+ All Categories
Home > Documents > PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng...

PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng...

Date post: 21-Jan-2021
Category:
Upload: others
View: 0 times
Download: 0 times
Share this document with a friend
31
1 CHNG 7 PHÂN TÍCH LI ÍCH – CHI PHÍ: LI ÍCH Li ích ca mt vt nào ó bng úng vi nhng gì mà ngi ta sn lòng tr có nó, vi nhng gi nh cho trc v phân phi thu nhp và thông tin sn có. ng thit hi biên (MD) trong mô hình MAC-MD th hin giá sn lòng tr ca xã hi gim lng phát thi t mt cht ô nhim và do ó ci thin cht lng môi trng 1 . ng MD lúc này tng t nh ng cu cho hàng hóa thông thng, nhng d nhiên s dc ng bi vì hàng hóa c o lng là hàng hóa không mong mun và phúc li ca chúng ta tng khi s dng ít hàng hóa này. T!ng li ích c o lng bng din tích nm di ng MD, gii hn bi im thit hi biên bng 0 và mc ô nhim mc tiêu nh ã trình bày chng 5. ây là phn thit hi gim c do gim ô nhim/ci thin cht lng môi trng (EQ). Chng này kho sát các k" thut nhm ánh giá giá sn lòng tr (WTP) gim ô nhim. Mt thách thc mà chúng ta phi i u là không có th trng cho ngi mua và bán cht lng môi trng, do ó chúng ta không th s dng nhng k" thut trc ti#p dùng th trng ánh giá li ích. Chúng ta phi s dng nhng k" thut gián ti#p. Mt nhà kinh t# h$c môi trng tng nói: “Công vic c lng li ích thng g%m vic thm dò nhm l&p ráp các giá tr mà cá nhân gán cho dch v môi trng khi h$ phn ng vi các tín hiu kinh t# khác” 2 . Có nhiu mc trong vic ánh giá giá tr li ích. i vi mt nhà phân tích làm vic cho mt vn phòng môi trng thì ánh giá giá tr li ích là công vic th# s vào các công thc. Din tích t ngp mn nuôi nghêu b gim (do các nhà sinh h$c cung cp) nhân vi giá nghêu hin hành trên th trng (ly c t mt cuc kho sát nhanh ti ch) s bng vi giá tr thit hi ca ô nhim nc Howe Sound hay vnh Fundy. Trong trng hp này, giá th trng ca mt hàng hóa rõ ràng phn ánh giá sn lòng tr ca ngi tiêu dùng cho hàng hóa ó nh ã tho lun chng 3. Có th dùng ng cu th trng xác nh t!ng li ích (din tích di ng cu) ca vic gim ô nhim. Li ích này bng vi vic gim t!ng thit hi (din tích di ng MD). Có th dùng giá th trng ánh giá giá tr thit hi ca mt hàng hóa th trng bi vì giá th trng i din giá sn lòng tr biên cho hàng hóa ó. Nhìn khía cnh khác, các nhà kinh t# h$c môi trng ang tìm cách gii quy#t vi tt c các loi hàng hóa môi trng không có giá trên th trng bng cách o WTP cho ! " #$%&&’’’()&&*+!*,!!-!!./0!&,!&!1&$ 2+!3-0,1 4556 789:85 ; <9:’’ 84
Transcript
Page 1: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

1

������������� ����� ���� ����������������

CH��NG 7

PHÂN TÍCH L�I ÍCH – CHI PHÍ: L�I ÍCH L�i ích c�a m�t v�t nào �ó b�ng �úng v�i nh�ng gì mà ngi ta s�n lòng tr� � có nó, v�i nh�ng gi� ��nh cho tr�c v� phân ph�i thu nh�p và thông tin s�n có. �ng thi�t h�i biên (MD) trong mô hình MAC-MD th hi�n giá s�n lòng tr� c�a xã h�i � gi�m l�ng phát th�i t� m�t ch�t ô nhi�m và do �ó c�i thi�n ch�t l�ng môi trng1. �ng MD lúc này t�ng t� nh �ng c�u cho hàng hóa thông thng, nhng d� nhiên s� d�c ��ng b�i vì hàng hóa ��c �o lng là hàng hóa không mong mu�n và phúc l�i c�a chúng ta t�ng khi s� d ng ít hàng hóa này. T!ng l�i ích ��c �o lng b�ng di�n tích n�m d�i �ng MD, gi�i h�n b�i �i m thi�t h�i biên b�ng 0 và m�c ô nhi�m m c tiêu nh �ã trình bày � ch�ng 5. �ây là ph�n thi�t h�i gi�m ��c do gi�m ô nhi�m/c�i thi�n ch�t l�ng môi trng (EQ). Ch�ng này kh�o sát các k" thu�t nh�m �ánh giá giá s�n lòng tr� (WTP) � gi�m ô nhi�m. M�t thách th�c mà chúng ta ph�i ��i ��u là không có th� trng cho ngi mua và bán ch�t l�ng môi trng, do �ó chúng ta không th s� d ng nh�ng k" thu�t tr�c ti#p dùng th� trng � �ánh giá l�i ích. Chúng ta ph�i s� d ng nh�ng k" thu�t gián ti#p. M�t nhà kinh t# h$c môi trng t�ng nói: “Công vi�c �c l�ng l�i ích thng g%m vi�c th�m dò nh�m l&p ráp các giá tr� mà cá nhân gán cho d�ch v môi trng khi h$ ph�n �ng v�i các tín hi�u kinh t# khác”2. Có nhi�u m�c �� trong vi�c �ánh giá giá tr� l�i ích. ��i v�i m�t nhà phân tích làm vi�c cho m�t v�n phòng môi trng thì �ánh giá giá tr� l�i ích là công vi�c th# s� vào các công th�c. Di�n tích ��t ng�p m'n nuôi nghêu b� gi�m (do các nhà sinh h$c cung c�p) nhân v�i giá nghêu hi�n hành trên th� trng (l�y ��c t� m�t cu�c kh�o sát nhanh t�i ch�) s� b�ng v�i giá tr� thi�t h�i c�a ô nhi�m n�c � Howe Sound hay v�nh Fundy. Trong trng h�p này, giá th� trng c�a m�t hàng hóa rõ ràng ph�n ánh giá s�n lòng tr� c�a ngi tiêu dùng cho hàng hóa �ó nh �ã th�o lu�n � ch�ng 3. Có th dùng �ng c�u th� trng � xác ��nh t!ng l�i ích (di�n tích d�i �ng c�u) c�a vi�c gi�m ô nhi�m. L�i ích này b�ng v�i vi�c gi�m t!ng thi�t h�i (di�n tích d�i �ng MD).

Có th� dùng giá th� tr��ng �� �ánh giá giá tr� thit hi c�a m�t hàng hóa th� tr��ng b i vì giá th� tr��ng �i din giá s�n lòng tr� biên cho hàng hóa �ó.

Nhìn khía c�nh khác, các nhà kinh t# h$c môi trng �ang tìm cách gi�i quy#t v�i t�t c� các lo�i hàng hóa môi trng không có giá trên th� trng b�ng cách �o WTP cho

������������������ �������������������������������������������������������������������� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ������� ���������������������������� �����!� ������������������������ ������������������������������������������������������������������������������� �"�#$����%�&&����'''��()&�&*��+�!*�,!�����!��-!���!�����. / �0����!��&�����,�!�&��!��1�&�$��������������� �������������������� ���������������� ����� ��� ��� ���2�+�����!���3 - ��0,1�4556789:85�;���<9:���� �''8�4�

Page 2: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

2

������������� ����� ���� ����������������

ô nhi�m gi�m/ch�t l�ng môi trng t�ng. H$ phát tri n các ph�ng pháp �o lng WTP và xây d�ng �ng MD (ho'c khái ni�m t�ng ��ng là �ng c�u cho c�i thi�n ch�t l�ng môi trng).

�ánh giá thit hi c�a m�t loi hàng hóa phi th� tr��ng do ô nhi�m c�n ph�i có ph��ng pháp tính toán giá s�n lòng tr� biên cho vic gi�m ô nhi�m/c�i thin ch�t l��ng môi tr��ng b i vì giá th� tr��ng c�a hàng hóa này không hin h�u.

Ch�ng này cung c�p danh sách các k" thu�t khác nhau � �ánh giá WTP cho vi�c gi�m ô nhi�m/c�i thi�n ch�t l�ng môi trng. Không có ph�ng pháp nào áp d ng ��c cho m$i trng h�p. Có th phân các k" thu�t này thành 2 cách ti#p c�n:

- Cách ti#p c�n dùng giá th� trng � ph�n ánh WTP. Cách này �o lng thi�t

h�i d�i d�ng m�t mát thu nh�p ho'c s�n l�ng, n�ng su�t b� gi�m, và chi tiêu c�n thi#t � bù �&p thi�t h�i môi trng. Thu�t ng� thng ��c dùng là ph�ng pháp �o lng WTP tr�c ti�p.

- Cách ti#p c�n tính WTP c�a cá nhân thông qua hành vi tiêu dùng c�a h$ ho'c

h(i tr�c ti#p. Cách này ��c s� d ng khi không có th� trng th�c ho'c giá th� trng ph�n nào ph�n ánh ��c giá tr� môi trng. Thu�t ng� thng ��c dùng là ph�ng pháp �o lng WTP gián ti�p.

B�ng 7.1 li�t kê danh sách các k" thu�t �ánh giá cho các v�n �� môi trng t�ng �ng. Chúng ta b&t ��u b�ng vi�c trình bày các ph�ng pháp thi�t h�i kinh t# (economic damage approaches), t�p trung vào l�nh v�c giá tr� s�c kh(e. ��C L��NG THI�T H�I KINH T� Suy thoái môi trng gây ra thi�t h�i; mô hình ki m soát phát th�i trong ch�ng 5 d�a m�t ph�n trên m�i quan h� gi�a phát th�i và thi�t h�i biên – hàm s� MD. Do �ó ta có th th�y m�t cách tr�c ti#p là l�i ích c�a vi�c c�i thi�n ch�t l�ng môi trng �#n t� vi�c gi�m thi�t h�i. � �o lng m�t hàm s� thi�t h�i do phát th�i, chúng ta ph�i th�c hi�n các b�c sau:

1. �o l�ng phát th�i, 2. Xác ��nh ch�t l�ng môi trng xung quanh l�ng phát th�i �ó, 3. )�c l�ng l�ng �nh h�ng �#n con ngi, 4. �o lng �nh h�ng (s�c kh(e, m" quan, gi�i trí, h� sinh thái v.v.), 5. )�c l�ng giá tr� c�a các �nh h�ng này.

B�ng 7.1: Các ph�ng pháp �ánh giá giá tr� l�i ích

Ph��ng pháp �ng d�ng môi tr��ng

Page 3: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

3

������������� ����� ���� ����������������

Ph��ng pháp tr�c ti�p (s� d�ng giá th� tr��ng)

*nh h�ng ô nhi�m �#n s�c kh(e 1. Thay �!i n�ng su�t *nh h�ng ô nhi�m lên �#n nông nghi�p, tài nguyên thiên nhiên

2. Chi phí ch�m sóc s�c kh(e *nh h�ng ô nhi�m �#n s�c kh(e 3. Thi�t h�i v�n nhân l�c *nh h�ng ô nhi�m �#n s�c kh(e

Thi�t h�i ô nhi�m gây ra cho c� s� v�t ch�t

4. Chi phí thay th#/ph c h%i thi�t h�i tài s�n, kinh doanh

Thi�t h�i h� sinh thái (ví d tràn d�u) Ph��ng pháp gián ti�p (s� d�ng giá s�n lòng tr�)

1. Chi tiêu b�o v�/gi�m thi�t h�i *nh h�ng c�a ô nhi�m không khí, n�c, ti#ng %n, t�m nhìn �#n ngi tiêu dùng, các ngành công nghi�p, h� sinh thái

2. �ánh giá h�ng th Giá tr� tài s�n Ô nhi�m không khí, ô nhi�m ti#ng %n, bãi

ch�a ch�t th�i ��c h�i S� chênh l�ch l�ng *nh h�ng ô nhi�m �#n s�c kh(e 3. Th� trng ��i di�n Chi phí du hành L�i ích gi�i trí t� vi�c nâng cao ch�t

l�ng môi trng “Hàng hóa xanh” Hàng hóa thân thiên môi trng thay th#

cho hàng hóa có hàm l�ng ô nhi�m cao (ch+ng h�n gi�y có th tái ch#)

4. �ánh giá ng,u nhiên Ch�t l�ng môi trng hi�n t�i và t�ng lai

T�t c� các lo�i ô nhi�m Ba b�c ��u tiên c�a quy trình là ph�n công vi�c c�a các nhà k" thu�t. Mô hình trình bày m�i quan h� gi�a m�c phát th�i và ch�t l�ng môi trng xung quanh thng ��c g$i là mô hình khu�ch tán (diffusion models). Nhà kinh t# h$c có th tham gia vô b�c th� t, nhng v,n c�n ph�i h�p v�i các nhà sinh v�t h$c và các nhà d�ch t� h$c. Liên k#t gi�a b�c 3 và 4 thng ��c g$i là hàm s li!u l��ng - �áp "ng (dose – response function) Ngh�a là hàm này �c l�ng ph�n �ng d�i d�ng t� vong ho'c b�nh t�t c�a con ngi v�i các m�c ph�i nhi�m khác nhau c�a ch�t gây ô nhi�m môi trng. B�c 5 là n�i nhà kinh t# h$c th hi�n m�nh m� vai trò c�a mình b�ng vi�c �ánh giá giá tr� c�a các m�c �nh h�ng khác nhau ��c xác ��nh t� các b�c tr�c. Nói chung �ây là b�c có nhi�u thách th�c nh chúng ta s� th�y � các ph�n ti#p theo. �#c l��ng tr�c ti�p thit hi kinh t� Thi�t h�i s�c kh�e T�t c� các d�ng ô nhi�m ��u có �nh h�ng b�t l�i t�i s�c kh(e. Ví d ngi ta cho r�ng ô nhi�m không khí làm t�ng t- l� t� vong và b�nh t�t cho ngi ti#p xúc, do c� vi�c ti#p xúc ch�t ��c h�i và ti#p xúc lâu dài v�i nh�ng lo�i ô nhi�m nh SO2 hay b i. Các lo�i b�nh nh viêm cu�ng ph!i, khí th.ng, ung th ph!i c.ng ��c cho r�ng m�t ph�n là do ô nhi�m không khí. Ngi ta tính ��c giá tr� thi�t h�i s�c kh(e do ô

Page 4: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

4

������������� ����� ���� ����������������

nhi�m không khí lên �#n hàng t- �ô la m/i n�m. Ô nhi�m n�c c.ng gây ra thi�t h�i cho s�c kh(e, ch� y#u thông qua các ngu%n cung c�p n�c sinh ho�t b� nhi�m b0n. Do �ó �o lng thi�t h�i s�c kh(e t� ô nhi�m môi trng là công vi�c quan tr$ng c�a các nhà kinh t# môi trng. N�n t�ng c�a công vi�c �ánh giá này là hàm s� li�u l�ng - �áp �ng di�n t� m�i quan h� gi�a s�c kh(e con ngi và quá trình ti#p xúc v�i ch�t ô nhi�m môi trng. Có r�t nhi�u y#u t� tác ��ng �#n s�c kh(e con ngi bên c�nh m�c ô nhi�m môi trng xung quanh nh cách s�ng, �n u�ng, di truy�n, tu!i tác. � tách bi�t tác ��ng c�a ô nhi�m, ho'c ngi ta ph�i �a vào t�t c� các bi#n s� khác ho'c ph�i ch�u r�i ro tính toán tác ��ng c�a ô nhi�m trong khi th�c s� thi�t h�i s�c kh(e l�i b� các bi#n s� khác tác ��ng. �i�u này yêu c�u m�t s� l�ng l�n d� li�u chính xác liên quan �#n các tác ��ng s�c kh(e c.ng nh các d� li�u cho các y#u t� tác ��ng khác. M�t s� s� li�u nh ch�t l�ng n�c hay không khí, th�ng kê v� t� vong v.v. có th tìm th�y trong các tài li�u th�ng kê nhng thng r�t t!ng quát, khó �em l�i k#t qu� chính xác. T�ng t�, m'c dù s� li�u th�ng kê có th cung c�p thông tin ��i lo�i nh m�c ô nhi�m không khí trung bình trong m�t khu v�c c�a thành ph�, nó c.ng không th cho bi#t d� li�u chính xác v� l�ng ô nhi�m m�t cá nhân ti#p xúc vì còn ph thu�c vào cá nhân �ó s�ng bao nhiêu lâu trong môi trng �ó. Trong xã h�i hi�n ��i ngày nay càng khó � có s� li�u chính xác v� l�ng ti#p xúc ô nhi�m c�a con ngi, b�i vì h$ có th s�ng � nhi�u n�i trong su�t cu�c �i. Các nhà d�ch t� h$c �ã có r�t nhi�u kinh nghi�m v�i các lo�i d� li�u chéo, thông tin t� các cu�c ph(ng v�n k" l1ng v� cách s�ng, thói quen tiêu dùng, các n�i �ã s�ng v.v. M�t s� nghiên c�u �ã ��c th�c hi�n nh�m �c l�ng tình tr�ng t� vong ho'c b�nh t�t gi�m bao nhiêu khi gi�m ô nhi�m. �o lng b�nh t�t thng quan sát các ch2 s� nh s� ngày ngh2 làm vi�c ho'c s� ngày �nh h�ng b�i s�c kh(e kém. Không có k#t qu� chung v� �c l�ng �nh h�ng c�a ô nhi�m không khí hay ô nhi�m n�c. M�t k#t lu�n chung có th th�y là k#t qu� thng ph thu�c nhi�u vào d� li�u s� d ng trong mô hình và cách th�c x� lý s� li�u này, ngh�a là chúng ta v,n th�c s� không ch&c ch&n v� m�i liên k#t chính xác gi�a ô nhi�m không khí và t- l� t� vong và b�nh t�t. Sau khi nghiên c�u mô hình li�u l�ng - �áp �ng, công vi�c chính c�a nhà kinh t# h$c là tính toán giá tr� c�a các �nh h�ng s�c kh(e. Chúng ta làm th# nào � tính giá tr� cho m�t cu�c s�ng b� rút ng&n hay tình tr�ng suy nh�c s�c kh(e do ph�i nhi�m các ch�t ô nhi�m môi trng? Ph�n �ng ��u tiên thng là ph�ng pháp này không ch�p nh�n �u�c v� m't ��o ��c khi c� g&ng gáo giá tr� ti�n t� cho sinh m�ng con ngi. Cu�c s�ng con ngi có giá không? 3 m�t khía c�nh nào �ó, câu tr� li là có. N#u b�n h(i m�t ngi �i �ng cu�c s�ng c�a anh ta �áng giá bao nhiêu, b�n có th s� không có câu tr� li b�i vì câu h(i dng nh �ã vi ph�m nh�ng tiêu chu0n ��o ��c thông thng. Tuy nhiên, xã h�i nh là m�t t!ng th , ngh�a là chúng ta hành ��ng t�p th , không �ng x� nh v�y. Th�t s� thông qua cách chúng ta ra quy#t ��nh và hành x� t�p th , chúng ta ng�m gán giá tr� cho cu�c s�ng con ngi. Rõ ràng nh�t là xem cách ki m soát giao thông. M/i n�m, hàng ngàn ngi b� ch#t trên �ng qu�c l�. Nhng chúng ta �âu th�y m�t l�ng ti�n l�n �! ra � thi#t k# l�i qu�c l�, làm ch�m giao thông l�i ho'c s�n xu�t xe c� an toàn h�n. �ó là vì chúng ta �ã ng�m �ánh �!i gi�a s� ngi ch#t do tai n�n giao thông và các tác ��ng giao thông khác, �'c bi�t là l�i ích �i l�i nhanh chóng thu�n ti�n. T�ng t� chúng ta có th k �#n nh�ng công ngh� ho'c ho�t ��ng r�i ro khác mà chúng ta thng th�y. Do �ó, có lý khi chúng ta nghiên c�u giá tr� mà xã h�i th�c s� gán cho cu�c s�ng và s�c kh(e con ngi trong ho�t ��ng hàng ngày.

Page 5: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

5

������������� ����� ���� ����������������

Trong nhi�u n�m, th� t c chu0n � �ánh giá thi�t h�i s�c kh(e nh sau:

- Xem xét n�ng su�t lao ��ng c�a công nhân gi�m cùng v�i s�c kh(e gi�m và

cu�c s�ng b� rút ng&n làm gi�m v�n nhân l�c; - Chi tiêu ch�m sóc s�c kh(e t�ng.

Ch+ng h�n chúng ta có th c� �ánh giá giá tr� cu�c s�ng b�ng cách xem xét nh�ng �óng góp kinh t# b� m�t �i do không còn s�ng n�a. Trong su�t cu�c �i làm vi�c, m�t ngi có th �óng góp vào quá trình s�n xu�t hàng hóa và d�ch v mà xã h�i tiêu dùng. Khi ngi �ó ch#t, quá trình s�n xu�t d�ng l�i; do �ó chúng ta có th tính ��c giá tr� s�n xu�t ngi �ó có th t�o ra n#u ngi �ó còn s�ng. Giá tr� s�n xu�t b� m�t có th thay �!i theo hàm s� c�a tu!i tác, k" n�ng và quá trình làm vi�c, do �ó chúng ta có th tính giá tr� trung bình cho nh�ng nhóm ngi khác nhau. B�nh t�t hay m�t kh� n�ng làm vi�c do ô nhi�m c.ng làm gi�m v�n nhân l�c c�a m�t ngi và do �ó là kh� n�ng ki#m thu nh�p c�a ngi �ó. Ví d tr4 em b� t!n th�ng th�n kinh do chì (t� x�ng pha chì, màu v�) ho'c th�y ngân (cá b� nhi�m th�y ngân, th�y ngân trong n�c) trong môi trng s� không có kh� n�ng trí tu� mà chúng có ��c n#u s�ng trong môi trng s�ch h�n. M�t ph�ng pháp khác ��c dùng � �o thi�t h�i s�c kh(e là tính chi phí y t#. Vì ô nhi�m t�ng gây thi�t h�i s�c kh(e, chúng ta có th �c l�ng chi phí y t# t�ng cho b�nh vi�n, bác s�, và quá trình ph c h%i. Gi�m ô nhi�m do �ó làm gi�m chi phí y t#, ngh�a là l�i ích c�a thay �!i ch�t l�ng môi trng. M�t mát s�n l��ng và thi�t h�i thit b Ô nhi�m không khí có th làm gi�m s�n l�ng nông s�n thu ho�ch � nh�ng n�i b� tác ��ng; nó c.ng có th làm gi�m t�c ��c t�ng tr�ng c�a r�ng tr%ng l�y g/. Ô nhi�m n�c có th �nh h�ng �#n vi�c s� d ng n�c trong s�n xu�t c.ng nh sinh ho�t c�a công ty ho'c ngi dân. Ch�t l�ng n�c gi�m c.ng �nh h�ng x�u �#n ngành công nghi�p �ánh b&t th�y s�n. Ô nhi�m ��t gây �nh h�ng nghiêm tr$ng �#n s�n xu�t nông nghi�p. Ô nhi�m n�i làm vi�c có th làm gi�m hi�u su�t làm vi�c c�a công nhân và làm máy móc nhà x�ng xu�ng c�p nhanh h�n. Trong nh�ng trng h�p này ta có th nh�n bi#t �nh h�ng c�a ô nhi�m lên s�n xu�t hàng hóa và d�ch v . S� d� có thi�t h�i là vì ô nhi�m b�ng nhi�u cách can thi�p vào quá trình s�n xu�t, làm cho s�n ph0m làm ra t�n nhi�u chi phí h�n. Cách chúng ta �c l�ng l�i ích s�n xu�t liên quan �#n vi�c gi�m ô nhi�m ph thu�c vào t�ng hoàn c�nh khác nhau. Ví d�: T$ng s�n l��ng nông nghip do gi�m ô nhi�m M�t nhóm nh( nhà s�n xu�t nông nghi�p � thung l.ng B.C.’s Fraser b� �nh h�ng b�i khói th�i t� m�t nhà máy trong khu v�c. Ch�t ô nhi�m c�a nhà máy làm gi�m s�n l�ng thu ho�ch, do �ó gi�m phát th�i s� làm t�ng s�n l�ng. S�n ph0m thu ho�ch ��c bán � th� trng trong n�c, và giá s� không b� �nh h�ng b�i s�n l�ng thay �!i trong vùng. Hình 7.1 minh h$a tình hu�ng này. Trong �% th�, S1 (= MC1) là �ng cung (chi phí biên) c�a các nhà s�n xu�t nông nghi�p này tr�c khi c�i thi�n ch�t l�ng không khí. S2 (= MC2) là �ng cung (chi phí biên) sau khi c�i thi�n. Giá s�n

Page 6: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

6

������������� ����� ���� ����������������

ph0m là p1. Tr�c khi thay �!i, m�c s�n l�ng là q1, sau thay �!i s�n l�ng t�ng lên q2. M�t cách � �c l�ng l�i ích c�i thi�n môi trng là �o lng giá tr� s�n l�ng t�ng thêm cho các nhà s�n xu�t này. S�n l�ng t�ng thêm ��n gi�n nhân v�i giá nông s�n cho �c l�ng t�ng ��ng v�i di�n tích (d+e) trong hình 7.1. Nhng giá tr� s�n l�ng t�ng lên không t�ng �ng v�i khái ni�m c�n b�n c�a mô hình, là WTP cho c�i thi�n ch�t l�ng môi trng. Giá tr� s�n l�ng t�ng thêm có v�n �� là nó không ph�i là l�i ích ròng cho nông dân và do �ó không �o lng ��c WTP. L�i ích ròng là thu nh�p ròng3. Chi phí s�n xu�t có th thay �!i nên ph�i ��c lo�i tr� ra kh(i tính toán. Khi ô nhi�m không khí gi�m, có th nông dân t�ng s� d ng nh�p l�ng nào �ó và canh tác thâm canh h�n. Làm th# nào chúng ta ki m soát ��c nh�ng v�n �� này?

Hình 7.1: L�i ích gi�m chi phí s�n xu�t S� d ng thu nh�p ròng c�a nông dân (t!ng giá tr� s�n l�ng tr� t!ng chi phí s�n xu�t), thay �!i t!ng th này ��c tính nh sau. Tính thu nh�p ròng:

Tr�c khi thay �!i: T!ng giá tr� s�n l�ng: a + b + c T!ng chi phí: b + c Thu nh�p ròng: a Sau khi thay �!i:

=�>�!������?����$������������@�����������������������!��� ����A�����?!��������������������!��� ���B����������C��������+���������� ��� �

$

P1

q1 q2

a b

c

d

e

S1 =MC1

S2 =MC2

S�n l�ng �ng cung d�ch chuy n t� S1 t�i S2 di�n t� l�i ích t� gi�m chi phí s�n xu�t do ch�t l�ng môi trng t�t h�n. Giá tr� s�n l�ng t�ng thêm t� q1 t�i q2 là di�n tích d c�ng e. N#u nông dân c.ng t�ng nh�p l�ng, t!ng l�i ích s� là s� gia t�ng thu nh�p ròng do c�i thi�n ch�t l�ng môi trng. �ó là di�n tích (a+b+d) tr� di�n tích a, còn l�i (b+d), g$i là thay �!i th'ng d s�n xu�t.

Page 7: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

7

������������� ����� ���� ����������������

T!ng giá tr� s�n l�ng: a + b + c + d + e T!ng chi phí: c + e Thu nh�p ròng: a + b + d Do �ó thu nh�p ròng t�ng (a + b + d) – a, b�ng di�n tích (b + d) trong hình 7.1. Di�n tích trên �ung cung và d�i �ng giá, gi�i h�n b�i s�n l�ng (ngh�a là t� 0 �#n q1 ho'c q2) ��c g$i là th'ng d s�n xu�t. Th'ng d s�n xu�t ��c hi u là thu nh�p ròng (l�i ích ròng) c�a nhà s�n xu�t. V�i giá th� trng c� ��nh và chi phí biên t�ng (�ng cung d�c lên), nhà s�n xu�t có thu nh�p ròng l�n h�n 0 ��i v�i t�t c� các ��n v� s�n l�ng cho �#n ��n v� s�n l�ng cu�i cùng (q1 ho'c q2) n�i giá b�ng v�i chi phí biên trong th� trng c�nh tranh. Ph�n thu nh�p ròng t�ng lên do gi�m chi phí s�n xu�t là thay �!i th'ng d s�n xu�t ròng: t� q1 �#n q2 là di�n tích b + d. �ây là giá t�i �a nông dân s�n lòng tr� � gi�m ô nhi�m và do �ó có th hi u �ó là l�i ích c�a h$ có ��c t� gi�m thi�t h�i do ô nhi�m (di�n tích d�i �ng MD). Thng thì khó có th có ��c s� li�u c�n thi#t � �c l�ng �ng cung, nhng có th th�y d� có ��c thông tin v l�i nhu�n ho�t ��ng h�n. Tuy nhiên, nhi�u nghiên c�u �o lng thay �!i s�n l�ng ch� ít khi là thay �!i th%ng d� s�n xu�t (thu nh�p ròng c�a nhà s�n xu�t). Có m�t s� nghiên c�u làm theo cách này.4 Moskowitz và c�ng s�5 nghiên c�u �nh h�ng c�a ôn nhi�m không khí lên c( linh l�ng � Hoa K5. H$ �o lng s�n l�ng gi�m vì ô nhi�m không khí và �ánh giá giá tr� ph�n s�n l�ng gi�m này d�a trên giá th� trng hi�n hành c�a c( linh l�ng. H$ k#t lu�n r�ng trong n�m 1974 ô nhi�m không khí gây ra thi�t h�i �c tính t� 24 tri�u �#n 210 tri�u �ô la Canada. S� d� có chênh l�ch trong k#t qu� là vì các nhà nghiên c�u không ch&c ch&n li�u l�ng ô nhi�m mà c( linh l�ng ph�i ch�u trong n�m �ó. M�t nghiên c�u khác do Page và c�ng s�6 th�c hi�n �ã �o lng thi�t h�i s�n l�ng do ô nhi�m không khí t�i 6 bang. H$ �c tính thi�t h�i hàng n�m trong s�n xu�t ��u nành, lúa mì, b&p và sau �ó t!ng h�p l�i � tính giá tr� hi�n t�i ròng c�a t!ng thi�t h�i cho giai �o�n 1976-2000. K#t qu� �c l�ng cu�i cùng là kho�ng 7 t- �ô la Canada. Có m�t s� nghiên c�u th�c hi�n � Canada v� �nh h�ng c�a t�ng ozon th�p lên s�n l�ng nông nghi�p7. Khí ozon ��c xem là tác nhân ô nhi�m không khí gây thi�t h�i nhi�u nh�t cho nông nghi�p � Canada. Giá tr� s�n l�ng nông nghi�p gi�m hàng n�m � Ontario kho�ng t� 17 tri�u �ô la �#n 70 tri�u �ô la Canada, tùy thu�c vào n�m nghiên c�u. Nguyên nhân c�a kho�ng �c l�ng quá l�n là do s� ngày có khí ozon �o

;�-��������������$� ����C��������!�������D��?�&��# �)�!E��F� ����#����G �,����&���(#���&��#&�+��&+�!*�.+&��)&�&*��+H����!��� ����� �� ���� ��� ����� �� ������ ���� ���� � � !�I&�!���"9��#&��!?+�*!��J�������1�?��3&�!+���!����?�1���,!�����!��0**&�+�A2�+�����!���3 - ��. / �/��&����&�?&���!*�3!��&��K�����!����1�?�,�&�������!��1++&++�&���,�!�������<<5B�"98=7��!�"989= �7 �,���� 3 � #!+�!E��L� &�� �� �� (M��?���� 1��� ,!�����!�K� 1� #!?&�� *!�� 0+��������� 0**&�+� !�� . / �J&�&����!�H��F!������!*�1���,!�����!��-!���!��1++!����!��="A"BA%&�����$��<:"BK��778�45 �4�2���&��, �,��&�&���� ��(0+������!��*!�0!�!���G!++&+��!���&�1�����������/&�!��*�!��1���!�&�I&+�?���+������&�M��!�I��&��)�+��H��F!������!*�1���,!�����!��-!���!��1++!����!���="A"B�A%&�����$��<:"BK��7�8�7; �9�������������������$� ����������!�������0����!��&���-���?���D�!��?8G&�&��ML!�&����-���?���1�/���&�!*�0����!��&���%���/�&&����! �<"8���-����!��&��! �0��8�"6<"8�0�AM���E�K�#���+��$�!*�/����$���?�/&���&+���<<"B��; �

Page 8: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

8

������������� ����� ���� ����������������

��c thay �!i theo n�m. )�c l�ng thi�t h�i s�n l�ng trong thung l.ng Fraser vào kho�ng 8,8 tri�u �ô la Canada hàng n�m. Ô nhi�m không khí gây thi�t h�i lên các b� m't ti#p xúc, b� m't kim lo�i c�a máy móc, b� m't �á c�a các tòa nhà và t�ng �ài và b� m't s�n c�a t�t c� các lo�i v�t d ng. Ch�t gây ô nhi�m n'ng n� nh�t là h�p ch�t sulphur, b i, ch�t gây ô xi hóa và ôxít nit�. Trong h�u h#t trng h�p, thi�t h�i do v�t d ng xu�ng c�p ph�i ��c bù �&p b�ng t�ng b�o d1ng và thay th#. ��i v�i trng h�p nh�ng công trình �iêu kh&c ngoài tri, thi�t h�i là ch�t l�ng m" quan c�a v�t th b� gi�m. Trong trng h�p này m�i quan h� li�u l�ng - �áp �ng cho th�y s� xu�ng c�p liên quan �#n vi�c ph�i nhi�m thay �!i theo l�ng ch�t ô nhi�m không khí. Có th nghiên c�u m�i quan h� v�t lý c�n b�n trong phòng thí nghi�m, nhng khi áp d ng cho m�t khu v�c c th c�n ph�i có d� li�u s� l�ng v�t li�u ph�i nhi�m trong khu v�c �ó thay �!i nh th# nào. T� �ó có th �c l�ng t!ng l�ng v�t li�u b� xu�ng c�p trung bình trong m�t n�m ph�i nhi�m không khí trong khu v�c, v�i l�ng ti#p xúc “bình thng” các lo�i ch�t gây ô nhi�m khác nhau. Sau �ó ta có th gán giá tr� cho s� xu�ng c�p. S� d ng ch't ch� ph�ng pháp hàm thi�t h�i, chúng ta có th có th �c l�ng chi phí b�o d1ng t�ng (lao ��ng, s�n) c�n thi#t � ng�n ch'n s� xu�ng c�p8. Các v�n �! � i v#i ph��ng pháp �o l��ng thit hi tr�c ti�p L�i ích c�a vi�c s� d ng ph�ng pháp �c l�ng thi�t h�i tr�c ti#p là các ph�ng pháp này dùng giá th� trng � �ánh giá. V�n �� c�n b�n là k#t qu� luôn luôn không hoàn toàn và luôn d�i giá tr� thi�t h�i th�c. Xem xét trng h�p �o lng thi�t h�i s�c kh(e thông qua s�n l�ng gi�m và chi phí y t#. Ph�ng pháp này �o lng giá tr� th� trng c�a hàng hóa và d�ch v mà m�t ngi có th làm ra. Do �ó có r�t nhi�u �óng góp phi th� trng mà ngi �ó t�o ra, c� trong và ngoài nhà anh ta, thì không ��c tính. Ph�ng pháp này cho r�ng b�t c� ai không th làm vi�c ho'c ngh2 hu thì có giá tr� b�ng không. C.ng có câu h(i là v�y có nên tr� tiêu dùng c�a m�t ngi ra kh(i ph�n s�n ph0m anh ta làm ra � �o lng �óng góp ròng th�c. �i�u này có v4 h�p lý, nhng s� d,n �#n m�t k#t lu�n nguy hi m-ch+ng h�n m�t ngi h�ng phúc l�i xã h�i ch#t s�m s� �em l�i l�i ích cho xã h�i. Có r�t nhi�u l�i ích v�t ch�t và tinh th�n mà nh�ng ngi khác nh b�n bè h$ hàng nh�n ��c thì ph�ng pháp này l�i không tính �#n. Nó c.ng không tính �#n nh�ng �au kh! và ch�u ��ng do b�nh t�t �em �#n. Do �ó m'c dù ph��ng pháp nghiên c"u s�n l��ng (productivity study appoach) này có th dùng ��c trong m�t s� tình hu�ng, nó có th �em l�i k#t qu� sai l�c trong nhi�u tình hu�ng khác b�i vì nó không hoàn toàn ph�n ánh giá s�n lòng tr�. Ch+ng h�n trng h�p s� d ng chi phí y t# � �c l�ng thi�t h�i do ch�t l�ng môi trng gi�m. B�nh hen suy�n do khói b i � �ô th� có th làm m�t ngi ph n� t�n 300 �ô la Canada m�t ngày vào ti�n thu�c và chi phí ch�a tr� � b�nh vi�n n#u b� b�nh n'ng. Trong khi chúng ta tính 300 �ô la Canada m�t ngi m�t ngày có nhi�u khói b i nhân v�i t�t c� s� ngi b� �nh h�ng có th t�o ra giá tr� thi�t h�i l�n, chúng ta không nghi ng gì r�ng �ây là con s� d�i m�c giá tr� th�c c�a nó. N#u chúng ta h(i ngi b� hen suy�n r�ng ngi �ó s�n lòng tr� bao nhiêu � không b� b�nh ho'c mu�n b%i trng bao nhiêu n#u b� b�nh, câu tr� li s� �em l�i giá tr� cao h�n chi phí y t#. :�,�������������$� �����������I �G �N!�+��&���� ���1�3����&�%����!��1++&++�&���!*�)��?����#��&����+K�>�&�'�����!*�1�?�3&�!+���!��A2��+�����!���3 - �0����!��&�����,�!�&��!��1�&�$���<:4B�

Page 9: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

9

������������� ����� ���� ����������������

T�ng t�, �c l�ng thi�t h�i v�t ch�t không tính �#n m�t mát v4 �6p m" quan; gi�m s�n l�ng nông nghi�p không �o lng thi�t h�i cho �a d�ng sinh h$c ho'c cho c� h� sinh thái. �i m chính y#u là

�o l��ng tr�c ti�p không hoàn toàn ph�n ánh giá s�n lòng tr� c�a con ng��i WTP cho vic c�i thin ch�t l��ng môi tr��ng.

GIÁ S&N LÒNG TR' Nh �ã �� c�p � trên, hàm thi�t h�i biên ch2 ra thi�t h�i cho con ngi ho'c các y#u t� khác c�a h� sinh thái thay �!i nh th# nào khi ti#p xúc v�i ô nhi�m ho'c thay �!i môi trng. Thi�t h�i có th x�y ra d�i nhi�u hình th�c, t� thi�t h�i v�t ch�t tr�c ti#p, ch+ng h�n thi�t h�i s�c kh(e, �#n �nh h�ng m" quan môi trng (ví d c�n tr� t�m nhìn, thi�t h�i tinh th�n). Nói cách khác, thu�t ng� “thi�t h�i” bao g%m t�t c� các tác ��ng b�t l�i c�a ch�t th�i. T� m�t quan �i m khác, hàm thi�t h�i biên cho ch�t ô nhi�m t�ng thêm t�ng t�c v�i hàm c�u/giá s�n lòng tr� cho vi�c gi�m phát th�i. N#u ch�t th�i t�ng lên m�t l�ng nh( t�o ra thi�t h�i có giá $10 cho m�t ngi, giá s�ng lòng tr� c�a anh ta � gi�m l�ng phát th�i �ó s� kho�ng $10. Do �ó chúng ta s� t�p trung th�o lu�n giá s�n lòng tr� cho c�i thi�n ch�t l�ng môi trng9. �o l��ng WTP b(ng thay �)i th%ng d� tiêu dùng Trong phân tích l�i ích chi phí, ph�n chúng ta qun tâm ch� y#u là l�i ích. M�t khái ni�m các nhà kinh t# h$c thng s� d ng là th%ng d� tiêu dùng.

Th%ng d� tiêu dùng �o l��ng l�i ích ròng c�a m�t ng��i có ���c t* tiêu dùng m�t l��ng hàng hóa.

��u tiên th'ng d s�n xu�t thng ��c minh h$a cho hàng hóa t nhân, hàng hóa mà giá th� trng ph�n ánh giá s�n lòng tr�, r%i sau �ó m�i dùng cho hành hóa công, ch+ng h�n ch�t l�ng môi trng, là hàng hóa mà chúng ta ph�i suy ra “giá” t� WTP. Xác ��nh th%ng d� tiêu dùng cho hàng hóa t� nhân Trong trng h�p hàng hóa t nhân, th'ng d tiêu dùng là s� khác nhau gi�a giá s�n lòng tr� cho m�t l�ng hàng hóa và giá mà ngi �ó th�c tr�10. Hình 7-2 minh h$a c�u v� táo c�a m�t ngi (và nh v�y gi�ng v�i �ng c�u trong hình 7-1). Gi� s� giá th� trng c�a táo là $3/kg. T� �ng c�u có th th�y ngi tiêu

<�-�������� �� !��������������������������������������� �������!�������K�����+����@������������� �������������������!������+����@������������A2>1B� ���O���������� �>�����P����$������"������$� ����!����������������������������������������� ��������������� �>�$����������������������������!����$���������2>,����2>1�����������������!��� C�2>1���������������2>, �Q&��R�&�+��A�<<;B�������� ����$ �-�������+�������������� ����$��������������������$ ��5�>�����?�������?O���?!� C������� ���������������?��+��������������������@����������������!��+��������?!� C����� ���C��2>,��!���������������!������������������������������� �

Page 10: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

10

������������� ����� ���� ����������������

dùng s� mua 4kg táo v�i giá này. Bây gi ta s� xem l�i ích ròng c�a ngi này khi mua 4kg táo. Anh ta s�n lòng tr� $4,5 cho kilogram táo ��u tiên. Chúng ta có th� th�y �i�u này trên �ng c�u ho'c suy ra t� �ng c�u ��o � ch�ng 3 (P = 5 – 0,5QD). �i�u �ó có ngh�a l�i ích ròng c�a ngi này là $1.5, b�ng giá s�n lòng tr� $4,5 tr� giá mua $3,0. Kilogram táo th� 2 s� có l�i ích ròng là $1 và th� 3 là $0,5 và th� 4 b�ng 0 do l�i ích ròng lúc này b�ng v�i giá. Do �ó th'ng d tiêu dùng ��c tính là t!ng c�ng t�t c� l�i ích ròng t� 0 cho t�i l�ng táo tiêu th . �ó chính là di�n tích n�m d�i �ng c�u, trên �ng giá, gi�i h�n b�i l�ng táo tiêu th t� 0 �#n 4kg (di�n tích a). Chúng ta có th d� dàng tính di�n tích này, �ó là tam giác có �áy b�ng 4 và �ng cao b�ng $2, k#t qu� là $4. K#t qu� này là l�i ích ròng c�a ngi tiêu dùng khi mua 4kg táo v�i giá là $3/kg. Nguyên t&c này luôn �úng khi chúng ta s� d ng ��c c�u cá nhân hay �ng c�u th� trng. Tóm l�i,

Th%ng d� tiêu dùng t* tiêu th� m�t hàng hóa t� nhân ���c �o b(ng din tích n(m d�#i ���ng c�u, trên ���ng giá, gi#i hn b i l��ng hàng hóa t* 0 ��n v� ��n ��n v� ���c tiêu th�.

Ví d sau �ây s� minh h$a th'ng d tiêu dùng ��c s� d ng nh th# nào � �o lng WTP. Ví d�: S� d�ng th%ng d� tiêu dùng trong phân tích l�i ích chi phí Phân tích l�i ích chi phí m�t chính sách hay d� án công s� �ánh giá s� thay �!i. Ngi tiêu dùng có th � tr�ng thái cân b�ng ban ��u, sau �ó di chuy n �#n tr�ng thái cân b�ng m�i là k#t qu� c�a chính sách hay d� án. L�i ích ròng c�a h$ do �ó ��c tính b�ng thay �!i th'ng d tiêu dùng c�a có và không có d� án. Ch+ng h�n có m�t chính sách tr� giá cho ngi tr%ng táo, là m�t ph�n trong ch�ng trình nông nghi�p b�n v�ng. Tr� giá s� làm giá táo gi�m t� $3 xu�ng $2/kg. Hãy nhìn l�i hình 7-2. T�i m�c giá $2/kg, ngi tiêu dùng s� mua 6kg. H$ c.ng có l�i ích ròng cao h�n t� m/i kilogram táo mua ��c, b�i vì giá táo �ã r4 h�n $1. T!ng th'ng d tiêu dùng khi có chính sách là 0,5x3x6 = $9. Thay �!i trong th'ng d tiêu dùng do �ó là s� chênh l�ch th'ng d tiêu dùng gi�a có và không có chính sách ($9 - $4) = $5. Di�n tích này là ph�n tô ��m trong hình 7-2. Thay �!i trong th'ng d tiêu dùng là l�i ích ròng ngi tiêu dùng có ��c t� chính sách c�a chính ph�, do �ó s� là WTP cho chính sách.

Page 11: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

11

������������� ����� ���� ����������������

Xác ��nh th%ng d� tiêu dùng cho hàng hóa công Trong trng h�p hàng hóa công, tuy không có giá th� trng nhng nguyên t&c th'ng d tiêu dùng v,n thích h�p. S� khác bi�t là nhà nghiên c�u ph�i tìm ra WTP c�a con ngi thay vì dùng giá th� trng. V�i hàng hóa công, ch+ng h�n ch�t l�ng môi trng, chúng ta �ã có s�n thông tin v� l�ng hàng hóa. Ngi s� d ng s� ��c h(i WTP c�a anh ta cho l�ng hàng hóa �ó. Hình 7-3 minh h$a �i�u này: chúng ta s� d ng �úng ph�ng trình �ng c�u nh trong hình 7-2 � d� so sánh, nhng bi u di�n tr c s� l�ng (tr c hoành) b�ng ch�t l�ng môi trng. Giá s� m�c ch�t l�ng môi trng ban ��u là 4 ��n v�. Ngi tiêu dùng s� ��c h(i anh ta s�n lòng tr� bao nhiêu cho 4 ��n v� �ó. Anh ta tr� li (l�y t� �ng c�u): $3. Xem xét m�t d� án công nâng cao ch�t l�ng môi trng lên 6 ��n v�. H(i l�i: anh s�n lòng tr� bao nhiêu cho 6 ��n v� này? Tr� li: $2. �i�u này giúp ta �o lng ��c t!ng l�i ích c�a hàng hóa công nh �ã th�o lu�n trong ch�ng 3 (xem hình 3-2), là di�n tích d�i �ng c�u gi�i h�n b�i hai l�ng tiêu dùng, không gi�i h�n b�i giá vì anh ta không ph�i tr� ti�n � tiêu dùng hàng hóa. Di�n tích d�i �ng c�u gi�i h�n b�i l�ng tiêu dùng tr�c và sau ��i di�n cho WTP c�a ngi tiêu dùng cho ch�t l�ng môi trng t�ng. Th'ng d tiêu dùng thay �!i có th tính ��c t� hình 7-3, là di�n tích hình ch� nh�t a c�ng v�i di�n tích tam giác b (a + b) = $5. Con s� này ch&c h+n quen thu�c v�i chúng ta. Nó chính xác b�ng thay �!i th'ng d tiêu dùng �o lng cho th� trng t nhân (s� d ng cùng �ng c�u và là di�n tích tô ��m trong hình 7-2).

Giá $

Kilogram táo 1 2 3 4 5 6 10

1

2

3

5

4 a

0

C�u

Th'ng d tiêu dùng là s� chênh l�ch gi�a WTP c�a ngi tiêu dùng cho m�t hàng hóa, ��i di�n b�i �ng c�u, v�i giá th� trng c�a l�ng hàng hóa ��c tiêu th . N#u giá th� trng c�a táo là $3/kg, ngi t�êu dùng mua 4kg và th'ng d tiêu dùng là di�n tích a, b�ng $4. N#u giá th� trng gi�m xu�ng $2/kg, di�n tích ��c tô ��m là thay �!i trong th'ng d tiêu dùng, b�ng v�i chênh l�ch th'ng d tiêu dùng c�a �i m cân b�ng ban ��u giá $3/kg và l�ng tiêu th 4kg v�i �i m cân b�ng sau có giá $2/kg và 6kg. Th'ng d tiêu dùng thay �!i $5.

Hình 7-2: Xác ��nh th'ng d tiêu dùng cho hàng hóa t nhân

Page 12: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

12

������������� ����� ���� ����������������

Thay �)i th%ng d� tiêu dùng do thay �)i ch�t l��ng môi tr��ng, m�t hàng hóa công, có th� ���c �o l��ng gi ng nh� cách �o l��ng thay �)i th%ng d� tiêu dùng cho hàng hóa t� nhân.

CÁC PH��NG PHÁP SUY RA GIÁ S&N LÒNG TR' CHO NH+NG C'I THI�N CH,T L��NG MÔI TR�-NG C�n b�n chúng ta có 4 cách tìm ra giá s�n lòng tr� cho vi�c c�i thi�n ch�t l�ng môi trng. T�t c� ��u �o lng thay �!i th'ng d tiêu dùng khi ch�t l�ng môi trng thay �!i. B�n cách này (��c trình bày trong b�ng 7-1) là:

� Chi phí ng�n ng�a

� �ánh giá h�ng th

� Th� trng ��i di�n

� �ánh giá ng,u nhiên

Chúng ta s� s� d ng ví d minh h$a là ô nhi�m ti#ng %n. Ví d�: Làm th� nào �ánh giá giá tr� gi�m ti�ng .n giao thông M�t �'c �i m c�a xã h�i hi�n ��i là các lo�i �ng cao t�c, và các lo�i �ng này có �'c �i m chính là ti#ng %n giao thông. Do �ó dân c s�ng g�n s� ch�u thi�t h�i t� ti#ng %n giao thông này. Gi� s� chúng ta mu�n �ánh giá giá s�n lòng tr� c�a c dân � �ây cho vi�c gi�m ti#ng %n giao thông. Chúng ta làm �i�u �ó th# nào? Chúng ta có th s� d ng 3 trong 4 cách � trên11.

Cách 1: Chi phí ng$n ng*a

Ch� nhà có th s� chi tiêu � gi�m ti#ng %n vào nhà h$. Ví d , h$ có th l&p thêm thi#t b� cách ly vào tng, l&p g�ng c�a s! dày g�p �ôi, tr%ng cây quanh vn ho'c l&p

���/����C���������$����������!�+��?��������������������������� ���?������!������?����$ �-����������+��C�����������������������������$ �

Hình 7-3: Xác ��nh th'ng d ti�u dùng cho hàng hóa công

Ch2 s� ch�t l�ng môi trng

$

1 2 3 4 5 6 10

1

2

3

5

4

a

0

Thay �!i th'ng d tiêu dùng do c�i thi�n ch�t l�ng môi trng t� 4 �#n 6 ��n v� là di�n tích d�i �ng c�u, gi�i h�n b�i hai m�c ch�t l�ng môi trng, là (a + b) b�ng $5.

b

Page 13: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

13

������������� ����� ���� ����������������

thi#t b� th0m th�u ti#ng %n bên ngoài. Khi ngi ta chi tiêu nh v�y, m�t cách nào ��y h$ cho th�y giá s�n lòng tr� cho môi trng yên t�nh. Nói chung, n#u chúng ta có th tìm ra nh�ng trng h�p ngi tiêu dùng mua hàng hóa th� trng � thay �!i m�c ti#p xúc v�i môi trng xung quanh, chúng ta có th phân tích vi�c mua hàng hóa này � bi#t ��c giá tr� mà h$ gán cho nh�ng thay �!i môi trng. Cách 2: �ánh giá h� ng th�

Ti#ng %n c�a con �ng có th �nh h�ng �#n giá nhà trong khu v�c xung quanh. N#u hai nhà có các �'c tính ��u gi�ng nhau, ch2 khác nhau ti#ng %n c�a môi trng xung quanh, chúng ta có th d� �oán là nhà có ti#ng %n nhi�u h�n s� kém giá tr� h�n nhà có ti#ng %n ít. N#u th� trng nhà c�nh tranh, giá nhà %n h�n s� th�p h�n giá nhà kia. Do �ó, b�ng cách nghiên c�u s� khác bi�t giá nhà, chúng ta có th �c l�ng ��c giá tr� m$i ngi gán cho ti#ng %n. B�t c� trng h�p nào giá hàng hóa ho'c d�ch v thay �!i theo �'c tính môi trng chúng ta ��u có th phân tích s� thay �!i giá này � bi#t giá s�n lòng tr� cho các �'c tính �ó. Cách 3: �ánh giá ng/u nhiên

C� hai cách trên ��u tìm giá tr� ��i di�n cho WTP b�ng cách phân tích d� li�u th� trng suy ra giá s�n lòng tr� cho nh�ng �'c tính môi trng có liên h� v�i giá th� trng �ó. Cách th� 3 khá tr�c ti#p. Chúng ta th�c hi�n m�t cu�c kh�o sát và h(i c dân s�n lòng tr� bao nhiêu � gi�m ti#ng %n tác ��ng �#n nhà h$. Trong nh�ng n�m g�n �ây, các nhà kinh t# h$c r�t quan tâm ph�ng pháp kh�o sát tr�c ti#p này, ch� y#u b�i vì nó khá linh ��ng. Ph�ng pháp này có th �ánh giá giá tr� b�t c� tài nguyên môi trng nào n#u tài nguyên môi trng �ó có th mô t� ��c chính xác. Trong ph�n còn l�i c�a ch�ng này, chúng ta v�i ví d c th h�n s� minh h$a làm th# nào s� d ng các ph�ng pháp này � �c l�ng l�i ích c�i thi�n ch�t l�ng môi trng, c.ng nh nêu ra các v�n ��, khó kh�n mà phân tích l�i ích chi phí g'p ph�i.

Chi tiêu ng$n ng*a

Ô nhi�m n�c và không khí có th tác ��ng nhi�u �#n s�c kh(e, t� t�c ng�c nh6, �au ��u �#n nh�ng b�nh c�p tính c�n ch�m sóc t�i b�nh vi�n. Con ngi thng chi tiêu � tránh, ng�n ng�a các tác ��ng này. Chi tiêu lo�i này là m�t cách th hi�n giá s�n lòng tr� c�a h$ � tránh các tác ��ng. Xem xét ví d sau �ây.

Ví d�: Mua máy l0c không khí �� gi�m tác ��ng c�a s��ng mù gây bnh hen suy�n

S�ng mù � �ô th� hình thành t� các ch�t ô nhi�m không khí (sulphur �ioxyt, b i, oxit nit�) vào ban ngày khi nhi�t �� cao và b� gió phân tán ho'c khi không khí l�nh b� d%n nén trong m�t vùng có không khí nóng � trên. M�t s� thành ph� � Canada (ch+ng h�n Toronto, Vancouver, Montreal) b� nhi�m lo�i s�ng mù này vì � �ây có l�ng khói th�i cao và �i�u ki�n thu�n l�i � t�o s�ng mù. Các ch�t t�o nên s�ng (cùng v�i khí ozon � t�ng th�p t�o ra b�i t�ng tác gi�a các ch�t ô nhi�m và ánh sáng) �ã gây ra b�nh suy�n và các v�n �� hô h�p khác.

Gi� s� b�n b� b�nh suy�n và mu�n gi�m ti#p xúc v�i s�ng mù. Kho�n chi tiêu ng�n ng�a c�a b�n s� là ti�n mua thi#t b� l$c không khí. Chi phí này bao g%m ti�n mua l$c n�c ban ��u (chi phí ��u t) và chi phí v�n hành máy l$c vào nh�ng ngày có nhi�u s�ng (�i�n, b� l$c không khí). Chúng ta gi� s� b�n s� không mua thi#t b� l$c không

Page 14: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

14

������������� ����� ���� ����������������

khí n#u s�ng mù không ph�i là v�n �� l�n trong thành ph�. Tuy nhiên, c.ng có m�t s� ngi (ví d ngi hút thu�c) mua máy l$c không khí không ph�i � l$c s�ng mù. Phân tích kinh t# có th tính chi phí ng�n ng�a d�a trên d� li�u th� trng máy l$c không khí. Các b�c phân tích có th nh sau:

1. Thu th�p d� li�u th� trng máy l$c không khí � 2 thành ph� - m�t có r�t nhi�u s�ng mù và thành ph� kia không có.

2. )�c l�ng �ng c�u th� trng máy l$c không khí � 2 thành ph�

3. S� d ng �ng c�u � tính l�i ích gi�m s�ng mù b�ng cách �o lng chênh l�ch gi�a giá s�n lòng tr� cho máy l$c không khí trong trng h�p có và không có s�ng mù.

Chúng ta gi� s� nhà nghiên c�u �ã hoàn thành b�c 1 và 2. Hình 7-4 trình bày 2 �ng c�u �c l�ng t� b�c 212. Hai thành ph� Hamilton, Ontario n�m trong vòng �ai s�ng mù � �ông Canada có m�t s� ngày trong n�m b� s�ng mù �nh h�ng. Các thành ph� Winnipeg, Manitoba có r�t ít ngày b� s�ng mù �nh h�ng do v� trí n�m xa ngu%n t�o s�ng, có ��a hình và thi ti#t thu�n l�i (không có núi, gió nhi�u và r�t l�nh nên không t�o ra s�ng mù trong h�u h#t n�m). �ng c�u cho máy l$c không khí � Winnipeg n�m trong h+n �ng c�u c�a Hamilton.

B�c 3 yêu c�u tính l�i ích do gi�m s�ng mù. N#u thành ph� Hamilton có th gi�m s�ng mù xu�ng ngang b�ng m�c c�a thành ph� Winnipeg, có th gi� ��nh r�ng dân c s� gi�m chi tiêu mua máy l$c không khí xu�ng ngang m�c chi tiêu c�a dân Winnipeg (m$i y#u t� khác không �!i). Có th �c l�ng WTP � gi�m l�ng s�ng mù xu�ng ngang m�c c�a Winnipeg b�ng chênh l�ch gi�a hai �ng c�u trong hình 7-4. �ây là chênh l�ch t!ng WTP cho máy l$c không khí. Chúng ta ��n gi�n �o lng di�n tích d�i �ng c�u c�a m/i thành ph� và l�y Himilton tr� Winnipeg. T!ng giá s�n lòng tr� c�a c dân Hamilton � lo�i b( s�ng mù là $150.000, c�a c dân Winnioeg là $50.000. S� chênh l�ch là $100.000. S� chênh l�ch này là WTP c�a c dân Hamilton � c�i thi�n ch�t l�ng không khí lên m�c c�a Winnipeg. Bây gi gi� s� giá trung bình c�a máy l$c không khí � c� hai thành ph� là $75. WTP ph�i ��c �o b�ng s� thay �!i th'ng d tiêu dùng t� các m�c ch�t l�ng không khí khác nhau. �ó chính là s� chênh l�ch gi�a di�n tích trên m�c giá th� trng gi�a 2 �ng c�u, là di�n tích ph�n tô ��m trong hình 7-4, b�ng $55.468,75.13 Nh� r�ng chúng ta s� d ng thay �!i th�ng d tiêu dùng vì chúng ta mu�n lo�i b( chi tiêu. N#u m$i ngi không chi tiêu cho hàng hóa chúng ta �ang xét, h$ s� chi tiêu cho hàng hóa khác, do �ó chúng ta ch2 �o lng WTP là nhng kho�n th'ng d.

Hình 7-4: S� d ng Chi tiêu ng�n ng�a � tính WTP cho gi�m s�ng mù

�"�-����+�����$���������������$�����S$�?���� ����������$ �#�����S$�?���� ������������������������������������� ��������$ ��=�-��� ������������� ����������$� ���������?�������?O�����������������?�������?O�������� ���������T97��!�������������� �������������������N�����!���������?�������?O������*�AT�"7���<=9 7B�U�T7: 7<=�97 ���������2�����&���������?�������?O������VAT"7� �� "75B� U�T= �"7 � -���������T77 ;4:�97 �

Page 15: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

15

������������� ����� ���� ����������������

Trong phân tích l�i ích chi phí, � s� d ng thay �!i th'ng d tiêu dùng tính WTP cho vi�c c�i thi�n ch�t l�ng không khí, c�n ph�i chuy n thành giá tr� t�ng n�m. �ó là vì máy l$c không khí là tài s�n v�n ��c dùng trong thi gian dài có kh�u hao. Gi� s� máy ��c s� d ng trong 10 n�m và kh�u hao ��u hàng n�m. Do �ó giá tr�/kh�u hao c�a máy là 1/10 giá tr� ban ��u, b�ng $5.547.14 Giá tr� này là l�i ích hàng n�m do gi�m s�ng mù c�a c dân Hamilton �#n m�c c�a c dân Winnipeg và giá tr� này ��c chi#t kh�u theo cách thông thng thng th�y trong phân tích l�i ích chi phí. Ví d này cho th�y cách th�c s� d ng chi tiêu ng�n ng�a � �o lng giá s�n lòng tr� cho c�i thi�n ch�t l�ng môi trng ho'c thi�t h�i x�y ra do ô nhi�m. �ây là m�t ph�ng pháp ��i di�n: chúng ta �c l�ng ngi ta �ánh giá ch�t l�ng môi trng bao nhiêu b�ng cách suy t� hành vi tiêu dùng c�a h$. Trong th�c t# có r�t nhi�u thách th�c. Không th s� d ng ph�ng pháp này cho t�t c� các v�n �� môi trng vì chúng ta có th không �o lng ��c chi phí ng�n ng�a trong m�i liên h� v�i m�t v�n �� môi trng c th nào �ó, ho'c c.ng có th không dùng ��c vì không có hành vi ng�n ng�a. Nh ví d �ã �� c�p, s� r�t khó phân bi�t m�t kho�n chi tiêu có liên h� v�i v�n �� môi trng nào �ó hay không. Có ph�i chênh l�ch �ng c�u gi�a các thành ph� ph�n ánh ch�t l�ng không khí hay là các �'c �i m khác? Cu�i cùng, chi phí ng�n ng�a không th tính ��c h#t các tác h�i do ô nhi�m môi trng con ngi ph�i ch�u, nó ch2 tính ��c m�t ph�n t!n th�t thông qua các ho�t ��ng ng�n ng�a. Ph��ng pháp �ánh giá H� ng th� Ph�ng pháp �ánh giá h�ng th có th ��c dùng trong nh�ng trng h�p giá hàng hóa th� trng có liên h� �#n �'c tính c�a nó. Chúng ta có th nghiên c�u c�u trúc chênh l�ch giá � suy ra giá tr� mà con ngi gán cho nh�ng �'c tính nào �ó. Nh�ng �'c tính mà các nhà kinh t# h$c môi trng quan tâm t�t nhiên là các �'c tính v� môi trng nh ch�t l�ng không khí, ti#ng %n, ho'c ch�t th�i ��c h�i. Nhà phân tích s� tách ph�n �óng góp c�a �'c tính môi trng trong giá hàng hóa. Giá biên này sau �ó

�;�-C�����?O������������������������?���������������������?�� �

L�ng máy l$c không khí

$ Giá

250 1,000 1,500

75

100

200

0

C�u Winnipeg

C�u Hamilton

Hình trên bi u di�n 2 �ng c�u máy l$c n�c �ã ��c �c l�ng s�n. Hamilton là thành ph� có nhi�u ngày có s�ng mù; Winnipeg là thành ph� ít ngày có s�ng. �ng c�u c�a Hamilton n�m trên �ng c�u c�a Winnipeg vì c dân � �ây ph�i chi tiêu ng�n ng�a � gi�m thi�t h�i t� s�ng mù. S� chênh l�ch gi�a 2 �ng c�u cho th�y giá s�n lòng tr� c�a c dân Hamilton � ng�n ch'n s�ng mù. Giá s�n lòng tr� � ng�n ch'n s�ng mù là di�n tích ��c tô ��m. N#u s�ng mù � Hamilton gi�m t�i m�c c�a Winnipeg, di�n tích tô ��m s� là l�i ích gi�m thi�t h�i do s�ng mù.

Page 16: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

16

������������� ����� ���� ����������������

��c s� d ng � �o lng giá s�n lòng tr� cho vi�c c�i thi�n ch�t l�ng môi trng. Ph�ng pháp �ánh giá h�ng th có th áp d ng �'c bi�t cho th� trng nhà ��t và c.ng ��c áo d ng cho chênh l�ch l�ng gi�a các ngành công nghi�p có và không có tác h�i môi trng. Các b�c th�c hi�n ph�ng pháp �ánh giá h�ng th bao g%m:

1. Xác ��nh và �o lng các �'c tính môi trng 2. Xây d�ng hàm giá h�ng th 3. Thu th�p s� li�u chu/i thi gian ho'c s� li�u d�ng b�ng 4. S� d ng phân tích h%i quy b�i � �ánh giá giá tr� bi#n s� môi trng 5. Xây d�ng �ng c�u cho ch�t l�ng môi trng 6. Tính thay �!i th'ng d tiêu dùng t� thay �!i các m�c ch�t l�ng môi trng

Page 17: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

17

������������� ����� ���� ����������������

Xem xét ví d v� th� trng nhà sau �ây. Ví d�: S� d�ng ph��ng pháp �ánh giá h� ng th� cho th� tr��ng nhà �� suy ra WTP cho c�i thin ch�t l��ng môi tr��ng15

Gi� s� b�n có hai ngôi nhà gi�ng nhau hoàn toàn t� các �'c �i m v�t lý (s� phòng, di�n tích, n�m xây d�ng) �#n �'c �i m khu v�c xung quanh (kho�ng cách �#n trung tâm, �#n ch�). Nhng gi� s� m�t nhà n�m trong khu v�c b� ô nhi�m không khí n'ng, còn nhà kia n�m trong khu v�c không khí khá trong lành. Chúng ta có th d� �oán giá th� trng c�a 2 nhà này khác nhau do khác nhau v� �� ô nhi�m không khí. C.ng có th t!ng quát hóa k#t lu�n này cho th� trng b�t ��ng s�n v�n có r�t nhi�u �'c tính khác nhau. Ch�t l�ng không khí xung quanh là m�t �'c tính r�t quan tr$ng c�a ngôi nhà, do �ó vì nhà ��c mua và bán trên th� trng, ch�t l�ng không khí khác nhau s� ��c ti�n t� hóa vào trong giá nhà.16 D� nhiên nhà khác nhau r�t nhi�u ch� không riêng gì �'c tính ch�t l�ng không khí. Do �ó chúng ta ph�i thu th�p r�t nhi�u d� li�u v� th� trng nhà � dùng cho ph�ng pháp �ánh giá h�ng th .

Các nhà nghiên c�u dùng ph�ng pháp th�ng kê � xây d�ng các hàm s� giá h�ng th . C�n b�n, các nhà nghiên c�u s� thu th�p s� li�u m,u c�a các c�n nhà ��c bán ra trên th� trng trong m�t kho�ng thi gian nh�t ��nh. M�i quan h� gi�a giá nhà và các �'c tính có th �nh h�ng �#n giá s�n lòng tr� c�a ngi mua nhà ��c �c l�ng dùng các k" thu�t kinh t# l�ng. Các �'c tính này có th bao g%m di�n tích nhà, s� phòng ng�, s� phòng v� sinh, n�m xây d�ng, v� trí, �'c �i m khu v�c xung quanh nh có g�n trng h$c, công viên, và m�t bi#n s� môi trng �o ��c, ch+ng h�n ch�t l�ng không khí. Nhà nghiên c�u s� v� �% th� hàm s� giá h��ng th� theo bi#n s� ch�t l�ng môi trng (�o b�i ch2 s� ch�t l�ng không khí – AQI), gi� các bi#n s� khác không �!i. Hình (a) trong hình 7-5 minh h$a m�i quan h� này. Hàm giá h�ng th là P(AQI; z), v�i z là các �'c tính khác ��c gi� c� ��nh. Hàm s� không ph�i tuy#n tính này cho th�y ��i v�i h�u h#t m$i ngi, giá s�n lòng tr� c�a h$ cho m�t �'c tính s� thay �!i khi s� l�ng �'c tính �ó t�ng lên. T�i m�c ch�t l�ng không hí th�p, giá s�n lòng tr� cho m�t l�ng t�ng nh( ch�t l�ng không khí s� cao. Nhng t�i m�c ch�t l�ng không khí cao, giá s�n lòng tr� cho vi�c t�ng thêm m�t ��n v� ch�t l�ng không khí s� không còn cao. N#u m�t ngi tính ��c �� d�c c�a hàm giá h�ng th này v�i các m�c ch�t l�ng không khí khác nhau, anh ta s� có ��c hàm c�u h�ng th cho ch�t l�ng không khí. Hàm c�u này có th dùng � �c l�ng giá s�n lòng tr� cho m/i m�c ch�t l�ng không khí t�ng trong �i�u ki�n các y#u t� khác không �!i.

Hình (b) c�a hình 7-5 minh h$a hàm c�u h�ng th D(AQI; z). AQI v,n � tr c hoành, nhng tr c tung bây gi �o lng giá s�n lòng tr� cho ch�t l�ng không khí (AQ). Hàm c�u h�ng th là hàm �� d�c c�a hàm giá h�ng th và cho bi#t WTP biên cho

�7�-C�����?O�����������������������������������!������������������������!��������������������� �-������S��C��������������������������������������! �I����!������!�����������������������������������S����������������!�������������������C����$����S$������!��C�������������������������$��!��������� �J��?��C�������������!���������������?!�����������!�����������������������$����$���������!���������������?!���������������������+S����������?����� �>�!���������������!�����!��������+�������������� ������������������S����������������� � G�����+���!������������������������������C������!�����������!������!���������������!���� ��4�>��������C������������������� ��������� �����������������������������@��������������������������?!������������������������������������������������� C ��

Page 18: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

18

������������� ����� ���� ����������������

m/i ��n v� ch�t l�ng không khí.17 B�i vì WTP gi�m, hàm c�u là hàm d�c xu�ng. Khi chúng ta có hàm c�u, chúng ta có th tính ��c l�i ích c�a c�i thi�n ch�t l�ng không khí. V�i ch�t l�ng không khí thay �!i t� AQ0 �#n AQ1, di�n tích n�m d�i �ng c�u h�ng th , gi�i h�n b�i hai m�c ch�t l�ng không khí (di�n tích tô ��m trong Hình 7-5) là t!ng l�i ích c�a vi�c c�i thi�n ch�t l�ng không khí, tính ��c t� k" thu�t �ánh giá thay �!i th'ng d tiêu dùng cho hành hóa công � trên.

S� thay �!i trong th'ng d tiêu dùng ��c di�n t� trong giá nhà. Ngi mua nhà mua m�t tài s�n t�o ra l�i ích trong m�t kho�ng thi gian nào �ó, nh trng h�p máy l$c không khí. Nhà nghiên c�u ph�i chuy n �!i giá nhà thành giá tr� hàng n�m � có th tính l�i ích hàng n�m do t�ng ch�t l�ng môi trng. M�t cách tính ��n gi�n là gi� s� ngôi nhà s� ��c dùng mãi mãi (ngh�a là không tính �#n kh�u hao và chi phí b�o d1ng). Ví d , ngôi nhà bán giá $200.000. Nghiên c�u h�ng th tìm ra r�ng c� 1 ph�n tr�m ô nhi�m không khí gi�m thì có 2.5 ph�n tr�m giá nhà t�ng. Do �ó m�t c�n nhà trong khu v�c gi�m ��c 1 ph�n tr�m ô nhi�m so v�i khu v�c khác s� bán ��c cao giá h�n $5.000. �ây là cách tính WTP. Giá tr� $5.000 ��c chuy n thành giá tr� hàng n�m b�ng cách s� d ng chi#t kh�u. Gi� s� nhà ��c s� d ng mãi mãi, nhà nghiên c�u có th s� d ng công th�c tính niên kim PV cho dòng l�i ích kéo dài mãi mãi PV=m/r. $5,00 là giá tr� hi�n t�i PV, và n#u ta bi#t r, có th tính ra l�i ích hàng n�m m v�i m=$5.000 × r. N#u r=5%, thì m=$250. Do �ó 1% gi�m ô nhi�m không khí s� �em l�i l�i ích hàng n�m là $250. Hình 7-5: Xây d�ng �ng c�u h�ng th cho ch�t l�ng không khí

�9�N�����������������!������������������������ �!����������������������������&!����+��������������������� �

AQI

P(AQI;z) (a) $

Giá nhà

D(AQI;z)

AQI AQ1 AQ0

$ WTP cho ch�t l�ng không khí

(b)

Hình (a) bi u di�n hàm giá h�ng th , là hàm s� cho bi#t m�i quan h� gi�a giá nhà và m�t trong các �'c tính; � �ây là ch2 s� ch�t l�ng không khí (AQI), các �'c tính khác không �!i (z). D�ng hàm s� c�a hàm giá h�ng th cho th�y giá s�n lòng tr� biên cho ch�t l�ng không khí gi�m khi AQI t�ng. Hình (b) minh ho� hàm c�u h�ng th , D(AQI; z) ��c thi#t l�p t� hàm giá h�ng th . T� �� d�c c�a hàm giá h�ng th ta t�o ra �ng c�u d�c xu�ng. Di�n tích n�m d�i �ng c�u gi�a AQ0 và AQ1 là WTP cho l�ng ch�t l�ng không khí t�ng lên �ó.

Page 19: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

19

������������� ����� ���� ����������������

Ph�ng pháp �ánh giá h�ng th ch2 áp d ng ��c và có ý ngh�a khi có th� trng b�t ��ng s�n th�t s�, ngh�a là có nhi�u ngi mua và bán t�o nên th� trng c�nh tranh. Ph�ng pháp c.ng yêu c�u ngi mua nhà ph�i hi u rõ ch�t l�ng môi trng (ho'c b�ng cách nhìn, ng�i ho'c các cách khác) trong khu v�c mà h$ d� ��nh sinh s�ng. Nh m$i ph�ng pháp khác, áp d ng ph�ng pháp này c.ng có m�t s� ph�c t�p và thách th�c. Th� trng nhà, và giá, b� bóp méo b�i m�t s� ngi (ho'c hi�n t�ng th� trng bong bóng có quá nhi�u ��u c�). Ph�ng pháp �ánh giá h�ng th c�n l�ng l�n s� li�u c.ng nh các k" thu�t kinh t# l�ng cao c�p � gi�i quy#t các v�n �� v� th�ng kê. V�n �� chung thng th�y là không d� dàng �o lng các bi#n s� môi trng. Cu�i cùng, nh�n th�c c�a các cá nhân v� ch�t l�ng môi trng là ch� quan và cha ch&c ��c ph�n ánh trong giá tr� tài s�n. M'c dù g'p ph�i nh�ng thách th�c nh v�y, �ã có nhi�u nghiên c�u ��c hoàn thành, �'c bi�t t�i Hoa K5. Các nghiên c�u này tính WTP d�i d�ng h� s� co giãn: ph�n tr�m thay �!i giá nhà khi có 1 ph�n tr�m thay �!i m�c ô nhi�m môi trng xunh quanh. H$ �ã nghiên c�u nhi�u lo�i ô nhi�m không khí và tìm ra các k#t qu� t�ng ��ng. Ví d , v�i ô nhi�m sulphur �ioxyt, 1 ph�n tr�m gi�m �� tích t trong môi trng xunh quanh �em l�i thay �!i trong giá nhà t� 0,06 �#n 0,12 ph�n tr�m. ��i v�i b i ô nhi�m, h� s� co giãn có giá tr� t� 0,05 �#n 0,22 ph�n tr�m. Th� tr��ng �i din – Ph��ng pháp Chi phí Du hành18 M�t trong nh�ng ph�ng pháp ��u tiên các nhà kinh t# h$c môi trng dùng � �ánh giá nhu c�u h�ng th c�nh quan môi trng là ph�ng pháp th� trng ��i di�n, là ph�ng pháp s� d ng chi phí du hành làm ��i di�n cho giá. M'c dù chúng ta không quan sát ��c con ngi mua các ��n v� hàng hóa ch�t l�ng môi trng, chúng ta l�i quan sát ��c cách h$ �i du l�ch � h�ng th tài nguyên môi trng, ví d �i ngh2 ng�i gi�i trí � các công viên qu�c gia, b�i và câu cá � các h%, sông, su�i, xem thiên nhiên hoang dã v.v. �i du l�ch là t�n ti�n, và c.ng t�n thi gian. Các chi phí du hành này có th làm ��i di�n cho cái giá mà con ngi ph�i tr� � h�ng th ��c c�nh quan môi trng. Có th s� d ng ph�ng pháp chi phí du hành � xây d�ng �ng c�u cho các c�nh quan môi trng này. B�ng cách thu th�p m�t s� l�ng l�n s� li�u chi phí du hành, chúng ta có th �c l�ng giá s�n lòng tr� t!ng c�ng cho nh�ng c�nh quan môi trng c th . D� nhiên ngoài s� li�u v� chi phí du hành, chúng ta ph�i thu th�p thêm các s� li�u khác. Các gia �ình có th có r�t nhi�u y#u t� khác nhau ch� không ch2 chi phí du hành �#n m�t công viên. H$ có th có thu nh�p khác nhau, s� l�n �#n th�m công viên khác nhau, và các kinh nghi�m gi�i trí khác nhau. Do �ó các cu�c kh�o sát ph�i thu th�p l�ng l�n s� li�u cho nhi�u khách du l�ch � có th nghiên c�u �nh h�ng c�a các y#u t� này lên t- l� �#n th�m công viên m�t cách có ý ngh�a th�ng kê. Chúng ta có th s� d ng ph�ng pháp này � �c l�ng l�i ích c�i thi�n ch�t l�ng môi trng � nh�ng �i m có khách du l�ch �#n th�m; ví d , �c l�ng l�i ích c�i thi�n ch�t l�ng n�c t�i m�t h% n�c dùng cho vui ch�i gi�i trí s� làm câu cá d�

�:�-�����������&���W���������?�����������������?���������������� ���?��� �>�!����������5��������+�����!������������������(������C������H �

Page 20: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

20

������������� ����� ���� ����������������

dàng h�n ho'c có nhi�u ��ng v�t hoang dã �#n h�n. � làm vi�c �ó chúng ta không ch2 thu th�p s� li�u chi phí du hành c�a du khách �#n m�t ��a �i m mà còn chi phí du hành �#n các ��a �i m khác có các �'c �i m t� nhiên khác nhau. T� �ó chúng ta có th xây d�ng �ng c�u và s� d ng nó � tính WTP cho c�i thi�n ch�t l�ng môi trng b�ng cách �o s� thay �!i trong th'ng d tiêu dùng. Các b�c th�c hi�n ph�ng pháp Chi phí Du hành nh sau.

1. L�y m,u khách du l�ch �#n các �i m khác nhau (công viên, khu v�c vui ch�i

gi�i trí, ho'c khu v�c hoang dã). Các ��a �i m có các bi#n s� ch�t l�ng môi trng có th �o ��c khác nhau. Chúng ta h(i khách du l�ch v�:

� H$ t�i t� �âu (thành ph� nào, n�c nào) � S� khách trên m�t ph�ng ti�n chuyên ch� t�i � Ph�ng ti�n chuyên ch� (ô tô, máy bay, xe �ò) � T!ng thi gian �i �#n và � t�i ��a �i m � T�n su�t du l�ch, thi gian c�a chuy#n �i � Các �'c �i m kinh t# xã h�i � Chi phí du hành tr�c ti#p (Chi phí di chuy n, th�c �n, ch! �) � M c �ích �i du l�ch, s� thích du l�ch.

2. S� d ng k" thu�t h%i quy � �c l�ng �ng c�u gi�i trí cho t�ng ��a �i m.

�ng c�u có bi#n s� l�ng là t!ng s� khách vi#ng th�m và bi#n giá là chi phí du hành.

3. So sánh các �ng c�u � th�y ��c tác ��ng c�a ch�t l�ng môi trng cao

h�n. Tính thay �!i th'ng d tiêu dùng gi�a các �i m. Ví d�: Tích t� t�o bi�n các h. t1nh Ontario

Xem xét m�t �ng d ng gi� ��nh sau �ây. Gi� s� có m�t nghiên c�u chi phí du hành th�c hi�n cho 2 h% � Ontario: h% Ahmic và h% Eagle. H% Ahmic b� xâm th�c b�i l�ng l�n m�t s� loài th�c v�t không ph�i � b�n ��a t�ng tr�ng nhanh do nh�ng ngi lái tàu vô tình � t�o bi n ngo�i lai bám trên tàu c�a h$ trên �ng v� t� Hoa K5.19 T�o bi n t�o nên l�p th�m dày trên m't h% Ahmic, gi#t ch#t th�c v�t b�n ��a và các loài cá. B�i thuy�n, câu cá, ho'c b�i l�i tr� nên kém h�p d,n do l�p t�o bi n này. H% Eagle r�t g�n h% Ahmic nhng không có t�o bi n ngo�i lai do chính sách h�n ch# tàu bè. T2nh Ontario mu�n �ánh giá giá WTP cho c�i thi�n ch�t l�ng n�c h% Ahmic. H$ th�c hi�n nghiên c�u chi phí du hành cho c� 2 h%; �ng c�u ��c trình bày trong Hình 7-6.

Hình 7-6: )�c l�ng chi phí du hành cho l�i ích gi�m m�t �� t�o bi n

�<��S$�������� ������C���������������!��+����N!��R������������������������� X�����������O�������Y�+!� C���������� ���-���?� �N��1����������0���&�������������C����������>!�!��!�����������1����������C����� �������!����� �#�����!����������!�����!������C�������!����$?�������C��������������� �����N���Z��� X� ����������!�N!��R�� ������������������������ �>���%�!��?�������95[����������������?��������������������!��$?��������������������������$������������T�;�7������� �������������� ���������������+S������C������ ��?��������A��&!������ ������J!� �;"���! ;��#�$�"555��� ;B �

Page 21: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

21

������������� ����� ���� ����������������

�ng c�u cho h% Eagle n�m trên �ng c�u h% Ahmic. N#u các h% này t�ng t� nhau, ch2 khác nhau ch�t l�ng n�c, nhà nghiên c�u có th suy ra s� chênh l�ch th'ng d tiêu dùng (di�n tích tô ��m) gi�a 2 h% là WTP c�a khách du l�ch cho ch�t l�ng n�c t�t h�n. Không có phí vào c!ng � các h% này, do �ó không c�n tính thay �!i th'ng d tiêu dùng trên b�t c� giá nào. (Câu h(i: Tính toán thay �!i th# nào n#u có phí vào c�a?) Thay �!i th'ng d tiêu dùng là giá tr� hàng n�m b�i vì ta th�c hi�n �c l�ng chi phí du hành cho s� l�ng khách du l�ch trong m�t n�m. Có th s� d ng �c l�ng giá tr� th'ng d tiêu dùng này cho các nghiên c�u l�i ích-chi phí (chi#t kh�u cho các n�m) c�a b�t c� ch�ng trình nào c�a chính ph� thi#t k# � lo�i tr� tác h�i c�a t�o bi n.

S� l�ng khách t�i h% Ahmic và Eagle hàng n�m

H% Ahmic

H% Eagle

$ Chi phí du hành biên

�ng c�u ��c xây d�ng t� các cu�c kh�o sát t�i h% Eagle and Ahmic. H% Eagle có ch�t l�ng n�c cao h�n h% Ahmic vì không b� t�o bi n gây h�i. Giá tr� con ngi tr� cho ch�t l�ng n�c cao h�n chính là s� chênh l�ch th'ng d tiêu dùng gi�a hai h%, trong hình là ph�n tô ��m. Không có phí vào c!ng cho c� hai h%.

Page 22: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

22

������������� ����� ���� ����������������

Phê bình ph��ng pháp Chi phí Du hành Ph�ng pháp Chi phí Du hành ��c s� d ng t�t nh�t trong trng h�p các ��a �i m các �'c tính t�ng t� nhau (tr� ch2 s� ch�t l�ng môi trng) và có t�n su�t các chuy#n du l�ch cao trong m�t n�m. Có m�t s� khó kh�n khi th�c hi�n ph�ng pháp Chi phí Du hành này. � Chuy�n �i �a m�c tiêu: ��a �i m �ang nghiên c�u có th không ph�i là �i m

cu�i cùng trong hành trình; có th m c �ích c�a chuy#n �i là th�m b�n bè ho'c có liên quan �#n công vi�c và tranh th� ngh2 ng�i gi�i trí. Nhà nghiên c�u s� ph�i tách chi phí cho ��a �i m gi�i trí trong t!ng chi phí c�a chuy#n �i. �ây là m�t công vi�c khó kh�n.

� H�u d�ng/phi h�u d�ng t* vic di chuy�n: Quá trình di chuy n �#n ��a �i m có

th r�t thú v� ho'c r�t khó ch�u. ��u này có ngh�a �c l�ng chi phí du hành có th không ph�n ánh ��y �� giá s�n lòng tr�. Có m�t cách gi�i quy#t là h(i khách du l�ch �ánh giá ch� quan c�a h$ v� vi�c di chuy n.

� Thiên lch l�y m/u trong kh�o sát: V�n �� l�n nh�t c�a ph�ng pháp này là nó

ch2 l�y m,u ngi s� d ng ��a �i m �ó. �i�u này làm thiên l�ch �c l�ng giá s�n lòng tr� b�i vì ngi không s� d ng có th không s�n lòng gánh ch�u chi phí du hành.

� L�i ích c�a ng��i không s� d�ng: Không có cách nào tính ��c l�i ích môi

trng c�a ��a �i m mà ngi s� d ng không h�ng th ��c. Ngi ta có th th�y vui khi bi#t t�o bi n � h% Ahmic ��c lo�i b( ngay c� khi h$ không có ý ��nh s� d ng nó. Ý t�ng lo�i b( t�o bi n ngo�i lai này s� c�i thi�n �a d�ng sinh h$c và b�o v� lu v�c sông, do �ó �em l�i giá tr� cho con ngi. T�i các n�c �ang phát tri n, các ��a �i m môi trng thiên nhiên có th cung c�p nhi�u lo�i hàng hóa và d�ch v cho c dân (c�i, th�c ph0m, ch/ vui ch�i, thu�c ch�a b�nh). Các c dân � �ây s� không ��c tính là khách du l�ch, do �ó ta không tính ��c l�i ích c�a h$.

�o lng s� thay �!i ch�t l�ng môi trng là công vi�c khó kh�n. Cái mà ngi ta mu�n �o lng là giá tr� thay �!i ch�t l�ng môi trng t�i ��a �i m. Ph�ng pháp chi phí du hành ch2 ��i di�n cho giá s�n lòng tr� cho m�t m�c ch�t l�ng môi trng. V�i nh�ng khó kh�n này, ph�ng pháp chi phí du hành ��c s� d ng h�n ch# trong phân tích l�i ích chi phí. Ph��ng pháp �ánh giá Ng/u nhiên

Ph�ng pháp tr�c ti#p � �c l�ng giá s�n lòng tr� g$i là Ph�ng pháp �ánh giá Ng,u nhiên (CVM). CVM d�a trên ý t�ng ��n gi�n là n#u b�n mu�n bi#t giá s�n lòng tr� c�a m�t ngi cho tính ch�t nào �ó c�a môi trng, b�n hãy ��n gi�n h(i h$. T� “��n gi�n” � �ây h�i c�c �oan b�i vì cu�i cùng b�n s� th�y nó tr� thành ch+ng ��n gi�n chút nào m'c dù ý t�ng ban ��u dng nh r�t rõ ràng. Ph�ng pháp g$i là �ánh giá “ng,u nhiên” b�i vì nó c� làm ngi ��c h(i nói h$ hành ��ng th# nào n#u h$ ��c �'t trong m�t tình hu�ng gi� ��nh. N#u hàng hóa chúng ta �ang xem xét là hàng hóa th� trng, chúng ta ch2 c�n quan sát hành vi c�a con ngi trên th� trng. Nhng khi hàng hóa không có th� trng, ch+ng h�n �'c tính ch�t l�ng môi trng, chúng ta ch2 có cách h(i xem h$ ch$n nh th# nào n#u ��c �'t vào m�t tình hu�ng

Page 23: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

23

������������� ����� ���� ����������������

nh�t ��nh, ngh�a là n#u h$ ��c gi� ��nh ph�i quy#t ��nh trong th� trng các �'c tính ch�t l�ng môi trng �ó. Ngày nay nghiên c�u �ánh giá ng,u nhiên ��c th�c hi�n cho r�t nhi�u y#u t� môi trng: ch�t l�ng không khí, giá tr� c�nh quan, giá tr� gi�i trí c�a bãi bi n, b�o t%n các loài ��ng v�t hoang dã, ho�t ��ng câu cá và s�n b&n, phát th�i ch�t ��c h�i, b�o t%n các con sông, s�n lòng tránh b�nh t�t do ô nhi�m và nhi�u lo�i khác.20 CVM c.ng ��c s� d ng trong các nghiên c�u phi-môi trng nh �ánh giá các ch�ng trình gi�m r�i ro v�i b�nh tim, giá tr� thông tin giá � siêu th�. Qua quá trình phát tri n và c�i ti#n, ngày nay chúng ta có m�t ph�ng pháp có th tin t�ng ��c dùng � �o lng l�i ích c�a nhi�u lo�i hàng hóa công, �'c bi�t là ch�t l�ng môi trng. Các b�c th�c hi�n phân tích CVM nh sau: 1. Nh�n d�ng và mô t� các �'c tính ch�t l�ng môi trng c�n �ánh giá. 2. Nh�n d�ng ��i t�ng c�n h(i, bao g%m c� quá trình l�y m,u � ch$n ngi tr� li. 3. Thi#t k# b�ng ph(ng v�n và ti#n hành kh�o sát thông qua ph(ng v�n tr�c ti#p,

b�ng �i�n tho�i ho'c g�i th (trong nh�ng n�m g�n �ây, th�o lu�n nhóm c.ng thng ��c s� d ng).

4. Phân tích k#t qu� và t!ng h�p các k#t qu� cá nhân � giá tr� cho nhóm b� �nh

h�ng do thay �!i ch�t l�ng môi trng. B�c này có th g%m trình bày các b�ng tính ��n gi�n ho'c phân tích kinh t# l�ng.

5. S� d ng �c l�ng WTP trong phân tích l�i ích chi phí. B�i vì giá tr� WTP �o

��c s� ��c s� d ng � �c l�ng thay �!i th'ng d tiêu dùng, nên có th coi nh là l�i ích ròng và �a tr�c ti#p vào trong phân tích l�i ích chi phí.

Cách t�t nh�t � chúng ta hi u b�n ch�t c�a CVM là xem xét các b�c thi#t k# b�ng ph(ng v�n. B�ng câu h2i ph2ng v�n �ánh giá Ng/u nhiên B�ng câu h(i ph(ng v�n �ánh giá ng,u nhiên ��c thi#t k# � làm ngi ��c ph(ng v�n ngh� v� các �'c �i m môi trng và phát bi u giá s�n lòng tr� t�i �a cho các �'c �i m môi trng �ó. B�ng ph(ng v�n có 3 thành ph�n quan tr$ng:

� M�t mô t� chính xác �'c �i m môi trng là gì � t� �ó có th h(i ngi ��c ph(ng v�n.

� Các câu h(i v� ngi ��c ph(ng v�n ��c �a ra m�t cách ng&n g$n và thích thích h�p, ví d thu nh�p, n�i sinh s�ng, tu!i tác, vi�c s� d ng các hàng hóa liên quan.

� M�t câu h(i, hay m�t b� câu h(i, ��c thi#t k# � rút ra ph�n h%i v� giá s�n lòng tr� c�a ngi ��c ph(ng v�n.

"5�-C��������������?����� ���������������������!����P����$������������� �Q&������������������������!������������$�����������+��� �������������������������-J# ��

Page 24: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

24

������������� ����� ���� ����������������

M c tiêu trung tâm c�a b�ng ph(ng v�n là � bi#t ngi ��c ph(ng v�n �ánh giá �'c �i m môi trng có giá tr� nh th# nào ��i v�i h$. Thu�t ng� kinh t# g$i là làm cho ngi ��c ph(ng v�n b�c l� giá s�n lòng tr� t�i �a so v�i trng h�p không có s� d ng hàng hóa môi trng. N#u h$ tr� li trung th�c, con s� h$ b�c l� chính là giá tr� l�i ích ròng c�a hàng hóa môi trng mà h$ �ánh giá. Ngi ta �ã phát tri n m�t s� k" thu�t � thu th�p ��c nh�ng ph�n h%i này. Rõ ràng nh�t là h(i ngi ��c ph(ng v�n cung c�p con s� này mà ph(ng v�n viên không ��c g�i ý ho'c th�m dò. Có th dùng k" thu�t khác nh s� d ng trò ch�i ��u giá: ph(ng v�n viên s� b&t ��u h(i b�ng cách nêu ra m�t m�c giá th�p và sau �ó t�ng d�n lên cho �#n khi ngi ��c ph(ng v�n ch2 ra gi�i h�n s�n lòng tr� c�a h$. M�t cách khác là ph(ng v�n viên b&t ��u h(i m�c giá cao và sau �ó h� xu�ng � tìm ra m�c ng1ng giá tr� c�a ngi ��c h(i. M�t k" thu�t n�a là �a cho ngi ��c ph(ng v�n m�t th4 in s�n các m�c giá tr� và �� ngh� h$ �ánh d�u vào con s� t�ng �ng v�i giá s�n lòng tr� cao nh�t c�a h$. Chúng ta s� minh h$a b�ng ph(ng v�n CVM b�ng m�t ví d gi� ��nh và xem k#t qu� c�a nó ��c s� d ng nh th# nào. Ví d�: Giá s�n lòng tr� �� gi�m ô nhi�m không khí thành ph

Khu v�c ti u vùng Vancouver �ang c� g&ng gi�m ô nhi�m không khí.21Có th s� d ng m�t s� chính sách � hoàn thành m c tiêu này, ch+ng h�n nh khuy#n khích ngi dân s� d ng ph�ng ti�n giao thông công c�ng thay vì ph�ng ti�n cá nhân, �ánh thu# lên vi�c s� d ng xe có g&n ��ng c� theo lo�i ph�ng ti�n hay theo tr$ng l�ng, t�ng thu# x�ng, thu l� phí c�u �ng, �ánh thu# lên ch/ ��u xe � khu v�c trung tâm thành ph� v.v.

Nhà nghiên c�u mu�n kh�o sát giá s�n lòng tr� c�a ngi dân cho hai ph�ng án: �ánh thu# lên ph�ng ti�n giao thông d�a vàp tr$ng l�ng, và thu phí trên m$i cây c�u � Vancouver. Nhà nghiên c�u thi#t k# b�ng ph(ng v�n nh trình bày � trang bên.

Có 2.000 ngi ��c ph(ng v�n và k#t qu� nh sau. ��i v�i �ánh thu#, WTP trung bình là $5 trên 100kg ph�ng ti�n chuyên ch�. Phong ti�n chuyên ch� (xe khách và xe t�i nh6) có tr$ng l�ng t� 1.500kg �#n 2.500kg. Nhà nghiên c�u kh�o sát lo�i xe � British Columbia và thu th�p tr$ng l�ng t�ng lo�i t� nhà s�n xu�t và sau �ó tính t!ng WTP m/i n�m cho thu# ph�ng ti�n giao thông là $15 tri�u.

��i v�i l� phí c�u, WTP trung bình là $1. Nhà nghiên c�u thu th�p s� li�u giao thông t� phòng công trình TransLink và tính toán có trung bình 100,000 l�t quan c�u ti u vùng Vancouver m/i ngày (ngày trong tu�n có nhi�u l�t qua l�i h�n ngày cu�i tu�n). Doanh thu do �ó s� là $100.000 ngày ho'c $36,5 tri�u n�m.

Nhà nghiên c�u k#t lu�n r�ng dân c trong cu�c kh�o sát s�n lòng tr� phí qua c�u cao h�n �ánh thu# ph�ng ti�n giao thông. Các con s� tính toán ��c này sau �ó ��c dùng � thi#t k# các chính sách hi�u qu� cho vùng. B�ng câu h2i ph2ng v�n CVM Thi�t l3p tình hu ng

"���S$�������� ������ �������+������������+��?���������������� ��������������������������� �J��?��������� ����������C���������$�����+��+���������� �

Page 25: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

25

������������� ����� ���� ����������������

Khu v�c ti u vùng Vancouver ch�u v�n �� ô nhi�m không khí nghiêm tr$ng. Hàng n�m, có ít nh�t 15 ngày ch�t l�ng không khí xu�ng th�p h�n m�c tiêu chu0n qu�c gia �'t ra cho s�ng mù. It nh�t 50 ngày trong n�m có s�ng mù, m'c dù v,n n�m trong m�c tiêu chu0n cho phép. S�ng mù gây khó th� cho m�t s� ngi, �'c bi�t có h�i v�i tr4 em và ngi già. S�ng mù cò làm gi�m n�ng su�t cây tr%ng trong thung l.ng Fraser, làm h h(ng thi#t b�, �'c bi�t là các thi#t b� b�ng nh�a và cao su. Các nhà khoa h$c không bi#t l�ng s�ng mù t�i thi u an toàn cho con ngi. Translink (c� quan giao thông khu v�c ti u vùng Vancouver) �ang xem xét m�t s� chính sách � giúp gi�m s� ngày có s�ng mù. Chúng tôi �ánh giá cao s� giúp �1 c�a ông bà qua vi�c tr� li m�t s� câu h(i cho hai chính sách sau �ây.

Page 26: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

26

������������� ����� ���� ����������������

Chính sách 1: �ánh thu� ph��ng tin giao thông d�a trên trong l��ng ph��ng tin S� �ánh m�c thu# hàng n�m d�a trên tr$ng l�ng c�a ph�ng ti�n giao thông. Tr$ng l�ng c�a phong ti�n có th ��i di�n cho s� t�n khói th�i vào b�u khí quy n. Trung bình thì phong ti�n v�n t�i n'ng s� gây ô nhi�m nhi�u h�n ph�ng ti�n v�n t�i nh6. Thu# s� tính trên 100kg tr$ng l�ng ph�ng ti�n. M c tiêu c�a chính sách này là thúc �0y m$i ngi mua xe nh6 h�n và ti#t ki�m nhiên li�u h�n và làm nh�ng ngi gây ô nhi�m nhi�u ph�i tr� cho ph�n c�a h$. Chính sách 2: Thu phí trên m0i cây c�u trong khu v�c ti�u vùng Vancouver S� thu phí t� ��ng trên m$i cây c�u trong khu v�c. Phí s� ��c thu ch2 cho nh�ng chuy#n xe vào Vancouver. H�u nh t�t c� ph�ng ti�n giao thông vào thành ph� ��u qua m�t cây c�u. M�c phí này thúc �0y m$i ngi s� d ng ph�ng ti�n giao công c�ng ho'c thay �!i ch/ � g�n ch/ làm vi�c h�n. Câu h2i 1. Thu# ph�ng ti�n Ông/bà s�n lòng tr� bao nhiêu m/i n�m cho 100kg tr$ng l�ng ph�ng ti�n (�ánh d�u X bên c�nh con s� mà ông/bà cho r�ng phù h�p v�i mình nh�t $ 0 ____________ $ 5 ____________ $ 10 ____________ $ 20 ____________ $ 30 ____________ $ 50 ____________ Trên $ 50 ____________ 2. Phí c�u �ng Ông/bà có s�n lòng tr� $_________* cho phí c�u �ng m/i l�n qua m�t cây c�u � ti u vùng Vancouver? Yes No (khoanh tròn) * Nhà nghiên c�u s� �'t vào kho�ng tr�ng này m�t con s� nào �ó. Ngi ��c ph(ng v�n khác nhau s� có các con s� khác nhau. Nh�ng giá tr� này s� n�m trong ph�m vi nhà nghiên c�u cho r�ng thích h�p. Phê bình ph��ng pháp �ánh giá Ng/u nhiên �i m m�nh chính c�a ph�ng pháp CVM là linh ��ng. Có th thi#t k# CVM cho b�t c� tình hu�ng nào và do �ó có th áp d ng cho r�t nhi�u hàng hóa môi trng, không ch2 áp d ng cho nh�ng hàng hóa �o ��c ch2 khi có liên h� v�i hàng hóa th� trng. H�u nh t�t c� nh�ng th� gì mà con ngi có th hi u ��c ��u có th dùng ph�ng pháp CVM này nghiên c�u. Ph�ng pháp này ��c dùng r�ng rãi � �ánh giá giá tr� l�i ích môi trng. Ph�ng pháp có m�t s� nh�c �i m chính: � �%c tính gi� ��nh. Khi m�t ngi mua hàng hóa th� trng, mu�n có món hàng,

anh ta ph�i th�t s� �a ti�n cho ngi bán hàng. �ó là tình hu�ng th�t, n#u l�a

Page 27: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

27

������������� ����� ���� ����������������

ch$n sai l�m, ngi �ó s� ph�i ch�u h�u qu� th�t. Nhng ��i v�i m�t b�ng ph(ng v�n CVM tình hu�ng th�c nh trên không hi�n h�u. Ngi tr� li ��i m't v�i m�t tình hu�ng gi� ��nh và h$ s� �a ra câu tr� li gi� ��nh mà không b� chi ph�i b�i quy lu�t c�a th� trng th�c. Có hai câu h(i v� v�n �� này. Th� nh�t, li�u ngi tr� li có bi#t hoàn toàn v� s� a thích th�c c�a mình � �a ra câu tr� li �úng �&n? Th� hai, Ngay c� khi h$ bi#t s� a thích c�a h$, có ��ng l�c nào làm h$ không nói th�c s� a thích c�a h$ v�i ph(ng v�n viên? Trên th� trng, h�u h#t m$i ngi ��u có kinh nghi�m mua s&m, tuy không ph�i m$i ngi. Vào th# k- 17 � New England, ngi ta �ã t�ng mua bán ch/ ng%i trong nhà th. 3 m�t s� n�c, � xin ��c gi�y phép xây d�ng toà nhà hay ch/ ��u xe ph�i có h�i l�. Xã h�i chúng ta ngày nay thì có giá cho m$i th� mua bán trên th� trng. Khi m�t ngi ��ng tr�c giá th� trng c�a m�t hàng hóa ho'c d�ch v , anh ta có thi gian � nh�n bi#t giá tr� c�a nó, �i�u ch2nh mua s&m c�a mình và quy#t ��nh giá s�n lòng tr� cho hàng hóa và d�ch v �ó – giá s�n lòng tr� này ph�n ánh chính xác s� a thích c�a anh ta. Nhng khi �� ngh� anh ta nói lên m�t s� ti�n cho m�t th� không có giá th� trng, s� r�t khó � anh ta nói �úng giá s�n lòng tr� c�a mình. B�n s�n lòng tr� bao nhiêu ti�n � có thêm 10 bu!i chi�u hoàng hôn tuy�t �6p m/i n�m? N#u b�n cha t�ng tr� cho hàng hóa môi trng, t�t c� chúng ta c.ng v�y, b�n s� không có ý t�ng gì v� giá mà b�n s� tr� cho món hàng.

� ��ng l�c nói không �úng giá s�n lòng tr�. Các �'c tính ch�t l�ng môi trng là hàng hóa công, nh chúng ta �ã th�y trong ch�ng 4. M�t ngi s� nói th�p s� a thích ��i khi �oán r�ng câu tr� li c�a anh ta s� ��c dùng � l�p nên m�c giá cho các hàng hóa công c�ng này. Nhng trong nghiên c�u CVM, c.ng không có áp l�c nào cho r�ng s� dùng các câu tr� li � , ch+ng h�n �ánh thu# món hàng �ang ��x xem xét. Do �ó lo�i thiên l�ch này không �áng k l&m. Lo�i thiên l�ch ng�c l�i có th l�n h�n: m�t ngi có th �a ra m�c giá s�n lòng tr� cao h�n m�c th�c và ngh� r�ng m$i ngi s� làm t�ng t�, do cho r�ng � làm cho món hàng hi�n h�u, ph�n chia chi phí c�a m/i ngi s� r�t nh(.

� Các v�n �! th�c ti�n. Bao g%m nh�ng thiên l�ch do ngi nghiên c�u gây ra (ví

d , ch$n ph�ng pháp tr� ti�n, ph�m vi ch$n l�a WTP, thi#t k# tình hu�ng trong b�ng ph(ng v�n v.v.), kích th�c m,u nh(, các v�n �� x�y ra trong cu�c ph(ng v�n (ch+ng h�n ch2 h(i ��c nh�ng ngi quan tâm th�c s� �#n môi trng), và nhi�u v�n �� khác n�a. Các nhà kinh t# h$c �ang phát tri n m�t s� k" thu�t � giúp nghiên c�u CVM t�t h�n. Ví d , h$ kh�o sát nh�ng tình hu�ng ngi tr� li b�c l� s� a thích c�a h$c thông qua b�c l� hành vi (vi d mua gi�y phép câu cá). Ph�ng pháp này g$i là ph�ng pháp phát bi u s� a thích.

Trong khi có nhi�u phê bình, ph�ng pháp CVM v,n ��c s� d ng r�ng rãi và là công c có th áp d ng ��c � �ánh giá l�i ích. NH4N XÉT CÁC PH��NG PHÁP �ÁNH GIÁ GIÁ TR5 L�I ÍCH MÔI TR�-NG Giá s�n lòng tr� và Giá s�n lòng ch�p nh3n

Page 28: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

28

������������� ����� ���� ����������������

Trong sách này chúng ta �ã s� d ng khái ni�m giá s�n lòng tr� � �o lng l�i ích c�i thi�n ch�t l�ng môi trng và do �ó �o lng thay �!i trong t!ng thi�t h�i (di�n tích d�i �ng MD). Giá s�n lòng tr�, bên c�nh vi�c ph�n ánh s� thích còn ph�n ánh thu nh�p. M�t cách khác � gi�i quy#t các v�n �� �ánh giá giá tr� c�i thi�n ch�t l�ng môi trng là h(i ngi dân giá s�n lòng ch�p nh�n t� b( s� d ng hàng hóa môi trng. � �ánh giá c�i thi�n ch�t l�ng không khí, chúng ta có th ho'c h(i h$ s�n lòng tr� bao nhiên cho m�t ��n v� c�i thi�n ho'c h$ s�n lòng ch�p nh�n ��n bù bao nhiêu � gi�m m�t ��n v� ch�t l�ng không khí. Gi� s� c� quan qu�n lý �ang d� tính xây d�ng nhà máy lò ��t rác th�i ��c h�i � m�t khu v�c c th . � �o thi�t h�i cho c�ng �%ng, chúng ta có th tính s� ti�n ��n bù c�n thi#t � c�ng �%ng s�n lòng ch�p nh�n nhà máy (nói các khác, là s� ti�n h$ s�n lòng tr� � không có nhà máy �ó). Rõ ràng giá s�n lòng ch�p nh3n (WTA) không b� gi�i h�n b�i thu nh�p nh giá s�n lòng tr�. Do �ó s� không ng�c nhiên khi ��c h(i câu h(i giá s�n lòng ch�p nh�n, câu tr� li thng cao h�n câu h(i giá s�n lòng tr� cho cùng m�t lo�i hàng hóa. 3 m�c �� nào �ó, giá tr� tính ��c ph thu�c vào câu h(i h(i cái gì. Hai lo�i câu h(i này s� cho k#t qu� t�ng ��ng nhau n#u h(i v� m�t thay �!i nh(. Xem xét ví d v� trái da gang. N#u m�t ngi s�n lòng tr� $1.49 � mua thêm m�t trái da, giá tr� này r�t g�n v�i kho�n ti�n c�n � ��n bù n#u l�y trái da gang c�a anh ta. Ngay c� trong nh�ng trng h�p thay �!i nh(, giá s�n lòng ch�p nh�n v,n l�n h�n giá s�n lòng tr�. Trong nh�ng cu�c kh�o sát và th�c nghi�m, ngi dân có xu h�ng so sánh ��c và m�t t� m�t �i m tham chi#u. H$ �ánh giá m�t t� �i m tham chi#u nhi�u h�n là ��c. M�t kho�n ��n bù t�i thi u thông thng cao h�n vài l�n kho�n s�n lòng tr�.22 Sinh viên Canada �ã tham gia vào m�t s� thí nghi�m �o lng giá s�n lòng tr� so v�i giá s�n lòng ch�p nh�n. Hàng hóa là sô cô la và cà phê. �ây là nh�ng hàng hóa mà chúng ta d� �oán sinh viên s� không phân bi�t gì nhi�u gi�a giá s�n lòng tr� và giá s�n lòng ch�p nh�n. Nhng th�c s� là h$ �ã phân bi�t. ��i v�i nh�ng thay �!i l�n (g$i là nh�ng thay �!i “không biên t#”), s� phân bi�t này càng l�n. Ví d n#u chúng ta nói v� thay �!i ô nhi�m không khí nhi�u trong khu v�c �#n n/i làm thay �!i phúc l�i c�a c dân s�ng � �ó, hai cách �o này có th �em l�i k#t qu� khác nhau nhi�u. Các nhà kinh t# h$c thng có m�t s� ph�ng pháp phân tích v�n �� này. M�t trong nh�ng cách �ó là xem xét k" l1ng b�ng ph(ng v�n và cách th�c �'t câu h(i trong b�ng ph(ng v�n. Kinh nghi�m ch2 ra r�ng các câu tr� li s� khác nhau tùy thu�c vào cách �'t câu h(i, cho nên có kh� n�ng là giá s�n lòng tr� và giá s�n lòng ch�p nh�n khác nhau do cách �'t câu h(i. Cách khác là thay th# nh�ng nguyên lý kinh t# kinh �i n cho r�ng không có s� khác bi�t gi�a hai cách �o, b�ng nh�ng khái ni�m m�i � có th gi�i thích s� khác nhau. �ây là v�n �� �ang có nhi�u tranh cãi và r�t quan tr$ng cho chính sách môi trng. N#u trong th�c t# hai cách �o khác nhau nhi�u, các quy ��nh chính sách ph�i �� c�p �#n c� giá s�n lòng tr� và giá s�n lòng ch�p nh�n. Giá tr� không s� d�ng

""�Q&���������������F���R�&�+���������+������?��(0����!��&�����,!��$�'�������!�+�!*�3�+������&+� �&�E&&�� 2�������&++� �!� ,�$� ��?� -!��&�+���!�� 3&���?&?� #&�+��&+� !*� J���&+H��F!������!*�0����!��&�����0!�!��+���?�#����&�&����:�A�<<5BK�""98"=9����������������������!���!���������$ �

Page 29: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

29

������������� ����� ���� ����������������

Khi m�t ngi mua g�o, chúng ta gi� s� anh ta làm v�y vì mu�n �n c�m; giá tr� c�a g�o n�m trong chính giá tr� s� d ng c�a nó. Logic này có th ��c m� r�ng ra cho cách hàng hóa môi trng, nhng trong trng h�p này chúng ta s� b! sung thêm. Khi m�t ngi t� nguy�n �óng góp ti�n � b�o t%n lo�i m�t tài s�n môi trng quý hi#m mà anh ta có th cha bao gi th�y tr� khi th�y trong �nh, chúng ta ph�i xem xét thêm ngoài giá tr� s� d ng. Giá s�n lòng tr� cho nh�ng �'c tính môi trng lo�i này ph�i bao g%m nh�ng giá tr� không s� d ng nh�t ��nh. M�t kh� n�ng là m'c dù có l� anh ta không s� d ng tr�c ti#p tài s�n môi trng này, anh ta l�i mu�n gi� nó � s� d ng trong t�ng lai. Giá tr� nhim ý (option value) là giá tr� mà m�t ngi s�n lòng tr� � gi� l�i nh là m�t l�a ch$n có th s� d ng tài s�n môi trng trong t�ng lai. Ngi ta có th s�n lòng tr� � b�o t%n m�t loài ho'c h� sinh thái ngay c� khi h$ không th�y ho'c không s� d ng tr�c ti#p, ch+ng h�n ��ng v�t hoang dã châu Phi. Trong trng h�p này, chúng ta �o lng giá tr� hin h�u (existence value), giá s�n lòng tr� � ��n gi�n b�o t%n s� hi�n h�u c�a m�t s� tài s�n môi trng. Nh�ng giá tr� mang tính vô v� l�i nh v�y n#u ��c s� d ng cho th# h� t�ng lai thì chúng ta có giá tr� l�u truy!n (bequest values). Cu�i cùng, chúng ta có th thêm giá tr� h6 tr� (stewardship value), là giá tr� không nh�t thi#t liên h� v�i vi�c con ngi s� d ng môi trng ra sao, mà t�p trung duy trì s�c kh(e môi trng cho quá trình s� d ng liên t c c�a m$i sinh v�t s�ng. M�t trong nh�ng lý do ph�ng pháp �ánh giá ng,u nhiên ngày càng ph! bi#n là nó có th �ánh giá ��c giá tr� không s� d ng. TÓM T7T �o lng l�i ích là m�t trong nh�ng tr$ng tâm nghiên c�u c�a kinh t# h$c môi trng. Nh�ng k" thu�t m�i ��c khám phá � �ánh giá nh�ng giá tr� mà tr�c �ây không th th�c hi�n ��c. Nh�ng giá tr� này không nh�ng h�u ích cho phân tích l�i ích chi phí mà còn góp ph�n gi�i quy#t nh�ng tranh ch�p pháp lý liên quan �#n giá tr� b%i thng thi�t h�i. Các c� quan môi trng �ã ��u t r�t nhi�u thi gian và công s�c � �c l�ng các giá tr� l�i ích làm n�n t�ng cho các quy#t ��nh chính sách. Chúng ta �ã li�t kê và mô t� chi ti#t nh�ng ph�ng pháp chính mà cá nhà kinh t# h$c môi trng dùng � �o lng l�i ích c�i thi�n ch�t l�ng môi trng/gi�m thi�t h�i ô nhi�m. Chúng ta �ã trình bày nh�ng k" thu�t �ánh giá thi�t h�i tr�c ti#p � �ánh giá �nh h�ng s�c kh(e, m�t mát s�n l�ng, thi�t h�i thi#t b�, và cu�i cùng nh�n th�y r�ng nh�ng ph�ng pháp này không ��i di�n ��y �� cho giá s�n lòng tr�. Nh�ng ph�ng pháp gián ti#p d�a trên giá s�n lòng tr� cho ch�t l�ng môi trng bao g%m ph�ng pháp chi tiêu ng�n ng�a, �ánh giá h�ng th , ph�ng pháp th� trng ��i di�n nh chi phí du hành và cu�i cùng là ph�ng pháp �ánh giá ng,u nhiên. Có nhi�u khó kh�n khi áp d ng các ph�ng pháp này, b�i vì ph�n l�n các ph�ng pháp này ch2 ��i di�n cho WTP, ho'c là ph�i thi#t l�p th� trng gi� ��nh � suy ra WTP. Chúng ta c.ng trình bày ví d cho t�ng ph�ng pháp � xem các ph�ng pháp này ��c áp d ng trong phân tích l�i ích chi phí nh th# nào. Các bài phê bình các ph�ng pháp này cho th�y không m�t ph�ng pháp nào là “hoàn h�o”, nhng nhi�u nhà kinh t# môi trng th�ng nh�t r�ng các n/ l�c �ánh giá l�i ích là r�t có ý ngh�a. N#u không th�c hi�n vi�c �ánh giá này, phân tích l�i ích chi phí ch2 còn khía c�nh chi phí. CÁC THU4T NG+ CHÍNH Giá tr� lu truy�n S� t� vong Ti�n t� hóa Giá tr� nhi�m ý

Page 30: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

30

������������� ����� ���� ����������������

Th'ng d tiêu dùng Chi tiêu ng�n ng�a Ph�ng pháp �ánh giá ng,u nhiên Th'ng d s�n xu�t Hàm li�u l�ng – �áp �ng Ph�ng pháp nghiên c�u s�n l�ng Giá tr� hi�n h�u Th� trng ��i di�n �ánh giá h�ng th Ph�ng pháp chi phí du hành B�nh t�t Giá s�n lòng ch�p nh�n

Page 31: PHÂN TÍCH L I ÍCH – CHI PHÍ: L I ÍCH...ng (l y c t m t cu c kh o sát nhanh t i ch ) s˙ b ng v i giá tr thi t h i c a ô nhi m n c ˛ Howe Sound hay v nh Fundy. Trong tr ng

31

������������� ����� ���� ����������������

BÀI T4P 1. Tính thay �!i th'ng d tiêu dùng s� d ng Hình 7-2 n#u �ng c�u d�ch chuy n

�#n P = 10 – Q 2. Chính ph� áp d ng quy ��nh m�i v� ô nhi�m làm gi�m �nh h�ng ô nhi�m lên tr�

l�ng tôm hùm � East Coast. �ng MC = 5Q là chi phí khai thác tôm tr�c khi có chính sách. Quy ��nh m�i làm gi�m chi phí khai thác tôm 50%. L�i ích ròng do quy ��nh m�i mang l�i cho ngi khai thác tôm là bao nhiêu? Hãy trình bày b�ng �ng MD.

3. Gi� s� dân c � Winnipeg không mua máy l$c không khí. Nh v�y chi tiêu ng�n

ng�a c�a c dân Hamilton có th cung c�p thông tin v� WTP c�a h$ cho không khí s�ch ��c không? Gi�i thích và minh h$a b�ng �% th�.

4. Gi� s� nhà nghiên c�u �c l�ng ��c �ng c�u t� b�ng ph(ng v�n CVM minh

h$a trong ch�ng này. Hãy minh h$a �% th� và gi�i thích �ng c�u �o lng WTP cho c�i thi�n ch�t l�ng không khí trong m/i k�ch b�n nh th# nào.

CÂU H8I TH'O LU4N 1. T�i sao t!ng chi tiêu cho m�t hàng hóa l�i không ��i di�n cho l�i ích ròng t� vi�c

mua hàng hóa �ó? T�i sao s�n l�ng gia t�ng do gi�m m�c ô nhi�m l�i �o lng quá m�c l�i ích?

2. Li�t kê và cho ví d ba v�n �� ph�i s� d ng chi phí ng�n ng�a � �o lng giá s�n

lòng tr�. Gi�i quy#t các v�n �� này trong phân tích l�i ích chi phí nh th# nào? 3. Làm th# nào s� d ng s� chênh l�ch l�ng gi�a các thành ph� � �o lng giá tr�

gi�m r�i ro s�c kh(e do ô nhi�m? 4. Ph�ng pháp chi phí du hành có ph�i là ph�ng pháp thích h�p � �ánh giá chính

sách gia t�ng hành lang b�o v� ��ng v�t hoang dã � các công viên qu�c gia � núi Rocky Canada? Nêu lý l� c�a b�n.

Hãy nh�n xét ví d v� �ánh giá ng,u nhiên trong ch�ng này. Lo�i thiên l�ch nào có th có? Có ph�i tình hu�ng ��c nêu quá gi� ��nh? Ngi ��c ph(ng v�n có ��ng l�c tr� li không �úng s� a thích c�a h$ không?


Recommended