+ All Categories
Home > Documents > Tumor Ovarium Revisi

Tumor Ovarium Revisi

Date post: 14-Apr-2018
Category:
Upload: daniel-suarez-parapat
View: 224 times
Download: 0 times
Share this document with a friend

of 56

Transcript
  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    1/56

    TUMOR OVARIUM

    BLOK REPRODUKSI

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    2/56

    TUMOR OVARIUM

    Tumor ovarium : neoplasma yg sering pd

    perempuan dapat benign ataumalignan.

    Insidens < dari Ca serviks &

    endometrium.

    80% tumor ovarium jinak & dideritaperempuan berusia antara 20 - 45 thn. T

    umor ovarium malignan wanita dgnrentang umur antara 40 - 65 thn.

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    3/56

    CLASSIFICATION OF OVARIAN NEOPLASMS BASED ON CELL OF ORIGIN

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    4/56

    SEROSAL/SURFACE EPITHELIUM TUMOR

    Noplasma ovarium yg paling sering, berasal

    dari epithelial permukaan ovarium atau

    derivatnya, diderita oleh usia reproduksi

    atau diluar usia tsb, secara histologis tddsatu tipe epithelium bergabung dgn stroma

    bervariasi & sifat biologisnya sangat

    tergantung tipe histologisnya

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    5/56

    KLASSIFIKASI

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    6/56

    KLASSIFIKASI contd

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    7/56

    1. SEROUS TUMOR

    Serous tumor (WHO): tumor ovarium dgn karakteristikpd bentuk sel yg berdiferensiasi baik akan menyerupai

    tuba fal lopi

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    8/56

    1. SEROUS TUMOR

    Biasanya kista yg dilapisi oleh selepithelial columnartinggi bersilia &berisi cairan serous yg jernih

    30% dari seluruh tumor ovarium:

    75% dari kasus tumor jinak atau borderline 25% dari kasus malignan

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    9/56

    A. SEROUS ADENOCARCINOMASerous adenocarc inoma(WHO) neoplasma epitel

    ovarium yg tdd sel dgntampilan bervariasi

    Tumor dgn diferensiasi baiksel mirip epithelium pd tuba

    fal lopi Tumor dgn diferensiasi jelek sel epitel anaplastik dgnatipia inti berat

    Makroskopis:

    Bervariasi tidak terdeteksisampai berukuran besar > 20cm

    Biasanya bilateral 2/3kasus

    Hanya 1/3 kasus stadium I

    Serous Adenocarcinoma

    2 nodul solid dlm kista

    multilokus

    Gambar diambil dari Lee KR, Tavassoli FA, Prat J, Dietel M, Gersell DJ, Karseladze

    AI, et al. The WHO Classification of Tumours; Pathology and Genetics of Tumours of

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    10/56

    .contd

    Makroskopis contd:

    Permukaan tumormassa padat iregular &kistik

    Tumor dgn diferensiasibaik padat & kistikdgn papi l laeyg lunakdiantara kista

    Borderline Papil laelebih lunak & terkumpul

    Tumor dgn diferensiasiburukpadat, rapuh,multinodular dgn

    nekrosis & hemorrhage

    Serous Adenocarcinoma

    2 nodul solid dlm kista

    multilokus

    Gambar diambil dari Lee KR, Tavassoli FA, Prat J, Dietel M, Gersell DJ, Karseladze

    AI, et al. The WHO Classification of Tumours; Pathology and Genetics of Tumours of

    S O S OC C O

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    11/56

    Histopatologi:

    Gambaran bervariasiglandular, papiler sampaipadat

    Kelenjar dgn lumen tipis

    atau iregular Dinding epitelial dpt

    bentuk papiler dgn selberlapis, atipia sel & tdptinfiltrasi stroma atau kapsul

    Psammomabody(+) dgnjumlah bervariasi

    Stroma hanya sedikit ataudesmoplastik

    A. SEROUS ADENOCARCINOMA contd

    Serous AdenocarcinomaPapil padat, dilapisi oleh sel dgn

    nukleus yg atipik. Rasio inti &

    sitoplasma yg meningkat

    Gambar diambil dari Lee KR, Tavassoli FA, Prat J, Dietel M, Gersell DJ, Karseladze AI, et al. TheWHO Classification of Tumours; Pathology and Genetics of Tumours of Breast and

    Female Genital organs. France: IARC Press: 2003

    A SEROUS ADENOCARCINOMA td

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    12/56

    Histopatologi contd:

    Imunohistokimia reaksi(+):

    Cytokeratin 7

    Epithelial membraneantigen

    CAM5.2 AE1/AE3

    leu M1

    CA 125 (pada 75% kasus).

    Imunohistokimia reaksi (-):

    Cytokeratin 20

    Calretinin & marker

    mesotheliallainnya

    A. SEROUS ADENOCARCINOMA contd

    Serous Adenocarcinomaberdiferensiasi burukAgregate papiler padat, nukleus

    yg bizzare tersebar, nucleoli

    merah ceriGambar diambil dari Lee KR, Tavassoli FA, Prat J, Dietel M, Gersell DJ, Karseladze AI, et al. The

    WHO Classification of Tumours; Pathology and Genetics of Tumours of Breast and

    Female Genital organs. France: IARC Press: 2003

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    13/56

    B. BENIGN SEROUS ADENOMA

    Benign Serous adenoma(WHO) tumor

    benign yg tdd epitelium mirip epithelium tubafallopi atau mirip dgn epithelium permukaanovarium

    16% dari semua neoplasma ovarium

    Umumnya usia 40-60 thn tp dpt juga < 20 thnatau > 80 thn

    Biasanya bilateral, terutama pd usia tua

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    14/56

    .contd

    Makroskopis: Ukuran bervariasi 1-10 cm,

    tp dpt 30 cm Permukaan luarlicin

    Bagian dlm papiler dilapisiepitelium bentuk cuboidalatau squamous atauepitelium columnar yg miriptuba fallopi

    Isi kistacairan encer,sangat jarang keruh atau

    berdarah Adenof ibroma kista ygpadat & pemukaan spongydgn kista kecil berisi cairantak berwarna

    Cystadenof ibromaba ian adat & kistik

    Benign Serous

    Cystadenoma

    kista multilokus dgn

    dinding kista yg licinGambar diambil dari Lee KR, Tavassoli FA, Prat J, Dietel M, Gersell DJ, KarseladzeAI, et al. The WHO Classification of Tumours; Pathology and Genetics of Tumours of

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    15/56

    .contd

    Histopatologi:Papillary serous

    cystadenofibroma dgnstromal papillae & pelapis

    epitelium kolumnar

    Epithelium mirip dgnepitelium tuba fal lop idgn

    ci l l ia& kadang2 tanpa

    cilia. Terkadang kista

    dilapisi sel squamous

    Gambar diambil dari Cotran RS, Kumar V,

    Collins T. Robbins Pathologic Basis of

    Disease. Seventh ed. W. B. Saunders

    Company. 2005

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    16/56

    2. MUCINOUS TUMORMucinous tumor (WHO): tumor ovarium dgn sebagian

    atau seluruh sel epithelial mengandung mucinintrasitoplasma

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    17/56

    2. MUCINOUS TUMOR

    Biasanya kista yg dilapisi oleh epithelium mirip

    endocervix, gastr ic pylorusatau usus.Kadang tdpt sel goblet.

    20% dari seluruh tumor ovarium:

    80% dari kasus tumor jinak atau borderline

    15% dari kasus malignan

    Rentang usia penderita antara 15-50 thn

    Mucinous tumorlebih jarang bilateral jika dibandingkan

    serous tumor

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    18/56

    .ADENOCARCINOMA

    Mucinous adenocarc inoma(WHO): tumor epithelialovarium malignan yg pd daerahberdiferensiasi baik mirip

    epithelium endocervix atauintestinal

    Makroskopis: Ukuran besar

    Unilateral

    Permukaan halus dgn massakistik unilokular atau

    Mucinous

    Adenocarcinoma

    Kista yg multilokus dgn bagian

    padat lebih dominan & kista

    berukuran kecil

    Gambar diambil dari Lee KR, Tavassoli FA, Prat J, Dietel M, Gersell DJ, Karseladze AI, et

    al. The WHO Classification of Tumours; Pathology and Genetics of Tumours of

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    19/56

    .Contd

    Histopatologi:

    Masa padat & invasi stroma ygjelas

    Jika infiltrasi stroma tak jelas tapitdpt kompleks daerah papileratau kelenjar back-to-back dgnsel malignan dgn stroma sedikitatau tidak ada telah terjadiinvasi stroma

    Tdpt anaplasia sel & infiltrasi ygluas

    Prognosis berdasarkan kriteriaklinis hanya stadium I ygpunya prognosis baik

    Gradingbukan faktor penentuprognosi pasien atau indekskeberhasilan terapi

    Mucinous

    Adenocarcinoma

    Kelenjar yg proliferatif, dilapisi

    sel dgn nukleus sangat atipik

    & mucin intracytoplasmic

    Gambar diambil dari Lee KR, Tavassoli FA, Prat J, Dietel M, Gersell DJ, Karseladze AI, et

    al. The WHO Classification of Tumours; Pathology and Genetics of Tumours of

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    20/56

    .ADENOMA

    Benign Mucinousadenoma(WHO): tumorovarium dgn epiteliummirip endocervixatau

    epitelium gastrointestinal

    Makroskopis:

    Ukuran besar, unilateral

    Kista multilokular atauunilokular dgn cairan

    encer atau mukoid yg

    Mucinous Adenomakista multipel dgn septa

    rapuh & mucin berkilat

    diantara kista.

    Gambar diambil dari Cotran RS, Kumar V, Collins T. Robbins Pathologic Basis of

    Disease. Seventh ed. W. B. Saunders Company. 2005.

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    21/56

    .Contd

    Histopatologi:

    Tdd cystadenoma,cystafibroma &adenofibroma

    Masing2 dibentuk kelenjar& kista dgn epiteliumco lumnar muc inous

    Cellular strat i f icat ionminimal, nukleus di bagianbasal dgn hanya sedikitatipia

    Epithelium miripepithelium pelapisendocerv ix

    Mucinous Adenoma

    Pelapis epitelium

    kolumnar

    Gambar diambil dari Cotran RS, Kumar V, Collins T. Robbins Pathologic

    Basis of Disease. Seventh ed. W. B. Saunders Company. 2005.

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    22/56

    3. ENDOMETRIOID TUMOR

    Endometrioid tumor (WHO): adalah tumor ovariumyg jinak, low malignantpotentialatau malignan yg mirip

    dgn bebagai tumor endometrioid dari corpus uteri(epithelial &/atau stroma)

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    23/56

    3. ENDOMETRIOID TUMOR

    20% dari semua kanker ovarium:

    Sebagian besar endometrioid karsinoma

    Sebagian kecil yg lebih jarang benign biasanyacystadenoma

    Dibedakan drserous & mucinous tumor tdpt kelenjartubular mirip dgn endometrium yg benign ataumalignan

    15-30% endometrioid ca biasanya bersamaan dgnendometrial ca

    15% kasus bersamaan dgn endometriosis

    Asal endometrioid tumor

    OM & endometriosis

    A ENDOMETRIOID ADECARCINOMA

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    24/56

    A. ENDOMETRIOID ADECARCINOMAEndometr io id adenocarc inoma(WHO): tumor ovarium dgn epiteliummirip endometr ia lcarc inomacorpusuteri10-20% dari seluruh ovarian ca &penderita perempuan usia 50-an &60-an

    Endometrioid ca asimptomatik

    massa di pelvis w/o nyeri & gejalasekunder krn hormon steroid yg diprod. Stroma ovarium

    Makroskopis:

    Diameter 10-20 cm

    biasanya padat, lunak, rapuh ataukistik dgn massa yg menonjol kelumen

    Hemorrhagic& nekrosis (+)

    Endometrioid

    Adenoca.

    Tumor punya struktur padat

    & kistik.

    Gambar diambil dari Lee KR, Tavassoli FA, Prat J, Dietel M, Gersell

    DJ, Karseladze AI, et al. The WHO Classification of Tumours;

    Pathology and Genetics of Tumours of Breast and Female Genital

    or ans. France: IARC Press: 2003

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    25/56

    A. ENDOMETRIOID ADECARCINOMA Contd

    Histopatologi:

    Sangat mirip dgn selendometrial ca uterus

    Tumor diferensiasi baik

    kelenjar bentuk bulat, ovalatau tubular dgn stratified nonmucin-containing epithelium

    30-50% kasus Diferensiasisquamous

    Kelenjar mirip rosette (polamicroglandular) miripgranulosacell tumordewasatp pd microglandintraluminal

    mucin (+)

    Endometr io id adenocadiferensiasi baik di kanan

    & endometriotic cystdi kiri

    Gambar diambil dari Lee KR, Tavassoli FA, Prat J, Dietel M, Gersell DJ,

    Karseladze AI, et al. The WHO Classification of Tumours; Pathology andGenetics of Tumours of Breast and Female Genital organs. France: IARC

    Press: 2003

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    26/56

    .ADENOMAEndometr io id adenocarc inoma(WHO):

    tumor ovarium dgn histologis kelenjar yg

    benign atau kista dgn selendometrialberdiferensiasi baik

    Usia pasien usia reproduksi

    Lokasi unilateral --> jarang bilateral

    Gejala klinis khas untuk endometrioid tumor(-) ditemukan secara insidental

    B BENIGN ENDOMETRIOID ADENOMA Contd

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    27/56

    B. BENIGN ENDOMETRIOID ADENOMA ContdEndometr io i

    d adenoma

    A. Kelenjarberdiferensiasibaik, jinak ataukista dgnepithelium

    miripendometriumw/odiferensiasisquamous.

    Kadang miripvilli.

    B. Varianadenofibromatous stromafibromatous

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    28/56

    4. CLEAR CELL TUMOR

    Clear cell tumor (WHO): tumor ovarium yg benign,borderline atau malignan dgn komponen epitelial yg

    utama adalah clear cell& hobnail celltapi sering jugamengandung tipe sel lain tetapi jarang mendominasi

    4 CLEAR CELL TUMOR

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    29/56

    4. CLEAR CELL TUMOR

    Histopatologi:

    Terutama disusun oleh epithelium atau dapatmengandung komponen fibromatous yg menonjol

    Epithelium dapat satu atau lebih tipe sel Tipe

    sel paling umum adalah c lear cel l& hobnail cell Tipe sel lainnyacuboida l, squamous, oxyphi l i c

    & sangat jarang sign et-r ing cel l

    Sebagian besarclear cell tumoradalah Ca dgn latarbelakang adenofibromatous

    Clear cell tumorbenign & borderlinesangat jarang

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    30/56

    .ADENOCARCINOMA

    Clear cel l adenocarcinoma (WHO): tumor

    ovarium malignan dibentuk oleh c lear cellygmengandung glikogen & terkadang tipe sellainnya

    5% dari seluruh neoplasma malignan primerovarium

    Usia rata-rata penderita 57 tahun

    Klinissurface epithelial cancerdgn hubungan

    paling erat dgn endometriosis ovarium & pelvis

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    31/56

    .contd

    Makroskopis:

    Diameter rata-rata 15 cm

    Tumorpadat tapi dptdijumpai kista unilokular

    berdinding tebal dgnnodul multipel warnakuning yg menonjol kelumen ataukistamultilokus dgn cairanencer atau mucinous

    Tumor berhub. dgnendometriosis berisicairan warnakecoklatan

    Clear Cell adenocadiantara kista endometriotic.

    Tumor padat dgn kista

    berwarna coklat

    Gambar diambil dari Lee KR, Tavassoli FA, Prat J, Dietel M, Gersell DJ,Karseladze AI, et al. The WHO Classification of Tumours; Pathology and

    Genetics of Tumours of Breast and Female Genital organs. France: IARC

    A CLEAR CELL ADENOCARCINOMA contd

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    32/56

    A. CLEAR CELL ADENOCARCINOMA cont d

    Histologis:

    Pola tubu locyst ic, papiler&padat yg berdiri sendiri ataubercampur

    Pola paling umum

    papiler & tubulocystic Tumor padat dibentuk oleh

    lembaran sel polihedral dgnsitoplasma >>, dgn stroma

    halus atau alami hyalinisasi Tubulocystictubulus dgnukuran bervariasi & kista dgnepitelium kuboidal atausquamous & kadang2

    hobnail cell

    Clear Cell adenoca

    dibentuk oleh sel poligonal dgnsitoplasma >> yg jernih tapi sbgn

    eosinofilik. Nukleus bulat, nuclear

    membrane ireguler, nukleoli &

    kromatin yg abnormalGambar diambil dari Lee KR, Tavassoli FA, Prat J, Dietel M, Gersell DJ, Karseladze

    AI, et al. The WHO Classification of Tumours; Pathology and Genetics of Tumours of

    Breast and Female Genital organs. France: IARC Press: 2003

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    33/56

    5. TRANSITIONAL CELL

    TUMORTransitional cell tumor (WHO): tumor ovarium

    dibentuk oleh elemen epithelium yang secara histologimenyerupai urothelium dan neoplasmanya

    5 TRANSITIONAL CELL TUMOR

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    34/56

    5.TRANSITIONAL CELL TUMOR

    1-2% dari seluruh tumor ovarium

    Pembagian berdasarkan histopatologisnya:

    Benign brenner tumor

    terdapat stroma ygmenonjol disertai sarang2 sel transitional.

    Bordeline & malignant brenner tumor tdptkomponen benign brenner tumor yg berhub. Dgntransitional epithelium yang proliferatif, bervariasiatipik tapi tidak invasif& terdapat invasi stromapada malignant brenner tumor.

    Transi t ional cell carcinoma sel transitionalmalignan tidak berhubungan dgn komponen benign

    atau borderline.

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    35/56

    .ADENOCARCINOMA

    Transit ional cel l carcinoma(WHO): tumor ovarium

    dibentuk oleh komponenepitelium yg mirip malignanurotelial neoplasma & tidakpunya komponen benignatau borderline Brenner

    tumor

    6% dari ovarian carcinoma

    Mayoritas penderita berusia50-70 tahun

    Saat didx kasus telah

    menyebar di luar ovarium

    Trans i t ional cel l adenocaDominan dibentuk oleh

    kista dgn penonjolan papiler

    intrakistaGambar diambil dari Lee KR, Tavassoli FA, Prat J, Dietel M, Gersell DJ, Karseladze AI,

    et al. The WHO Classification of Tumours; Pathology and Genetics of Tumours of

    Breast and Female Genital organs. France: IARC Press: 2003

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    36/56

    .Contd

    Histopatologi:

    Epitelium miripuroepithelium & komponenbrennertumor yg benignataupun borderline (-)

    Tipe papiler papiler dgn

    multilayer transitionalepithelium & batas lumen ygmulus

    Jarang dijumpai stromalkalsifikasiImunohistokimia berbeda

    dgn urothelial ca urinari

    uroplakin, thrombomodulin &cytokeratin 13 & 20 reaksinegatif

    CA 125 & cytokeratin 7

    Trans i t ional cel l adenocaPola papiler dgn batas

    permukaan lumen yg halus

    Gambar diambil dari Lee KR, Tavassoli FA, Prat J, Dietel M, Gersell DJ, Karseladze AI,et al. The WHO Classification of Tumours; Pathology and Genetics of Tumours of

    Breast and Female Genital organs. France: IARC Press: 2003

    B BENIGN BRENNER TUMOR

  • 7/29/2019 Tumor Ovarium Revisi

    37/56

    B. BENIGN BRENNER TUMOR

    Benign brenner tumo r(WHO): ovarian transitionalcell tumor yg dibentuk olehsel urothel ial- l ikeyg mature& tersusun padat atau

    kumpulan kista sirkumskriptadlm stroma yg fibromatous

    4-5% dari benign epithelialtumor

    Makroskopis:


Recommended