•

D. D.

FIDELIUM fΕ TRI PLIC l Δ Ο ΤΑΕΙ Α

PER CHRISTUM LIBERATIO

EX CAPITE EPISTOL/E AD ROMANOS VIIBVO EXPLICATA

DISSERTATIO THEOLOGICA

QUAM

EX SPECIAL! S!iE MAJITIS GRATIAVENIA MAX. VEN. FACULT. THEOL. UPSAL.

PUBLICO ΕΧΑΜΙΝΓ SUBMITTUNT

Mag· JAHL OLAVUS HOLMSTRÖMs, τη. can d. et adjunctüs facult. phil, e. o.

stip. whedeanus

et

PETR. REINH, BRAKENHIELMstip. ordjn1s equestris, smolandus.

IN AUDIT. ECCLES. DIE XXXI MAJI MDCCCXVIIΗ. Α. M. S.

P. I.

U PSALI^,excudebant Zeipel et Palmblad,

reglje academi/e typogkaphi.

IN SACRAM REGIAM MAJESTATEM

SUMMAS FIDEI VIRO

Ε REGN 1 RROCERIBUS UNI |'ORDINUM KEGIORC Μ EQUITI ET COMMENDATORI

ORDINIS REGIS C ARO LI XIII EQUITI

REGI AE ACADEMIA UPSALIENSIS,

LOGO SERENISSIMI CANCELLARII, CURAM GERENTI

ILLUSTRISSIMO ATQUE EX0ELLENTISSI MO COMITI

MAGNO FR. BRAHENEC NON

IN SACRAM REGIAM MAJESTATEMi

MAGNAE FIDEI VIRIS

GENEROSISSIMIS CURIÄ ORDINIS EQUESTRIS

DIRECTORIBUSMASCENATIÜUS SUMMIS

S A C R U Μ

•-'•V'·. 'v\

vöjuit, debuitPETR. REINH. BRAKENHIELM.

F I DELIUΜ

Ε TRIPLICI ΔΟΤΛΕΙΛ PER CHRISTUM LIBERATIO,EX CAPITE EPlSTOLiE AD ROM. VIII.'VO EXPLICATA.

iEΆ-Jpjftola ad Romanos Paulina momeritum ad fummamChriftianae fidei gravisiimum merito habere exiftimatur.Sublimem patefaétae per Chriihun Religionis Οικονομιχν^primario qvidem dogmate Δικαιοσύνης τ8 Θε& innixam , α)le&ione praefertim Eprftoiae priori, cap. I-VIII, Apollo-lus, quo erat Chriitianls Roma! degentibus facie igno-tior, eo exponit fcriptione ftudiofius. Ratione diverft-tatis, qum inter Chriilianos, ex Judaeis & Gentiiibus fa«<5tos, obtinuit, per totam pasiim Epiftolam iervata, grandeprimo, quod Evangelica manifeftatur doélrina, myfteri-nm της άττολυτζωσεως της εν Χξίστω. 1ησ8 his pariter es-i'e atque illis, omni discrimine propter communemanirni morumque depravationem remoto, religiofa fide,amplexandum, variis, Judaicae inprrmis vanitati adver-fantibus, argumentis perfvadet cap. I-IV; Tum vero κχ·ταΚΚοο^ης illius, magno quaefirae piaculo, prseftantiam acveritatem cap. V deelarat; Neque vero inertem, ex abu-

A fu

a) Cognita eft Virorum ßudiis Celebratisfimorum latisfima SixutQtru'vys tä ©es Rom, I: 17, quoe fummam Dei perfectionem innuit, inter-pretatio. Respondet tum ίΐρΐ2ί, tum etiam ^ΟΠ Hebr., quse utraquevox ab Alexandras pasiim per hxxioawm rejdita , Pf. LXXXV: ix.Ef. XLV: 8· LXIII: 7. Prov. XX; 2g. — Infinitam fcilicet miferi-cordiam, juftitia & fanélitati Divinae intime fociatam, humanae esfe au-

rv^s fundamentum, heic fignificavit Apoitolus, Vid. Ödmann ftr. För-fok ofver N. T. a ß. 1 H. p. 1. fs.

) ä C

fu hujus dogmatis proclivem, in aiiena folum viffcuteconfidentiam, fed emendatae e contrario mentis ftudiapeccatisque renuntiandi obligationen» eådern illa ΧοίξιτοέDivinae declaratione graviter inculcari, imaginibus exmorte, fepultura atque refurreftione fanétisfimi Serva-toris petitis, confinnat cap. Vi; Quae univerfo autem ho-minum generi inhaeret, imbecillae labem naturse nequenuda Mofaicae esfe inftitutionis gravitate, neque Ratio-nis, llbi faepe prsefidentis, induilria emovendam cap. VII ;Gratiae denique Evangelicae folius illam es fa v ini, qusementi, peccando antea emortuae, vitalem Divinis obfe-quendi legibus facultatem informarefc; Cujus ita demuniinnovatae indolis fruélus in libero fanéle vivendi ftudioperpetuoque tenore, piå Paternae in Deo ciementiae fidu-ciå vitaeque ipfius venturae exploratisfima fpe cerneren-tur. Continet caput quidem oétavum magnae hnjusce,quae Chrifti Evangelio debetur, virtutis felicitatisqueexpofitionem, quam, imagine fervitutis per Chriftumfublatae ab Apoftolo exornatam, praefenti disquifitionistenuitate expendere meditantes benigna Peritiorum judi-cia votis, ut decet, verecundis ioliicitamus.

Liberat Chriilns fideles e tö vcy.a rr\sν,οη TÖ Sot\CC,T8.

Per νομον rr\s άμαξτιχς vitiofae impetum naturae, inprava facilem fuisque pertinaciter erroribus adhaerentem,iignificari, confpirante gravisiimorum fide Interprefcum,facile concedatur b). Scilicet quam in prajcedentibus

Apo-

b) itepts, metaph. Vis, dominium, tyrannis. eAψχ§τί», corruptssnaturse vitiofitas. — Sic fenfuum diHamen, naturalis in pravum inci-tatio. C fr. rosenmüller Scholia in Nov. T, III Tom, p. 443»

) 3 (

Apoftolus? deploraverat, miferam omnis humani nominisconditionem» vitiorum frequenti labe contraftam, hane,ubi ad veram fui confcientiam an imus expergifeiturlanguefaftus, naturali ipla poenitendi infirmitafce atqueinvalidå rationis cum affeftibus lufta vehementer aggra-vari, vel fuå ipfe experientiå comprobavit. Rom. VU:14-23. Ceterum fuit, quam fupra adumbraverat, nequede folå certe Roma interpretanda» niorum fui temporiscorruptorum imago fervituti, quam liberse hominum vi¬vendi dignitaii, muito propinquior: In Paganis veri co-gniiio Nun·Ulis cuitusque pravis fuperilitionutn menda-ciis permutata Rom. I: 21-25; ioedae libidinum effrena-tiones., v. 26-23; infanda fcelerum audacia, v. 29 31:i« Judseis impia melioris incuria luminis; inverecundaprofanse turpfbudinis imitatio; infuper vero illse praeftan-tiae intalens gloriatio, cap. II-III: 1-19. Sic totus fuitν,οςμος vTioh-Acs τω Θεω, reatui eoram Deo obnoxius c. III:1-9; Quin ubi juftitiae quasratur ac fanftitatis, legibus fa-tisfafturse Divinis, conftantia, de univerfa per omne va¬let aevum humanitate: Tcocvms ημούξτον Kcxj ύστεξΰντομ rv\s$οζης ra ®εχ v. 23; efr Job. IV: 17. Prov. XX: 9.1 Joh. I: 8. Quae dominio nimirum ms σοίςκοε ex tene¬ris inde fubrnittitur pravorumque iilecebris facile inefca*tur, naturse mollities corrnptelis fenfim adamatis, quodiutius, eo fölet pertinacius adhserefcere compedibus-que ita in dies tenacioribus conftringi, ut refipifcendiquemdam gradum inoliri, auxiliis aliunde defperätis, in-

A 2 cas-

Leun Handbuch zur Kurforifchen Lefflire der Bibel Ν. B. 2 Th. xAbth. p. 192» 194. MicHAeLis Anmerkungen zu feinen Ubtrf d. Ν.T. 3 Th. p. 66. Sch leusner Lex. in Ν. Τ. fub voc. νομ$ϊ. Suntquoque, qui soμα ms gagnas, certo fimul refpeélu, difcjplinae quatn-dam Mofaicae imbecillitatem fignificari judicarerint. vid. Ammon Bi-blifche Theologie 1 Th. p. 222.

) 4 (

casi'um medifcetur. Fruftra νομος r* ioos, rationis voxreélaeque objurgatio confcientiae intenduntur. Tyrannicapenitus infidefc vis, quse candido cuique propoiito prse-valide relu&ata, hominem catenis, non nifi ope Divinaconvellendis, αιχμαλωτίζει Rom. VII: 23. Joh. VIII: 34.Eil igitur revera maxiine depiorabiüs illa mentis ^αλεια,in qua tollenda admodum apud plerosque inefficax Rell·gionis quoque cernebatur Mofaitae difciplina. Corruptio-ne nempe bominum vulgatisHma fublimior, quam Divinajusferat inftitutio Deut. VI: 5, Kofiestu in nudam externicultus oftentationem transformata, magni Typorum fi-Bis oblivio induéla, atque fevera eapropter iegum, .

rude hominum genus coercentium, praefcriptio adfervilem faepius litteras obtemperationem, quam adliberum voluntatis ftudium veramque virtutis vitamproficere vifa. Quin ut in vetitum asfidue huma¬na incifcatur perverfitas, fic ipfum male agendi impe·dimentum, quod legis contineretur interdiélo, pro occa-fione arripere non rarius aufa, Rom. VII: 8* unde vereApoftolus: ευξε&η η εντολή, η' εις ζωην, αύτη εις Bavarovν. 10; quod icilicet per femet bonum esfet ae falutare,id bumanae refpeétu depravationis neminem valuit ξφοπο·*ησαι, Gal. III: 21, neminem vivo fanélitatis amore fin-cerseque emendationis facultate beare. Sic νομος ille τηςάμΰξτιας etiam νομος fit τ8 Βανατα, c) quum longa prave

a-

c) Duplex eft, utraque Metapborica, Mortis heic loci fignificatio tAltera, quaraentis quamdara torpedinem, rf ftae imparem aélioni, denotat;uti enim in Latinis quoque mortui per debiles, etterves, redduntur, ex.gr. Mortui lacerti Cic. de Seneft. cap. 9, fic vwe01 'n facris fcripnsimbecill: t impotentes, peccatis ad virtutem inhabiles pasfitn exponuntur,ut Eph. II: i. Col. II: 13 Jac. II; 26. Altera eft notio, Hebr,

etiam communis, qua miferiam quamque gravisfimam, fpeciatimimpietate fceleribusque centraffam, iunuit. Prov. XI: 19. XII: 28.

) 5 (*

agendi afsvefcudiné omnis poenitenfcias fenfus languefcit,re&i iludium emoritur csecåque proinde peccandi pervi-caciå gravisfimae ultra mortalem ipfam vitarr» miferias pro-pagantur. Verum enim vero, expieto h ττλγίξωματι rocvκκίξων, Eph. I: 10, legalis munere hxKcvicts, quae företrrempe παι^αγωγοε ek Χξίστον Gal. III: 24, praeftantiorisefFulilt kictSviws dispofitio, ad mentes, culpas non minusconfcientia ac virium fraétas languore, accesfum fane fa-cilem habitura. Etenim falutiferum iliud Ευχγγελιον, qucdDeum fiftit δίκαιον και (JMoiixvTct rev εκ πιστεοοε 1ησ8 Rom.III: 26, non gratuitam modo fpondet peccatorum condo-nationem, verum, propofita fimul vitae reformandas ne·cesfitate dfpiritualem profitetur poteftatem, quae homi-nes, ad verain boni frugem infirmatos atque enerves,7ΐε7Τξοίμεν8£ υπο rv\v άμαςτιαν, Rom. VII; 14·> σώματα νεν.ξχΛ' άμαξπχν, Rom. VIII: 10, jugo vitiofitatis foedisfimoexfolvat, e fomno mortis ad vitae excitet fublimioris fe-

lici-

Joh. VIII: 5'· a Cor. VII i 10. Jac. Vi 20» Ne^os fcilicet Ttis Cl/UXg·nas, aoimum in ftatu retinens vitiofo, refti eum reddit bonique in-docilem, omnem enecat refipifterdi vim ac voluntatem ideoque mife-rias, quse flagitiorum debentur pprtinaciae, inelu&abiles parit. Huiccontraria Vitce in Sacris Litteris figdficatio, quippe quse & vivam agen-di vim & omnis generis profperitatern compltftitur. Ebr. IV: 12.Luc. XII: 15· Co). IHt 3. Pf. XXXIV: 13. Dan. XII: 2; fic quo»que ^ωοποιησκ' viribus ad felicitatem confequendam idoneis inftruere.το γξκμμκ κποχτΐΐνα, το St wivy.ot, {uottottt a Cor. III: 6. Lex Mofaicahominem impotentem morti reddit obnoxium, Evangelii vero do&rinavitalem bene agendi facultatera fummamque felicitatem concedit. Cfr.Job. XXXVI: 6. Ez. XIII: 19.

d) In Mofaica ipfa legislatione» ubi gravior erat criminis culpaeluenda, neutiquam folos facrificiorum ritus, fine emendationis fiudio,ad delifta expianda valuisfe, docent praecepta Num. XV; 27-31.i Sam. XV: 22. Pf. LI: 18, 19. cfr. Michaelis Mofaifcbes Recht>5 Th. ρ. ror. f. — Nec mirum, fi gravior etiam perfe&iorque hocceföret refpe&u fanétisfima oevi Foederis difciplma»

) β (

licitatem miferrimamque peccandi obftinationem, nulliusnon inforfcunii procreatricem, amoliatur. Eph. II: 5,6.Haec eft poteftas, qnse νομος dicifcur τα πνεύματος της ζωήςév Χξίστοo Ιησα. e) Quod άόυνατον erat τα νομα, quod intot humanis erroribus arduum niniis animoque, vinculisτης σοίξκος captivo, faftigium non asfequendum videretur,id infinita Deus praeftitit mifericordiä, piaculo fane fan-dUsiimo, quod ούμχξτιχν quoque εν σαςκι abolevit /), πεξίάμαξτιας oblato; Rom, VIII: 3. Enafcitur enirn in ätil·nio, qui intima fide την άπολυτξωσϊν ha τα αψοίτος lr,ταamp'exätur Eph. I: 7, priinom μετανοίας iuseipiendre aU-criias, tum vero perfeéfcior fen Ilm men tis ha bi tus inilau·ratm vitaeque vigor fpiritualis, contkmis in fanClifcatis flu«dio profedlibus nutriendus, 2 Petr. 1:3-9, houiinemqueialutis unicae verse; neque mortalitaiis termin o ad-

ftrin-

e) Ubi in N. F. fcriptis ry cxgy.t νεί ry χμ«grι imbeciilis natu-rae corruptioni, opponitur πνενμχ, fsepius habitum indicat animi, Evan-geiio Chrifii emendatum Gal. V: 16, f. VI: 8. 1 Tim. IV: i?.. Deno¬tat igitur ψμ°ι τ* -nviVfAUTts mentis infiauratcs impetum ac potefiatem,quse) pravarum viétrix cupidinutn, iiberam Deo obedientiatn offert.Cfr. Schleusner fub v. ivjivy.x. — "IJyiVjUx iit nicht allein die Gott¬liche Wirkung felbft, fondern auch der daraus entgehende Zuftandder Menfchen , velcher der Gottlichen Verbesferung zu verdanken iit".Zacharije Bibl. Theologie 4 Th. p, 266. — Πνινμα quoque illudrv« {wys appellatur, fublimiorem fidei vitam, naturali impotent« fubla-ta, veramque fan&ificationis beatitudinem, ftabilem» fempiternam, im.pertiens.

/) Kurtxgtvt, deßruxit, dominio fuo muletavit; qui quidera bujusvocis fignificatus Antiquioribus jam Interpretibus innotuit; vide Theo-doreti CEgy.rivtm Ttis ngas Έωμkus ΈaisOXys ubi hunc locum interpreta-tur: xxreXvfe την άμχξτικν. Cfr. J. Gerhardi Annotationes in Ep,Pauli ad Rom. p. 238· 0dmann 1. c. a B. 2 η. ρ. ιΐ7 fs. — κκτεχ§ι-νε rtjt xfitxgTiuv εν ffugxn ''die Sünde vernichtet in JHeifche.'' DeWetteDie Schriften des Ν. T, Uber/ext \ Heidelberg 1814. Cfr. 2 Pet.Π: 6.

) 7 (

ilringendae, participem redditurus, Rom. VI: 22. g) Ex-plicat magnaiii ulterius innovatae adeo conditionis pro-iperitatem Apoftolus: Quotquofc φξονημοο illud Τ8 πνεύμα¬τος induerunt, legis bene perftmgi Divinöe decretis, v. 4,atque ex corrupfcela improbae evadere cupiditatis, v. 5 ,qu?e exitium parat, v. 6, quae έχ^ςα eil εις &εον, ad ob-edientiam Deo prseftandam refraftaria fimul atque invalt-da, v. 7, ideoque prsemiis Divinae comprobaiionis deji·cieiada, v. 8 : Contra vero ζωψ y.ccf είςνμν,ν, vividae virtutisgaudia animique mutati pacem iis contingere, qui libidi-ni non amplius velificantes Spiritus Divini efficaciam adm'entem reformandam admifere, v. 6, 9; qui vitiofae na-turte impotentiam elapfi, juflitiae foia fide acceptse as·fiduam vivendi juftitiam conjuUgere vslent, v. to. —Amplnm profe&o Chriftiani Hominis decus: Divini ev c*u-Tas botttfgvros Spiritus vi animati vitam vivunt fideles,

pie-

g) Cum religiofa fidei in Chriftum affe&ione, qtise οξγνον eft Ju-ftificationis λ»;®«*·», Rom. IV t 5. Gal II : 16, reiipifcendi esfe de»fideria, seque ac fanftmcationis ftudia & fricreroenta, intime confocian-da, confirmatur Jefu ipfius prsecepto: Marc. I: jg. Cfr. Rom. IIt 4-Col. 1:21-23. 2 Petr. I: 5-7. Jac. H : 17· Tit. il: In haneqtioque faciurit fententiam libri Symbo'ici: "'Fides efl: quiddam vivum»efficax, potens, ita ut fteri non posfit, quin femper bona operetur".Deel. Aug. Conf. Art. 4. p. 10f. Cfr. Aug. Conf. Art. 20. p. 18.Apof. A C. Art 3. p. 85. fs Artt. Smalcc. XIII. p. 336 Form. Conc.IV: p. 589 i*3· Adde Tbeologorum fummam confenfionem: "Fides

Caritas, ρer inde ut fol & calor ejusdem vivificus, perpetuo nexufunt conjuufta". Gerhardt Loci Theeli Ed. Cotta Tora Vf. p. 242fs, — A'mquist Commentarii'.s p. 592-94. Doedeslein Inßitu-tioms Tkeorogi Chriftiani §. 3T9 - 322. Morus Epitome p. 215,Wf.gschej der Inflitutionfs Thtologice Chrißianae Dogmaticce Halse38:5. p. 293 fs. De Wette Lehrbuch der ChriftL Dogmatik 2 Theil.Benin 3816. p. 182 Cfr. Beckius Commtntarii Hiftorici dscretorutnReligionis Chrißiancet Leipz. 1801· P· 59D όοο, 60B fs.

) 8 Cpietatis ai dore vere vitalem, Deo placentem, fnmmahuman se na tu ras dignitate, ipfa Dei liberorum praeroga-tiva beandam, v. 11-14. En novunr ilium hominemτον tti&Tcc Θεον κτις^εντα sv όικαιοσυν^ και οσιοτητι rys άλη$ε-iasy Eph. IV: 24; qui πεξίπατει εν καινοτητι fart?, Rom.Vi: 4; fruftum exhibet rs πνεύματος· εν παση οϊγα$ωσν\ηκαι δικαιοσύνη και οίλη&εια, Eph. V: 9 5 Qu' σπειςων ils τοπνεύμα, εκ Τ8 πνεύματος Βεξίσει ζωην αιωνιον, Gal. Vi.: 8? &hoc quidem-pafto ποιν\μα vere appeliatur @ε8, κτισ§εν ενΧξίστω IΥ[χτ8 επι Iqyois aya§ois> Eph. Ii: 10. Sic magna ex-piicatur, quam Jefus Divinas fuae Religioni adjudicat, vir-tus: ν αλήθεια ελευθερώσει νμας Joh. Vill: 32·; cfr Job. VI:63. Sic Evangelica Redemtionis do&rina vere νομος au-dit τελείας της ελευθεξίας· jac. I:. 25; ubi enim πνεύμα eftibi etiam ελευθεξία 2 Cor. Iii: 17, non foluin fciii-cet e Mofaicae fervitio difciplinas iaxamentum, Rom.VII:6. Gal. III: 23. V: 1, fed animi quoque totius ex ipfalibidinum tyrannide talis quafi emancipatio, ut moleftis-iimas, quas antea habebatur, officiorum obtemperationilibere jam fuccedat obfequendi voiuptas , fides δι άγαπηςενεξγ8μενη, Gal. V: β, candidutnque illius ftudiuiu integri-tatis, quae fanétisfimo Servatoris exemplo perfeétisfimecommendatur, 1 Pet. I: 21, quamque iupremam morta-libus flηem Deus prseftituit. Eph. II: 10. — Quod igi-tur Metaphorica illa locutio: liberatio c fervitnte intendit,Mesiiani operis beneficium palmarium Gratise certe com-pledfcitur, quam Convertentem, Regenerantem, Sanéli-ficantem feu Renovaptem dicere mos eft, efficientiam,quippe quae humanae fuppetias properat infirmitati, re-fipifcendi primo deliderium in animo movens vitiofo,tumemendationis fufcipiendse ardorem fubtniniftrans, ac do-minio denique peccati excusfo, per felicem mentis to¬tius inftaurationem ad fublimem fenfim pietatis conftan-

ti-