Quodfauftum jubeat altiflimus, <

DISPUTATIO POLITICADE

CONSILIARIIS,Quam

Annuente Dominoy & Confentietite Ampltßima Fa¬cultas Philofoßhica in Academia Salana Svecoram.

PraTido

Vivo Pr&clarißtmo y

M. PETRO ERICI fåimgp/Civilis Philofophias Profeflore cclcberrimo, Promoto*

re, Praeceptore&Hofpitequovis Reverend#i p ^ cultu profequendo.

Liberale SxercitiiergoDextré Judicancium Examimfubmittit.

ISRAEL OLAI EN.EUS,In Auditorio Gußavianoy ad diem 21. Juntj

bovis cönfvetis.Anno Chriitiano M. D C. L t.

E/a. jo: 1. V&fiiiis contumacibdiBum Jehovt, qui agitatisconftliuMi quod non ex me

Stockholmi# Typis Meurerianis.

DIS PUTA TION IS DE CONSI-LI A RIIS

Thef i.

Dminiftri Regii in bene conftitu-ta RepubÜca in duplici funt diffe-rentia; vel enirnfunt extraordi-navii, quorum opera non femperfed ftatis temporibus, ftatu im-perii ficpofhilante, pacis bellivetempore, efl neceffaria; vel funt

ardinanu munus ordinarium legibus definitum obti-nentesjhiqi in duplici differcntia alij funt. Principi abmxiltii) ut magiftratus tam fuperiores quam inferio-res, tampagani quam urbani, alij a Qonfilm, 8c dicun-tur -Confiliarii, de- quibus fequentibus Thefibus tenuiminervadifcurrere animuseft;

• • • • •• 2r - — — -■ .

Qor/filiarii i con &c -fileo^ut quibusdam placet,diéli funt, quod uno confulente ceteri confileano.vel ut aliis arridet a con 8c falio? eo,quod in unam femtentiam, plurium animi conllliant 8c conveniant, de-

Å z no-»

nominari videntur: Alii pro confiliofum conceffu &Judicibus deputatis? confilium per c. fcribendum exi-flimant? & a conciendo, hoc eft convocando? diéiummalunt. Alio nomine dicuntur Senatores? a Sene&u-tefeu^etate provediå? quod taies in principio?in Sena-tum elefti fuere : # Semo enim Senatm aptid Roma*nos nomen accepit? ßf jjggsidJLwocari Ronwim uoluitcuriam. Ditm. Syft. Pol. 1. g. Ex. g. Sedi, 2. Senatmnomen dedit Mas j Nam Udem Patres funt, Quint-Infi. Orat. 1.1. c. 6.

Sqnt autemCogfiliarii, quifidi verum bominumperiti.falutariafuggeruntpacefive hello. Lipfius.

4;Neceflitatem confiliariorum. quod concernit? ea

maxima deprehenditur: quum enim Principem eius-modi, qui propria prudentia duce falutaria perfequi,Scnoxia quxq? vitare poteft^rariflime inveniriveriffi-mumfit: ideo adhibendifuntfideles confiliarii3quifum-mas Majeftati confiiijs adfint, quorum opera tantsemoli unus eile %poflit.. lltynim. cetorum nmne ge¬nus minuto quodam pifciculo-eget. qui ab ipfo nun-quam difcedat? fed ante caput Ceti? ut gubernator{emper~prascedatv de cund'tis ialutaribus profpiciens*infidias locaq; inidoneaut caveat,per extremunTcau-dae demonftrans, & viventehoc, vivendum, pejreunte,pereundum & illi: Sic fumma Majeflas; probis inftru-

£ta confiliariis, Remp, bene adminiftrare, iisdem de-ftituta, vix fibi Reiq;pub. falutaria profpicere poteft :linde non immerito Confiliarii. Regum > eorandemoculL dtiy&s, mamsy gf pedes, quiim careveneuti-quampoßunt) nominau fmt.

Circa Eleftionem Confiliariorum principio notan-dum, extraneos& peregrinos in confiliariorum nume-rum ä principeminimeeffe accerfendos: Nam ut opti-jrné ab indigena principe gubernatur Refp. Sic indige-nisuti confiliariis utile eft, 8t Reipub. neceffåriuiru.Quod etiam Lege noftra, Ii. 4. c. art. 4.cautumreperimusr\ Caufae autem quare extraneosin Confiliariorum numeriim Lexnoftranonadmiftit?eaeq; gravifiimae, videanturin Notis Illuftriflimi quon-dam, beataeq; memoria?, Dn. Johannis Skyttiiin 2. Ca¬put, $m\m ©ratyl

' ***

Neq; temere novus Princeps, Antecefforis fuiConfiliarios, experientia 8t longo rerum uiupraeftan-tes, quorum induftria prudentiaq; AnCeceflor in fum-mis rerum difficultatibus ufus eli, nullius infidelitatisconviftos abjiciet, novosq; & fibi coastaneos fuppo-net 8t fubflitueo. Illi enim animorum 8t morum re-

gniperiti, dearcanis ejus Principem rnonere, 8t noviPrincipis ingenio , quantum confcientia & officii ra¬tio permittitj fe accommodare optime norunt. Novi

A 3 vero

vero Confiliarii, novum inducuntimperandi modum;quod eft contra flatus ra tiohem, qui in eo maximecohfiitit, ut Imperium perpetuum, äquale & non in-terruptum exiftat. Per yiamenimnotam ivifle, ne«mini no.cuit, Juxta illud Senecae in Medaea, £03.

Conftitit nulli via nota magno,Fade, qua tutmnpopulo pnon*

7.

jEtatem quod concernit, non funt in Confiliario-rum numerum adhibendi nimium juvenes; His enimcum infit maxima imbecillitas confilii, propter affe-ctuum perturbationes?authQritaJXiniuam ut plurimumproftituunt. ( *Fu®.enih enim Vitium eß* Regere nonffijp itttpetum,) quo fit ut eå, quae fenibus eft in con-fultando, dexteritate plerumq; deftituantur. Nec ju-venibustanta re rum experientia, tantaq; in rebus obe-undis prudentia/atq; fenibus eft: De quo Mant.4.$ylv,

Fer non unäcUes, non una reduett hirundo,Sic necfo Solertes, brevis experientia verumVert armnos, v igt lans pmdentia fuvgijt ab uftiJMiultipltci.

llndene quis admodum juvenis ad Magiftratum& confultationes admitteretur, quamvis prudentiffi-mus vifus effet, Solonem Lege fanxiile^ author eft Sto*.basusSerm. 112.

8.

Ned, extrema fenedtå langvklos in confiliariorumnume-

-v-

, ' .. " / V .rf

numefüm adfcifci volumus, horum en Im quum Galornativus Sc humidum radicale, fenediute ingruente mi-nuatur, Sc plane abforbeatur, -langvefcunt corpora,hebefcunt animi, quo fitutfenes plerumq; fegnes finfTSc ad obeunda negotia inutiles: Onde Senes quidama jjsgnitie didtos. voiunt« quod tardi fint, Se adgeren-das res ihidonei.

Nam qmcunj, Senexfen/mpuerilis in illo eB*9-

Sed mediam firmamq; astatem aptifiimam effe rc-. mur: Horum enim ut corpora ftabilia atq; firma, licanimi yegeti, alacres, Sc ad res gerendas promptiflimifimt: in ijsq;

RerumprudentiamajoreB.Oyid.z de art.; ' IO ' ' - . - . .

Quanquam non paxicos etiam fenedtute graves,annisq; onuftos, animi dotibus ita excelluiffe, accepi-mus, ut non fe folum, fuaq; negotia privata, fed Scpublica eaque memoratu digna, imo ipfam Rempub.tampacatam quamturbatam,laudabiliter, Sc ad pofte-rorum imitationem, gubernare potuerint. Exempla in-numera,hiftoria tam facra quam profana,abunde nobisfuppeditat: Ut igitur ddolefcentem in quo fenile eBaliquidjie Senem in quo adolefcentis probt eB aliqmcllaudamm.

ir.

Senibus proinde Confiliariis, juyenes in Confiliisad-

Cicero*

adjungendos efle ftatuiffius,idq; propterea, ut fenumprudentiå regantur, cujus fructum decedentibus fe-nioribus, habere poffint: Dt enim aqua -vino ad-mixtet, reddit idmoderatm,gff

chum temulentum compefcunt: in Senesadmixti,fuvenum temeritatemQfambitionem,

iwtenttafuh redduntmoderatiorem. Plucarchus.12.

Quxrihic non inepté poteft, An plures cognatio:ne velaffinitate conjundos, in Confiliariorum Nume-rum,fimulaccerficonveniens fit ? Pro cujus deciiione,ex generali fundamento, Cap.Non plures, cognatione & affinitate jimd™, jnconfiliariorum numerum admittendos efle ftatuimus.Si enim plures ex una cognatione. Noneft dubium, quin propter cognationem quandoq;con-venirent, inq; confultando, & iniquå Sententiå dicen.da praevalerent. Quorum iniquae Sententiå;, ex funda-mento,

Kettling^, 11. SS- Capit. fi prasValeret,poftea ftandumeOetj.

Pietas, certiflimuna illud omnis virtutis funda-mentum, tanquam Regina & mäter omnium virtutumConfiliario ante qginia eft necefläria. Quaré nonin-epte Ciceroni verrena •vincacRerumpubHcarum nuncupatur, contra, hac fublata,

nec

nec bene Reipub. confuli, nec confultationi eventusrelponderepoteft: Ubienim divinum auxilium confilijs

I Sc adtionibus hominum non comilitat, Eventus pefii-mos & cogitationibus adverfos obvenire certiffimumefl. Quin hdc fu6lata>fides etiam & focietasgc-tievis humant & ana Excellenttßima wirtm Jufiitidtolldtur necejje eß. Cic. i. de Natura Deorum. Aiper-nanda proinde eft Machiavelliftarum craiTa impietas?qui in Confiliario pietatem non defiderant>folum modoarbitrio principisle accommodare noverit, quum finehac virtute ne quidem bene vivi? multo minus confulipoffe certiflimum fit.

14.Proximum locum fibi vendicat pietas feu Caritas

in patriamr qux alter Deus Sc maximus parens Hieroclidicitur. Ut enim patriae nati funt> fic omnia eorumconfiliainejusdemfalutem & emolumentum unicédi-rigenda. Quod etiam Lege noftra folenni juramen-topraeflaretenentur £<Uttyt> 8. c.

Quin in Confiliario traditio requiratur , non efl:dubium : Onus enim tenam gravtßtmum fußinerchominem indodum, Diogenis eflEffatum^apud.Max.Serm. 17. Dum autem de Eruditione Confiliariorumverba facimus 5 non quamvis indiftinéié Doftrinamintelledlam volumus, Proinde id ftudium, quod in me-ris idseisp rerum umbris & fubtilitatibus occupatum eft,

B remo-

removemus, eosq; qui circuIos& femicirculos in pul¬vere ducunt, &in ejusmodi difciplinis confenefcunt?gubernandas ReipubL minus idoneos efle ftatuimus.

16.

Quum autem omnibus nurrieris perfeclum omni-umq; artium integrå cognitione ornatum Confilia-rium rarifiimum fit invenire, ad ea quibus maximeconfiliarios inflrudtos efie necefiarium efi:^ acceflumfaciamus.

17.

Quum autem non aliunde melius confilia petan-tur,quamex praeteritarum rerum exemplis, plerumq,enim futura fimilia ils funt quae facla funt; Ideb ktfio-yjamm cm\nitnms.mP onfiUario neceilariam ftatuimus,illa enim prudentum confilia, temeritatis & impruden?tise exitus infelices narrat. Et quid magis falubrc &fmgifemm, quam omninm vivtutum Exemplet in iiltufinpofita intueri y ut indéfibifuacfi Reip. quod imiten-turcaptanty indéfkdum mceptofädum exitu quodvi-UnU Liv. I. i•

18.

Maximum deinde illud Rerumpublicarum örria-mentum, rerumq; omnkm Reginam, Eloquenimm,Confiliarijs, in pacificationibus, reconciliationibus,Legationibus, alijsq; muniis rite obeundis, quis necefi-rariam negaret \ H&cznim Cicerone tefte, de ClarisOratoribus,pacis comes, otijfy Socia gf bene conßitu-

tA {

U Civitatis alurnnä : qud nihillaudd&ilius nihilprét-ßantimj nihiladmirabilim, Cic. 2, officior»

i9>Accedit variarum, ncceflariarumprascipué Lingua-

mm notitia , quaefacilime pcregrinatione acquiritur.fed & infiituta> illa uaria gentium^ ritm mores ho-minum-) form& civitatum, incredihtle eft^adJudicium& prudentiam, quam potenter poßint, inquitLip£Cent. j. Ep. 22.

20.

Pruderrtia vero teile Arift. 4. Ethic. ceterarumvirtutumomniummoderatrix & direéirix z&,tdapra-fentia ordinat^futuraprAuidet^prateritorum recorda-tury acfolaferé prßit ducitad rede conjultandum,utqu&ßbiy quAq, Reip. conducant accurati dißicercpoßint. Sine qua nee finem malorwn in Repub.ßgc-dari & avertipoße? autor eil Plato de Republ.

21.

Huic fuccedjt^J^/Ma^drtus praseipua [Sc aliarum |Domina, per quam reguntur^omnia, quaeq; praeipuumfmdamentumperpetua. commendationi* fßffam& eBy(ine quä nihil poteß eße Imdahile, Cic. 1. offic. Iufti-tiam oculis orbatamfapientes depinxere? quo oftende-re placuit, eam quemeunq; refpeftum negligere, omni-busq; ex aequo diftribuere. Sic boni confiliarii eft,

i nulluni perfonarum? munerurrb privative commodi ha¬bere refpedtum; fed omnes privatos affe&us, tum quos

B 2 inter

intef fe vovent, tum quos adverfus alios conceperuntexuere? & qualitates perfönae publicae induere. Hacratione, non folum furnmis yiris comparandi* fed Cxce-ronis; judicioßmilimi rDco judicandi*

22,.

Ne q; minus Ädpfoßia Confiliarium dicet: Seve-ritas enim nifi fe inträ congruentes poenarum fines con-tineat> fit fseva crudelitas. Ladiant. 1. 6. Clementiasverd permixta, eftomnium confonantiarum & harmo¬niarum jucundiffima harmonia dicente Plutarcho.Confiliarium igitur oportet^non ad feveritatem nimis& rigorem inclinare, fed omnia manfvetå quiete> Scquietä manfvetudine peragere: Fortiflimus enim &firmiflimus honoribus cuftos eft modeftia: Qtti ver oDqcwi modeßi& non fer.vaL. irueo baud [untfemintövirtutii. Benfyrus.

23*Haecce pauca de Eledlione, deq; jisquse in Confi-

liario Eligendo feu conftituendo requiruntur, diéta fuf-ficiant, fequitur de officio ejusdem, i. In Qonfolta-tione> -2. PoFi Qonfultationem.

*4-In Confiliario conftituto, imprimis requiritur

fvädendi Liberias* quae ineo confiftit, ut Legibusquidem, non propter metum pareat, fed eas fequaturatq; colat, quia id maxime falutare effe judicat, nihil di-catx nihil faciat, nifi liberé? omnia conlilia ab ipfo pro-ficifcantur, ne principis metus timor poquli, plus apud

ipfum

ipfumpolleat,quam ipfius voluntas & Judicium. Mi-fera autemeaeft Refpub. in qua Principem confiliarijmonere nonaudent? fed ejusdemtaminhonefta quamhonefta laudare coguntur: Ittaua dtcere auod veliesgcriculofum, quod nolles miferum. Plinius.

TumConfilij maturitatem feu pvovidam cun&a-/-»/••• yiiiirrtniiim«Mrrr"~ -• "'L »'i^iwu

/ tionem, in Confiliario etiam magnopere requiri exifti-mamus : Nihil enim Livio tefte Confiltjs tam inimi-cum quam celcritas. Nam aéiiones Sc Confilia praeco-cia? parum diuturna? Sc ut plurimum perniciofa efleconfveverunt.- Provide itaq; cunöandum? quumex-quifita Sc lenta requiruntur confilia, fpaciumq; diucogitandi? Sc deliberandi datur : Habent enim tumparvic commoda magna mora. Ovidius. Sed cumprompta requiruntur confilia? Sc nimia mora? malorumcaufa efle poteft? nimiam cunftationem perniciofamJudicamus*

26*Abfint vero a Confiliario: imprimis affcntandi ftu-

dium; NullaenimpeftismajoreftaiTentatione&adu-.latione? Enim vero non folum turpis eft aflentatio, fecFperniciofiflimu eft hoc genus hominum?a quibus Princbpesjhaud fecus quam ab aucupibus aves capiuntur.

27'. . . i

Deinde Cantumdg^ ne nimium fibi fidens nihil-nifi quod fibi arrideat, reétum exiftimando pertinaci-

B 3 ter

ter confilio fuo adhasreat, atq; aliter conlulentes con-temnat. Ejusmodi enim homines,> non folum intolera-biles &collegisexecrabiles, fed &principi fno exitiofifunt & moleifi. Bis enim ftulti cenfentur, fivé quodomnes fapere volunt ex fuo ore, five quod fi quid au-thoritatis in ipfls eft, crebris contradiiiionibus de-ftruunOt

28.Tum affiduum illud inter pares maliim, Difcor-

dtdyn,) tamquam omnis amicae eonverfationis deftru-<5tricem> magnopere fibi vitandum exiftiment confilia-rii. Nutla enim domm tam ßafaiis, nulfa civitas tamfirma^ qua non odiis dißidiis funditmpoßit everti:Cic. de Armentia. Illi ergo Confiliarij, qui exemploÅrifHdis Athenienfium ducis* inimicum animum ad-verfus Themiftoclem foventis, inimicitias ex privatisodijspuliulantes? in publicisRempublicamconcernen-tibus confiiiis depofuerint, easdem recepturicum redi-erint; magnopere funt laudandi.

2<?.Pofi: confultationem in Confiliario primb requirL

tur, tdpiturnitM^^ non immerito optimum & tu-tißmmn verumgerendara vincmmn å Valerio Maxi¬me nuncupatur. Ncfy res magna fußineripofjmt aheo, qui tacere neqmt: Curt. 1. 4. c. 6. Nittia enimfunt mehora Qonfiha quam qua igmjcAsperitrim antequam fierent. Veget. 1. 3, Hinc a filentio

Con-

Confilium diftum fuprå Thef. t. findigitavimus > edquod omnia ab ipfis agitata confiliä, fub filentii fideapud eos debeant efie repofita, quod merito a Confilia-.riisLexnoftra^OliUtlß^+San^b 8, cap. requiritu.llndé apudEleulinios> Romanos? aliosq; populos? capi-taie erat, arcana fidei liias commifia detegere, Quin&publicorum Confiliorum renunciatores?incendio 8cfurcå puniendos? pronunciat Paul. löus jn 1. fi quis38. §.1. ffide poenis. Neq? id immeritd : Quemadmo-dum enim pulveris pyrij vi 8c impetu fi occultus ille,res magnaepatrantur?itaPrincipum confiliaJI filentiofunfclaufamiaqnu&: efficacem in rebus verengt ufumhabenkpatefaéta-> omnem.illico ufum vigoremq? amit-tunt. Lénccius obferyat. 218.

...3? v . \ "Secundum confultationis peradia» requifitum coft'

//^&^ponimusdllaemm prudenfTaR indicium eft? nehincindehaefitansincertus^confilium mutare cogatur?voluntatis enim mu tatio, an imum in con fl:a n tem & flu-cluantem arguit,c'um econtra teile Cicerone 1. officio«rum,nihil fit quod tam deceat, quam in omni regeren¬da eonfiliofy captendo fervare conßantiam. Quarenon temere Confiliario praecipitandum: praecipitanti-amenimnimiam/aepifiimepoexfitentia comitata eft.

?r.Ultimo dnitftj pMßnitudn. Pf? pytTentU in faBö.}

confultatione peradiå in confiliario requiritur: maturéenim

enimfa&o opm eß,pofiqmm Confulucris,dicente Salu-ftio, Neq; vero,fi vel progreffus tardiores,difficilioresq;fuerint, veloptimé cogitata p^ffimum exitum fortian-tur, animum deponetConiiliarius: Eventusenim prse-ftarein ejus poteftatenöneft, quumidipsüpttecavere,ob varios cafus, vix humanx fit induftrise. Etquis pva-deat)fimale fvafißcperictilum efl, Curtius. Ada-gnammi tgttuv ^injfi^Asjdev ferrc fwßratianem ».Stob. Serm. iod.

i * 32'Etquum.arduum & diffiqie mäximeq; honorifi-

cum fit officium confiliariorurrq ncn injuria, priviJegijsprse reliquis Reipub. membris inferioribus funt decorä-.ti, ut nimirum immunes fint ab omnibus oneribus &ejufliüüibu? publiris, & Violatio exiftimafinni« Con-filrariorum, eademPaena cum violationp. fama» Regise,

Lege ncftra^omm^^, cap.ejusdem tituli 8. cap, coerceatur.

De Confiliariis tantum.