32
, • . . • • • BR.K.L.55
,
•
. .
•
••
BR.K.L.55
fy.-kL 5£
Çapxane tfijifl&Sb
fy.-kL 5£
Çapxane tfijifl&Sb
<iti Tnt<iti Tnt
Peşgotin
Ev Elîfbaya Kurdî ji alî nvîskar,hozanhelbestvan,zane û welatparêzê Kurdê navdarProf .Dr.Kamûran Alî Bedir-Xan de li sala1938' de hatîye nvîsandin û çapkirinê.
Tu kurdekî heta niha li wara zimannasîyaKurdî de wekî wî û "birayê wî Celadet BedirXan xebatekî giranbiha nekirîye.Lê dîsa divêt em bi dilekî xeragîn bêjin ko,tu zanekî jî ji alî neteweyê xwe wekî wîewka zû nehatîye bîrakirin I
Em jibo bîranînê,li sêsala mirina wî deyekemîn Elîfbaya Kurdî bi tîpên latînîçapdikin.
Em hêvîdarin ko ev Elîfba bi ElîfbayaSeydayê E.Bozarslan alîkarîya hînbûnaxwendina Kurdî bike.
Dibe ko di vê çapê de hin çewt û kêmansîyênme hebin.Em ji xwendewanên xwe yên delalhêvî dikin ko li me negrin.
I0.II.I98I Almanya Rojava E.ALTUNÇ
Peşgotin
Ev Elîfbaya Kurdî ji alî nvîskar,hozanhelbestvan,zane û welatparêzê Kurdê navdarProf .Dr.Kamûran Alî Bedir-Xan de li sala1938' de hatîye nvîsandin û çapkirinê.
Tu kurdekî heta niha li wara zimannasîyaKurdî de wekî wî û "birayê wî Celadet BedirXan xebatekî giranbiha nekirîye.Lê dîsa divêt em bi dilekî xeragîn bêjin ko,tu zanekî jî ji alî neteweyê xwe wekî wîewka zû nehatîye bîrakirin I
Em jibo bîranînê,li sêsala mirina wî deyekemîn Elîfbaya Kurdî bi tîpên latînîçapdikin.
Em hêvîdarin ko ev Elîfba bi ElîfbayaSeydayê E.Bozarslan alîkarîya hînbûnaxwendina Kurdî bike.
Dibe ko di vê çapê de hin çewt û kêmansîyênme hebin.Em ji xwendewanên xwe yên delalhêvî dikin ko li me negrin.
I0.II.I98I Almanya Rojava E.ALTUNÇ
Tipên destnivîs ên gir
Tipên desînivîs ên hûr
a & c /r e/ e- e f a- n. ê i / fc «
tn n. t> /i, a, td-g-CU'û'tito-ic
Tipên destnivîs ên gir
Tipên desînivîs ên hûr
a & c /r e/ e- e f a- n. ê i / fc «
tn n. t> /i, a, td-g-CU'û'tito-ic
Tipên çapê yên gir
ABCÇDEÊFGHIÎJKLMNOPQRSŞTÛUVWXYZ
Tipên çapê yên hur
a bcç de êfghiîjklmnopqrsştuûvwyz
Tipên çapê yên gir
ABCÇDEÊFGHIÎJKLMNOPQRSŞTÛUVWXYZ
Tipên çapê yên hur
a bcç de êfghiîjklmnopqrsştuûvwyz
o
clo eloO 0
0 0 oo 1 e 1 o e 1 o
/ / û O'cf /o. '0
o
0
()
o
oo
a
a
ar
o
cl a ra
a
ra
2 2 2 an
a
o a
d a r
AA
o
clo eloO 0
0 0 oo 1 e 1 o e 1 o
/ / û O'cf /o. '0
o
0
()
o
oo
a
a
ar
o
cl a ra
a
ra
2 2 2 an
a
o a
d a r
AA
e E
ç ê 1 e ke e
ê a o êêl lê zarok cêlek
e
a o
333 eeroj
E E
D
dê da dêdê da da dê
444 </t/
d u z a r od a d a d o
da dê dê
D D8
e E
ç ê 1 e ke e
ê a o êêl lê zarok cêlek
e
a o
333 eeroj
E E
D
dê da dêdê da da dê
444 </t/
d u z a r od a d a d o
da dê dê
D D8
I
eA
in
m as 1
1 î
o a ê î a okanî rovî rê
& £ £ 6 6 1 1
i >
dibistan1111
î d a ê o i i
inkar nizane dibe min nooy oy
I
eA
in
m as 1
1 î
o a ê î a okanî rovî rê
& £ £ 6 6 1 1
i >
dibistan1111
î d a ê o i i
inkar nizane dibe min nooy oy
legleg
L
lo 1 o 1 o
e E
e e e
î i e ê d a o e
h e s p e z d e r a n î n
77cc S^ E
c-lo e-lo1 ê 1 e d ê da da
dê di de lo lo dê dî
LL10
legleg
L
lo 1 o 1 o
e E
e e e
î i e ê d a o e
h e s p e z d e r a n î n
77cc S^ E
c-lo e-lo1 ê 1 e d ê da da
dê di de lo lo dê dî
LL10
u u* I A A Aç u k u u u
A A A " A
u e e i i o a u
d û da d e d i d o 1 o 1 o d a d ed ê d a d a d û d i 1 o û r r û c û k
??? d d % ^uu
n uu u u
u û i î e ê o a
d u du dê1 c 1 c d i d e 1 o d û d i d o
ker û gur
II da r/e/ t/a da /& /o
ii
u u* I A A Aç u k u u u
A A A " A
u e e i i o a u
d û da d e d i d o 1 o 1 o d a d ed ê d a d a d û d i 1 o û r r û c û k
??? d d % ^uu
n uu u u
u û i î e ê o a
d u du dê1 c 1 c d i d e 1 o d û d i d o
ker û gur
II da r/e/ t/a da /& /o
ii
b a b o
// 3$ (
h b(I î b o b i b c
b a 1) o d a d ed a d c d a bî
c i 1 o H a
BB
m M
e r e b c m a m om a m ê m e. m a m o b c. m a m o d î.
lêbide ma mê m-e dade dilo mamo
/2 m m MM12
b a b o
// 3$ (
h b(I î b o b i b c
b a 1) o d a d ed a d c d a bî
c i 1 o H a
BB
m M
e r e b c m a m om a m ê m e. m a m o b c. m a m o d î.
lêbide ma mê m-e dade dilo mamo
/2 m m MM12
n a n e
n Nn a n e n 1 n e
m a m o n î n e
n a n ê m e n î n eMamodî. Nonabe. lêbide
<3 n, tt N N
ZM c m o n i z a n c .
b i z i n a m i n e
m e m o z û z û d i d e M c m û Z î nMemodizane. Zîzê dada. Meme.
/4 & & &a xa cfe z13
n a n e
n Nn a n e n 1 n e
m a m o n î n e
n a n ê m e n î n eMamodî. Nonabe. lêbide
<3 n, tt N N
ZM c m o n i z a n c .
b i z i n a m i n e
m e m o z û z û d i d e M c m û Z î nMemodizane. Zîzê dada. Meme.
/4 & & &a xa cfe z13
t Rremo Remo
rabe rebenebizin duzarobizine zarozarone mezinemere mamodîdêdide. rabûmamo ranabe.Memo remo1 o b i z i n e. e 1 o
remo û bizin çêlek e. zaroneleglege. Mem û Zîn e. kanî ne Mamoneda. mamodî. rebene bûbûMamon e d î m a m ê m e d i d a d i d e 1 ê b i de dûMemozozane ro rû bîne.
£ taûe/ c/a ae/ <^/l *_/£ f\ n
14
t Rremo Remo
rabe rebenebizin duzarobizine zarozarone mezinemere mamodîdêdide. rabûmamo ranabe.Memo remo1 o b i z i n e. e 1 o
remo û bizin çêlek e. zaroneleglege. Mem û Zîn e. kanî ne Mamoneda. mamodî. rebene bûbûMamon e d î m a m ê m e d i d a d i d e 1 ê b i de dûMemozozane ro rû bîne.
£ taûe/ c/a ae/ <^/l *_/£ f\ n
14
K
k e ç a m i n ekanî danî anî dikene'kedî
keçamine kêda. kîdide.m a m o b i zi na m e n î n e. d a d ê d i z a n e
/<f M &Ctant nafre/
'"^mmt^i,.. *""qb.
çCa ke ca le
çeme çare didoç i n a r e d a r e
Ç i d i de. k e c e m e n e Ci va ci ma da
// ça/?e e/e/e/ ûi/e neete
15
K
k e ç a m i n ekanî danî anî dikene'kedî
keçamine kêda. kîdide.m a m o b i zi na m e n î n e. d a d ê d i z a n e
/<f M &Ctant nafre/
'"^mmt^i,.. *""qb.
çCa ke ca le
çeme çare didoç i n a r e d a r e
Ç i d i de. k e c e m e n e Ci va ci ma da
// ça/?e e/e/e/ ûi/e neete
15
remo û bizin
t Rremo Remo
rabe rebenebizin duzarobizine zarozarone mezinemere mamodîdêdide. rabûmamo ranabe.Memo remolo bizin e. e 1 oçêlek e. zarone
leglege. MemûZîne. kanîne Mamoneda. mamodî. rebene bûbûMamon e d î m a m ê m e d i d a d i d e 1 ê b i de dûMemozozane ro rû bîne.
t laûe/ aa e/e/ r_Jl ^y? f\ n
14
remo û bizin
t Rremo Remo
rabe rebenebizin duzarobizine zarozarone mezinemere mamodîdêdide. rabûmamo ranabe.Memo remolo bizin e. e 1 oçêlek e. zarone
leglege. MemûZîne. kanîne Mamoneda. mamodî. rebene bûbûMamon e d î m a m ê m e d i d a d i d e 1 ê b i de dûMemozozane ro rû bîne.
t laûe/ aa e/e/ r_Jl ^y? f\ n
14
K
k e ç a m i n ekanî danî anî dikene" kedî
keçamine kêda. kîdide.mamo bi zi na menîne. dadêdizane
'/# /V tfaant na &e/ ^y/
çÇa ke ça le
çeme çare didoçi na re da re
Ç i d i de. k e c e m e n e
// ça/êe eaaeC i v a c i m a da
/eie/ ûtûe nete
15
K
k e ç a m i n ekanî danî anî dikene" kedî
keçamine kêda. kîdide.mamo bi zi na menîne. dadêdizane
'/# /V tfaant na &e/ ^y/
çÇa ke ça le
çeme çare didoçi na re da re
Ç i d i de. k e c e m e n e
// ça/êe eaaeC i v a c i m a da
/eie/ ûtûe nete
15
"H1) i li a r e
d u z a r o n eh i n a r i k c1 o 1 o k a n î n clê lê dê dîbihare NedaKa nî m ez i n e
b i h a r e z a r o k e.B i h a r e M e m o 1 o lo E - 1 o
leglege. e-lo e-lo dedidc lo lo LoB i h a r e h i n a r e bi zi n a m i n e. Z î n e.ç ê 1 e k e A d a r e d a r e B i d e h e r eholî Bê mê dê Be Za Mê Rû Dedî bû kenî zîn e rê dûre rojî bên e m e z i n e z a r o n c h e d î r a z e h eRemo No Ere Mem Zîn Hêdî Hê
/o n A, neva/e/ c/tffaie/ /y&
16
"H1) i li a r e
d u z a r o n eh i n a r i k c1 o 1 o k a n î n clê lê dê dîbihare NedaKa nî m ez i n e
b i h a r e z a r o k e.B i h a r e M e m o 1 o lo E - 1 o
leglege. e-lo e-lo dedidc lo lo LoB i h a r e h i n a r e bi zi n a m i n e. Z î n e.ç ê 1 e k e A d a r e d a r e B i d e h e r eholî Bê mê dê Be Za Mê Rû Dedî bû kenî zîn e rê dûre rojî bên e m e z i n e z a r o n c h e d î r a z e h eRemo No Ere Mem Zîn Hêdî Hê
/o n A, neva/e/ c/tffaie/ /y&
16
f F *Ym a mê Feremêze mêwe ye yame ye. Fener em a 1 a mamêferemêze. m a 1 a m a m ê m e m e z i n e .
li dora me de ne. fêki ye . ne fêkî ye. Dibîne ko mame feremêz e.ya me ye. Ne ya me ye . Mamê feremêz e, nizane ko yame ye .
FY
V V V
navê min e. bavê min e. Vala ye. ne vala ye. tevnika plrêhavîn e. avi ne. mala me ye. mamê me dinêre. fêki nine. rabe.yado û feremêz. Havi ne. Feremêz e. navê min e. mamo ranebû.Kalo. Elo. Elo-elo. dê dibine havin e. nabe lo here. mamê me
20 tfo va, -.ye V v17
f F *Ym a mê Feremêze mêwe ye yame ye. Fener em a 1 a mamêferemêze. m a 1 a m a m ê m e m e z i n e .
li dora me de ne. fêki ye . ne fêkî ye. Dibîne ko mame feremêz e.ya me ye. Ne ya me ye . Mamê feremêz e, nizane ko yame ye .
FY
V V V
navê min e. bavê min e. Vala ye. ne vala ye. tevnika plrêhavîn e. avi ne. mala me ye. mamê me dinêre. fêki nine. rabe.yado û feremêz. Havi ne. Feremêz e. navê min e. mamo ranebû.Kalo. Elo. Elo-elo. dê dibine havin e. nabe lo here. mamê me
20 tfo va, -.ye V v17
TTifing e. tifinga min e. belê mamo lifinga
min e. tifinga min mczin e. tifinga le mczin c-
lûla tifingê. nanê me ninc. Mala nic mezin e.
Zin û Feremêz. havin e. ga yc. çêlek e. bizin e-
du zaro ne. Mêwe nîne. nanê me heyc. giran e.
belê bavê min e. Hevalê
me ye. Temo hevalêtc ye. iro mewe nînc lênanê me heye. Vê rchere.Lûla lifingc dirêj e. Em nig û kcvanê lifingê
dibinin. iro. roni yc. di mala nic de du
zaro hene. Keça nic ye.
co ^T^na e', aii-an &-.
i tt#>^ fê~ & T G
18
TTifing e. tifinga min e. belê mamo lifinga
min e. tifinga min mczin e. tifinga le mczin c-
lûla tifingê. nanê me ninc. Mala nic mezin e.
Zin û Feremêz. havin e. ga yc. çêlek e. bizin e-
du zaro ne. Mêwe nîne. nanê me heyc. giran e.
belê bavê min e. Hevalê
me ye. Temo hevalêtc ye. iro mewe nînc lênanê me heye. Vê rchere.Lûla lifingc dirêj e. Em nig û kcvanê lifingê
dibinin. iro. roni yc. di mala nic de du
zaro hene. Keça nic ye.
co ^T^na e', aii-an &-.
i tt#>^ fê~ & T G
18
c o
c i v a t e. c i n î n e. c o t k a r e. k a r x a n e.
c i n î n o k e. c e m e d a n î. c o n e g a c o t k a r e
cûzane. Mamê remo cotkare. Zevîya mamê Remo mezine û
du gayê mamê Remo hene. îro dinya germ e. niho havîn e.
çêleka remo mezine. dido û çar dikin çend? Navê min TemoyeTifinga min mezin e. barê me giran e
22 c&£ no naw c
Qfebrîqe qelema me nîne. Şaristan.
f c b r î q c ye. a v a g u n d ê m e q e r i s î ye. d a dê c z
qerisî me. nivîna me nine. mamo li cem me ye. dadd linikme ye. rovî bankir gurî babo. Mamê Remo cotkar e?
Belê mamê Remo cotkare.
23 ae/em anun a J/, \J[
19
c o
c i v a t e. c i n î n e. c o t k a r e. k a r x a n e.
c i n î n o k e. c e m e d a n î. c o n e g a c o t k a r e
cûzane. Mamê remo cotkare. Zevîya mamê Remo mezine û
du gayê mamê Remo hene. îro dinya germ e. niho havîn e.
çêleka remo mezine. dido û çar dikin çend? Navê min TemoyeTifinga min mezin e. barê me giran e
22 c&£ no naw c
Qfebrîqe qelema me nîne. Şaristan.
f c b r î q c ye. a v a g u n d ê m e q e r i s î ye. d a dê c z
qerisî me. nivîna me nine. mamo li cem me ye. dadd linikme ye. rovî bankir gurî babo. Mamê Remo cotkar e?
Belê mamê Remo cotkare.
23 ae/em anun a J/, \J[
19
w
S i w a r c k siwarî tê ez îro bi siwarî çûmlê bilinga vegeriyam. Temo were. Emo wcre. Temo tê. Bavême îro nayê. Ba îro germ e. warê me di biharê de zozanêHerekolê ye ez navê wan dizanim, çiko ez bîrewer im.
î t&ete mema ta-tw
j J JŞSt&ÊL
yado, nebajare gund c. ne havîn c payîz e. roj e. ronahiye.Ez navê wan dizanim ji ber ko ezbîrcwer im. jijo heywanckî kiçik e.Rêya bajcr fireh e lê rêya gundê nic teng e. yek. yado. emer.
JW? tty' ^ev aa / j20
w
S i w a r c k siwarî tê ez îro bi siwarî çûmlê bilinga vegeriyam. Temo were. Emo wcre. Temo tê. Bavême îro nayê. Ba îro germ e. warê me di biharê de zozanêHerekolê ye ez navê wan dizanim, çiko ez bîrewer im.
î t&ete mema ta-tw
j J JŞSt&ÊL
yado, nebajare gund c. ne havîn c payîz e. roj e. ronahiye.Ez navê wan dizanim ji ber ko ezbîrcwer im. jijo heywanckî kiçik e.Rêya bajcr fireh e lê rêya gundê nic teng e. yek. yado. emer.
JW? tty' ^ev aa / j20
ss
ser siwar sîncm şa şor şivan şcş şorbe scv sêw singSiwar Siwar Sc Sisê Siwarek Sih lŞcş Şcv Şivan Şargch
Dêya Sînem û RewşenêDcya Sîncm û Rewşenc dilovan c. Herwckî h'ÛTi di vc wênyêde dibînin her guhdara karc malc ye. Kurk û çîçîkên wc, linava hewşê dc hûrik 'dibjêrin û kilik jî Ii bcr wan vckelî-ye. Li devê derî de girgirokck kiçik hcye, hundurc wê dctcreke dagirtî heyc.
26* & d &zb ö&b Jet stnem a^an 'atan
/23 4 £ tf / <f <? /a
21
ss
ser siwar sîncm şa şor şivan şcş şorbe scv sêw singSiwar Siwar Sc Sisê Siwarek Sih lŞcş Şcv Şivan Şargch
Dêya Sînem û RewşenêDcya Sîncm û Rewşenc dilovan c. Herwckî h'ÛTi di vc wênyêde dibînin her guhdara karc malc ye. Kurk û çîçîkên wc, linava hewşê dc hûrik 'dibjêrin û kilik jî Ii bcr wan vckelî-ye. Li devê derî de girgirokck kiçik hcye, hundurc wê dctcreke dagirtî heyc.
26* & d &zb ö&b Jet stnem a^an 'atan
/23 4 £ tf / <f <? /a
21
p p
Payiz e. pcrçc pcnîr pivaz pirç poz pcrc pcrişan pêlavpayize. Ba hêdi-hêdi sar dibe. Pclcn daran wcşiyane. Dcmaba û baranê yc. Ezman lijî ewrcn rcş c. Gundî zadênxwc dikin çalan. Dcma dibislanê yc. Zaro di dibislanê de nc.
2/ A A/iete/ /lab
Xxanî xem xew xewn xîret Wirxal û RoviWirxal lcyrckî mczin c. Xaniyê mc bilind c. Xwarina mciro goşl û birinc c. min xwar. Ez dixwim. Xcwa min lê. E/.chcrim mala xalê xwc. Axayc cla ciwan c. lîrayê niin xorlû xurl c. Rovî û wirxal li hcinbcr licv in. Ç.avê wirxal liliraxê yc, rovî ji lc dincrc. lîovi ji guri rc dibcjc: Mamo!
2o a> & a&a aeutet22
p p
Payiz e. pcrçc pcnîr pivaz pirç poz pcrc pcrişan pêlavpayize. Ba hêdi-hêdi sar dibe. Pclcn daran wcşiyane. Dcmaba û baranê yc. Ezman lijî ewrcn rcş c. Gundî zadênxwc dikin çalan. Dcma dibislanê yc. Zaro di dibislanê de nc.
2/ A A/iete/ /lab
Xxanî xem xew xewn xîret Wirxal û RoviWirxal lcyrckî mczin c. Xaniyê mc bilind c. Xwarina mciro goşl û birinc c. min xwar. Ez dixwim. Xcwa min lê. E/.chcrim mala xalê xwc. Axayc cla ciwan c. lîrayê niin xorlû xurl c. Rovî û wirxal li hcinbcr licv in. Ç.avê wirxal liliraxê yc, rovî ji lc dincrc. lîovi ji guri rc dibcjc: Mamo!
2o a> & a&a aeutet22
Zîn û McmZin û Mcm bi babfita-nîyê dilcyizin. Her-wcki çax havin c ûba germ c.kcfa wanji vc lcyîstinê re tê.Li pişt wan xclk kayaxwe dadigirin û bardikin.
Di Gund DeRojhelat c. Ezman hêdi - hêdi bi rengên sor û hcşin dikcnc.
Şivan bi pez û seyc xwc vc ji gund derdikevin. Gavan jidewêr dide hev û bcr bi çolê vc diçe. Deriyên xaniyanvedibin û gundi diçin ze\Tyên xwe û zarok; ji ber ko dibistangirtî ye, ji xwe re digerin, derdikcvin çolê, ba diguhêrin.
Jin û keçên gund dest bi karê mala xwe dikin. Hin jikanîyê avê tinin, hin nanc xwc lcdixin û hinck ji beravêdikin. Hinek ji wan ji teşiyê dirêsin, levn û inchfûran çêdikin.Di gund de her kcs bi dilxweşi dixcbitc. Gundi hemi hej jihev dikin û wcke mirovên kêmhiş berberiya hcv û du nakin.Zaroycn min! Iîcs qayiş û berberiya hcv bikin.
Pînga MirîşkanDi rojhclalê dc dik bang didc. Mirişk hê'di - hêcli jipfugaxwc dcrdikcvin. Dch mirişk û dikcki mc hene. Rengê di-
kê mc heşin e. Dcngc wi bilind û spehîjre. Herroj mirişkênmc ji hindikahi vc hcşt hckan dikin. Ez hej ji xwarina hc-kan dikim. Hêkii'in xwarinekc gelck xwesc .
a mm. ema
23
Zîn û McmZin û Mcm bi babfita-nîyê dilcyizin. Her-wcki çax havin c ûba germ c.kcfa wanji vc lcyîstinê re tê.Li pişt wan xclk kayaxwe dadigirin û bardikin.
Di Gund DeRojhelat c. Ezman hêdi - hêdi bi rengên sor û hcşin dikcnc.
Şivan bi pez û seyc xwc vc ji gund derdikevin. Gavan jidewêr dide hev û bcr bi çolê vc diçe. Deriyên xaniyanvedibin û gundi diçin ze\Tyên xwe û zarok; ji ber ko dibistangirtî ye, ji xwe re digerin, derdikcvin çolê, ba diguhêrin.
Jin û keçên gund dest bi karê mala xwe dikin. Hin jikanîyê avê tinin, hin nanc xwc lcdixin û hinck ji beravêdikin. Hinek ji wan ji teşiyê dirêsin, levn û inchfûran çêdikin.Di gund de her kcs bi dilxweşi dixcbitc. Gundi hemi hej jihev dikin û wcke mirovên kêmhiş berberiya hcv û du nakin.Zaroycn min! Iîcs qayiş û berberiya hcv bikin.
Pînga MirîşkanDi rojhclalê dc dik bang didc. Mirişk hê'di - hêcli jipfugaxwc dcrdikcvin. Dch mirişk û dikcki mc hene. Rengê di-
kê mc heşin e. Dcngc wi bilind û spehîjre. Herroj mirişkênmc ji hindikahi vc hcşt hckan dikin. Ez hej ji xwarina hc-kan dikim. Hêkii'in xwarinekc gelck xwesc .
a mm. ema
23
wêneyêdeû brayên
Zîzê û RindêZizê û Rindê her duxwişkên hcv in. Zizêji Rindê bi deh salanmezintir e. Zîze jixweha xwe a kiçik pirhez dike. Zizê xwehaxwe li ser clestên xwedaniye di hewşê dedigerîne. Hûn di vê
dibînin ko keyfa wê lê ye. Zaroyên qenc ji xwehxwe hez dikin.
QencoQenco zarokeki jir e. Cilên wî her paqij in. Gava Qencodixebite an dileyize hişê xwe dide û cilên xwc qirêj nake.Qenco dizane ko ji zaroyên nepaqij kes hez nake.
Sîrê NekelandîNêrgiz keçikeke biçûk e. Ew ji vexwarina şiri gelek hez dike.Her roj dêya Nêrgizê jê re, ji çêleka xwe du zerikên mezinşir didoşe. Nêrgiz dixwaze wi şiri hema vexwe lê dêya wênahêle û jê re dibêje:
Keça min, şir berî vexwarinc divê bê kelandin, ji vexwarinaşirê xav carina mirov nesax dikeve. Nêrgiz herwekî keçikekejîr e, bi ya dêya xwe dike û tucar şînê xav venaxwe.Divê em şîrên pez ên xav ji tucar venexwin.
ema iai<
'tuab w&ans.
24
wêneyêdeû brayên
Zîzê û RindêZizê û Rindê her duxwişkên hcv in. Zizêji Rindê bi deh salanmezintir e. Zîze jixweha xwe a kiçik pirhez dike. Zizê xwehaxwe li ser clestên xwedaniye di hewşê dedigerîne. Hûn di vê
dibînin ko keyfa wê lê ye. Zaroyên qenc ji xwehxwe hez dikin.
QencoQenco zarokeki jir e. Cilên wî her paqij in. Gava Qencodixebite an dileyize hişê xwe dide û cilên xwc qirêj nake.Qenco dizane ko ji zaroyên nepaqij kes hez nake.
Sîrê NekelandîNêrgiz keçikeke biçûk e. Ew ji vexwarina şiri gelek hez dike.Her roj dêya Nêrgizê jê re, ji çêleka xwe du zerikên mezinşir didoşe. Nêrgiz dixwaze wi şiri hema vexwe lê dêya wênahêle û jê re dibêje:
Keça min, şir berî vexwarinc divê bê kelandin, ji vexwarinaşirê xav carina mirov nesax dikeve. Nêrgiz herwekî keçikekejîr e, bi ya dêya xwe dike û tucar şînê xav venaxwe.Divê em şîrên pez ên xav ji tucar venexwin.
ema iai<
'tuab w&ans.
24
Gozê û SemoGozê û Şemo xweh iibrayên hev in. Ew liber çemekî de masi-vaniyê dikin. Şemo bişewkê xwe masiyekgirtiye. Xweha wî lêdinêre û herweki hûndibînin dikene. Herduji kêfxweşin.
Di Heftekê De Çend Roj HeneDT Heftekê de çend roj hene? Gurgîn herwekî jlr e, rojênhefteyê xweş cwzane û navên wan dihejmêre: în, Şembi,Yekşorob, Duşemb, Sêşemb, Çarşerob, Pêncşemb. Soro navênmehan ji xweş Jizane. Bala xwe bidin, hûnê bibinin çawanew navên wan ji we re dê bibêje. Çileyê-pêşin, Sibat, Adar,Nîsan, Gulan, Hizêran, Tîrmeh, Tebax, llon, Çirîya-pêşîn
Çirîya-paşîn, Çileyê-paşîn. Soro zarokekî jêhatî ye, dihejmartina navên mehan de xwe şaş ne kiriye.
wiua, ^ydma^ <^&evei6
25
Gozê û SemoGozê û Şemo xweh iibrayên hev in. Ew liber çemekî de masi-vaniyê dikin. Şemo bişewkê xwe masiyekgirtiye. Xweha wî lêdinêre û herweki hûndibînin dikene. Herduji kêfxweşin.
Di Heftekê De Çend Roj HeneDT Heftekê de çend roj hene? Gurgîn herwekî jlr e, rojênhefteyê xweş cwzane û navên wan dihejmêre: în, Şembi,Yekşorob, Duşemb, Sêşemb, Çarşerob, Pêncşemb. Soro navênmehan ji xweş Jizane. Bala xwe bidin, hûnê bibinin çawanew navên wan ji we re dê bibêje. Çileyê-pêşin, Sibat, Adar,Nîsan, Gulan, Hizêran, Tîrmeh, Tebax, llon, Çirîya-pêşîn
Çirîya-paşîn, Çileyê-paşîn. Soro zarokekî jêhatî ye, dihejmartina navên mehan de xwe şaş ne kiriye.
wiua, ^ydma^ <^&evei6
25
Kejê û RindeKejê û Rindê du
keçikên heştsalî ne.Her du keçik cîranênhev in. Herwekî hûndi vê resmê de dibînin;gelek caran di rê derastê hev tên. Bitinêkêmanîya wan heye.Li ser rê sekinînetilîyên xwe di xwarinêdadikin. Zaroyên qencçilekiyê nakin.
Baz û Dê û Bavê XweBi şev, Iîaz û dê û bavê xwe, di mezela rûniştinê de rûdinin.Bavê Baz an rojnameya xwe dixwîne, an bi jin û kurê xwemijûl dibe. Baz ji axaftina bavê xwe gelek dilxweş dibe. Jiberkobavê Baz Mîrza Etman fniroveki zanaye û Baz ji gptilicMIwî tiştên nû seh dike û hin dibe. Dêya wî tucar bêxebat nasekinean goran çêdike, an neqşan dike. Gava xewa wî tê û divê hereraze tê destên dê û bavê xwe û wan dispêre şevxweşîyê. Bazzarokekî delal e.
HejmartinBcco dikarc bê zehmet heya hezarî bihejmêre. Bêco niho dê
bihejmêre, Fermo kin hişê xwe bidinê:Yek, Du, Sê, Çar, Pênc, Şeş, Heft, Heşt, Neh, Deh, Yazde,
Duwazde, Sêzde, Çarde Pazde, Şazde, Hevde, Hejde, Nozde,Bist, Bist û Yek, Sih, Çel, Pêncî, Şêst, Heftî, Heştî, Not, Sed,
26
Kejê û RindeKejê û Rindê du
keçikên heştsalî ne.Her du keçik cîranênhev in. Herwekî hûndi vê resmê de dibînin;gelek caran di rê derastê hev tên. Bitinêkêmanîya wan heye.Li ser rê sekinînetilîyên xwe di xwarinêdadikin. Zaroyên qencçilekiyê nakin.
Baz û Dê û Bavê XweBi şev, Iîaz û dê û bavê xwe, di mezela rûniştinê de rûdinin.Bavê Baz an rojnameya xwe dixwîne, an bi jin û kurê xwemijûl dibe. Baz ji axaftina bavê xwe gelek dilxweş dibe. Jiberkobavê Baz Mîrza Etman fniroveki zanaye û Baz ji gptilicMIwî tiştên nû seh dike û hin dibe. Dêya wî tucar bêxebat nasekinean goran çêdike, an neqşan dike. Gava xewa wî tê û divê hereraze tê destên dê û bavê xwe û wan dispêre şevxweşîyê. Bazzarokekî delal e.
HejmartinBcco dikarc bê zehmet heya hezarî bihejmêre. Bêco niho dê
bihejmêre, Fermo kin hişê xwe bidinê:Yek, Du, Sê, Çar, Pênc, Şeş, Heft, Heşt, Neh, Deh, Yazde,
Duwazde, Sêzde, Çarde Pazde, Şazde, Hevde, Hejde, Nozde,Bist, Bist û Yek, Sih, Çel, Pêncî, Şêst, Heftî, Heştî, Not, Sed,
26
Du Sed, Sê Sed, Çar Sed, Pênc Scd, Şeş Sed, Heft Sed, HeştSed, Neh Sed, Hezar. Bêco bê şaşî hcya hczarî hejmart.Mamosteyê wî jê gelek dilxweş bû u jê re diyariyek da.
Berx û KarikDi biharê de, dora gunde me ji dengê
berx û karikan dikale. Du berxên minhene, yek gewr e ê din çavreş e. Pismamêmin Temo bi qasî min ji berxan hez nake,ew Pirtir ji karikan hez dikc. Bavê wîduhî jê reji gundê xalc xwc karikek anî.Min ew karik dît, birastî karikeke gelekspehî ye , dileyize , dibezc û gava apêmin banê wê dike tê nik wî û bi cavên xweên biçûk lê dinêre. Carnaez bi karikawîûcarna ew bi berxcn min dileyize navberamin û pismamê min dc ferq nîne, cm hcr;u brayê hev in û hej ji hev dikin. Gava
zaroyên gund tên mala me, ew jî dikarinbi berx û karika me bileyizin. Ma emkurd hemî ne brayên hev in.
DI DIBISTANÊ DEDi sael hcfl û nîvan dc zaro di hcwsa dibistanê de kom'dibin. Hin jiwan dilcyizin, hin ên din an l'crcn xwc dixwinin,an li scr deflercn xwc dinivisînin. Mamoslc Mîr/a Baro
27
Du Sed, Sê Sed, Çar Sed, Pênc Scd, Şeş Sed, Heft Sed, HeştSed, Neh Sed, Hezar. Bêco bê şaşî hcya hczarî hejmart.Mamosteyê wî jê gelek dilxweş bû u jê re diyariyek da.
Berx û KarikDi biharê de, dora gunde me ji dengê
berx û karikan dikale. Du berxên minhene, yek gewr e ê din çavreş e. Pismamêmin Temo bi qasî min ji berxan hez nake,ew Pirtir ji karikan hez dikc. Bavê wîduhî jê reji gundê xalc xwc karikek anî.Min ew karik dît, birastî karikeke gelekspehî ye , dileyize , dibezc û gava apêmin banê wê dike tê nik wî û bi cavên xweên biçûk lê dinêre. Carnaez bi karikawîûcarna ew bi berxcn min dileyize navberamin û pismamê min dc ferq nîne, cm hcr;u brayê hev in û hej ji hev dikin. Gava
zaroyên gund tên mala me, ew jî dikarinbi berx û karika me bileyizin. Ma emkurd hemî ne brayên hev in.
DI DIBISTANÊ DEDi sael hcfl û nîvan dc zaro di hcwsa dibistanê de kom'dibin. Hin jiwan dilcyizin, hin ên din an l'crcn xwc dixwinin,an li scr deflercn xwc dinivisînin. Mamoslc Mîr/a Baro
27
li nav zaroyan dc digcre n gava zaro jc' lişlck dipirsin bi kcnû xwcşî bcrsivcn wan didc . (îava şagirl ji Mirzalîaro tiştek dipirsin bi bêjcya l'crmo kc dcsl bi axaflinêdikin. Duhi Kckan ji mamoslc M. lîaro navc bajarc Kurdislanêê mezinlir di|)irsi, niin hişê xwc dida, Kckan digol:
fcrmo kc M. lîaro, lu ilikari ji min rc navc bajarcKurdislanc c mczinlir bibcji?
M. Baro lc vcgcrand i'i gol :
Navc bajarc Kurdislanê c mczinlir Diyar-Bckr c.
Di Dersxancyc l)cSact hefl e. Znro hemi di' fcrexaneye de ne. Fêrexaneya me
gelek nie/.in û fireh c. Çar diwar, du dcri û şeş pciicereyên wêhene. Diwarên \vê spî ne. I'eiiccreyen wê pcnlekiri nc. I.i scrdîwarên wê dcprcş, xerilc u wûneyen ^ul û i<iyn û cinawiranhene. Mamoslaye nie Miiv.n Baro ii scr diyarokê rûdine. Kni li sertexlebendan rûdinin.
Rastî û dcrcwRasti şîrin e, rasti xurli ye. Derew lelil e, derew sisli ye.
Ye ko rastiyê dibêjc hcr dilialiel e, ji kesi nalirse, yê ko dercwandike ne dilrahet e û her dilirse, ji xwc re dihcjc:
Heke seh kirirf ko min derew kiriyc <;elo halê niin dê çi bibe?Zaronoll tucaran derewa mekin, tinê mirove.n tirsonck û l)êbext
hej rastiyû nakin û derewa dikin.
KulîlkSisin «elek hej ji kulilkan dike. Beri çend rojan bi deya xwe rc
çû bû bcxçeyê apê xwe. (iava Sîsinê di wê bexçeyi tlc gul ugulçiçekên spehi dil gclek kêl'a wê hat û hi dcslûra apê xwe ecndgulên spehî çini û ani mal u da bavê xwe. Bave -Sîsinê- ji
dilteniki û kubariya keça xwc gelck sa bu û jê re dcflereke spehi da,
28
li nav zaroyan dc digcre n gava zaro jc' lişlck dipirsin bi kcnû xwcşî bcrsivcn wan didc . (îava şagirl ji Mirzalîaro tiştek dipirsin bi bêjcya l'crmo kc dcsl bi axaflinêdikin. Duhi Kckan ji mamoslc M. lîaro navc bajarc Kurdislanêê mezinlir di|)irsi, niin hişê xwc dida, Kckan digol:
fcrmo kc M. lîaro, lu ilikari ji min rc navc bajarcKurdislanc c mczinlir bibcji?
M. Baro lc vcgcrand i'i gol :
Navc bajarc Kurdislanê c mczinlir Diyar-Bckr c.
Di Dersxancyc l)cSact hefl e. Znro hemi di' fcrexaneye de ne. Fêrexaneya me
gelek nie/.in û fireh c. Çar diwar, du dcri û şeş pciicereyên wêhene. Diwarên \vê spî ne. I'eiiccreyen wê pcnlekiri nc. I.i scrdîwarên wê dcprcş, xerilc u wûneyen ^ul û i<iyn û cinawiranhene. Mamoslaye nie Miiv.n Baro ii scr diyarokê rûdine. Kni li sertexlebendan rûdinin.
Rastî û dcrcwRasti şîrin e, rasti xurli ye. Derew lelil e, derew sisli ye.
Ye ko rastiyê dibêjc hcr dilialiel e, ji kesi nalirse, yê ko dercwandike ne dilrahet e û her dilirse, ji xwc re dihcjc:
Heke seh kirirf ko min derew kiriyc <;elo halê niin dê çi bibe?Zaronoll tucaran derewa mekin, tinê mirove.n tirsonck û l)êbext
hej rastiyû nakin û derewa dikin.
KulîlkSisin «elek hej ji kulilkan dike. Beri çend rojan bi deya xwe rc
çû bû bcxçeyê apê xwe. (iava Sîsinê di wê bexçeyi tlc gul ugulçiçekên spehi dil gclek kêl'a wê hat û hi dcslûra apê xwe ecndgulên spehî çini û ani mal u da bavê xwe. Bave -Sîsinê- ji
dilteniki û kubariya keça xwc gelck sa bu û jê re dcflereke spehi da,
28
