8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
1/39
CENTRO DE COMUNICAÇÃO E LETRAS – CCLCURSO DE JORNALISMO
PEDRO AGNELO CAMARGO GOES
A COPA DAS COPAS: O LEGADO PARA O BRASIL
SÃO PAULO2015
PEDRO AGNELO CAMARGO GOES
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
2/39
A COPA DAS COPAS: O LEGADO PARA O BRASIL
Trabalho de Conclusão do cursopara ob en!ão de " ulo debacharel e# $ornal%s#o pela&n%'ers%dade Presb% er%ana
Mac(en)%eOr%en ador: Pro*+ ,u-o ,arr%s
S.O PA&LO/012
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
3/39
RESUMO
A Copa do Mundo real%)ada no Bras%l e# /013 *o% u# dos #a%ores e'en osreal%)ados pelaThe Fédération Internationale de Football Association 45I5A67
che-ando a ob er recordes de lucro+ Apesar dos elo-%os *e% os sobre aor-an%)a!ão do re*er%do e'en o7 res a per-un ar: 8ual 9 o le-ado 8ue ela 'a%nos de% ar; Para en ender #elhor os acon ec%#en os de /0137 *o% real%)adau#a s9r%e de en re'%s as co# espec%al%s as e #oradores da re-%ão do es e7 #os rando a heran!a de% ado por ela na c%dade de São Paulo+
Palavras !"av# : Copa do Mundo+ Bras%l+ Docu#en
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
4/39
ABSTRACT
The ?orld Cup ha happened %n Bra)%l %n /013 @as o* one o* he b%--ese'en s done b 5I5A7 reach%n- records %n he %nco#e+ Desp% e he
co#pl%#en s #ade abou he or-an%)a %on o* he ?orld Cup7 @e #us as(:?ha %s he le-ac ha @e are -o%n- o be le* @% h; To unders and be er hee'en s o* /0137 a ser%es o* %n er'%e@s @ere #ade @% h spec%al%s s and c% %)ens
ha l%'e nearb he S ad%u# bu%l %n he re-%on o* I a8uera+ The #%n% ser%es o*docu#en ar%es %s conce%'ed o* 2 ep%sodes ha e plore he be-%nn%n- o* he?orld Cup and he chan-es ha occurred *ro# oda 7 sho@%n- he le-ac le*%n he c% o* São Paulo+
$#%&'r(s: Cup+ Bra)%l+ Docu#en ar + Le-ac +
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
5/39
SUM)RIO
INTRODUÇÃO**************************************************************
1 RE,ERENCIAL TE-RICO*****************************************************1*1 C'.a (' / ('***************************************************************1*1*1 C'.a # #!' '/ a***********************************************************1*1*2 O l#4a(' (a C'.a*********************************************************1*1*3 Es 6( 's**************************************************************1*2 D'! /# 6r '*************************************************************1*3 M ss9r # (# ('! /# 6r ' Dr'.;*******************************************1*< J'r al s/' " /a =a('*******************************************************
2 CONCEPÇÃO*************************************************************2*1 E>#! ?@'***************************************************************2*2 , al =a?@'*************************************************************
3 CONSIDERAÇ ES ,INAIS***************************************************
RE,ER NCIAS BIBLIOGR),ICAS***********************************************
INTRODUÇÃO
A Copa do Mundo e'e %n"c%o no ano de 1 0+ A %de%a da real%)a!ãode al e'en o sur-%u e# ra)ão do *a o de o espor e não ser7 9poca7 le'ado a
s9r%o nos $o-os Ol"#p%cos+ En re os anos de 1 00 e 1 0 7 o espor e era
http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_2/HYPERLINK%23_Toc420439821http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_2/HYPERLINK%23_Toc420439821
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
6/39
pra %cado apenas por %#es a#adores nas Ol"#p%adas7 e se# d%re% o #edalha+ D%an e d%s o7 esse e'en o #und%al *o% cr%ado ap=s o *rancFs $ulesR%#e assu#%r a pres%dFnc%a daFédération International Football Association
45I5A67 #o#en o e# 8ue R%#e dec%d%u *a)er al-o *ora do con e o ol"#p%copara pro*%ss%ona%s no espor e+
Os pr%#e%ros anos da Copa rou era# poucas pessoas7 u#a 'e)8ue a co#un%ca!ão na 9poca era d%*eren e e não con a'a co# recursos de
rans#%ssão co#o nos d%as a ua%s+ Os dados apon a# 8ue7 na 9poca7 on #ero de espec adores era por 'ol a de 3 3+2007 sub%ndo para /72 b%lhHesde pessoas no ano de /00/7 co# a a>uda de no'os #e%os de co#un%ca!ão
8ue #ob%l%)ara# a '%s%b%l%dade do e'en o 4PORTAL DA COPA7 /0136,o>e o e'en o se ornou u# -rande e'en o econ #%co7
pr%nc%pal#en e para os pa"ses an*% r%Hes7 8ue recebe# -rande #o'%#en o deur%s as e de %n'es %#en os+ Acred% aJse 8ue a Copa a>uda e# %n'es %#en os
e# d%'ersas
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
7/39
#o'%#en ar%a a econo#%a e -erar%a d%'ersos e#pre-os no pa"s+ Por9#7 co#o*o% #os rado por Edd%e Co le e# seu l%'ro South Africa’s World Cup: ALegacy for Whom ! 4/01167 o pa"s e'e #a%s -as os do 8ue recebeu de 'ol a+
No c% ado l%'ro7 Co le #enc%ona 8ue o pro>e o %n%c%al er%a -as os de R/7b%lhHes rands 4#oeda do pa"s67 e 8ue no *%nal receber%a u# re orno de R 7/b%lhHes e# a as+ Toda'%a7 ao *%nal do e'en o7 os -as os do pa"s *ora# por 'ol a de R + b%lhHes+
O l%'ro #os ra a#b9# 8ue as e#presas 8ue #a%s se bene*%c%ara#co# udo %sso *ora# as do ra#o de cons ru!ão7 8ue -erara# e#pre-os paraa co#un%dade+ Es es e#pre-os7 nada obs an e7 era# #al renu#erados+ $<no Bras%l7 o e*e% o de ba% o %#pac o7 de acordo co# o Celso Toledo4%n*or#a!ão 'erbal61+
A Copa 9 u# e'en o 8ue au#en a #u% o o be#Jes ar7 #as e#%#pac o #e%o %rrele'an e na econo#%a7 sobre udo e# pa"ses-randes co#o o Bras%l+ Se e'e al-u# e*e% o7 #%nha an
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
8/39
(egional' and )ational $conomies Q 4/00 67 a#b9# apon a 8ue a Coparou e #a%s pre>u")os do 8ue lucro para os E&A: Se-undo ar %-o do ,u#an
Sc%ences Reserch7 #e-ae'en o de 1 3 nos Es ados &n%dos -erou pre>u")o
en re 272 e 7 b%lhHes de d=lares para as c%dades sedeQ 4DIP7 /01/6+
Se esse #e-ae'en o ra) an os proble#as7 en ão por 8ue o Bras%ldec%d%u sed%aJlo; O pa"s não se encon ra'a co# u#a boa %n*raes ru ura ene# e# u#a s% ua!ão *a'or
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
9/39
es ar< cr%ando #a%s proble#as *u uros para 8ue# pa-a asa as; 4V&PER7 /0107 p+ /306/ +
Esse pro>e o anal%sa e es uda os e*e% os da Copa no Bras%l usandoa 9cn%ca dedrop 4#%n%ss9r%e docu#en e %'o #os rar de *or#a co#preens"'elco#o *o% a Copa para as pessoas7 al9# de e por se hou'e u# bene*"c%o parapopula!ão+ Des a *e% a7 ser< poss"'el 8ues %onar a %#por nc%a de u#
#e-ae'en o espor %'o de a%s propor!Hes e se ele não o#ou no'aspropor!Hes de mar.eting para os pa"ses 8ue %-nora# as necess%dades dopo'o endo o lucro co#o ob>e %'o+ Ou ra 8ues ão se #os ra opor una: co#o o*or#a o de #%n%ss9r%e docu#en udar a #os rar co# clare)a ole-ado da Copa para o pa"s;
& %l%)ando esse #9 odo7 pode#os de*%n%r co# #a%s clare)a a
#ensa-e# 8ue es < sendo passada7 u#a 'e) 8ue a #%n%ss9r%e dedocu#en uda a le#brar co# clare)a cer osacon ec%#en os+ No l%'ro7 a au ora a#b9# co#en a a %#por nc%a 8ue a
2 5or e'er dollar -o%n- %n7 here %s probabl a dollar -o%n- ou so#e@here else+ In par %cular7%* a c% has o balance % s bud-e 7 hen spend%n- #ore on s ad%u#s #us #ean spend%n- lesson par(s and schools+ These los >obs ha'e o be coun ed a-a%ns he s ad%u#Ws bene*% s+ And
%* he c% doesnW balance % s bud-e 7 %snW % s or%n- up *u ure burdens *or a pa ers7 @ho @ha'e o *or-o so#e h%n-7 so#eda ;
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
10/39
%#a-e# e'e ao lon-o da h%s =r%a hu#ana7 #os rando 8ue u %l%)a#os esserecurso desde o pr%#=rd%o dos e#pos para es abelecer u#a #e#=r%are-%s rada de *a os ocorr%dos+
a ou ra ra)ão 9 a un%'ers%dade e*e %'a da %#a-e#7 o *a o de oho#e# er produ)%do %#a-ens no #undo %n e%ro desde a Pr9J,%s =r%a a 9 aos nossos d%as e o *a o de odos n=s pensar#os ser capa)es de reconhecer u#a %#a-e# *%-ura %'a7 8ual8uer 8ue se>a oseu con e o h%s =r%co e cul ural 4MARTINE7 1 7 p+326+
Os cap" ulos da #%n%ss9r%e docu#en aas #an%*es a!Hes ou as pessoas a*e adas pelo e'en o7 er#%nando co# aconclusão da ano-ando a 8ues ão do le-ado de% ado por esse#e-ae'en o+
O ob>e %'o pr%nc%pal 9 *a)er u#a an
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
11/39
or-an%)a!ão do e'en o7 #as lo-o #udara# o o#7 cr% %cando os -as os *e% os+Desse pon o sur-%u a per-un a acerca da necess%dade de al e'en o e por 8ual #o %'o nos sub#e er"a#os a al e'en o7 se ele %r%a pre>ud%car a a ual
s% ua!ão do pa"s+
A %de%a e a 'on ade de cr%ar esse pro>e o nasceu lo-o ap=s o per"odo daCopa+ As no %c%as elo-%ando a or-an%)a!ão do #e-ae'en o aparec%a#cons an e#en e7 o 8ue era suspe% o >< 8ue an es da Copa as #a 9r%asapenas cr% %ca'a# os -as os e a rasos dos pro>e os+ Ap=s u# per"odo e#pono'as #a 9r%as co#e!ara# a sur-%r sobre os -as os *e% os e %sso cr%ou u#%n eresse de %n'es %-ar o por8ue er"a#os *e% os esses -as os co# essee'en o e não co# an as ou ras uda de no'os #e%os de co#un%ca!ão7 co#o a
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
12/39
%n erne e co# a popular%)a!ão da ele'%são+ Os #e%os de co#un%ca!ão%'era# -rande %#por nc%a para 8ue o e'en o se ornasse o 8ue 9 ho>e e#
d%a7 u#a 'e) 8ue se# eles a Copa não er%a popular%dade ou %#por nc%a
#und%al+ Para anal%sar #a%s pro*unda#en e7 bas a dar anal%sar#os o#o#en o do nasc%#en o do #e-ae'en o espor %'o+
1*1 C'.a (' / ('
O *u ebol 9 or-an%)ado o*%c%al#en e pela 5I5A desde 1 037 #as *o%s= e# 1 0 8ue ocorreu a pr%#e%ra Copa do Mundo+ E# 1 / 7 a Europa e a A#9r%ca so*r%a# co# a cr%se econ #%ca7 e e# 1 /K ocorrera# os >o-osOl"#p%cos7 dos 8ua%s o *u ebol não *a)%a par e+ Ass%# sur-%u a opor un%dadede cr%ar u# e'en o *u ebol"s %co para 8ue os pa"ses par %c%passe#7 endo o&ru-ua% co#o pa"sJsede7 >< 8ue ele *o% escolh%do por es ar co#ple ando 100anos de %ndependFnc%a e por er acabado de 'encer os >o-os ol"#p%cos e#1 /K+ E ass%# nasceu a Copa do Mundo 4PORTAL DA COPA7 /0136+
Pode#os 'er 8ue o #e-ae'en o e'e u# %n"c%o abrup o7 sendoapenas u# #9 odo para a>udar os pa"ses na cr%se *%nance%ra da 9poca+ Noen an o7 co# o passar dos anos7 o e'en o -anhou -rande des a8ue+ E#1 37 a Copa e'e a pr%#e%ra rans#%ssão a ra'9s do r
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
13/39
#e-ae'en os F# u#a capac%dade #u% o ba% a de %n e-ra!ão ap=sa conclusão dos e'en os 4$ENNINGSet al +7 /0137 p+1/6+
A cr%a!ão da %#a-e# dos >o-adores e a popular%)a!ão dos #e%osde co#un%ca!ão *o% ou ro acon ec%#en o 8ue se de'eu -ra!as ao#e-ae'en o espor %'o+ Ele apenas #os rou 8ue o cresc%#en o da Copa era%ne'% e no Bras%l es < es %#ada e# /b%lhHes de rea%s7 se-undo a Ma r%) de Responsab%l%dade7 co# obrasde #ob%l%dade7 nos aeropor os e es < es ão sendoreal%)adas 4SALGADO7 /01/6+
E# co#para!ão co# os -as os *o% re'elado 8ue hou'e u#aarrecada!ão de 7 b%lhHes de rea%s co# os -as os dos ur%s as no Bras%l+ Ass%#7 pode#os 'er 8ue #es#o os -as os dos es ran-e%ros não che-a#
ne# per o da #e ade dos 8ue *ora# *e% os no Bras%l7 *a)endo co# 8ue o res ose>a pa-o pelas pre'%sHes de 8uan o os le-ados %rão render+
Ass%# co#o 8ues %onado na %n rodu!ão7 no l%'roSouth Africa’sWorld Cup: A Legacy for Whom 7 Maur%c%o Ro#bald% 4/0116 8ues %ona os'erdade%ros bene*"c%os do e'en o7 ao #os rar 8ue o 8ue parec%a 'an a-e#por er a Copa7 acabou não sendo o 8ue espera'a#+ Se #an endo na 9poca
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
14/39
de Copa Mund%al7 32/7000 e#pre-os *ora# cr%ados+ No en an o essese#pre-os era# prec
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
15/39
Isso udo le'a a crer 8ue o lucro e os bene*"c%os não %rão para op bl%co ou para o pa"s e s%# para as -randes e#presas de cons ru!ão e as#ul %nac%ona%s 8ue acaba# lucrando co# os %n'es %#en os e as 'endas
de'%do ao al o n #ero de es ran-e%ros no pa"s+
No pr=pr%o l%'ro de Edd%e Co le 9 re'elado os lucros de 2 -randese#presas de cons ru!ão duran e a 9poca de cons ru!ão de es
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
16/39
*und%e!ão do le-ado7#os rando a sua probab%l%dade de e ecu!ão e o seu %#pac o no Bras%l+
5on e: 5leur 7 Cardoso7 Mala%a7 /01 7 p+ 1K J1K
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
17/39
Pode#os 'er7 por an o7 8ue as pre'%sHes para os le-ados não são*a'ore %'o da 5I5A e do -o'erno de *a)er u#a propa-andapos% %'a para o pa"s+ D%'ersos #o'%#en os o#ara# posse das redes soc%a%s7pr%nc%pal#en e '"deos co#o o )o' I6m not going to the World Cup +Q7 8ue e'e#a%s de 30 #%lhHes de '%sual%)a!Hes+ No '"deo7 d%'ersos *a os são ra)%dos a
p bl%co sobre o Bras%l e a '%são dos ou ros pa"ses+Nas redes soc%a%s7 o #o'%#en o che-ou a er #a%s de 12 #%l
pessoas par %c%pan es d%'ersos #uros *ora# p%chados e o n%bus da sele!ão*o% blo8ueado e# Bras"l%a+ Tudo %sso #os ra o 8uan o d%'ersas pessoas nãoes a'a# sa %s*e% as co# o *a o de o pa"s ser sede do re*er%do e'en o+ apes8u%sa da co#panh%a7e8 (esearch #os rou 8ue 1X das pessoasacred% a'a 8ue não ser%a 'an a>oso sed%ar a Copa no pa"s+
1+1+ Es
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
18/39
rea%s+ 5o% o es
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
19/39
A #ensa-e# do docu#en
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
20/39
Esse sub-Fnero 9 o u %l%)ado para o pro>e o7 u#a 'e) 8ue sãole'an adas %n*or#a!Hes h%s =r%cas e a ua%s 8ue7 >un as7 cr%a# per-un as 8ue*a)e# os espec adores 8ues %onare# os acon ec%#en os apresen ados+
1*3 M ss9r # (# ('! /# 6r ' Dr'.;
A %n erne e# u# dos pap9%s #a%s *unda#en a%s ho>e e# d%a+ Elaposs%b%l% a 8ue possa#os nos co#un%car de d%'ersas *or#as poss"'e%s7cr%ando no'as *or#as de rans#% %r u#a #ensa-e#7 co#o a #%n%ss9r%e dedocu#en e o 9 or-an%)ada co# a a>uda deu# canal no ou ube7 8ue er< o prop=s% o de conec ar os '"deos e ra)er %n*or#a!Hes be o e sobre cada '"deo+
a das -randes 'an a-ens desse #9 odo 9 o #odo deStorytelling 7 8ue poss%b%l% a ra)er co# #a%s clare)a h%s =r%as %nd%'%dua%s 8uese conec a# e# u# odo+ Isso poss%b%l% a 8ue o p bl%co *a!a a escolha do 8uedese>a ass%s %r7 não sendo *or!ado a ass%s %r obr%-a or%a#en e e# orde#
cronol=-%ca cada '"deo+Ta#b9# 9 %#por an e ressal ar 8ue7 a ra'9s desse #9 odo7 9
poss"'el o uso de d%'ersas *or#as de #ed%a7 desde e o a 9 an%#a!ão+ Essaco#b%na!ão não s= *ac%l% a a co#preensão do p bl%co co#o a#b9# a>uda acr%ar u# #9 odo #a%s d%n #%co de rans#% %r a #ensa-e#+ %sso 8ueS a'roula Valo-eras #enc%ona e# seu l%'ro :
A %n e-ra!ão da h%s =r%a #odular e recep!ão não l%near da h%s =r%ae# u# a#b%en e de , per#ed%a 4%+e u# a#b%en e 8ue co#b%na# l %plas *or#as de #ed%a Z co#o e o7 '"deo7
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
21/39
A d%n #%ca cr%ada en re a # l %plas *or#as de #"d%a de% a# op b%co #a%s a en o e #a%s %n eressado na #a 9r%a7 >< 8ue %sso 8uebra u#a
repe %!ão e cr%a u# cer o aspec o %nesperado7 *a)endo co# 8ue o recep or seper-un e 8ual ser< o pr= %#o acon ec%#en o: [+++\ a es ru ura não l%near e'%sual7 apela e %ndu) a pessoa para 8ues %ona#en os se# d%re!ão de u# l%n(para o ou roQ 4VALOGERAS7 /0137 p+ 1K 6+
Co# o *or#a o de cap" ulos da #%n%ss9r%e de docu#en
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
22/39
por esses #o %'os 8ue a #%n%ss9r%e de docu#en ar o con e do7 cr%ando ou ras op!Hes para os usu
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
23/39
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
24/39
O %n"c%o do pro>e o %nha a %n en!ão de #os rar as obras *e% as noe'en o7 anal%sando o seu 'alor e seu rend%#en o p=sJCopa+ Os '"deos*%car%a# e# u# pe8ueno por al co# u# pe8ueno e o %n rodu)%ndo o e#a7
se-u%do por u#a l%nha do e#po 8ue d< op!ão para ou ros '"deos+ Ap=seles7 er< u# l %#o '"deo conclu%ndo a %de%a co# o le-ado Copa+
E e#plo do es8uele o do pro>e o:
Cada cap% ulo *o% pensado de #odo a *ocar e# persona-ens nasoc%edade7 8ues %onando7 ass%#7 as dec%sHes o#adas duran e o per"odo deprepara!ão do #e-ae'en o+
As en re'%s as *ora# *e% as co# espec%al%s as sobre *u ebol7 *ãs do
espor e e pro es an es do a o Não 'a% er CopaQ+ As en re'%s as %nha# o%n en o de le'an ar 8ues Hes %deol=-%cas sobre co#o *o% para cada u# deles o#o#en o da Copa e o 8ue cada u# real#en e achou+ Ou ro *a or %#por an e*o% a %de%a de ra)er dados sobre os -as os real%)ada para a cons ru!ão decada es
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
25/39
A %n en!ão %n%c%al do pro>e o *o% cr%ar u#site e# 8ue rar%a op!Hespara o usu
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
26/39
*%l#a-ens+ Separando des a *or#a por cap" ulos %ndependen es7 #asconec ados7 o p bl%co pode 'er co# #a%s *ac%l%dade cada h%s =r%a %nd%'%dualse# er 8ue se-u%r necessar%a#en e u#a orde#7 podendo 'er a8uele 8ue
#a%s lhe %n eressa+ Os '"deos or%-%nal#en e era# separados de se-u%n e#ane%ra:
a; Ca. l' 1
I r'( ?@': an
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
27/39
Cenas: *%l#a-ens do es e o passou a*ocar apenas na s% ua!ão de São Paulo+ Mes#o co# a #udan!a7 a es ru uraper#aneceu a #es#a7 u %l%)andoJse a d%'%são de 2 cap" ulos7 sendo /conec ados pela -rande 8uan %dade de %n*or#a!ão+ O a ual pro>e o seencon ra nesse *or#a o:
a6 Ca. l' 1: In rodu!ão do e#a co# a h%s =r%a da Copa7 ra)endo as
#udan!as 8ue so*reu de 1 20 a 9 ho>e+ En re'%s ados: Alessandro e Ar
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
28/39
b6 Ca. l' 2 . 1: Co#un%dade da Pa) par e 17 con a os rela os e asd%*%culdades 8ue a co#un%dade en*ren a odos os d%as7 con ando
a#b9# co# h%s =r%as de acon ec%#en os na Copa+ En re'%s ados:
Da%ane e ?ash%n- onc6 Ca. l' 3 . 2: Co#un%dade da Pa) par e /7 con a u# pouco #a%s
sobre as pro#essas *e% as para a co#un%dade e #os ra o no'o localpara o 8ual 8uere# colocar os #oradores+ En re'%s ado: ?ash%n- on
d6 Ca. l' e o *o% e# a-os o de /013+ In%c%al#en e ha'%a %de%ade ser *e% o e# *or#a o de l%'ro *o o>ornal"s %co+ Os pr%#e%ros l%'rosencon rados para a esclarecer o pro>e o *ora# South Africa’s World Cup: Alegacy for 8hom ;Q7 de Edd%e Co le 4/0116 e o l%'ro Soccernomics Q7 de S%#on
Vupper 4/0136+
Ap=s o %n"c%o do pro>e o7 *o% real%)ada pes8u%sa b%bl%o-r
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
29/39
No %n"c%o de no'e#bro7 descobr% *on es7 a saber: o >ornal%s a Alessandro Aba e e descober a de #oradores da re-%ão do I a8uera:$a%lson7 8ue rabalhou na cons ru!ão de u# es udar nas pes8u%sas een re'%s as na8uela c%dade+
I#por an e ressal ar a roca de or%en ador do TCC7 endo s%do *e% aa al era!ão de'%do #udan!a de *oco do *or#a o do produ o de l%'ro*o o>ornal%s %co para #%n%ss9r%e de docu#en ar para cada lu-ar %n%c%al#en e co-% ado+ O pro>e o *o% al erado para 8ue*osse co#ple a#en e e# São Paulo por %sso7 no *%nal de *e'ere%ro e %n"c%o de#ar!o co#e!ouJse a busca por #a%s *on es+
De'%do roca de *oco7 al-u#as *on es al eradas+ En re% e#con a o co# o #%l% an e 5ranc%el7 a ra'9s de a#%-os 8ue #e %nd%cara# o-rupo Terr% =r%o L%'re7 por er par %c%pado dos pro es os da Copa+ O >ornal%s a Alessandro Aba e *o% %nd%ca!ão de con a os da #%nha *a#"l%a e ou roscon a os sur-%ra# por %nd%ca!ão dos en re'%s ados+
Ap=s en rar e# con a o co# cada en re'%s ado7 prepare% u#a s9r%ede per-un as7 #as separandoJas e# ca e-or%as+
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
30/39
O *oco das per-un as para os espec%al%s as 4Alessandro e Ar 6 erad%rec%onado para os #o %'os da real%)a!ão da Copa no pa"s7 ass%# co#osuas #udan!as e e*e% os na soc%edade+
Des acaJse a%nda o d%rec%ona#en o das per-un as para #e#brosda co#un%dade7 a saber: co#o *o% a 9poca da Copa para cada u# e o co#oela a*e ou a sua '%são sobre a a ual s% ua!ão do pa"s+_
2*1 E>#! ?@'
As -ra'a!Hes %'era# %n"c%o e# #ar!o e er#%nara# e# abr%l+ Elasso*rera# a rasos por %#pre'%s os dos en re'%s ados %n%c%a%s7 8ue acabara#cancelando do%s *%na%s de se#ana se-u%dos+
A se-u%r rela are% co# #a%s de alhes co#o *o% o con a o co# cadaen re'%s ado:
a6 ?ash%n- on7 D%ana7 Dranc : No *%nal de /0137 a pro*essora Den%sePa%ero #e aconselhou a en rar e# con a o co# u# -rupo deor%en andos 8ue es a'a *a)endo u# docu#en uda do #eu pa%7Bened% o Goes7 no processo de loco#o!ão e carre-a#en o do #a er%al+ Na-ra'a!ão *ora# le'ados u# -ra'ador7 u# #%cro*one de lapela7 u# pe8ueno#%cro*one sho -un7 u#a c #era N%(on 21007 u# #onop9 co#o apo%o7 u#ase-unda len e de 22 ## J /00## e u# pe8ueno r%p9 Gor%lla+
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
31/39
A -ra'a!ão so*reu proble#a de'%do ao e#po+ a chu'a *or eocorreu lo-o no %n"c%o e as en re'%s as *ora# *e% as na casa da en re'%s adaD%ana+ Por *al a de espa!o7 o #onop9 e'e 8ue ser u %l%)ado en8uan o eu o
se-ura'a+ O -ra'ador co# o #%cro*one de lapela es a'a no en re'%s ado?ash%n- on+ Co# a correr%a da chu'a a en re'%s a dele >un ou co# a deD%ana7 endo o proble#a de ere# 8ue co#par %lhar o #%cro*one+ As-ra'a!Hes a#b9# *ora# pre>ud%cadas pela *al a de %lu#%na!ão e pela ararada casa+
Ap=s a en re'%s a7 a chu'a parou e as -ra'a!Hes con %nuara# pelaco#un%dade+ O erreno na co#un%dade não era plano7 e co# a chu'a ele*%cou che%o de po!as enor#es7 d%*%cul ando a -ra'a!ão en8uan oca#%nh
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
32/39
#arca#os as -ra'a!Hes para o *%nal de #ar!o+ N=s nos encon ra#osna &SP para as -ra'a!Hes+ Mes#o co# a lapela7 o so# acabouso*rendo u# pouco co# o eco+ Ou ro proble#a *o% o espa!o da sala7
8ue d%*%cul ou para achar u#a pos%!ão decen e para c #era+d6 Alessandro: a l %#a en re'%s a *o% co# Alessandro Aba e7 8ue rabalha
para o >ornal Lance`+ O en re'%s ado *o% %nd%cado pela #%nha %r#ã7 8ueo conhec%a da 9poca de col9-%o7 e #arca#os a en re'%s a por eJ#a%l+ A#es#a real%)ouJse na sala de -ra'a!Hes do Lance`7 >< 8ue era o lu-ar #a%s s%lenc%oso+ A despe% o d%sso7 o local %nha u#a %lu#%na!ão ru%#7 o8ue *e) co# 8ue us
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
33/39
a6 cap% ulo 1: escr% =r%o do en re'%s ado Ar Rocco não possu"a #u% oespa!o a c #era *%cou e# u# #onop9 en re as pernas7 *a)endo co#8ue parecesse 8ue eles es %'esse olhando para a c #era no '"deo+ Na
en re'%s a co# Alessandro Aba e7 a sala %nha pouca %lu#%na!ão e eraa n%ca 8ue o so# não en ra'a7 por %sso u %l%)a#os u#a lu) de es d%o8ue se encon ra'a na sala+ Tan o a c #era do Ar 8uan o a do Alessandro *%cara# erradas por co#pl%ca!Hes e# l%derar a en re'%s a echecar a -ra'a!ão ao #es#o e#po7 os erros *ora# perceb%dosapenas na hora da ed%!ão
b6 cap" ulo / p 1: c #era re#%da7 de'%do aos buracos no local de-ra'a!ão+ Ap=s u# e#poral *or e7 a co#un%dade es a'a ala-ada e *o%necess
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
34/39
3 CONSIDERAÇÕES FINAIS
O rabalho rou e clare)a ao e#a e a%nda re'elou d%'ersos pon os
%#por an es sobre proble#as 8ue ocorrera# na Copa e acabara# não endoan o des a8ue+ -rande e e#plo *ora# as d%*%culdades dos #oradores da
Co#un%dade da Pa)7 8ue es ão a ual#en e #orando nas redonde)as does ornal%s a Alessandro Aba e7 o es < 9cons%derado u# ele*an e brancoQ7 >< 8ue o cus o para #an er o es < co#ple a u# ano de pre>u")o7 con ab%l%)ando 3 #%l rea%s+
O sub-Fnero re*le %'o de docu#en
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
35/39
No *%nal acred% o 8ue o rabalho respondeu s per-un as e a%nda#os rou de alhes %nesperados e %#por an es7 co#o a #udan!a da 5I5Adesde o %n"c%o da Copa e a no'a '%são co#ple a#en e pol" %ca do e'en o+
Tudo %sso e'%denc%ado pela cons ru!ão de es <8ue ha'%a a necess%dade de loco#o!ão co# o #a er%al7 prepara!ão de odo oe8u%pa#en o e a concen ra!ão para -ra'ar e en re'%s ar se# a>uda+ Naed%!ão7 pude 'er 8ue escolher os #o#en os cer os para cr%ar u#a#ensa-e# r
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
36/39
'%'e# e# s% ua!Hes de e re#a pobre)a7 >< 8ue ass%s %r >ornal%s as #os randoa s% ua!ão 9 u#a co%sa7 #as %r 'er co# os pr=pr%os olhos *o% ou ra+ O rabalho#e proporc%onou u#a no'a '%são sobre o >ornal%s#o e São Paulo e# sua
a ual s% ua!ão
No %n%c%o do pro>e o e %s %a u#a cer a d '%da sobre a *or#a ded%s r%bu%!ão do pro>e o7 #as co# as no'as poss%b%l%dades de *or#a o o dropse #os rou u#a no'a *or#a de #ensa-e# %l7 r
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
37/39
REFERÊNCIAS BIBLIO R!FICAS
CARDOSO7 M+ + 5LE&RU7 5+ MALAIA7 $+ M+ O le-ado da copa e seu%#pac o no *u uro da c%dade de São Paulo+, r# S ( #s R#s#ar!"
J' r al: Tr# (s a ( S ra #4 #s 7 '+ 27 n+ 17 p+ 1 3J1 7 /01 +
COTTLE7 Edd%e ROMBALDI7 Maur%c%o+L#ss' s r'/ S' " A r !aHs ,I,A'rl( C . Bra= l a ( s L#4a!% 'r LaF' r* CETIM , /01 + 1 p+
COTTLE7 Edd%e+S' " A r !aHs 'rl( C .: A Le-ac o ?ho#;+ V@a)uluJ
na a: &n%'ers% O* V@a)uluJna al Press7 /011+ 3 p+
DENNING7 S ephen+T"# L#a(#rKs G (# ' S 'r% #ll 4:Mas er%n- he Arand D%sc%pl%ne o* Bus%ness Narra %'e+ /+ ed+ [s+ L+\: $osse Jbass7 /002+ p+
VALOGERAS7 S a'roula+Tra s/#( a S 'r% #ll 4 a ( "# N#& Era 'M#( a C' v#r4# !# 4"#r E( !a ' *[s+ L+\: Pal-ra'e Mac#%llan7 /013+/ p+
V&PER7 S%#on+S'!!#r '/ !s: ?h En-land Loses7 ?h Spa%n7 Ger#an 7and Bra)%l ?%n7 and ?h he &+S+7 $apan7 Aus ral%aJJAnd E'en Ira8JJAreDes %ned+ Ne@ Uor(: Na %on Boo(s7 /013+ 3 3 p"
LINS7 Consuelo+O ('! /# 6r ' (# E( ar(' C' "': ele'%são7 c%ne#ae '"deo+ /+ ed+ R%o de $ane%ro: $or-e ahar7 /00 +
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
38/39
MAT,ESON7 %c or+M#4a Ev# s:The e**ec o* he @orldWs b%--es spor %n-e'en s on local7 re-%onal7 and na %onal econo#%es+ [s+ L+\: Colle-e O* The ,olCross7 /00 + 0 p+
MEDINA7 Cre#%lda Arau>o+E r#v s a: ' ( 6l'4' .'ss v#l* /+ ed+ São Paulo: %ca7 1 K + p+
ROLNIV7 Ra8uel ?,ITAVER7 $oão Se e MAIOR7 Lu%) Sou o $ENNINGS7 Andre@+Bras l #/ J'4': O 8ue *%ca da Copa e das Ol%#p%adas;+ [s+ L+\:Car a Ma%or7 /013+ p+
RO&C,O&7 $+ Ou'%r o ou ro7 en re'%s a na h%s =r%a oral e no >ornal%s#o+ Ana%sdo / + Con-resso Bras%le%ro de C%Fnc%as da Co#un%ca!ão+ Belo ,or%)on eJMG7 se e#bro de /00 + São Paulo: In erco#7 /00 + [cdJro#\NIC,OLS7 B%llMARTINS M n%ca+I r'( ?@' a' D'! /# 6r ' /001+
TEIYEIRA7 5ranc%sco El%naldo+D'! /# 6r ' ' Bras l: rad%!ão erans*or#a!ão+ /+ ed+ São Paulo: Su##us Ed% or%al7 /003+ K2 p+
L s:
AL ARENGA7 Darlan+# a #/ 4a "' # #/ .#r(# !'/ a C'.a a#!' '/ a: Mund%al e'e e*e% o en re nulo e ne-a %'o no PIB7 d%)e# anal%s asBares e ho 9%s *a urara# a 9 /2X #a%s %nd s r%a *o% #a%or pre>ud%cada++ /013+D%spon"'el e#: h p: -1+-lobo+co# econo#%a no %c%a /013 0 'e>aJ8ue#J-anhouJeJ8ue#JperdeuJco#JcopaJnaJecono#%a+h #l + Acesso e#: 12 >ul+/013+
BARROS7 C%ro+As l ? #s (# 1850 .ara 201ul+ /01/+
8/18/2019 Pedro Goes Sem Marcas
39/39
,ISTfRIA da Copa do Mundo: ,%s =r%a das Copas do Mundo de 5u ebol7-randes dec%sHes7 h%s =r%co7 Copa do Mundo do Bras%l /0137 " ulos econ8u%s as das sele!ão bras%le%ra7 cur%os%dades7 Ta!a $ules R%#e 7 sele!Hesca#peãs7 5I5A7 dados e %n*or#a!Hes7 #a%ores -oleadas+ /013+ D%spon"'ele#: h p: @@@+suapes8u%sa+co# educacaoespor es h%s or%adacopa+h # + Acesso e#: /0 >an+ /013+
VONC,INSVI7 %n%c%us+AM D, # MT Q/ !' as / l ' 6r as .ara /a #r#s 6( 's (a C'.a* /013+ D%spon"'el e#:
h p: espor e+uol+co#+br *u ebol ul %#asJno %c%as /013 10 0 a#Jd*JeJ# Jassu#e#Jcon asJ#%l%onar%asJparaJ#an erJes ad%osJdaJcopa+h #g*o oNa' 1 + Acesso e#: ou + /013+
RANGEL7 S9r%o+A C'.a (# 201< #r6 87 5 (# ( "# r' . Fl !'* /011+D"spon%'el e#: h p: @@@1+*olha+uol+co#+br espor e KK1K0 JcopaJdeJ/013J
eraJ K2JdeJd%nhe%roJpubl%co+sh #l+ Acesso e#: / *e'7 /011+
SALGADO7 D%e-o+O ( a #/ # a C'l /F a .# ' a , a # (#s s (#'r4a =ar a C'.a: Mund%al de 1 K não *o% real%)ado e# erras colo#b%anase acabou ca%ndo no colo do M9 %co rele#bre+ /01 + D%spon"'el e#:
h p: @@@+por al/013+or-+br no %c%as 113 OiDIAiEMi]&EiAiCOLOMBI
AiPEITO&iAi5I5AiEiDESISTI&iDEiORGANI ARiAiCOPA+h #l + Acesso e#: /2 *e'+ /01 +
SEGALIA7 %n%c%us+Ar# a A/a= a !'/.l# a / a ' #/ '.#ra?@' !'/.r# =' / /' (# R < 1 / l* /012+ D%spon"'el e#:
h p: espor e+uol+co#+br *u ebol ul %#asJno %c%as /012 0 11 arenaJa#a)on%aJco#ple aJu#JanoJe#JoperacaoJco#Jpre>u%)oJ#%n%#oJdeJrJ31J#%+h # + Acesso e#: 11 #ar+ /012+
PORTAL DA COPA+ IST-RIA DAS COPAS 1830: &ru-ua% con*%r#a ahe-e#on%a+ /013+ D%spon"'el e#: h p: @@@+copa/013+-o'+br p Jbr orcedor h%s or%aJdasJcopas 1 0 + Acesso e#: /013+
MARCELO ?EIS,AP&T 4Bras%l6+A C'.a (' / (' ' Bras l: al 'l#4a(' .r'vav#lV /01 + D%spon"'el e#:
h p: @@@+car a#a%or+co#+br ; Ed% or%a M%d%a AJCopaJdoJMundoJnoJBras8ualJoJle-adoJpro'a'elJ 1/ / 1/ + Acesso e#: #ar+ /01
http://www1.folha.uol.com.br/esporte/881803-copa-de-2014-tera-985-de-dinheiro-publico.shtmlhttp://www1.folha.uol.com.br/esporte/881803-copa-de-2014-tera-985-de-dinheiro-publico.shtmlhttp://www1.folha.uol.com.br/esporte/881803-copa-de-2014-tera-985-de-dinheiro-publico.shtmlhttp://www1.folha.uol.com.br/esporte/881803-copa-de-2014-tera-985-de-dinheiro-publico.shtmlhttp://www1.folha.uol.com.br/esporte/881803-copa-de-2014-tera-985-de-dinheiro-publico.shtml