TE F · 2015-07-03 · 1.1...

THAMMASAT UNIVERSITY E T F

ภาษทดนและมรดก:

ใครม ใครจาย ใครไดประโยชน

ผศ.ดร.ดวงมณ เลาวกล

ธนวาคม 2557

FINAL REPORT

ฉบบท 2

Thammasat Economic Focus (โครงการตดตามประเดนเศรษฐกจไทย)

1

ภาษทดนและมรดก: ใครม ใครจาย ใครไดประโยชน ผศ.ดร.ดวงมณ เลาวกล

คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

การพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศไทยในชวงหลายสบปทผานมา จะเหนไดวา “ปญหาความเหลอมล า” ไมวาจะเปนในทางเศรษฐกจ สงคม หรอการเมอง กยงคงดารงอยควบคกบสงคมไทยมาโดยตลอด เครองมอทางการคลงเปนเครองมอหนงในการชวยทาใหเกดความเทาเทยมกนของคนในสงคม ซงรฐบาลสามารถดาเนนการไดท งนโยบายทางดานรายรบและนโยบายทางดายรายจาย การปฏรปภาษดวยการจดเกบ “ภาษทรพยสน” นบวาเปนเครองมอหนงในการลดความเหลอมล าทเกดข นในสงคม และยงสามารถสรางรายไดใหกบรฐอกดวย ซงประเทศตาง ๆ ในโลก ไมวาจะเปนประเทศทพฒนาแลวหรอประเทศกาลงพฒนาไดมการจดเกบภาษประเภทน ในขณะทประเทศไทยยงไมมการจดเกบภาษทรพยสนอยางแทจรง การนาเสนอการปฏรปภาษของรฐบาล โดยเฉพาะภาษทดนและสงปลกสราง และภาษมรดก จงเปนประเดนทนาสนใจวา การจดเกบภาษท ง 2 ประเภทน จะทาใหเกดผลอยางไรบางตอระบบเศรษฐกจและประชาชน คนกลมไหนจะเปนผท ตองชาระภาษ และคนกลมไหนจะไดประโยชนจากภาษดงกลาว

บทความน จะนาเสนอโดยเรมจากการใหภาพการกระจกตวของความมงคงในสงคมไทย เพอจะไดทราบวา การถอครองทรพยสนของคนในประเทศไทยมลกษณะการกระจกตวหรอมการกระจายตวอยางไร สวนทสองวาดวยภาษทดนและสงปลกสราง ซงจะกลาวถงหลกการและเหตผลในการจดเกบภาษทดนและสงปลกสราง และผลทจะเกดข นจากการจดเกบภาษทดนฯ สวนทสามวาดวยภาษมรดก โดยกลาวถงหลกการในการจดเกบภาษมรดก การจดเกบภาษมรดกในประเทศไทย และผลทจะเกดข นจากการจดเกบภาษมรดก สวนสดทายจะกลาวถง ความเหนตอภาษทดนและสงปลกสราง และภาษมรดก

1. การกระจกตวของความมงคงในสงคมไทย1

1.1 การกระจกตวของการถอครองทดนในประเทศไทย ประเทศไทยมพ นทท งหมด 320.70 ลานไร โดยจาแนกเปนทดนในความดแลของกรมทดน

จานวน 130.74 ลานไร2 (รอยละ 40.88) สานกงานการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม (ส.ป.ก.) จานวน

1 ดวงมณ เลาวกล. (2556). การกระจกตวของความมงคงในสงคมไทย. ในรายงานวจยฉบบสมบรณ โครงการ"สสงคมไทยเสมอหนา การศกษาโครงสรางความมงคง และโครงสรางอานาจเพอการปฏรป" (บทท 2). ศาสตราจารย กตตคณ ดร.ผาสก พงษไพจตร ศนยศกษาเศรษฐศาสตรการเมอง คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย สนบสนนโดยสานกงานกองทนสนบสนนการวจย สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา และจฬาลงกรณมหาวทยาลย (ความเหนในรายงานน เปนของผวจย ผใหทนไมจาเปนตองเหนดวยเสมอไป).


2

34.76 ลานไร (รอยละ 10.87) ปาสงวนแหงชาตโดยกรมปาไม จานวน 144.54 ลานไร (รอยละ 45.19) และทดนราชพสดโดยกรมธนารกษ จานวน 9.78 ลานไร (รอยละ 3.06) (ตารางท 1)

ตารางท 1: ขนาดพนทดนในประเทศไทยทศวรรษ 2550

ประเภททดน พนท (ลานไร) ปาสงวนแหงชาต 144.54 (45%) กรมทดน 130.74 (41%) สานกงานการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม (ส.ป.ก.) 34.76 (11%) ทดนราชพสด 9.78 (3%)

รวม 319.82 หมายเหต: ขอมลทดนแตละประเภทมการจดเกบในชวงเวลาทแตกตางกน ดงน นพ นทรวมจงแตกตางจากพ นท

ท งหมดของประเทศไทยซงมพ นทท งหมด 320.70 ลานไร ทมา: ดวงมณ เลาวกล (2556).

ในป พ.ศ. 2555 ผถอครองทดนทมเอกสารสทธประเภทโฉนดทดนมท งหมด 15,900,047 ราย (รวมบคคลธรรมดา และนตบคคล) คดเปนทดนทมเอกสารสทธประเภทโฉนดทดนท งหมดประมาณ 95 ลานไร หากพจารณาจากคาสมประสทธความไมเสมอภาค (Gini coefficient) จะเหนไดวา มการกระจกตวของการถอครองทดนในประเทศไทยสงมาก โดยคาสมประสทธความไมเสมอภาคของการถอครองทดนทมเอกสารสทธประเภทโฉนดทดนมคาเทากบ 0.8863 (ตารางท 2) ผทถอครองทดนมากทสด มทดนรวมกนท งส น 631,263 ไร

ตารางท 2: คาสมประสทธความไมเสมอภาคของการถอครองทดน ทมเอกสารสทธประเภทโฉนดทดนในประเทศไทย ป พ.ศ. 2555

ขนาดพ นท (ลานไร) จานวน (ราย) สมประสทธความไมเสมอภาค ทวราชอาณาจกร 95 15,900,047 0.886

ทมา: ดวงมณ เลาวกล (2556).

หากจาแนกผถอครองทดนทมเอกสารสทธประเภทโฉนดทดน ออกเปน 10 กลม โดยกลมท 1

(decile ท 1) มพ นทนอยทสด และกลมท 10 มพ นทมากทสด จะพบวากลมท 10 ถอครองทดนเปนจานวนมากกวารอยละ 60 ของพ นทท งหมด สวนผถอครองทดนอกรอยละ 90 ทเหลอ ถอครองทดนเปนจานวนประมาณรอยละ 40 ของพ นทท งหมด (แผนภาพท 1) ในขณะทผถอครองทดนมากทสด

2 ประกอบดวยทดนทมเอกสารสทธประเภทโฉนดทดน น.ส.3 ก น.ส. 3 และใบจอง 3 ถาคาเขาใกล 0 แสดงวาความเทาเทยมกนของการถอครองทดนมากข น ยงคาเขาใกล 1 มากเทาไร แสดงวาความไมเทาเทยมกนของการถอครองทดนยงมมากข น


3

รอยละ 1 ถอครองทดนทมเอกสารสทธประเภทโฉนดทดนรอยละ 23.74 ของทดนทมเอกสารสทธประเภทโฉนดทดนท งหมด หรอคดเปน 1 ใน 4 ของทดนทมเอกสารสทธประเภทโฉนดทดนท งหมด (ตารางท 3)

แผนภาพท 1: สดสวนการถอครองทดนทมเอกสารสทธประเภทโฉนดทดน

จ าแนกตามผถอครอง 10 กลม: ประเภทบคคลธรรมดา และประเภทนตบคคล ป พ.ศ. 2555


ตารางท 3: การถอครองทดนของผทถอครองทดนมากทสดรอยละ 1 จานวนราย ผลรวมพ นทถอครองท งส น ไร งาน ตารางวา

รอยละ 1 (มากทสด) 159,007 22,522,047 3 53 รอยละ 1 23.74 รวม 15,900,047 94,868,613 2 39


ผถอครองทดนรอยละ 50.17 ของผถอครองทดนทมเอกสารสทธประเภทโฉนดทดนท งหมด

ถอครองทดนไมเกน 1 ไร รอยละ 21.90 ของผถอครองทดนทมเอกสารสทธประเภทโฉนดทดนท งหมด ถอครองทดนมากกวา 1 ไร ถง 5 ไร ทเหลอรอยละ 27.93 ถอครองทดนมากกวา 5 ไรข นไป แสดงใหเหนวาประมาณครงหนงเปนผถอครองทมทดนไมเกน 1 ไร

มลคาการถอครองทดนรวมของสมาชกสภาผแทนราษฎร ซงรวบรวมขอมลจากคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต (ปปช.) คดเปน 15,669,140,632.02 บาท มลคาทดนทสมาชกสภาผแทนราษฎรถอครองเฉลย 30.91 ลานบาท โดยสมาชกสภาผแทนราษฎรถอครองทดนรวมท งหมด 35,786 ไร 23 งาน 99 ตารางวา และมขนาดการถอครองทดนโดยเฉลย คนละ 71 ไร


4

2 งาน 38 ตารางวา (ตารางท 4) ซงคาเฉลยการถอครองทดนของสมาชกสภาผแทนราษฎร จดอยในกลมผถอครองทดนรอยละ 20 ทถอครองทดนมากทสดของประเทศ

ตารางท 4: ขนาดการถอครองและมลคาทดนของสมาชกสภาผแทนราษฎร จ าแนกตามพรรคการเมอง

พรรค จ านวน

สส. (คน)

ขนาดพนทรวม ขนาดพนทเฉลย มลคารวม (ลานบาท)

มลคาเฉลย (ลานบาท) ไร งาน ตร.วา ไร งาน ตร.วา

ประชาธปตย 151 12,675 2 12 84 3 78 6,513.50 43.14

เพอไทย 282 17,897 1 8 63 1 86 7,131.70 25.29

พลงชล 7 18 3 13 3 2 73 82.73 11.82

ภมใจไทย 33 3,034 3 26 92 3 86 570.54 17.29

ชาตพฒนา 7 546 2 78 78 - 40 314.16 44.88

ชาตไทยพฒนา 18 938 2 45 52 - 58 634.38 35.24

มาตภม 2 78 3 81 39 1 90 11.57 5.79

รกประเทศไทย 4 11 96 3 3 24 154.89 38.72

มหาชน 1 231 3 93 231 3 93 39.77 39.77

ประชาธปไตยใหม 1 - - - - - - - -

รกษสนต 1 358 - 46 358 - 46 215.91 215.91

รวม 507 35,786 23 99 71 2 38 15,669.14 30.91

หมายเหต: คานวณขนาดพ นทการถอครองทดนเฉพาะทมการรายงานขนาดพ นทเทาน น ทมา: ดวงมณ เลาวกล (2556).

1.2 การกระจกตวของการถอครองทรพยสนในประเทศไทย การถอครองทรพยสนในทน เปนขอมลจากรายงานการสารวจภาวะเศรษฐกจและสงคมของ

ครวเรอน โดยสานกงานสถตแหงชาต ป พ.ศ. 2549 2550 และ 2552 ซงหมายถง มลคาทรพยสนของครวเรอนจากบาน ทดน สงปลกสราง ยานพาหนะ และทรพยสนทางการเงน ผลการศกษาการถอครองทรพยสนสทธ (ทรพยสนท งหมดหกดวยหน สน) ของครวเรอน พบวา ครวเรอนเพยงรอยละ 20 ซงเปนกลมทมรายไดมากทสด ถอครองทรพยสนสทธทมมลคามากกวารอยละ 50 ของมลคาทรพยสนสทธท งหมดท งในป พ.ศ. 2549 2550 และ 2552 สวนครวเรอนอกรอยละ 80 ทเหลอของประเทศถอครองทรพยสนสทธทมมลคาไมถงรอยละ 50 ของมลคาทรพยสนสทธท งหมด (แผนภาพท 2) สะทอนใหเหนถงการกระจกตวของการถอครองทรพยสนใหเหนไดอยางชดเจน


5

แผนภาพท 2: สดสวนทรพยสนสทธ จ าแนกตามชนรายได ป พ.ศ. 2549 2550 และ 2552


1.3 การกระจกตวของการถอครองหลกทรพยในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย การจดอนดบการถอหนตามมลคาการถอครองหนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย จาแนก

รายบคคล ในป พ.ศ. 2552-2556 แสดงในตารางท 5 พบวาบคคลธรรมดาทถอครองหนใน 10 อนดบแรกซงมมลคาหนสงสดทยงคงอยในรายชอท ง 5 ป มท งหมด 3 คนไดแก นายอนนต อศวโภคน นายทองมา วจตรพงศพนธ และนายนต โอสถานเคราะห นอกน นจะมการเขาและออกจาก 10 อนดบแรกอยบาง นายปราเสรฐ ปราสาททองโอสถ มมลคาการถอครองหนทมากทสดในป พ.ศ. 2556 คดเปน 36,596.20 ลานบาท และมลคาการถอหนรวมของ 10 อนดบแรกในป พ.ศ. 2556 มจานวนมากกวา 2 แสนลานบาท

การถอครองหนทมมลคาสงมกจะกระจกตวอยกบคนบางกลม บางตระกลเทาน น ในขณะทคนสวนใหญไมไดถอหนหรอมมลคาการถอหน/จานวนหนทนอยมาก เมอเทยบกบกลมทถอหนทมมลคาสงเหลาน

0

10

20

30

40

50

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

รอยล

ะ

Decile

2549 2550 2552


6

ตารางท 5: 10 อนดบแรกของการถอหนไทย ป พ.ศ. 2552-2556

อนดบ

2552 2553 2554 2555 2556

ชอ-นามสกล มลคาหน (ลานบาท)





1 นายอนนต อศวโภคน 15,967.35 นายทองมา วจตรพงศพนธ 31,422.25 นายทองมา วจตรพงศพนธ 18,520.34 นายทองมา วจตรพงศพนธ 23,497.78 นายปราเสรฐ ปราสาททองโอสถ 36,596.20

2 นายทองมา วจตรพงศพนธ 15,830.43 นายคร กาญจนพาสน 17,816.15 นายอนนต อศวโภคน 15,490.82 นายคร กาญจนพาสน 23,456.07 นายคร กาญจนพาสน 34,219.79

3 นายนต โอสถานเคราะห 5,733.57 นายอนนต อศวโภคน 17,635.31 นายคร กาญจนพาสน 12,741.83 นายอนนต อศวโภคน 21,687.96 นายพชญ โพธารามก 26,481.99

4 นายประวทย มาลนนท 5,161.84 นายประวทย มาลนนท 8,850.50 นายวชย ทองแตง 11,804.14 นายปราเสรฐ ปราสาททองโอสถ 21,123.49 นายอนนต อศวโภคน 25,740.75

5 นายวโรจน ธนาลงกรณ 4,380.60 นายวรวทย วรบวรพงศ 8,793.67 นายปราเสรฐ ปราสาททองโอสถ 9,870.25 นายวชย ทองแตง 16,791.43 นายทองมา วจตรพงศพนธ 25,453.35

6 นายวรวทย วรบวรพงศ 4,319.70 นายนต โอสถานเคราะห 7,701.26 นายสาธต วทยากร 9,483.62 นายสาธต วทยากร 13,188.18 นายวชย ทองแตง 20,129.31

7 นายไพบลย ดารงชยธรรม 4,304.94 นายวโรจน ธนาลงกรณ 6,328.48 นายนต โอสถานเคราะห 7,569.66 นายนต โอสถานเคราะห 12,330.68 นายนต โอสถานเคราะห 18,623.77

8 นายปราเสรฐ ปราสาททองโอสถ 4,240.75 นายประชม มาลนนท 6,148.51 นายวโรจน ธนาลงกรณ 6,328.48 นายประชม มาลนนท 9,861.37 นายวลเลยม เอลลวด ไฮเนค 11,200.62

9 นายอนพงษ อศวโภคน 3,680.41 นางสาวรตนา มาลนนท 6,130.08 นายวรวทย วรบวรพงศ 5,708.17 นางสาวนภา มาลนนท 9,579.49 นางอรณ ชาน 10,698.94

10 นายประชม มาลนนท 3,598.31 นางสาวอมพร มาลนนท 6,129.31 นายประทป ต งมตธรรม 5,421.99 นายประวทย มาลนนท 9,579.49 นายสมโภชน อาหนย 10,135.78

รวม 67,217.90 รวม 116,955.52 รวม 102,939.30 รวม 161,095.94 รวม 219,280.50


Thammasat Economic Focus

(โครงการตดตามประเดนเศรษฐกจไทย)

7

2. ภาษทดนและสงปลกสราง ในปจจบนการเกบภาษของประเทศไทยมาจากฐานรายได ( Income Base) (เชน ภาษเงนไดบคคล

ธรรมดา และภาษเงนไดนตบคคล เปนตน) และฐานการบรโภค (Consumption Base) (เชน ภาษมลคาเพม และภาษสรรพสามต เปนตน) เปนหลก แตยงไมมการจดเกบภาษจากฐานทรพยสน (Property Base) (จดเกบจากมลคาของทรพยสน) อยางแทจรง ภาษทมการจดเกบในประเทศไทยทมลกษณะใกลเคยงกบภาษทเกบจากฐานทรพยสนคอ ภาษโรงเรอนและทดน และภาษบารงทองท ซงเปนภาษทใชบงคบมาเปนเวลานานแลว (พ.ศ. 2475 และ พ.ศ. 2508) จงมลกษณะทคอนขางลาสมย การคดคานวณภาษไมมฐานภาษทเปนปจจบน มขอบกพรองอยหลายประการ และไมสามารถสรางรายไดใหกบองคกรปกครองสวนทองถนไดเทาทควรจะเปน

นอกจากน น เมอประเทศไทยไมมการจดเกบภาษจากทดนและสงปลกสราง ทเปนการจดเกบจากมลคาของทดนและสงปลกสรางทเปนปจจบนและครอบคลมอยางเพยงพอ ทาใหผถอครองทดนและสงปลกสราง ตาง ๆ มตนทนในการถอครองคอนขางตา จงไมเกดการใชทดนและสงปลกสรางเหลาน นอยางมประสทธภาพ และมทดนทปลอยท งรางไวเปนจานวนมาก ซงทาใหเกดการกระจกตวของการถอครองทดนดงขอมลทนาเสนอในสวนทหนง

ราง พ.ร.บ.ภาษทดนและสงปลกสราง จงถอเปนรางกฎหมายสาคญ และเปนมตใหมททาใหประเทศไทยมระบบการจดเกบภาษจากฐานทรพยสนอยางแทจรง ซงจะเปนประโยชนตอท งภาครฐและประชาชน

2.1 สาระส าคญของภาษโรงเรอนและทดน และภาษบ ารงทองท

ภาษโรงเรอนและทดน จดเกบตามพระราชบญญตภาษโรงเรอนและทดน พ.ศ. 2475 ซงเปนการจดเกบจากโรงเรอนหรอสงปลกสรางอยางอน ๆ กบทดนทใชตอเนองกบโรงเรอนหรอสงปลกสรางน น ภาษบารงทองท จดเกบตามพระราชบญญตภาษบารงทองท พ.ศ. 2508 ซงจดเกบจากทดนของบคคลหรอคณะบคคล ทมกรรมสทธในทดน หรอมสทธครอบครองอยในทดนทไมเปนกรรมสทธของเอกชน ไดแก พ นทดน ภเขาหรอน าดวย4 โดยททดนเหลาน ตองไมเปนทดนทไดรบการยกเวนภาษหรออยในเกณฑลดหยอน สาระสาคญของการจดเกบภาษโรงเรอนและทดน และภาษบารงทองท แสดงในตารางท 6

ตารางท 6: สาระส าคญของการจดเกบภาษโรงเรอนและทดน และภาษบ ารงทองท

ภาษโรงเรอนและทดน ภาษบ ารงทองท 1. ทรพยสนทถกจดเกบ โรงเรอนใหเชา หรอใชประกอบการ

พาณชยและอตสาหกรรม ทดนทเปนบานพกอาศยของตนและทดน

เกษตรกรรม 2. ฐานภาษ คารายปของโรงเรอนและทดน รวม

มลคาเครองจกร ราคาปานกลางของทดน ป พ.ศ.2521-

2524 3. อตราภาษ รอยละ 12.5 ของคารายป อตราภาษแปรผนตามมลคาของราคาปาน

กลางทดน (อตราถดถอย)

4 มาตรา 6 8 และ 22



8

4. การยกเวน/ลดหยอน ยกเวนใหแกโรงเรอนทเจาของอยอาศยเอง และโรงเรอนปดวาง

ลดหยอนตามเกณฑเน อททแตละทองถนกาหนด (50 ตร.วา - 5 ไร)

ปลกไมลมลกดวนตนเอง ไรละ 5 บาท ใหเชาปลกไมลมลก เสยกงอตรา

ทมา: สานกงานเศรษฐกจการคลง

2.2 ขอบกพรองของการจดเกบภาษโรงเรอนและทดน และภาษบ ารงทองท

การจดเกบภาษโรงเรอนและทดนในปจจบน มขอบกพรองและปญหาอยหลายประการ5 (ตารางท 7) ดงน

1) ฐานภาษของภาษโรงเรอนและทดนคอ “คารายป” (คาเชาทเจาของทรพยสนไดรบในแตละป) ซงเงนไดจากคาเชา กตองมการชาระภาษเงนไดเชนกน ดงน นจงมความซ าซอนในการจดเกบภาษ โดยทวไป ฐานภาษของการจดเกบภาษทรพยสนควรจะเปนมลคาหรอราคาตลาดของทดนและสงปลกสรางน น

2) รฐสามารถจดเกบภาษโรงเรอนและทดนไดในปรมาณทนอย เนองดวยสาเหตดงน - มขอยกเวนในการจดเกบภาษสาหรบโรงเรอนและทดนทเจาของอาศยอยเอง ทาให

ฐานภาษแคบ และยงทาใหเกดปญหาในการบรหารจดการตามมา ในการทจะแยกแยะวาโรงเรอนใดใชเปนทอยอาศยอยางแทจรง

- องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ไมไดม “ฐานคารายป” ทเปนมาตรฐานในการจดเกบภาษ ดงน นจงจดเกบภาษตามมลคาของคาเชาทผเสยภาษรายงาน ซงมกจะไมใชคาเชาทแทจรงทเจาของไดรบ ในบางกรณ แมวามลคาทดนและสงปลกสรางจะเทากนแตคารายปอาจแตกตางกน นอกจากน น หากเจาของโรงเรอน ใชโรงเรอนของตนเองประกอบการพาณชย กจะไมมคารายปในการคานวณภาษ การประเมนคารายปโดยสวนใหญจงข นอยกบดลยพนจของเจาพนกงานประเมน ทาใหเกดการรวไหลของภาษไดงาย

- รฐไมมมาตรการในการบงคบ ตรวจสอบ หรอสบหาผทตองเสยภาษทแทจรง รวมท งการกาหนดคาปรบและบทลงโทษสาหรบผทหลกเลยงภาษยงอยในระดบทตา

3) การยกเวนภาษใหกบโรงเรอนและทดนทเปนทอยอาศย ทาใหเกดความไมเปนธรรมข น ดงจะเหนไดวาผทเปนเจาของบานสวนใหญ มกจะเปนผทมรายไดสง การยกเวนภาษในลกษณะดงกลาว ยงทาใหเกดการหลกเลยงภาษของคนบางกลม ซงเปนการสญเสยรายไดภาษของ อปท.

5 ดวงมณ เลาวกล (2555), รายงานสรปและวเคราะห รางพระราชบญญตภาษทดนและสงปลกสราง พ.ศ........ในโครงการปรบปรงกระบวนการนตบญญตของประเทศไทย เพอสงเสรมการมสวนรวมของประชาชน, 5.



9

4) การยกเวนการเกบภาษกบโรงเรอนและสงปลกสรางทปดไวตลอดป และเจาของมไดอยเองหรอใหผอนอย ทาใหเกดชองโหวในการเกบภาษ เพราะเปนการยากทจะพสจนวาโรงเรอนและสงปลกสรางน นมไดทาประโยชนตามทเจาของรายงานจรงหรอไม

5) อตราภาษรอยละ 12.5 ของคารายป เปนอตราภาษทสง ผประกอบการตองรบภาระภาษสง จงมแรงจงใจในการหนภาษ

การจดเกบภาษบารงทองทในปจจบน มขอบกพรองและปญหาอยหลายประการ6 (ตารางท 7) ดงน

1) มลคาบานหรอสงปลกสรางทใชในการอยอาศยไมไดอยในฐานภาษ ทาใหเกดความไมเปนธรรมข น เพราะกลมคนทจะไดประโยชนกคอ กลมคนทมฐานะด ทสามารถเปนเจาของบานหรอทดนได

2) ฐานภาษในปจจบนยงคงใชราคาปานกลางทดนในป พ.ศ. 2521-2524 มไดมการนาราคาปานกลางทดนทเปนปจจบนมาใชเปนฐานภาษ ทาใหเปนการจดเกบภาษจากมลคาทดนทตากวามลคาทแทจรงอยมาก รายไดจากการจดเกบภาษบารงทองทจงนอยมาก และเกดแรงจงใจในการซ อทดนเพอการเกงกาไร

3) เกณฑการยกเวนและลดหยอนภาษมเปนจานวนมาก และแตกตางกนในแตละพ นท โดยทดนสาหรบอยอาศย เล ยงสตว หรอประกอบกสกรรมของตนเอง สามารถไดรบการลดหยอนต งแต 50 ตารางวาถง 5 ไร ทาใหทดนทจะตองชาระภาษมนอย ฐานภาษแคบ

4) โครงสรางอตราภาษเปนแบบถดถอย (Regressive Taxation) เมอเทยบกบมลคาทดน กลาวคอ ภาระภาษจะตกอยกบทดนทมราคาสงนอยกวาทดนทมราคาตา (Effective Tax Rate) และอตราภาษบารงทองทเปนอตราภาษทตาเมอเทยบกบอตราของตางประเทศ

6 เรองเดยวกน, 6.



10

ตารางท 7: ขอบกพรองและปญหาของภาษโรงเรอนและทดน และภาษบ ารงทองท ภาษโรงเรอนและทดน ภาษบารงทองท 1. ฐานภาษ ประเมนภาษจากฐานคารายป (คาเชาตอป)

ซงมความซ าซอนกบการจดเกบภาษเงนไดจากฐานคาเชา

การประเมนคารายปข นอยกบดลยพนจของพนกงานเจาหนาท ทาใหเกดการรวไหลของภาษไดงาย

กรณอตสาหกรรมจะรวมมลคาเครองจกรดวย

คดเฉพาะราคาทดนไมรวมถงสงปลกสราง ราคาปานกลางของทดนไมทนสมย (ป 2521-

2524) ทาใหรายไดจากการจดเกบภาษบารงทองทนอยมาก และเกดแรงจงใจในการซ อทดนเพอการเกงกาไร

2. อตราภาษ อตราภาษสง ผประกอบการจงตองรบภาระภาษสง เกดแรงจงใจในการหนภาษ

อตราภาษมลกษณะถดถอย ราคาเฉลยตากวาไรละ 30,000 บาท อตรา

ภาษเฉลยรอยละ 0.5 ราคาสงกวาไรละ 30,000 บาท อตราภาษ

รอยละ 0.25 อ ต ร า ภ า ษ ต า เ ม อ เ ท ย บ ก บ อ ต ร า ข อ ง

ตางประเทศ 3. ขอยกเวน

และลดหยอน มขอยกเวนในการจดเกบภาษสาหรบโรงเรอน

และทดนทเจาของอาศยอยเอง ทาใหฐานภาษแคบ เกดการหลกเลยงภาษ และเกดความไมเปนธรรมข น

การยกเวนการเกบภาษกบโรงเรอนและสงปลกสรางทปดไวตลอดป เปนการยากทจะพสจนวาโรงเรอนและสงปลกสรางน นมไดทาประโยชนตามทเจาของรายงานจรงหรอไม

เกณฑการยกเวนหรอลดหยอนภาษ มจานวนมากและแตกตางกนในแตละพ นท ทาใหฐานภาษแคบ และไม เปนมาตรฐานเดยวกน

2.3 สาระส าคญของรางพระราชบญญตภาษทดนและสงปลกสราง พ.ศ........

หลกการของการจดเกบภาษทดนและสงปลกสรางคอ 1) ยกเลกการจดเกบภาษโรงเรอนและทดน และภาษบารงทองท 2) จดเกบภาษทดนและสงปลกสราง ตามหลกการไดรบประโยชนจากบรการสาธารณะของ อปท.



11

วตถประสงคของการจดเกบภาษทดนและสงปลกสรางมดงน 1) เปนการจดเกบภาษทฐานภาษมความเปนธรรมและอตราภาษมความเหมาะสม สาหรบการ

จดเกบภาษเพอบารงทองถน 2) กระตนใหมการใชประโยชนจากทดนอยางมประสทธภาพ 3) เพอให อปท. มรายไดทสอดคลองกบการใหบรการสาธารณะทมคณภาพ 4) สงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการตรวจสอบการทางานของ อปท.

สาระสาคญของราง พ.ร.บ.ภาษทดนและสงปลกสราง พ.ศ........ สามารถสรปไดดงน 7 (ตารางท 8) 1) ผมหนาทเสยภาษคอ ผทเปนเจาของทดนและสงปลกสราง และผครอบครองหรอทาประโยชนใน

ทดนหรอสงปลกสรางอนเปนทรพยสนของรฐ 2) ผทาหนาทเกบภาษคอ อปท. ไดแก องคการบรหารสวนตาบล เทศบาล กรงเทพมหานคร และ

เมองพทยา และรายไดภาษเปนของ อปท. 3) ฐานภาษคอ มลคาท งหมดของทดนและสงปลกสราง โดยคานวณจากราคาประเมนทนทรพย

ทดน สงปลกสราง และสงปลกสรางทเปนหองชด 4) อตราภาษ มการกาหนดเพดานอตราภาษไว 3 อตรา จาแนกตามการใชประโยชนในทดนและ

สงปลกสรางดงน 1) การใชประโยชนเพอประกอบเกษตรกรรม ไมเกนรอยละ 0.5 ของ ฐานภาษ 2) การใชประโยชนเพอเปนทอยอาศย ไมเกนรอยละ 1 ของฐานภาษ และ 3) การใชประโยชนนอกเหนอจาก 2 กรณขางตน ไมเกนรอยละ 4 ของฐานภาษ (อตราเพดานของภาษอาจมการเปลยนแปลงไปจากน เนองจากการแกไขปรบปรงราง พ.ร.บ.ภาษทดนฯ ยงไมเสรจส น) กรณทดนทท งไววางเปลามไดทาประโยชนตามควรแกสภาพทดนใน 3 ปแรก ให อปท. เรยกเกบภาษในอตรารอยละ 1 ของฐานภาษ และหากยงมไดทาประโยชนอกเปนเวลาต ดตอกน ใหเพมอตราภาษอก 1 เทาในทก 3 ป แตไมเกนรอยละ 4 ของฐานภาษ8

5) ผเสยภาษและเปนเจาของทรพยสนทเปนทอยอาศยของตน อาจไดรบการลดหยอนในการคานวณภาษจากฐานภาษรอยละ 50 แตไม เกน 1 ลานบาท 9 (การลดหยอนอาจมการเปลยนแปลงไปจากน เนองจากการแกไขปรบปรงราง พ.ร.บ.ภาษทดนฯ ยงไมเสรจส น)

7 ราง พ.ร.บ.ภาษทดนฯ ทส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ตรวจพจารณาแลว เรองเสรจท 194/2554 และทมการแกไขปรบปรงหลงจากนนจากเอกสารประกอบการบรรยายเรอง “สรปสาระส าคญ ราง พ.ร.บ.ภาษทดนและสงปลกสราง หรอภาษทรพยสน” โดย สกล ลโนทย, โครงการสมมนาเรอง “ภาษทดนและสงปลกสรางหรอภาษทรพยสน เพอความเปนธรรมและลดความเหลอมล า”ณ หองประชมวทยาลยปกครองทองถน มหาวทยาลยขอนแกน, 12 ธนวาคม 2557. 8 อตราเพดานของภาษตามรางฯเดมดไดจาก ดวงมณ เลาวกล (2555), รายงานสรปและวเคราะห รางพระราชบญญตภาษทดนและสงปลกสราง พ.ศ......., 8. 9 การลดหยอนตามรางฯเดมและขอวจารณ ดไดจากเรองเดยวกน, 9, 20 และ 21.



12

6) อปท.สามารถจดเกบภาษภายในเขต อปท. ในอตราทสงกวาอตราภาษทกาหนดในพระราชกฤษฎกาได แตตองไมเกนอตราเพดานทกาหนดไว และ อปท.สามารถกาหนดเกณฑขนาดพ นทและเกณฑฐานภาษสาหรบทดนและสงปลกสราง หรอสงปลกสราง หรอหองชด ภายในเขต อปท. เพอการลดหยอนภาษ นอยกวาเกณฑทกาหนดโดยพระราชกฤษฎกาได

ตารางท 8: สาระส าคญของรางพระราชบญญตภาษทดนและสงปลกสราง พ.ศ.......

ผมหนาทเสยภาษ ผทเปนเจาของทดนและสงปลกสราง ผครอบครองหรอทาประโยชนในทดนหรอสงปลกสรางอนเปนทรพยสนของรฐ

ฐานภาษ • มลคาท งหมดของทดนและสงปลกสราง

• คานวณจากราคาประเมนทนทรพยทดน สงปลกสราง หรอหองชด

• กรณอตสาหกรรม ไมรวมมลคาเครองจกร

อตราภาษ (เพดาน)

เกษตรกรรม ทอยอาศย อนๆ ไมเกนรอยละ 0.5 ไมเกนรอยละ 1 ไมเกนรอยละ 4

กรณทดนรกราง วางเปลา หรอไมไดท าประโยชน ตาม

ควรแกสภาพทดน

• อตรารอยละ 1

• เสยภาษเพมข น 1 เทาทก 3 ป แตไมเกนรอยละ 4

อตราภาษทจดเกบจรง กาหนดโดย คณะกรรมการกาหนดอตราภาษทดนและสงปลกสรางทก ๆ 4 ป

2.4 ผลลพธจากการจดเกบภาษทดนและสงปลกสราง

หากมการจดเกบภาษทดนและสงปลกสรางสามารถทาใหเกดผลลพธตาง ๆ ไดดงน 1) การจดเกบภาษทดนและสงปลกสรางเปนการปฏรประบบภาษใหเกดความเปนธรรมมาก

ข น เนองจากเปนการคานวณภาษจากฐานความมงคงอยางแทจรง การจดเกบภาษเปนไปตามหลกความสามารถในการจาย (Ability to Pay) นนคอ ผทเปนเจาของทรพยสนทมมลคาสง จะเสยภาษมากกวาผทเปนเจาของทรพยสนทมมลคาตากวา

2) การใชราคาประเมนทนทรพยทเปนปจจบนเปนฐานภาษ ทาใหมหลกเกณฑการประเมนทชดเจนแทนการใชดลยพนจของพนกงานเจาหนาท เปนการลดการทจรตประพฤตมชอบของเจาพนกงาน ทาใหลดการรวไหลของรายไดภาษ

3) การจดเกบภาษทดนฯ เปนการเพมรายไดใหกบ อปท. จากเดมท อปท. จดเกบภาษโรงเรอนและทดนและภาษบารงทองทไดนอยมาก (ตารางท 9) ซงนอยกวารอยละ 10 ของรายได อปท. ท งหมด รายไดดงกลาวคดเปนเพยงรอยละ 0.2 ของรายไดประชาชาต เมอเทยบกบประเทศตาง ๆ ในโลก (แผนภาพท 3) จะเหนไดวาประเทศไทยจดเกบภาษทรพยสนไดนอยมาก การจดเกบภาษทดนฯ ทาใหผเปนเจาของทรพยสนทกคนตองเขามาอยในระบบภาษ เปนการขยายฐานภาษใหกวางข น ทาให อปท. มรายไดจากภาษทจดเกบเองไดมากข นประมาณการวารายไดภาษทดนฯ จะเพมข นไมตากวา 30 ,000 –



13

40,000 ลานบาท (ท งน ข นอยกบอตราภาษทจะจดเกบจรง และการลดหยอนวามมากนอยเพยงใด)

4) เปนการจดเกบภาษในอตราคงทตามลกษณะการใชประโยชนในทรพยสนน น จงไมมลกษณะอตราภาษถดถอย (Regressive Rate) เหมอนภาษบารงทองท

5) ภาษทดนฯ ทาใหเกดการกระจายอานาจทางการคลงใหแก อปท. และเปนการสรางการมสวนรวมของภาคประชาชน การจดเกบภาษทดนฯ จะเปนกลไกสาคญททาใหประชาชนในแตละพ นท หนมาสนใจการนาเงนภาษทถกจดเกบมาใชจายในการทาหนาทของ อปท. มากข น ชวยสงเสรมการกระจายอานาจใหแก อปท. มากข น เกดการมสวนรวมของประชาชนมากข น ผบรหาร อปท. ตองรบผดรบชอบ (accountability) ตอประชาชนมากข น นอกจากน น แตละ อปท. ยงสามารถจดเกบภาษทแตกตางกนได ภายใตอตราสงสดทไดมการกาหนดไวใน พ.ร.บ. ซงสอดคลองกบหลกการของการกระจายอานาจ

ตารางท 9: รายไดภาษโรงเรอนและทดน และภาษบ ารงทองท ป พ.ศ.2551-2556

ประเภทรายได 2551 2552 2553 2554 2555 2556 รายไดททองถนจดเกบเอง 32,211.80 38,745.96 29,110.41 38,400.00 43,745.41 48,326.55 รอยละ 8.62 9.35 8.54 9.20 9.09 9.03

ภาษโรงเรอนและทดน 17,164.77 18,881.25 14,172.15 18,926.22 21,067.04 23,103.25 รอยละ 4.59 4.56 4.16 4.53 4.38 4.32 ภาษบารงทองท 1,274.87 1,364.11 1,026.88 1,473.45 904.24 933.85 รอยละ 0.34 0.33 0.30 0.35 0.19 0.17 รวม 18,439.64 20,245.36 15,199.03 20,399.67 21,971.28 24,037.10 รอยละ 4.93 4.89 4.46 4.89 4.56 4.49

รวมทงสน 373,728.20 414,382.23 340,995.18 417,450.00 481,304.24 535,368.87 รอยละ 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00

ทมา: สานกงานคณะกรรมการการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน



14

แผนภาพท 3: สดสวนรายรบภาษทรพยสนตอรายไดประชาชาตของตางประเทศ เปรยบเทยบกบประเทศไทย

ทมา: Norregaard (2013).

6) ทดนและสงปลกสรางทท งไววางเปลาหรอมไดทาประโยชน จะถกเกบภาษในอตราทสงกวาอตราปกต ดงน นผเปนเจาของทรพยสน จะเกดภาระตนทนทางดานภาษในการถอครอง ทาใหตองพยายามนาทดนและสงปลกสรางมาทาประโยชนไมทางใดกทางหนง การเกบภาษทดนฯ จงสงผลใหเกดการใชประโยชนในทดนไดอยางมประสทธภาพมากข น

7) เมอมการเกบภาษทดนฯ ผซ อทดนเพอเกงกาไร จะมตนทนทางดานภาษในการถอครองทดนเกดข น จงอาจสงผลใหเกดการลดการกกตนทดนเพอเกงกาไร แตอาจจะยงไมเหนผลในระยะแรก อยางไรกตาม การจดเกบภาษทดนฯ จะมผลตอการกระจายการถอครองทดนมากนอยเพยงใด ยงข นกบอตราภาษทใชในการจดเกบจรง และอตราการเพมข นของราคาทดนในแตละป

จากตารางท 10 จะเหนวาราคาทดนทวประเทศมอตราการเปลยนแปลงระหวางป 2551 -2554 และ 2555-2558 เฉลยเพมข นรอยละ 5.34 ตอป หากมการเกบภาษจรงสาหรบทดนรกรางวางเปลาในอตราเพดานรอยละ 4 ตอป อาจจะลดการกกตนทดนเพอการเกงกาไรไดบาง

0

10

20

30

40

50

60

70

0.0%

0.5%

1.0%

1.5%

2.0%

2.5%

1970s 1980s 1990s 2000s

Number of countries (RHS) OECD Developing All



15

ตารางท 10: อตราการเปลยนแปลงของราคาประเมนทดน ป พ.ศ.2555-2558 เปรยบเทยบกบราคาประเมนทดน ป พ.ศ.2551-2554

พนท อตราการเปลยนแปลงของราคา

ประเมนทดน (รอยละ) อตราการเปลยนแปลงราคาประเมน

ทดนตอป (รอยละ/ป) ทดนทวประเทศ 21.34 5.34 เปรยบเทยบราคาประเมนทดนในกรงเทพฯ-ตางจงหวด ทดนกรงเทพมหานคร 17.13 4.28 ทดนตางจงหวด 21.40 5.35 เปรยบเทยบราคาประเมนทดนรายภาค ภาคกลาง 12.90 3.23 ภาคเหนอ 14.84 3.71 ภาคตะวนออก 26.04 6.51 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 25.50 6.38 ภาคใต 32.25 8.06 ภาคตะวนตก 15.55 3.89 ทมา: กรมธนารกษ 3. ภาษมรดก

หลกเกณฑโดยทวไปทใชในการพจารณาการจดเกบภาษมดงน 1) การจดเกบภาษน น จะสรางรายไดภาษเทาไหร และรฐบาลจะสามารถนาเงนภาษไปใช

จายอยางไร 2) การเกบภาษทาให เกดการบดเบอนทางเศรษฐกจอยางไร (มผลกระทบตอการ

เปลยนแปลงพฤตกรรมของหนวยเศรษฐกจตาง ๆ อยางไร และมากนอยเพยงใด) และการเปลยนแปลงทเกดข นน ทาใหเกดตนทนกบสงคมโดยรวมมากนอยเพยงใด

3) การเกบภาษสงผลกระทบตอเศรษฐกจในระดบมหภาคหรอไม 4) การเกบภาษเปนเครองมอทเปนประโยชนในการลดความเหลอมล าทางดานรายไดหรอไม 5) ภาระภาษตกอยกบใคร

ภาษมรดกเปนภาษทยตธรรม เพราะการจดเกบเปนไปตามหลกความสามารถในการเสยภาษ (Ability

to Pay) และไมกระทบประชาชนสวนใหญ วตถประสงคของการจดเกบภาษมรดกคอ เพอแกไขความไมเสมอภาคในสงคม ภาษมรดกเปนภาษ

ทางตรง ซงภาระจะตกอยกบผมทรพยมรดกทมจานวนถงระดบทกาหนดไวในกฎหมาย และไมอาจหลกเลยงภาระภาษไดเหมอนภาษทางออม



16

การใหมรดกน น ผใหมรดกอาจมแรงจงใจในการสะสมมรดก/ทรพยสน และการใหมรดกทแตกตางกน ซงสามารถสรปไดดงน

1) การใหเพราะรกลกหลาน ผใหมรดกมอบมรดกใหลกหลาน เพราะตองการใหลกหลานไดประโยชนจากทรพยมรดกทตนมอบให ดงน นคนกลมน จะสนใจการเกบภาษมรดกวา จะมผลกระทบตอมรดกของตนและลกหลานอยางไร

2) การใหแบบมกลยทธ คอการใหมรดกลกหลาน เพอใหลกหลานมาดแลตนเองในยามชราหรอยามทตนเองไมสามารถชวยเหลอตนเองได คนกลมน จะสนใจการเกบภาษมรดก เพราะการใหมรดกของเขามการใตรตรองอยางมเหตมผล

3) ความตองการมความมงคงมากข น เนองจากความมงคงเปนสนคาทแสดงถงฐานะทางสงคมของตนในขณะทตนเองมชวตอย คนกลมน ไมสนใจวาจะเกดอะไรข น หลงจากทเขาตายไปแลว ดงน นจงไมสนใจวาจะมการเกบภาษมรดกหรอไม และภาษมรดกจะมผลตอความมงคงทตนเหลอไวใหกบลกหลานอยางไร

4) การใหมรดกแบบไมตงใจ คนกลมน จะมการออมเพอไวใชจายในอนาคตสาหรบตนเอง แตตายกอนจะไดใช เงนหรอทรพยสนเหลาน กเลยตกเปนมรดกแกลกหลาน การเกบภาษมรดกกจะไมเปลยนแปลงพฤตกรรมของเขา เพราะเขาไมไดออมเพอเปนมรดก คนกลมน จงไมสนใจการเกบภาษมรดก

การศกษาเชงประจกษพบวา คนรวยมการวางแผนมรดกของตน ไมใชเปนการใหมรดกแบบไมต งใจ แตมการวางแผนไวลวงหนาแลว 3.1 การเกบภาษมรดกโดยทวไป

โดยทวไป การจดเกบภาษมรดกมลกษณะการจดเกบดงน 1) อตราภาษทเปนธรรม จะจดเกบใน “อตรากาวหนา” คอเรยกเกบเฉพาะสวนทเกนจานวนข นตาท

กาหนดไว โดยอตราภาษจะแบงเปนข น ๆ กาวหนาตามมลคาของมรดก 2) อตราภาษอาจมความแตกตางกนไดตามปจจยอน ๆ เชน

- อายของทายาท - ความเปนญาตสนทหรอหางออกไป - หน สนของผตาย - ความแตกตางในการเรยกเกบระหวางอสงหารมทรพยและสงหารมทรพยบางอยาง - ไดมการเรยกเกบภาษมรดกมาจากทรพยสนเดยวกนกคร งแลว

3) ตองมมาตรการปองกนการหลกเลยงโดยการโอนไปใหผรบมรดกกอนตาย 4) มการเกบภาษการให (Gift Tax) ควบคไปกบการเกบภาษมรดก 5) วธเกบภาษมรดกมอย 2 วธคอ



17

- การเกบภาษในกองมรดกกอนทจะมการแบงใหแกทายาท - เปนการเรยกเกบจากตวทายาทตามสวนททายาทแตละคนจะไดรบมา เสมอนเปนการเกบภาษ กบรายไดททายาทไดรบเพมพนข นมา แตรายไดในลกษณะดงกลาวน มใชเปนการไดมาจากการ ใชความสามารถหรอแรงงานหรอปญญาของผรบมรดก

3.2 ประเภทของภาษมรดก

ภาษมรดกเปนภาษทเกบจากทรพยสนหลงจากการตายของเจาของทรพยสนน น การจดเกบภาษมรดกโดยทวไป แบงไดเปน 2 ประเภท10 คอ

1) ภาษกองมรดก (Estate Tax) การเกบภาษกองมรดก เปนการเกบภาษจากมลคาทรพยสนท งหมดของผตาย ทรพยสนทเหลอจากการ

ชาระภาษแลว จงจะตกทอดไปยงทายาทของผตาย ภาษกองมรดกไมไดคานงถงความสมพนธระหวางผตายกบผรบมรดกในการจดเกบภาษ อตราภาษสวนใหญ จะเปนอตรากาวหนาตามขนาดของกองมรดก

ขอดของการจดเกบภาษกองมรดกคอ

- ภาษกองมรดกเปนการเกบภาษจากทรพยสนรวมท งหมดกอนแบงใหกบผรบมรดก ทาใหรฐไดรายไดภาษจานวนมาก และรฐสามารถนารายไดจานวนน ไปใชในการพฒนาประเทศไดมากข น

- ทาการประเมนภาษจากทรพยสนรวมท งหมดของผตายเพยงคร งเดยว ทาใหเจาหนาทสามารถจดเกบภาษไดงาย และประหยดตนทนในการจดเกบภาษ

- ภาษกองมรดกมฐานภาษทกวางกวาการจดเกบภาษมรดกประเภทอน ทาใหเกดการกระจายของทรพยากรใหมไดมากกวา และสามารถลดความเหลอมล าระหวางคนรวยและคนจนในสงคมไดมากข น

ขอเสยของการจดเกบภาษกองมรดกคอ - การเกบภาษกองมรดก ทาใหผรบมรดกแตละคนจะตองรบภาระภาษเทากน โดยไมคานงวาผรบ

มรดกจะไดรบทรพยมรดกมากนอยตางกนอยางไร นอกจากวาจะไปจดแบงภาระภาษตามสดสวนการไดรบมรดกกนในภายหลง

- ภาษทตองเสยจากการจดเกบภาษมรดกจะเปนเงนจานวนมาก เพราะฐานภาษคอมลคาของทรพยสนในกองมรดกท งหมด ประชาชนตองแบกรบภาระภาษมาก อาจทาใหประชาชนรสกตอตานการจดเกบภาษ

- หากมขอโตแยงตาง ๆ เกดข น รฐอาจจะเกบภาษไดชา

10 ภาษมรดก. สบคนเมอ 17 ตลาคม 2557, จาก www.pattanakit.net



18

2) ภาษการรบมรดก ผมหนาทเสยภาษกคอ ผรบมรดกแตละคน การเกบภาษการรบมรดก จะเกบจากบคคลทไดรบมรดก

หลงจากทเจาของทรพยสนหรอเจามรดกถงแกความตายแลว และมการแบงทรพยมรดกใหแกผรบมรดกแตละคนตามสดสวน

โดยทวไปแลว อตราภาษและการลดหยอนตาง ๆ จะข นอยกบความสมพนธระหวางผรบมรดกกบผตาย หากผรบมรดกมความสมพนธโดยตรงกบผตาย เชน เปนบตร (ทายาทโดยธรรม) อาจจะถกเกบภาษในอตราทตากวา แตหากกผรบมรดกมความสมพนธทหางออกไป เชน เปนทายาทโดยพนยกรรม กอาจจะถกเสยภาษในอตราทสงกวา

ขอดของการเกบภาษการรบมรดกคอ - ผรบมรดกมโอกาสทจะตองเสยภาษการรบมรดกนอยกวาการเสยภาษกองมรดก เนองจากจะม

เกณฑมลคามรดกข นตาทกาหนดไว หากไดรบมรดกเกนกวาเกณฑดงกลาวถงจะตองเสยภาษ เชน กาหนดวา มลคามรดกทไดรบหากเกนกวา 50 ลานบาทจงตองเสยภาษ ดงน นหากกองมรดกมมลคา 200 ลานบาท และมผรบมรดกท งหมด 5 คน ๆ ละเทา ๆ กน จะไดรบมรดกคนละ 40 ลานบาท ซงผรบมรดกแตละคนกไมตองเสยภาษ ทาใหจานวนผทตองรบภาระภาษนอยลง

- หากจานวนผทตองรบภาระภาษการรบมรดกนอยกวาภาษกองมรดก กอาจทาใหลดกระแสการตอตานในสงคมลงได

- ภาษการรบมรดกเปนการเกบภาษจากรายไดหรอทรพยสนทเพมพนของผรบมรดกข นมา โดยผรบมรดกมไดไดมาจากการใชแรงงานหรอความสามารถของตน ดงเชนเจาของมรดกผตาย จงมความสมเหตสมผลทผรบมรดกควรจะจายภาษในสวนน

ขอเสยของภาษการรบมรดกคอ - รายไดของรฐบาลจากการเกบภาษการรบมรดกจะนอยกวาการจดเกบภาษจากกองมรดก - ตนทนในการจดเกบภาษสง (ตองใชเวลาและมคาใชจายในการจดเกบมาก) เนองจากตองจดเกบ

ภาษผรบมรดกเปนรายบคคล โดยเฉพาะกรณทมผรบมรดกเปนจานวนมาก

3.3 ภาษมรดกทเคยบงคบใชในประเทศไทยในอดต ประเทศไทยไดเคยมการจดเกบภาษมรดกต งแตสมยกรงศรอยธยา ในรชสมยสมเดจพระนารายณ

เรยกวา ”อากรมรดก” เรยกเกบเฉพาะทรพยสมบตทเกนกาลงของทายาททใชสอย โดยใหตกเปนของหลวง

ท งหมด การเกบภาษมรดกยงมปรากฏตอมาในกฎหมายเกาทเรยกวา “กฎหมายมรดก”

ภายหลงการเปลยนแปลงระบอบการปกครองมาเปนระบอบประชาธปไตยเมอวนท 24 มถนายน พ.ศ. 2475 ทานปรด พนมยงคไดเสนอเคาโครงการเศรษฐกจของประเทศสยาม (สมดปกเหลอง) ในเคาโครง



19

ดงกลาวไดเสนอถงวธการจดหาทนโดยใหมการเกบ “ภาษมรดก” ไวดวย ตอมาเมอป พ.ศ.2476 รฐบาลในสมยพนเอก พระยาพหลพลพยหเสนา เปนนายกรฐมนตร สภาผแทนราษฎรไดตรา “พระราชบญญตอากรมฤดกและการรบมฤดก พ.ศ.2476” ข นมาใชบงคบ ซงเปนกฎหมายทถกคดคานจากกลมคนทมฐานะรารวยเปนอยางมากตอมาไดถกยกเลกไปเมอป พ.ศ.2487 ในสมยจอมพล ป. พบลสงคราม เปนนายกรฐมนตร ดวยเหตผลวาเปนภาษทจดเกบไดเปนจานวนไมแนนอน และจดเกบไดนอย แตมภาระและตนทนในการจดเกบสง

สาระสาคญบางประการของพระราชบญญตอากรมฤดกและการรบมฤดก พ.ศ. 2476 1) การเกบภาษมรดกใช 2 วธรวมกน คอ

อากรมรดก โดยเกบจากกองมรดก อากรรบมรดก โดยเรยกเกบจากผรบมรดก

2) ทรพยสนมรดกทจะตองเสยภาษมเกณฑดงน - เปนทรพยสนท งอสงหารมทรพยและสงหารมทรพย ทอยในประเทศไทย - บรรดาทรพยสนทผตายไดมการโอนใหแกบคคลอนในเวลาหนงปกอนตายใหเสยภาษ

มรดกเชนเดยวกน - การตราคา ใหตตามราคาตลาดในเวลาทเจามรดกตาย แตใหมการคดคานและอทธรณ

ได 3) อตราภาษ เปนการเกบภาษในอตรากาวหนา คอกองมรดกหรอผรบมรดกทมวงเงนสทธไมเกน

10,000 บาท จะไดรบการยกเวนไมตองเสยอากรมรดกหรออากรรบมรดก กองมรดกหรอผรบมรดกจะตองเสยภาษเฉพาะสวนทเกน ตามอตราภาษทไดมการกาหนดแบงไวเปนข น ๆ (10,000-50,000 บาท เสยภาษอตรารอยละ 1 เกน 50,000 – 100,000 บาท เสยภาษอตรารอยละ 4)

4) ในความเปนญาต ไดมการแบงอตราข นตาและข นสงลดหลนกนระหวางความเปนญาตสนทและญาตทหางกนออกไป

3.4 สาระส าคญของ ราง พ.ร.บ.ภาษการรบมรดก พ.ศ....

ในปจจบนไดมการเสนอราง พ.ร.บ.ภาษการรบมรดก พ.ศ...... เขาสการพจารณาของสภานตบญญตแหงชาต โดยสาระสาคญของราง พ.ร.บ.ดงกลาว แสดงในตารางท 11



20

ตารางท 11: สาระส าคญของ ราง พ.ร.บ.ภาษการรบมรดก พ.ศ....

พ.ร.บ.นไมใชบงคบกบกรณใด • มรดกทเจามรดกตายกอน พ.ร.บ.น ใชบงคบ

• มรดกทคสมรสของเจามรดกไดรบจากเจามรดก

หนวยงานทท าหนาทจดเกบภาษ กรมสรรพากร

ผมหนาทเสยภาษ

• บคคลผมสญชาตไทย

• บคคลผมไดมสญชาตไทย แตมภมลาเนาหรอมสานกงานใหญต งอยในประเทศไทยเปนเวลา 3 ปตดตอกนถงวนทมสทธไดรบมรดก

• บคคลผมไดมสญชาตไทย แตไดรบมรดกอนเปนทรพยสนทอยในประเทศไทย

มรดกทตองเสยภาษ • มรดกทเปนทรพยสนทอยในประเทศไทยและนอกประเทศไทย สาหรบผม

หนาทเสยภาษ อนดบท 1 และ 2

• มรดกทเปนทรพยสนทอยในประเทศไทย สาหรบผมหนาทเสยภาษ อนดบท 3

มลคามรดกทตองเสยภาษ

• มรดกทไดรบมมลคาเกน 50 ลานบาท ตองเสยภาษเฉพาะสวนทเกน 50 ลานบาท

• การคดมลคาของมรดก เปนการไดรบมรดก ไมวาจะไดรบมาในคราวเดยวหรอหลายคราวรวมกน

• มลคาของทรพยสนท งส นทไดรบเปนมรดก หกดวยภาระหน สนอนตกทอดมาจากการรบมรดกน น

การค านวณมลคาของทรพยสน

• อสงหารมทรพย: ใชราคาประเมนทนทรพยของอสงหารมทรพยเพอเรยกเกบคาธรรมเนยมจดทะเบยนสทธและนตกรรมตามประมวล กม.ทดน

• หลกทรพยทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย : ใชราคาของหลกทรพยน นในเวลาส นสดเวลาทาการของตลาดหลกทรพยในวนทไดรบมรดก

• กรณอน: ใชตามหลกเกณฑทกาหนดในกฎกระทรวง ซงเปนหลกเกณฑทกาหนดเปนการทวไป โดยไมมลกษณะเปนการเฉพาะเจาะจง

อตราภาษ • อตรารอยละ 10 ของมลคามรดกในสวนทตองเสยภาษ

• อาจมการตรา พ.ร.ฎ.ลดอตราภาษทเปนการทวไปหรอลดตามความสมพนธระหวางเจามรดกและผรบมรดกกได

การผอนช าระภาษ ผอนชาระภาษไดภายในเวลาไมเกน 5 ป



21

3.5 การเกบภาษมรดกในตางประเทศ ประเทศทมการเกบภาษมรดกทวโลกมมากกวา 30 ประเทศ11 สวนใหญเปนการเกบภาษการรบมรดก

ในสหภาพยโรป มการเกบภาษมรดก 18 ประเทศ จาก 27 ประเทศ ซงเปนการเกบภาษการรบมรดก 15 ประเทศ และมการเกบภาษการให ควบค กบภาษการรบมรดก ตวอยางการจดเกบภาษในตางประเทศ แสดงในตารางท 12

หลายประเทศไดมการยกเลกการจดเกบภาษมรดก หลงจากทมการบงคบใช ตวอยางประเทศทมการยกเลกการจดเกบภาษมรดก และเหตผลในการยกเลก มดงน

1) แคนาดา (1972) นาภาษกาไรจากการขายทรพยสนมาใชแทน (capital gains tax) และ

ภาษมรดกไมไดเปนแหลงรายไดทสาคญ 2) สงคโปร (2008) ตองการสรางแรงจงใจใหตางชาตเขามาสะสมทนในประเทศ 3) นอรเวย (2014) เพอลดภาระในการโอนธรกจครอบครวใหรนลก 4) ออสเตรเลย การเกบภาษมรดกสงผลกระทบกบประชาชนในวงกวางเนองจากสวนยกเวน

ภาษและคาลดหยอนไมไดมการปรบใหเหมาะสมตามสภาวะเศรษฐกจ รวมท งมชองทางในการเลยงภาษมรดก เนองจากไมมการเกบภาษการให (gift tax) และไมคมคากบตนทนในการบรหารจดการ

11 วโรจน สขพศาล, (2557), ภาษมรดก กบการสรางความเปนธรรมในสงคม, โครงการสารวจองคความรเพอการปฏรปประเทศไทย มลนธสาธารณสขแหงชาต, 3.



22

ตารางท 12: การจดเกบภาษมรดกในตางประเทศ

ประเทศ ภาษมรดก ทจดเกบ

ระดบของรฐบาล ทจดเกบ

ฐานภาษ อตราภาษ

สหรฐอเมรกา

ภาษกองมรดก รฐบาลกลางและมลรฐ จดเกบเฉพาะกบบคคลทรารวย คอมทรพยสนทใหหรอกองมรดกมมลคาไมนอยกวา 1 ลานดอลลาร คสมรสทโอนทรพยสนใหแกกนไมตองเสยภาษ ท งน ทรพยสนทโอนใหผรบไมเกน 10,000 ดอลลารตอป ไมตองเสยภาษ

จดเกบในอตรากาวหนาโดยจดเกบในอตราสงสดไมเกนรอยละ 50 ของมลคาทรพยมรดกหรอทรพยสนทให ภาษการรบมรดก รฐบาลทองถน

ภาษการให

องกฤษ

ภาษการรบมรดก นาทรพยทตกทอดมาเนองจากเจามรดกถงแกความตายมาหกดวย คาใชจายและคาลดหยอน โดยท คาใชจายประกอบดวย คาใชจายในงานฌาปนกจศพ หน สน คาจดการ รอยละ 5 ทรพยสนซงเสยภาษมรดกตด ๆ กน 2 คร งเนองจากเจาของมรดกถงแกกรรมถง 2 รายตด ๆ กนใน ระยะเวลา 5 ป จะไดรบการลดหยอนเปนพเศษ

อตราภาษมรดกเปนอตราคงทในอตรารอยละ 40 ของมรดกทตองเสยภาษ


ญปน

ภาษกองมรดก มลคาทรพยสนท งหมดทไดมาจากการรบมรดก หกดวยคาใชจาย ซง

ไดแก หน สน ภาระผกพนและคาใชจายในการจดงานศพ โดยมลคาทรพยสนทไดน นใชราคาตลาดหรอมลคาทรพยสนขณะไดมาในการคานวณ โดยมคาลดหยอนพ นฐานสาหรบหกจากการคานวณมลคามรดกสทธ 50 ลานเยน + (จานวนผรบมรดก* 10 ลานเยน)

อตรากาวหนา แตจดเกบในอตราสงสดไมเกน รอยละ 70

ภาษการรบมรดก




23

ประเทศ ภาษมรดก ทจดเกบ

ระดบของรฐบาล ทจดเกบ

ฐานภาษ อตราภาษ

ฝรงเศส ภาษการรบมรดก ทรพยมรดกท งหมดมาหกดวยหน สน คาใชจายและ คาลดหยอนซงเปนไปตามลาดบความสมพนธทางเครอญาตของเจามรดกเหลอเปนมรดกสทธ

อตรากาวหนา

สงคโปร ภาษกองมรดก

มลคาตามราคาตลาดของทรพยมรดกท งหมดของผตายหรอเจามรดกท งทเคลอนยายไดและ เคลอนยายไมได

อตรากาวหนา 0 – 12,000,000 ดอลลารสงคโปร รอยละ 5 มากกวา 12,000,000 ดอลลารสงคโปร ร อ ย ล ะ 10

เกาหลใต ภาษการรบมรดก

ฐานภาษสาหรบการคานวณภาษการรบมรดก จาแนกเปน

1) ทรพยสนทไดมาทางมรดกหรอจากการใหโดยเสนหาของผทมภมลาเนาอยในประเทศเกาหล

2) ทรพยสนทางมรดกหรอจากการใหโดยเสนหาทมอยในประเทศเกาหลของผทไมมภมลาเนาอยในประเทศ



ไตหวน ภาษกองมรดก

มลคาทรพยสนในเวลาทเจามรดกถงแกความตาย โดยกองมรดกจะตองเปนของชาวไตหวน ทมภมลาเนาในไตหวน ทมทรพยมรดกท งในและตางประเทศ หากเจามรดกเปนชาวไตหวน แตมไดมภมลาเนาในไตหวน จะถกเรยกเกบเฉพาะทรพยมรดกทอยในประเทศไตหวนเทาน น



ทมา: ชมพนท โกสลากร เพมพนววฒน และคณะ (2550).


24

3.6 ผลจากการเกบภาษมรดก และการศกษาเชงประจกษ ผลกระทบจากการเกบภาษมรดกยงเปนทถกเถยงกนอยหลายประเดน 12 ประเดนทสาคญ ๆ ม

ดงตอไปน 1. การเกบภาษมรดกท าใหขนาดของกองมรดก การออม และการลงทนลดลงหรอไม Holtz-Eakin และ Marples (2001), Kopczuk และ Slemrod (2001) และ Joulfaian (2006) พบวา

การเกบภาษมรดกมผลนอยมากตอขนาดของกองมรดก คอคาความยดหยนมคาเพยง 0.1 และ 0.2 นนคอหากมการเกบภาษมรดกเพมข นรอยละ 10 ทาใหขนาดของกองมรดกลดลงรอยละ 1 หรอ 2 เทาน น

Gravelle, J., G. และ Maguire S. (2003) พบวาภาษมรดกมแนวโนมทสงผลให ผรบมรดกมการออมทมากข น ขณะทผใหมรดกอาจมการออมทเพมข นหรอลดลง (ambiguous) กได

Cagetti (2009) พบวาหากไมมการเกบภาษมรดก กลมทมรายไดสงจะมการลงทนเพมมากข นและมการออมลดลง

ฝายคานมองวา การเกบภาษมรดก ทาใหมแรงจงใจในการใชจาย แทนการเกบออม และมผลกระทบตอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและการจางงาน The Heritage Foundation (สถาบนวจยเชงนโยบายของประเทศสหรฐอเมรกา) อางวา ภาษมรดกสงผลใหการจางงานในสหรฐอเมรกา ลดลงไปกวา 1.7-2.5 แสนคนตอป13

ภาษมรดกถกมองวาเปนตนทนอยางหนงในการตดสนใจลงทน สงผลตอประสทธภาพในการจดสรรทรพยากร เจาของเงนทนอาจยายการลงทนจากทมประสทธภาพดกวาไปยงทมประสทธภาพตากวา เพอหลกเลยงการเสยภาษมรดก

2. ผลตอกลมธรกจขนาดเลก กลมธรกจขนาดเลกอาจจาเปนตองนาทรพยสนของตนมาขายเพอชาระภาษมรดก เนองจากภาษมรดก

มการเกบภาษในอตราสง สาหรบทรพยสนทกลมธรกจขนาดเลกมในครอบครองน นหากขายออกไปจะสงผลกระทบอยางมากตอกลมธรกจเหลาน เนองจากทรพยสนเหลาน นเปนปจจยการผลตหลกเพอใชในการประกอบธรกจ

กลมธรกจขนาดเลก อาจจาเปนตองมการจางทปรกษาดานบญชและกฎหมายเพอชวยในการวางแผนการเสยภาษมรดกซงเปนการเพมตนทนใหแกกลมธรกจเหลาน น

การศกษาของ Tax Policy Center (2008) พบวาเจาของธรกจและเจาของฟารมขนาดเลกมจานวนนอยทถกเกบภาษมรดก (รอยละ 3.5 ของผทถกเกบภาษ) นอกจากน นมลคาภาษทถกเกบสวนใหญแลวจะเสย

12 สรปความจาก วโรจน สขพศาล, (2557), ภาษมรดก กบการสรางความเปนธรรมในสงคม, โครงการสารวจองคความรเพอการปฏรปประเทศไทย มลนธสาธารณสขแหงชาต. 13 เรองเดยวกน, 8.


25

ภาษนอยกวา 500,000 เหรยญ สาเหตทเจาของธรกจขนาดเลกทตองเสยภาษมเปนจานวนนอยเพราะ ภาครฐใหสทธพเศษแกธรกจขนาดเลก โดยมคาลดหยอนให ดงน นอตราภาษทแทจรง (effective tax rate) จะตากวาอตราทประกาศไว และฐานภาษคานวณจากมลคาการใชประโยชนในปจจบน (current-use value) แทนทจะคานวณโดยใชมลคาตลาด (fair market value) ซงการคานวณวธน สามารถลดมลคาของอสงหารมทรพยของธรกจขนาดเลกไดกวารอยละ 40-70 (Durst, Monke และ Maxwell, 2002) ซงยงไมพบวากลมธรกจตองขายสนทรพยเพอนามาจายภาษมรดก

3. เปนการเกบภาษซ าซอน ฝายทไมเหนดวยกบการเกบภาษมรดก จะมองวาเปนการเกบภาษทซ าซอนกบการเกบภาษเงนได ซง

สนทรพยบางอยางไดมการจดเกบภาษเงนไดไปแลว การจดเกบภาษมรดกจงเปนการจดเกบภาษทซ าซอน ฝายสนบสนนมองวา การเกบภาษมรดกเปนการเกบภาษบนฐานทรพยสน ไมใชฐานเงนได จงไมนบวา

เปนการเกบภาษทมความซ าซอน เพราะภาษเงนไดเกบจากรายไดทเพมข นของทรพยสนน น เชน มลคาทเพมข น จงเปนคนละฐานภาษ

4. มการบรหารจดการมรดกใหม ใหสามารถเลยงภาษได การศกษาเชงประจกษพบวา การเกบภาษมรดกทาใหมการบรหารจดการมรดกใหมจรง เพอการเลยง

ภาษ แตมากนอยเพยงใด ยงไมมขอสรป มการประมาณการวา มการเลยงภาษประมาณรอยละ 8 ถง 13 ของการเสยภาษท งหมด (Eller and Johnson, 1999; Erard, 1999)

5. ภาษมรดกท าใหรายไดของรฐเพมขนหรอไม รายไดจากการเกบภาษมรดกจะทาใหรฐมรายไดเพมข นหรอไม และมากนอยเพยงใด ตอบคอนขางยาก

เพราะรายไดจากภาษมรดก ข นอยกบโครงสรางประชากร อตราการตาย และขอสมมตตาง ๆ Tax Policy Research (2008) พบวาในป ค.ศ.2005 ภาษมรดกทเกบไดในหลายประเทศมสดสวนไม

สงนกเมอเทยบกบรายไดจากภาษท งหมด สดสวนภาษมรดก เมอเทยบกบรายไดภาษท งหมดมคาประมาณรอยละ 0.01 - 1.3 โดยประเทศเบล

เยยมมสดสวนภาษมรดกตอรายไดภาษท งหมดสงสด คอรอยละ 1.3


26

6. อตราภาษทแทจรง อตราภาษทจดเกบจรงมอตรานอยกวาอตราภาษทกาหนดตามกฎหมาย (statutory tax rate) เชน

สหรฐอเมรกา ในป ค.ศ.2009 อตราภาษมรดกสงสดคอรอยละ 45 แตมอตราภาษทจดเกบจรงเพยงรอยละ 19 เนองจากมการยกเวนและลดหยอนตาง ๆ การลดหยอนทสาคญคอการบรจาคเพอสาธารณะกศล โดยสวนลดหยอนสาหรบการบรจาค คดเปนสดสวนเฉลยรอยละ 7.4 ของกองมรดก และคดเปนสดสวนรอยละ 17.9 สาหรบกลมทมรายไดสง (Gravelle และ Maguire, 2003)

7. ประสทธภาพในการจดเกบภาษมรดก การจดเกบภาษมรดก มกจะมตนทนในการจดเกบคอนขางสง เนองจากมความยงยากในการจดเกบ

และยากในการสบคนทรพยสนทจะตองเสยภาษมรดก รายไดจากภาษมรดกอาจจะไมคอยคมกบตนทนทตองเสยไปในการบรหารจดเกบภาษมรดก

8. ผเสยภาษมสดสวนไมสง และมกเปนผทมรายไดสง จากขอมลป ค.ศ.2008 พบวาผทถกเกบภาษมรดกในประเทศสหรฐอเมรกา มสดสวนไมสงนกโดยม

เพยงรอยละ 0.6 หรอคดเปนจานวน 15,500 คน จากจานวนผทเสยชวตในป ค.ศ.2008 ท งหมด 2.6 ลานคน ผทถกเกบภาษมรดก โดยสวนใหญจะเปนคนทมกองมรดกมลคาสง โดยกลมคนทมกองมรดกสงสดรอย

ละ 1 บนสด จะตองจายภาษมรดกคดเปนรอยละ 81.1 ของภาษมรดกทจายท งหมด ดงน นภาษมรดกจงเปนการมงเกบภาษกบคนทมกองมรดกสงเปนหลก

9. ชวยใหเกดการกระจายความมงคงทเปนธรรมมากขน การเกบภาษมรดก ทาใหมการบรจาคเพอสาธารณะกศลมากข น มการประมาณการวา 1 ใน 6 ของผ

เสยภาษมรดกจะมการบรจาคเพอสาธารณะกศลดวย การศกษาของสานกงบประมาณรฐสภาของประเทศสหรฐอเมรกา (Congressional budget office:

CBO) พบวา หากไมมการจดเกบภาษมรดกจะทาใหการบรจาคเพอสาธารณะกศลลดลงไปกวารอยละ 16-28


27

10. การเกบภาษในอตรากาวหนาและการลดความเหลอมล า การศกษาของ Public policy research พบวา การเกบภาษแบบคงทในประเทศองกฤษในชวง ค.ศ.

1999-2001 รอยละ 10 ของคนรวยสดมสดสวนความมงคงเพมจากรอยละ 47 เปนรอยละ 56 จงอาจสรปไดวา การจดเกบภาษมรดกแบบอตราคงท อาจไมไดชวยในการลดความเหลอมล าในสงคมไดดนก

เมอเปรยบเทยบภาระภาษระหวางภาษมรดกและภาษเงนได พบวาภาระภาษของภาษมรดกจะตกกบผมรายไดสงสดรอยละ 1 แรกมากกวาภาษเงนได ในชวงผมรายไดสงสดรอยละ 1 แรก จะมสดสวนถกเกบภาษรอยละ 80 สาหรบภาษมรดก และรอยละ 30 สาหรบภาษเงนได จงเหนไดวา ภาษมรดกมลกษณะการกระจายของภาระภาษทตกกบผมรายไดสง (Progressive) ดกวาภาษเงนได 3.7 การประมาณการรายไดจากภาษมรดก ผเขยนไดประมาณการรายไดจากภาษมรดกจากฐานขอมล 3 ฐาน โดยมรายละเอยดดงน

3.7.1 การประมาณการรายไดจากภาษมรดก จากขอมลการจดทะเบยนสทธและนตกรรมเกยวกบอสงหารมทรพย จากขอมลการจดทะเบยนสทธและนตกรรมเกยวกบอสงหารมทรพยทเกดข นในป พ.ศ. 2556 ซงรวบรวมขอมลโดย ดเรก ปทมสรวฒน (2557) เมอนามาคานวณรายไดจากการจดเกบภาษมรดก โดยมขอสมมตวา ธรกรรมเกยวกบอสงหารมทรพยทเกดข นในป พ.ศ.2556 ประเภทการใหและมรดก เปนทรพยสนท งหมดทตองเสยภาษมรดก (ตารางท 13) พบวา มลคาภาษมรดกทรฐบาลจะจดเกบไดมมลคา 23,400.50 ลานบาท แตหากนบเฉพาะธรกรรมประเภทมรดกเพยงประเภทเดยว จะมมลคาภาษมรดก 17,036 ลานบาท จานวนน จะมคามากกวาความเปนจรง เนองจากจะมธรกรรมบางรายการทไมตองเสยภาษมรดก เนองจากมมลคาตากวา 50 ลานบาท แตจากฐานขอมลไมสามารถจาแนกไดวา มธรกรรมใดบางทอสงหารมทรพยมมลคานอยกวา 50 ลานบาท


28

ตารางท 13: ปรมาณธรกรรม รายไดคาธรรมเนยมการจดทะเบยนสทธและนตกรรมเกยวกบ

อสงหารมทรพย และประมาณการรายไดภาษมรดก ป พ.ศ. 2556

ประเภทธรกรรม

จ านวน (ราย)

รายได (ลานบาท)

อตราคาธรรมเนยม

(%)

มลคาอสงหารมทรพย (ลานบาท)

อตราภาษมรดก (%)

มลคาภาษมรดก (ลานบาท)

ให 432,554 1,273 2* 63,645 10 6,364.5

มรดก 209,899 852 0.5** 170,360 10 17,036.0

รวม 642,453 2,125 234,005 23,400.5 หมายเหต: * เปนการใหกรณทวไป ** เปนการโอนมรดกระหวางผบพการกบผสบสนดานหรอระหวางคสมรส การประมาณการรายไดภาษมรดกยงไมไดหกการยกเวน 50 ลานบาทของผรบมรดกแตละราย ทมา: คานวณจาก ดเรก ปทมสรวฒน และพชต ชยกงพวง. (ยงไมไดตพมพ).

3.7.2 การประมาณการรายไดจากภาษมรดก จากขอมลการสารวจภาวะเศรษฐกจและสงคมของครวเรอน ป พ.ศ. 2556 ขอมลทนามาใชในการประมาณการภาษมรดกจากขอมลการสารวจภาวะเศรษฐกจและสงคมของครวเรอน (SES) ป พ.ศ. 2556 คอทรพยสนสทธของครวเรอน (มลคาทรพยสนของครวเรอนหกดวยมลคาหน สนของครวเรอน) โดยมลคาทรพยสนสทธของครวเรอนจาแนกตามช นมลคาทรพยสน แสดงในตารางท 14 ซงจะเหนวาในช นมลคาทรพยสนสทธท 10 (ช นทมมลคาสงสด) จะมมลคาทรพยสนสทธรอยละ 50.86 ของ มลคาทรพยสนสทธของครวเรอนท งหมดรวมกน หากจาแนกตามขนาดของทรพยสนสทธ พบวา มครวเรอนเพยง 12,547 ครวเรอนทมมลคาของทรพยสนสทธมากกวา 50 ลานบาท (ตารางท 15) ครวเรอนทอยในขายทตองเสยภาษมรดกมจานวน 5,167 ครวเรอน ซงจะสามารถเกบภาษมรดกไดจานวน 26,952 ลานบาท (ตารางท 16) แตในแตละป อตราการตายอยทรอยละ 0.66 และผตายตองมมรดกจานวนมาก ททาใหผรบมรดกไดรบมรดกเกนเกณฑข นตาทตองเสยภาษมรดกดวย ดงน นจานวนภาษมรดกทจดเกบไดจรงในแตละปจะนอยกวาตวเลขทประมาณการน แตอยางไรกด ขอมลจากการสารวจภาวะเศรษฐกจและสงคมของครวเรอนจะมคาทนอยกวาความเปนจรง เพราะผทมทรพยสนจานวนมากทจะตองเสยภาษมรดกอาจจะไมอยในกลมตวอยางททาการสารวจ (ดไดจากขอมลในตารางท 14)


29

ตารางท 14: มลคาทรพยสนสทธจ าแนกตามชนมลคาทรพยสนสทธของครวเรอน ป พ.ศ. 2556 ชน

มลคา คาเฉลยมลคา คาสงสด คาต าสด

จ านวนครวเรอน

ทรพยสนสทธทงหมด รอยละ

1 -77,992.40 35,000.00 -30,500,000.00 2,022,134 -157,711,064,428.15 -0.59

2 79,807.23 136,000.00 35,200.00 2,016,851 160,959,321,538.77 0.60

3 214,126.76 292,400.00 136,040.00 2,013,334 431,108,600,567.14 1.61

4 368,151.19 450,000.00 292,500.00 2,028,188 746,679,899,373.96 2.79

5 539,690.50 632,500.00 450,300.00 2,003,758 1,081,408,994,991.85 4.04

6 746,626.38 867,500.00 633,000.00 2,016,324 1,505,440,913,015.03 5.62

7 1,019,100.70 1,192,600.00 867,600.00 2,017,103 2,055,631,486,912.38 7.68

8 1,429,312.50 1,720,080.00 1,192,800.00 2,016,632 2,882,396,753,775.00 10.77

9 2,205,909.90 2,869,500.00 1,720,294.00 2,017,522 4,450,470,870,903.84 16.62

10 6,756,137.00 369,000,000.00 2,870,000.00 2,015,673 13,618,165,637,655.80 50.86

ทงหมด 1,327,607.60 369,000,000.00 -30,500,000.00 20,167,519 26,774,551,497,544.40 100.00

ทมา: คานวณจาก SES 2556

ตารางท 15: มลคาทรพยสนสทธของครวเรอน ป พ.ศ. 2556

ขนาดของมลคาทรพยสนสทธ คาเฉลยมลคา จ านวนครวเรอน มลคาทรพยสนสทธทงหมด

< หรอ = 50 ลานบาท 1,261,243.48 20,154,972 25,420,327,024,582.60

> 50 – 100 ลานบาท 62,284,707.30 8,186 509,881,548,508.82

> 100 – 200 ลานบาท 142,254,464.79 2,813 400,118,677,886.48

> 200 – 300 ลานบาท 212,375,973.00 809 171,786,163,090.39

> 300 – 400 ลานบาท 368,600,000.00 739 272,515,943,258.00

> 400 ลานบาท - - -

รวม

20,167,519 26,774,629,357,326.20

ทมา: คานวณจาก SES 2556

ตารางท 16: ประมาณรายไดจากการจดเกบภาษมรดก ป พ.ศ. 2556

จ านวนครวเรอนทตองเสยภาษ ประมาณการภาษมรดกจาก ทรพยสนสทธทงหมด

(ลานบาท)

5,167 26,952 หมายเหต: 1. ในแตละปจะเกบภาษมรดกไดนอยกวาน มาก เนองจากไมไดเสยชวตพรอมกนโดยอตราการตายอยทประมาณ

รอยละ 0.66 2. ฐานขอมลทรพยสนจาก SES จะตากวาความเปนจรงคอนขางมาก เนองจากการสารวจอาจจะครอบคลมผม

ทรพยสนจานวนมากไดในจานวนทนอย ทมา: คานวณจาก SES 2556


30

3.7.3 การประมาณการรายไดจากภาษมรดก จากขอมลคนทรวยทสด 50 อนดบแรกของไทย จากขอมลคนทรวยทสด 50 อนดบแรกของไทย ทรวบรวมโดย นตยสาร Forbes จะเหนไดวา คนท

รวยทสด 50 อนดบแรกของไทย มมลคาทรพยสนรวมกน 97,270 ลานเหรยญสหรฐ หากสามารถจดเกบภาษมรดกจากคนทรวยทสด 50 อนดบแรกของไทยไดท งหมด จะคดเปนเงนภาษ 291,809.99 ลานบาท (ในแตละปจะไดภาษเปนจานวนเทาไหร กข นกบการตายของคนกลมน ) การประมาณการน ใชอตราแลกเปลยน 30 บาทตอ 1 ดอลลารสหรฐ และใชจานวนบตรของแตละคนเปนผรบมรดก ในกรณทไมมบตร สมมตวา มผรบมรดก 3 คน กรณของตระกลจราธวฒน สมมตวามผรบมรดก 10 คน (ตารางท 17)

การประมาณการภาษมรดกแสดงใหเหนวา หากรฐบาลสามารถจดเกบภาษมรดกไดอยางเตมเมดเตมหนวย โดยเฉพาะกลมทเปนผรารวยของประเทศ กจะสามารถไดรบเงนภาษมาเปนรายจายในการพฒนาประเทศไดอกเปนจานวนมาก แตในทางปฏบต รฐบาลจะสามารถจดเกบภาษมรดกไดมากนอยเพยงใด กข นอยกบประสทธภาพในการจดเกบภาษ และวธการในการบรหารทรพยสนของผเสยภาษ เพอใหสามารถหลกเลยงภาษมรดกใหไดมากทสด

ตารางท 17: ประมาณการภาษมรดก คนทรวยทสด 50 อนดบแรกของไทย

# ชอ มลคาความมงคง

($) แหลงทมาของความมงคง บตร จ านวนภาษ (บาท)

1 ตระกลจราธวฒน 12,700,000,000 retail, real estate n/a 38,099,999,950

2 ธนนท เจยรวนนท และครอบครว 11,500,000,000 Food 5 34,499,999,975

3 เจรญ สรวฒนภกด 11,300,000,000 beverages, self made 5 33,899,999,975

4 เฉลม อยวทยา 9,900,000,000 drink, self made 3 29,699,999,985

5 กฤตย รตนรกษ 5,100,000,000 media, real estate 1 15,299,999,995

6 วาณช ไชยวรรณ 3,900,000,000 insurance, beverages, self made 8 11,699,999,960

7 สนต ภรมยภกด 2,800,000,000 energy drinks 3 8,399,999,985

8 ปราเสรฐ ปราสาททองโอสถ 2,300,000,000 hospitals, self made 5 6,899,999,975

9 วชย มาลนนท และครอบครว 1,700,000,000 Media 7 5,099,999,965

10 ทกษณ ชนวตร 1,700,000,000 investments, self made 3 5,099,999,985

11 วชย ศรวฒนประภา 1,600,000,000 duty-free, self made 4 4,799,999,980

12 ชาตร โสภณพนช 1,600,000,000 Banking 4 4,799,999,980

13 ฤทธ ธระโกเมน 1,500,000,000 Restaurants 3 4,499,999,985

14 ทองมา วจตรพงศพนธ 1,400,000,000 real estate, self made 1 4,199,999,995

15 ประยทธ มหากจศร และครอบครว 1,400,000,000 coffee, shipping 3 4,199,999,985

16 คร กาญจนพาสน 1,400,000,000 transportation, self made 2 4,199,999,990

17 บญชย เบญจรงคกล 1,300,000,000 telecom, tech, self made 3 3,899,999,985

18 อาลก โลเฮย 1,200,000,000 Petrochemicals 3 3,599,999,985

19 วชย ทองแตง 1,100,000,000 investments, self made 4 3,299,999,980

20 อสระ วองกศลกจ 1,100,000,000 Sugar 4 3,299,999,980


31

# ชอ มลคาความมงคง

($) แหลงทมาของความมงคง บตร จ านวนภาษ (บาท)

21 บณฑร ลาซา 1,100,000,000 Insurance 3 3,299,999,985

22 พรเทพ พรประภา และครอบครว 1,100,000,000 Auto 3 3,299,999,985

23 วลเลยม ไฮเนค 1,100,000,000 hotels, self made 2 3,299,999,990

24 ประณตศลป วชรพล และครอบครว 1,100,000,000 Media 4 3,299,999,980

25 สรางค เปรมปรด 1,100,000,000 Media 0 3,299,999,985

26 อนนต อศวโภคน 1,100,000,000 real estate, self made 3 3,299,999,985

27 ประพนธ ศรวรยะกล 940,000,000 Sugar 3 2,819,999,985

28 สมพร จงรงเรองกจ 900,000,000 auto parts 5 2,699,999,975

29 สนทร จฬารกร 880,000,000 auto parts 4 2,639,999,980

30 นชตา ชาห เฟเดอรบช และครอบครว 875,000,000 shipping, investments 1 2,624,999,995

31 นพพร ศภพพฒน 800,000,000 wind energy, self made single 2,399,999,985

32 ศรพงษ รงโรจนกตยศ 690,000,000 auto parts, self made 5 2,069,999,975

33 พชญ โพธารามก 680,000,000 Telecom single 2,039,999,985

34 ตน ภาสกรนท 640,000,000 beverages, self made 3 1,919,999,985

35 นธ โอสถานเคราะห 630,000,000 Investment n/a 1,889,999,985

36 เพชร และ รตน โอสถานเคราะห 620,000,000 consumer products n/a 1,859,999,985

37 จารญ ชนธรรมมตร 600,000,000 Sugar 4 1,799,999,980

38 วฑร สรยวนากล 595,000,000 retail, self made 2 1,784,999,990

39 สมโภชน อาหนย 585,000,000 energy, self made 3 1,754,999,985

40 ไกรสร จนศร และครอบครว 580,000,000 frozen food, self made 3 1,73,999,985

41 พงษศกด วทยากร 520,000,000 hospitals, self made 2 1,559,999,990

42 สมยส และ จรพร อนนตประยร 515,000,000 warehousing, self made n/a 1,544,999,985

43 จรรยสมร วธนเวคน 500,000,000 sugar, banking 6 1,499,999,970

44 ประเดช กตตอสรานนท 485,000,000 wind energy, self made 3 1,454,999,985

45 ปลว ตรวศวเวทย 415,000,000 Infrastructure 3 1,244,999,985

46 วชา พลวรลกษณ 405,000,000 movies, fast food 3 1,214,999,985

47 วรวทย วรบวรพงศ 355,000,000 Gas 2 1,064,999,990

48 วนด กญชรยาคง 345,000,000 energy, self made 1 1,034,999,995

49 เฉลม หาญพาณชย 310,000,000 hospitals, self made 3 929,999,985

50 ประทป ต งมตธรรม 305,000,000 real estate, self made 3 914,999,985

รวม 97,270,000,000 291,809,999,135

ทมา: Forbes, (2014), Thailand’s 50 Richest. จาก http://www.forbes.com/thailand-billionaires/#tab:overall

http://www.forbes.com/thailand-billionaires/#tab:overall


32

4. ความเหนตอภาษทดนและสงปลกสราง และภาษการรบมรดก ผเขยนมความเหนตอภาษทดนและสงปลกสรางและภาษการรบมรดก ดงน

1) รฐบาลและสภานตบญญตแหงชาต ควรใหความสาคญกบภาษทดนและสงปลกสรางเปนอนดบแรกในการปฏรประบบภาษของประเทศไทย

2) ภาษทดนและสงปลกสรางควรมขอยกเวน ลดหยอน ใหนอยทสด (ควรมการลดหยอน เพอไมใหกระทบผมรายไดนอยและผทไมมความสามารถในการจายภาษเทาน น)

3) ทดนของหนวยราชการทปลอยรกรางวางเปลา ควรจะตองเสยภาษทดนฯ ดวย หรอควรจะถกเรยกคน เพอนามาใหผดอยโอกาสไดใชประโยชนตอไป

4) ควรมการกากบการใชประโยชนทดน เพอปองกนมใหเกดการเลยงภาษข น 5) ควรใหความสนบสนนการประเมนราคาทดนรายแปลงใหแลวเสรจโดยเรว 6) อปท.ควรทาความเขาใจกบประชาชน ใหเหนถงความสาคญและเหนถงประโยชนในการจดเกบ

ภาษทดนและสงปลกสราง 7) ในระยะแรก การเกบภาษทดนและสงปลกสราง จะยงไมสงผลตอการกระจายการถอครองทดน

แตจะมผลในการนาทดนมาใชประโยชนมากข น 8) ภาษการรบมรดกจะไมกระทบกบคนในระดบลางหรอผทมรายไดนอย แตอาจจะมผลกระทบกบ

เศรษฐ มากกวาคนทเปนมหาเศรษฐหรออภมหาเศรษฐ 9) ภาษการรบมรดกลดความเหลอมล าไดไมมาก เนองจากมไดจดเกบในอตรากาวหนา 10) ตองมการจดเกบภาษการให (Gift Tax) ควบคกบ ภาษการรบมรดก ในอตราภาษและการยกเวน

ภาษทเทยบเคยงกนไดกบภาษการรบมรดก มเชนน น จะเกดชองโหวในการเลยงภาษไดงาย 11) อาจมการเลยงภาษโดยการหนมาถอครองสงหารมทรพยมากข น ซงสามารถสบคนไดยาก เชน

ลดการถอครองทดนลง ไปถอครองเพชรนลจนดาแทน ซงจะสงผลทาใหคนทตองการใชทดนเพอการประกอบอาชพหรอทอยอาศยสามารถเขาถงทดนไดมากข น แตในอกดานหนงกเปนการถอครองทรพยสนทไมไดเกดผลตภาพ

12) รายไดภาษมรดกทจะจดเกบไดจะมจานวนไมมากนก ดงน นตองมการวางระบบการจดเกบภาษใหมประสทธภาพ มการบรหารจดการทด มระบบการตรวจสอบทด มเชนน น จะเกดตนทนทสง และไมคมคาทจะจดเกบภาษ

13) รายไดจากภาษมรดก ควรกาหนดใหเปนรายไดแหลงใหมของ อปท. และเปนแหลงรายไดของธนาคารทดน (เมอมการจดต งธนาคารทดน)


33

เอกสารอางอง ภาษาไทย ชมพนท โกสลากร เพมพนววฒน และคณะ. (2550). “โครงการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบภาษมรดกและ

ผลไดจากทน.” เสนอ สานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.). 2550. ดวงมณ เลาวกล. (2555). รายงานสรปและวเคราะห รางพระราชบญญตภาษทดนและสงปลกสราง พ.ศ

........ ในโครงการปรบปรงกระบวนการนตบญญตของประเทศไทย เพอสงเสรมการมสวนรวมของ ประชาชน.

ดวงมณ เลาวกล. (2556). การกระจกตวของความมงคงในสงคมไทย. ในรายงานวจยฉบบสมบรณ โครงการ" สสงคมไทยเสมอหนา การศกษาโครงสรางความมงคง และโครงสรางอานาจเพอการปฏรป" (บทท 2). ศาสตราจารย กตตคณ ดร.ผาสก พงษไพจตร ศนยศกษาเศรษฐศาสตรการเมอง คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย สนบสนนโดยสานกงานกองทนสนบสนนการวจย สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา และจฬาลงกรณมหาวทยาลย (ความเหนในรายงานน เปนของผวจย ผใหทนไมจาเปนตองเหนดวยเสมอไป).

ดเรก ปทมสรวฒน และพชต ชยกงพวง. “ภาษการโอนทดนและความเหลอมล าการคลงทองถน.” (ยงไมได ตพมพ).

ปรชา สวรรณทต. (9 สงหาคม 2557). “ภาษมรดก”. คอลมนปรชาทศน. หนงสอพมพแนวหนา. พพฒน เหลองนฤมตรชย. (14 ตลาคม 2557). “ชวนคดเรองภาษมรดก”. ไทยพบรกา. ภาษมรดก. สบคนเมอ 17 ตลาคม 2557, จาก www.pattanakit.net. มลนธสถาบนอนาคตไทยศกษา. (2557). “6 ขอสงเกตเรองภาษมรดก”. Policy Watch. วโรจน สขพศาล. (2557). ภาษมรดก กบการสรางความเปนธรรมในสงคม. โครงการสารวจองคความรเพอ

การปฏรปประเทศไทย มลนธสาธารณสขแหงชาต. สานกงานสถตแหงชาต. (2556). การส ารวจภาวะเศรษฐกจและสงคมของครวเรอน. ภาษาองกฤษ Cargetti, M. and M. De Nardi. (2009). “Estate Taxation, Entrepreneurship, and Wealth.”

American Economic Review, Vol.99, No.1, pp. 85-111. Durst, R., Monde, J. and D. Maxwell. (2002). “How Will the Phase out of Federal Estate Taxes

Affect Farmets?.” Agriculture Information Bulletin No. 751-02.


34

Eller, M. B., and B W. Johnson. (1999). “Using a Sample of Federal Estate Returns to Examine the Effects of Audit Revaluation on Pre-Audit Estimates.” Proceedings of the 1999 Meeting of the American Statistical Association, Section on Government Statistic.

Erard, B. (1999). “Estate Tax Underreporting Gap Study: A Report Prepared for the Internal Revenue Service Economic Analysis and Modeling Group.” TIRNO-98-P-00406, Internal Revenue Service.

Forbes. (2014). Thailand’s 50 Richest. Retrieved from http://www.forbes.com/thailand-billionaires/#tab:overall.

Gravelle, J. G., and S. Maguire. (2006). “Estate and Gift Taxed: Economic Issues.” Holthz-Eakin, D., and D. Marples. (2001). “Distortion Costs of Taxing Wealth Accumulation:

Income Versus Estate Taxes.” Working Paper 8261, National Bureau of Economic Research.

Joulfaian, D. (2006). “The Behavioral Response of Wealth Accumulation to Estate Taxation: Time Series Evidence.” National Tax Journal, 59(2), pp. 253-268.

Kopczuk, W. (2010). “Economics of Estate Taxation: A Brief Review of Theory and Evidence.” Warking Paper 15741, National Bureau of Economic Research.

Kopczuk, W. (2005). "Tax Bases, Tax Rates, and the Elasticity of Taxable Income," NBER Working Paper No. 10044, October 2003, and Journal of Public Economics, 89(2005), pp. 2093-119.

Kopczuk, W. and J. Slemrod. (2003). "Dying to Save Taxes: Evidence from Estate Tax Returns on the Death Elasticity," NBER Working Paper No. 8158, March 200,1 and Review of Economics and Statistics, 85, pp. 256-65.

Kopczuk, W. and J. Slemrod. (2003). "Tax Consequences on Wealth Accumulation and Transfers of the Rich," Death and Dollars: The Role of Gifts and Bequests in America, A. H. Munnell and A. Sunden, eds., Washington, D.C.: Brookings Institution Press, pp. 213-249.

Kopczuk, W., and J. Slemrod. (2001). “The Impact of the Estate Tax on the Wealth Accumulation and Avoidance Behavior of Donors.” In Rethinking Estate and Gift Taxation, ed. By W. G. Gale, J. R. Hines Jr., and J. Slemrod, pp. 299-343. Brookings Institution Press.

Slemrod, J. and W. Kopczuk. (2002). "The Optimal Elasticity of Taxable Income," NBER Working Paper 7922, September 2000, and Journal of Public Economics, 84, pp. 91-112.



http://www.nber.org/papers/w10044




35

Tax Policy Center (2008). “Back from the Grave: Revenue and Distributional Effects of Reforming the Federal Estate Tax.”

Date post:	08-Aug-2020
Category:	Documents
Upload:	others
View:	0 times
Download:	0 times

TE F · 2015-07-03 · 1.1...

Documents