Veterinární a farmaceutická univerzita BrnoFakulta veterinárního lékařství
Ústav anatomie, histologie a embryologie
OBRAZOVÝ ATLAS NEUROANATOMIE - CNS
MVC. Tereza GoetzováMVC. Markéta Hábová
MVDr. Martin Pyszko, Ph.D.doc. MVDr. Václav Páral, Ph.D.
BRNO 2018
Veterinární a farmaceutická univerzita Brno
Fakulta veterinárního lékařství
Ústav anatomie, histologie a embryologie
OBRAZOVÝ ATLAS NEUROANATOMIE - CNS
MVC. Tereza Goetzová
MVC. Markéta Hábová
MVDr. Martin Pyszko, Ph.D.
doc. MVDr. Václav Páral, Ph.D.
Brno 2018
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
1
OBSAH:
OBSAH ………………………………………………………………………………….. 1
SEZNAM STRUKTUR CNS dle NAV ……………………………………...………….. 2
OBRAZOVÁ ČÁST
MOZEK JAKO CELEK …………………………………………………………………. 13
RHOMBENCEPHALON ……………….……………………………………………... 17
MYELENCEPHALON ………...………………………………………………... 17
METENCEPHALON ….………………………………………………………… 21
MESENCEPHALON …………………….…………………………………………….. 37
PROSENCEPHALON ..………………………………………………………………... 47
DIENCEPHALON ...…………………………………………………………….. 47
TELENCEPHALON …………………………………………………………….. 53
MEDULLA SPINALIS …………..…………………………………………………….. 69
MENINGES CNS …...………………………………………………………………….. 83
CÉVNÍ ZÁSOBENÍ CNS ……………………………………………………………….. 85
SEZNAM POUŽITÉ LITERATURY …………….……………………………………... 91
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
2
SEZNAM STRUKTUR CNS dle NAV
1) RHOMBENCEPHALON (zadní mozek)
MYELENCEPHALON (Medulla oblongata) Fissura mediana ventralis Pyramis medullae oblongatae Decussatio pyramidum Sulcus lateralis dorsalis et ventralis Sulcus intermedius dorsalis Sulcus medianus dorsalis Tuberculum faciale et trigeminale Tuberculum nuclei cuneati Tuberculum nuclei gracilis Pedunculus cerebellaris caudalis
Corpus restiforme et juxtarestiforme Funiculus lateralis Fasciculus cuneatus et gracilis Fibrae arcuatae superficiales
Sectiones medullae oblongatae Raphe Tegmentum rhombencephali Genu n. facialis Fibrae arcuatae superficiales et profundae Fibrae tectospinales laterales Formatio reticularis Lemniscus medialis Decussatio lemniscorum medialium Decussatio pyramidum Pedunculus cerebellaris caudalis Corpus trapezoideum Fasciculus gracilis et cuneatus Fasciculus longitudinalis medialis
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
3
METENCEPHALON („vlastní zadní mozek“) Pons Varoli Sulcus basilaris Pedunculus cerebellaris medius (Brachium pontis)
Sectiones pontis PARS DORSALIS PONTIS (TEGMENTUM PONTIS) Raphe Formatio reticularis Genu n. facialis Stria acustica Corpus trapezoideum Pedunculus cerebellaris rostralis (Brachium conjunctivum) Lemniscus medialis, lateralis et trigeminalis Fasciculus longitudinalis medialis et dorsalis PARS VENTRALIS PONTIS Cerebellum Folia cerebelli Fissurae cerebelli Sulci cerebelli Vallecula cerebelli Corpus cerebelli
Lobus rostralis et caudalis Fissura prima
Fissura uvulonodularis Lobus flocculonodularis Vermis cerebelli
Lingula cerebelli, Lobulus centralis, Culmen (pars rostralis et caudalis), Declive Folium vermis, Tuber vermis, Pyramis vermis, Uvula vermis, Nodulus
Hemispherium cerebelli Vinculum lingulae Ala lobuli centralis Lobulus quadrangularis (pars rostralis et caudalis) Lobulus simplex, ansiformis et paramedianus Paraflocculus dorsalis et ventralis Flocculus et Pedunculus flocculi
Sectiones cerebelli Corpus medullare et laminae albae Arbor vitae Cortex cerebelli
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
4
Ventriculus quartus Fossa rhomboidea Sulcus medianus Sulcus limitans
Fovea caudalis et rostralis Recessus lateralis ventriculi quarti Trigonum n. hypoglossi Trigonum n. vagi Striae medullares ventriculi quarti Eminentia nuclei vestibularis medialis Eminentia medialis Area postrema Locus ceruleus Tegmen ventriculi quarti
Velum medullare caudale Velum medullare rostrale
Frenulum veli medullaris rostralis Tenia ventriculi quarti
Obex Tela choroidea ventriculi quarti Aperturae ventriculi quarti
Aperturae laterales ventriculi quarti (Apertura mediana ventriculi quarti)
2) MESENCEPHALON
TECTUM MESENCEPHALI Lamina tecti Colliculus rostralis et caudalis Brachium colliculi rostralis et caudalis
TEGMENTUM MESENCEPHALI Aquaeductus mesencephali Formatio reticularis Pedunculus cerebellaris rostralis Nucleus ruber et substantia nigra Trigonum lemnisci
PEDUNCULI CEREBRI Crus cerebri
Fossa interpeduncularis Substantia perforata caudalis Sulcus medialis cruris cerebri
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
5
Sectiones mesencephali Tegmentum mesencephali Substantia grisea centralis Aqueductus mesencephali Formatio reticularis Fasciculus longitudinalis medialis Fasciculus longitudinalis dorsalis Decussationes tegmenti Pedunculus cerebellaris rostralis (Brachium conjunctivum) Decussatio pedunculorum cerebellarium rostralium Decussatio nervorum trochlearium Lemniscus trigeminalis Lemniscus medialis Lemniscus lateralis Fasciculi tegmenti Substantia nigra Crus cerebri Tectum mesencephali
Stratum zonale et griseum colliculi rostralis Strata medullaria colliculi rostralis Commissura colliculorum rostralium et caudalium
Commissura caudalis Fasciculus retroflexus
3) PROSENCEPHALON
DIENCEPHALON Ventriculus tertius Tela choroidea ventriculi tertii Organum subfornicale et organum subcommissurale Commissura caudalis Foramen interventriculare Sulcus hypothalamicus Adhesio interthalamica Recessus opticus et recessus neurohypophysialis (Recessus ifundibuli) Thalamencephalon THALAMUS
Tuberculum rostrale thalami Tenia thalami et pulvinar
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
6
METATHALAMUS
Corpus geniculatum mediale et laterale
EPITHALAMUS
Glandula pinealis Corpus glandulae pinealis Pedunculus glandulae pinealis Recessus pinealis
Recessus suprapinealis Habenula Commissura habenularum Stria habenularis thalami Sectiones epithalami Commissura habenularum Fasciculus retroflexus Hypothalamus Corpus mamillare Recessus inframamillaris Tuber cinereum
Pars rostralis tuberis, parainfundibularis tuberis, caudalis tuberis Sulcus tuberoinfundibularis
Hypophysis (Glandula pituitaria) Tractus opticus Chiasma opticum Lamina terminalis grisea
Organum vasculosum laminae terminalis griseae Organum vasculosum hypothalami Sectiones hypothalami Stratum periventriculare Regio hypothalamica rostralis cum regione preoptica Regio hypothalamica intermedia (tuberalis) - Area hypothalamica lateralis Regio hypothalamica caudalis - Area hypothalamica dorsalis et dorsocaudalis SUBTHALAMUS
Corpus subthalamicum Zona incerta Sectiones subthalami Zona incerta Ansa peduncularis et lenticularis Pedunculus ventralis thalami
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
7
TELENCEPHALON (CEREBRUM) Fissura longitudinalis et transversa cerebri Basis cerebri
Rhinencephalon
Pars basalis rhinencephali Sulcus rhinalis lateralis (pars rostralis et caudalis) Sulcus rhinalis medialis Sulcus limitans bulbi olfactorii, Sulcus limitans trigoni olfactorii Sulcus endorhinalis Bulbus olfactorius et bulbus olfactorius accessorius Pedunculus olfactorius Trigonum olfactorium Lobus piriformis Gyrus olfactorius lateralis Gyrus parahippocampalis Limen insulae Vallecula (Fossa) lateralis cerebri Tuberculum olfactorium Substantia perforata rostralis Pars septalis rhinencephali Area subcallosa
Gyrus paraterminalis, Gyrus diagonalis Septum telencephali (cellulare, verum)
Septum telencephali (pellucidum) Pars limbica rhinencephali Hippocampus Gyrus geniculi et supracallosus Sulcus corporis callosi Striae longitudinales Pes hippocampi (Cornu ammonis) Alveus et fimbria hippocampi Cornu ammonis inversum Gyrus fasciolaris (Fasciola cinerea) et dentatus (Fascia dentata) Sulcus hippocampi, fimbriodentatus, dentatoammonis et fimbrioammonis Tuberculum hippocampi Uncus et incisura unci et diverticulum unci Fornix
Crus fornicis et corpus fornicis Tenia et columna fornicis Commissura fornicis (hippocampi) ventralis (Psalterium ventrale) Commissura fornicis (hippocampi) dorsalis (Psalterium dorsale)
Organum subfornicale
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
8
Sectiones rhinencephali Allocortex
Stratum moleculare, pyramidale, granulare Paleocortex Peripaleocortex Archicortex
Subiculum Pes hippocampi (Cornu ammonis) Gyrus dentatus (Fascia dentata)
Periarchicortex Commissura rostralis (pars rostralis et caudalis) Stria terminalis Corpus amygdaloideum Lamella diagonalis Hemispherium et pallium
Facies convexa (dorsolateralis), facies medialis, facies basilaris Margo dorsalis (dorsomedialis) Polus rostralis (frontalis), polus caudalis (occipitalis) Pallium
Paleopallium, archipallium et neopallium Cortex cerebri Sulci et gyri cerebri Neopallium Fissura pseudosylvia et sylvia (lateralis cerebri) Sulcus presylvius Sulcus ectosylvius rostralis et caudalis Sulcus suprasylvius medius, rostralis et caudalis Sulcus diagonalis et proreus (orbitalis) Sulcus marginalis (sagittalis) Sulcus ectomarginalis (ectosagittalis) Sulcus endomarginalis (endosagittalis) Sulcus ansatus et coronalis Sulcus cruciatus (centralis) et postcruciatus (postcentralis) Sulcus splenialis et suprasplenialis Sulcus obliquus et genualis Sulcus calcarinus et rostralis internus Gyrus sylvius rostralis, caudalis Gyrus compositus rostralis, caudalis Gyrus ectosylvius medius, rostralis, caudalis Gyrus intersylvius Gyrus obliquus rostralis, caudalis
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
9
Gyrus ectomarginalis (ectosagittalis) medius (pars medialis et lateralis) Gyrus ectomarginalis (ectosagittalis) caudalis et rostralis Gyrus occipitalis et marginalis (sagittalis) Gyrus precruciatus (precentralis) et postcruciatus (postcentralis) Gyrus proreus et cinguli Insula Limen et opercula insulae Sectiones neopallii Neocortex (Isocortex)
Cortex frontalis, parietalis, temporalis et occipitalis Centrum semiovale Fibrae arcuatae cerebri Cingulum Fasciculus longitudinalis superior et inferior Fasciculus uncinatus Radiatio corporis callosi Radiatio optica, acustica Corona radiata Corpus callosum Splenium et truncus corporis callosi Genu et rostrum corporis callosi Corpus striatum Nucleus caudatus (caput, corpus et cauda nuclei caudati) Nucleus accumbens Nucleus lentiformis
Putamen Pallidum (Globus pallidus)
Capsula interna Capsula externa et extrema Claustrum
Ventriculus lateralis Pars centralis Foramen interventriculare Cornu rostrale et temporale Nucleus caudatus Sulcus thalamocaudatus Stria terminalis Lamina affixa Tenia choroidea Pes hippocampi (Cornu ammonis)
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
10
4) MEDULLA SPINALIS
Pars cervicalis, thoracica, lumbalis, sacralis et caudalis Intumescentia cervicalis et lumbalis Conus medullaris Filum terminale Sulcus medianus (dorsalis) Sulcus lateralis dorsalis et ventralis Sulcus intermedius dorsalis Fissura mediana (ventralis) Funiculi medullae spinalis
Funiculus dorsalis, ventralis et lateralis Sectiones medullae spinalis Canalis centralis Ventriculus terminalis Septum medianum dorsale Commissura grisea Commissura alba Substantia grisea
Cornu dorsale, ventrale et laterale Apex cornus dorsalis Substantia gelatinosa Substantia intermedia centralis et lateralis Formatio reticularis
Substantia alba
FUNICULUS DORSALIS
Fasciculus gracilis et cuneatus Fasciculi proprii
FUNICULUS LATERALIS
Fibrae tectospinales laterales Fasciculi proprii
FUNICULUS VENTRALIS
Fasciculus longitudinalis medialis Pars commissurospinalis, interstitiospinalis, tectospinalis, vestibulospinalis et reticulospinalis
Fasciculi proprii
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
11
5) MENINGES
DURA MATER Dura mater encephali Falx cerebri et cerebelli Tentorium cerebelli membranaceum Diaphragma sellae Incisura tentorii Cavum trigeminale et subdurale Dura mater spinalis Filum durae matris spinalis Cavum epidurale et subdurale ARACHNOIDEA Arachnoidea encephali, Arachnoidea spinalis Cavum subarachnoideale Liquor cerebrospinalis Cisternae subarachnoideales Cisterna cerebellomedullaris Cisterna valleculae (fossae) lateralis cerebri Cisterna chiasmatis Cisterna interpeduncularis Granulationes arachnoideales PIA MATER Pia mater encephali Tela choroidea ventriculi quarti Plexus choroideus ventriculi quarti Tela choroidea ventriculi tertii Plexus choroideus ventriculi tertii Plexus choroideus ventriculi lateralis Glomus choroideum Pia mater spinalis Lig. denticulatum Septum intermedium
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
12
O B R A Z O V Á Č Á S T
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
13
Obr. 1: Mozek koně, aspectus ventralis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
14
Obr. 1: Mozek koně, aspectus ventralis.
A – Fixovaný preparát.
B – Tři oddíly mozku dle klinické terminologie.
1 – cerebrum
2 – truncus encephali
3 – cerebellum
C – Tři oddíly mozku dle embryonálního vývoje.
1 – prosencephalon
2 – mesencephalon
3 – rhombencephalon
D – Pět oddílů mozku dle embryonálního vývoje.
1 – telencephalon
2 – diencephalon
3 – mesencephalon
4 – metencephalon
5 – myelencephalon
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
15
Obr. 2
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
16
Obr. 2: Mozek koně, aspectus medialis.
A – Fixovaný preparát.
B – Tři oddíly mozku dle klinické terminologie.
1 – cerebrum
2 – truncus encephali
3 – cerebellum
C – Tři oddíly mozku dle embryonálního vývoje.
1 – prosencephalon
2 – mesencephalon
3 – rhombencephalon
D – Pět oddílů mozku dle embryonálního vývoje.
1 – telencephalon
2 – diencephalon
3 – mesencephalon
4 – metencephalon
5 – myelencephalon
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
17
Obr. 3
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
18
Obr. 3: Mozek koně, medulla oblongata, aspectus ventralis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – pons Varolli
2 – pyramis medullae oblongatae
3 – decussatio pyramidum
4 – corpus trapezoideum
5 – sulcus basilaris
V – n. trigeminus
VII – n. facialis
VIII – n. vestibulocochlearis
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
19
Obr. 4: Mozek koně, fossa rhomboidea, aspectus dorsalis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
20
Obr. 4: Mozek koně, fossa rhomboidea, aspectus dorsalis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – taenia ventriculi IV.
2 – sulcus medianus
3 – sulcus limitans
4 – pedunculus cerebellaris rostralis
5 – pedunculus cerebellaris medius
6 – pedunculus cerebellaris caudalis
7 – colliculus facialis
8 – eminentia medialis
9 – trigonum nervi hypoglossi
10 – trigonum nervi vagi
11 – fovea rostralis et locus coeruleus
12 – recessus lateralis ventriculi quarti
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
21
Obr. 5: Mozek koně, cerebellum, aspectus dorsalis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
22
Obr. 5: Mozek koně, cerebellum, aspectus dorsalis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – vermis cerebelli
2 – hemispherium cerebelli
3 – pedunculus cerebellaris medius
4 – pedunculus cerebellaris rostralis
5 – fissurae cerebelli
6 – folia cerebelli
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
23
Obr. 6: Mozek koně, cerebellum, aspectus dorsalis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
24
Obr. 6: Mozek koně, cerebellum, aspectus dorsalis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – fissura prima
2 – fissura prepyramidalis
3 – culmen
4 – declive
5 – folium vermis
6 – tuber vermis
7 – pyramis vermis
8 – lobulus quadrangularis
9 – lobulus ansiformis
10 – lobulus paramedianus
11 – paraflocculus
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
25
Obr. 7: Mozek koně, cerebellum, aspectus lateralis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
26
Obr. 7: Mozek koně, cerebellum, aspectus lateralis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – fissura prima
2 – fissura prepyramidalis
3 – lobus rostralis
3a – lobulus centralis
3b – culmen – pars rostralis
3c – culmen – pars caudalis
4 – lobus medius
4a – declive
4b – folium vermis
4c – tuber vermis
5 – lobus caudalis
5a – pyramis
5b – uvula
6 – lobulus quadrangularis
7 – lobulus ansiformis
8 – lobulus paramedianus
9 – paraflocculus
10 – flocculus
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
27
Obr. 8: Mozek koně, cerebellum, aspectus ventralis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
28
Obr. 8: Mozek koně, cerebellum, aspectus ventralis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – vallecula cerebelli
2 – fastigium
3 – fissura caudolateralis
4 – nodulus
5 – uvula
6 – lingula
7 – lobulus centralis
8 – hemispherium cerebelli
9 – pedunculus cerebellaris rostralis
10 – pedunculus cerebellaris caudalis (resectus)
11 – pedunculus cerebellaris medius
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
29
Obr. 9: Mozek koně, cerebellum, aspectus rostralis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
30
Obr. 9: Mozek koně, cerebellum, aspectus rostralis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – pedunculus cerebellaris rostralis
2 – pedunculus cerebellaris medius
3 – lobus rostralis
3a – culmen
3b – lobulus centralis
3c – lingula
4 – lobulus quadrangularis
5 – lobulus ansiformis
6 – paraflocculus
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
31
Obr. 10: Mozek koně, cerebellum, aspectus medialis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
32
Obr. 10: Mozek koně, cerebellum, aspectus medialis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – fissura prima
2 – fissura prepyramidalis
3 – fissura caudolateralis
4 – fastigium
5 – lobus rostralis
5a – lingula
5b – lobulus centralis
5c – culmen – pars rostralis
5d – culmen – pars caudalis
6 – lobus medius
6a – declive
6b – folium vermis
6c – tuber vermis
7 – lobus caudalis
7a – pyramis
7b – uvula
8 – nodulus
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
33
Obr. 11: Mozek skotu, rhombencephalon, aspectus medialis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
34
Obr. 11: Mozek skotu, rhombencephalon, aspectus medialis.
A – Nativní preparát.
B – Popis struktur.
1 – corpus medullare et laminae albae
2 – cortex cerebelli
3 – mesencephalon
4 – pons Varoli
5 – medulla oblongata
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
35
Obr. 12: Mozek ovce, transverzální řez v úrovni pons Varoli, aspectus caudalis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
36
Obr. 12: Mozek ovce, transverzální řez v úrovni pons Varoli, aspectus caudalis.
A – Nativní preparát.
B – Popis struktur.
1 – pons Varoli
2 – vermis cerebelli – lobus rostralis
3 – hemispherium cerebelli
4 – lobus occipitalis telencephali
5 – pedunculus cerebellaris medius
6 – colliculus caudalis
7 – ventriculus quartus
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
37
Obr. 13: Mozek koně, mesencephalon a jeho okolí, aspectus ventralis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – nervus opticus sinister et dexter, 2 – chiasma opticum,
3 – tractus opticus sinister et dexter, 4 – hypophysis,
5 – fossa intercruralis et substantia perforata caudalis,
6 – crus (pedunculus) cerebri, 7 – pons Varoli,
8 – lobus piriformis, 9 – nervus oculomotorius.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
38
Obr. 14: Mozek koně, truncus encephali, aspectus lateralis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – corpus striatum, 2 – sulcus thalamocaudatus et stria terminalis, 3 – thalamus,
4 – colliculus rostralis, 5 – colliculus caudalis, 6 – corpus geniculatum mediale,
7 – crus (pedunculus) cerebri, 8 – pedunculus cerebellaris rostralis, 9 – fossa rhomboidea,
10 – pedunculus cerebellaris medius, 11 – cerebellum et arbor vitae, 12 – medulla oblongata.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
39
Obr. 15: Mozek koně, mesencephalon, aspectus medialis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
40
Obr. 15: Mozek koně, mesencephalon, aspectus medialis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – colliculus rostralis
2 – colliculus caudalis
3 – aquaeductus mesencephali
4 – tegmentum mesencephali
5 – crus (pedunculus cerebri
6 – nervus oculomotorius
7 – velum medullare rostrale
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
41
Obr. 16: Mozek skotu, truncus encephali et cerebellum, aspectus dorsalis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
42
Obr. 16: Mozek skotu, truncus encephali et cerebellum, aspectus dorsalis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – medulla oblongata
2 – vermis cerebelli
3 – hemispherium cerebelli
4 – thalamus
5 – colliculus rostralis
6 – corpus geniculatum laterale
7 – brachium colliculi rostralis
8 – corpus geniculatum mediale
9 – brachium colliculi caudalis
10 – corpus pineale
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
43
Obr. 17: Mozek kozy, horizontální řez v úrovni aquaeductus mesencephali, aspectus dorsalis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
44
Obr. 17: Mozek kozy, horizontální řez v úrovni aquaeductus mesencephali, aspectus dorsalis.
A – Nativní preparát.
B – Popis struktur.
1 – corpus callosum
2 – septum pellucidum
3 – nucleus caudatus
4 – ventriculus quartus, aquaeductus mesencephali et ventriculus tertius
5 – thalamus
6 – hippocampus (cornu ammonis)
7 – lobus piriformis
8 – tegmentum mesencephali
9 – fornix
10 – hemispherium cerebelli
11 – vermis cerebelli
12 – medulla oblongata
13 – bulbus olfactorius
14 – fissura longitudinalis cerebri
15 – capsula externa
16 – capsula interna
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
45
Obr. 18: Mozek koně, transverzální řez v úrovni colliculus rostralis mesencephala.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
46
Obr. 18: Mozek koně, transverzální řez v úrovni colliculus rostralis mesencephala.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – sulcus splenialis
2 – sulcus marginalis
3 – sulcus suprasyvius caudalis
4 – sulcus obliquus
5 – sulcus ectosylvius caudalis
6 – sulcus rhinalis lateralis
7 – aqueductus mesencephali
8 – colliculus rostralis
9 – corpus pineale (epiphysis)
10 – ventriculus lateralis
11 – tegmentum mesencephali
12 – crus (pedunculus) cerebri
13 – sulcus hippocampi
14 – cornu Amonis
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
47
Obr. 19: Mozek koně, diencephalon, aspectus medialis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
48
Obr. 19: Mozek koně, diencephalon, aspectus medialis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – adhesio interthalamica
2 – ventriculus tertius
3 – corpus pineale
4 – corpus mamillare
5 – chiasma opticum
6 – nervu opticus
7 – tuber cinereum
8 – habenula et tuberculum habenulae
9 – foramen interventiculare (Monroi)
10 – commissura caudalis
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
49
Obr. 20: Mozek koně, ventriculus III. et IV., aspectus medialis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
50
Obr. 20: Mozek koně, ventriculus III. et IV., aspectus medialis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – adhesio interthalamica
2 – ventriculus tertius
3 – recessus suprapinealis
4 – recessus pinealis
5 – recessus opticus
6 – recessus infundibuli
7 – plexus choroideus ventriculi III.
8 – foramen interventiculare (Monroi)
9 – aquaeductus mesencephali
10 – ventriculus quartus
11 – recessus tecti
12 – canalis centralis
13 – plexus choroideus ventriculi IV.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
51
Obr. 21: Mozek kozy, transverzální řez v úrovni thalamu a hypofýzy, aspectus caudalis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
52
Obr. 21: Mozek kozy, transverzální řez v úrovni thalamu a hypofýzy, aspectus caudalis.
A – Nativní preparát.
B – Popis struktur.
1 – sulcus splenialis
2 – sulcus suprasylvius medius
3 – sulcus ectosylvius medius
4 – sulcus rhinalis lateralis
5 – sulcus hippocampi
6 – hypothalamus a ventriculus tertius
7 – corpus mamillare
8 – lobus piriformis
9 – cornu Amonis
10 – hypophysis
11 – thalamus
12 – adhesio interthalamica
13 – corpus callosum
14 – ventriculus lateralis
15 – crus (pedunculus) cerebri
16 – rete mirabile epidurale rostrale
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
53
Obr. 22: Mozek koně, rhinencephalon, aspectus ventralis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
54
Obr. 22: Mozek koně, rhinencephalon, aspectus ventralis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – pars basalis rhinencephali
2 – bulbus olfactorius
3 – pedunculus olfactorius
4 – tractus olfactorius lateralis
5 – tractus olfactorius medialis
6 – tuberculum olfactorium
7 – vallecula (fossa) lateralis cerebri s gyrus diagonalis
8 – lobus piriformis
9 – gyrus sagittalis
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
55
Obr. 23: Mozek koně, rhinencephalon, aspectus medialis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
56
Obr. 23: Mozek koně, rhinencephalon, aspectus medialis.
A – Fixovaný preparát s označením rhinencephala.
B – Popis struktur.
1 – bulbus olfactorius
2 – pedunculus olfactorius
3 – tractus alfactorius medialis et tuberculum olfactorium
4 – area subcallosa
5 – septum telencephali
6 – gyrus paraterminalis et diagonalis
7 – gyrus cinguli
8 – gyrus supracalosus
9 – fornix
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
57
Obr. 24: Mozek koně, horizontální řez v úrovni laterálních komor, aspectus dorsalis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
58
Obr. 24: Mozek koně, horizontální řez v úrovni laterálních komor, aspectus dorsalis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – corpus callosum
2 – ventriculus lateralis
3 – nucleus caudatus
4 – hippocampus, cornu Amonis
5 – plexus choroideus ventriculi lateralis
6 – lobus frontalis telencephali
7 – lobus temporalis telencephali
8 – lobus occipitalis telencephali
9 – vermis cerebelli
10 – hemispherium cerebelli
11 – medulla oblongata
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
59
Obr. 25: Mozek psa, telencephalon, aspectus dorsalis (A, B), aspectus ventralis (C, D).
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
60
Obr. 25: Mozek psa, telencephalon, aspectus dorsalis (A, B), aspectus ventralis (C, D).
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – lobus frontalis
2 – lobus parietalis
3 – lobus temporalis
4 – lobus occipitalis
C – Fixovaný preparát.
D – Popis struktur.
3 – lobus temporalis
4 – lobus occipitalis
5 – pars basalis rhinencephali
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
61
Obr. 26
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
62
Obr. 26: Mozek psa, aspectus lateralis (A, B), mozek koně, aspectus medialis (C, D).
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – lobus frontalis
2 – lobus parietalis
3 – lobus temporalis
4 – lobus occipitalis
5 – pars basalis rhinencephali
C – Fixovaný preparát.
D – Popis struktur.
1 – lobus frontalis
2 – lobus parietalis
4 – lobus occipitalis
5 – pars basalis rhinencephali
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
63
Obr. 27: Mozek psa, sulci et gyri
telencephali, aspectus dorsalis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
64
Obr. 27: Mozek psa, sulci et gyri telencephali, aspectus dorsalis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – sulcus cruciatus
2 – sulcus postcruciatus
3 – sulcus ansatus
4 – sulcus coronalis
5 – sulcus marginalis
6 – sulcus endomarginalis
7 – sulcus suprasylvius
8 – sulcus ectosylvius
9 – fissura longitudinalis cerebri
C – Popis struktur.
1 – gyrus precruciatus
2 – gyrus postcruciatus
3 – gyrus endomarginalis
4 – gyrus marginalis
5 – gyrus compositus caudalis
6 – gyrus ectomarginalis rostralis
7 – gyrus ectomarginalis medius
8 – gyrus ectomarginalis caudalis
9 – gyrus ectosylvius medius
10 – gyrus occipitalis
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
65
Obr.28
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
66
Obr. 28: Mozek psa, sulci et gyri telencephali, aspectus lateralis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – sulcus rhinalis lateralis
2 – fissura pseudosylvia
3 – sulcus ectosylvius
4 – sulcus suprasylvius
5 – sulcus presylvius
6 – sulcus cruciatus
7 – sulcus postcruciatus
8 – sulcus ansatus
9 – sulcus coronalis
10 – sulcus marginalis, 11 – sulcus ectomarginalis
C – Popis struktur.
1 – gyrus sylvius rostralis
2 – gyrus intersylvius
3 – gyrus sylvius caudalis
4 – gyrus compositus rostralis
5 – gyrus ectosylvius rostralis
6 – gyrus ectosylvius medius
7 – gyrus ectosylvius caudalis
8 – gyrus ectomarginalis rostralis
9 – gyrus ectomarginalis medius
10 – gyrus ectomarginalis caudalis
11 – gyrus proreus
12 – gyrus compositus caudalis
13 – gyrus precruciatus, 14 – gyrus postcruciatus
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
67
Obr. 29
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
68
Obr. 29: Mozek koně, sulci et gyri telencephali, aspectus medialis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – sulcus corporis callosi
2 – sulcus endosplenialis
3 – sulcus genualis
4 – sulcus splenialis
5 – sulcus suprasplenialis
6 – sulcus endomarginalis
7 – sulcus cruciatus
8 – sulcus ansatus
9 – sulcus rostralis internus
10 – sulcus rhinalis lateralis
C – Popis struktur.
1 – gyrus genualis
2 – gyrus cinguli
3 – gyrus supracallosus
4 – gyrus precruciatus
5 – gyrus postcruciatus
6 – gyrus splenialis
7 – gyrus endomarginalis
8 – gyrus marginalis
9 – gyrus occipitalis
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
69
Obr. 30: Medulla spinalis psa, aspectus dorsalis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
70
Obr. 30: Medulla spinalis psa, aspectus dorsalis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – pars cervicalis medullae spinalis
2 – pars thoracica medullae spinalis
3 – pars lumbalis medullae spinalis
4 – pars sacralis medullae spinalis et conus medullaris
5 – filum terminale et filum terminale durae matris
nC1 až nC8 - nervus cervicalis I. – VIII.
nTh1 až nTh13 – nervus thoracicus I. – XIII.
nL1 až nL7 – nervus lumbalis I. – VII.
nS1 až nS3 – nervus sacralis I. – III.
nCd1 až nCd7 – nervus caudalis I. – VII.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
71
Obr. 31: Medulla spinalis psa, pars cervicalis, aspectus dorsalis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
72
Obr. 31: Medulla spinalis psa, pars cervicalis, aspectus dorsalis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – cerebrum
2 – cerebellum
3 – medulla oblongata
4 – intumescentia cervicalis
5 – pars cervicalis nervi accessorii
nC1 až nC8 – nervus cervicalis I. – VIII.
nTh1 až nTh5 – nervus thoracicus I. – V.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
73
Obr. 32: Medulla spinalis psa, pars thoracica, lumbalis, sacralis et caudalis, aspectus dorsalis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
74
Obr. 32: Medulla spinalis psa, pars thoracica, lumbalis, sacralis et caudalis, aspectus dorsalis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – conus medullaris
2 – intumescentia lumbalis
3 – filum terminale et filum terminale durae matris
4 – nervi caudales I. – VII.
nTh5 až nTh13 – nervus thoracicus V. – XIII.
nL1 až nL7 – nervus lumbalis I. – VII.
nS1 až nS3 – nervus sacralis I. – III.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
75
Obr. 33: Mícha skotu, cauda equina, aspectus dorsalis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
76
Obr. 33: Mícha skotu, cauda equina, aspectus dorsalis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – filum terminale
2 – conus medullaris
3 – pars lumbalis medulae spinalis
4 – saccus durae matris spinalis
L6 – vertebra lumbalis VI.
S1 až S5 – vertebra sacralis I. – V.
Cd1 až Cd6 – vertebra caudalis I. – VI.
nL6 – nervus lumbalis VI.
nS1 až nS5 – nervus sacralis I. – V.
nCd1 až nCd5 – nervus caudalis I. – V.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
77
Obr. 34: Medulla spinalis koně, pars cervicalis, aspectus dorsalis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
78
Obr. 34: Medulla spinalis koně, pars cervicalis, aspectus dorsalis.
A – Nativní preparát.
B – Popis struktur.
1 – saccus durae matris spinalis
2 – sulcus medianus dorsalis
3 – sulcus lateralis dorsalis
4 – funiculus dorsalis
5 – ligamentum denticulatum
6 – fila radicularia dorsalia
7 – pars cervicalis n. accessorii
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
79
Obr. 35: Medulla spinalis koně, pars cervicalis, aspectus dorsalis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
80
Obr. 35: Medulla spinalis koně, pars cervicalis, aspectus dorsalis.
A – Nativní preparát.
B – Popis struktur.
1 – saccus durae matris spinalis
2 – sulcus medianus dorsalis
3 – sulcus lateralis dorsalis
4 – fasciculus cuneatus
5 – fasciculus gracilis
6 – funiculus lateralis
7 – fila radicularia dorsalia
8 – ligamentum denticulatum
9 – pars cervicalis n. accessorii
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
81
Obr. 36: Medulla spinalis koně, pars cervicalis, transverzální řez.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
82
Obr. 36: Medulla spinalis koně, pars cervicalis, transverzální řez.
A – Nativní preparát.
B – Popis struktur.
1 – sulcus medianus dorsalis et septum dorsale medianum
2 – sulcus lateralis dorsalis
3 – sulcus lateralis ventralis
4 – sulcus intermedius dorsalis
5 – fissura mediana ventralis
6 – cornu dorsale
7 – substantia intermedia lateralis
8 – cornu ventrale
9 – funiculus lateralis
10 – funiculus ventralis
11 – fasciculus gracilis
12 – fasciculus cuneatus
13 – substantia intermedia centralis et canalis centralis
14 – radix dorsalis et ganglion spinale
15 – radix ventralis
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
83
Obr. 37: Klenba lebky kozy, dura mater encephali, aspectus ventralis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
84
Obr. 37: Klenba lebky kozy, dura mater encephali, aspectus ventralis.
A – Nativní preparát.
B – Popis struktur.
1 – falx cerebri
2 – tentorium cerebelli membranaceum
3 – prostor pro hemispherium telencephali
4 – prostor pro vermis cerebelli
5 – prostor pro hemispherium cerebelli
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
85
Obr. 38: Tepny na bázi mozku skotu, aspectus dorsalis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
86
Obr. 38: Tepny na bázi mozku skotu, aspectus dorsalis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – arteria carotis cerebralis
2 – circulus arteriosus cerebri (Willisi)
3 – arteria cerebri rostralis
4 – arteria cerebri media
5 – arteria cerebri caudalis
6 – arteria cerebelli rostralis
7 – arteria basilaris
8 – arteria cerebelli caudalis
9 – arteria spinalis ventralis
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
87
Obr. 39: Mozek skotu, cévy mozku, aspectus dorsocaudalis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
88
Obr. 39: Mozek skotu, cévy mozku, aspectus dorsocaudalis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – confluens sinuum
2 – sinus sagittalis dorsalis
3 – sinus transversus
4 – sinus temporalis
5 – sinus sigmoideus
6 – rete mirabile epidurale caudale
7 – venae cerebri dorsales rostrales
8 – atlas
9 – os occipitale
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
89
Obr. 40: Mozek skotu, žíly a splavy, aspectus dorsalis.
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
90
Obr. 40: Mozek skotu, žíly a splavy, aspectus dorsalis.
A – Fixovaný preparát.
B – Popis struktur.
1 – sinus sagittalis dorsalis
2 – sinus transversus
3 – sinus temporalis
4 – venae cerebri dorsales rostrales
5 – venae cerebri dorsales medii
6 – venae cerebri dorsales caudales
7 – venae cerebelli dorsales
8 – confluens sinuum
Obrazový atlas neuroanatomie - CNS
91
SEZNAM POUŽITÉ LITERATURY:
I.C.V.G.A.N. (2012): NOMINA ANATOMICA VETERINARIA, Fith Edit., (2005), Editorial Committee Hannover, Columbia, Gent, Sapporo, 166 pp.
NAJBRT, R. (1982): Veterinární anatomie 2, SZN, Praha, 596 str.
NICKEL, R., SCHUMMER, A., SEIFERLE, E. (1975): Lehrbuch der Anatomie der Haustiere IV - Nervensystem, Endokrine Drusen, Sinnesorgane. Verlag Paul Parey, Berlin und Hamburg. 426 str.
KÖNIG, H. E., LIEBICH, H. G. (2002): Anatomie domácích savců 2. díl, H&H, Bratislava, 416 str.
SCHALLER, O., CONSTANTINESCU, G. M., HABEL, R. E., SACK W. O., SIMOENS, P., DE VOS, N. R. (2007): Illistrated Veterinary Anatomical Nomenclature - 2nd edition. Enke Verlag, Stuttgart. 614 str.
ŠTĚRBA, O. (1997): Systema nervosum - Nervová soustava, Repetitorium pro veterinární mediky, skriptum, VFU Brno, 61 str.
IVA 2018FVL/1110/02