DE STATU Β.Ε RUM S VE Cl C A RUMAD MORTEM INGIALDI IL LR Å D Λ.
DISSERTATIQ historica,
QUAM
CONSEN3U AMPL. FAC. THILOS. UPSAL,
"P. P." ·
Mag. A. ABRAH. GRAFSTRÖMAß BXBLtOTIIECASI R., ACAß» AMANUENSIS E. O. STIFEND. NORGii»
ET
JOHANNES PETRUS BOSEN-MEJJELPADO-JEMTLANDI,
AUDIT. GUSTAV. DIE VII JUNII MDCCCXX.
Η. Α. M. S.
V. II.
υ Ρ S A L I JE
EXCUDEEANT REGI.32 ACADEMI-ffi: TYPOGRAPHI.
A
oη i * ia.α i 'i ' 3\.κ o AΜ
MADAME LA BARONNE
BEATE CB.:GYLEENHAMMAR.Μ ^ ? O ff f\ 0 ΊΡ ^ ci Ä|' ,
née de SP AR RE,
Madame!f T ·' TT '^ " ■"■ ■■' '·' T ! .■·»··" sr ··.»· ,y-, 'Vi'.& \v/ . γ- NJ'ose vous presenter ces premicés t1e; mes c*tu(Lé.s^ AcadeniiqucSe.Daignez des agvéer et j'aurai la satisfaetion tio vous avoir (Jonneune marque publique, du proiooü respecta avec lequel j"ai. 1'hon—neur d"étre.
gimijqq'Ajuvjg i..vieleq mev ^ilnboot? ό<β■-3ϊϊ(6Χ\(ΪΒ - V w0$
M'adame la ΒΑ RONNE,. Xi
Votre•10 .'i o
tres - humble
et Ii és - obéissant serviteur
äifmi'iailQveb νοίΓιτο · '' p* B0S^N..
.Haapa A V
IN
SACRAM REGIAM MAJESTATEM
MAGNjE: FIDEI YIRO
JlEGl ΕΧΡΕ DIENDIS ΓΝ IlfaÖtfS\
tHf Α TOj'TkffiA '^ΓΤΓ Jl·
Domino Ρ Ε TR Ο BOSENAV UΝCUJL Ο CAR1SSIMO
ATQUE,
Domino MAG. JOHANN! WASELCAUSSARUM IN REGIO ΚΕΙ ΛΤΕΤΛ Γ,Τ,1(.' /Ε COBLEGIO ACTORl:
-noiPL JR{ lai/p'jf osvß nl> ^»pUdriq-srjp-iPnx 3an.· · . (.3i3o'b xsita
Fautoribus optimisHäsce pagellas aiiimum ob beneficiä.·. vere · palerna gratis-
«imum; Les La Luras · ■ ■ ' K : 1 A il ϋί ·:> ü.-: ■·' Αί
offertl
Τ¬ο
SLJL
igjocio- aax? ίβ·
cultoiv devotissimus
*
Ii P. EOSEN.
θi«IL .· gsjnag ' Γ-fe'iß büü& ff/«r· loiisrnTROfTEN OCH KYRKOHERDEN
«lo-ffliogo^vo üouiLof^^i ni frifjfuna niu3 - ' (rj 'toj::y- · 3, ä J;0fver
Jbs .apdiliroo (gj gjnefteS U^CI snaiWiirnonsb•if.n ehiifqfcatb ^b^e^ens«
MARBY OCH ΝORDERO FÖRSAMLINGAR"'' ~r"- ° o.
3ig gÅrevö rd ige och hö g lärde
Magister Herr NILS GRUNDAHLsamt ' noj
(JUll! Iii (J JU , ίΟβ?*ί9!>
.3 .! 9"3fil j"i3 a^fiviilnQR·'IIÖgÅDLA FRU .PROSTINNAN
.« D&KVi ^v\sibian* τίι «τιά »t»Λt:
född SUNDEL«"Ä -»r. GrtD G 'Λ \ r,
Tallarnas clessä blail af eriaiislali och · tacksamheten-.•*3. v O .
/>
j. T. ROSEN.
) 9 C
domeftici Übertäte a fuis regebantur, Servorum con¬ditio, quamquam ouinis in nutu et arbitrio Domini lita,apud ηos t ra tes tnelior, qpam apud alias gentes fuislevidetur \η). Cum primuni in regionibus Sveogothicis»b Ödino conftitutui» imperium esfet Sacerdotsle (i-pfa denominafione Orott fa tis teftante i$) omnibus adanimos perilrmgéndos dbcendosque disciplinis itu·nituiu, nihil tarnen ad eos fibi omnino Pubjiciendos va-
B luisfe
cui in tabulis legum antiquis notnina Bryttje, Bryti, asferun-tur, an hinc an aliunde initium ducat, incertum eil. Ofiiciorumnominibus nihii eft inconftantius. Ingenui hi quidem fuisie vi-dentur, at infimae conditionis; ejusmodi coloni, qui pro colen-di agri labore certam, ut plufirnum, dimidiam redituum partemacceperunt, (Politor.es, Hå ftenbrukare).. Cfr. Ihre 1. c. Far bry'ti fri bo mans, han ar miskunnar madhur bonde. h. e. Poii-tor disperdens bona, patrifatnilias obnoxius efto. Lex Veftro-Goth. Arfd. B. c. 16, Cfr. Statutum Alberti Regis de anno
1375. ad finem Leg. Birc. p. 28» Ail fralz hjon, [om Riddaromoc Svenom oe Fralfe tilhora, fum ara Brytja och Landbo. Inlege denique Oftro - G. Drap. B. legimus Kungs bryti, Bifkups-bryti, cet.
17) SI fides habeatur Tacito: Verberare fervum et vinculis ct ope-re coercere rarum. Tacitus J. c, Cfr. Olof Helges Saga , Cap»S2. Sfatuit ceterum Odini doctrina, ad Wall hall adire fervisnon contingere, nifi dominos faos morte ftquendo. Cfr. Gau-trtks och Rolfs Saga p. 9.
18) Diar eodem fenfu ac Dii (Gudar) in Sagis obveniunt. D$ vo¬ce Drott confer J. Loccenii Lexicon Juris Sveogothici»,
) ) . m - C
Misf#s ivfofeiarSisSffiefcöifcsgentis ingent-i$föq®r& floffan re } jg tbni fe ·04ίβh11 h ^rWSZII
§8s igi^dtfppopuliuquaihadl latus regime po-teilafcis ib· ex·ptiπΓ .(rs todagifo me?« * Ab Anr sup jitftr&IJfosté sHt äiqr. *ί0}Ω9Ί92β θΐρα| fflflijjjiyi Jjjn ri*ö fTIUrrn;·β> ^^fi^^^^^quotannis b-abitis, illa Ίibertas prσε»cipue inqojtgj^^. idque eo malor.e cum vi, quo gravi o-res a Regibus in concilium defererentu-r causfse. Ar-mati convenerunt, fub divo confultaturi 2 1). Armis W-wüK/Λ vs i jr311 trß flj> || jjjfl ^£13. 39 ÅiS9zL Ίή /xj ri^i j-iu. Ph· *vfenfum dedérunt. Suos jam ill is fais ie liftéfgréfås ;vél©ratores, q 11 i ne quid audacius a Rege pföV&fåWträbibene adtenderent atque procurarent, in aperto eil; anveia manus illud Sudicit fe*•v,-3··«» eo<«joii supoup oisail s boop',aioJei^®f??®
•ußbfwjog. rw-ö-iuijüü'uiil iMiuoaiftis&rttå Av:· o.· -T19): Hoc loco adferre jävat, quse in noftram rem a CeleberrifnoGeijero disferuntur {Svea i'.ßn Del. L c.-) Hos de ßijrandeutträngde antingen krigaren preßten, hviiket redan i Taciti tidfynes (ke tt hos de Tyfia Germanerna eller1 om bägge des/a egtn-/haver, förenades att dock den krig ißλ blef den a/ver vägande,
%é* med det Hé"ti%mDro11'namnet förbyttes mot Konunga-t t teInV Sen te ri tia; il! i;/ qua voxKonung ab Hund, hun,Ckun (centum) derivstur, at verifimilli-
\. ma .asientimur.· .CU,. Ihres Gic^farium ad eandeai vocem.Üb) '■ :A!l$Ö9jhf9bi-g-C νΦΦ tofafMä . t-iiigi. Atox jlh ting vejköfåfrg,
: (Gioifär. ad -feawc vPCetn) ccflloqaiiim qaas
Bgniiicatic^riffd '-forifriifca -égrégiöo^öadräfv -'uPiWéttmntum. eodsrafliodo a'jparltr -o^ol rn .bwaiwiq « Α ?.<ft
ar) Nihil nequs publica Hegne private? rei niß ar"mati agnat. Taci-fcus. lf c. ' 4 >' Av?.
I II ( (
quente fasculo tänfca in elar ti i fri st? r^rlt a te ^ j ί 1>Φ>Φνj a til ^ 11fnerifc deilgnftfcum, nen tam liqiieti. nalltoßaa^pci^i^iifövidetür. Imcr ju ra populr -ni as»pniii»|oqq «riiéjqn 14fuit, quo ipfe II bi Reg em el ige bat 22). In i Γ1 ;xir ej-s^di^ ?quum omnia militum more agerentur ,i'pfe ille electus,quafi Ducis a comitatu, honore fuo auctoritatem fa-tis fignificavit; atque in rofi arma tnduebdl consvetu-dine fententiamque fono eorum enuntiandi more.HPgna quafi oificiorum et Regis et crvium m an i feil a-n turfbectatisfima« -rr
cnq e§y>t ß «UiOKbiJß. bi£Jp en Ifjp , 89loißtö.
Tribntorüm, quae popuio impofita eraη t? fl 3e c ferefünf potisfimum memoranda. Nåffliatten 23), jam ab-Όdino ratum, quod a libero quoque homine exigere-turf idque ad cseremonias facrificiorum gerendas. Le-pmhnsd e mei αϊΕτβοπ ni qcep r1fcV£q, an eibe oooi
'■ · -·■' - ·ν·-·- r/-a&; ^inuishlb ο·;
22) In ii!o negotio quanta majore cum auctoritate 3gerer,t Svio-ncs, inciubitata in legibus vetuftisfimis teiiimonia' habemus, atqueante omnes in Lege Weftrogothica. Svear (vel Up'andi) ighoJConii:ig at taka eck fwet wräka. C fr. IViide, Anmärkningar
23) Ufki, alla ^νφ 'ojy gulldu Wlenn Öftinn fkattpenning fyrer nef■hvert, ■ Ύ ηgl. Saga Ca ρ. Vi IL (Singulare equidem »qfcj'S videtur,fagacislimurn Iure ex his Stwrionid:^,. verbiß ip iententiam de-duci, numorufn ufum teiriporej Odmi ja>m viguisfe* Crederefas eft, Stu-rlonidem Toio fuas selatis mpre dixisfe.., Jiulia jittera-rum monurnenta aliud conteftantui). Nßfejald forfttan rectiuspro ρ ter derivatienem nominatur. Cfr, -O, v. Dalin, «SV," RikesMifloria 2, Dd. p, nyg,
) I i (
dungflama 24") qiiod bellt tempote ad exercifum inftru-endum clasfemve parändam folveretur: Weitsla deni-que, quod rn nutrimentis ciboque confifteret ad Regemeooaitatumque eiu^dapibus aiendos, cum provinciasviier^ntfo Illdgiuin hoc tributnm, quod tion minusquam eetera {am citata libero populi concesfu pehde-batur, eam ob causfam peculiare nobis videtur, quodprima forfan fuerit comitum regiorum nierces, primumfeudale donum 25). Talis territorii reditus,. quo etjamufi funt Reges provinciales, vel ad aulam regiam fuifcconductus vel hofpitando in itineribus confumtus 26)..
Cum
24) Ab ledung, ledingexpeditio navalis, et lamatributum. CftvIhre, Glosfarium ad h. v». , _ _ ^ '
25) Ihre ducit ab hoc vocabulo· ipfum illud nometv VafalliEftobfervandum ,, feuda alia apud nos i Un concesfa fuisfe, alia atrveitßit; Ulis tarnen hcecantiquiora esfe, ex. ipfa comiiatus le¬ge, officiisque regis perfonse debids abunde manifestatur.. Cfr».Heims Kringla·, Olof Helges Saga, C. 132. "Priora qui tene·bant certum militum numerum in acietn educere debebant, po-fteriora. vero habentes conomeatum prsebebant aut definito cse-narum numero Principem cum. comitatil· cibare tenebantur"»·
ineoibtd JTID3 «■ffrfnsbtT'di 'w' '
s6Jl Ex vita Ingialdi novimus, Grantmrum Sbdermannise Regn-lam, Generumque ejus ab illo iniidiofe combuftos fuisfe, quan-do ad huac praediorum fuoram reditum a^cipiendum (at takayipeitzla at bitum finum) iter facientes, in h/nla Sela commora·rentur.. Cfr. Sturlefon Tngl. Saga Cap.. XLllt, Ingialdo ΐρίϊeandem. ob causfam (at weitzlu). ad areem Renuinge profeete»
> 13 r C
Cum ad Iisec omnia addin us tertiam mulctarurp par»tern Regi fol-ven dam, *un>m*ftß<g$g^ civitate
upodfo aiin-smiiton «i bood
'^Uhquår\s ipfam judicib^uffi· iegmhv^fipSlex omnino eft atqtie inculta. ■ Legisl utlR&lrftpregna datae, nulia cbfervantur veftigia, priusquam,IngräRid jubente, tigerns Spa inftituta collegislet provin-cialia 27 , ut ad modum Üplandorum codex mftituere-tur? Illa colleetio nomine Vigers Flockar iaeculo decimotertio adhuc cognita fuit atque itieiuoratä 1%)Bir¬
gen
acfventus Tvari eft nuntiatu-s. Sturlefon 1.· c. Cum Gunna-rum, Pracdor.em'maritimom·· Raral'dus Gormi, Rex Danise·, · i«?··domiciliura invitarec, pnüicitus eft regnurn, uxorem et reditumterrarum magnum, ok {jar ßorar weitzlor med. Cfr. NialsSaga. Cap. 8, 31.· Harald Bardrådes Saga, C. 53. Olof Harald-"lin§i-rSigioC.-%rV .xs <sVö fnaioptlns-rf nomsi z'üU
27) Vigeri cognomen· Spa, qtrod;-vertitur den' Fifa, indicåre vi¬detur rum fuisfe in aula Ingialdi dignitate eorum, qui pofteafub nomine Späkingar intefliguntur; duodeeim ftilicet eximiaeprudentiie viri, qui fuis confiliis Regi adesfe debebant. Cfr.Sturlonidem pluribus locis in Olof Helges Saga. In locum Drot-torum immigrasfe videntur. Eum fuisfe judicem populi (Lag*mann) nulla monuraenta affirmant, η i ii illo munere fiajul fun-•fWéPeefttLB aotBüdmoD. -^oibiiai olli de. ing* &vpawj9nsiD ..mal
zpj In prcefatione ßirgeri Regis ad Lcges Uplandicas: Iegimus-sLaga-yrkir war Figer Spa - - hau var Utfänder af higialdSvea Konunge r hedin· i hedin· tima>-
C l4 Cinövad <srjcii?dßffnflfeß Eiinoffsütai ßioofs * °trdf?ßabfv r
gerique legibus norma qusedam fuisfe videtur. Debis rebus infra plura dicerous 29). Cum ex illis, qnsejam attulimuSj fatis elucere videatur, quanta cum ii-fegf^gpipö^^^^ayente Reff(^, beliicoio .ingenio, fe
.r.eeesfe eil, ut ipfa Je-,gum natura esfet liberior, pcpuloque ita gratior30)» easque prsecipue amplecteretur res, quibus jurapqpuli regisgue quodammodo colliderentur. Hanc pu-gnam continuo tenore per fequentia.iaecula viguisfe etdoctrina demum chriftiana accepta esfe Tedata in, docéthistoria eorum temporum exemplis lucnlerkisiimis 31).
Hse igitur fere fönt rerum ßuhilicarum forms?, quasvetuilas illa'j longe flammis atque cruore ügnata,me-lioris-.tarnen fpei nuntia nobis dereliquit. Summis col-löcatis apriciora hiftoriae regna jam allabimur, vitam ingi-aldi, conßlia, eonamina propios contemplatun. Qui¬bus rebus rneditandis Her i quodammodo putamiis, utmolimina ta utandas domin atianii erudel i ter quidera
ve fans? invidise, ut placet quibnsdam,quam decretis, urgente .temporis necesfitate, obfinnn-tis .attribuantur. Seligamus quae ve rita ti maχ inse ad il-
"
ofnenifnorigos fnsiid fsfiori cnabottifcs.if-nrs «Λ»••riQ—repj fö ρΐ^ίΙϋΒ "6ΐφ '«ihfibnötn ' eitrnföb —-—29) Cfr. Burman, Critifk afb'andimg om provinslagarna. Witter hets
30) Dom i påves esfe gaudcit in pvos'ivn enntismnnes obedieu'tiam prcebent Regi. Adarrus Bremenils de Sita Danke*
31) Cfr, Sturlonidem, Olof Helges Sage. Cap. 8r·
} 'S CJ - Ψ1 , J
iXiiüa videantur, eleeta teftimoniis aéfirmabHiuTS. Decora'sletiTt — -t---- -.t r ♦—
vetur., dum poternse terräé caiitatfé duc6et Ti^om4 ejussscarum ftudiofisfimo, majora pMend&ris fftffgfötcfraa$jP£se.fif8?a t i s fim a. EM& fiitgftHSt i 0»Cipmtem jIJa^qi?^'jSI?°cfiftftiMy3^fiWdυfa fifaf '^hAeWe^zke'^S'e ^Po Ί§%8?^9ίtÉjfl$ *iuavisfime dicuiltlir: "Lifamun fat e^?Fra9b «nratoafc41 c aurmgitefcrjüi oitnoa shojsid
aå»p., osm'ibi icrjigi ssH9ΠΊ.ßίβπ§η Storno sb^iirt^]Ä°4|^riM ÄßiifjiQv
,Γ>■ Ad pätrii regiii - ^dMrn^uia saccedifc <IngkhkiSai$2.·;jrM -f 5 WiafdßHß rnßi eu^st senoiiid stobhqs Btiaufö
Jtüi^mmsjnoo anWjtVKjf grtimgrtr^ ^HiW^ 414 -
32) Öb enirarr# nöm!rds';"Hdt^'Bdb!:' loco· firbdh) 'fctéigiife juvat^-Tb^lÖlåuiri, iifeffijjjfftldinSkBkrspjétt fetrrig^'irjeO^norife f
v» snirni i ρdok --■undfrfotul oc (Itxgur - ,ö%e ti cognornen fule
;·.1:4 a,„„ ρ msé^m^ue.nomine Afam, qiumadroodum nofter ίί 1 i a m cognominem» Eo-dcm denique moriendi g'enefe ,' quo "fiöfter, efir exfttnetus. Do-Itiüs^üa gb-taüt. Cfr. Saga Ans ■WQti4s$&Mßßfyf*rfr Cu-
eove adhibitam, veritati haud abfonum videtur.48 •q.s^ .s^f;8 äs^IsH lo 10 '.mshiaohnfå .ilD (ι ρ
) I« C
Baut-Anondo ad Himelshed mortno, ingenti lapidumnivisque mole ab montibus, quos p> astes iret cadente33). Regiae juventutis inilirutioni prasfuerat Svipdage-rus Thiundiae Regidus, patre ita jubente. Is ieeva,quam deinde fecutus eil gubernandi arte principen) pue-rum imbuisfe fertur. Ingialdus, ut et aflinitate potentioresfet, jam vi vo parente, Ciothildam Algothi Regis ditis-fimi filiai.11 duxit uxorem. Patri in coniiiiis fuit, uteo modo crescenri regulorum potentiae magnitudo o-pum atque divitiarum opponeretur. Ipfe regios fun-dos et numero et magnitudine auxerat 34), proptermitem agendi modum populo gratisfimns 35). At al-tiora fpirantem fata retardarunt. Filius, eodem propofitofine, aliud fecutuseftconiilium, idque quod ei vifumefl mi¬nus tardum. Eaquaefolvere non potuitfrangereeftconatus.
Ejus
33; Secuti fumus Sturlonidem (Titgl. Saga C, XXXIIj cujusfententiae maxime applaudimus. Aliter Noftrates: Bxetomundquem Sigvardus fräter fuus occidit in ncericia, quod loci voca·bulum interpretatur celicampus. C fr. Catalogum Regum SoeciceII, in Scriptoribus Rer. Svecicarum Medii sevi Tom. 1. pag. 3.Eodemque loco Fetus Chronicon profaicum. De ficu loci illiusHimmelshed disfentiunt Lagerbring atque v. Dalin. Ille Nerici-am auctoritate noilratium (Cfr. Chronic. Rythm. minus), hicWestmanniam mavult propter tumulum Anundi ibi confpicuum.Illius fententia nobis videtur probabilior.
34) Hann fette hu fitt i hvart Storherat a St/φίφ. Yngl. Saga,C. 37·
35) Aunundur var allra Konga Vinfcelastur. Yngl. Saga C. 31.
