บทท 3 ทฤษฎเฮคเชอรโอลนและความอดมสมบรณของปจจยการผลต(Factor Endowments and the Heckscher – Ohlin Theory)

3.1 บทน า

จากการศกษาในบทท 2 ทผานมา เดวด รคารโด อธบายในทฤษฎการไดเปรยบโดยเปรยบเทยบวาท าไมความช านาญและการคาน าผลประโยชนมาสผผลตและผบรโภค แตไมไดอธบายวาท าไมเสนขอบเขตการการผลต (Production Possibilities Frontier: PPF) ของประเทศตางๆ มขนาดแตกตางกนและท าไมประเทศจงมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบเฉพาะสนคาเพยงแคชนดเดยว รคารโดคดทฤษฎของความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ โดยต งอยบนหลกของประสทธภาพในการผลตของแรงงาน (labor productivity) และเทคโนโลยทแตกตางกนเทานนโดยไมค านงถงความแตกตางของเสนเปนไปไดในการผลตเลยวาท าไมเสน PPF ของแตละประเทศถงตองมความแตกตางกนดวย ทฤษฎของรคาร โดนนมการสมมตแคการเกดขนของการได เปรยบโดยเปรยบเทยบในทฤษฎ แตขอสมมตฐานของรคารโดนนไมไดอธบายถงผลกระทบของการคาทมตอการกระจายรายไดในประเทศและท าไมบางกลมจงชอบการคาเสรแตบางกลมกลบไมชอบการคาเสร ในชวงปทศวรรษ 1920 และ 1930 นกเศรษฐศาสตรชาวสวเดน ซงไดแก Eli Heckscher และ Bertil Ohlin ไดคดทฤษฎรคารเดยน (Ricardian Theory) แตยงหาค าตอบไมได คอ(1)อะไรเปนตวก าหนดความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ (2)ผลของการคาระหวางประเทศทมตอการกระจายรายไดในระบบเศรษฐกจในประเทศทมการคาระหวางกน เนองจากทฤษฎของเฮคเชอรและโอลน กลาววา ความอดมสมบรณของปจจยการผลต (factor endowment) เปนตวทกอให เกดความได เปรยบโดย

เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน - 105 -

เปรยบเทยบโดย ทฤษฎนเรยกวา ทฤษฎความอดมสมบรณของปจจยการผลต (factor endowment theory)หรอทฤษฎของเฮคเชอรโอลน (Heckscher-Ohlin theory)1 ทฤษฎความอดมสมบรณของปจจยการผลตนไดกลาววา ความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบเกดจากเงอนไขทางดานอปทานของปจจยการผลตทมความแตกตางกนโดยเฉพาะความอดมสมบรณของปจจยการผลต (resource endowments) เชน แรงงาน และ ทนของประเทศ

ในบทนจะท าการศกษาถงความอดมสมบรณของปจจยการผลตกอนและภายหลงการคาระหวางประเทศ โดยเนนเงอนไขทางดานอปทานเปนหลก ล าดบแรกเปนการศกษาถงหลกการคาวาปรมาณสนคาเปรยบเทยบของแตละประเทศเปนแบบใด ภายใตการมปจจยการผลตทแตกตางกนนนสงผลตอราคาและปรมาณอยางไร และผลทมตอราคาปจจยการผลตและการกระจายรายไดภายในประเทศคคา รวมไปถงการผอนคลายขอสมมตฐานของทฤษฎหลายประการทใชในการวเคราะห โดยจดประสงคเพอใหเขาใจเงอนไขของตนทนเปรยบเทยบทแตกตางกนและความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ

3.2 สมมตฐานของทฤษฎ (Assumptions of the theory)

ทฤษฎ เฮคเชอรโอลน (Heckscher – Ohlin Theory) ต งอยบนสมมตฐานดงตอไปน

1. มการพจารณาเฉพาะประเทศ 2 ประเทศ สนคา 2 ชนด (X และ Y) และปจจยการผลต 2 ชนด ไดแก ปจจยทน (K) และปจจยแรงงาน (L)

2. ประเทศทงสองมการใชเทคโนโลยในการผลตทเหมอนกน 3. สนคา X มการผลตโดยเนนหนกในดานการใชแรงงาน (labor intensive)

และสนคา Y เปนสนคาประเภทเนนทน (capital intensive) 4. ทงสองประเทศผลตภายใตผลตอบแทนทคงทเหมอนกน (constant returns

to scale) 5. ทงสองประเทศมความช านาญในการผลตทแตกตางกน

1 Bertil Ohlin และ James E. Meade ไดรบรางวลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตรในป 1977 จากทฤษฎการคาระหวางประเทศ (The theory of international trade) และเรองการเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศ(International capital movements )

- 106 - เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน

6. รสนยมของทงสองประเทศเหมอนกน 7. ตลาดสนคาและบรการในทงสองประเทศเปนแบบมการแขงขนสมบรณ

เหมอนกน 8. มการเคลอนยายปจจยการผลตอยางสมบรณภายในประเทศแตไมมการ

เคลอนยายระหวางประเทศ 9. ไมมตนทนการขนสง (transportation costs) หรออปสรรคของการคา

ระหวางประเทศ 10. มการจางงานอยางเตมทของปจจยการผลตในทงสองประเทศ 11. การคาระหวางประเทศของทงสองประเทศเปนแบบสมดล

ความหมายของสมมตฐานแตละขอ

1. ความหมายของสมมตฐานอนแรกตงขนมาเพอทจะสามารถอธบายถงทฤษฎในรปแบบของแกน 2 แกน

2. การทสองประเทศใชเทคโนโลยทเหมอนกน หมายถง แตละประเทศสามารถเขาถงและใชเทคโนโลยในการผลตทเหมอนกน ดงนน หากราคาปจจยการผลตเหมอนกนในทงสองประเทศแลว ผผลตทงสองประเทศจะใชจ านวนทนและ แรงงานในปรมาณเทากนในการผลตสนคาแตละชนด แตเนองจากราคาปจจยการผลตในแตละประเทศแตกตางกน ดงนนผผลตในแตละประเทศจะใชปจจยการผลตทมราคาถกกวาในประเทศเพอท าใหตนทนในการผลตต าทสด

3. สมมตฐานขอท 3 หมายถง สนคา X ตองการแรงงานในการผลตมากกวาสนคา Y ในทงสองประเทศ นนหมายความวาอตราสวนแรงงานตอทน (L/K) ของสนคา X ในทงสองประเทศจะสงกวาสนคา Y ณ ราคาปจจยการผลตเปรยบเทยบทเหมอนกน หรอกลาวไดอกอยางหนงวา อตราสวนของทนตอแรงงาน K/L ของสนคา X ต ากวาสนคา Y แตไมไดหมายความวา อตราสวน K/L ของสนคา X จะเหมอนกนทงประเทศท 1 และ 2 เพยงแตวาอตราสวน K/L ของสนคา X ต ากวาสนคา Y ในทงสองประเทศ

4. ผลไดตอขนาดคงท (constant returns to scale) ในการผลต หมายถง หากมการเพมขนของการใชปจจย L และ K ในสดสวนเดยวกนในการผลตสนคาใดๆ กตามจะท าใหผลผลตเพมขนในสดสวนทเทากน ตวอยางเชน ถาประเทศท 1 เพมการใช

เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน - 107 -

ปจจย L และ K รอยละ 10 ทง 2 ปจจยในการผลตสนคา X ผลผลตสนคา X จะเพมขนรอยละ 10 ดวย

5. ความช านาญทไมสมบรณในการผลตสนคาทงสองชนด หมายถง แมวาจะมการคาเสรเกดขนทงประเทศจะยงคงท าการผลตสนคาทงสองชนด

6. การทรสนยมของทงสองประเทศไมแตกตางกนนนเปนความพงพอใจดานอปสงค (demand preferences) ซงสะทอนออกมาในลกษณะของเสน IC ของทงสองประเทศทจะเหมอนกน ดงนนเมอราคาสนคาเปรยบเทยบของทงสองประเทศเหมอนกน (เชน การคาเสร) ทงสองประเทศจะบรโภคสนคา X และ Y ใน สดสวนทเทากน

7. การแขงขนสมบรณ (perfect competition) หมายถง ผผลตและผบรโภค สนคา X และ Y ในทงสองประเทศมขนาดเลกมากจนไมมอทธพลตอราคาสนคา ดงนนในระยะยาวแลวราคาสนคาจะเทากบตนทนการผลตอนท าใหไมมก าไรทางเศรษฐศาสตร (economic profit) หลงจากทมการรวมตนทนทงหมดเขาดวยกน (รวมถง implicit costs ดวย) ทายทสดการแขงขนสมบรณ หมายถง ผผลต ผบรโภคและผเปนเจาของปจจยการผลตมความรอยางสมบรณในราคาสนคาและผลตอบแทนจากปจจยการผลตในทกๆ ตลาดของประเทศ

8. การเคลอนยายปจจยการผลตภายในประเทศ แตไมสามารถเคลอนยายไดระหวางประเทศ หมายถง แรงงาน(L) และทน(K) มเสรภาพในการเคลอนยายและท าไดอยางรวดเรวจากพนทและอตสาหกรรมท ใหผลตอบแทนต ากวาไปส พนทและอตสาหกรรมทใหผลตอบแทนสงกวา จนกระทงผลตอบแทนจากปจจย L และ K ชนดเดยวกนจะเหมอนกนในทกพนทและอตสาหกรรมของประเทศ ในทางตรงกนขามการเคลอนยายปจจยการผลตระหวางประเทศไมสามารถทจะเกดขนได

9. การปราศจากซงตนทนของการขนสง การเกบภาษ หรออปสรรคอนๆ ทขดขวางตอการคาเสรระหวางประเทศ หมายถง ความช านาญจะมผลตอการผลตจนกระทงราคาสนคาเปรยบเทยบ (และราคาสนคาสมบรณ) จะเหมอนกนทง 2 ประเทศทท าการคา ซงถาใหมการคดตนทนการขนสงและการเกบภาษสนคาระหวางประเทศ (tariff) ความช านาญจะสงผลตอราคาสนคาเปรยบเทยบของทงสองประเทศเทากบตนทนคาขนสงและภาษของสนคาเทานน

- 108 - เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน

10. ปจจยการผลตทงสองประเทศมการจางงานเตมท คอไมมการวางงานของทรพยากรการผลต ไมวาจะเปนประเทศใดกตาม

11. การคาระหวางประเทศของทงสองประเทศนน เปนการคาแบบสมดลหมายถง มลคารวมของการสงออกของประเทศหนงจะเทากบ มลคาการน าเขาของอกประเทศหนง

3.3 ความเขมขนของการใชปจจยการผลต ความอดมสมบรณของปจจยการผลต และรปรางของเสนขอบเขตการผลต (Factor Intensity, Factor Abundance, and the Shape of the Production Frontier)

ความเขมขนของการใชปจจยการผลต (factor intensity) การผลตสนคาสองชนดคอสนคา X และ Y โดยใชปจจยการผลต 2 ชนด คอ แรงงาน(L) และทน (K) สามารถกลาวไดวาสนคา Y เปนสนคาเนนทน (capital intensive) ถาอตราสวนทนตอแรงงาน (K/L) ทใชในการผลตสนคา Y จะมากกวาอตราสวน K/L ทใชในการผลตสนคา X ตวอยางเชน ถาสนคา Y จ านวน 1 หนวยตองการใชทนจ านวน 2K และแรงงานจ านวน 2L ดงนน สนคา Y จะมอตรา K/L = 2/2 = 1 และถา สนคา X มการใชปจจยการผลตจ านวน 1K และ 4L อตราสวน K/L เทากบ 1/4 ดงนนจงกลาวไดวา สนคา Y เปนสนคาทเนนไปในการใชทน (capital intensive) สนคา X เปนสนคาเนนแรงงาน (labor intensive) ทงนในการผลตสนคา X และ Y โดยจะไมวดปรมาณของปจจยการผลตโดยใชคาสมบรณ (absolute amount of capital and labor) แตเปนการวดการใชทนและแรงงานของสนคา 2 ชนด โดยใชจ านวนทนตอ 1 หนวยของแรงงาน K/L ตวอยางเชน สมมตวาสนคา X จ านวน 1 หนวย (1X) ตองการใช 3K และ 12L สวนสนคา Y จ านวน 1 หนวย ใช 2K และ 2L ถงแมวาการผลตสนคา X ตองการ 3K ในขณะทการผลตสนคา Y ตองการเพยง 2K สนคา Y ยงคงเปนสนคาเนนหนกในการใชทน เพราะอตรา K/L ของสนคา Y จะสงกวาสนคา X โดยสนคา Y เทากบ 2/2 สนคา X เทากบ 3/12 เทากบ 1/4

ถาเขยนปจจย K บนแกนตง ในขณะท L ตามแกนนอนและการผลตเกดขนตามเสนตรงทลากออกจากจดก าเนดโดยความชนของเสนจะเปนตววดอตราสวน K/L ในการผลตสนคา ดงแสดงในรปท 3.1

เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน - 109 -

โดยจากรปท 3.1 แสดงใหเหนถงการทประเทศท 1 สามารถผลตสนคา 1Y โดยใชปจจยการผลต 2K และ 2L แตถาการใชปจจยการผลตจ านวน 4K และ 4L แลวประเทศท 1 สามารถผลต 2Y เนองจากกฎผลไดตอขนาดคงทตามสมมตฐานขอท 4 ดงนน K/L เทากบ 2/2 เทากบ 4/4 เทากบ 1 ของสนคา Y อนท าใหความชนทออกจากจดก าเนดของสนคา Y ในประเทศท 1 มคาเทากบ 1 (ดรปท 3.1) ในทางตรงกนขาม 1K และ 4L ถกใชผลตสนคา X จ านวน 1 หนวย และสดสวนปจจยการผลต 2K กบ 8L ส าหรบการผลต 2X ในประเทศท 1 ดงนน K/L = 1/4 ของการผลตสนคา X ของประเทศท 1 อนแสดงไดจากความชนของเสน 1/4 ทลากออกจากจดก าเนดของสนคา X ในประเทศท 1 ดงนนความชนทลากออกจากจดก าเนดของสนคา Y จะมากกวาสนคา X สามารถกลาวไดวาสนคา Y เปนสนคาเนนทน และสนคา X เปนสนคาเนนแรงงานของประเทศท 1

สวนประเทศท 2 อตราสวน K/L (ความชนของเสน)ในสนคา Y เทากบ 4 และสนคา X เทากบ 1 (ดรปท 3.1) ดงนนสนคา Y เปนสนคาเนนหนกในการใชทน และสนคา X เปนสนคาทเนนหนกในการใชแรงงานในประเทศท 2 ดวย โดยจะเหนไดจากการเสนทลากออกจากจดก าเนด (origin) ของสนคา Y มความชนมากกวา (steeper) สนคา X ในทงสองประเทศ ถาหากปจจย L และ K เพมขน 2 เทา สนคา X กจะเพมขน 2 เทาดวย

- 110 - เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน

รปท 3.1 ความเขมขนของการใชปจจยการผลตส าหรบสนคา 2 ชนด จากรปท 3.1 จะเหนไดวาแมวาสนคา Y จะเปนท เนนการใชปจจยทนเมอเปรยบเทยบกบสนคา X ในทงสองประเทศแลวกตาม แตประเทศท 2 ใชอตราสวนของ K/L ทสงกวาในการผลตทงสนคา Y และ X โดยทสนคา Y ใช K/L เทากบ 4 ในประเทศท 2 และ K/L เทากบ 1 ในประเทศท 1 ส าหรบสนคา X ใช K/L เทากบ 1 ในประเทศท 2 และใช K/L เทากบ 1/4 ในประเทศท 1

เหตผลของการทประเทศท 2 ตองใชเทคนคการผลตทเนนทนในการผลตสนคาทงสองประเทศมากกวาประเทศท 1 เนองจากทนในประเทศท 2 ตองมราคาทต ากวาประเทศท 1 โดยเปรยบเทยบ ดงนนการผลตสนคาในประเทศท 2 จงใชทนมากกวาโดยเปรยบเทยบในการผลตสนคาทงสองชนดเพอทจะใชตนทนการผลตใหต าสด แตท าไมทนจงมราคาถกกวาโดยเปรยบเทยบในประเทศท 2 การทจะตอบค าถามนไดตองนยามความอดมสมบรณของปจจยการผลตและตรวจสอบถงความสมพนธของปจจยการผลตกบราคาปจจยการผลต กลาวไดวาสนคา Y เปนสนคาเนนทน ถาอตรา K/L ของสนคา Y สงกวาสนคา X ณ ทกระดบราคาปจจยการผลตเปรยบเทยบ ประเทศท 2 สามารถใชอตรา K/L ในการผลตสนคา 2 ชนด เพราะราคาเปรยบเทยบของทนในประเทศท 2 ต ากวาในประเทศท 1

2X0 0

12

4

6

2 4 6 8 101

2 4 6

2

4

6

8

10K

K

L

K/L in Y = 1

K/L in X = 1/4

K/L in Y = 4

K/L in X = 1

1Y

2Y

1X

1Y

2Y

1X

2X

L

1 2

เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน - 111 -

ถาราคาเปรยบเทยบของทนลดลงผผลตจะหนมาใช ปจจย K แทน L ในการผลตสนคาทงสองชนดเพอท าใหเกดตนทนการผลตต าสด ดงนนอตรา K/L จะเพมขนในการผลตสนคาทงสองชนดแตสนคา Y กยงคงเปนสนคาประเภทเนนทนตอไป ความอดมสมบรณของทน (Factor Abundance)

วธการใหค าจ ากดความของค าน ม 2 วธ (1) คอ อยในรปของหนวยทางกายภาพ (จ านวนปรมาณปจจย K และ L ทงหมดทมอยของแตละประเทศ) (2) คอในรปของราคาปจจยการผลตเปรยบเทยบ (relative factor price) ซงอยในรปของผลตอบแทนคาเชาของปจจยทนและคาจางของชวโมงท างานของแรงงานในแตละประเทศ ตามค านยามแบบแรกทวดตามหนวยทางกายภาพนน ประเทศท 2 เปนประเทศทมความอดมสมบรณของทน ถาอตราสวนของจ านวนทนรวมทงหมดตอจ านวนแรงงานรวม (TK/TL) ทมอยในประเทศท 2 มากกวาในประเทศท 1 (ถา TK/TL ของประเทศท 2 สงกวา TK/TL ของประเทศท 1) ตามค านยามในรปของราคาของปจจยการผลตประเทศท 2 ซงมความอดมสมบ รณ ของท นถ า อตราของ LK PP ในป ระเทศท 2 น อยกว าประเทศท 1

12 LKLK PPPP เนองจาก KP โดยทวไปมกจะมการน าไปเปรยบเทยบกบคาเชา(r ) เสมอเมอในขณะทราคาของชวโมงแรงงาน กคอ อตราคาจาง(w) LK PP wr เชน r ในประเทศท 2 อาจสงกวาประเทศท 1 แตประเทศท 2 ยงคงเปนประเทศทมปจจยทนอดมสมบรณ ถาอตรา wr ในประเทศท 2 ต ากวาประเทศท 1 ความสมพนธระหวางค านยามของความอดมสมบรณของปจจย (factor abundance) นนจะเหนไดชดเจน โดยค านยามของความอดมสมบรณในรปของหนวยทางกายภาพ พจารณาเฉพาะอปทานของปจจยการผลต ค านยามในรปของราคาปจจยการผลตพจารณาทงอปสงคและอปทาน (เนองจากทฤษฎทางเศรษฐศาสตรกลาววาราคาของสนคาหรอปจจยการผลตถกก าหนดจากเงอนไขของอปสงคและอปทานภายใตการแขงขนสมบรณ) นอกจากนอปสงคปจจยการผลตนนเปนอปสงคสบเนอง (derived demand) เนองมาจากอปสงคของสนคาขนสดทายอนจะน ามาซงความตองการในปจจยการผลตทใชในการผลตสนคานน เนองจากสมมตวารสนยมของผบรโภคในทง 2 ประเทศเหมอนกน ค านยามทงสองจงเหมอนกนในกรณนคออตรา TK/TL ของประเทศท 2 มากกวาประเทศท 1 เมอ

- 112 - เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน

เผชญกบเงอนไขทางอปสงคและเทคโนโลยทเหมอนกน LK PP ของประเทศท 2 จะเลกกวาประเทศท 1 ดงนนประเทศท 2 เปนประเทศทมความอดมสมบรณของทนในรปของค านยามทง 2 ลกษณะ แตอยางไรกตามอาจจะไมเปนอยางนเสมอไป เชน มความเปนไปไดทอปสงคของสนคา Y (สนคาทเนนทน) สามารถท าใหเกดอปสงคปจจยทนในประเทศท 2 มากกวาในประเทศท 1 ได นนคอราคาเปรยบเทยบของทนในประเทศท 2 จะสงกวาในประเทศท 1 (ถงแมในประเทศท 2 จะมปรมาณของทนมากกวากตาม) ในกรณนนประเทศท 2 จะถกพจารณาวาเปนประเทศทมทนอดมสมบรณตามค านยามทางกายภาพและเปนประเทศทมแรงงานอดมสมบรณ ตามค านยามของราคาปจจยการผลตเปรยบเทยบ ในกรณเชนนจะใชค านยามในรปของราคาปจจยการผลต หมายถง ประเทศทมทนอดมสมบรณราคาของทนกจะต ากวาประเทศอนๆ ในกรณนยงไมมความขดแยงระหวางค านยามทงสองประเภท ประเทศท 2 เปนประเทศทมทนมาก สวนประเทศท 1 ม แรงงานมาก ความอดมสมบรณของปจจยการผลตและรปรางของเสนขอบเขตการผลต (Factor Abundance and the Shape of the Production Frontier) เนองจากประเทศท 2 เปนประเทศทมทนอดมสมบรณและสนคา Y เนนหนกในปจจยทน ประเทศท 2 จะผลตสนคา Y มากกวาประเทศท 1 ในทางตรงกนขาม ประเทศท 1 มแรงงานอดมสมบรณและสนคา X เปนสนคาทเนนแรงงาน ประเทศท 1 สามารถผลตสนคา X มากกวาประเทศท 2 ด งน น เสนขอบ เขตการผลต (Production Possibility Frontier: PPF) ของประเทศท 1 จะมขนาดแบนราบ (flatter) และกวางกวาเสน PPF ของประเทศท 2 จากรปท 3.2 แสดงเสน PPF ของประเทศท 1 และ 2 ลงบนรปเดยวกน เนองจากประเทศท 1 มแรงงานมาก เสน PPF จงลาดเอยงในทางดานสนคา X สวนประเทศท 2 มทนมากกจะโนมเอยงไปทางดานสนคา Y

เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน - 113 -

รปท 3.2 รปรางของเสนขอบเขตการผลตของสองประเทศ

3.4 ความอดมสมบรณของปจจยการผลตและทฤษฎเฮคเชอรโอลน

ในป 1919 นกเศรษฐศาสตรชาวสวเดน ชอ Eli Heckscher เขยนบทความเรองผลกระทบของการคาตางประเทศตอการกระจายรายได (The Effect of Foreign on the distribution of Income) อนกลายมาเปนทฤษฎการคาระหวางประเทศสมยใหม (modern theory of international trade) บทความดงกลาว ไมคอยมใครสนใจมากนกเปนเวลา 10 ป จนกระทง Bertil Ohlin นกเศรษฐศาสตรสวเดน อกคนหนงซงเปนลกศษยของ Heckscher น ามาศกษาและตพมพในป 1933 ในหนงสออนมชอเสยงของเขาช อ ก ารค าระห ว างภ ม ภ าคและการค าระห ว างป ระ เทศ ( interregional and international trade) ทฤษฎเฮคเชอรโอลนสามารถทจะแบงการอธบายได 2 ทฤษฎ คอ การพยากรณรปแบบทางการคาและความเทาเทยมกนของราคาปจจยการผลต (factor price

0

20

40

607080

100

120

140

X20 40 60 80 100 120 140

2

1

Y

- 114 - เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน

equalization theorem) ทท าการศกษาในเรองของผลกระทบของการคาตางประเทศตอราคาปจจยการผลต

ทฤษฎเฮคเชอร - โอลน (The Heckscher – Ohlin Theorem) ทฤษฎเฮคเชอรโอลน กลาววา ประเทศใดๆ สงออกสนคาทมการผลตซงตองการปจจยการผลตทประเทศตนมความอดมสมบรณและมราคาถกและน าเขาสนคาทมการผลตโดยใชทรพยากรทมอยอยางจ ากดในประเทศและมราคาแพงหรออกนยหนงประเทศทมแรงงานมากจะสงออกสนคาประเภทเนนแรงงานและน าเขาสนคาประเภทเนนการใชทน จากทกลาวมาแลวจะหมายถงประเทศท 1 สงออกสนคา X เพราะสนคา X เปนสนคาประเภทเนนแรงงานและประเทศท 1 ม แรงงานมากและราคาถก ในทางตรงกนขามประเทศท 2 สงออกสนคา Y เพราะสนคา Y เปนสนคาประเภทเนนทนและประเทศท 2 มทนมาก สนคา Y จงมราคาถกในประเทศท 2 (อตราสวน wr ในประเทศท 2 ต ากวาประเทศท 1) ดวยเหตผลทงหมดทท าใหราคาสนคาเปรยบเทยบของแตละประเทศมความแตกตางกนและความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบระหวางทฤษฎเฮคเชอรโอลนแยกความแตกตางในความอดมสมบรณ ของปจจยการผลตโดยเปรยบเทยบ (factor abundance or factor endowments) ระหวางประเทศวาเปนสาเหตส าคญ หรอ ตวก าหนดของความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบและการคาตางประเทศ ดวยเหตผลนทฤษฎเฮคเชอรโอลนสวนใหญ หมายถงสดสวนปจจยการผลต (factor proportions) หรอทฤษฎความอดมสมบรณของปจจยการผลต(factor endowment theory) ทแสดงวาแตละประเทศมความช านาญในการผลตและสงออกสนคาทผลตโดยปจจยการผลตทประเทศตนมอยางอดมสมบรณ และมราคาถก และน าเขาสนคาทผลตโดยใชปจจยการผลตทมจ ากดและมราคาแพง

เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน - 115 -

รปแบบดลยภาพโดยทวไปของทฤษฎเฮคเชอรโอลน (General Equilibrium Framework of the Heckscher – Ohlin Theory) จากรปท 3.3 เรมจากทางดานซายมอของรป จะเหนถงรสนยมและการกระจายความเปนเจาของปจจยการผลต (การกระจายรายได) ซงเปนตวก าหนดอปสงคของสนคาและอปสงคส าหรบสนคาเปนตวก าหนดอปสงคสบเนองส าหรบปจจยการผลตทตองการน ามาใชในการผลตสนคานน อปสงคส าหรบปจจยการผลตและอปทานของปจจยจะก าหนดราคาของปจจยการผลตภายใตการเปลยนแปลงสมบรณ ราคาของปจจยการผลตรวมถงเทคโนโลยจะก าหนดราคาสนคาขนสดทาย ความแตกตาง ในราคาสนคาเปรยบเทยบระหวางประเทศก าหนดความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ และรปแบบของการคา (ซงประเทศจะสงออกสนคานน)

รปท 3.3 โครงสรางดลยภาพทวไปของทฤษฎเฮคเชอรโอลน รปท 3.3 แสดงใหเหนอยางชดเจนถงตวก าหนดหรอพลงทางเศรษฐกจทงหมดทรวมกนก าหนดราคา ดวยเหตผลดงกลาวนเองทแบบจ าลองเฮคเชอรโอลนเปนแบบจ าลอง

- 116 - เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน

ดลยภาพทวไป (general equilibrium model) อยางไรกตามนอกเหนอจากการท างานรวมกนของปจจยดงกลาวแลว ทฤษฎเฮคเชอรโอลนยงแยกความแตกตางของปจจยการผลตกายภาพทมหรออปทานของปจจยการผลตของประเทศตางๆ (โดยเผชญกบรสนยมและเทคโนโลยทเหมอนกน) เพอทจะอธบายความแตกตางในราคาสนคาเปรยบเทยบและการคาระหวางประเทศตาง ๆ โดยเฉพาะอยางยงทฤษฎเฮคเชอรโอลน สมมตวารสนยมและการกระจายรายไดของแตละประเทศเทากน ท าใหอปสงคของสนคาขนสดทายและปจจยการผลตเหมอนกนในประเทศ ดงนนจงมเพยงอปทานของปจจยการผลตในแตละประเทศทแตกตางเทานน สงผลท าให เกดความแตกตางในราคาปจจยการผลตเปรยบเทยบของแตละประเทศ ประการสดทายการมเทคโนโลยทเหมอนกนแตราคาปจจยการผลตแตกตางกนจะน าไปสราคาสนคาเปรยบเทยบทแตกตางกน กอใหเกดการคาระหวางประเทศ ดงนนความแตกตางในอปทานของปจจย การผลตโดยเปรยบเทยบน าไปสราคาปจจยการผลตเปรยบเทยบและราคาสนคาทแตกตางกน ดง

แสดงโดยเสนลกศรค () ในรปท 3.3 ทงนทฤษฎเฮคเชอรโอลนไมไดระบวาประเทศทท าการคาระหวางกนนนจ าเปนตองมรสนยม การกระจายรายได และเทคโนโลยทเหมอนกนทกประการ เปนเพยงขอสมมตกวางๆ ทางทฤษฎเทานน การอธบายทฤษฎ เฮค เชอร -โอลน (illustration of the Heckscher – Ohlin theory) ทฤษฎเฮคเชอรโอลนสามารถแสดงไดดงรปท 3.4 โดยรปทางดานซายแสดง PPF ของประเทศท 1 และประเทศท 2 (เหมอนกบในรปท 5.1) โดยทรปแบบการผลตของประเทศท 1 มความโนมเอยงไปทางดานแกน X เพราะเปนสนคาทเนนแรงงาน ประเทศท 1 เปนประเทศทมแรงงานมากโดยททง 2 ประเทศใชเทคโนโลยทเหมอนกน ยงกวานนเนองจากประเทศทงสองมรสนยมทเหมอนกน ท าใหทงสองประเทศมรปแบบแผนภาพความพอใจทเหมอนกน โดยเสน IC1 จะสมผสกบเสน PPF ของประเทศท 1 ณ จด A และสมผสกบเสน PPF ของประเทศท 2 ณ จด A’ เสน IC1 เปนระดบเสนความพอใจสงสดทประเทศท 1และ 2 สามารถบรรลไดโดยทจด A และ A แสดงถงจดดลยภาพของการผลตและการบรโภคของทงสองประเทศในกรณทไมมการคา

เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน - 117 -

ทงนแมจะมการสมมตวาทงสองประเทศมรสนยมทเหมอนกน (แผนภาพความพอใจเทากน) แตทงสองประเทศกไมจ าเปนทจะตองอยบนเสน IC เดยวกน เมอแยกพจารณาและไมจ าเปนทตองอยบนเสน IC เสนเดยวกนเมอมการคาดวย จดสมผสของเสน IC1 ณ จด A และ A หมายถงกรณทปราศจากการคา (autarky) โดยราคาเปรยบเทยบดลยภาพของประเทศ AP1 และ AP ในประเทศท 2 เนองจาก

AA PP ประเทศท 1 จะมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบในการผลต X และประเทศท 2 มความไดเปรยบเทยบโดยเปรยบเทยบในการผลต Y

รปท 3.4 แบบจ าลองเฮคเชอรโอลน (The Heckscher-Ohlin Model)

จากรปท 3.4 (ขวา) แสดงกรณเมอมการคาระหวางประเทศเกดขน ประเทศท 1 มความช านาญในการผลต สนคา X และประเทศท 2 มความช านาญในการผลตสนคา Y (ดจากทศทางของลกศรบนเสน PPF ของทง 2 ประเทศ) ความช านาญในกระบวนการของการผลตจะด าเนนไปเรอยๆ จนกระทงประเทศท 1 ปรบตวเขาสจด B และประเทศท 2 ปรบตวเขาสจด B อนเปนจดทเสนทง 2 เสน (เสนความพอใจเทากนซงเปรยบเสมอนกบเสนอปสงคและเสนขอบเขตการผลตทเปรยบไดกบเสนอปทาน) ของทงสองประเทศสมผสกบเสนราคาสนคาเปรยบเทยบ BP ประเทศท 1 ท าการสงออกสนคา X เพอ

0

20

40

607080

100

120

140

Y

X20 40 60 80 100 120 140

1

2

0

20

40

607080

100

120

140

Y

X20 40 60 80 100 120 140

1

2

A

A'

PA'

IC2

IC1

.

.

C' A'

B'

AC B

PB

IC2

E = E'

- 118 - เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน

แลกเปลยนกบสนคา Y และท าการบรโภค ณ จด E บนเสน IC2 (รปสามเหลยมการคา BCE ) สวนประเทศท 2 สงออกสนคา Y เพอแลกเปลยนกบสนคา X และท าบรโภค ณ จด E’ ซงจะบงเอญเทากบ E ( ECB ) ทงนสนคาออกของประเทศท 1 จะเทากบการน าเขาสนคา X ของประเทศท 2 ( ECBC ) ในท านองเดยวกนประเทศท 2 จะสงออกสนคา Y จะเทากบการน าเขาสนคา X ของประเทศท 1 ECBC

ถา BYX PP/P ประเทศท 1 ตองการสงสนคา X ออกไปขายใหกบประเทศท 2 มากกวาทประเทศท 2 ตองการน าเขา ณ ราคาเปรยบเทยบของสนคา X ทสงอยางนท าให YX PP ลดลงไปสท BP และถา BYX PP/P ประเทศท 1 ตองการสงออก X นอยกวาทประเทศท 2 ตองการน าเขา ณ ระดบราคาเปรยบเทยบต า ๆ แบบน ท าให

YX PP เพมขนเปน BP อตราสวน YX PP ดงกลาวสามารถใชอธบายไดเชนเดยวกบสนคา Y นอกจากน ณ จด E จะเกยวของกบการไดสนคา Y เพมขน แตสนคา X ลดลง เมอเทยบกบจด A ดงนนประเทศท 1 จะไดรบผลไดจากการคาเพราะจด E อยบนเสน IC2 ทใหความพอใจมากกวา ในท านองเดยวกนถงแมวาจด Eจะเกยวของกบสนคา X มากและเกยวของกบสนคา Y นอยกวาจด A ประเทศท 2 จะไดรบผลดขนเพราะจด E

อยบนเสน IC2 เชนกน รปแบบของความช านาญในการผลต การคาและการบรโภคจะยงคงเหมอนเดมจนกระทงเกดการเปลยนแปลงในเงอนไขของอปสงคและอปทานในสนคาและตลาดปจจยการผลตในประเทศใดประเทศหนงหรอทงสองประเทศ หากลองเปรยบเทยบรปท 3.4 กบรปท 5.1 จะพบวารปท 5.1 แสดงถงความแตกตางของเสน PPF และรสนยมของทงสองประเทศดงนนท าใหราคาสนคาเปรยบเทยบกอนการคา (autarky–relative prices) ในสองประเทศแตกตางกนมากกวารปท 3.4 ตรงกนขามรสนยมของสองประเทศทมความแตกตางกนจะไมท าใหเกดผลไดจากการคา ถาความชนของเสน IC ในสองประเทศสมผสกบความชนของเสน PPF ท เทากบราคาสนคาเปรยบเทยบกอนการคา (autarky relative commodity prices) ทฤษฎเฮคเชอรโอลนไมจ าเปนทตองมรสนยมทเหมอนกน (IC เทากน) ในสองประเทศแตแมวารสนยมแตกตางกนแตไมแตกตางกนจนมผลน าไปสความแตกตางของความอดมสมบรณของปจจยการผลต (factor endowments) และเสน PPF เทากนน าไปสการมราคาสนคาเปรยบเทยบทแตกตางกนและความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบใน

เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน - 119 -

สองประเทศ ดงนนรปท 5.1 สามารถทจะพจารณาวาสามารถอธบายถงทฤษฎเฮคเชอรโอลนโดยทวไปไดมากกวารปท 3.4

3.5 ความเทาเทยมกนของปจจยการผลตและการกระจายรายได (Factor–Price Equalization and Income Distribution)

พอล แซมมวลสน (Paul Samuelson) ซงไดรบรางวลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตรในป 1970 เปนผน าทฤษฎเฮคเชอรโอลนมาใชการตงทฤษฎ ซงทฤษฎของเขานนจะเปนจรงกตอเมอทฤษฎเฮคเชอรโอลนเปนจรง ทฤษฏนเรยกวา ทฤษฎความเทาเทยมกนของปจจยการผลต หรอทฤษฎ H-O-S (Heckscher – Ohlin – Samuelson)2

ความ เท า เท ยมก นของป จจ ยการผล ต (The Factor – Price Equalization Theorem) จากสมมตฐานในหวขอท 3.2 การคาระหวางประเทศจะน ามาซงความเทาเทยมกนในผลตอบแทนของปจจยการผลตระหวางประเทศได โดยการคาระหวางประเทศจะเปนเสมอนการทดแทนกนของการเคลอนยายปจจยการผลตระหวางประเทศ หมายถง การคาระหวางประเทศจะเปนเหตท าใหคาจางของแรงงานทมความเหมอนกน (แรงงานทมระดบการฝกอบรม ความสามารถประสทธการผลต) เหมอนกนในทกประเทศทท าการคาระหวางกน ในท านองเดยวกนการคาระหวางประเทศจะเปนเหตอนท าใหผลตอบแทนของทนทเหมอนกน (ทนทมผลตภาพและความเสยงเหมอนกน) เหมอนกนอกดวย ดงนนการคาระหวางประเทศจะท าใหคาจาง (w) และคาเชา (r) ในประเทศท 1 และ 2 เทากน รวมไปถงราคาปจจยการผลตสมบรณและเปรยบเทยบจะเทากนอกดวย จากหวขอท 3.4 กรณทยงไมมการคาเกดขน ราคาสนคาเปรยบเทยบของสนคา X ในประเทศท 1 ต ากวาประเทศท 2 เพราะราคาเปรยบเทยบของแรงงานหรอคาจางต ากวาประเทศท 1 เนองจากประเทศท 1 มความช านาญในการผลตสนคา X ทเนนแรงงานและลดการบรโภคสนคา Y ทเนนทนลง อปสงคโดยเปรยบเทยบของแรงงานจะเพมขนท า

2 ดเพมเตมจาก Salvatore(2007), Chapter 5, pp.137

- 120 - เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน

ใหคาจาง(w)เพม ในขณะทอปสงคเปรยบเทยบของทนลดลงท าใหคาเชา(r)ลด ผลจะเกดขนในทศทางทตรงกนขามในประเทศท 2 (ประเทศทมคาจางสง) ดงนนการคาระหวางประเทศท าใหความแตกตางกอนการคาของคาจางลดลงระหวางสองประเทศ ในท านองเดยวกนการคาระหวางประเทศจะท าใหคาเชาลดลงในประเทศท 1 (ประเทศทมทนราคาแพง) และคาเชา เพมขนในประเทศท 2 (ทนราคาถก) ท าใหความแตกตางกอนการคาของคาเชา ลดลงระหวางสองประเทศ ซงเปนการแสดงใหเหนวาการคาระหวางประเทศท าใหเกดการลดความแตกตางกอนการคาของคาจางและคาเชาระหวางสองประเทศ นอกจากนแลวการคาระหวางประเทศยงท าใหเกดความเทาเทยมกนอยางสมบรณในราคาปจจยการผลตเปรยบเทยบ เมอสมมตฐานทงหมดเปนจรง ทเปนเชนนไดกเพราะตราบใดกตามทราคาปจจยการผลตเปรยบเทยบแตกตางกน ราคาสนคาเปรยบเทยบจะแตกตางและการคาจะขยายตว แตการขยายตวของการคาจะลดความแตกตางในราคาปจจยการผลตระหวางประเทศ ดงนนการคาระหวางประเทศจะมการขยายตวตอไปจนกระทงราคาสนคาเปรยบเทยบเทากนนนหมายถงราคาปจจยการผลตเปรยบเทยบเรมทจะเทากนในทงสองประเทศดวย

สมมตใหประเทศท 1 มแรงงานมากทนนอย และประเทศท 2 มทนมากแรงงานนอย แรงงานจะมการเคลอนยายออกจากประเทศทมคาจางต าไปสประเทศทมคาจางสงกวา ดงนนคาจางจะเพมสงขนในประเทศทมคาจางต าและคาจางลดลงในประเทศทมคาจางสง จนกระทงคาจางในทงสองประเทศเทากน ( 21 ww ) ในท านองเดยวกนทนจะไหลออกจากประเทศทใหผลตอบแทนต าไปสประเทศทใหผลตอบแทนสงกวา จนกระทง ( 21 rr ) แตจากสมมตฐานทวาปจจยการผลตไมสามารถเคลอนยายไดระหวางประเทศ ท าใหปจจยการผลตจ ากดการเคลอนยายภายในประเทศมากกวาตางประเทศ ทงนเนองจากลกษณะของความส าคญในการเปนเขตแดนทางการเมอง รวมถงอปสรรคบางอยางเชน ภาษา วฒนธรรม เปนตวขดขวางการเคลอนยายปจจยการผลตตามธรรมชาต รวมถงการก าหนดนโยบายอนๆ เชน การอพยพแรงงาน การจ ากดและการควบคมการเคลอนยายทน การไมสามารถเคลอนไหวของปจจยการผลตนนมกลไกทไมชดเจนในการคาเสรทท าใหราคาปจจยการผลตระหวางประเทศเทากน แตในแบบจ าลองทางเศรษฐกจสามารถทจะเหนกลไกดงกลาวไดคอ เมอเรมตนการคาผลผลตทเพมขนของประเทศของสนคาทมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ ตามทฤษฎของเฮคเชอรโอลน การ

เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน - 121 -

ผลตของสนคานจะเนนหนกในการใชปจจยการผลตทมากในประเทศ ดงนนการเปลยนแปลงจากการทไมมการคาไปสการคาระหวางประเทศ ท าใหผลตอบแทนทแทจรงของเจาของปจจยการผลตทมอยมากเพมขน (เดมนนต าเพราะวาปจจยทมอย ปจจยมากมาย) ท านองเดยวกนจะท าใหผลตอบแทนทแทจรงของปจจยการผลตทขาดแคลนนนลดลงจาก(เคยสงตอนไมมการคา) กระบวนการปรบตวดงกลาวนจะปรากฎในประเทศท 2 ดวยเชนกน ดงนนการคาท าใหผลตอบแทนทแทจรงแกเจาของปจจยการผลตในประเทศทมปจจยมากเพมขน และลดผลตอบแทนของเจาของปจจยการผลตของประเทศทขาดแคลน แมปจจยการผลตไมสามารถทจะเคลอนยายระหวางประเทศไดกตาม การคาระหวางประเทศสามารถท าให 21 ww และ 21 rr 3 ซงเปนเหตผลทท าใหเกดทฤษฎ ความ เท าเท ยมก นของราคาป จจ ยการผล ต (factor price equalization theorem) ตามท Paul Samuelson ไดน าเสนอในป 1948 โดยในตารางท 3.1 ไดท าการสรปผลของการเปลยนแปลงไวโดยสมมตใหประเทศท 1 นนมแรงงานมาก และสนคา X เนนหนกในการใชแรงงาน การทระบบเศรษฐกจของโลกเคลอนจากการปราศจากการคาไปสการคาระหวางประเทศโดยแตละประเทศจะเพมการผลตสนคาทเนนหนกในการใชปจจยการผลตทตนเองมมาก สมมตวาอตสาหกรรมแตละอตสาหกรรมในประเทศมงเนนการใชปจจยการผลตในสดสวนทเหมอนกบตอนทปราศจากการคา(สมประสทธของปจจยการผลตไมเปลยนแปลง) เพยงแตมการใชปจจยทมมากเพมขนและลดการใชปจจยทขาดแคลนในประเทศ ผลรวมของการใชปจจยการผลตของทงสองอตสาหกรรมเมอรวมเขาดวยกนจะตองเทากบปจจยการผลตทงหมดทคงท หรออกนยหนงทงกอนและหลงการคา ดงแสดงไดในสมการตอไปน

111

YX LLL 11 .. YaXa LYLX 111

YX KKK 11 .. YaXa KYKX 222

YX LLL 22 .. YaXa LYLX 222

YX KKK 22 .. YaXa KYKX

3 หมายถง ราคาปจจยการผลตอยางใดอยางหนงในหลายประเทศ ไมใขราคาปจจยการผลตแตละชนดทแตกตางกน

- 122 - เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน

รปท 3.5 การเปลยนแปลงของราคาปจจยท าใหหนวยผลตเปลยนแปลง อตราสวนการใชทนตอแรงงาน

ตารางท 3.1 ความเทาเทยมกนของราคาปจจยการผลต กอนการคา ผลกระทบของ

การคา การคาเสร

ประเทศท 1 (แรงงานมาก)

ราคาสนคา คาจาง อตราคาเชา

(Px/Py)1 < (Px/Py)2 W1< W2 r1 > r2

(Px/Py)1

WAa

rA

(Px/Py)tt W1

= W2 r1 = r2

ประเทศท 2 (ทนมาก)

ราคาสนคา

คาจาง อตราคาเชา

(Px/Py)2 > (Px/Py)1 W2 > W1 r2 < r1

(Px/Py)2

W1

r1

(Px/Py)tt W2 = W1 r2 = r1

หมายเหต aแสดงผลของ magnification effect หรอการเปลยนแปลงในราคาปจจยการผลตแทจรง

00

LX

Slope = – (w/ r)0Slope = – (w/ r)0

X Y

(K/L)Y0

(K/L)X1

Slope = – (w/ r)1

KX

(K/L)Y1

Slope = – (w/ r)1KY

(b) Y (a) X

(K/L)X0

LY

เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน - 123 -

ดงนนประเทศไมสามารถผลตสนคาทแตกตางไปจากเดมไดเพราะวายงมการใชเทคนคทางการผลตทเหมอนเดม(อตราสวนของแรงงานตอทนหรอ สมประสทธของปจจยการผลตไมเปลยนแปลง)เหมอนกบตอนทปราศจากการคา พจารณากรณของประเทศทมแรงงานมากในประเทศท 1 เมอตองการความช านาญในการผลตสนคา X ในการเพมการผลตของสนคา X ประเทศท 1 ตองการลดการผลตสนคา Y ท าใหมการเคลอนยายของปจจยการผลตทงสองทใชอยางเปนสดสวนเดยวกนในการผลตสนคา Y ออกไปจ านวนหนง เนองจากประเทศมความตองการใชแรงงานมากกวาทนในการผลตสนคา X โดยเทคนคทใชอยมการใชแรงงานในสดสวนทมากกวาทน ดงนนสนคา Y ซงเปนสนคาเนนทนจะมปรมาณทลดลง เพราะมการเคลอนยายของปจจยทนออกไปมากกวาการเคลอนยายออกของแรงงาน การทสนคา Y เนนหนกในการใชทน จงท าใหเกดอปทานของทนสวนเกน เพราะทนทเคลอนยายออกจากอตสาหกรรม Y นนมปรมาณมากกวาทอตสาหกรรม X ตองการ นอกจากนยงเกดอปสงคสวนเกนของแรงงานในอตสาหกรรม X เนองจากมแรงงานทเคลอนยายออกมาจากอตสาหกรรม Y จ านวนนอยกวาทตองการ การแสวงหาก าไรสงสดของหนวยผลตท าใหหนวยผลตตองปรบเทคนคในการผลตเมอมการเปลยนแปลงของราคาปจจยการผลตเปรยบเทยบ ปจจยทนจะเรมมราคาถก ท าใหปจจยแรงงานมการเคลอนยายออกจากอตสาหกรรม Y นอยในขณะทอตสาหกรรม X ตองการจางแรงงานมากขนสงผลท าใหคาจางแพงขน

แผนภาพเสนผลผลตเทากนในรปท 3.5 การผลตทกอใหเกดตนทนต าสดท าใหตองมการปรบเปลยนจดของการผลตโดยแตละอตสาหกรรมจะท าการผลต ณ จดทอตราสวนของแรงงานตอทนเทากบอตราสดทายของการทดแทนกน (Marginal Rate of Technical Substitution: MRTS) (คาสมบรณของความชนของทงสองคาจะตองเทากน) ตองเทากบอตราสวนราคาปจจยการผลต(คาสมบรณของความชนของเสนตนทนเทากน(Isocost)] อตราสวนของราคาปจจยการผลตเพมขนจาก (w/r)0 ไปเปน(w/r)1 โดยเสนตนทนเทากนนนจะมการเคลอนทไปตามทศทางของการหมนของเขมนาฬกา หรอการเพมขนของความชนของเสนตนทน(คาสมบรณ) หนวยผลตตอบสนองโดยการเลอกใชอตราสวนของความเขมขนของการใชปจจยการผลตท (K/L)1 แทนทจะเปน (K/L)0 โดยการปรบตวดงกลาวจะเกดขนทงสองอตสาหกรรม

- 124 - เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน

เหตผลทประเทศทมความอดมสมบรณของแรงงานตองมการใชปจจยทนมากขนในกระบวนการผลตสนคาทงสองชนด เมอประเทศเขาสการคา กจะมความช านาญในการผลตสนคาทเนนหนกในการใชปจจยทมมากในระบบเศรษฐกจตามทฤษฎเฮคเชอรโอลนกลาวไว แตเนองจากระบบเศรษฐกจมปรมาณปจจยการผลตทคงท ดงนนในอตสาหกรรมใดอตสาหกรรมหนงตองมอยางนอยหนงอตสาหกรรมทมการใชปจจยดงกลาวลดลง จงจะเหลอปจจยดงกลาวมาใชในการผลตสนคาทตองการผลตเพมขนได การเปลยนแปลงของราคาปจจยการผลตอธบายโดยการเทาเทยมกนของราคาปจจยการผลต ท าใหหนวยผลตมแรงจงใจในการปรบเปลยนทจ าเปนในเทคนคในการผลต การแสวงหาก าไรสงสดท าใหมการเลอกใชปจจยทขาดแคลนเพมขน เพราะวามราคาทถกลงและใชปจจยทมอยมากลดลงเนองจากมราคาทแพงขน

อกมมหนงของการพจารณาความเทาเทยมกนของราคาปจจยการผลตกคอ การทโรเบรต มนเดล (Robert Mundell)4 น าเสนอวาถงแมปจจยการผลตไมสามารถทจะเคลอนยายปจจยการผลตระหวางประเทศไดกตาม ราคาปจจยการผลตกยงสามารถทจะเทากนไดจากการคาระหวางประเทศ เชน หากประเทศทมปรมาณของแรงงานมากท าการสงออกสนคาทเนนหนกในการใชแรงงาน กเสมอนหนงกบการสงออกแรงงานไปยงประเทศทขาดแคลนแรงงานทางออมนนเอง เชนเดยวกนกบการทประเทศน าเขาสนคาทเนนหนกในการใชทน กเสมอนหนงกบเปนการน าเขาทนจากประเทศทมทนมาก มนเดลไดกลาวอกวา แมจะไมสามารถเคลอนยายปจจยการผลตระหวางประเทศ การคาระหวางประเทศกสามารถท าใหราคาปจจยการผลตสามารถทจะเทาเทยมกนได การคาเสรในตลาดสนคาหรอปจจยการผลตสามารถทดแทนกนไดในตลาดอนๆ เชน เขตการคาเสรอเมรกาเหนอ (North America Free Trade Area: NAFTA) ท าใหสหรฐฯสามารถทจะน าเขาสนคาทเนนหนกในการใชแรงงานจากเมกซโกโดยไมตองมการอพยพแรงงานเขามาหางานท าในสหรฐฯ หรอสหภาพยโรปทรวมเอาประเทศทอยในยโรปกลางหรอยโรปตะวนออกเขาเปนสมาชก ท าใหไมตองมการหลงไหลของแรงงานจากประเทศดงกลาวเขามาท างานในยโรป

4 ดเพมเตมจาก Mundell, R. A. “International Trade and Factor Mobility.” American Economic Review 47(June 1957):, pp.321-335

เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน - 125 -

อยางไรกตามในโลกของความเปนจรงนนไมสามารถทจะเหนการเกดขนของความเทาเทยมกนของราคาปจจยการผลตไดเตมทเพราะสาเหตตางๆ เชน

(1) ความไมเทาเทยมกนของรายไดและทรพยสนของแตละประเทศทงปจจยการผลตตางๆ และทนมนษย ในแบบจ าลองนนสมมตวาแรงงานของแตละประเทศนนมความหมอนกนทกประการ อยางไรกตามความเปนจรงแรงงานมความแตกตางกนในแงของความช านาญ การศกษา ชาตพนธ ความแตกตางของคาจางเหนไดจากตวอยางเชน นกฟสกสปรมาณทมประสบการณกวา 20 ปของสหรฐฯ จะมคาจางมากกวากรรมกรไรทกษะทเพงเขาสตลาดงานครงแรกในประเทศไทย อกทงสวนมากในประเทศทพฒนาแลวหนวยผลตไดรบรายไดจากการเปนเจาของทนมากกวาการขายแรงงาน

(2) สมมตวาสนคาแตละชนดนนมการผลตโดยใชเทคโนโลยการผลตเดยวกน และเมอใครบางคนพฒนาเทคโนโลยใหมทดกวา กจะแพรขยายแทนท เทคโนโลยเกา แตทงนกระบวนการถายโอนเทคโนโลยจะปนไปอยางชา ๆ โดยเฉพาะระหวางประเทศทพฒนาแลวกบประเทศก าลงพฒนา ดงนนเมอสองประเทศผลตสนคาโดยใชเทคโนโลยตางกน ผลตอบแทนทจายใหกบเจาของปจจยการผลตจะไมเทากนระหวางประเทศแตจะเคลอนทเขามาใกลกนมากกวาเดม แมวาจะมการคาเกดขน ความแตกตางของทนมนษยและความแตกตางในเทคโนโลยเปนสาเหตใหราคาปจจยการผลตไมเทากน แตราคาปจจยการผลตกลบสะทอนผานความแตกตางของประสทธภาพการผลต (productivity differences) เชน ประเทศทมประสทธภาพแรงงานสงกวาสหรฐอเมรกานนคาจางจะสงกวาของสหรฐฯ

(3) จากขอสมมตทกลาววาเรามความช านาญบางสวนเกดขนภายใตเงอนไขของตนทนเพมขน โดยทงสองประเทศจะยงคงท าการผลตสนคาทงสองชนดอย ซงเมอสมมตฐานนเปนจรง ทฤษฎความเทาเทยมกนของราคาปจจยการผลตถงจะเปนจรง แตถาหากวาประเทศมความช านาญอยางสมบรณโดยเลอกผลตสนคาทตนมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบเพยงอยางเดยว ทฤษฎความเทาเทยมกนของราคาปจจยการผลตกจะไมเปนจรง

นอกจากนความเทาเทยมกนของราคาปจจยการผลตจะเกดขนกตอเมอราคาสนคาเทาเทยมกน ซงไมไดเกดขนเสมอไป เพราะวาอปสรรคจากการขนสง ขอกดกนทาง

- 126 - เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน

การคา และบรการบางอยางทไมสามารถคาขายไดระหวางประเทศ เชน บรการตดผม หรอบรการรกษาพยาบาล เปนตน ความเทาเทยมกนของราคาปจจยการผลต (Factor Price Equalization) ความเทาเทยมกนของราคาปจจยการผลตเทากนเนองจากการคาสามารถแสดงไดในรปท 3.6 โดยใหราคาปจจยการผลตเปรยบเทยบ (w/r) ตามแกนนอนและราคาเปรยบเทยบของราคาสนคา YX PP ตามแกนตง เนองจากแตละประเทศอยภายใตการแขงขนสมบรณและใชเทคโนโลยทเหมอนกน ความสมพนธระหวาง rw / และ YX PP จงเปนแบบ 1 ตอ 1 หรออตราสวน rw / จะคกบอตราสวน YX PP แตละอน

รปท 3.6 ความเทาเทยมกนของราคาปจจยการผลต

ก อน ม การค าป ระ เทศท 1 ณ จ ด A อ ต ราส วน rw / 1)/( rw และ YX PP AP ในขณะท ประเทศท 2 อย ณ จด A ท อตราสวน rw / 2)/( rw

PA

PB = PB'

PA'

PX/PY

A

B = B’

A'

(w/r)1 (w/r)* (w/r)2(w/r)

เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน - 127 -

และ YX PP AP เมอประเทศท 1 มอตรา w/r ต ากวาประเทศท 2 AP นอยกวา

AP ดงนนประเทศท 1 จงมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบในการผลต X เมอประเทศท 1 (ซงมแรงงานมาก) มความช านาญในการผลต X และลดการผลตสนคา Y อปสงคของแรงงานจะเพมขนเมอเปรยบเทยบกบอปสงคทน จงมผลท าให rw / ของประเทศท 1 เพมขน ในทางตรงกนขามประเทศท 2 ซงมความอดมสมบรณของทนมาก มความช านาญในการผลต Y อปสงคของทนจะเพมขนและ wr / เพมขน (หรออตรา rw / ลดลง) ซงจะมผลท าให XY PP เพม (หรออกนยหนง YX PP ลดลง) ในประเทศท 2 กระบวนการดงกลาวนจะด าเนนไปเรอยๆ จนกระทง จด BB ณ BB PP และ

rwrw /)/( ในสองประเทศ (ดรปท 3.6) ทงน ณ BB PP ไดกตอเมอ rw

เทากนในสองประเทศ เนองจากประเทศทงสองท าการผลตภายใตการแขงขนสมบรณและใชเทคโนโลยเดยวกน (ตามสมตฐาน) ดงนน BB PP จะอยระหวาง AP และ AP

สวนอตราสวน rw จะอยระหวาง 1

rw และ 2

rw สรปกคอ YX PP จะเทากนกสบเนองมาจากการคาและสามารถจะเกดขนไดกตอเมอ rw เทากนสองประเทศ (ตราบใดกตามทประเทศยงคงท าการผลตสนคา 2 ชนด) กระบวนการดงท กลาวมาแลวขางตนนน เปนการพจารณาโดยใชราคาเปรยบเทยบไมใชราคาสมบรณ(relative not absolute)ทเทากน การเทากนของราคาปจจยการผลตสมบรณ (absolute factor price) หมายความวา การคาระหวางประเทศเสรจะท าใหคาจางทแทจรงของการใชแรงงานประเภทเดยวกนนนมคาเทากนในสองประเทศ และอตราดอกเบยทแทจรงของทนประเภทเดยวกนกจะเทากบในสองประเทศดวย อยางไรกตามการทกลาววาการคาท าใหราคาปจจยการผลตทกชนดคงทนน การแขงขนสมบรณจะเกดขนกบตลาดสนคาและปจจยการผลตทกชนดรวมไปถงประเทศทงสองใชเทคโนโลยทเหมอนกนรวมถงการเผชญกบผลไดตอขนาดคงท (constant returns to scale) ในการผลตสนคาทงสองชนดซงเปนไปตามค ากลาวทวา “การคาจะท าใหเกดผลตอบแทนของปจจยการผลตทเทากนระหวางประเทศ โดยการคาเปนกลไกทท าใหเหมอนกบมการเคลอนยายปจจยการผลตระหวางประเทศไดอยางเสร” เชน แรงงานจะอพยพจากประเทศทมอตราคาจางต าไปสประเทศทมคาจางแพงกวาจนกระทง อตราคาจางของสองประเทศเทากน

- 128 - เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน

ในท านองเดยวกนทนจะมการเคลอนยายจากประเทศทใหอตราผลตอบแทนในรปอตราดอกเบยทต ากวาไปสประเทศทไดรบอตราดอกเบยสงกวา จนกระทงอตราคาเชาของสองประเทศเทากน โดยขณะทการคากอใหเกดอปสงคของปจจยการผลต การเคลอนยายของปจจยจะกอใหเกดอปทานของปจจยการผลต ในกรณใดกรณหนงจะกอใหเกดผลลพธกคอ ความเทาเทยมกนอยางสมบรณของผลตอบแทนสมบรณของปจจยการผลตทเหมอนกน แตถามการเคลอนยายปจจยการผลตระหวางประเทศบาง (ไมใชสมบรณ) มลคาทนอยกวาของการคาจะท าใหมความตองการทจะน ามาซงผลของความเทาเทยมกนของผลตอบแทนของปจจยการผลตระหวางสองประเทศ ผลกระทบของการคาท มตอการกระจายรายได (Effects of Trade on the Distribution of Income) จากการศกษาถงผลกระทบของการคาระหวางประเทศจากความแตกตางของราคาปจจยระหวางประเทศ แตในหวขอนจะท าการศกษาถงผลกระทบของการคาระหวางประเทศตอราคาปจจยเปรยบเทยบและรายไดภายในประเทศของทงสองประเทศวามความสมพนธกนอยางไร โดยเฉพาะอยางยงจะเหนแลววาการคาระหวางประเทศท าใหคาจางและคาเชาในสองประเทศเทากน ตอนนหากตองการทจะทราบวาท าอยางไรการคาระหวางประเทศจงสงผลกระทบตอคาจางทแทจรง (real wages)ของแรงงานและคาเชาทแทจรงของเจาของทนภายในแตละประเทศ ค าถามกคอคาจางทแทจรงเมอเปรยบเทยบกบคาเชาทแทจรงและผลไดของเจาของทนในประเทศเดยวกนเปลยนแปลงไปในทศทางใดอนสบเนองมาจากการคาระหวางประเทศ

จากหวขอ 3.6 การคาระหวางประเทศท าใหราคาของปจจยทประเทศนนมอยเปนจ านวนมากมราคาเพมขน (มราคาถก)และลดราคาปจจยทมอยจ ากด (และมราคาแพง) ตวอยางเชน คาจางเพม และคาเชาลดลง ในประเทศท 1 ขณะทคาจางลดลง และ คาเชาเพมขนในประเทศท 2 สมมตวามการใชปจจยแรงงานและทนอยางเตมททงกอนและหลงการคา รายไดทแทจรงของคนงานและเจาของทนจะเคลอนทไปในท ศทางเดยวกน เชนเดยวกบการเคลอนทของราคาปจจยการผลต ดงนนการคาระหวางประเทศจะเปนสาเหตทท าใหรายไดทแทจรงของแรงงานเพมและรายไดของเจาของทนลดลงในประเทศท 1 (ประเทศทมแรงงานถกและทนแพง) ตรงกนขามกบประเทศท 2 ซงการคา

เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน - 129 -

ระหวางประเทศท าใหรายไดทแทจรงของแรงงานลดลงและรายไดทแทจรงของเจาของทนเพมขน (ประเทศทมแรงงานแพงและทนมราคาถก) ซงเปนทฤษฎท Wolfgang Stolper and Paul Samuelson5 พฒนาขนในป 1941 โดยทฤษฏของ Stolper – Samuelson เปนการศกษาถงผลของการคาทมตอการกระจายรายไดโดยยดขอสมมตฐานตามทฤษฏเฮคเชอรโอลน

การเปลยนแปลงราคาสนคาจากการคาระหวางประเทศนนเปนผลมาจากการเปลยนแปลงในระดบการผลตของสนคา 2 ชนดในแตละประเทศ การวดผลไดของการคานน ประเทศทท าการคาตางมความช านาญในการผลตสนคาทประเทศมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ การผลตสนคาแตละชนดตางใชปจจยการผลตทแตกตางกนในสดสวนทแตกตางกน ดงนนการเปลยนแปลงในสดสวนการผลตสนคา ท าใหอปสงคเปรยบเทยบของปจจยการผลตทงสองชนดเปลยนแปลงตามไปดวย โดยการเปลยนแปลงดงกลาวนนท าใหเกดการเปลยนแปลงในราคาปจจยการผลตเปรยบเทยบเชนเดยวกนหรอการกระจายรายไดของปจจยการผลต ถาการผลตเปลยนแปลงจากเหลก (สนคาทเนนหนกในการใชปจจยทน)ไปเปนสงทอ(สนคาทเนนหนกในการใชแรงงาน) อปสงคทนลดลงสวนอปสงคแรงงานจะเพมขน รปแบบทสงผลตอการจายผลตอบแทนใหกบเจาของปจจยการผลตภายในประเทศสะทอนโดยการเคลอนทของเสนอปสงค โดยราคาปจจยทนจะลดลง อตราคาจางจะสงขน ท ารายเจาของทนแตชวยแรงงาน ดงแสดงไดดงน

ความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ ความช านาญในการผลตและการคา

การเปลยนแปลงในผลผลตเปรยบเทยบของสนคา X และ Y การเปลยนแปลงในอปสงคเปรยบเทยบส าหรบปจจย L และ K การเปลยนแปลงใน w และ r การเปลยนแปลงในการกระจายรายได

ภายใตขอสมมตของทฤษฎเฮคเชอรโอลน(Heckscher–Ohlin) ความไดเปรยบโดย

เปรยบเทยบแสดงถงความเขมขนของการใชปจจยการผลตสนคาและความอดมสมบรณของปจจยการผลตของประเทศ การคาท าใหเพมการผลตสนคาทมปจจยทมอยมาก ท าให

5 ดเพมเตมจาก Stopler, W. and Samuelson, P. “Protection and Real Wages.”, Review of Economic Studies 9 (November 1941): pp.58-73

- 130 - เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน

มอปสงคปจจยการผลตดงกลาวมากขนตามไปดวย สวนการผลตสนคาทใชปจจยทมความขาดแคลนกลดลงเมอมการคาเสร ท าใหอปสงคปจจยทมจ ากดนนลดลงตามไปดวยและเนองจากปจจยการผลตแตละชนดของแตละประเทศนนคงทแสดงโดยเสนอปทานทตงฉากของแตละปจจย การเพมขนของอปสงคของปจจยทมอยมากสงผลใหราคาปจจยดงกลาวเพมขน และอปสงคทลดลงตอปจจยทขาดแคลนจะท าใหราคาของปจจยทมจ ากดในประเทศลดลง ดงแสดงไดตามหลกตรรกกะของการเปลยนแปลงตามทฤษฎของเฮคเชอรโอลน ดงตอไปน คอ

ความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบในสนคาทมการใชปจจยการผลตทมมากและ

เสยเปรยบโดยเปรยบเทยบในสนคาทมการใชปจจยทมจ ากด ผลผลตทมการใชปจจยทมมากเพมขนและผลผลตทมการใชปจจยทมจ ากดลดลง เกดการคาระหวางประเทศ เพมอปสงคปจจยทมมากอปสงคปจจยทมจ ากดลดลง ราคาปจจยการผลตทมมากเพมขน/ราคาปจจยทขาดแคลนลดลง การเปลยนแปลงการกระจายรายไดโดยสงผลดตอปจจยทมมากแตกระทบตอปจจยทมนอย

รปท 3.7 ผลกระทบของการคาทมตออปสงคปจจยการผลตใน ประเทศทมแรงงานมาก

DL0

0

W

L

L

DL2

DL1W0

W2

(a)

DK0

0

r

K

K

DK1

r2

r0

(b)

L

DK2

K

เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน - 131 -

จากตวอยางสมมตใหประเทศท 1 มแรงงานมากและทนนอยโดยทสนคา X เปนสนคาเนนแรงงานตามทฤษฎของเฮคเชอรโอลน เมอมการคาเกดขนประเทศท 1 จะมความช านาญในสนคา X ดงนนอปสงคของแรงงานเพมขน ในขณะเดยวกนผลผลตของสนคา Y จะลดลง อตสาหกรรม Y จะปลอยแรงงานบางสวนออกจากอตสาหกรรมไป แตเนองจากสนคา Y เปนสนคาท เนนหนกในการใชปจจยทนดงนนจ านวนของทนทปลดปลอยไปจงคอนขางนอย รปท 3.7(a) แสดงใหเหนถงผลของการคาทมตออปสงคของแรงงานในประเทศท 1 ซง 0LD แสดงถงอปสงคของแรงงานทปราศจากการคา เมอมการคาเกดขนมการเพมการผลตสนคา X อปสงคของแรงงานเพมสงขนเปน 1LD และลดการผลตสนคา Y ท าใหอปสงคแรงงานลดลงไปเปน 2LD เสนอปทานตงฉาก(L) แสดงถงปรมาณของแรงงานทมจ านวนคงท ดงนนการคาเพมคาจางดลยภาพจาก 0w ไปเปน 2w

ผลกระทบทเกดขนในเวลาเดยวกนของทนในประเทศท 1 เชนเดยวกนนนสามารถอธบายไดในรปท 3.7(b) เมอยงไมมการคาระหวางประเทศ รปแบบของการผลตมอปสงคตอความตองการปจจยทนอยท 0KD เมอมการคาเกดขนมการลดการผลตสนคา Y ซงเปนสนคาทเนนหนกในการใชทน อปสงคของทนลดลงไปเปน 1KD การผลตสนคา X เพมขน แตเนองจาก X เปนสนคาเนนแรงงาน ดงนนจงมอปสงคทนเพมขนเพยงเลกนอยจาก 1KD ไปอยท 2KD เสนอปทานของทนตงฉาก (K) อตราคาเชาดลยภาพใหมจะไปอยทระดบ 2r อตราคาจางเพมขนแตอตราคาเชาลดลง อตราสวนของคาจางและคาเชาใหมจงเทากบ 22 / rw มากกวาตอนทปราศจากการคา คอ มการเปลยนแปลงของราคาสนคาเมอมการคาระหวางประเทศท าใหเกดการกระจายรายไดใหมไปสเจาของปจจยทมมาก ไดแก แรงงานและสวนทกระจายออกไปนนจะสงผลเสยตอเจาของปจจยทขาดแคลนในประเทศนน ไดแก ทน การเปลยนแปลงของราคาปจจยการผลตตองควบคไปกบการเปลยนแปลงของราคาปจจยการผลต สามารถสรปไดวาความสมพนธระหวางราคาผลผลตและราคาปจจยการผลต โดยราคาปจจยการผลตนนจะมการเปลยนแปลงไปในทศทางเดยวกนกบราคาผลผลตแตมขนาดการเปลยนแปลงทมากกวาเมอเทยบกบราคาสนคาทมการใชปจจยทมมาก ตวอยางเชน ถาราคาของสนคาทเนนหนกในการใชแรงงานเพมขนเทากบรอยละ 10

- 132 - เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน

อตราคาจางจะเพมขนมากกวารอยละ 10 (และถาราคาสนคาทเนนทนลดลงรอยละ 10 อตราคาเชาจะลดลงมากกวารอยละ 10) 6

ถาราคาสนคาทเนนทนไมเปลยนแปลงเมอราคาสนคาทเนนแรงงานเพมขนรอยละ 10 ราคาของทนตองลดลง เพราะภายใตเงอนไขของตลาดแขงขนสมบรณนน ราคาตองเทากบ MC เสมอ เมอมปจจยการผลต 2 ชนด ความตองการในการใชปจจยการผลตเ ท า ก บ XKXLXX MCrawaP .. ส า ห ร บ ส น ค า X แ ล ะ

YKYLYY MCrawaP .. ส าหรบสนคา Y เนองจากตนทนหนวยสดทายเทากบแรงงานทใชในการผลตเพมขนคณอตราคาจาง บวกทนทใชเพมขนหนงหนวยคณดวยอตราคาเชา หรออกนยหนงราคาของสนคาคอผลรวมถวงน าหนกของราคาปจจยการผลตโดยคาถวงน าหนก คอ สมประสทธของปจจยการผลต หากราคาสนคาของ PY คงทเมอคาจางเพมคาเชาตองลดลง ผลของขนาดการเปลยนแปลง (magnification effect) แสดงใหเหนถงการเปลยนแปลงของราคาผลผลตนน จะสงผลการเปลยนแปลงในราคาปจจยการผลตในสดสวนทมากกวาเปนเครองมอทส าคญในการใชนโยบายการคาระหวางประเทศ สมมตวาประเทศท 1 ซงมแรงงานมาก มการคาระหวางประเทศเพมขน ราคาสนคา X ซงเนนหนกในการใชแรงงานเพมในขณะทราคาสนคา Y ลดลงแลว อตราคาจางจะเพมขนในขณะทอตราคาเชาลดลง สมมตวาแรงงานในประเทศท 1 ไดรบคาจางเพมแตกตองจายเงนในการซอสนคา X ในราคาทราคาเพมขนเชนกน สวสดการของแรงงานจะดขนหรอไมอยางไร หรออ านาจการซอหรอคาจางทแทจรงของแรงงานจะเพมขนหรอไมอยางไรนน ผลของขนาดการเปลยนแปลง (magnification effect) จะบอกใหทราบวาแรงงานจะมรายไดทแทจรงหรออ านาจการซอทเพมขน (แมวาแรงงานดงกลาวจะใชรายไดของตนเองทงหมดไปเพอการบรโภคสนคาทเนนการใชแรงงานเพยงอยางเดยว หรอสนคา X กตาม) เพราะวา XPw ˆˆ 7 ดงนน XPw ˆ/ˆ จงเพมขน ตรงกนขามหากเจาของทนในประเทศท 1 ไดรบอตราคาเชาทไดจากทนลดลงเชนเดยวกบราคาสนคา Y ดวย ผลของขนาดการเปลยนแปลง (magnification effect)

6 การเพมขนของราคาสนคาเปรยบเทยบท าใหผลตอบแทนทแทจรงของปจจยทมการเนนหนกในการใชเพอการผลตสนคาทมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบในประเทศนนเพมขนและผลตอบแทนทแทจรงของปจจยทขาดแคลนลดลง เรยกวา ผลกระทบของขนาดการเปลยนแปลง(magnification effect) ทวาราคาปจจยการผลตจะเปลยนแปลงในสดสวนทมากกวา 7 สญลกษณ แทนรอยละของการเปลยนแปลง

เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน - 133 -

กลาววาอ านาจการซอทแทจรงหรอสวสดการของเจาของทนจะแยลง (worse off) แมจะน าเอารายไดทงหมดทมอยตอนนไปท าการซอสนคา Y ทราคาถกลงกตาม ทงนเพราะวาอตราคาเชานนลดลงในสดสวนทมากกวาการลดลงของราคาสนคา Y หรอเพราะวา

YPr ˆˆ ดงนน YPr ˆ/ˆ จงลดลง ความเชอมโยงของราคาสนคาและราคาปจจยการผลตในทฤษฎ Stolper–Samuelson theorem กลาววา ภายใตขอสมมตฐานทวาการเปลยนแปลงของราคาผลผลตและปจจยการผลตนนเปนไปในทศทางเดยวกน แตราคาปจจยการผลตทมการเนนหนกในการผลตนนจะมการเปลยนแปลงในสดสวนทมากกวาและเมอท าการเพมขอสมมตฐานของแบบจ าลองเฮคเชอรโอลนเขาไปในแบบจ าลองของ Stolper–Samuelson theorem หมายความวาการคาระหวางประเทศท าใหผลตอบแทนทแทจรงของปจจยทมความอดมสมบรณเพมขน และท าใหผลตอบแทนทแทจรงของปจจยทขาดแคลนนนลดลง เพราะวาการคาเปนการสนบสนนใหมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ ตนทนคาเสยโอกาสเพมขนและราคาเปรยบเทยบเพมขนเชนเดยวกน ดงแสดงในตารางท 3.2 โดยทฤษฎของเฮคเชอรโอลนนนวดความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบจากการใชปจจยการผลตทมมากมาเปรยบเทยบท าใหราคาสนคาทใชปจจยทมมากเพมขน รวมถงเพมรายไดทแทจรงของเจาของปจจยทมมาก จากตารางท 3.2 แสดงผลของการคาตอการผลต ราคาผลผลต ราคาปจจยการผลต โดยสมมตใหประเทศท 1 มแรงงานมากและ X เปนสนคาเนนแรงงาน ตารางท 3.2 ผลของการคาท าใหราคาสนคาและราคาปจจยการผลตเปลยนแปลง ผลจากการคา ประเทศทมแรงงานมาก การผลต ราคาผลผลต ราคาปจจยการผลต

X และ Y XP และ YP W และ r

- 134 - เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน

ประเทศททนมาก การผลต ราคาผลผลต ราคาปจจยการผลต

X และ Y XP และ YP W และ r

หมายเหต แสดงผลของ magnification effect หรอการเปลยนแปลงในราคาปจจยการผลตแทจรง

ตามทฤษฎของ Stolper – Samuelson ไดชใหเหนขอชดเจนประการหนงคอ

การคาระหวางประเทศน าไปสการเปลยนแปลงของราคาผลผลตสงผลท าใหมการเปลยนแปลงของผลตอบแทนทแทจรงของปจจยการผลตจงใจใหเจาของปจจยการผลตทมมากนนสนบสนนการคาระหวางประเทศ ในขณะทเจาของปจจยการผลตทขาดแคลนนนตอตาน สงทมความส าคญในการท าความเขาใจคอเรามองประเทศสวนรวมดงนนการคาท าใหประเทศดขน โดยเจาของปจจยการผลตทมมากนนจะเปนผ ไดรบผลประโยชนจากการคามากพอทจะชดเชยใหกบผสญเสย(เจาของปจจยทขาดแคลน) และยงคงมสวสดการทดขนจากเดมอย แตทงนการชดเชยดงกลาวอาจจะเกดขนหรอไมเกดขนกได ดงนนเจาของปจจยทขาดแคลนจะพยายามใหรฐบาลออกกฎหมายใหมการจ ากดการคา เปนตน

แบบฝกหด

เศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศเบองตน - 135 -

1. ทฤษฎเฮคเชอรโอลน(Heckscher–Ohlin theory) อธบายรปแบบการคาระหวาง

ประเทศแตกตางจากทฤษฎรคารเดยน(Ricardian theory) อยางไร 2. ทฤษฎเฮคเชอรโอลน แสดงใหเหนถงผลกระทบของการคาระหวางประเทศทม

ตอการกระจายรายไดภายในประเทศคคาอยางไร จงอธบาย 3. จงอธบายวาท าไมการเคลอนยายสนคาและปจจยการผลตเปนการสงเสรมใหเกด

ความเทาเทยมกนของปจจยการผลต (factor price equalization) 4. ทฤษฎเฮคเชอรโอลนไดท านายวาจะเกดอะไรขนเมอมการคาระหวางประเทศ 5. จากทฤษฎทางการคาระหวางประเทศของเฮคเชอรโอลนสามารถน ามาอธบาย

ผลของการกระจายรายไดของระบบเศรษฐกจเมอมการคาระหวางประเทศไดอยางไร นอกจากนหากมปจจยการผลตบางอยางไมสามารถเปลยนแปลงไดในระยะสนจะสงผลกระทบตอการกระจายรายไดอยางไรบาง

6. ขอขดแยงของขอมลเชงประจกษของทฤษฎเฮคเชอรโอลนเกดขนมาไดอยางไร จงอธบายพรอมทงยกตวอยาง