Vydala Revitalizace KUKS o.p.s. v roce 2011. Publikace je spolufi nancovánaz prost!edk" Evropského fondu pro regionální rozvoj v rámci Opera#ního programu p!eshrani#ní spolupráce $eská republika – Polská republika 2007–2013 a ze státního rozpo#tu prost!ednictvím Euroregionu Glacensis.

Pod%kování za laskavé zap"j#ení fotografi í: Ladislav $ermák, Zden%k $ermák, Vít $íhal, Ji!í Du&ek, Jaroslav Janou&ek, Václav Karabec, Milo& Kop!iva, Filip Ko&'ál, Robert Kuliczkowski, Miroslav Podhrázsk(, Mirek Va&ata, Stanislaw Wilk, Lud%k Wünsch, Boii o. s., DOT, Fort K!elov, Gmina Bardo, Grund Resort Golf and Ski, IC Krava!e, IC Litomy&l, IC Poli#ka, Královéhradeck( kraj, PMM, Podziemne Miasto Osówka Spó)ka z o.o, Muzeum Gross-Rosen, Muzeum !emesel Letohrad, OROT, Statutární m%sto Liberec, Stowarzyszenie Na Rzecz Zabytków Fortyfi kacji Pro Fortalicium, SZM, Twierdza Srebrna Góra, UMWD, Urz*d Miasta K+dzierzyn-Ko,le, Województwo -l*skie. Grafi cká úprava: Barbora Solperová

Wydawca: Revitalizace KUKS o.p.s. Rok wydania: 2011.Wydawnictwo wspó!fi nansowane jest ze "rodków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Wspó!pracy Transgranicznej Republika Czeska – Rzeczpospolita Polska 2007–2013 oraz bud#etu pa$stwa za po"rednictwem Euroregionu Glacensis.

Podzi%kowania za uprzejme wypo#yczenie zdj%&: Ladislav 'ermák, Zden(k 'ermák, Vít 'íhal, Ji)í Du*ek, Jaroslav Janou*ek, Václav Karabec, Milo* Kop)iva, Filip Ko*+ál, Robert Kuliczkowski, Miroslav Podhrázsk,, Mirek Va*ata, Stanislaw Wilk, Lud(k Wünsch, Boii o. s., DOT, Fort K)elov, Gmina Bardo, Grund Resort Golf and Ski, IC Krava)e, IC Litomy*l, IC Poli-ka, Královéhradeck, kraj, PMM, Podziemne Miasto Osówka Spó!ka z o.o, Muzeum Gross-Rosen, Muzeum )emesel Letohrad, OROT, Statutární m(sto Liberec, Stowarzyszenie Na Rzecz Zabytków Fortyfi kacji Pro Fortalicium, SZM, Twierdza Srebrna Góra, UMWD, Urz.d Miasta K%dzierzyn-Ko/le, Województwo 0l.skie.Opracowanie grafi czne: Barbora Solperová

Zbran!, bunkry a pevnosti na pomezíBro!, bunkry i twierdze na pograniczu

Niemiecka Pozycja Górno"l#ska N!mecké opevn!nív Horním Slezsku

34

Radiostacja Gliwice Radiostanice v Hlivicích

35

P!chotní srub MO – S5 Na trati, BohumínSchron przeciw-piechotny MO – S5 Na Trati, Bohumín

24

Miasto Byczyna M!sto Byczyna

32

Gród w ByczynieHrad v Byczyn!

26

Wie$a Piastowska i mury miejskie, Opole Piastovská v!" a hradby, Opole

33

Muzeum czynu powsta!czego Muzeum povstalc#

29

Twierdza NysaPevnost Nisa

27

Muzeum Je!ców Wojennych Muzeum vojensk$ch zajatc#

30

Opevn!ní u Opavy--MilostovicFortyfi kacje ko%o Opavy--Milostovic

25

Twierdza Ko&le Pevnost Ko"le

31

Obszar Warowny 'l#sk Polské opevn!ní v Horním Slezsku

36

Podzemní m!sto OsówkaPodziemne miasto Osówka

39

Twierdza Srebrna Góra Pevnost St%íbrná Hora

38

Twierdza K%odzko Pevnost Kladsko

37

Miasto Paczków M!sto Paczkow

28

Zamek Chojnik Hrad Chojnik

43

Skansen Uzbrojenia Wojska Polskiego Skanzen v$zbroje polské armády

41

Sztolnie w Kowarach &toly v Kowarech

42

Muzeum Gross-Rosen, Rogo&nica Muzeum Gross-Rosen,Rogo'nica

40

Projekt byl spolufinancován z prost!edk" ERDF prost!ednictvím Euroregionu Glacensis

www.revitalizacekuks.cz

Sv!dectví válek nap"í# stoletími najdeme v$ude kolem.Ob"í památníky bitev i malé pomní#ky rozeseté na boji$tích. Hradby, palisády, p"íkopy, bunkry a pevnosti, labyrinty podzemních chodeb a $tol pro v%robu tajn%ch zbraní a munice. Co mají spole#ného? D&kladn! projektované zdi, které vymezovaly prostor mezi tam a tady. Místo pro úkryt, obranu a bezpe#í p"ed vn!j$ím nep"ítelem v #ase ohro'ení, ale také v!zení pro ty, kter%m bylo brán!no odejít.

Nav$tivte místa v pomezí (eska a Polska, kde d"íve "in#ely zbran!, a p"ekro#te spolu s námi ji' zaniklé hranice. V této publikaci vám nabízíme putování za zbran!mi, které u' neni#í.

Na ka!dym kroku mo!na znale"# $wiadectwa wojen prowadzonych w minionych wiekach. To ogromne pomniki bitew, jak równie! ma%e mogi%y rozsiane na dawnych polach bitewnych. Mury, palisady, fosy, bunkry i twierdze, labirynty podziemnych korytarzy i sztolni do produkcji tajnej broni i amunicji. Co je %&czy? Dok%adnie zaprojektowane mury, które stanowi%y granic' mi'dzy tam i tu. Miejsce zapewniaj&ce schronienie, bezpiecze(stwo i ochron' przed zewn'trznym wrogiem w czasie zagro!enia, ale te! wi'zienie dla tych, którym nie wolno by%o odej$#.

Zapraszamy do tych miejsc na pograniczu Czech i Polski, w których dawniej s%ycha# by%o d"wi'k broni, przekroczmy wspólnie nieistniej&ce ju! granice. W niniejszym wydawnictwie prezentujemy w'drówki $ladami broni, która nie niesie ju! zniszczenia.

1

2

4

8

69

5

11 14

3226

32728 29

37

33

31

30

40

38

39

42

35

41

16 17

3634

19

23

18

43

25

22

10

15

13

12

21

20

24

7

Liberecké podzemíLibereckie podziemia

18

Keltsk% archeo-park NasavrkyArcheopark celtycki Nasavrky

13

Muzeum obrn!né techniky Smr'ovkaMuzeum Sprz'tu Pancernego Smr)ovka

16

D!lost"elecká tvrz StachelbergTwierdza artyleryjska Stachelberg

4

M!sto Poli#kaMiasto Poli*ka

12

B!lovesk% pevnostní skanzenSkansenumocnie( w B+lovsi

3

Pevnostní systém Dobro$ovSystem fortyfi kacji Dobro,ov

6

Památník generálaGablenceMiejsce pami'ci genera%a Gablenca

8

M!sto Hradec KrálovéMiasto Hradec Králové

7

Pevnost JosefovTwierdza Josefov

1

D!lost"elecká tvrz BoudaTwierdza arty-leryjska Bouda

11

D!lost"elecká tvrz SkutinaTwierdza artyleryjska Skutina

9

Památník bitvy 1866Miejsce pami'ci bitwy 1866

2

D!lost"elecká tvrz Hani#kaTwierdza artyleryjska Hani*ka

5

Vojenské muzeum KrálíkyMuzeum Wojskowo$ci Králíky

10

D!lost"elecká tvrz H&rkaTwierdza arty-leryjska & H-rka

14

P!chotní srub K – S 14 U cihelnySchron przeciwpie-chotny K – S 14 U cihelny

15

Opevn!ní v Jizersk%ch horáchFortyfi kacje w Górach Izerskich

17

M!sto OlomoucMiasto O%omuniec

19

Fort XVII K"elovu OlomouceFort XVII K.elov k. O%omu(ca

20

Památník II. sv!t. války, Hrabyn! (SZM)Miejsce pami'ci II. wojny $wiatowej, Hrabyn+ (SZM)

22

Opevn!ní u Starého M!staFortyfi kacje k. Starego M+sta

21

Areál #s. opevn!ní Hlu#ín-Darkovi#ky (SZM)Zespó% fortyfi kacji czechos%owackich Hlu*ín-Darkovi*ky (SZM)

23

Pevnostní m!sto s unikátním labyrintem obrann"ch podzemních chodeb. Miasto forteczne z unikatowym labiryntem obronnych podziemnych korytarzy.

Tel.: +420 491 812 731 E-mail: pevnost.josefov-zajezdy@seznam.czGPS: N 50.337737, E 15.924575

www.pevnostjosefov.cz

Doporu!ujeme

X Nau!ná stezka Po stopách války 1866www.1866.cz/Stezky/skalice/uvodni.php

X Barokní areál Kuks – barokní komplex s unikátní socha"skou v#zdobouwww.kuks.cz

X Golf Resort Nová Amerikawww.novagolf.cz

X Labská stezka – mezinárodní cyklostezka podél "eky www.labskastezka.cz

X $elezni!ní muzeum V#topna, Jarom%"www.spolecnost-zeleznicni.cz

X V#lety parníkem po Labiwww.paroplavba.wz.cz

Polecamy

X !cie"ka edukacyjna !ladami wojny 1866www.1866.cz/Stezky/skalice/uvodni.php

X Zespó# barokowy Kuks – zespó# barokowy z unikatowymi rze$bamiwww.kuks.cz

X Golf Resort Nová Amerikawww.novagolf.cz

X Szlak %abski – mi&dzynarodowa 'cie"ka rowerowa wzd#u" rzekiwww.labskastezka.cz

X Muzeum Kolejnictwa V(topna, Jarom)*www.spolecnost-zeleznicni.cz

X Wycieczki parostatkiem po %abiewww.paroplavba.wz.cz

Pevnost Josefov Twierdza Josefov

Tel.: +420 731 886 069 E-mail: museum@brezinka.czGPS: N 50.421676, E 16.1900428

www.brezinka.cz

Doporu!ujeme

X Zámek Náchodwww.zameknachod.cz

X Nau!ná stezka Po stopách války 1866www.1866.cz/Stezky/nachod/uvodni.php

X Regionální muzeum v Náchod% rmn.wz.cz

X Muzeum Bo&eny N%mcovéwww.bozenanemcova.cz

X Adr'pa'sko-teplické skálywww.adrspach.cz/skaly

X Peklo, ka(on "eky Metuje – cyklostezky, p%'í turistikawww.peklo-nemecek.cz

X Lázn% Kudowa-Zdrójwww.kudowa.pl

Polecamy

X Zamek Náchodwww.zameknachod.cz

X !cie"ka edukacyjna !ladami wojny 1866www.1866.cz/Stezky/nachod/uvodni.php

X Muzeum Regionalne w Nachodziermn.wz.cz

X Muzeum Bo+eny N)mcovejwww.bozenanemcova.cz

X Ska#y Adr,pa,sko-Teplickiewww.adrspach.cz/skaly

X Peklo, kanion rzeki Metuje – 'cie"ki rowerowe, turystyka pieszawww.peklo-nemecek.cz

X Uzdrowisko Kudowa-Zdrójwww.kudowa.pl

Památník bitvy 1866Miejsce pami!ci bitwy 1866 Moderní muzeum nejv!t#í bitvy prusko-rakouské války a rozhledna s v"hledem na boji#t! a m!sto Hradec Králové. Nowoczesne muzeum najwi!kszej bitwy z czasów wojny prusko-austriackiej oraz wie"a widokowa z widokiem na pole bitwy i miasto Hradec Králové.

Tel.: +420 495 447 058 E-mail: chlum@muzeumhk.czGPS: N 50.278672, E 15.739932

www.chlum1866.cz

Doporu!ujeme

X Nau!ná stezka Centrální boji't% Chlumwww.chlum1866.cz

X Nau!ná stezka Les Svíb – procházka místem tuh#ch boj) www.chlum1866.cz

X Archeopark V'estarywww.zivaarcheologie.cz/vsestary.html

X Zámek Hrádek u Nechanicwww.hradekunechanic.cz

X Rodn# d)m Václava Hanky, Ho"in%veswww.horineves.cz

X Lanové a zábavní centrum St"íbrn# rybníkwww.lanovyparkhradec.cz

Polecamy

X !cie"ka edukacyjna Centralne Pole Bitwy pod Sadow- www.chlum1866.cz

X !cie"ka edukacyjna Las Svíb – spacer po miejscach zaciek#ych walkwww.chlum1866.cz

X Archeopark V,estary www.zivaarcheologie.cz/vsestary.html

X Pa#ac Hrádek u Nechanicwww.hradekunechanic.cz

X Dom rodzinny Václava Hanki, Ho*in)veswww.horineves.cz

X Centrum linowe i centrum rozrywki St*íbrn( rybníkwww.lanovyparkhradec.cz

Unikátní soubor zrekonstruova-n"ch objekt$ %eskoslovenského opevn!ní z let 1935–38. Unikatowy zespó# zrekonstruowa-nych umocnie$ czechos#owackich z lat 1935–38.

B!lovesk" pevnostní skanzenSkansen umocnie$ w B%lovsi

Jedna z nejv!t#ích p&edvále%n"ch %esko-slovensk"ch pevností. Posádku m!lo tvo-&it p&es 400 mu'$. Jedna z najwi!kszych przedwojennych twie-rdzy czechos#owackich. Za#oga mia#a liczy& ponad 400 m!"czyzn.

D!lost&elecká tvrz Hani%kaTwierdza artyleryjskaHani'ka

Tel.: +420 491 616 998 E-mail: tvrzhanicka@seznam.czGPS: N 50.19678, E 16.50892

www.hanicka.cz

Doporu!ujeme

X Muzeum lokálky, Rokytnice v Orlick#ch horáchwww.lzkclub.estranky.cz

X Neratov, poutní místowww.neratov.cz/poutni-misto

X Sportovní areál a akvapark, $amberkwww.autocamping.cz

X Lanov# park, *í!ky v Orlick#ch horáchwww.lanovyparkricky.cz

X Po h"ebenech Orlick#ch hor – cykloturistikawww.orlickehory-cz.info

X Muzeum "emesel, Letohrad www.muzeumremesel.cz

Polecamy

X Muzeum Linii Kolejowej, Rokytnice v Orlick(ch horáchwww.lzkclub.estranky.cz

X Neratov, miejsce pielgrzymkowewww.neratov.cz/poutni-misto

X O'rodek sportu i aquapark, .amberkwww.autocamping.cz

X Park linowy, /í0ky v Orlick(ch horáchwww.lanovyparkricky.cz

X Po grzbietach Gór Orlickich – turystyka rowerowawww.orlickehory-cz.info

X Muzeum Rzemios#, Letohradwww.muzeumremesel.cz

Nejv!t#í d!lost&elecká tvrz budovaná v p&edvá-le%ném (eskoslovensku na úpatí Krkono#. Dnes muzeum. Najwi!ksza twierdza artyleryjska budowana w przedwojennej Czecho-s#owacji u podnó"a Kar-konoszy. Dzi( muzeum.

Tel.: +420 731 629 531 E-mail: stachelberg@post.czGPS: N 50.630531, E 15.911964

www.stachelberg.cz

Doporu!ujeme

X Nau!ná stezka Opevn%né Trutnovskowww.stachelberg.cz/naucna-stezka

X Relaxpark Pec pod Sn%&kou – letní bobová dráhawww.relaxpark.cz

X Skiareál Prkenn# D)l, $aclé"www.skizacler.com

X Hv%zdárna v Úpiciwww.obsupice.cz

X Golfové h"i't% Mladé Bukywww.mladebuky.com

X Paintballové h"i't%, Lubawkaspeedball.net.pl

Polecamy

X !cie"ka edukacyjna Fortyfi kacje Ziemi Trutnovskiejwww.stachelberg.cz/naucna-stezka

X Relaxpark Pec pod Sn)+kou – letni tor saneczkowywww.relaxpark.cz

X O'rodek Sportów Zimowych Prkenn( D1l, .aclé*www.skizacler.com

X Obserwatorium Astronomiczne w Úpicywww.obsupice.cz

X Pole golfowe Mladé Bukywww.mladebuky.com

X Boisko do paintballa, Lubawkaspeedball.net.pl

D!lost&elecká tvrz StachelbergTwierdza artyleryjska Stachelberg

Tel.: +420 491 426 047 E-mail: pevnost.dobrosov@seznam.czGPS: N 50.402541, E 16.202452

www.pevnost-dobrosov.kvalitne.cz

M!sto Hradec KrálovéMiasto Hradec Králové

Památník generála GablenceMiejsce pami!ci genera#a Gablenca

D!lost&elecká tvrz SkutinaTwierdza artyleryjska Skutina

B"valé pevnostní m!sto na soutoku Labe a Orlice. Díky moderní architektu&e naz"vané Salon republiky. Dawne miasto forteczne u zbiegu )aby i Orlicy.Dzi!ki nowoczesnej architekturze nazywane Salonem Republiki. www.hradecko.euTel.: +420 495 534 482 E-mail: icko@ic-hk.czGPS: N 50.20914, E 15.83212

Památník bitvy u Trutnova (1866) a zárove) ojedin!lá rozhledna s v"hledem na h&ebeny Krkono# a m!sto Trutnov. Miejsce pami!ci bitwy pod Trutnovem (1866) a jednocze(nie wyj*tkowa wie"a widokowa, z której roztaczaj* si! widoki na szczyty Karkonoszy i miasto Trutnov. www.trutnov.czTel.: +420 499 818 245 E-mail: vesely@trutnov.czGPS: N 50.555901, E 15.906044

Citliv! rekonstruovan" pevnostní objekt %eskoslovenského opevn!ní z let 1935–1938 v Orlick"ch Horách. Z wyczuciem wyremontowany obiekt fortyfi kacji czechos#owackich pochodz*cy z lat 1935–1938 le"*cy na terenie Gór Orlickich.www.skutina.czTel.: +420 603 521 468 E-mail: –GPS: N 50.35285, E 16.29659

Doporu!ujeme

X Srub Kahan III – muzeum studené válkykahan3.wz.cz

X Jiráskova chata s rozhlednou, Dobro'ovwww.orlickehory.net/mista/dobrosov.htm

X Vodní nádr& Rozko'www.atcrozkos.cz

X Zámek Ratibo"icewww.zamek-ratiborice.cz

X Nau!ná stezka Po stopách války 1866www.1866.cz/Stezky/nachod/uvodni.php

X Muzeum v#roby papíru, Duszniki-Zdrójwww.muzpap.pl

Polecamy

X Schron Kahan III – Muzeum Zimnej Wojnykahan3.wz.cz

X Schronisko Jiráskova chata z wie"- widokow-, Dobro,ovwww.orlickehory.net/mista/dobrosov.htm

X Zbiornik wodny Rozko,www.atcrozkos.cz

X Pa#ac Ratibo*icewww.zamek-ratiborice.cz

X !cie"ka edukacyjna !ladami wojny 1866www.1866.cz/Stezky/nachod/uvodni.php

X Muzeum Papiernictwa, Duszniki-Zdrójwww.muzpap.pl

Pevnostní systém Dobro#ovSystem fortyfi kacji Dobro+ov Pevnost byla sou%ástí &et!zu %eskoslovenské-ho opevn!ní proti hitlerovskému N!mecku. Twierdza stanowi#a element linii fortyfi kacji czechos#owackich zbudowanych w obronie przed hitlerowskimi Niemcami.

Unikát vojenského sta-vitelství. Nejzachovalej-#í dokon%ená stavba své kategorie. 1,5 km chodeb, 6 prohlídko-v"ch tras. Unikat bu-downictwa wojskowego. Najlepiej zachowana doko$czona budow-la tego typu. 1,5 km korytarzy, 6 tras zwiedzania.

Tel.: +420 777 647 114 E-mail: tvrz@boudamuseum.comGPS: N 50.0693581, E 16.6772419

www.boudamuseum.com

D!lost&elecká tvrz BoudaTwierdza artyleryjska Bouda

www.armyfort.com

Doporu!ujeme

X P%chotní srub K – S 5 U potokawww.ks5.cz

X D%lost"elecká pozorovatelna K – S 12b Utr&en#www.pozorovatelna.net

X Památník obránc) vlasti – p%chotní srub K – S 8 U nádra&íwww.kpo1938.com/k_s_8.php

X Resort Dolní Morava – relax, sport, lanové centrum, bobová dráhawww.sneznik.as

X Rozhledna na K"í&ové Ho"ewww.cervenavoda.cz/rozhledna

Polecamy

X Schron przeciwpiechotny K – S 5 U potokawww.ks5.cz

X Obserwatorium artyleryjskie K – S 12b Utr+en(www.pozorovatelna.net

X Pomnik Obro2ców Ojczyzny – schron przeciwpiechotny K – S 8 U nádra+íwww.kpo1938.com/k_s_8.php

X Resort Dolní Morava – relaks, sport, centrum linowe, tor saneczkowywww.sneznik.as

X Wie"a widokowa K*í+ová horawww.cervenavoda.cz/rozhledna

Tel.: +420 465 632 466 E-mail: muzeum@armyfort.comGPS: N 50.0948831, E 16.7569939

Doporu!ujeme

X Muzeum Vysok# kámen – p%chotní srub K – S 25 Na sedlewww.kpo1938.com/vysoky_kamen.php

X Vojenské muzeum Lichkov www.kpo1938.com/vm_lichkov.php

X Rozhledna Such# Vrchwww.suchyvrch.com

X Vodní nádr& Pastviny – vodní sporty, rekreace, paintballpastviny.ceskehory.czwww.acpastviny.cz

X Paintball Aréna Byst"ecwww.planters.cz

X Hora Matky Bo&í – poutní místo a klá'terwww.kraliky-klaster.cz

Polecamy

X Muzeum Vysok( kámen – schron przeciwpiechotny K – S 25 Na sedlewww.kpo1938.com/vysoky_kamen.php

X Muzeum Wojskowo'ci Lichkovwww.kpo1938.com/vm_lichkov.php

X Wie"a widokowa Such( Vrchwww.suchyvrch.com

X Zbiornik wodny Pastviny – sporty wodne, rekreacja, paintballpastviny.ceskehory.czwww.acpastviny.cz

X Paintball Arena Byst*ecwww.planters.cz

X Góra Matki Boskiej – miejsce pielgrzymkowe i klasztorwww.kraliky-klaster.cz

Vojenské muzeum KrálíkyMuzeum Wojskowo(ci KrálíkyMuzeum s expozicemi bojové techniky, zbraní, munice, uniforem. Expozice historie %eskoslovenské armády. Muzeum z ekspo-zycjami sprz!tu bojowego, broni, amunicji i mundurów. Ekspozycja Historii Armii Czechos#owackiej.

Historické m!sto obklopené zachoval"m prstencem st&edov!-k"ch hradeb s devate-nácti v!'emi. Historyczne miasto otoczone zachowanym pier(cieniem (redni-owiecznych murów obronnych z dziewi!t-nastoma wie"ami.

www.ceskomoravskepomezi.cz/policka

Doporu!ujeme

X Hrad Svojanovwww.svojanov.cz

X Centrum Bohuslava Martin)www.cbmpolicka.cz

X Historie praní a prací techniky, Svitavywww.muzeum.svitavy.cz

X M%sto a zámek Litomy'l (UNESCO)www.litomysl.cz

X Rezervace Toulcovy ma'tale – skalní labyrinty, rozhlednywww.mastale.cz

X Mlad%jovská pr)myslová dráhawww.mladejov.cz

Polecamy

X Zamek Svojanovwww.svojanov.cz

X Centrum Bohuslava Martin1www.cbmpolicka.cz

X Historia prania i urz-dze2 pralniczych, Svitavywww.muzeum.svitavy.cz

X Miasto i pa#ac Litomy,l (UNESCO)www.litomysl.cz

X Rezerwat Toulcovy ma,tale – labirynty skalne, wie"e widokowewww.mastale.cz

X Mlad)jovska przemys#owa linia kolejowawww.mladejov.cz

M!sto Poli%kaMiasto Poli'ka

Tel.: +420 461 724 326 E-mail: info@ic.policka.orgGPS: N 49.7145517, E 16.2655753

Keltsk" archeopark NasavrkyArcheopark celtycki Nasavrky

D!lost&elecká tvrz H$rkaTwierdza artyleryjska H,rka

P!chotní srub K – S 14 U cihelnySchron przeciwpiechotny K – S 14 U cihelny

Keltové kam dohlédnete. Muzeum Kelt$, rozhledna a keltská stezka. Keltsk" archeoskanzen (od 2013). Celtowie, dok*d dojrzycie. Muzeum Celtów, wie"a widokowa i (cie"ka celtycka. Archeoskansen celtycki (od 2013).www.boii.czTel.: +420 731 202 981 E-mail: boii@boii.czGPS: N 49.845068, E 15.803179

Jeden z pilí&$ %eskoslovenského opevn!ní. Rozsáhl" systém chodeb a sál$ s funk%ní podzemní 'eleznicí. Jeden z fi larów fortyfi kacji czechos#owackich. Rozleg#ysystem korytarzy z czynn* kolej* podziemn*.www.boudamuseum.czTel.: +420 606 669 888 E-mail: hurka@boudamuseum.czGPS: N 50.0886150, E 16.7697969

Muzeum %eskoslovenského opevn!ní z let 1935–1938. T&i prohlídkové okruhy. Místo pravideln"ch bojov"ch ukázek. Muzeum fortyfi kacji czechos#owackich z lat 1935–1938. Trzy trasy zwiedzania. Miejsce regularnych pokazów walk.www.cihelna.militaryclub.infoTel.: +420 603 517 932 E-mail: ks14muzeum@seznam.czGPS: N 50.0958411, E 16.7551253

M!sto OlomoucMiasto O#omuniec

Muzeum obrn!né techniky Smr'ovkaMuzeum Sprz!tu Pancernego Smr-ovka

Fort XVII K&elov u OlomouceFort XVII K.elov k. O#omu$ca

Opevn!ní v Jizersk"ch horáchFortyfi kacje w Górach Izerskich

Opevn!ní u Starého M!staFortyfi kacje k. Starego M%sta

Liberecké podzemíLibereckie podziemia

Korunní pevn$stka je poslední ucelenou %ástí, která se dochovala z b"valé mohutné bastionové pevnosti Olomouc. Fort Koronny stanowi ostatni* kompleksow* cz!(&, jaka pozosta#a z dawnej pot!"nej twierdzy bastionowej w O#omu$cu.www.pevnostolomouc.czTel.: +420 603 553 933 E-mail: mop.os@seznam.cz GPS: N 49.592454, E 17.258084

Expozice vojenské techniky. Ukázkové jízdy tankem v areálu muzea a rekonstrukce bojov"ch operací. Ekspozycja czo#gów i sprz!tu wojskowego. Pokazowe przeja"d"ki czo#giem na terenie muzeum oraz pokazy dzia#a$ bojowych.tankysmrzovka.webgarden.czTel.: +420 602 370 575 E-mail: tankysmrzovka@seznam.czGPS: N 50.7258328, E 15.2322219

Muzeum v b"valém fortu – jedné z mnoha p&edsunu-t"ch pevn$stek kolem pevnosti Olomouc. Muzeum i restauracja w dawnym forcie – jednym z wielu fortów zbudowanych wokó# twierdzy o#omunieckiej.www.forty.czTel.: +420 603 444 010, E-mail: info@forty.czGPS: N 49.6089108N, E 17.1935397

12km v"let s pr$vodcem za bunkry na pomezí Jizersk"ch hor a Krkono#. W!drówka na trasie o d#ugo(ci 12km z przewodnikiem (ladami bunkrów na pograniczu Gór Izerskich i Karkonoszy.www.jizerkyprovas.cz/opevneni.htmTel.: +420 737 376 238 E-mail: ic@jizerkyprovas.cz GPS: N 50.7550175, E 15.3592369

Vojenské muzeum a Starom!stská pevnostní stezka p&edstavují %eskoslovenské opevn!ní v podh$&í Jeseník$. Muzeum Wojskowo(ci oraz Staromiejska /cie"ka Fortyfi kacyjna prezentuj* fortyfi kacje czechos#owackie na przedgórzu Jesioników.www.opevneni-stm.czTel.: +420 732 530 774, E-mail: bbck@opevneni-stm.czGPS: N 50.1539239, E 16.9509719

Expozice v nejv!t#ím krytu v Liberci v!novaná historii a sou%asnosti civilní obrany. P$vodní vybavení. Ekspozycja w najwi!kszym schronie w Libercu po(wi!cona historii i wspó#czesno(ci obrony cywilnej. Oryginalne wyposa"enie.www.infolbc.cz/cz/liberec/atraktiv1.htmlTel.: +420 485 243 149 E-mail: mic@infolbc.czGPS: N 50.7693889, E 15.0546394

Doporu!ujeme

X Zámek Krava"e – barokní perla Slezskawww.kravare.cz/o-meste/zamek-a-muzeum

X Zoo Ostravawww.zoo-ostrava.cz

X H"eb!ín Albertovec – hotel, restaurace, jízdy na koniwww.albertovec.cz

X Z Opavy magick#m údolím Moravice – cyklostezka !. 551

X Hv%zdárna a planetárium Ostravaplanetarium.vsb.cz

X Hlu!ínské jezero – vodní sportysra-hlucin.cz

Polecamy

X Zamek Krava*e – barokowa per#a !l-skawww.kravare.cz/o-meste/zamek-a-muzeum

X Zoo w Ostrawiewww.zoo-ostrava.cz

X Stadnina Albertovec – hotel, restauracja, jazda konnawww.albertovec.cz

X Z Opawy przez magiczn- dolin& Morawicy – 'cie"ka rowerowa nr 551

X Obserwatorium astronomiczne i planetarium w Ostrawie planetarium.vsb.cz

X Jezioro Hlu0ínskie – sporty wodnesra-hlucin.cz

Památník II. sv!t. války, Hrabyn! (SZM)Miejsce pami!ci II. wojny (wiatowej, Hrabyn% (SZM)Pietní místo a muzeum, jeho' expozice Doba zmaru a nad!je p&ibli'uje vále%né d!jiny a civilní 'ivot za války. Miejsce pami!ci oraz muzeum, którego ekspozycja pn. “Czas krzywd i nadziei” przedstawia histori! wojny oraz "ycie ludno(ci cywilnej w czasie wojny.

www.szmo.czTel.: +420 553 775 091 E-mail: pamatnik-valky@szmo.czGPS: N 49.887557, E 18.049636

Areál %s. opevn!ní Hlu%ín-Darkovi%ky (SZM)Zespó# fortyfi kacji czechos#owackich Hlu'ín-Darkovi'ky (SZM)

P!chotní srub MO – S5 Na trati, BohumínSchron przeciwpiechotny MO – S5 Na trati, Bohumín

Opevn!ní u Opavy-MilostovicFortyfi kacje ko#o Opavy-Milostovic

Nau%ná stezka a expozice %eskoslovenského opev-n!ní na Hlu%ínsku. /cie"ka edukacyjna i ekspozycja fortyfi kacji czechos#owackich na Ziemi Hlu'ínskiej.www.szmo.czTel.: +420 595 051 110 E-mail: opevneni@szmo.czGPS: N 49.927881, E 18.215933

Unikátní 'elezobetonov" objekt, nad jeho' st&edem procházela 'elezni%ní tra*. Dnes muzeum v t!sném sousedství dálnice. Unikatowy obiekt z "elbetu, nad którego (rodkiem prowadzi#a linia kolejowa. Dzi( muzeum zlokalizowane w pobli"u autostrady.www.mos-5.wz.cz/fi rst.phpTel.: +420 604 148 470 E-mail: promin.mo5@seznam.czGPS: N 49.911015, E 18.331257

Soubor t!'k"ch a lehk"ch objekt$ p&edvále%ného opevn!-ní u Opavy. V jednom z nich je vojenské muzeum. Zespó# ci!"kich i lekkich obiektów fortyfi kacji przedwojennych ko#o Opawy. W jednym z nich mie(ci si! muzeum wojskowo(ci. www.opevneni-milostovice.comTel.: +420 603 733 737 E-mail: info@opevneni-milostovice.com GPS: N 49.951869, E 17.838085

Twierdza NysaPevnost NisaJeden z najlepiej zachowanych systemów fortyfi kacyjnych pochodz*cy z XVIII wieku, zbudowany po wojnie prusko-austriackiej.Jeden z nejlépe zachovan"ch pevnostních systém$ z 18. století vybu-dovan" po prusko-rakouské válce.

Tel.: +48 774 334 971 E-mail: bastion@twierdzanysa.comGPS: N 50.465809, E 17.321105

www.twierdzanysa.com

Polecamy

X Nysa – 'l-ski Rzymwww.um.nysa.pl

X Muzeum w Nysie – ekspozycja procesów czarownicmuzeum.nysa.pl

X Nyska Droga !wi&tego Jakubahttp://um.nysa.pl/portal/download/fi le_id/3247/pid/1060.html

X Bastion 'w. Jadwigiwww.informacja-turystyczna.nysa.pl

X Jezioro Nyskie – piaszczysta pla"a, sporty wodnewww.nor.nysa.pl

X Szlak Z#otych Górnikówwww.glucholazy.info

Doporu!ujeme

X Nisa – slezsk# *ímwww.um.nysa.pl

X Muzeum v Nise – expozice !arod%jnick#ch proces)muzeum.nysa.pl

X Niská stezka svatého Jakubahttp://um.nysa.pl/portal/download/fi le_id/3247/pid/1060.html

X Bastion Sv. Hedviky www.informacja-turystyczna.nysa.pl

X Niské jezero – píse!ná plá&, vodní sportywww.nor.nysa.pl

X Stezka zlat#ch horník)www.glucholazy.info

www.grod.pl.tl

Polecamy

X Szlak Ko'cio#ów Drewnianychhttp://www.kolot.republika.pl/mapa_kluczbork/koscioly_kluczbork.htm

X Karczma Spichlerz, Byczynawww.karczma-spichlerz.pl

X Obiekt pa#acowo-parkowy w Go#kowicach – hotel, hipoterapia, przeja"d"ki bryczk-, jazda konnaoppgolkowice.e-meteor.pl

X Muzeum im. J. Dzier"ona, muzeum pszczelarstwa, Kluczborkwww.muzeum.kluczbork.pl

X Barokowy zamek Pro'lice z hotelem, w pobli"u “Dolina s#owików”.www.hrbyczyna.pl

Doporu!ujeme

X Stezka d"ev%n#ch kostel)http://www.kolot.republika.pl/mapa_kluczbork/koscioly_kluczbork.htm

X Kr!ma Spichlerz, Byczynawww.karczma-spichlerz.pl

X Zámek a park v Golkowicích – hotel, hipoterapie, jízdy v ko!árech i na koních. oppgolkowice.e-meteor.pl

X Muzeum J. Dzier+ona, muzeum v!ela"ství, Kluczbork www.muzeum.kluczbork.pl

X Barokní zámek Pro'lice s hotelem a parkem pln#m slavík).www.hrbyczyna.pl

Gród w Byczynie Hrad v Byczyn!

Tel.: +48 602 613 386 E-mail: andrzej.kosciuk@wp.plGPS: N 51.144894, E 18.198853

Stylizowany (redniowieczny gród. Siedzib* Polsko-Czeskiego Centrum Szkolenia Rycerstwa. Mi!dzynarodoweturnieje rycerskie. Stylizovan" st&edov!k" hrad. Sídlo Polsko-%eského centra#kolení rytí&ství. Mezinárodní rytí&ské turnaje.

Muzeum wyzwolenia narodowego Górnego /l*ska. Przypomina trzy powstania zbrojne Polaków przeciwko w#adzy niemieckiej w latach 1919–1921. Muzeum národního osvobození Horního Slezska. P&ipomíná t&i ozbrojená povstání Polák$ proti n!mecké nadvlád! v letech 1919–1921.

Tel.: +48 774 615 466 E-mail: oddzial@muzeum.opole.plGPS: N 50.449856, E 18.174176

www.mso.opole.pl/index.php?id=6

Muzeum czynu powsta$czego Muzeum povstalc$

Miasto Paczków M!sto PaczkowPaczków nazywany polskim Carcassonne z doskonale zachowa-nymi (redniowiecznymi murami miejskimi z wie"ami i bramami obronnymi. Paczkow je polsk"m Carcassonne s dokonale dochova-n"mi st&edov!k"mi m!stsk"mi hradbami v%etn! obrann"ch v!'í a bran.

www.paczkow.pl

Polecamy

X Muzeum Gazownictwawww.muzeumgazownictwa.pl

X Sma"alnia ryb Na %owisku, Trzeboszowicelowiskoryb.w.interia.pl

X Gminne Centrum Sportu i Rekreacjiwww.gcsirpaczkow.vot.pl

X Jezioro Paczkowskie, Otmuchowskie i Nyskiewww.otmuchow.info

X Dom Katawww.paczkow.pl

X Szlak czarownic po polsko-czeskim pograniczuwww.powiat.nysa.plwww.strednimorava-tourism.cz

X Zamek w Otmuchowiewww.zamek.otmuchow.pl

Doporu!ujeme

X Plynárenské muzeum www.muzeumgazownictwa.pl

X Sma&írna ryb Na Lovi'ti, Trzeboszowicelowiskoryb.w.interia.pl

X Obecní sportovní a rekrea!ní centrumwww.gcsirpaczkow.vot.pl

X Paczkowské, Otmuchowské a Niské jezerowww.otmuchow.info

X Kat)v d)mwww.paczkow.pl

X ,arod%jnická cyklotrasa po !esko-polském p"íhrani!íwww.powiat.nysa.plwww.strednimorava-tourism.cz

X Otmuchowsk# zámekwww.zamek.otmuchow.pl

Tel.: +48 775 418 661 E-mail: cit@paczkow.plGPS: N 50.464375, E 17.0066

Polecamy

X Klasztor franciszkanów, sanktuarium i muzeumwww.swanna.pl

X Amfi teatr i Pomnik Czynu Powsta2czego na Górze !wi&tej Annyhttp://www.goraswanny.yoyo.pl/i_amfi teatr_pomnik.htm

X Park Krajobrazowy Góra 'w. Anny – szlaki spacerowe, geologiczna 'cie"ka dydaktyczna www.gsa.zopk.pl

X Jezioro Srebrne w Januszkowicach – najd#u"sza zje"dzalnia w regionie, skutery wodnewww.jeziorosrebrne.pl

X JuraPark w Krasiejowiewww.juraparkkrasiejow.pl

Doporu!ujeme

X Franti'kánsk# klá'ter s bazilikou a muzeemwww.swanna.pl

X Amfi teátr a pomník povstání na Ho"e svaté Annyhttp://www.goraswanny.yoyo.pl/i_amfi teatr_pomnik.htm

X Chrán%ná krajinná oblast Hora sv. Anny – vycházkové okruhy vzácn#mi p)vodními lesy, nau!ná stezka geologickou rezervacíwww.gsa.zopk.pl

X St"íbrné jezero v Januszkowicích – ob"í tobogán, vodní skútrywww.jeziorosrebrne.pl

X JuraPark Krasiejówwww.juraparkkrasiejow.pl

Twierdza Ko0le Pevnost Ko'le

Miasto Byczyna M!sto Byczyna

Wie"a Piastowska i mury miejskie, Opole Piastovská v!' a hradby, Opole

Wie"a Montalemberta z XVIII wieku b!d*ca pozos-ta#o(ci* twierdzy pruskiej, “ostatni krzyk” ówczesnego budownictwa wojskowego. Montalembertova v!' z 18. stol. je poz$statkem pruské pevnosti, v"k&iku tehdej#ího vojenského stavitelství. www.kedzierzynkozle.plTel.: +48 774 034 453 E-mail: promocja@kedzierzynkozle.plGPS: N 50.335819, E 18.144436

Jedne z najlepiej zachowanych w Polsce (redniowie-cznych ceglanych murów miejskich okalaj*cych ca#e miasto. Jedny z nejlépe dochovan"ch cihlov"ch st&e-dov!k"ch hradeb v Polsku. Obepínají celé m!sto. www.byczyna.plTel.: +48 774 134 150 E-mail: wp@byczyna.plGPS: N 51.114784, E 18.211298

Symbol miasta, pozosta#o(& po zamku. Punkt widokowy na murach miejskich z baszt* artyleryjsk*. Symbol m!sta a poz$statek zámku. Vyhlídka z ochozu m!stsk"ch hradeb s d!lost&eleckou ba#tou.www.opole.plTel.: +48 774 511 987 E-mail: mit@um.opole.plGPS: N 50.667151, E 17.91942

Polecamy

X Zielona Zatoka w %-cznikuwww.zielonazatoka.pl

X Ogród dendrologiczny Lipnowww.niemodlin.kgb.pl/podstrony/lipno.htm

X Pa#ac w Tu#owicachwww.tltulowice.pl

X Hotel, motel i restauracja Dominowww.hoteldomino.eu

X Szlaki rowerowe na Obszarze Chronionego Krajobrazu Borów Niemodli2skichwww.tulowice.pl

X Antoniówka Stadnina Koni – jazdy z instruktoremwww.antoniowka.masternet.pl

Doporu!ujeme

X Zelená zátoka, Lacznikwww.zielonazatoka.pl

X Dendrologická zahrada Lipnowww.niemodlin.kgb.pl/podstrony/lipno.htm

X Zámek v Tu-owicích www.tltulowice.pl

X Hotel, motel a restaurace Dominowww.hoteldomino.eu

X Cyklostezky na území p"írodního parku Bory Niemodli.skiewww.tulowice.pl

X H"eb!ín Antoniówka – jízdy na koních s instruktoremwww.antoniowka.masternet.pl

www.cmjw.pl

Muzeum Je$ców Wojennych Muzeum vojensk"ch zajatc$

) ambinowice by#y w latach 1870–1946 miejscem cierpienia kilkuset tysi!cy ludzi w jednym z najwi!kszych obozów jenieckich w Europie. Dzi( miejsce pami!ci i muzeum. Lambinowice byly v letech 1870–1946 místem utrpení mnoha set tisíc lidí v jednom z nejv!t#ích zajateck"ch tábor$ v Evrop!. Dnes památník a muzeum.

Tel.: +48 774 537 872 E-mail: cmjw@cmjw.plGPS: N 50.53929, E 17.563362

Niemiecka Pozycja Górno(l*ska N!mecké opevn!ní v Horním Slezsku

Radiostacja Gliwice Radiostanice v Hlivicích

Obszar Warowny /l*sk Polské opevn!ní v Horním Slezsku

Na wiosn! 1939 roku Niemcy rozpocz!li budow! schronów bojowych. Mimo "e planowano ju" agresj! na Polsk!. Na ja&e 1939 za%ali N!mci budovat svoje bunkry, p&esto'e u' naplánovali útok na Polsko. www.profort.org.pl/index.php?page=izby&pod2=zbrTel.: +48 516 037 775 E-mail: dariusz.pietrucha@interia.plGPS: N 50.421705, E 18.764032

Tu wszystko si! rozpocz!#o. Od napadu Niemców przebranych za polskich powsta$ców na radiostacj! nadawcz* w nocy na 1.9.1939 r. Tady v#e za%alo. P&epadením n!meckého vysíla%e N!mci p&evle%en"mi za polské povstalce v noci na 1. 9. 1939.www.muzeum.gliwice.plTel.: +48 323 000 404 E-mail: info@muzeum.gliwice.plGPS: N 50.312503, E 18.690898

Najwi!ksza polska linia obronna zabepieczaj*canajwa"niejszy przemys#owy rejon przedwojennej Polski. Nejv!t#í polská obranná linie budovaná k ochran! pr$myslového srdce p&edvále%ného Polska.www.profort.org.pl/index.php?page=izby&pod2=doblTel.: +48 501 313 257 E-mail: dobieszowice@profort.org.plGPS: N 50.398523, E 18.978576 Tel.: +48 748 654 600 Email: umklod@um.klodzko.pl

GPS: N 50.441204, E 16.653342

www.klodzko.pl

Twierdza K#odzko Pevnost Kladsko Polecamy

X B#&dne Ska#y – miasto skalnepl.wikipedia.org/wiki/B!"dne_Ska!y

X Turystyka wodna – sp#ywy pontonowe Nys- K#odzk-www.ski-raft.pl

X 3ród#a Romanowskie w 4ela$niepl.wikipedia.org/wiki/#ród!a_Romanowskie

X Muzeum Ziemi K#odzkiejmuzeum.klodzko.pl

X Park Narodowy Gór Sto#owychwww.pngs.com.pl

X %owisko a sma"alnia ryb v Boguszyniewww.zlotypstrag.pl

Doporu!ujeme

X Bludné skály – skalní m%stopl.wikipedia.org/wiki/B!"dne_Ska!y

X Vodní turistika – sjezdy Kladské Nisy na raftechwww.ski-raft.pl

X Romanowské prameny /ela0nopl.wikipedia.org/wiki/#ród!a_Romanowskie

X Muzeum Kladskamuzeum.klodzko.pl

X Národní park Stolové horywww.pngs.com.pl

X Lovi't% a sma&írna ryb v Boguszyn%www.zlotypstrag.pl

Pocz*tkowo czeski gród i wa"ny zamek królewski. Pó0niej austriacka twierdza rozbudowana przez Prusaków w XVIII wieku. P$vodn! %eské hradi#t! a d$le'it" %esk" královsk" hrad. Pozd!ji rakouská pevnost roz#í&enáv 18. století Prusy.

www.forty.pl

Polecamy

X Miasto Bardo – klasztor cystersów i Droga Krzy"owawww.bardo.pl

X Park Krajobrazowy Gór Sowichwww.dzpk.pl

X Prze#om Nysy K#odzkiej w Górach Bardzkichsudety.wroclaw.pl/gory-bardzkie.html

X Z-bkowice !l-skie – mury obronne i zamekwww.zabkowiceslaskie.pl

X Kopalnia Z#ota w Z#otym Stokuwww.kopalniazlota.pl

X Rancho Vaquera, Chocieszów – jazda konna, western www.vaquera.yoyo.pl

X Zamek Grodnowww.grodnozamek.pl

X Park miniatur zabytków Dolnego !l-ska, Kowarywww.park-miniatur.com

Doporu!ujeme

X M%sto Bardo – cisterciáck# klá'ter a k"í&ová cestawww.bardo.pl

X Chrán%ná krajinná oblast Soví hory www.dzpk.pl

X Ka(on Kladské Nisy v Bardsk#ch horáchsudety.wroclaw.pl/gory-bardzkie.html

X Z1bkowice 2l1skie – m%stské hradby a zámekwww.zabkowiceslaskie.pl

X Zlat# d)l ve Z-otém Stokuwww.kopalniazlota.pl

X Ran! Vaquera, Chocieszów – jízdy na koních, westernwww.vaquera.yoyo.pl

X Hrad Grodnowww.grodnozamek.pl

X Park miniatur památek Dolního Slezska, Kowarywww.park-miniatur.com

Twierdza Srebrna Góra Pevnost St&íbrná Hora

Tel.: +48 748 180 099 E-mail: info@forty.plGPS: N 50.573903, E 16.64227

Tel.: +48 748 456 220 E-mail: biuro@osowka.plGPS: N 50.669484, E 16.418638

www.osowka.pl

Podziemne miasto OsówkaPodzemní m!sto Osówka

Polecamy

X Kompleks Rzeczka, Walim – cz&'5 projektu Riesewww.sztolnie.pl

X Podziemia zamku Ksi-" – cz&'5 projektu Riesewww.ksiaz.walbrzych.pl

X Kompleks W#odarz, Jugowice – cz&'5 projektu Riesewww.wlodarz.pl

X Muzeum Technicki, Wa#brzychwww.muzeum.walbrzych.pl

X Palmarnia, Wa#brzych +48 746 663 315

X Stado Ogierów Ksi-", Wa#brzych – jazda konna, przeja"d"ki bryczk-www.stadoksiaz.pl

Doporu!ujeme

X Komplex Rzeczka, Walim – sou!ást projektu Riesewww.sztolnie.pl

X Podzemí zámku Ksi1+ – sou!ást projektu Riesewww.ksiaz.walbrzych.pl

X Komplex W-odarz, Jugowice – sou!ást projektu Riesewww.wlodarz.pl

X Technické muzeum, Valb"ichwww.muzeum.walbrzych.pl

X Skleník exotick#ch rostlin, Valb"ich +48 746 663 315

X H"eb!ín Ksi1+, Valb"ich – jízdy na koních a ko!árywww.stadoksiaz.pl

/l*ski Gibraltar. Pruska twierdza bastionowa zbudowana przez króla Fryderyka II w górach wysoko nad prze#!cz*.Slezsk" Gibraltar. Pruská bastionová pevnost postavená králem Friedrichem II. vysoko nad horsk"m pr$smykem.

Niemcy od 1943 roku budowali w Górach Sowich pot!"ny system podziemnych hal (Projekt Riese) prze-znaczonych na fabryki tajnej broni. V Sovích horách budovali od roku 1943 N!mci ob&í systém pod-zemních hal (Projekt Riese) pro továrny tajn"ch zbraní.

www.gross-rosen.eu

Muzeum Gross-Rosen, Rogo0nica Muzeum Gross-Rosen,Rogo+nicaDawny nazistowski obóz koncentracyjny, w którym wi!ziono #*cznie 125 000 osób. Jedna trzecia z nich nie prze"y#a. Dzi( miejsce pami!ci i muzeum. B"val" nacistick" koncen-tra%ní tábor, kter"m pro#lo 125 000 v!zn$. T&etina nep&e'ila. Dnes památník a muzeum.

Tel.: +48 748 559 007 E-mail: muzeum@gross-rosen.euGPS: N 51.009408, E 16.289291

Skansen Uzbrojenia Wojska Polskiego Skanzen v"zbroje polské armády

Sztolnie w Kowarach ,toly v Kowarech

Zamek Chojnik Hrad Chojnik

Najwi!ksze na Dolnym /l*sku muzeum sprz!tu wojskowego. Ekspozycja plenerowa broni ci!"kiej i stacji radiolokacyjnych. Nejv!t#í muzeum vojenské techniky v Dolním Slezsku. Expozice t!'k"ch zbraní a radarov"ch stanic.www.militaria-muzeum.plTel.: +48 756 429 222 E-mail: biuro@militaria-muzeum.plGPS: N 50.890252, E 15.751224

W dawnych kopalniach "elaza Niemcy znale0li uran, który podczas 2. wojny (wiatowej wykorzystywano do wojskowych bada$ j*drowych. Ve star"ch 'elezn"ch dolech nalezli N!mci uran, kter" za 2. sv!t. války slou'il pro zbrojní jadern" v"zkum. www.kowarskiekopalnie.plTel.: +48 757 528 458 E-mail: biuro@kowarskiekopalnie.pl GPS: N 50.755118, E 15.835177

Nigdy nie zdobyta XIII-wieczna warownia usytuowana na Górze Chojnik w Jeleniej Górze. Niepowtarzalne widoki. Nikdy nedobyt" strá'ní hrad ze 13. stol. na ho&e Chojník u Jelení Hory. Jedine%n" v"hled.www.chojnik.plTel.: +48 757 556 394 E-mail: kontakt@chojnik.plGPS: N 50.833837, E 15.644059

Polecamy

X Ko'ció# Pokoju pw. Ducha !wi&tego w Jaworze (UNESCO)www.jawor.pl

X Historyczne miasto !widnica (UNESCO)www.um.swidnica.pl

X Skansen Lokomotyw Parowych, Jaworzyna !l-skawww.muzeumtechniki.pl

X Góry i Pogórze Kaczawskie (Park Krajobrazowy Che#my) – trasy piesze i rowerowezemiajaworska.pl, www.dzpk.pl

X Zamek Bolkówwww.zamek-bolkow.info.pl

X Aquapark !wiebodzicewww.osirswiebodzice.hb.pl

Doporu!ujeme

X Kostel Míru Svatého Ducha v Jaworu (UNESCO)www.jawor.pl

X Historické m%sto Svídnice (UNESCO)www.um.swidnica.pl

X Skanzen parních lokomotiv, Jaworzyna 2l1skawww.muzeumtechniki.pl

X Ka!avské hory a podh)"í (Chrán%ná krajinná oblast Che-my) – p%'í a cykloturistikazemiajaworska.pl, www.dzpk.pl

X Hrad Bolkówwww.zamek-bolkow.info.pl

X Akvapark 2wiebodzicewww.osirswiebodzice.hb.pl

AkceWydarzeniakv%ten majBailey Bridge 1944, Hradec Králové – ukázka boj, 2. sv%t. války Bailey Bridge 1944, Hradec Králové – pokaz walk z 2. wojny (wiatowejwww.gardahk.cz/bailey-bridge-1944Císa.ské manévry na zámku Ratibo.iceManewry cesarskie przy pa#acu Ratibo.icekomitet.1866.cz, www.zamek-ratiborice.czCísa.ské manévry na Hrádku u NechanicManewry cesarskie w Hrádku u Nechanicir18.webgarden.czMise Velichovky – tajná akce US armády v kv%tnu 1945 Misja Velichovky – tajna akcja Armii Stanów Zjednoczonych w maju 1945 www.velichovky.czVzpomínková akce Hlu'ín-Darkovi'ky – v1ro'í mobilizace 1938 a konce 2. sv%t. válkyWydarzenie wspomnieniowe Hlu'ín-Darko-vi'ky – rocznica mobilizacji w 1938 r. oraz zako$czenia 2. wojny (wiatowej 'erven czerwiec

Slezsk1 rytí.sk1 turnaj/l*ski Turniej Rycerskiwww.zamekgrodziec.plBitva ve SvídniciBitwa w /widnicywww.um.swidnica.pl'ervenec lipiecV1ro'í bitvy na Chlumu u Hradec Králové Rocznica bitwy pod Sadow* na Chlumie k. Hradca Králové www.1866.czZlaté dny – velká historická bitva ve Zlat1ch HoráchZ#ote Dni – du"a bitwa historyczna w Zlatych Horach www.zlatehory.czSlavnosti pevnosti Nisa Dni Twierdzy Nysa www.dni.twierdzanysa.plMetalová pevnost, Nisa Metalowa Twierd-za, Nysa www.metalowatwierdza.nysa.plSlavnosti pevnosti St.íbrná Hora/wi!to Twierdzy Srebrna Góra www.forty.plsrpen sierpie$Akce Cihelna – Den sil podpory Armády 2R

kv"ten, !erven

X Bailey Bridge 1944, Hradec Králové – ukázka boj) 2. sv%t. války, www.gardahk.cz/bailey-bridge-1944

X Císa"ské manévry na zámku Ratibo"ice,www.zamek-ratiborice.cz

X Císa"ské manévry na Hrádku u Nechanic,ir18.webgarden.cz

X Mise Velichovky – tajná akce US armády v kv%tnu 1945, www.velichovky.cz

X Vzpomínková akce Hlu!ín-Darkovi!ky – v#ro!í mobilizace 1938 a konce 2. sv%t. války, www.szmo.cz

X Muzejní noc Na Ciheln%, Králíky, cihelna.militaryclub.infoX Slezsk# rytí"sk# turnaj, www.zamekgrodziec.plX Bitva ve Svídnici, www.um.swidnica.pl

!ervenec, srpen

X V# ro!í bitvy na Chlumu u Hradce Králové, www.1866.cz

X Josefovské slavnosti, www.josefov.cz, josefov.1866.czX P"epadení Kuksu, www.kuks.czX Akce Cihelna – Den sil podpory Armády ,R,

www.akcecihelna.comX Bitva Mlad%jov-Blosdorf 1915 – ukázka boj)

1. sv%t. války, www.mladejov.cz/svetova-valkaX Slavnosti pevnosti Nisa, www.dni.twierdzanysa.plX Slavnosti pevnosti St"íbrná Hora, www.forty.plX Wyrská bitva, bitwawyrska.profort.org.plX Slavnosti Kladské pevnosti, www.twierdza.klodzko.plX Slavnosti Polské armády, www.profort.org.plX Rytí"sk# turnaj o zlat# 'íp hradu Chojnik – sout%&

st"elc) z ku'e, zamekchojnik.prv.pl

zá#í

X Opevn%ní Milostovice – bojové ukázky, www.opevneni-milostovice.com

X Festyn pogranicza – st"edov%ké slavnosti a rytí"ské turnaje, www.paczkow.pl

X Slavnosti pevnosti Ko0le, www.kedzierzynkozle.pl

maj, czerwiec

X Bailey Bridge 1944, Hradec Králové – pokaz walk z 2. wojny 'wiatowej,www.gardahk.cz/bailey-bridge-1944

X Manewry cesarskie przy pa#acu Ratibo*icekomitet.1866.cz, www.zamek-ratiborice.cz

X Manewry cesarskie w Hrádku u Nechanic,ir18.webgarden.cz

X Misja Velichovky – tajna akcja Armii Stanów Zjednoczonych w maju 1945, www.velichovky.cz

X Wydarzenie wspomnieniowe Hlu0ín-Darkovi0ky – rocznica mobilizacji w 1938 r. oraz zako2czenia 2. wojny 'wiatowej, www.szmo.cz

X Noc muzealna Na Ciheln), Králíky,cihelna.militaryclub.infoX !l-ski Turniej Rycerski, www.zamekgrodziec.plX Bitwa w !widnicy, www.um.swidnica.pl

lipiec, sierpie!

X Rocznica bitwy pod Sadow- na Chlumie k. Hradca Králové, www.1866.cz

X Dni Twierdzy Josefov, www.josefov.cz, josefov.1866.czX Napad na Kuks, www.kuks.czX Cihelna – Dzie2 Si# Wspomagaj-cych Armi& RCz,

www.akcecihelna.comX Bitwa Mlad)jov-Blosdorf 1915 – pokaz walk z 1. wojny

'wiatowej, www.mladejov.cz/svetova-valkaX Dni Twierdzy Nysa, www.dni.twierdzanysa.plX !wi&to Twierdzy Srebrna Góra, www.forty.plX Bitwa Wyrska, bitwawyrska.profort.org.plX Dni Twierdzy K#odzkiej, www.twierdza.klodzko.plX !wi&to Wojska Polskiego, www.profort.org.plX Turniej Rycerski o Z#oty Be#t Zamku Chojnik – turniej

kuszniczy, zamekchojnik.prv.pl

wrzesie!

X Fortyfi kacja Milostovice – pokazy walk, www.opevneni-milostovice.com

X Festyn Pogranicza – jarmark 'redniowieczny i turniej rycerski, www.paczkow.pl

X Dni Twierdzy Ko$le, www.kedzierzynkozle.pl

Akce Wydarzenia