerking van uw bestelling

Bestel eenvoudiger online: shop.wolterskluwer.be

Uw klantenreferentie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15-0167-1

Ja, ik vervolledig mijn bibliotheek.

Bijlage - Insert Wolters Kluwer bij Ad Rem - oktober 2015

2

M&D Seminars biedt opleidingen aan over juridische en juridisch-fiscale thema’s. De opleidingen zijn bedoeld voor advocaten, notarissen, bedrijfsrevisoren, accountants en belastingconsulenten, magistraten en financiële functies met een goede juridische voorkennis.

Elk jaar organiseert M&D Seminars meer dan 120 opleidingen voor 5.000 juristen.

Een greep uit de ingeplande actua-opleidingenn 28.10 De burgerlijke maatschap, de gewone commanditaire vennootschap en de private stichting als controleorgaan in het kader van een familiale vermogensplanning Gent

n 17.11 Bijkantoor/vaste inrichting: de juridische en fiscale (directe belastingen én btw) implicaties Antwerpen

n 18.11 & 25.11 Beleggingsverzekeringen: een grondige analyse Leuven

n 25.11 Faillissementsrecht: een overzicht van recente rechtspraak Sint-Niklaas

n 26.11 of 10.12 Actualia verbintenissenrecht Antwerpen of Gent

n 27.11 Bescherming van cliënteel en niet-concurrentie Antwerpen

www.mdseminars.be

M&D Seminars werd opgericht in 1990. Sinds 2013 maakt M&D Seminars deel uit van Kluwer Opleidingen nv.

Juridische actualiteit

adv-LA-KluwOpl-180x180mm-06092015.indd 1 6/09/15 20:04shop.wolterskluwer.be

Wolters Kluwert.a.v. klantenserviceDA 850-113-2Ragheno Business ParkMotstraat 302800 Mechelen

ONNODIG TE FRANKEREN

2 11

HANDELS-EN ECONOMISCH RECHT

XIII. Handels- en Economisch rechtDeel 2. Mededingingsrecht. A. Handelspraktijken (vierde editie)Auteur: J. Stuyck

Bekijk de volledige inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/BBP-BI15053

Bestelcode: BP/BBP-BI15053 Omvang: 612 pagina'sAbonnement: € 180,00 (€ 169,81 excl. btw)Eenmalige aankoop: € 234,00 (€ 220,75 excl. btw)

In 2014 werd de wet marktpraktijken 2010 geïntegreerd in het Wetboek van Economisch Recht. Tevens werd richtlijn 2011/83/EU consumentenrechten in het Belgisch recht omgezet. Samen met belangrijke recente arresten van het Hof van Justitie waren dit voldoende redenen om na iets meer dan twee jaar een nieuwe editie te publiceren.

Auteur Jules Stuyck maakt een kritische synthese van de materie die door Boek VI, van het Wetboek van Economisch Recht wordt behandeld en waarbij de aandacht vooral uitgaat naar de belangrijke principes en onderliggende theorieën en verbanden. De rechtspraak werd door de auteur geselecteerd op basis van persoonlijke inzichten over wat belangrijker is en wat het niet is.

Volgende nieuwe items worden in deze vierde editie behandeld:

Integratie van specifi eke wetten (WHP 1971, WHPC 1991 en WMPC 2010) in het Wetboek van Economisch Recht

Omzetting Richtlijn 2011/83/EU Consumentenrechten in Boek VI Wetboek van Economisch Recht

Rechtspraak van het Hof van Justitie over richtlijn 2005/29/EG Oneerlijke Handelspraktijken en over richtlijn 2006/114 Misleidende en Vergelijkende Reclame.


Nieuw

http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/331/XIII.-Handels-en-Economisch-recht-Deel-2.-Mededingingsrecht.A.-Handelspraktijken-vierde-editie-?p=BPBBPBI15035


http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/331/XIII.-Handels-en-Economisch-recht-Deel-2.-Mededingingsrecht.A.-Handelspraktijken-vierde-editie-?p=BPBBPBI15035#attachmentsTOC

http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/331/XIII.-Handels-en-Economisch-recht-Deel-2.-Mededingingsrecht.A.-Handelspraktijken-vierde-editie-?p=BPBBPBI15035#attachmentsTOC



http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE

3

shop.wolterskluwer.be 3

Onmisbaar

ALGEMENE EN DISCIPLINAIRE WERKEN

Kluwers basiscodex 2015-2016

Redactie: G. Baeteman (†), G. Ballon, R. Blanpain, H. Cousy, A.M. Dancot-Devriendt, L. De Wilde, E. Dirix, K. Geens, F. Gotzen, L. Hellin, P. Lemmens, J. Stuyck, P. Taelman, O. Vanachter, F. Vanistendael, J. Van Langendonck, E. Wymeersch

Dit fraai gebonden meeneemwetboek bundelt in één volume meer dan 100 essentiële wetgevende akten, waaronder de Grondwet en de 7 belangrijkste wetboeken. Bovendien biedt de Basiscodex een gedetailleerde historiek bij de gewijzigde artikels. Elk najaar verschijnt een nieuwe, volledig geactua-liseerde editie.

Deze 2015-2016 editie van de Basiscodex bevat de neerslag van honderden wetswijzigingen en inwerkingtredingen, waaronder onderstaande nieuwe akten:

De Verordening (EU) 1215/2012 van 12 december 2012 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken

De wet van 31 januari 2009 betreffende de continuïteit der ondernemingen

Bekijk de volledige inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/BACOZ-YB

Bestelcode: BP/BACOZ-YB Omvang: 2060 pagina's Abonnement: € 228,05 (€ 215,14 excl. btw)Eenmalige aankoop: € 296,46 (€ 279,68 excl. btw)

Nieuweeditie

http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/10/Kluwers-Basiscodex-2015-2016?p=7500114429




4

shop.wolterskluwer.be4

Nieuw

STRAFRECHT

Praktische gids Voorlopige hechtenis Auteur: P. Daeninck

Met de Praktische Gids Voorlopige hechtenis wordt een algeheel en grondig overzicht gegeven van de wet op de voorlopige hechtenis, inclusief een bespreking van de meest recente rechtspraak en rechts-leer terzake.

Hierbij wordt tevens bijzondere aandacht verleend aan de problemen zoals deze zich in de dagda-gelijkse praktijk stellen. Zo wordt er – naast een uitvoerige bespreking van de wet – ingegaan op de praktische problemen die kunnen ontstaan bij het verhoor van een verdachte en bij de oproepingen voor de zittingen en het nazicht van het dossier, op de gevolgen van laattijdige betekeningen, het daadwerkelijk betalen van een borgsom, de praktijk van de uitvoering van het elektronisch toezicht en diens meer..

Bekijk de volledige inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/PGVH-BI15001

Bestelcode: BP/PGVH-BI15001 Omvang: 188 pagina's Eenmalige aankoop: € 71,80 (€ 67,74 excl. btw)

Nieuwboek

http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/365/Praktische-gids-Voorlopige-Hechtenis?p=BPPGVHBI15001



http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/365/Praktische-gids-Voorlopige-Hechtenis?p=BPPGVHBI15001#attachmentsTOC


5


BURGERLIJK RECHT

Basisbronnen van het Internationaal Privaatrecht

Auteurs: J. De Meyer, J. Erauw, J. Verhellen

Bekijk de volledige inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/GANDMON-BI15001

Bestelcode: BP/GANDMON-BI15001 Omvang: 422 pagina’sEenmalige aankoop: € 105,33 (€ 99,37 excl. btw)

Deze basisbronnen bieden aan rechtspractici de essentiële rechtsbronnen van het internationaal privaatrecht aan. Het boek bevat niet alleen de Belgische wetgeving, maar ook vele Europese bron-nen en internationale verdragen.

Thematische inhoudsopgave:

Algemeen Nationaliteit, staatlozen en vluchtelingen Personen en familie Erfrecht en testamenten Goederen Overeenkomsten Schade en aansprakelijkheid Vennootschappen en rechtspersonen Insolventie Eengemaakte procedures Internationale handelsarbitrage Internationale gerechtelijke en administratieve samenwerking Burgerlijke stand Legalisatie

Nieuw

Nieuwboek

http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/323/Basisbronnen-van-Internationaal-Privaatrecht?p=BPGANDMONBI15001



http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/323/Basisbronnen-van-Internationaal-Privaatrecht?p=BPGANDMONBI15001#attachmentsTOC

http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/323/Basisbronnen-van-Internationaal-Privaatrecht?p=BPGANDMONBI15001#attachmentsTOC


6


In deze encyclopedie van het socialezekerheidsrecht verwerkt de auteur alle rechtsbronnen, met extra aandacht voor de invloed van de fi scale implicaties op de verschil-lende socialezekerheidsbijdragen en -uitkeringen.

U krijgt in dit werk niet alleen de oplossing mee voor allerlei socialezekerheidsproblemen, u verneemt ook welke bron-nen dit antwoord staven. Als er geen directe oplossing bestaat, verwijst auteur Willy van Eeckhoutte u meteen door naar meer specifi eke bronnen, zodat u altijd op het goede spoor zit.

Het socialezekerheidsrecht is een omvangrijke rechtstak, verspreid over een massa wetten en besluiten en bijna dagelijks onderhevig aan veranderingen. Het is dan ook opmerkelijk dat de auteur een werk heeft geschreven dat zowel praktisch als theoretisch onderbouwd is.

Bekijk de inhoudstafel en bestel online

shop.wolterskluwer.be/SOZE-YB

Bestelcode: BP/SOZE-YB Omvang: 2183 pagina's - 2 boekdelenAbonnement: € 493,02 (€ 465,11 excl. btw)Eenmalige aankoop: € 640,92 (€ 604,64 excl. btw)


shop.wolterskluwer.be/SOCO-YB

Bestelcode: BP/SOCO-YB Omvang: 3011 pagina's - 3 boekdelenAbonnement: € 493,02 (€ 465,11 excl. btw)Eenmalige aankoop: € 640,92 (€ 604,64 excl. btw)

Sociaalcompendium Socialezekerheids-recht 2015-2016

W. van Eeckhoutte.

SociaalcompendiumArbeidsrecht 2015-2016

W. van Eeckhoutte.

Nieuwe edities

SOCIAAL RECHT

Nieuweeditie

SOCIAAL RECHT

Dit encyclopedisch naslagwerk bevat een volledige be-schrijving van het arbeidsrecht, met verwerking van alle rechtsbronnen: verdragen, wetgeving, cao’s, rechtspraak, doctrine en administratieve interpretaties.

Het Sociaal Compendium Arbeidsrecht is tegelijkertijd een wetboek, een rechtspraakoverzicht en een bibliografi e, met verwijzingen en referenties naar andere experten.

In het Compendium vindt u een gedetailleerde uitleg over de fi scale impact van alle arbeidsrechtelijke vergoedingen en alle wetgeving die voor de rechtspraktijk van belang zijn. Verder krijgt u verwijzingen naar de meest relevante artikels uit de rechtsleer. U vindt ook een compleet overzicht van alle nog gangbare monografi eën, verzamelingen van wetge-vingen en cao’s en overzichten van rechtspraak.

Nieuweeditie

http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/804/Sociaal-Compendium-Sociale-zekerheidsrecht-2015-2016?p=3000000093




http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/804/Sociaal-Compendium-Sociale-zekerheidsrecht-2015-2016?p=3000000093#attachmentsTOC

http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/800/Sociaal-Compendium-Arbeidsrecht-2015-2016?p=3000000102




http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/800/Sociaal-Compendium-Arbeidsrecht-2015-2016?p=3000000102#attachmentsTOC


7

Nieuw



shop.wolterskluwer.be/R_P-BI15083

Bestelcode: BP/R_P-BI15083 Omvang: 200 pagina’sAbonnement: € 67,97 (€ 64,12 excl. btw)Eenmalige aankoop: € 88,36 (€ 83,36 excl. btw)

STRAFRECHT

Nieuw reeks-boek

Dit boek bevat een overzicht van de soms complexe regels over de aanstelling van de deskundige, zijn plichten, de rech-ten van verdediging, de bewijswaarde van het verslag en de berekening van erelonen. Ook praktische vragen komen aan bod, zoals: mag de deskundige juridische standpunten inne-men? Recente wetgeving is verwerkt, zoals de Antigoon-Wet van 24 oktober 2013 en de Wet van 10 april 2014 inzake de erkenning van deskundigen, alsook toepasselijke rechtspraak.

De reeks 'Recht & Praktijk' bestaat uit verschil-lende monografi eën die een bepaalde juridische

problematiek behandelen en de actuele stand van de wetgeving, rechtspraak en rechtsleer omtrent dit onder-werp bespreken. Een praktische reeks voor elke jurist!

Met een abonnement ontvangt u elke nieuwe titel in deze reeks met maar liefst 20% korting (4 à 5 boeken per jaar) en kan u de eerder verschenen titels aankopen tegen de voordeelprijs.

Ontdek alle titels in deze reeks op shop.wolterskluwer.be/R_P-BS

Deskundigen in het strafproces

Algemene beginselen.

B. De Smet


shop.wolterskluwer.be/GANDPUC-BI14001

Bestelcode: BP/GANDPUC-BI14001 Omvang: 877 pagina’sEenmalige aankoop: € 220,00 (€ 207,55 excl. btw)

BURGERLIJK RECHT

Reeds veertig jaren is de postuniversitaire cyclus Willy Delva erop gericht een theoretisch kader aan recente ont-wikkelingen met betrekking tot een bepaald thema te laten aanreiken door juristen afkomstig van verschillende univer-siteiten. Voor deze 40ste editie werd ervoor gekozen aan-dacht te besteden aan het aansprakelijkheidsrecht.

Meer concreet biedt dit verslagboek een vak- en sec-toroverschrijdende benadering van aansprakelijkheid, dit zowel voor producten, onroerende goederen als diensten. De aandacht gaat daarbij zowel naar de veiligheid als de kwaliteit. Niet alleen regulering, algemene aansprakelijk-heidsregels en verzekeringsaspecten passeren de revue. Ook strafrechtelijke en procedurele aspecten worden niet uit het oog verloren.

Aansprakelijkheid, veiligheid en kwaliteit Editors: I. Claeys, R. Steennot

Nieuwboek

http://shop.wolterskluwer.be/is-bin/INTERSHOP.enfinity/WFS/Kluwer-Shop-Site/nl_BE/-/EUR/ViewProductDetail-Start?p=BPR_PBI15083



http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/298/Recht-en-Praktijk?p=3000000255


http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/299/Aansprakelijkheid-veiligheid-en-kwaliteit?p=BPGANDPUCBI14001




http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/299/Aansprakelijkheid-veiligheid-en-kwaliteit?p=BPGANDPUCBI14001#attachmentsTOC


8


Nieuw

Waar de koop/verkoop van onroerende goede-ren in essentie een burgerrechtelijke aangelegen-heid is, worden onroerend goed transacties meer en meer beheerst door andere rechtsgebieden. Bovendien gaat het dan nog vaak om materies die wat be-treft bevoegdheden geregionaliseerd zijn (stedenbouw, bo-demverontreiniging, registratierechten) maar evenzeer de fi scaliteit inzake registratierechten. Voor heel wat gebouwen zal men daarnaast aandacht besteden aan een aantal tech-nische materies (asbest, elektriciteitsinstallaties, keuringen, …).

In het boek 'Koop en verkoop van onroerende goederen. Mo-dellen en commentaar' worden al deze aspecten uitvoerig toegelicht voor het Vlaams en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Een bijgevoegd model vertaalt deze toelichting voor de notariële praktijk in concrete clausules met varian-ten, die gebruikt kunnen worden voor zeer diverse situaties.


shop.wolterskluwer.be/RNPS-BI15059

Bestelcode: BP/RNPS-BI15059 Omvang: 312 pagina’sAbonnement: € 88,00 (€ 83,02 excl. btw)Eenmalige aankoop: € 114,41 (€ 107,93 excl. btw)

Koop en verkoop van onroerende goederenModellen en commentaar

W. Van Minnebruggen, L. Michielsens

Nieuwe editie

BURGERLIJK RECHT


shop.wolterskluwer.be/DOCDRA-BI15001

Bestelcode: BP/DOCDRA-BI15001 Omvang: 580 pagina'sEenmalige aankoop: € 97,00 (€ 91,51 excl. btw)

Een familierechtelijk statuut voor draagmoederschap L. Pluym

FAMILIERECHT

In dit werk werd onderzocht of een familierechtelijk statuut voor draagmoederschap in België noodzakelijk is en hoe dit kan worden geconcipieerd, rekening houdend met de rech-ten van het kind, de draagmoeder, de wensouder(s) en de belangen van de samenleving.

In deze publicatie wordt een concreet voorstel gedaan tot een familierechterlijke regeling van draagmoederschap.

Daarnaast biedt ze u een uitgebreide rechtsvergelijking, ge-zien de wetgeving, rechtspraak en rechtsleer van landen die draagmoederschap wettelijk hebben geregeld, wordt geana-lyseerd.

Nieuwboek

http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/10/Een-familierechtelijk-statuut-voor-draagmoederschap?p=BPDOCDRABI15001




http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/10/Een-familierechtelijk-statuut-voor-draagmoederschap?p=BPDOCDRABI15001#attachmentsTOC

http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/306/Koop-en-verkoop-van-onroerende-goederen-Modellen-en-commentaar-Tweede-herwerkte-editie?p=BPRNPSBI15059




http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/306/Koop-en-verkoop-van-onroerende-goederen-Modellen-en-commentaar-Tweede-herwerkte-editie?p=BPRNPSBI15059#attachmentsTOC


9


Zakboekje onroerend erfgoed 2015Auteurs: L. Vandenhende, G. Van Hoorick, P. Vansant

VZW-zakboekje 2015 Auteur: H. Prims

Gerechtelijk zakboekje 2015-2016Mémento Judiciaire 2015-2016

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/ZOE-PB

Omvang: 520 pagina's Abonnement: € 42,63 (€ 40,22 excl. btw)Eenmalige aankoop: € 55,43 (€ 52,29 excl. btw)

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/VZWZ-PB


Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/GERZ-PB


Nieuwe edities

Nieuwzakboekje

Nieuwe editie

Nieuwe editie

Juridische verwijzingen en afkortingen 6de editie

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/V_A-BI15001

Omvang: +/- 150 pagina's Eenmalige aankoop: € 17,00 (€ 16,04 excl. btw)

Nieuwe editie

http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/642/Zakboekje-onroerend-erfgoed-2015?p=BPZOEPB




http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/642/Zakboekje-onroerend-erfgoed-2015?p=BPZOEPB#attachmentsTOC

http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/25/VZW-zakboekje-2015?p=3000000116




http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/25/VZW-zakboekje-2015?p=3000000116#attachmentsTOC

http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/298/Gerechtelijk-zakboekje-2015-2016-M-mento-Judiciaire-2015-2016?p=3000000060




http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/298/Juridische-verwijzingen-afkortingen-6de-editie-2015?p=BPV_ABI15001





http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/298/Gerechtelijk-zakboekje-2015-2016-M-mento-Judiciaire-2015-2016?p=3000000060#attachmentsTOC

10


Huurzakboekje 2015 Auteurs: M. Dambre, B. Hubeau, A. Kiekens, T. Vandromme, K. Vanneste

Vastgoedzakboekje 2015 Auteurs: J. Ceenaeme, A. Clabots, M. Dambre, B. Hubeau, A. Kiekens, M. Liefsoens, T. Vandromme, J. Vanmuysen, K. Vanoppen

Wetboek Vennootschappen en Verenigingen 2015-2016Code des Sociétés et des Associations 2015-2016Auteurs: E. Wymeersch, M. Tison

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/BP/HUUZ-PB

Omvang: +/- 500 pagina's Abonnement: € 100,77 (€ 95,07 excl. btw)Eenmalige aankoop: € 131,01 (€ 123,59 excl. btw)

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/EIGZ-PB

Omvang: +/- 750 pagina's Abonnement: € 100,77 (€ 95,07 excl. btw)Eenmalige aankoop: € 131,01 (€ 123,59 excl. btw)

Bekijk de inhoudstafel en bestel online shop.wolterskluwer.be/WVCS-YBOmvang: +/- 1000 pagina's Abonnement: € 67,29 (€ 63,48 excl. btw) • Eenmalige aankoop: € 87,47 (€ 82,52 excl. btw)

Nieuwe edities

Nieuwe editie

Nieuwe editie

Nieuwe editie


http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/570/Huurzakboekje-2015?p=3100004616




http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/570/Huurzakboekje-2015?p=3100004616#attachmentsTOC

http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/570/Vastgoedzakboekje-2015?p=3100004615




http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/navigation/570/Vastgoedzakboekje-2015?p=3100004615#attachmentsTOC

http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/Sites/foire-du-livre-juridique/Wetboek-Vennootschappen-en-Verenigingen-2015-2016-Code-des-Soci-t-s-et-des-Associations-2015-2016?p=7500094488




http://shop.wolterskluwer.be/shop/nl_BE/Sites/foire-du-livre-juridique/Wetboek-Vennootschappen-en-Verenigingen-2015-2016-Code-des-Soci-t-s-et-des-Associations-2015-2016?p=7500094488#attachmentsTOC

11



15-0

271-

3











15-0

167-

1 -

V.U

.: H

ans S

uijk

erbu

ijk, R

aghe

no B

usin

ess P

ark,

Mot

stra

at 3

0, 2

800

Mec

hele

n -

Bijs

luite

r bij

AdRe

m v

an 1

0 ok

tobe

r 201

5




Oktober 2015


Voornaam

Naam

Beroep/Functie

Bedrijf/Organisatie

Juridische Vorm Btw

Straat Nr/bus

Postcode Woonplaats

Tel. Fax

E-mail


Datum Handtekening



Dhr Mevr

Gratis levering







http://www.wolterskluwer.be/legal-solutions/nl/producten/Tools/repair

12









www.mdseminars.be






2 11












Nieuw

http://www.mdseminars.be/nl/opleidingen/?sort=rechtstak

13



15-0

271-

3











15-0

167-

1 -

V.U

.: H

ans S

uijk

erbu

ijk, R

aghe

no B

usin

ess P

ark,

Mot

stra

at 3

0, 2

800

Mec

hele

n -

Bijs

luite

r bij

AdRe

m v

an 1

0 ok

tobe

r 201

5




Oktober 2015


Voornaam

Naam

Beroep/Functie

Bedrijf/Organisatie

Juridische Vorm Btw

Straat Nr/bus

Postcode Woonplaats

Tel. Fax

E-mail


Datum Handtekening



Dhr Mevr

Gratis levering










14









www.mdseminars.be






2 11












Nieuw

Bijlage - Insert Wolters Kluwer bij Ad Rem - oktober 2015

Kleos en DLex: Twee krachtige managementtools voor uw juridische praktijk Gecentraliseerde slimme aanpak van uw dossiers en administratie Van eenvoudig dossierbeheer en kantoor administratie tot uitgebreide rapportering

Ontdek de voordelen binnenin!

Meer info www.wolterskluwer.be/beheersoftware of bel 0800/14 500

beheersoftware voor elkeadvocaat

KleosDLex

http://www.wolterskluwer.be/legal-solutions/nl/producten/beheersoftware/

2

Ontdek de voordelen op www.wolterskluwer.be/beheersoftware of bel 0800/14 500

Software - welke winst zit erin voor u

Winst: meer tijd, een evenwichtigere ‘work-life balance’

Bent u als solist permanent op zoek naar manieren om meer te doen met minder tijd? Een software is een goede zet. Uw werkdag verloopt een stuk minder hectisch omdat u meer controle krijgt.

U communiceert en factureert sneller omdat veel gegevens op 1 plaats in uw beheersoftware opgeladen zijn. Brieven kunt u opmaken op basis van geperso-naliseerde modellen.

Solist

Winst: altijd de controle over uw dossiers en administratie

Bent u dynamisch en ambitieus? Is uw advocatenkantoor in volle expansie? Meer klanten, dossiers en rechtszaken brengen ook meer administratie en opvolging mee.

Een beheersoftware is de perfecte tool om een helder overzicht te bewaren over alle dossiers, partijen en kosten. Met een beheersoftware bent u klaar voor een fi kse uitbreiding van uw praktijk.

Groeiendkantoor


3


Winst: management en optimaal fi nancieel overzicht

Voor het beheer en bestuur van een groot advocatenkantoor is een software een must. DLex en Kleos maken het mogelijk om uw dossiers van nabij op te volgen, prestaties exact in te geven en ze af te zetten tegen de betalingen van de cliënten. Het rendement van de activiteiten wordt duidelijk in beeld gebracht.

Ook de samenwerking tussen de advocaten en medewerkers verloopt veel sneller. Met prestatiebalansen, beheerrapporten, fi scale en boekhoudkundige overzichten neemt u gefundeerde strategische beslissingen op basis van de juiste cijfers.

Groot kantoor

“Paperless werken stond al langer op onze wenslijst omdat we er overhead- en personeelskosten mee kunnen uitsparen. Met de hulp van DLex zijn we daar eindelijk in geslaagd. Met DLex loopt onze facturatie ook van een leien dakje: factureren gaat sneller, punctueler en naar de opvolging hoeven we nauwelijks om te kijken.”

Jeroen De Man - Advocatenkantoor De Groote - De Man


4

Waarom Kleos? Waarom DLex?MOBIEL

Uw kantoor altijd online beschikbaar Raadpleegbaar op verschillende devices:

tablet, smartphone, pc Gratis Kleos App voor Apple en Android

UITGEBREIDE RAPPORTERING

Overzichtelijke management- en activiteiten rapporten

Uitgebreide fi nanciële, fi scale en boekhoudkundige overzichten

HERKENBARE WINDOWS LOOK & FEEL

Makkelijk in gebruik, net als een Windows-programma

Herkenbare knoppen en schermen

LOKAAL DATA-BEHEER

Controle over uw gegevens Mogelijkheid om eigen

IT-infrastructuur te gebruiken

CLOUD

Veilige online opslag van gegevens Zorgeloze back-ups Lage IT-kost: geen investering

in dure servers

NIEUWE GENERATIE SOFTWARE

Frisse look Intuïtieve schermen

Makkelijk in gebruik, net als een Windows-programma


KleosDLex Dynamische all-round beheersoftware voor advocaten


meester Eddy Van Campadvocaat-vennoot EVC Advocaten

meester Ilse Mertensadvocaat-vennoot EVC Advocaten

SprEkEr(S)

doElgroEp

‹ advocaten, bedrijfsjuristen, magistraten

‹ accountants, belastingconsulenten, bedrijfsrevisoren, boekhouders/fiscalisten

‹ financiële verantwoordelijken, financiële adviseurs

StudienamiddagDonDerDagnamiDDag 22 oktober 2015 | HoliDay inn gent expo

of DinSDagnamiDDag 24 november 2015 | Hotel ter elSt - eDegem

15-22102411-A6kort-SNd

met de mogelijkheidhet boek

‘Curatoren en vereffenaars: actuele ontwikkelingen iii –

editie 2014’ (uitgave intersentia

ter waarde van � 160)

aan gunsttarief te kopen

Faillissementsrecht.Een overzicht van recente rechtspraak

Tijdens deze studienamiddag worden, naar jaarlijkse traditie, een aantal belangrijke evoluties in het faillissementsrecht kritisch geanalyseerd, gezien er in 2014 en de eerste helft van 2015 heel wat belangrijke arresten en vonnissen werden gewezen. Zowel het Grondwettelijk hof, het Hof van Cassatie als diverse hoven van beroep en rechtbanken van koophandel hebben talrijke uitspraken geveld, waaruit de sprekers een selectie hebben gemaakt ten behoeve van de practicus van het faillissementsrecht.

PROGRAMMAvanaf 12.30 u. registratie van de deelnemers (broodjesbuffet voorzien)13.30 u. start van de uiteenzetting (pauze rond 15.15 u.)

Volgende gerechtelijke uitspraken (periode 1 september 2014 - 1 september 2015) worden behandeld:1. Vordering tot faillietverklaring – vrije beroepen2. Beheer van het faillissement – taken curator3. Art. 46 Faill. W.4. Verdachte periode5. Boedelschulden6. Faillissement na WCo: boedelschuld ex art. 37 WCo 7. WCo en verhaalsrechten van schuldeisers bij faillissement8. Faillissementsmisdrijven 9. Bevoorrechte schuldvorderingen 10. Samenloop11. Bestuurdersaansprakelijkheid 12. Aansprakelijkheid van de vereffenaar13. Volstortingsplicht na faillissement 14. Uitvoering op gemeenschappelijk vermogen15. Begroting kosten en erelonen curator16. Europese insolventie17. kosteloze persoonlijke zekerheid 18. Verschoonbaarheid

rond 17.00 u. mogelijkheid tot vraagstellingAd rem - 7 oktober 2015

Bijlage - Insert M&d Seminars bij Ad rem - oktober 2015

COMbInEER:

+ AbOnnEMEnt

dEElNAMEprIjS

‹ €210 (excl. 21% btw) inclusief documentatie (digitaal bezorgd), broodjesbuffet en koffie-frisdranken.

‹ €299 (excl. 21% btw) inclusief het boek ‘Curatoren en vereffenaars: actuele ontwikkelingen III – editie 2014’ (uitgave Intersentia ter waarde van € 160), documentatie (digitaal bezorgd), broodjesbuffet en koffie-frisdranken.

‹ €30 (excl. 21% btw) supplement voor een uitgeprinte versie van de documentatie.

‹ AbOnnEMEnt M&D Als u een abonnement neemt bij

M&d Seminars, geniet u van een aanzienlijke korting!=> AllE InFO OP www.MDsEMInARs.bE bInnEn DE RubRIEk kORtInG

‹ subsIDIEMAAtREGEl kMO-PORtEFEuIllE

de aanvraag moet ten laatste 14 dagen na aanvang van de opleiding ingediend worden! Het bedrag exclusief btw, cateringkosten en cursusmateriaal komt in aanmerking.

gelieve in ieder geval te wachten tot u een factuur heeft ontvangen om kMo-portefeuille aan te vragen, zodat u voor het juiste bedrag subsidie kan aanvragen. Zo vermijdt u het risico dat uw aanvraag door M&d Seminars zal geweigerd worden, wegens niet-conform met de nieuwe richtlijnen vanaf 1 januari 2013!

Erkenningsnummer: dV.o215472=> AllE InFO OP www.MDsEMInARs.bE bInnEn DE RubRIEk kORtInG

‹ AAnwEzIGHEIDsAttEst de aanvraag gebeurt op het einde van de opleiding. orde van Vlaamse Balies: 4 juridische punten BIV/BIBF/IBr: 4 uren IAB-B0306/2013-01: 3,5 uren

15-22102411-A6kort-SNd

INSCHrIjVINgSForMUlIEr

NAAM -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

VoorNAAM ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

FUNCTIE ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BEdrIjF ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

oNdErNEMINgSNUMMEr -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

STrAAT ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Nr.-----------------------

poSTCodE -------------------- gEMEENTE -----------------------------------------------------------------------------------------------

E-MAIl ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

TEl. -------------------------------------------------------------------- FAX -------------------------------------------------------------------

Nr. ABoNNEMENT (graag invullen indien van toepassing) -----------------------------------------------------------------------

FACtuRAtIEGEGEVEns

BEdrIjF ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BTW-NUMMEr ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

E-MAIl -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

STrAAT ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Nr.----------------------

poSTCodE -------------------- gEMEENTE -----------------------------------------------------------------------------------------------

schrijft in voor de opleiding Faillissementsrecht: een overzicht van recente rechtspraak en betaalt na ontvangst factuur.

22 oktober 2015 (gent)24 november 2015 (Edegem)

zonder boekmet boek ‘Curatoren en vereffenaars: actuele ontwikkelingen III – editie 2014’

wenst een uitgeprinte versie van de documentatie (in uitzonderlijke gevallen per post toegestuurd na het seminarie)

wenst volgende boeken te kopen aan gunsttarief:(duid uw keuze aan) beslagzakboekje 2015 gunsttarief: €85 (excl. 6% btw) – uitgave kluwer ter waarde van € 100,76 wet en Duiding Insolventie 2014 gunsttarief: €85 (excl. 6% btw) – uitgave larcier ter waarde van €96,00 Het voorrecht van de onbetaalde verkoper gunsttarief: €38 (excl. 6% btw) – uitgave kluwer ter waarde van €47,07 De hervorming van de roerende zakelijke zekerheden gunsttarief: €75 (excl. 6% btw) – uitgave kluwer ter waarde van €87,78 Praktische gids voor vereffenaars van vennootschappen gunsttarief: €85 (excl. 6% btw) – uitgave kluwer ter waarde van € 113,73 Faillissementswet anno 2008 gunsttarief: €85 (excl. 6% btw) – uitgave kluwer ter waarde van € 110,51

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- HANdTEkENINg

“Uw adresgegevens worden door ons in een bestand opgenomen, zodat wij u op de hoogte kunnen houden van onze opleidingen. overeenkomstig de Wet tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens

van 8.12.1992 heeft u het recht op inzage en correctie van de door ons bewaarde informatie.”

! Enkel schriftelijke annulatie wordt aanvaard (per brief - per fax) tot 2 weken voor de opleiding ! Nadien blijft het volledige inschrijvingsgeld verschuldigd. Het is toegelaten een ingeschreven deelnemer door

een andere persoon te vervangen.

tERuG stuREn OF FAxEn nAAR: M&d Seminars | Eikelstraat 38 | 9840 de pinte | t 09 224 31 46 | F 09 225 32 17 | [email protected]

Ad rem - 7 oktober 2015

de heer Piet François senior legal counsel bedrijfsjurist BNP Paribas Fortis

meester Ivan Peetersadvocaat-vennoot Stibbe

SPreker(S)

De wet van 24 juni 2013 tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek wat de zakelijke zekerheden op roerende goederen betreft, heeft geleid tot een fundamentele hervorming van het pandrecht. Het vereiste van de buitenbezitstelling van de goederen werd afgeschaft en vervangen door een publiciteitsregime voor pandrechten. Bovendien werden de regels betreffende de zakelijke zekerheden op roerende goederen vereenvoudigd en coherent gemaakt.Deze ‘Pandwet’ zou normaal uiterlijk op 1 december 2014 van kracht worden, maar de inwerkingtreding werd ondertussen uitgesteld tot uiterlijk 1 januari 2017. Door het uitstel van de inwerkingtreding wordt rechtsonzekerheid vermeden en blijft o.a. de wet van 25 oktober 1919 betreffende het in pand geven van de handelszaak nog van kracht tot uiterlijk 31 december 2016. Tijdens deze studienamiddag wordt een stand van zaken gegeven en wordt tevens de praktische draagwijdte van een aantal innovaties op een praktijkgerichte wijze geanalyseerd.

PROGRAMMA

vanaf 12.30 u. registratie van de deelnemers (broodjesbuffet voorzien)13.30 u. start van de uiteenzetting (pauze rond 15.15 u.)

Wordt onder meer behandeld: 1. Inleiding – Schets van de structurele innovaties2. Verpanding van voorraden 3. Verpanding van voertuigen4. Verpanding van uitrustingsgoederen als “handelszaak” of “ut singuli” 5. Verpanding van een geheel van (bestaande en toekomstige) uitrustingsgoederen in de non-profit sector6. Versterking van het eigendomsvoorbehoud7. Afschaffing van een bancair monopolie (pand handelszaak)8. Samenloop en uitwinning 9. Gevolgen van de registratie voor derden: goede trouw en aansprakelijkheid? 10. Consumentenbescherming?11. Overgangsmaatregelen

rond 17.00 u. mogelijkheid tot vraagstelling

DOelGrOeP

‹ advocaten, notarissen, bedrijfsjuristen, magistraten

‹ verantwoordelijken van bank- en financiële instellingen


StudienamiddagdinSdagnamiddag 1 december 2015 | faculty club - leuven

15-0112-A1-SND-l

met de mogelijkheidhet boek ‘de hervorming

van de roerende zakelijke zekerheden’ van prof. dr. eric dirix

(uitgave Kluwer

ter waarde van �87,78)

aan gunsttarief te kopen

De wet roerende zekerheden:de praktische draagwijdte

van enkele innovaties

COMBIneeR:

+ ABOnneMent


DeelNAmePrIjS

‹ €210 (excl. 21% btw) inclusief documentatie (digitaal bezorgd), broodjesbuffet en koffie-frisdranken.

‹ €259 (excl. 21% btw) inclusief het boek ‘De hervorming van de roerende zakelijke zekerheden’ van prof. dr. eric Dirix (uitgave kluwer ter waarde van €87,78), documentatie (digitaal bezorgd), broodjesbuffet en koffie-frisdranken.

‹ €30 (excl. 21% btw) supplement voor een uitgeprinte versie van de documentatie.

‹ ABOnneMent M&D Als u een abonnement neemt bij

m&D Seminars, geniet u van een aanzienlijke korting!=> Alle InFO OP WWW.MDseMInARs.Be BInnen De RuBRIek kORtInG

‹ suBsIDIeMAAtReGel kMO-PORteFeuIlle

De aanvraag moet ten laatste 14 dagen na aanvang van de opleiding ingediend worden! Het bedrag exclusief btw, cateringkosten en cursusmateriaal komt in aanmerking.

Gelieve in ieder geval te wachten tot u een factuur heeft ontvangen om kmO-portefeuille aan te vragen, zodat u voor het juiste bedrag subsidie kan aanvragen. Zo vermijdt u het risico dat uw aanvraag door m&D Seminars zal geweigerd worden, wegens niet-conform met de nieuwe richtlijnen vanaf 1 januari 2013!

erkenningsnummer: DV.O215472=> Alle InFO OP WWW.MDseMInARs.Be BInnen De RuBRIek kORtInG

‹ AAnWezIGheIDsAttest De aanvraag gebeurt op het einde

van de opleiding. Orde van Vlaamse Balies: 4 juridische punten Nationale kamer van Notarissen:

aanvraag ingediend voor 3,5 uren BIV/BIBF/IBr: 4 uren IAB-B0306/2013-01: 3,5 uren

NAAm -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

VOOrNAAm ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

FUNCTIe ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BeDrIjF ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ONDerNemINGSNUmmer -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

STrAAT ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Nr.-----------------------

POSTCODe -------------------- GemeeNTe -----------------------------------------------------------------------------------------------

e-mAIl ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Tel. -------------------------------------------------------------------- FAX -------------------------------------------------------------------

Nr. ABONNemeNT (graag invullen indien van toepassing) -----------------------------------------------------------------------

FACtuRAtIeGeGeVens

BeDrIjF ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BTW-NUmmer ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

e-mAIl -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

STrAAT ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Nr.----------------------

POSTCODe -------------------- GemeeNTe -----------------------------------------------------------------------------------------------

schrijft in voor de opleiding De wet roerende zekerheden: de praktische draagwijdte van enkele innovaties – 1 december 2015 en betaalt na ontvangst factuur.

zonder boekmet boek ‘De hervorming van de roerende zakelijke zekerheden’


wenst volgende boeken te kopen aan gunsttarief:(Duid uw keuze aan) Beslagzakboekje 2015 Gunsttarief: €80 (excl. 6% btw) – uitgave kluwer ter waarde van € 100,76 uitvoerend onroerend beslag & rangregeling 2014 Gunsttarief: €65 (excl. 6% btw) – uitgave kluwer ter waarde van €84,50 Wet en Duiding Bank en zekerheden 2014 Gunsttarief: €85 (excl. 6% btw) – uitgave larcier ter waarde van €96 Wet en Duiding Insolventie 2014 Gunsttarief: €85 (excl. 6% btw) – uitgave larcier ter waarde van €96 het voorrecht van de onbetaalde verkoper 2013 Gunsttarief: €38 (excl. 6% btw) – uitgave kluwer ter waarde van €47,07

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- HANDTekeNING

“Uw adresgegevens worden door ons in een bestand opgenomen, zodat wij u op de hoogte kunnen houden van onze opleidingen. Overeenkomstig de Wet tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens


! enkel schriftelijke annulatie wordt aanvaard (per brief - per fax) tot 2 weken voor de opleiding ! Nadien blijft het volledige inschrijvingsgeld verschuldigd. Het is toegelaten een ingeschreven deelnemer door


teRuG stuRen OF FAxen nAAR: m&D Seminars | eikelstraat 38 | 9840 De Pinte | t 09 224 31 46 | F 09 225 32 17 | [email protected]

INSCHrIjVINGSFOrmUlIer

15-0112-A1-SND-l Ad rem - 7 oktober 2015

prof. dr. Aloïs Van Oevelengewoon hoogleraar Universiteit Antwerpen

Spreker(S)

Tijdens deze studienamiddag zal prof. Van Oevelen een overzicht geven van de laatste ontwikkelingen op het vlak van het verbintenissenrecht.elke deelnemer krijgt het boek ‘Verbintenissenrecht’ (W. Van Gerven en A. Van Oevelen) dat niet alleen een leerboek is waarin het Belgische verbintenissenrecht wordt uiteengezet ten behoeve van studenten in de rechten, maar ook een handboek is ter voor (praktijk)juristen die geen specialisten in het verbintenissenrecht zijn. er is naar gestreefd om het geldende recht zo helder en zo volledig mogelijk weer te geven, zonder evenwel exhaustief te willen zijn inzake theorievorming of bronnenvermelding.

PROGRAMMA

vanaf 12.30 u. registratie van de deelnemers (broodjesbuffet voorzien)13.30 u. start van de uiteenzetting (pauze rond 15.15 u.)

Wordt behandeld:• De invloed van het Wetboek van Economisch Recht op het contractuele verbintenissenrecht • Bespreking van de belangrijkste rechtspraak van het Hof van Cassatie van de voorbije tien jaar

betreffende de volgende onderwerpen: 1) de contractvrijheid2) de dwaling3) de gekwalificeerde benadeling4) de bindende derdenbeslissing5) het voorwerp6) de oorzaak7) het regime van de nietigheden8) de interpretatie te goeder trouw9) rechtsverwerking als bijzondere toepassing van rechtsmisbruik10) de imprevisieleer11) de samenloop van contractuele en buitencontractuele aansprakelijkheid12) het anatocisme13) de exceptie van niet-uitvoering14) het retentierecht15) de ontbinding wegens wanprestatie16) de pauliaanse vordering17) voorwaardelijke verbintenissen18) hoofdelijke verbintenissen en verbintenissen in solidum19) overdracht van schuldvordering20) de gewone betaling21) de schuldvergelijking

rond 17.00 u. mogelijkheid tot vraagstelling

dOelgrOep

‹ advocaten, bedrijfsjuristen, notarissen, magistraten

StudienamiddagDonDerDagnamiDDag 26 november 2015 | Hotel ter elSt - eDegem

ofDonDerDagnamiDDag 10 December 2015 | HoliDay inn gent expo

15-2611-1012-A3-SNd

inclusief het boek ‘verbintenissenrecht 2015’

(uitgave accoter waarde van �85)

Actualia verbintenissenrecht


Bijlage - Insert M&d Seminars bij Ad rem - oktober 2015

COMBinEER:

+ ABOnnEMEnt

deelNAMeprIjS

‹ € 165 (excl. 21% btw) inclusief het boek ‘Verbintenissenrecht 2015’ (uitgave Acco ter waarde van €85), broodjesbuffet en koffie-frisdranken.

‹ ABOnnEMEnt M&D Als u een abonnement neemt bij

M&d Seminars, geniet u van een aanzienlijke korting!=> AllE infO OP WWW.MDsEMinARs.BE BinnEn DE RuBRiEk kORtinG

‹ suBsiDiEMAAtREGEl kMO-PORtEfEuillE

de aanvraag moet ten laatste 14 dagen na aanvang van de opleiding ingediend worden! Het bedrag exclusief btw, cateringkosten en cursusmateriaal komt in aanmerking.

gelieve in ieder geval te wachten tot u een factuur heeft ontvangen om kMO-portefeuille aan te vragen, zodat u voor het juiste bedrag subsidie kan aanvragen. Zo vermijdt u het risico dat uw aanvraag door M&d Seminars zal geweigerd worden, wegens niet-conform met de nieuwe richtlijnen vanaf 1 januari 2013!

erkenningsnummer: dV.O215472=> AllE infO OP WWW.MDsEMinARs.BE BinnEn DE RuBRiEk kORtinG

‹ AAnWEziGHEiDsAttEst de aanvraag gebeurt op het einde

van de opleiding. Orde van Vlaamse Balies:

4 juridische punten Nationale kamer van Notarissen:

aanvraag ingediend voor 3,5 uren BIV/BIBF/IBr: 4 uren IAB-B0306/2013-01: 3,5 uren

NAAM -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

VOOrNAAM ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

FUNCTIe ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BedrIjF ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ONderNeMINgSNUMMer -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

STrAAT ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Nr.-----------------------

pOSTCOde -------------------- geMeeNTe -----------------------------------------------------------------------------------------------

e-MAIl ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Tel. -------------------------------------------------------------------- FAX -------------------------------------------------------------------

Nr. ABONNeMeNT (graag invullen indien van toepassing) -----------------------------------------------------------------------

fACtuRAtiEGEGEVEns

BedrIjF ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BTW-NUMMer ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

e-MAIl -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

STrAAT ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Nr.----------------------

pOSTCOde -------------------- geMeeNTe -----------------------------------------------------------------------------------------------

schrijft in voor de opleiding Actualia verbintenissenrecht en betaalt na ontvangst factuur.

op 26 november 2015 (Antwerpen)op 10 december 2015 (gent)

wenst volgende boeken te kopen aan gunsttarief:(duid uw keuze aan) Pluraliteit van schuldenaars bij verbintenissen - 2015 gunsttarief: € 125 (excl. 6% btw) - uitgave die keure ter waarde van € 155 Voorwaardelijke verbintenissen – 2014 gunsttarief: €52 (excl. 6% btw) - uitgave kluwer ter waarde van €65,20 Duiding internationaal Privaatrecht – 2014 gunsttarief: € 130 (excl. 6% btw) - uitgave larcier ter waarde van € 160 De opzegging van overeenkomsten – 2014 gunsttarief: € 145 (excl. 6% btw) - uitgave Intersentia ter waarde van € 180 schorsing van verbintenissen en overeenkomsten - 2010 gunsttarief: €42 (excl. 6% btw) - uitgave die keure ter waarde van €52

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- HANdTekeNINg

“Uw adresgegevens worden door ons in een bestand opgenomen, zodat wij u op de hoogte kunnen houden van onze opleidingen. Overeenkomstig de Wet tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens


! enkel schriftelijke annulatie wordt aanvaard (per brief - per fax) tot 2 weken voor de opleiding ! Nadien blijft het volledige inschrijvingsgeld verschuldigd. Het is toegelaten een ingeschreven deelnemer door


tERuG stuREn Of fAxEn nAAR: M&d Seminars | eikelstraat 38 | 9840 de pinte | t 09 224 31 46 | f 09 225 32 17 | [email protected]

INSCHrIjVINgSFOrMUlIer

15-2611-1012-A3-SNd Ad rem - 7 oktober 2015

meester Herman De Bauwadvocaat-vennoot Eubelius

meester Rik Gallecounsel Laga

meester Koen De Bockadvocaat-vennoot De Bock & Baluwé Advocaten

de heer Eric Dursinraadsheer in het hof van beroep te Gent

SprEkEr(S)

PROGRAMMA

vanaf 09.00 u. onthaalkoffie en registratie van de deelnemers voor sessie 109.30 u. start van sessie 1

Sessie 1. Cliënteelbescherming en onrechtmatige mededinging (meester Herman De Bauw)1. Afwerving van cliënteel: principes2. Bescherming van de cliënteelportefeuille 3. Bescherming van potentieel cliënteel4. Diverse praktijken in het licht van de strijd om cliënteel5. remedies tegen onrechtmatige klantenafwerving

11.00 u. pauze en registratie van de deelnemers aan sessie 211.30 u. start van sessie 2

Sessie 2. Niet-concurrentie en bestuurders/aandeelhouders (meester rik Galle)1. Bestaat er een wettelijk niet-concurrentiebeding voor aandeelhouders/vennoten van kapitaalvennootschappen of

personenvennootschappen?2. Bestaat er een wettelijk niet-concurrentiebeding voor bestuurders/zaakvoerders?3. Contractueel niet-concurrentiebeding in het vennootschapsrecht4. Sancties bij schending van het niet-concurrentiebeding:

13.00 u. broodjesbuffet en registratie van de deelnemers aan sessie 313.45 u. start van sessie 3

Sessie 3. Niet-concurrentie en tussenpersonen (meester koen de Bock)1. De wettelijke regeling inzake handelsvertegenwoordigers2. De wettelijke regeling inzake handelsagenten3. De overige tussenpersonen (concessiehouder, franchisenemer): geen wettelijke regeling

15.15 u. pauze en registratie van de deelnemers aan sessie 415.45 u. start van sessie 4

Sessie 4. Niet-concurrentie bij overdracht van onderneming (handelszaak of aandelen) (de heer Eric Dursin)1. Overdracht van een handelszaak.

• Situatie waarbij er geen niet-concurrentiebeding is voorzien in de overeenkomst• Situatie waarbij er wel een niet-concurrentiebeding is voorzien in de overeenkomst

2. Overdracht van aandelen.• Situatie waarbij er geen niet-concurrentiebeding is voorzien in de overeenkomst• Situatie waarbij er wel een niet-concurrentiebeding is voorzien in de overeenkomst

rond 17.15 u. einde van de studiedag

DOELGrOEp

‹ advocaten, bedrijfsjuristen, magistraten


‹ bestuurders, financiële en algemene directies met grondige voorkennis

StudiedagVrijdag 27 noVember 2015 | Hotel ter elSt - edegem

Bescherming van cliënteelen niet-concurrentie

15-2711-A2-SD-E

COMBiNEER:

+ ABONNEMENt

Vier praktijkgerichte sessies (deelnemers kunnen zich apart inschrijven voor twee of vier sessies)

u kan een aantal boekenaan gunsttarief kopen

Sessie 1. Cliënteelbescherming en onrechtmatige mededingingSessie 2. Niet-concurrentie en bestuurders/aandeelhouders Sessie 3. Niet-concurrentie en handelstussenpersonenSessie 4. Niet-concurrentie bij overdracht van onderneming (handelszaak of aandelen)


DEELNAmEprijS

15-2711-A2-SD-E

iNSCHrijViNGSfOrmuLiEr

NAAm -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

VOOrNAAm ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

fuNCTiE ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BEDrijf ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ONDErNEmiNGSNummEr -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

STrAAT ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Nr.-----------------------

pOSTCODE -------------------- GEmEENTE -----------------------------------------------------------------------------------------------

E-mAiL ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

TEL. -------------------------------------------------------------------- fAX -------------------------------------------------------------------

Nr. ABONNEmENT (graag invullen indien van toepassing) -----------------------------------------------------------------------

FACtURAtiEGEGEVENS

BEDrijf ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BTW-NummEr ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

E-mAiL -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

STrAAT ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Nr.----------------------

pOSTCODE -------------------- GEmEENTE -----------------------------------------------------------------------------------------------

schrijft in voor volgende sessies van de studiedag Bescherming van cliënteel en niet-concurrentie – 27 november 2015 en betaalt na ontvangst factuur.

(Gelieve 2 of 4 sessies aan te duiden)sessie 1. Cliënteelbescherming en onrechtmatige mededingingsessie 2. Niet-concurrentie en bestuurders/aandeelhouderssessie 3. Niet-concurrentie en tussenpersonensessie 4. Niet-concurrentie bij overdracht van onderneming (handelszaak of aandelen)


wenst volgende boeken te kopen aan gunsttarief:(Duid uw keuze aan) Handels- en economisch recht geannoteerd - 2015 Gunsttarief: € 140 (excl. 6% btw) – uitgave Die keure ter waarde van € 169 Het Wetboek van economisch recht: van nu en straks? - 2014 Gunsttarief: €80 (excl. 6% btw) – uitgave intersentia ter waarde van €99 Opzegging van handelscontracten - 2014 Gunsttarief: €80 (excl. 6% btw) - uitgave Larcier ter waarde van €91 Bescherming van cliënteel - 2011 Gunsttarief: € 135 (excl. 6% btw) – uitgave intersentia ter waarde van € 160

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- HANDTEkENiNG

“uw adresgegevens worden door ons in een bestand opgenomen, zodat wij u op de hoogte kunnen houden van onze opleidingen. Overeenkomstig de Wet tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens


! Enkel schriftelijke annulatie wordt aanvaard (per brief - per fax) tot 2 weken voor de opleiding ! Nadien blijft het volledige inschrijvingsgeld verschuldigd. Het is toegelaten een ingeschreven deelnemer door


tERUG StUREN OF FAxEN NAAR: m&D Seminars | Eikelstraat 38 | 9840 De pinte | t 09 224 31 46 | F 09 225 32 17 | [email protected]

‹ € 199 (excl. 21% btw) voor twee sessies, inclusief documentatie (digitaal bezorgd), broodjesbuffet en koffie-frisdranken.

‹ €299 (excl. 21% btw) voor vier sessies, inclusief documentatie (digitaal bezorgd), broodjesbuffet en koffie-frisdranken.

‹ €30 (excl. 21% btw) supplement voor een uitgeprinte versie van de documentatie (per 2 sessies).

‹ ABONNEMENt M&D Als u een abonnement neemt bij

m&D Seminars, geniet u van een aanzienlijke korting!=> AllE iNFO OP WWW.MDSEMiNARS.BE BiNNEN DE RUBRiEK KORtiNG

‹ SUBSiDiEMAAtREGEl KMO-PORtEFEUillE

De aanvraag moet ten laatste 14 dagen na aanvang van de opleiding ingediend worden! Het bedrag exclusief btw, cateringkosten en cursusmateriaal komt in aanmerking.

Gelieve in ieder geval te wachten tot u een factuur heeft ontvangen om kmO-portefeuille aan te vragen, zodat u voor het juiste bedrag subsidie kan aanvragen. Zo vermijdt u het risico dat uw aanvraag door m&D Seminars zal geweigerd worden, wegens niet-conform met de nieuwe richtlijnen vanaf 1 januari 2013!

Erkenningsnummer: DV.O215472=> AllE iNFO OP WWW.MDSEMiNARS.BE BiNNEN DE RUBRiEK KORtiNG

‹ AANWEziGHEiDSAttESt De aanvraag gebeurt op het einde

van de opleiding. Orde van Vlaamse Balies: 3 juridische punten per twee sessies BiV/BiBf/iBr: 4 uren per twee sessies iAB-B0306/2013-01: 3,5 uren per twee

sessies


Academiejaar2015-2016

PROGRAMMA VORMINGSONDERDELENINSOLVENTIE- EN BESLAGRECHTVERBINTENISSENRECHTFAMILIAAL VERMOGENSRECHTSTRAF- EN STRAFPROCESRECHT

SCHOOL VOOR POSTACADEMISCHE JURIDISCHE VORMING

Bijlage – Insert THEMIS - Die Keure bij Ad Rem – oktober 2015

De KU Leuven wil haar studenten een geïntegreerd vormingsproject aanbieden. Het is meer dan onder-wijs dat naar een diploma leidt. Wij zien het als onze evidente opdracht studenten in een breed kader grondige kennis en vaardigheden te laten verwer-ven. Studenten worden gestimuleerd een onder-zoekende houding te ontwikkelen waarin verwon-dering en vreugde voor het speuren naar inzicht een plaats krijgen. Dit moet de basis leggen voor een houding van levenslang leren waarin de speci-fieke opdracht van de THEMIS School past.

De THEMIS School voor Postacademische Juridi-sche Vorming groeide uit tot een interuniversitair samenwerkingsverband tussen de rechtsfaculteiten KU Leuven, KULAK, KU Leuven Campus Brussel en UHasselt. Gespreid over drie academiejaren biedt THEMIS ondertussen op de vier campussen een overzicht van de actuele tendensen in wetge-ving, rechtspraak en rechtsleer.

In het academiejaar 2015-2016 passeren Insolventie- en Beslagrecht, Verbintenissenrecht, Familiaal Ver-mogensrecht en Straf- en Strafprocesrecht weer de revue.

Om ons doelpubliek een optimaal keuzeaanbod te garanderen, bieden we in Brussel op 10 december 2015 de module Insolventie- en beslagrecht aan ge-combineerd met een module Verbintenissenrecht. Het staat u weliswaar vrij om de aangeboden mo-dules apart te volgen.

Net zoals de vorige jaren worden onze opleidingen ook livestream aangeboden. U kan via internet ge-lijktijdig de opleiding in Leuven volgen.

Wij hopen dan ook van harte u op een van onze vor-mingen te mogen verwelkomen.

WOORD VOORAF

Prof. dr. Yves Stevens Directeur THEMIS School voor Postacademische Juridische Vorming

- 3 -- 2 -

OchtendprogrammaBrussel

MiddagprogrammaLeuven - livestream

AvondprogrammaKortrijk - Hasselt Programma

08u30 – 09u00 13u30 - 14u00 17u00 - 17u30 Onthaal van de deelnemers09u00 – 09u10 14u00 - 14u10 17u30 - 17u40 Verwelkoming en inleiding door de voorzitter09-10 – 09u55 14u10 - 14u55 17u40 – 18u25 Recente rechtspraak inzake zakelijke zekerheden en insolventieprocedures

Aan de hand van de (cassatie-)rechtspraak (2012-2015) worden de recente evoluties in het insolventierecht geschetst.Roel Fransis, vrijwillig medewerker Insolventierecht KU Leuven, advocaat

09u55 – 10u40 14u55 - 15u40 18u25 – 19u10 Eigendomsvoorbehoud naar huidig en komend rechtHet eigendomsvoorbehoud is een voor de praktijk zeer belangrijke commerciële zekerheid. Toch is ze niet zonder risico’s en valkuilen. In deze lezing komen de valkuilen aan bod evenals de vraag hoe er contractueel het hoofd kan worden aan geboden.Vincent Sagaert, gewoon hoogleraar KU Leuven en KULAKDorothy Gruyaert, doctoraatsassistent KU Leuven

10u40 – 10u55 15u40 - 15u55 19u10 – 19u25 Vraagstelling 10u55 – 11u15 15u55 - 16u15 19u25 – 19u45 Koffie/Thee en versnaperingen11u15 – 12u00 16u15 - 17u00 19u45 – 20u30 Curatorenaansprakelijkheid: risico’s voor de curatoren en mogelijkheden

voor schuldeisersDeze bijdrage geeft een overzicht van enkele veel voorkomende problemen bij de afwikkeling van een faillissement waarbij de mogelijke aansprakelijkheid van de curator in het vizier komt van de schuldeisers, met tips voor curatoren om hun aansprakelijkheid te vermijden en voor schuldeisers om via curatorenaan-sprakelijkheid mee te wegen op de faillissementsafwikkeling.Joeri Vananroye, docent KU LeuvenGillis Lindemans, doctorandusbursaal KU Leuven

12u00 12u45 17u00 - 17u45 20u30 – 21u15 Inhoud van de verbintenis en aansprakelijkheid van de borgDeze lezing handelt over de precieze omvang van de verbintenissen van de borg en met name de vraag voor welke schulden en in welke omvang een borg precies borg staat in alle gevallen waarin de situatie wijzigt. Daarbij wordt in het bijzonder aandacht besteed aan de alle sommen-borgtocht.Matthias Storme, gewoon hoogleraar KU Leuven

12u45 – 13u00 17u45 - 18u00 21u15 - 21u30 Vraagstelling en slotbeschouwing13u00 – 13u30 Lunch aangeboden aan deelnemers die eveneens de namiddagsessie volgen

Vormingsonderdeel INSOLVENTIE- EN BESLAGRECHT1Leuvendonderdag 15 oktober 2015 van 14u00 tot 18u00 (ook livestream)Voorzitter: Koenraad Moens, raadsheer Hof van Cassatie

Kortrijkmaandag 19 oktober 2015 van 17u30 tot 21u30Voorzitter: Eric Dursin, raadsheer Hof van Beroep Gent

Hasseltdinsdag 27 oktober 2015 van 17u30 tot 21u30Voorzitter: Edward Hulpiau, kamervoorzitter Hof van Beroep Antwerpen

Brusseldonderdag 10 december 2015 van 09u00 tot 13u00 (samen met Verbintenissenrecht in de namiddag)Voorzitter: Bruno Lybeer, raadsheer Hof van Beroep Brussel

Coördinatie: Prof. Matthias E. Storme

- 3 -- 2 -

OchtendprogrammaBrussel

MiddagprogrammaLeuven - livestream

AvondprogrammaKortrijk - Hasselt Programma

08u30 – 09u00 13u30 - 14u00 17u00 - 17u30 Onthaal van de deelnemers09u00 – 09u10 14u00 - 14u10 17u30 - 17u40 Verwelkoming en inleiding door de voorzitter09-10 – 09u55 14u10 - 14u55 17u40 – 18u25 Recente rechtspraak inzake zakelijke zekerheden en insolventieprocedures

Aan de hand van de (cassatie-)rechtspraak (2012-2015) worden de recente evoluties in het insolventierecht geschetst.Roel Fransis, vrijwillig medewerker Insolventierecht KU Leuven, advocaat

09u55 – 10u40 14u55 - 15u40 18u25 – 19u10 Eigendomsvoorbehoud naar huidig en komend rechtHet eigendomsvoorbehoud is een voor de praktijk zeer belangrijke commerciële zekerheid. Toch is ze niet zonder risico’s en valkuilen. In deze lezing komen de valkuilen aan bod evenals de vraag hoe er contractueel het hoofd kan worden aan geboden.Vincent Sagaert, gewoon hoogleraar KU Leuven en KULAKDorothy Gruyaert, doctoraatsassistent KU Leuven

10u40 – 10u55 15u40 - 15u55 19u10 – 19u25 Vraagstelling 10u55 – 11u15 15u55 - 16u15 19u25 – 19u45 Koffie/Thee en versnaperingen11u15 – 12u00 16u15 - 17u00 19u45 – 20u30 Curatorenaansprakelijkheid: risico’s voor de curatoren en mogelijkheden

voor schuldeisersDeze bijdrage geeft een overzicht van enkele veel voorkomende problemen bij de afwikkeling van een faillissement waarbij de mogelijke aansprakelijkheid van de curator in het vizier komt van de schuldeisers, met tips voor curatoren om hun aansprakelijkheid te vermijden en voor schuldeisers om via curatorenaan-sprakelijkheid mee te wegen op de faillissementsafwikkeling.Joeri Vananroye, docent KU LeuvenGillis Lindemans, doctorandusbursaal KU Leuven

12u00 12u45 17u00 - 17u45 20u30 – 21u15 Inhoud van de verbintenis en aansprakelijkheid van de borgDeze lezing handelt over de precieze omvang van de verbintenissen van de borg en met name de vraag voor welke schulden en in welke omvang een borg precies borg staat in alle gevallen waarin de situatie wijzigt. Daarbij wordt in het bijzonder aandacht besteed aan de alle sommen-borgtocht.Matthias Storme, gewoon hoogleraar KU Leuven

12u45 – 13u00 17u45 - 18u00 21u15 - 21u30 Vraagstelling en slotbeschouwing13u00 – 13u30 Lunch aangeboden aan deelnemers die eveneens de namiddagsessie volgen

Vormingsonderdeel VERBINTENISSENRECHT2

Coördinatie: Prof. Sophie Stijns

Leuvendonderdag 19 november 2015 van 14u00 tot 18u00 (ook livestream)Voorzitter: Ilse Samoy, hoofddocent KU Leuven en UHasselt, Instituut voor Verbintenissenrecht

Kortrijkmaandag 23 november 2015 van 17u30 tot 21u30Voorzitter: Trees Vuylsteke, advocaat aan de Balie te Kortrijk

Hasseltdinsdag 1 december 2015 van 17u30 tot 21u30Voorzitter: Béatrice Ponet, raadsheer Hof van Beroep Antwerpen, docent UA en Voorzitter Commissie Onrechtmatige Bedingen

Brusseldonderdag 10 december 2015 van 14u00 tot 18u00 (samen met Insol-ventie- en Beslagrecht in de voormiddag)Voorzitter: Bert Demarsin, hoofddocent KU Leuven, Campusdecaan Brussel

- 4 -

MiddagprogrammaLeuvenlivestreamBrussel

AvondprogrammaKortrijk Hasselt Programma

13u00 – 13u30 Lunch aangeboden aan deelnemers die eveneens de voormiddagsessie Insolventie- en Be-slagrecht volgden

13u30 - 14u00 17u00 - 17u30 Onthaal van de deelnemers

14u00 - 14u10 17u30 - 17u40 Verwelkoming en inleiding door de voorzitter

14u10 - 14u55 17u40 – 18u25 Actualia inzake overdracht van schulden en schuldvorderingen en van contracten en inzake derdenwerking van contractenIn deze bijdrage komen in de eerste plaats de klassieke leerstukken van derdenwerking aan de orde (derdemedeplichtigheid, beding ten behoeve van een derde, sterkmaking, rechtstreekse vor-dering). Vervolgens komt ook de belangrijkste rechtspraak in verband met cessie en schuldover-dracht aan bod, met de nadruk op hun tegenwerpelijkheid aan derden. Ook een nieuwe visie op de contractoverdracht wordt uit te doeken gedaan.Annick De Boeck, hoofddocent KU Leuven-campus Brussel, advocaatVincent Sagaert, gewoon hoogleraar KU Leuven en UA, advocaatValérie Withofs, doctor-assistent KU Leuven

14u55 - 15u40 18u25 – 19u10 Actuele ontwikkelingen inzake de totstandkoming en de nietigheid van contracten en con-tractuele bedingenDe aandacht zal gaan naar opvallende evoluties sinds 2012 met betrekking tot het voorwerp, de oorzaak en het verval als sanctie voor het verdwijnen van een van die vereisten na de totstandko-ming van het contract. Daarnaast worden recente ontwikkelingen inzake de partiële nietigheid van contracten en van bedingen toegelicht.Frederik Peeraer, assistent Instituut voor Verbintenissenrecht KU Leuven

15u40 - 15u55 19u10 – 19u25 Vraagstelling

15u55 - 16u15 19u25 – 19u45 Koffie/Thee en versnaperingen

16u15 - 17u00 19u45 – 20u30 Jurisprudentiële ontwikkelingen rond beëindigingsbedingenHet zorgzaam “afbreken” van contracten is een dagelijkse zorg voor rechtspraktizijnen en onder-nemers. Contractuele bedingen kunnen een vlotte beëindiging organiseren, liefst zonder vooraf een rechter te moeten vatten. Deze bijdrage vergelijkt, met voorbeelden, de voor- en nadelen, in het licht van de opmerkelijke evoluties in de recente rechtspraak, van uitdrukkelijk ontbindende bedingen, ontbindende voorwaarden en opzeggingsbedingen.Sophie Stijns, gewoon hoogleraar KU Leuven, Directeur Instituut voor VerbintenissenrechtFlavie Vermander, docent UA, advocaat

17u00 - 17u45 20u30 – 21u15 Actuele ontwikkelingen inzake de (niet-)nakoming van contractenDe recente ontwikkelingen inzake de (niet-)nakoming worden toegelicht in twee luiken: enerzijds de remedies bij niet-toerekenbare tekortkomingen (zoals overmacht en imprevisie) en anderzijds de remedies bij toerekenbare tekortkomingen (zoals de uitvoering in natura en de ontbinding). Sanne Jansen, aspirant FWO-Vlaanderen, doctor-assistent Instituut voor Verbintenissenrecht KU Leuven

17u45 - 18u00 21u15 - 21u30 Vraagstelling en slotbeschouwing

Vormingsonderdeel

- 5 -

VERBINTENISSENRECHT

- 4 -

Coördinatie: Prof. Charlotte Declerck, Prof. Johan Du Mongh en Prof. Alain Laurent Verbeke

3Vormingsonderdeel FAMILIAAL VERMOGENSRECHT

Leuvendonderdag 10 maart 2016 van 14u00 tot 18u00 (ook livestream)Voorzitter: Frank Buyssens, notaris en gastdocent KU Leuven

Kortrijkmaandag 14 maart 2016 van 17u30 tot 21u30Voorzitter: Stefaan Laga, notaris

Hasseltdinsdag 22 maart 2016 van 17u30 tot 21u30Voorzitter: Nan Torfs, gewoon hoogleraar UHasselt

Brusseldonderdag 12 mei 2016 van 14u00 tot 18u00Voorzitter: Walter Pintens, emeritus gewoon hoogleraar KU Leuven

- 5 -

MiddagprogrammaLeuvenlivestreamBrussel

AvondprogrammaKortrijkHasselt Clausules en casestudies Familiaal Vermogensrecht



14u10 - 14u55 17u40 – 18u25 Casestudies over de ErfrechtverordeningHet publiek ontvangt een aantal concrete casestudies over de Erfrechtverordening. Aan de hand daarvan overloopt de spreker de implicaties van deze Verordening voor het Belgische recht.Elise Goossens, assistente Rector Roger Dillemans Instituut voor Familiaal Vermogensrecht KU Leuven

14u55 - 15u40 18u25 – 19u10 Clausules over de testamentuitvoerder en het beheer van de nalatenschapHet publiek ontvangt een aantal clausules over de testamentuitvoerder en het beheer van de nala-tenschap en kan hier vragen of bedenkingen bij formuleren. De spreker analyseert op kritische wijze de sterke en zwakke punten van deze clausules.Alain Laurent Verbeke, gewoon hoogleraar KU Leuven, directeur Rector Dillemans Instituut, advocaatElisabeth Adriaens, assistente Instituut voor Rechtsvergelijking en Rector Dillemans Instituut KU Leuven


15u55 - 16u15 19u25 – 19u45 Koffie/Thee en versnaperingen

16u15 - 17u00 19u45 – 20u30 Valorisatie van zorgarbeid in het huwelijksvermogens- en erfrechtAan de hand van een aantal concrete voorbeelden wordt onderzocht op welke wijze zorgarbeid, dit is huishoudelijk werk, zorg voor kinderen of zorgbehoevende familieleden, vandaag wordt gevalori-seerd in het huwelijksvermogens- en erfrecht.Charlotte Declerck, docent UHasselt, advocate

17u00 - 17u45 20u30 – 21u15 Actualia familiaal vermogensrechtDe spreker gaat in op een aantal actuele ontwikkelingen en cases in het huwelijksgoederenrecht en het erfrecht.Johan Du Mongh, docent KU Leuven, KULAK en KU Leuven Campus Brussel, advocaat


4Vormingsonderdeel STRAF- EN STRAFPROCESRECHT

Coördinatie: Prof. Frank Verbruggen

Leuvendonderdag 14 april 2016 van 14u00 tot 18u00 (ook livestream)Voorzitter: Patrick Vits, Procureur des Konings Leuven

Kortrijkmaandag 18 april 2016 van 17u30 tot 21u30Voorzitter: Patrick Arnou, advocaat balie Brugge

Hasseltdinsdag 26 april 2016 van 17u30 tot 21u30Voorzitter: Tony Heeren, voorzitter Rechtbank van Eerste Aanleg Hasselt

- 6 -

Inschrijvingen en inlichtingenTHEMIS – School voor Postacademische Juridische Vormingp/a Tiensestraat 41 bus 3440, 3000 LeuvenTel: 016 32 54 84Fax: 016 32 87 24E-mail: [email protected]: www.pvthemis.be

U kan zich via bovenstaande website op eenvoudige en vlotte wijze inschrijven voor de opleiding van uw keuze.

Uw inschrijving is bindend; bij annulatie wordt 10 % (met een mi-nimum van 25 euro) van het inschrijvingsgeld aangerekend voor administratiekosten. Gelieve kennis te nemen van de “Algemene voorwaarden” zoals vermeld op www.kuleuven.be/permanente-vorming/docs/algemenevoorwaarden.Alleen schriftelijke annulering wordt aanvaard tot uiterlijk drie werkdagen voorafgaand aan de activiteit. Na die datum blijft het volledige factuurbedrag verschuldigd. Bij verhindering kan men zich zonder bijkomende kosten laten vervangen.Voor magistraten, gerechtelijke stagiairs en personeelsleden van de rechterlijke orde die zich inschrijven maar niet effectief aan-wezig zijn, neemt het Instituut voor Gerechtelijke Opleiding de eventuele kosten niet ten laste. Vervanging door een collega is toegestaan, die dan met vermelding van naam en functie tekent naast de naam van de vervangen collega.

PrijsDe inschrijvingsprijs bedraagt € 125 per vormingsonderdeel en € 250 voor een volledige dag in Brussel (catering en cahier inbegrepen). Voor deelnemers afgestudeerd in 2013, 2014 of 2015 bedraagt de prijs € 85 per vormingsonderdeel en € 170 voor een volledige dag in Brussel.

CahiersPer vormingsonderdeel wordt een cahier aangeboden. De ca-hiers bevatten de bijdragen van de sprekers en zijn beschik-baar op de studiedag. De cahiers zijn exclusief voorbehou-den aan de deelnemers van de vormingsonderdelen van de THEMIS School voor Postacademische Juridische Vorming. Ze worden uitgegeven in reeksvorm door die Keure en zijn na afloop van het onderdeel verkrijgbaar bij die Keure, Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge. Voor een overzicht van de nog beschikbare Themis-cahiers, surf naar: www.diekeure-juridischeuitgaven.be

AttestDeelname aan een vormingsonderdeel geeft recht op een attest. Om praktische redenen wordt daarom elke deelnemer geregis-treerd bij de aanvang van de sessie. Het attest wordt na afloop elektronisch doorgestuurd.Voorwaarde voor toekenning van het attest van de Orde van Vlaamse Balies:“De deelnemer dient bij het begin EN bij het einde te handteke-nen op de daartoe voorziene lijst. Voor deelnemers via livestream worden in- en uitloggegevens gebruikt alsook de reactie op wil-lekeurige vragen tijdens de sessie om de aanwezigheid en aan-dacht van de deelnemer te controleren.”

PRAKTISCHE INFORMATIE

MiddagprogrammaLeuvenlivestream

AvondprogrammaKortrijkHasselt Programma



14u15 - 15u05 17u45 – 18u35 Europese ontwikkelingen met een weerslag op de Belgische rechtspraktijkOverzicht van de belangrijkste EU-instrumenten en hun Belgische omzettingswetten en van de recht-spraak die ze interpreteert: wederzijdse erkenning van veroordelingen, EAB, toegang tot en bijstand van een advocaat, grensoverschrijdende probatie, Ne bis in idem, … analyse van die arresten in de enorme stroom van rechtspraak van het EHRM en het HJEU van de voorbije drie jaar die voor de Belgische strafrechtspraktijk bijzonder van belang kunnen zijn.Frank Verbruggen, hoogleraar Instituut voor Strafrecht KU Leuven, gastdocent UHasselt, advocaat

15u05 - 15u35 18u35 – 19u05 Recente wetgeving en rechtspraak inzake (hoofd- en bijkomende) straffen en straftoemeting – deel 1Overzicht van enkele recente wetten die o.m. twee nieuwe hoofdstraffen voor natuurlijke personen invoeren (straf onder elektronisch toezicht en autonome probatiestraf, die vergeleken worden met de werkstraf en de probatiewet), een aantal belangrijke bijkomende straffen wijzigen (zoals ver-beurdverklaring en rijverbod), en de herziening van opschorting en uitstel uitbreiden in verkeers-zaken. Behoudens nieuwe wetgeving wordt ook recente en voor de praktijk relevante recht spraak over straffen (o.m. verbeurdverklaring) en straftoemeting (o.m. voortgezet misdrijf) besproken.Bart Spriet, docent Instituut voor Strafrecht KU Leuven, gastdocent UHasselt, advocaat


15u50 – 16u15 19u20 – 19u45 Koffie/Thee en versnaperingen

16u15 - 16u45 19u45 – 20u15 Recente wetgeving en rechtspraak inzake (hoofd- en bijkomende) straffen en straftoemeting – deel 2Bart Spriet, docent Instituut voor Strafrecht KU Leuven, gastdocent UHasselt, advocaat

16u45 - 17u35 20u15 – 21u05 StrafprocedureRecente ontwikkelingen en knelpunten in het strafprocesrecht: overzicht van de relevante evoluties in het strafprocesrecht en aanduiding en bespreking van de (voorstellen tot) hervorming van het strafprocesrecht.Raf Verstraeten, buitengewoon hoogleraar Instituut voor Strafrecht KU Leuven, advocaat


STRAF- EN STRAFPROCESRECHT

- 6 -

Inschrijvingen en inlichtingenTHEMIS – School voor Postacademische Juridische Vormingp/a Tiensestraat 41 bus 3440, 3000 LeuvenTel: 016 32 54 84Fax: 016 32 87 24E-mail: [email protected]: www.pvthemis.be

U kan zich via bovenstaande website op eenvoudige en vlotte wijze inschrijven voor de opleiding van uw keuze.

Uw inschrijving is bindend; bij annulatie wordt 10 % (met een mi-nimum van 25 euro) van het inschrijvingsgeld aangerekend voor administratiekosten. Gelieve kennis te nemen van de “Algemene voorwaarden” zoals vermeld op www.kuleuven.be/permanente-vorming/docs/algemenevoorwaarden.Alleen schriftelijke annulering wordt aanvaard tot uiterlijk drie werkdagen voorafgaand aan de activiteit. Na die datum blijft het volledige factuurbedrag verschuldigd. Bij verhindering kan men zich zonder bijkomende kosten laten vervangen.Voor magistraten, gerechtelijke stagiairs en personeelsleden van de rechterlijke orde die zich inschrijven maar niet effectief aan-wezig zijn, neemt het Instituut voor Gerechtelijke Opleiding de eventuele kosten niet ten laste. Vervanging door een collega is toegestaan, die dan met vermelding van naam en functie tekent naast de naam van de vervangen collega.

PrijsDe inschrijvingsprijs bedraagt € 125 per vormingsonderdeel en € 250 voor een volledige dag in Brussel (catering en cahier inbegrepen). Voor deelnemers afgestudeerd in 2013, 2014 of 2015 bedraagt de prijs € 85 per vormingsonderdeel en € 170 voor een volledige dag in Brussel.

CahiersPer vormingsonderdeel wordt een cahier aangeboden. De ca-hiers bevatten de bijdragen van de sprekers en zijn beschik-baar op de studiedag. De cahiers zijn exclusief voorbehou-den aan de deelnemers van de vormingsonderdelen van de THEMIS School voor Postacademische Juridische Vorming. Ze worden uitgegeven in reeksvorm door die Keure en zijn na afloop van het onderdeel verkrijgbaar bij die Keure, Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge. Voor een overzicht van de nog beschikbare Themis-cahiers, surf naar: www.diekeure-juridischeuitgaven.be

AttestDeelname aan een vormingsonderdeel geeft recht op een attest. Om praktische redenen wordt daarom elke deelnemer geregis-treerd bij de aanvang van de sessie. Het attest wordt na afloop elektronisch doorgestuurd.Voorwaarde voor toekenning van het attest van de Orde van Vlaamse Balies:“De deelnemer dient bij het begin EN bij het einde te handteke-nen op de daartoe voorziene lijst. Voor deelnemers via livestream worden in- en uitloggegevens gebruikt alsook de reactie op wil-lekeurige vragen tijdens de sessie om de aanwezigheid en aan-dacht van de deelnemer te controleren.”

PRAKTISCHE INFORMATIE LOCATIES

LeuvenKU LEUVEN

Auditorium Zeger Van Hee, College De ValkTiensestraat 41, 3000 Leuvenwww.kuleuven.be

Het College De Valk is met de wagen te bereiken via de ring rond Leuven; via de Tiense Poort en vervolgens de Blijde-Inkomststraat bereikt u de betaalparking “Ladeuze”. Er is een ingang van het College De Valk langs het Ladeuzeplein. Het auditorium Zeger Van Hee bevindt zich op wandelafstand van het station.

KortrijkKULAK

E. Sabbelaan 53, 8500 Kortrijkwww.kuleuven-kortrijk.be

Met de wagen afrit Kortrijk Zuid volgen, daarna richting Expo,

naar links. Op het einde van deze straat naar rechts. Zodra je in deze straat bent, zie je de campus op je linkerkant. Parkeergelegenheid ter plaatse.

Aan het station kan u de bus nemen met aanduiding Hallen-Lange Munt.

BrusselKU Leuven Campus Brussel

Stormstraat 21000 Brussel

Met de auto vanop de kleine ring rond Brussel ter hoogte van de Wetstraat volg je richting centrum. Aan de volgende lichten ga je rechtdoor. Ga na de tweede lichten rechtsaf en draai rond de Sint-Goedelekathedraal. Je kiest voor de eerste straat links, daarna aan de lichten rechtdoor. Dit is de Stormstraat. De gebouwen van de campus bevinden zich rechts. Ondergrondse parking aan het Muntplein of City-parking aan het Centraal Station.De Stormstraat bevindt zich op wandelafstand van het Centraal sta-tion.

HasseltUNIVERSITEIT HASSELT

Campus HasseltMartelarenlaan 42, 3500 Hasseltwww.uhasselt.be

Hasselt is bereikbaar via snelwegen E313 (afrit 27, 28, 29) en E314 (afrit 29). Er zijn heel wat parkings in en rond het centrum. Bij de faculteit rechten is een betaalparking onder het Kolonel Dusartplein, te bereiken via de Boudewijnlaan of de Maastrichtersteenweg.

Gelieve onze website te raadplegen voor evt. wijzi-gingen in programma, locatie, auditoria.

vervolgens bij de Colmar naar rechts. Doorrijden tot de 1ste lichten

www.law.kuleuven.be/brussel

I N S C H R I J V I N G S S T R O O KTerugsturen naar Tiensestraat 41, bus 3440, 3000 Leuven of faxen naar 016-32 87 24

De Heer/Mevrouw (schrappen wat niet past)

Naam en voornaam: _____________________________________________________________________________________

Functie: _______________________________________________________________________________________________

Volledig adres: ___________________________________________________________________________________________________

Tel.: Fax: ____________________________________________________

E-mail: __________________________________________________________________________________________________________

Gelieve e-mailadres duidelijk en in drukletters in te vullen; attesten van deelname worden via e-mail bezorgd.

Ondernemingsnr./btwnr. van de betalende persoon/instelling (verplicht in te vullen !!): ________________________________

Referentie/bestelbonnr.: _________________________________________________________________________________________

Facturatieadres, indien te factureren op een ander adres dan bovenstaand

Instelling/kantoor: ________________________________________________________________________________________________

T.a.v.: ____________________________________________________________________________________________________________

Adres: ___________________________________________________________________________________________________________

❏ Insolventie- en Beslagrecht ❍ Leuven ❍ Kortrijk ❍ Hasselt ❍ Brussel (vm) ❍ livestream 15/10/2015 19/10/2015 27/10/2015 10/12/2015 15/10/2015

❏ Verbintenissenrecht ❍ Leuven ❍ Kortrijk ❍ Hasselt ❍ Brussel (nm) ❍ livestream 19/11/2015 23/11/2015 1/12/2015 10/12/2015 19/11/2015

❏ Familiaal vermogensrecht ❍ Leuven ❍ Kortrijk ❍ Hasselt ❍ Brussel (nm) ❍ livestream 10/3/2016 14/3/2016 22/3/2016 12/5/2016 10/3/2016

❏ Straf- en Strafprocesrecht ❍ Leuven ❍ Kortrijk ❍ Hasselt ❍ livestream 14/4/2016 18/4/2016 26/4/2016 14/4/2016

❏ Deelnemer afgestudeerd vóór of in 2012❏ Deelnemer afgestudeerd in 2013, 2014 of 2015❏ Deelnemer ten laste van IGO

Wenst een attest van deelname: ❏ ja ❏ neen

❏ Ik verklaar kennis te hebben genomen van de “algemene voorwaarden permanente vorming - KU Leuven” zoals vermeld op www.kuleuven.be/permanentevorming/docs/algemenevoorwaarden, deze te begrijpen en ermee akkoord te gaan. In geval van annu-lering wordt 10% van de inschrijvingsprijs in rekening gebracht (met een minimum van € 25) als vergoeding voor administratiekosten. Alleen schriftelijke annulering wordt aanvaard tot uiterlijk 3 werkdagen voorafgaand aan de activiteit. Na die datum blijft het volledige factuurbedrag verschuldigd. Krachtens de wet van 8 december 1992 hebt u recht op inzage en verbetering van de door ons in ons adressenbestand bewaarde gegevens.

❏ Ik wil op de hoogte gehouden worden van toekomstige activiteiten, georganiseerd door de Faculteit Rechtsgeleerdheid.

Datum ______________________ handtekening ______________________________________________________________

Inschrijven bij voorkeur via www.pvthemis.be. Bij online inschrijven ontvangt u automatisch een bevestigingbericht via e-mail.

Date post:	23-Jul-2016
Category:	Documents
Upload:	headline-publishing
View:	237 times
Download:	6 times

Adrem 3 2015

Documents