DME
e
ER MAHICTI
lapky
ekfgr
ICHA ADHIK
yuky;
rhpk
KAR 2013
;]oS|d
vf/Ad
17 c
dh; f
dkj v
ckchof
f'A{A.A
vf/Afu;
fjy e
o la
;e 2
ekfgr
l'Aks/Au
2005
rh
u] eqac
vUo;
1
cbZ
o;s
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 2
dye 2 (,p) uequk (v)
ekfgrhpk vf/Adkjh vf/Afu;e 2005 vUo;s foHAkxokj yksdizkf/Adkjh ;kaph ;knh
'Akldh; foHAkxkps ukao%& lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
dye 2 (,p) a/b/c/d v-dz yksd izkf/Adkjh
laLFkk laLFAkizeq[Akaps
inuke fBdk.A$iRrk
1 lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
lapkyd lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 'Akldh; nar egkfo|ky; o jQX.Aky; fcYMhax] 4 etyk] lsaV tkWtZsl jQX.Aky; vkokj] eqacbZ& 400 001
dye 2 (,p) uequk (c)
'AklukdMwu iqjslk fu/Ah izkIr yksdizkf/Adkjh laLFakkph ;knh
'Akldh; foHAkxkps ukao%& lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
dye 2 (,p) (h) (i) (ii) varxZr
v-dz
yksd izkf/Adkjh laLFkk
laLFAkizeq[Akaps inuke
fBdk.A$iRrk nwj/ouh dzekad
1) xzWUV oS|dh; egkfo|ky;] eqaacbZ
vf/A"Bkrk] xzWUV oS|dh; egkfo|ky;] eqaacbZ
022&23735555 23731144
2) lj t-th-leqg jQX.Aky;] eqacbZ
vf/A"Bkrk lj t-th-leqg jQX.Aky;] eqacbZ
022&23735555
3) xksdqGnkl rstiky jQX.Aky;] eqacbZ
vf/Af{Adk xksdqGnkl rstiky jQX.Aky;] eqacbZ
022&22690369&
superitent 4) lsaV tkWtZsl jQX.Aky;]
eqacbZ vf/A{Ad lsaV tkWtZsl jQX.Aky;]
eqacbZ 022& 22620242]
5) vf/Alsfodk ifjpkjhdk foHAkx] t-t-th-jQ-eqacbZ
vf/Alsfodk vf/Alsfodk ifjpkjhdk foHAkx] t-t-th-jQ-eqacbZ
022&23735555
6) dkek o vkYCysl jQX.Aky;] eqacbZ
vf/Af{Adk dkek o vkYCysl jQX.Aky;] eqacbZ
022&22611667$ 22611871
7) 'Akldh; nar egk- o vf/A"Bkrk 'Akldh; nar egk- o 022&22620668
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 3
v-dz
yksd izkf/Adkjh laLFkk
laLFAkizeq[Akaps inuke
fBdk.A$iRrk nwj/ouh dzekad
jQ-eqacbZ jQ-eqacbZ
8) ifjp;kZ f'A{A.A laLFAk] eqacbZ
izkpk;kZ ifjp;kZ f'A{A.A laLFAk] eqacbZ
022& 23744655
9) ukxjh LokLFA dsanz okanzs eqacbZ
izHAkjh izk/;kid
ukxjh LokLFA dsanz okanzs eqacbZ
022&26553317&18
10) vkjksX; iFAd iky?Aj lg;ksxh izk/;kid
vkjksX; iFAd iky?Aj 02525&252011
11) llwu loksZipkj jQX.Aky; o vfrfo'As"Aksipkj foHAkx iw.As
vf/A"Bkrk] llwu lokZsipkj jQX.Aky;] iw.As
9520&26128000$ 26123872
12) cS-th-oS|dh; egkfo|k] iw.As
vf/A"Bkrk] cS-th-oS|dh; egkfo|ky;] iw.As
9520&26128000$ 26123872
13) vkjksX; izf'A{A.A laLFAk] f'AjQj iq.As
lg;ksxh izk/;kid
vkjksX; izf'A{A.A laLFAk] f'AjQj iq.As
02138&222167
14) 'Akldh; oS|dh; egk-ukxiwj
vf/A"Bkrk] 'Akldh; oS|dh; egk-ukxiwj
0712&2743588
15) 'Akldh; oS-egk o jQ-ukxiwj
vf/A"Bkrk] 'Akldh; oS-egk o jQ-ukxiwj
0712&2750089
16) bafnjk xka/Ah oS|-egk-uxkiwj
vf/A"Bkrk] bafnjk xka/Ah oS|-egk-uxkiwj
0712&2725274
17) 'Akldh; nar egk-o-jQX.A-ukxiwj
vf/A"Bkrk] 'Akldh; nar egk-o-jQX.A-ukxiwj
0712&2744496
18) bafnjk xka- oS|- egk-o jQ-ukxiwj
vf/A"Bkrk] bafnjk xka- oS|- egk-o jQ-ukxiwj
0712&2728622
19) vfrfo'As"Aksipkj jQ-ukxiwj
vf/A"Bkrk] vfrfo'As"Aksipkj jQ-ukxiwj
0712&2750122$ 2701541
20) vkjksX; iFAd lkousj ukxiwj
lg;ksxh izk/;kid
vkjksX; iFAd lkousj ukxiwj
0712&2750122$ 2701541
21) MkW-ck- vka- jQ-o vuq-dsanz-ukxiwj-
lg;ksxh izk/;kid
MkW-ck- vka- jQ-o vuq-dsanz-ukxiwj
0712&2631018&9
22) 'Akldh; oS|-egk-vkSjaxkckn
vf/A"Bkrk] 'Akldh; oS|-egk-vkSjaxkckn
0711&3232204$ 232279
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 4
v-dz
yksd izkf/Adkjh laLFkk
laLFAkizeq[Akaps inuke
fBdk.A$iRrk nwj/ouh dzekad
23) 'Akldh; oS|-egk-o jQ-vkSjaxkckn
vf/A"Bkrk] 'Akldh; oS|-egk-o jQ-vkSjaxkckn
0240&2402412
24) 'Akldh; nar egk-o-jQ-vkSjaxkckn
vf/A"Bkrk] 'Akldh; nar egk-o-jQ-vkSjaxkckn
0240&2331154$ 2335424
25) vkjksX; iFAd iSB.A vkSjaxkckn
lg;ksxh izk/;kid
vkjksX; iFAd iSB.A vkSjaxkckn
0240&323238$ 223037
26) MWk-oS'Aaik;u Le=fr 'Akldh; oS-e-lksykiwj
vf/A"Bkrk] MWk-oS'Aaik;u Le=fr 'Akldh; oS-e-lksykiwj
0240&2749500$ 2731912
27) N_A-f'A-egk-lokZs- jQ-lksykiwj
vf/A"Bkrk] N_A-f'A-egk-lokZs- jQ-lksykiwj
0217&2749402
28) in@-olarnknk ik-lokZs-jQ-lkaxyh
vf/A"Bkrk] in@-olarnknk ik-lokZs-jQ-lkaxyh
0233&2374651&2
29) vkjksX; iFAd rklaxko]lkaxyh
lg;ksxh izk/;kid
vkjksX; iFAd rklaxko] lkaxyh
0233&240614
30) 'Akldh; oS-e-fejt vf/A"Bkrk] 'Akldh; oS-e-fejt 0233&2232091&2
31) 'Akldh; oS-e-o-jQ-fejt
vf/A"Bkrk] 'Akldh; oS-e-o-jQ-fejt
0233&2232091&2
32) Lok-jk-fr-xzk-oS-e-vacktksxkbZ
vf/A"Bkrk] Lok-jk-fr-xzk-oS-e-vacktksxkbZ
02446&247031$ 247060
33) Lok-jk-fr-xzk-oS-e-o-jQ-vacktksxkbZ
vf/A"Bkrk] Lok-jk-fr-xzk-oS-e-o-jQ-vacktksxkbZ
02446&247031$ 24760
34) HAk-fg-'Ak-oS-e-/AqGs vf/A"Bkrk] HAk-fg-'Ak-oS-e-/AqGs 02562& 239408
35) lokZsipkj jQX.Ak] /AqGs vf/A"Bkrk] lokZsipkj jQX.Ak] /AqGs 02562&237675
36) Jh-olarjko uk-'Ak-oS-e-;orekG
vf/A"Bkrk] Jh-olarjko uk-'Ak-oS-egk- ;orekG
07232&242456
37) Jh-ola- uk-'Ak-oS-e-o-jQ-;orekG
vf/A"Bkrk] Jh-ola- uk-'Ak-oS-e-o-jQ-;orekG
07232&240843$ 242456
38) ftYgk L_Ah jQ-;orekG
vf/A"Bkrk] ftYgk L_Ah jQ-;orekG 07232&240843$ 242456
39) 'Ak-oS-e-ukansM vf/A"Bkrk] MkW- 'Aadjjjko pOgk.A 'Ak-oS-e-o xqjQ xksfoanfla?Ath Lekjd jQX.Ak-]ukansM
02462&234702
40) 'Ak-oS-e-o-jQ-ukansM vf/A"Bkrk] 'Ak-oS-e-o-jQ-ukansM 02462-234702
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 5
v-dz
yksd izkf/Adkjh laLFkk
laLFAkizeq[Akaps inuke
fBdk.A$iRrk nwj/ouh dzekad
41) 'Akldh; oS|dh; egk-dksYgkiwj
vf/A"Bkrk] 'Akldh; oS|dh; egk-dksYgkiwj
0231&2641583
42) 'kk-oS-e-o jQX.kk-dksYgkiwj
vf/A"Bkrk] 'Akldh; oS|dh; egk-dksYgkiwj
0231&2640832
43) 'Akldh; oS|dh; egk-ykrwj
vf/A"Bkrk] 'Akldh; oS|dh; egk-ykrwj
02382&249292
44) loksZipkj jQX.Aky; ykrwj
vf/A"Bkrk] loksZipkj jQX.Aky; ykrwj
02382&242199
45) 'Akldh; oS|dh; egk-vdksyk
vf/A"Bkrk] 'Akldh; oS|dh; egk-vdksyk
0724&2437078
46) 'kkoSe o jQX.kky;] vdksyk
vf/k"Bkrk 'kkoSe o jQX.kky;] vdksyk
0724&2437078
dye 4 (1) (b) (i)
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 6
eqacbZ ;sFAhy lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ dk;kZy;krhy dk;Z o drZO; ;kapk ri'Ahy dk;kZy;kps ukao%& lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ iRrk%& lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 'Akldh; nar egkfo|ky; o jQX.Aky; fcYMhax] 4 etyk] lsaV tkWtZsl jQX.Aky; vkokj] eqacbZ& 400 001 dk;kZy; izeq[A %& lapkyd
'Akldh; foHAkxkps ukao%& oS|dh; f'A{A.A o vkS"A/Ah nzO;s foHAkx ea_Aky;] eqacbZ&32 dks.AR;k ea_Aky;krhy [AkR;kP;k vf/AuLr%& oS|dh; f'A{A.A dk;Z{As_A%& egkjk"V!] HAkSxhyhd%& eqacbZ] dk;kZuqjQi%& egkjk"V! fof'A"B dk;Zs%& oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] ifjp;kZlsok foHAkxkps /;s;$ /Aksj.A%& oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au /Aksj.A%& oS|dh; lsok o 'AJq"Ak$ifjp;kZlsok fuekZ.A gks.;klkBh$MWkDVlZ vkf.A ulZsl r;kj$ fuekZ.A dj.As loZ lacaf/Ar deZpkjh %& lapkyd oxZ&1] lg lapkyd (nar) oxZ&1] lg lapkyd (oS) oxZ&1] lg lpkyd (oS) eq[; iz'Akldh; vf/Adkjh oxZ&1] vf/Af{Adk 'AqJq"Ak lsok oxZ&1] lg lapkyd (ys[Ak) oxZ&1] lg lapkyd (vkS[Ad) oxZ&1] iz'Akldh; vf/Adkjh oxZ&2] dk;kZy;hu vf/A{Ad oxZ&3] ofj"B lgk:;d oxZ&3] ofj"B fyfid oxZ&3] fyfid&fu&Vadys[Ad oxZ&3 dk;Z%& oS|dh; f'A{A.A lsok] 'AqJq"Ak lsok] dkekps foLr=r LojQi%&
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 7
1 dk;kZlu *v* 1)oS|dh; izos'A izfdz;k 2)ufou inkaph fufeZrh 3)inkapk vk<kok 4)ins iquZTthohr dj.As$u"V dj.As 5)ufou egkfo|ky;kauk ijokuxh
2 dk;kZlu *c*] *d* o *nar*
1)fpfdRlky;hu o vfpfdRlky;hu oS|dh; v/;kid 2)ekulsfo v/;kid 3)lapkyd$lg lapkyd 4)nar v/;kid
3 dk;kZlu *M* o *iQ*
1)eq[; iz'Akldh; vf/Adkjh o iz'Akldh; vf/Adkjh] lgk-lapkyd 2)loZ d o M deZpkjh vkLFAkiuk
4 dk;kZlu *x* o *g*
1)fuo=Rrhosru2)vfxzes 3)pkSd'Ah 4)ys[Ak ifj{A.A 5)HAfo"; fuokZg fu/Ah 6)oS|dh; [ApZkph izrhiwrhZ
5 dk;kZlu *vk;* *ds*] *lkaf[;dh*
1)vankti_Ads2)vuqnku eatwjh 2)lapkyuky;krhy ys[Ak o osru 3)lkaf[;dh fo"A;d dkes
6 dk;kZlu *e*] 1);a_Alkeqxzhckcr
7 dk;kZlu *bZ* uflZax8 dk;kZlu
*leUo;* 1) ,df_kr ekfgrh ladyhr djQu 'kklukl ikBfo.ks- 2) ekfgrhpk vf/kdkj 2005 3) vf/kos'kukckcr iz'uksRrjs 4) efgyk rdzkj fuokj.k-
9 dk;kZlu *t*
1) vkod tkod Viky 2) ys[ku lkeqxzh]ns;ds]nqjQLrh-
10 dk;kZlu *vkS[Ad* 1)vkS"A/Ah [Ajsnh fo"A;d dkedkt
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 8
ekyeRrspk ri'Ahy%& 'Akldh; nar egkfo|ky; o jQX.Aky;] eqacbZ bekjr 4 FAk etyk miyC/A lsok %& ldkGh 9-45 rs lk;adkGh 5-30 oktsi;Zar laLFAsP;k lajpukRed rDR;ke/;s dk;Z{As_Akps izR;sd Lrjkojkps ri'Ahy%& 'AS{Af.Ad] iz'Akluhd] 'AqJq"Ak lsok
dk;kZy;hu nqj/ouh dzekad o osGk %& 22620361] 62]63]64 ldkGh 9-45 rs lk;adkGh 5-30 oktsi;Zar
lkIrkghd lqV@Vh o fof'A"V lsoslkBh BjfoysY;k osGk%& efgU;kryk nqljk 'Afuokj o pkSFAk 'Afuokj] loZ jfookj vkf.A 'Akldh; lqV@V;k
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 9
lapkyuky;kpk izkjQi rDrk
lapkyd
↓
lag lapkyd (oS|dh;) lg lapkyd (oS|dh; ) lg lapkyd (nar)
↓
eq[; iz'Akldh; vf/Adkjh vf/Af{Adk 'AqJq"Ak lsok
↓
lgk:;d lapkyd (ys[Ak)
lgk:;d lapkyd (vkS[Ad)
lgk:;d lapkyd (vkS[Ad ys[Ak)
↓
iz'Akldh; vf/Adkjh
ys[Ak vf/Adkjh
dk;kZy;hu vf/A{Ad
ofj"B lgk:;d
ofj"B fyfid
fyfid&fu&Vadys[Ad
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 10
dye 4 (1) (b) (ii) uequk (v)
eqacbZ ;sFAhy lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au dk;kZy;krhy vf/Adkjh o deZpkjh ;kaP;k vf/Adkjkapk ri'Ahy
dk;kZlu *M* vkLFAkiuk foHAkx (fyfid oxZ&3)] eq[; iz'Akldh; vf/Adkjh oxZ&1] lgk:;d lapkyd (ys[Ak)] (vkS[Ad) oxZ&1] iz'Akldh; vf/Adkjh oxZ&2]
v v-dz
inuke vf/Adkj&vkfFAZd
dks.AR;k dk;|k$ fu;e$ 'Aklufu.AZ;$ ifji_Adkuqlkj
vfHAizk;
1 lapkyd] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
& & vkLFAkiuk fo"A; (loZ laoxZ)
2 lg lapkyd (oS) oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ (2 vf/kdkjh)
& & vkLFAkiuk fo"A; (;a_Alkeqxzh o iqLrds [Ajsnh)
3 lg lapkyd (nar) oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
& & vkLFAkiuk fo"A; (nar) (uflZax)
4 lgk:;d lapkyd (ys[Ak) (vkS[Ad)] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
& & ys[Ak fo"A;]
5 lgk:;d lapkyd (vkS[Ad)] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
& & vkS"A/Ah [Ajsnh d{A
6 eq[; iz'Akldh; vf/Adkjh] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ (2 vf/kdkjh )
& & lapkyuky; o lapkyuky;kP;k vf/AiR;k[Akyhy loZ laLFAsrhy iz'Akldh; vf/Adkjh o fyfid laoxZ] rkaf_Ad deZpkjh ;kapsckcr lsok o iz'Akldh; dkedkt igk.As
7 iz'Akldh; vf/Adkjh] (6 vf/Adkjh) oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
& & lapkyuky;krhy v] c]d] M] iQ] bZ] vk;] vkS[Ad] e] t] x] ds] lkaf[;dh ;k
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 11
v-dz
inuke vf/Adkj&vkfFAZd
dks.AR;k dk;|k$ fu;e$ 'Aklufu.AZ;$ ifji_Adkuqlkj
vfHAizk;
dk;kZlukrhy lacaf/Ar okVwu fnysys fo"A;kojhy i;Zos{Au dj.As-
8 vkS"A/AfuekZrk(oxZ&2) oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
& & &
9 lapkydkaps Loh; lgk:;d] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
& & &
c v-dz
inuke vf/Adkj&iz'Akldh;
dks.AR;k dk;|k$ fu;e$ 'Aklufu.AZ;$ ifji_Adkuqlkj
vfHAizk;
1 lapkyd] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
r=rh; Js.Ah fyfid oxkZrhy fu;qDR;k] inksUuR;k cnY;k rlsp y?AqVadys[Ad] fuEuJs.Ah y?Aqys[Ad] mPpJs.Ah y?Aqys[Ad
1)egkjk"V! uxjh lsok fu;e 1981 (lsosP;k loZlk/Aj.A 'ArhZ) 2)lkekU; iz'Aklu foHAkx 'Aklu ifji_Ad dz-fVvkj,iQ 2005$iz-dz-2$ 05$12] fn-16-2-2005
;k inkauk foHAkxizeq[A Eg.Awu izkf/Adkj
2 lg lapkyd (oS) oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
lapkydkaP;k xSj gtsjhr ojhy loZ fo"A;
lapkydkauh vf/Adkj izR;kihZr dsysY;k izek.As
3 lg lapkyd (nar) oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
lapkydkaP;k xSj gtsjhr ojhy loZ fo"A;
lapkydkauh vf/Adkj izR;kihZr dsysY;k izek.As
4 lgk:;d lapkyd (ys[Ak) oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
ys[Ak ifj{A.A fo"A;d iz'Akluhd dkes
lapkydkauh vf/Adkj izR;kihZr dsysY;k izek.As
5 lgk:;d lapkyd (vkS[Ad)] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
vkS"A/A [Ajsnh fo"A;d iz'Akluhd dkes
lapkydkauh vf/Adkj izR;kihZr dsysY;k izek.As
6 eq[; iz'Akldh; r=rh; Js.Ah fyfid
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 12
v-dz
inuke vf/Adkj&iz'Akldh;
dks.AR;k dk;|k$ fu;e$ 'Aklufu.AZ;$ ifji_Adkuqlkj
vfHAizk;
vf/Adkjh] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
oxkZrhy fu;qDR;k] inksUuR;k cnY;k rlsp y?AqVadys[Ad] fuEuJs.Ah y?Aqys[Ad] mPpJs.Ah y?Aqys[Ad ;kfo"A;kckcr 'Akldh; fu;ekuqlkj lYyk rlsp ekxZn'AZu lapkydkauk dj.As ;kckch rlsp ;k izdj.Ah lapkydkauh izR;ihZr dsysys vf/Adkj
7 iz'Akldh; vf/Adkjh](6 vf/Adkjh) oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
lapkyuky;kP;k dk;kZy;krhy izR;sd dk;kZluke/Ahy fo"A;kuqlkj iz'Akluhd dkekps okVi djQu lapkydkauh vf/Adkj izR;kihZr dsysY;kuqlkj
&
8 vkS"A/AfuekZrk (oxZ&2) oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
vkS"k/As fo"A;d izdj.As lapkydkauk lknj dj.As
& &
9 lapkydkaps Loh; lgk:;d] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
& &
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 13
d v-dz
inuke vf/Adkj& iQkStnkjh dks.AR;k dk;|k$ fu;e$ 'Aklufu.AZ;$ ifji_Adkuqlkj
vfHAizk;
& & & & &
M v-dz
inuke vf/Adkj& v/AZU;k;hd
dks.AR;k dk;|k$ fu;e$ 'Aklufu.AZ;$ ifji_Adkuqlkj
vfHAizk;
& & & & &
dye 4 (1) (b) (ii) uequk (c)
eqacbZ ;sFAhy lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ dk;kZy;krhy vf/Adkjh o deZpkjh ;kaP;k drZO;kapk ri'Ahy
vuq-dz
inuke drZO;s dks.AR;k dk;|k$ fu;e$ 'Aklufu.AZ;$
ifji_Adkuqlkj
vfHAizk;
1 lapkyd] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
lapkyd gs lapkyuky;kP;k iz'Aklukps eq[; vf/Adkjh vkgsr- loZ /Aksj.AkRed ckch o R;kofjy fu.AZ;] vkS"A/A[Ajsnh d{Akps laiw.AZ dke] ekulsoh laoxkZrhy vf/Adk`;kaP;k fu;qDR;k] inksUuR;k] jtk] cnY;k rdzkjh] fuo=Rrh bR;kfn ckcrP;k izLrkokoj R;kaps fu;a_A.A vlrs rlsp 'Akldh; oS|dh; egkfo|ky;s rFAk [Aktxh oS|dh; egkfo|ky;s ;sFAhy inohiwoZ o inO;qRrj izos'A] ,echch,l$ chMh,l$ ch,,e,l$ ch,p,e,l$ ch;q,e,l$ chihVh,p$ chvksVh,p$ ch,,l,yih$ chihvWaMvks$ ,e,p,u& lhMCY;qVh vWaM izkslhtj iQWkj U;q fjD;qesaV vkWiQ LVkiQZ ulZ izos'A izfdz;k] ekbZyLVksu] b- iz'Akldh; vf/Adkjh] cnY;k] jtk] lsokfuo=Rrh izdj.As bR;knh lsokfo"A;d ckch rlsp fyfid laoxkZrhy
foHAkx izeq[A Eg.Awu 'Aklukus izR;kihZr dsysys vf/Adkj] egkjk"V! ukxjh lsok (lsokP;k loZ/Akj.A vVh) fu;e 1981
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 14
vuq-dz
inuke drZO;s dks.AR;k dk;|k$ fu;e$ 'Aklufu.AZ;$
ifji_Adkuqlkj
vfHAizk;
oxZ&3 P;k deZpk`;kaP;k lsokfo"A;d ckch o rkaf_Ad deZpk`;kaP;k lsokfo"A;d ckch R;klkBh foHAkx izeq[A rlsp lapkyuky;klkBh fu;a_Ad
2 lg lapkyd (oS) oS|dh; f'A{A.A o
la'Aks/Au]eqacbZ
lapkyuky;kP;k vf/AiR;k[Akyhy loZ egkfo|ky;s o jQX.Aky;s rlsp vkjksX; iFAds ;sFAhy ;a_Alkeqxzh [Ajsnh dj.As] eq_kfiaM jksi.Akckcrps izLrko eatwjh dj.As
3 lg lapkyd (nar)oS|dh; f'A{A.A o
la'Aks/Au]eqacbZ
egkjk"V!krhy loZ 'Akldh; nar egkfo|ky;kps ;karhy laoxkZ[Asjht loZ izdj.As] narfo"A;d inohiwoZ izos'A] egkjk"V!krhy [Aktxh nar egkfo|ky;s inohiwoZ izos'A o brj izdj.As] nar fo"A;d loZ f'A{A.A laoxkZph fu;qDR;k inksUuR;k] cnY;k] jtk] rdzkjh] fuo=Rrh bR;kfnckcrP;k izLrkokoj fu;a_A.A
4 lgk:;d lapkyd (ys[Ak) oS|dh; f'A{A.A o
la'Aks/Au]eqacbZ
g;k lapkyuky;kP;k d{Asr ;s.Ak`;k laLFAkaph ys[Ak rikl.Ah] vankti_Ad] HAkaMkjiMrkG.Ah] egkys[Akiky] fufj{A.A vgoky] varxZr ys[Akifj{A.A] fo'As"A vUos'Au] n{ArkiFAd] vgokykps vuqikyu] vkfFAZd vFAZladYih; vankt$;kstuksRrj$;kstukarxZr] vanktlferh] fu;rdkfyd vFAZladYih; vankti_Ad] fofu;kstu ys[As] eglqykP;k tesph laLFAkfugk; ekfgrh] lgk:;d vuqnkus] R;klacaf/Aps i_AO;ogkj] ?Alkjk fu/Ah] [ApZesGklaca/Ahph loZ dkes] egkys[Akiky] eqacbZ$ukxiwj ;kapsdMs izR;{A laidZ lk/Awu [ApZesGk laca/Ahr dkedkt] yksdys[Ak lferh] ys[Akfo"A;d egRokpk i_A O;ogkj HAkjrkps fu;a_Ad o egkys[Akiky ;kaP;kfufj{A.A vgoky o brj egRokps dke] fuo=Rrh osrufo"A;d izdj.As] fujfujkGs vfxzekckcr i_AO;ogkj] vafre HAfo"; fuokgZ fu/kh]
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 15
vuq-dz
inuke drZO;s dks.AR;k dk;|k$ fu;e$ 'Aklufu.AZ;$
ifji_Adkuqlkj
vfHAizk;
LFAk;h vfxze] loZlk/Akj.A vk;qfoZek ;kackcrpk i_AO;ogkj gh loZ tckcnkjh ;kapsoj lksifo.;kr vkysyh vkgs-
5 lgk:;d lapkyd (vkS[Ad)]
oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au]
eqacbZ
vkS"A/A fo"A;d njlafo/Ak r;kj dj.As] rdzkjh] HAslG bR;kfn ckcr i_AO;ogkj o fu;a_A.A R;kapsoj lksifo.;kr vkysys vkgs-
6 eq[; iz'Akldh; vf/Adkjh]
oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au]
eqacbZ
lapkyuky;krhy rlsp lapkyuky;kP;k vf/AiR;k[Akyhy laLFakkps laiw.AZ iz'Aklu] U;k;ky;hu izdj.As] yksdvk;qDr izdj.As bR;kfn R;kaP;kdMs lksifo.;kr vkysys vkgs- fyfid laoxkZrhy loZ lsokfo"A;d izdj.As igk.As
7 iz'Akldh; vf/Adkjh
fujfujkG;k d{Akaps i;Zos{Ah; dkedkt o R;koj ns[Ajs[A o brj loZ tckcnkjh R;kapsoj lksifo.;kr vkysyh vkgs-
8 vkS"A/AfuekZrk vkS"A/A [Ajsnh d{Akrhy vkS"A/AkaP;k lWEiyph rikl.Ah] HAslG] vkS"A/Akpk ntkZ] xq.AkRed mi;qDrk bR;knh rikl.Ah o lgk:;d lapkyd (vkS[Ad) ;kauk R;klac/Akar enr gh tckcnkjh lksifo.;kr vkysyh vkgs-
9 Loh; lgk:;d
lapkydkauk i_AO;ogkjkr enr] egRokP;k O;Drhauk laHAkG.As] fujfujkG;k iz'Akldh; lHAk ;kaps vk;kstu rFAk iz'Aklukl enr o y?Aqys[Adkps dke-
10 dk;kZy;hu vf/A{Ad
dk;kZluke/;s usewu fnysY;k lgk:;dkaoj fu;a_A.A Bso.As U;k;ky;hu izdj.As] fo/AkulHAk] foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As] 'Aklukps vfrrkRdkG lanHAZ bR;knh rlsp lsokfuo=Rrhizdj.As Rojsus gkrkG.As] fofo/A LojQikrhy fo"A;kaps izLrko r;kj djQu ?As.As- vFAZladYi izLrko r;kj dj.As] fu;kstu izLrko r;kj dj.As] ;a_Alkeqxzh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 16
vuq-dz
inuke drZO;s dks.AR;k dk;|k$ fu;e$ 'Aklufu.AZ;$
ifji_Adkuqlkj
vfHAizk;
izLrko r;kj dj.As] vxzhe izLrko r;kj dj.As] fuo=Rrh fo"A;d izdj.As] ys[Ak vgokykaps ,df_Ar dj.A o fuxZeu dj.As yksdys[Ak lferhps vgoky ikBfo.As] oS|dh; [ApkZph izfriwrhZps ns;ds izLrko eatwjhLro Bso.As] ins fufeZrh] inkapk vk<kok] iniwohZ o in;qRrj izos'A izfdsz;k] lh-bZ-Vh-ps dkedkt] ladzh.AZ lanHAZ gkrkG.As] vkS"A/A [Ajsnh izdj.As dkedkt iw.AZ dj.As vfregRokP;k O;Drhauk jktf'A"Bkpkj ikG.As
11 ofj"B lgk:;d
inksUuR;k] cnY;k] fuyacu foHAkxh; pkSd'Ak] U;k;ky;hu izdj.As] lsokfo"A;d ckch] fo/AkulHAk bR;knh lacaf/Ar fo"A; gkrkG.As
12 ofj"B fyfid
inksUuR;k] cnY;k] fuyacu foHAkxh; pkSd'Ak] U;k;ky;hu izdj.As] lsokfo"A;d ckch bR;knh lacaf/Ar fo"A; gkrkG.As
13 dfu"B fyfid
Vadys[Adu dj.As] xksiuh; vgoky Bso.As] vkod tkod Viky] fo/AkulHAk] ofj"Bkauk enr dj.As
14 y?kqys[kd ofj"Bkauh fnysyh loZ Vadysf[kr dkes 15 y?kqVadys[kd ofj"Bkauh fnysyh loZ Vadysf[kr dkes
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 17
vkfFAZd ↓
lapkyd% Loh;iziaph [AkR;k varxZr [Ajsnh fo"A;h jQi;s 10]0000 i;Zar vf/Adkj
;k O;frfjDr foRrh; fu;ekoyh uqlkj izkf/Ad=r dsysys fofo/A vkfFAZd
LojQikps vf/Adkj
lglapkyd (oS)% & lapkydkauh izR;kfiZr dsysys vf/Adkj
lglapkyd (nar)% & &&&&$$&&&&
lgk:;d lapkyd (ys[Ak)% &&&&$$&&&&
lgk:;d lapkyd (vkS[Ad)% &
eq[; iz'Akldh; vf/Adkjh% &
iz'Akldh; vf/Adkjh% & lapkydkauh izR;kfiZr dsysys vf/Adkj (iQDr vkagj.A o
laforj.A vf/Adkjh) brj iz'Akldh; vf/Adk`;kauk vkfFAZd
vf/Adkj ukghr
vkS"A/AfuekZrk% &
Loh; lgk:;d% &
dk;kZy;hu vf/A{Ad% &
ofj"B lgk:;d% &
ofj"B fyfid% &
dfu"B fyfid% &
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 18
iz'Akldh;
↓
lapkyd% lapkydkauk oxZ&1 oxZ&4 ps loZ iz'Akldh; vf/Adkj ns.;kr vkysys vkgsr- lglapkyd (oS)% & lapkydkauh izR;kfiZr dsysys vf/Adkj
lglapkyd (nar)% & &&&&$$&&&&
lgk:;d lapkyd (ys[Ak)% &&&&$$&&&&
lgk:;d lapkyd (vkS[Ad)% &
eq[; iz'Akldh; vf/Adkjh% &
iz'Akldh; vf/Adkjh% &
vkS"A/AfuekZrk% &
Loh; lgk:;d% &
dk;kZy;hu vf/A{Ad% &
ofj"B lgk:;d% &
ofj"B fyfid% &
dfu"B fyfid% &
iQkStnkjh ↓
&&& v/AZU;k;hd
&&&
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 19
dye 4 (1) (c) (iii)
fu.AZ; izfdz;srhy i;Zos{A.A o tckcnkjhps mRrjnkbZR; fuf'pr djQu dk;Zi/nrhps izdk'Au (dkekpk izdkj$uko)
dkekps LojQi% &
lacaf/Ar rjrwn% &
vf/Afu;ekps ukao%&
fu;e%& 'Aklu fu.AZ; %&
ifji_Ads%&
dk;kZy;hu vkns'A
vuq-dz
dkekps LojQi dkyko/Ahfnol
dkeklkBh tckcnkj vf/Adkjh
vfHAizk;
fVi%& dye 4 (1) (b) (ii)
izR;sd dk;Z] lsok] drZO;] vf/Adkjkph vaeyctko.Ah dj.;kdjhrk vf/Afu;e] fu;e] 'Aklu fu.AZ;] ifji_Ad] vkns'A ;kapk vk/Akj ?AsmQup dk;Zi/nrh Bjrs-
izR;sd dk;Z] lsok drZO;] vf/Adkjkph vaeyctko.Ah d'Ah gksrs ;kph i/nrh izdk'Ahr dj.As ;klkBh yksdizkf/Adkjh ekfgrhps ladyu ijLij laca/A o dk;Zi/nrh Bjo.;klkBh oj vuqfunZs'Ahr vVhuqlkj iqrZrk djkoh-
mnk% izdj.Akpk fuiVkjk dj.;kph dk;Zi/nrh… lquko.AhP;k rkj[Aka fuf'prhph dk;Zi/nrh… dkydzekuqlkj izdj.Akpk fuiVkjk dsyk tkrks dk… dkgh fo'As"A izdj.Akauk izk/kkU; fnys tkrs dk…
mnk% vuqnkukP;k okVikph dk;Zi/nrh$loyr ns.;kph dk;Zi/nrh$ykHAk;haP;k fuoMhph dk;Zi/nrhph foLr=r ekfgrh dkgh fof'A"V dksVk fnyk tkrks dk; ? dks.AR;k fud"Akaizek.As fudM dsyh tkrs… dkydzekuqlkj fuoM vlrs dk; ? loZ ckchalnHAkZr ekfgrhps izdk'Au dj.As vfuok;Z vkgs-
mnk% iqujko=Rrh dk;kZP;k dk;kZy;hu dk;Zi/nrh laca/Ah ekfgrhps izdk'Au dj.As-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 20
izR;sd dk;Zi/nrhe/;s fofo/A LrjkP;k deZpk`;kapk lgHAkx vlrks- izR;sd deZpk`;kph dk;Zi/nrhe/;s th fof'A"V HAwfedk o tckcnkjh fuf'pr dj.;kr vkyh vkgs rh n'AZfo.;kr ;koh-
dye 4 (1) (c) (iv) uequk (v)
ueqU;ke/;s dkekps izdVhdj.A la?AVukps y{A (ok"AhZd)
vuq-dz dke$dk;Z dkekps izek.A vkfFAZd y{A vfHAizk;
dye 4 (1) (c) (iv) uequk (c)
dkekph dkye;kZnk-------------------------- dke iq.AZ gks.;klkBh izR;sd dkekph dkye;kZnk%& vuq-dz dke$dk;Z fnol$rkl iq.AZ
dj.;klkBh tckcnkj vf/Adkjh
rdzkj fuokj.A vf/Adkjh
dye 4 (1) (c) (v) uequk (v)
------------------------ dkek'Ah lacaf/Ar fu;e$vf/Afu;e
vuq-dz lqpuk i_Adkuqlkj fnysys fo"A; fu;e dzekad o o"AZs vfHAizk; (vlY;kl)
dye 4 (1) (c) (v) uequk (c)
------------------------ dkek'Ah lacaf/Ar 'Aklu fu.AZ;
vuq-dz 'Aklu fu.AZ;k uqlkj fnysys fo"A; 'Aklu fu.AZ; dzekad
o rkjh[A vfHAizk; (vlY;kl)
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 21
dye 4 (1) (c) (v) uequk (d)
------------------------ dkek'Ah lacaf/Ar ifji_Ads
vuq-dz 'Akldh; i_Adkuqlkj fnysys fo"A; ifji_Ad dzekad o
rkjh[A vfHAizk; (vlY;kl)
dye 4 (1) (c) (v) uequk (M)
------------------------ dkek'Ah lacaf/Ar dk;Zy;hu vkns'A$/Aksj.AkRed ifji_Ads
vuq-dz fo"A; dzekad o rkjh[A vfHAizk; (vlY;kl)
dye 4 (1) (c) (v) uequk (b)
-----------------;sFAhy ------------------------ dk;kZy;ke/;s miyC/A nLrk,sotkaph ;knh nLrk,sotkpk fo"A;
vuq-dz nLrk,sotkpk izdkj fo"A; lacaf/Ar
O;Drh$ inuke
O;Drhps fBdk.A$ mijksDr dk;kZy;kr miyC/A ulY;kl
vfHAys[Akph laiw.AZ ;knh izR;sd yksdizkf/Adkjh laLFAk r;kj djsy- vfHAys[Ake/;s nLrkost] uLrh lax.Ahd=r ekfgrh bR;knh vlsy- ekfgrhP;k vf/Adkjkph vaeyctko.Ah lqyHA dj.;klkBh fg ekfgrh r;kj dj.As vR;ar vko';d vkgs- ;knh okij.;kl] rikl.;kl vkf.A let.;kl lqyHA vlyh ikfgts- rlsp vko';drsuqlkj uequs ?As.;kP;k dk;Zi/nrhpkgh varHAkZo vlkok-
izFAe dk;kZy;krhy miyC/A uLrhaph ;knh djkoh R;kaps oxhZdj.A djkos- nLrk,otkaps foLr=r ekfgrh] uksan iqLrdkaph ;knh o oxhZdj.A djkos- dkgh nLrkost ts uLrh fdaok ukasn iqLrdkaP;k LojQikr ukghr R;kaph ;knh djQu Bso.As- yodj lkiM.;kP;k gsrqus gh ;knh dk;kZy;ke/;s d{Akizek.As] Vscy izek.As r;kj djQu Bso.As vko';d vkgs- rh iq<hy izek.As r;kj djkoh-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 22
dye 4 (1) (v) (vi) -----------------;sFAhy ------------------------ dk;kZy;ke/;s nLrk,sotkaph oxZokjh nLrk,sotkpk fo"A;
vuq-dz
fo"A; nLrk,sotkpk izdkj uLrh$
eLVj$uksaniqLrd] Ogkmpj b-
izeq[A ckchpk ri'Ahyokj
lqjf{Ar Bso.;kpk dkyko/Ah
dye 4 (1) (c) (vii) -----------------;sFAhy ------------------------ dk;kZy;ke/;s ifjukedkjd dkeklkBh tulkekU;ka'Ah lYyk elyr dj.;kph O;oLFAk
vuq-dz
lYykelyrhpk fo"A;
dk;Ziz.Akyhps foLr=r o.AZu
dks.AR;k vf/Afu;ek$fu;ek
$ifj_Adk}kjs
iqujko=Rrhdky
fVi%& dye 4 (1) (c) (vii) varxZr izR;sd yksdizkf/Adkjh laLFAsus vf/Afu;e$ fu;e$ ifji_Ad] bR;knh vafre dj.;kiwohZ$jkcforkuk tursph ers$ vk{Asi tk.Awu ?As.;klkBh vfLrRokr vlysY;k dk;Zi/nrhph ekfgrh ns.As visf{Ar vkgs- vusd osGk lferhph LFAkiuk djQu f'Afcjk}kjs] xzkelHAs}kjs tulquokbZ vFAok deZpk`;kaP;k njckjkrwu tuerkph pkpi.Ah dj.;kr ;srs-
dye 4 (1) (c) (viii) uequk (v)
-------------- ;sFAhy------------------------ dk;kZy;kP;k lferhph ;knh izdk'Ahr dj.As
vuq-dz
lferhps ukao lferhps lnL;
lferhps mfn@n"Vs
fdrh osGk ?As.;kr ;srs
lHAk tulkekU;kalkBh [Aqyh vkgs fdaok ukgh
lHAspk dk;Zo=arkr (miyC/A)
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 23
dye 4 (1) (c) (viii) uequk (c)
-------------- ;sFAhy ---------------------dk;kZy;kP;k vf/AlHAkaph ;knh izdk'Ahr dj.As
vuq-dz
vf/AlHAsps ukao
lHAsps lnL; lHAsps mfn@n"Vs
fdrh osGk ?As.;kr ;srs
lHAk tulkekU;kalkBh [Aqyh vkgs fdaok ukgh
lHAspk dk;Zo=arkr (miyC/A)
dye 4 (1) (c) (viii) uequk (d)
-------------- ;sFAhy------------------------ dk;kZy;kP;k ifj"Ankaph ;knh izdk'Ahr dj.As vuq-dz
ifj"Ansps ukao ifj"Ansps lnL;
ifj"Ansps mfn@n"Vs
fdrh osGk ?As.;kr ;srs
lHAk tulkekU;kalkBh [Aqyh vkgs fdaok ukgh
lHAspk dk;Zo=arkr (miyC/A)
dye 4 (1) (c) (viii) uequk (M)
-------------- ;sFAhy -----------------dk;kZy;kP;k dks.AR;kgh laLFAsph ;knh izdk'Ahr dj.As vuq-dz
laLFAsps ukao laLFAsps lnL;
laLFAsps mfn@n"Vs
fdrh osGk ?As.;kr ;srs
lHAk tulkekU;kalkBh [Aqyh vkgs fdaok ukgh
lHAspk dk;Zo=arkr (miyC/A)
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 24
dye 4 (1) (c) (ix)
eqacbZ ;sFAhy lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] dk;kZy;kP;k vf/Adkjh o deZpkjh ;kaph ukaos] iRrs o R;kaps ekfld osru dj.As
vuq-dz
inuke vf/Adkjh$ deZpk`;kaps ukao
oxZ jQtw fnukad nwj/ouh dz-$ iQWDl
,dw.A osru
1 lapkyd MWk- ih-,p-f'kuxkjs
1 01-11-2007 nq-22620361$ 22620735$ 22620861 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-306
37400& 67000
2 lg lapkyd (oS)
MkW- fu-uk-vaHAksjs
1 31-12-2007 nq-22620361$ 22620735$ 22702357 iQW-22620562$ foLrkjhr dzzzzzzzzzzzzz-314
37400&67000
3 lg lapkyd (nar)
MkW- ekuflax iokj
1 28-12-2001 nq-22620361$ 22620735$ 22702357 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-305
37400&67000
4 vf/kf{kdk 'kqJ="kk lsok
Jherh jatuk ikjk'kj vfrfjDr dk;ZHkkj (izfrfu;qDrhus)
1 12-07-2011 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-308
37400& 67000
5 eq[; iz'Akldh; vf/Adkjh
Jh-fpa-fl-pOgk.A 1 07-12-2006 nq-22620361$ 22620735$ 22611109 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-307
15600&39100
6 eq[; iz'Akldh; vf/Adkjh
Jh-x-uk-cMnjs 1 19-5-2000 nq-22620361$ 22620735$ 22627182 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-309
15600&39100
7 lgk:;d lapkyd (vkS[kd)
Jherh gsekaxh tks'kh vfrfjDr dk;ZHkkj
1 20-01-2004 nq-22620361$ 22620735$ 22627182 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-315
15600& 39100
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 25
vuq-dz
inuke vf/Adkjh$ deZpk`;kaps ukao
oxZ jQtw fnukad nwj/ouh dz-$ iQWDl
,dw.A osru
8 lgk:;d lapkyd (ys[kk)
Jh- f'kojkt xksdqG vLej
1 02-06-2012 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-318
15600&39100
9 lgk:;d lapkyd (ys[Ak)
Jh-lqHAk"A 'Ak-ukxi
1 10-06-13 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-342
15600&39100
10 ys[Ak vf/Adkjh
lafni nk- ujo.Adj
2 02-08-13 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-335
9300&34800
11 iz'Akldh; vf/Adkjh
1) Jh- ;qojkt lksuo.ks
2 28-10-2010 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-338
9300& 34800
2) Jh- fouk;d foliqrs
2 01-10-2010 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-336
9300&34800
3) Jh-,l-vkj-ikVhy
2 31-08-2013 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-321
9300&34800
4) Jh-ds-Vh-lqdkls
2 24-06-13 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-325
9300&34800
fjDr ins fjDr ins fjDr ins
12 vkS"A/AfuekZrk
1)Jherh gsekaxh vfer tks'kh
2 07-06-2008
nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168 foLrkjhr dz- 315
9300&34800
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 26
vuq-dz
inuke vf/Adkjh$ deZpk`;kaps ukao
oxZ jQtw fnukad nwj/ouh dz-$ iQWDl
,dw.A osru
13 dk;kZy;hu vf/A{Ad
1)Jherh vuqjk/kk ck- lkoar (v-dk-iz'kkldh; vf/kdkjh)
3 01-06-2005 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-326
9300&34800
2) Jh- lat; jk- ok?kekjs (v-dk-iz'kkldh; vf/kdkjh)
3 04-05-2011 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-324
9300&34800
3) fjDr in 3 01-07-2005 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-328
9300&34800
4)Jh- fot; 'ka-tk/ko
3 01-07-2011 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-334
9300&34800
5)Jh- lq"kek fn- [ksMsdj (v-dk-iz'kkldh; vf/kdkjh)
3 07-05-1979 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-319
9300& 34800
6)Jherh lqfurk iksfVans
3 01-09-2011 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-330
9300&34800
7) Jh- ujsanz tk/ko (lgk-ys[kk vf/kdkjh o vfr-dk;ZHkkj-iz'kkldh; vf/kdkjh)
3 22-09-1989 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-303
9300&34800
8) Jherh-vuqJh vkdysdj
3 01-03-2012 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-332
9300&34800
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 27
vuq-dz
inuke vf/Adkjh$ deZpk`;kaps ukao
oxZ jQtw fnukad nwj/ouh dz-$ iQWDl
,dw.A osru
9) Jherh- 'kqHkkaxh yqMcs
3 01-03-2012 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-317
9300&34800
10) Jherh furk ,u- xksjs
3 03-05-2012 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ foLrkjhr dz-333
9300& 34800
fjDr in
14 ofj"B lgk:;d
1) Jh-y{ehdkar 'kk- ekus
3 17-03-1987 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
9300& 34800
2) Jh- larks"k e- xkslkoh
3 26-03-2009 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
9300& 34800
3) Jh- y{e.k ;- tk/ko
3 18-01-1996 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
9300&34800
4) Jh- lat;dqekj lkoar
3 06-06-2008 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
9300&34800
5) Jherh {kek lq- [koGs
3 12-05-2005 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
9300&34800
6) Jherh lqfurk Ogh- jk.ks
3 01-06-2005 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
9300&34800
7) Jh lqfuy g-ikjVs
3 02-07-1986 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
9300&34800
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 28
vuq-dz
inuke vf/Adkjh$ deZpk`;kaps ukao
oxZ jQtw fnukad nwj/ouh dz-$ iQWDl
,dw.A osru
8) Jherh fizrk ,e- elqjsdj
3 01-01-1999 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
9300&34800
9)Jherh Lokrh l- ojxkodj
3 01-06-1992 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
9300& 34800
10)Jherh Lusgy fn- ekatjsdj
3 01-11-2001 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
9300&34800
11)Jh- lqHkk"k o- feBckaodj
3 13-06-2011 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
9300&34800
12) Jh- gsear ek- [kkaM!s
3 30-06-2003 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
9300&34800
13) Jh- izfni xks- ikapkG
3 28-9-2004 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
9300&34800
14) Jh- izdk'k x- lksaMdj
3 25-08-2008 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
9300& 34800
15) Jh- x.ks'k mRrejko okaxs
3 01-09-2008 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
9300&34800
ofj"B lgk:;d
16) ch-,e-dksYgs
3 23-8-13 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
9300&34800
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 29
vuq-dz
inuke vf/Adkjh$ deZpk`;kaps ukao
oxZ jQtw fnukad nwj/ouh dz-$ iQWDl
,dw.A osru
1) Jh- 'kf'kdkar iz- dqyd.khZ
3 12-12-2011 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200 15 ofj"B
fyfid
2) Jh-oklqnso rkacs
3 12-06-2008 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
3)Jherh e=.kky ?kkMhxkodj
3 06-11-2006 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
4) Jh- fnid ekgwydj
3 06-07-2009 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
5) Jh- iquepan ckxwy
3 07-09-2009 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
6) Jh-v'kksd 'ka- dkacGs
3 14-10-2008 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
7)Jh- ,l- Mh-ukbZd
3 02-07-2004 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
9)Jh- jkts'k jk- ikVhy
3 06-12-2010 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
10) Jh- fot; p- dksGh
3 27-12-2010 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 30
vuq-dz
inuke vf/Adkjh$ deZpk`;kaps ukao
oxZ jQtw fnukad nwj/ouh dz-$ iQWDl
,dw.A osru
11)Jh- ;qojkt ekus
3 20-06-2011 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
12)Jherh-oS'Akyh esJke
3 17-08-2009 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
13)Jherh Hkkjrh vaxhjokj
3 05-06-2008 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
14)Jh-vfouk'k ,l- tk/ko
3 01-07-2004 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
15)Jh-fot; va/kkjs
3 01-09-2007 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
16)Jh-feuk{kh jk- /kqjh
3 15-09-2005 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
17) Jh- rq"kkj ok;- f'kans
3 09-02-1999 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
18)Jh- vfuy n- nGoh
3 01-12-2000 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
ofj"B fyfid
19) Jh- LofIuy c- nslkbZ
3 01-12-2000 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 31
vuq-dz
inuke vf/Adkjh$ deZpk`;kaps ukao
oxZ jQtw fnukad nwj/ouh dz-$ iQWDl
,dw.A osru
21) Jh-vrqy rq- ?kkMhxkodj
3 06-05-2004 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
22) Jh- fot; uk- ykM
3 19-09-2011 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
23) Jh- lat; uk- foliqrs
3 01-12-2011 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
24) Jherh-izf.krk gsfx"Vs
3 24-05-2005 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
25) Jh-dksLrku ,e- eLdjUgsl
3 01-01-2004 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
26) Jh-larks"k uk- xoaMs
3 01-09-2011 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
27) Jh- panzdkar 'ka- Hknk.ks
3 12-03-2012 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
ofj"B fyfid
28) Jh-d=".kk o- dkspjsdj
3 14-07-2009 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
29) Jh- vadq'k ekfpoys
3 11-05-2005 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 32
vuq-dz
inuke vf/Adkjh$ deZpk`;kaps ukao
oxZ jQtw fnukad nwj/ouh dz-$ iQWDl
,dw.A osru
16
dfu"B fyfid
1)Jherh ikoZrh la- ukjk;.kdj
3 01-10-2007 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
2)Jh-iziQqYy Hkk-lkGoh
3 01-07-1999 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200& 20200
3)Jh-jkenkl xks- xksGs
3 14-07-1999 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
4)Jh- fouksn ,l- j.k/khj
3 14-01-2000 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
5)Jh- lans'k ek-'ksykj
3 08-04-2002 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
6)Jh- fnid ch-eLds
3 01-07-1999 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
7)Jherh izfr{kk xsaxts
3 07-03-2008 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200& 20200
8)Jh-izfni uk-tks'kh
3 03-02-1990 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
9)Jh-panzdkar iksdGs
3 01-12-2005 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 33
vuq-dz
inuke vf/Adkjh$ deZpk`;kaps ukao
oxZ jQtw fnukad nwj/ouh dz-$ iQWDl
,dw.A osru
10)Jh- fodkl dne
3 08-12-2005 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
11)Jh- lqfuy ikVhy
3 01-12-2005 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200& 20200
12)Jherh vfurk uykoMs
3 20-03-2006 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
13)Jh- lqjsanz xkoMs
3 08-12-2005 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
14)Jh-lR;jatu xkslkoh
3 01-04-2006 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
15)Jh-vjfoan xksfgy
3 23-09-2007 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
16)Jh- lw;Zizdk'k o flax
3 01-08-2009 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200& 20200
17)Jh- egsanz ekus
3 02-01-10 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
18)Jh- fouksn fHk- lkjax
3 07-10-2011 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 34
vuq-dz
inuke vf/Adkjh$ deZpk`;kaps ukao
oxZ jQtw fnukad nwj/ouh dz-$ iQWDl
,dw.A osru
dfu"B fyfid
19)Jh- vyadkj y- dne
3 21-11-2011 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
20)Jh-lfr'k v- eka<js
3 17-11-2011 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200& 20200
21)Jherh lqtkrk ixkjs
3 09-11-2011 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
22)Jh- panzdkar mrsdj
3 01-12-2011 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
23)Jh- fdj.k xksjM
3 15-10-2011 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
24)Jh- ujs'k fo- ok?ksyk
3 01-08-2011 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
25)Jh-panu e- gkVs
3 09-08-2011 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200& 20200
26) dq- dkfeuh iz- xksYgkj
3 15-06-2012 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
27) Jhe-vfiZrk yoaxs
3 13-8-2013 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 35
vuq-dz
inuke vf/Adkjh$ deZpk`;kaps ukao
oxZ jQtw fnukad nwj/ouh dz-$ iQWDl
,dw.A osru
28) dq- ek/kqjh ckoudj
3 26-06-2012 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
29) dq- g"kZnk izs- ukbZd
3 24-07-2012 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200& 20200
30)Jh- lnkf'ko tk/ko
3 02-01-2012 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200& 20200
31) lkS-dY;k.kh vkeys
3 08-08-2013 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200& 20200
32) Jherh u;uk v- jk.ks
3 05-07-2012 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200& 20200
33) Jherh yhuk v- ekus
3 21-07-2012 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200& 20200
34) Jh- mRre ikydj
3 01-06-2012 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200& 20200
35) Jh-izfni ckxMs
3 01-08-2013 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200& 20200
36) fl/ns'A 'Aadj lkoar
3 22-04-2013 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200& 20200
fjDr in fjDr in
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 36
vuq-dz
inuke vf/Adkjh$ deZpk`;kaps ukao
oxZ jQtw fnukad nwj/ouh dz-$ iQWDl
,dw.A osru
17
mPpJs.Ah y?Aqys[Ad
1) Jh-vkj-th-tk/ko
2 08-10-2013 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
9300&34800
2) dq-,-ts-dqyd.khZ
2 25-03-2013 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
9300& 34800
mPpJs.Ah y?Aqys[Ad
3) la/;k lq;Zoa'Ah 2 02-09-2013 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
9300&34800
18 Loh:; lgk:;d
1)Jh-,u-Mh-uoys
3 01-07-2005 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
9300&34800
19 fuEuJs.Ah y?Aqys[Ad
1) Jh-,e-Mh-filkV
3 01-07-2004 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
9300&34800
20 lkaf[;dh lgk:;d
1) Jh-v-j-lksuo.As
3 29-10-1983 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
9300&34800
21 nwj/ouh pkyd
1) Jh-fo|k ikVhy
3 01-02-2006 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200& 20200
22 y?Aqys[Ad 1) fjDr in 3 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
2) fjDr in 3 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 37
vuq-dz
inuke vf/Adkjh$ deZpk`;kaps ukao
oxZ jQtw fnukad nwj/ouh dz-$ iQWDl
,dw.A osru
23 nIrjh 1) Jh-Mh-,l-HAkaMdksGh
3 14-12-1977 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
4440&7440
24 ukbZd 1)Jh-Mh-ds-[AsMsdj
3 10-07-1980 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200& 20200
25
mn@okgu pkyd
1)Jh-panzdkar rsjo.Adj
4 01-10-1980 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
2) Jh- ih-Ogh- okjhd
4 10-07-1980 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
25
f'kikbZ (19 fnol cnyh)
3) Jh-ch- Mh- [kjcs
4 12-12-2005 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
4)Jh-Ogh- ,l- ikMGdj
4 12-12-2005 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
5)Jh- ,l- ,e- iokj
4 12-12-2005 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
4400& 7400
6) Jh-,- th- ?kkslkGdj
4 06-03-2010 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
2550&3200
7) Jh- foykl dne
4 08-06-2009 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
2550&3200
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 38
vuq-dz
inuke vf/Adkjh$ deZpk`;kaps ukao
oxZ jQtw fnukad nwj/ouh dz-$ iQWDl
,dw.A osru
8) Jh-Kkus'oj dGacs
4 04-07-2009 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
2550&3200
9) Jh- ckcw ikVhy
4 07-07-2009 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
2550& 3200
10) Jh- vtwZu ukbZd
4 04-03-2011 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
2550&3200
12) Jherh izkatyh eljke
4 26-12-2011 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
2550&3200
31
liQkbZxkj (29 fnol cnyh)
1) Jherh-t;oarh pOgk.A
4 01-11-1993 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
4440&7440
2) Jherh-,e-,l-yksjsdj
4 01-11-2007 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
3) Jh- Mh- ,l- lksyadh
4 20-09-2006 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
4440& 7440
4) Jh-fnus'k lksyadh
4 02-01-2012 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
33
okgupkyd 1) Jh-Mh-ds-HAsaMs
4 01-07-2006 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 39
vuq-dz
inuke vf/Adkjh$ deZpk`;kaps ukao
oxZ jQtw fnukad nwj/ouh dz-$ iQWDl
,dw.A osru
2) Jh-,p-Ogh-tkujko (izfrfu;qDrh)
4 01-04-2006 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
3) Jh-,u-,l-l::kn
4 01-09-1998 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
4) Jh- lq;Zdkar uykoMs
3 22-09-2011 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
5) Jh-,y-Vh-Vdys
4 05-06-2008 nq-22620361$ 22620735 iQW-22620562$ 22652168
5200&20200
fVi%& 1- gs izdk'Au izR;sd o"AkZyk djkos ykxsy- 2- egRokps cny rkrMhus izdkf'Ar dsys ikfgtsr- mnk- izeq[Akaph cnyh b-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 40
4 (1) (c) (x)
-------------- ;sFAhy -------------------dk;kZy;kP;k vf/Adkjh o deZpk`;kaph osrukph foLr=r ekfgrh izdk'Ahr dj.As
vuq-dz
oxZ osru jQijs"Ak
brj vuqKs; HARrs
fu;fer (egkxkbZ HARrk ?AjHAkMs HARrk] 'Agj HARrk)
izlaxkuqlkj (tls izokl HARrk)
fo'As"A (tls izdYi HARrk] izf'A{A.A HARrk)
dye 4 (1) (c) (xi)
-------------- ;sFAhy -------------------dk;kZy;kps eatqj vankti_Ad o [ApkZpk ri'Ahy ;kph foLr=r ekfgrh izdk'Ahr dj.As
• vankti_kdkpk izrhps izdk'ku
• vuqnkukP;k forj.kkP;k izrhps izdk'ku
vuq-dz
vankti_Afd; 'Ah"AkZps o.AZu
vuqnku fu;ksftr okij ({As_A o dkekpk
ri'Ahy)
vf/Ad vuqnku visf{Ar vlY;kl jQi;kr
vfHAizk;
fVi%& izR;sd dk;kZy; ofjy ekfgrh dks.AR;kuk dks.AR;k izkjQikuqlkj r;kj djr vlrs] vls izkjQi R;kauk okijrk ;sbZy-
dye 4 (1) (c) (xii) uequk (c)
-----------------;sFAhy ------------------------ dk;kZy;krhy vuqnku dk;ZdzekvarxZr ykHAk;hph foLr=r ekfgrh izdk'Akr dj.As- ;kstuk$ dk;Zdzekps ukao%
vuq-dz
ykHAkFAhZps ukao o iRrk
vuqnku$ ykHA ;kph jDde$LojQi
fuoM ik_Arsps fud"A
vfHAizk;
fVi% fofo/A ;kstukalkBh dk;Zdzek varxZr osxosxGh ;knh izdkf'Ar dj.As vko';d vkgs-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 41
dye 4 (1) (c) (xiii)
-------------- ;sFAhy -------------------dk;kZy;krhy feG.Ak`;k$loyrhpk ijokuk ;kph pkyw o"AkZph rif'Ayokj ekfgrh ijokuk$ijokuxh$loyrhps izdkj vuq-dz
ijokuk /Akjdkps uko
ijokU;kpk izdkj
ijokuk dzekad
fnukad iklwu
fnukadk i;Zar
lk/Aj.A vVh
ijokU;kpfoLr=r ekfgrh
izdkj mnk- tj okgukpk ijokuk vlsy rj nqpkdh$ pkj pkdh$tM okgu b- pk ri'Ahy foLr=r ekfgrh&fo"A;okj ijokU;kph ekfgrh mnk- vd="Ah okijklkBhaP;k ijokuxhps vlY;kl loZ ua-vko';d vkgs b- fVi%& izR;sd ijokU;kP;k izdkjkuqlkj osxGh ;knh r;kj dj.As vko';d vkgs-
dye 4 (1) (c) (xiv)
-------------- ;sFAhy -------------------dk;kZy;krhy ekfgrhps bysDV!kWuhd LojQikr lkBfoysyh ekfgrh izdk'Ahr dj.As- pkyw o"AkZdjhrk vuq-dz
nLr,sotkpk izdkj
fo"A; dks.AR;k bysDV!kWuhd ueqU;kr
ekfgrh feGfo.;kph i/nrh
tckcnkj O;Drh
Vsi fiQYe flMh IkQykWih brj dks.AR;kgh LojQikr
dye 4 (1) (c) (xv)
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 42
-------------- ;sFAhy -------------------dk;kZy;kr miyC/A lqfo/Akapk rDrk izdk'Ahr dj.As
miyC/A lqfo/Ak
HAsV.;kP;k osGs lanHAkZr ekfgrh osclkbZV fo"A;h ekfgrh dkWylsaVj fo"A;h ekfgrh vfHAys[A rikl.AhlkBh miyC/A lqfo/Akaph ekfgrh dkekP;k rikl.AhlkBh miyC/A lqfo/Akaph ekfgrh uequs feG.;kckcr miyC/A ekfgrh lwpuk iQydkaph ekfgrh xazFAky; fo"A;h ekfgrh
v-dz
lqfo/Aspk izdkj
osG dk;Zi/nrh fBdk.A tckcnkj O;Drh$ deZpkjh
rdzkj fuokj.A
lgh$&
lapkyd]
oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
dye 4 (1) (c) (xvi)
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 43
eqacbZ ;sFAhy lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] dk;kZy;krhy 'Akldh; ekfgrh vf/Adkjh$lgk:;d 'Akldh; ekfgrh vf/Adkjh$vfiyh; izkf/Adkjh (rsFAhy yksd izkf/AdkjhaP;k dk;Z{As_Akrhy) ;knh foLr=r ekfgrh izdk'Ahr dj.As
v- 'Akldh; ekfgrh vf/Adkjh
v-dz 'Akldh; ekfgrh vf/Adk`;kps inuke
dk;Z{As_A iRrk$iQksu bZ&esy vfiyh; izkf/Adkjh
1 (v dk;kZlu )
iz'Akldh; vf/Adkjh
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-336
[email protected] eq[; iz'kkldh; vf/kdkjh
2 (c dk;kZlu )
iz'Akldh; vf/Adkjh
eqacbZ lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-324
[email protected] eq[; iz'kkldh; vf/kdkjh
3 (d dk;kZlu )
iz'Akldh; vf/Adkjh
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-326
[email protected] eq[; iz'kkldh; vf/kdkjh
4 (nar dk;kZlu)
iz'Akldh; vf/Adkjh
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-326
[email protected] eq[; iz'kkldh; vf/kdkjh
5 (M dk;kZlu)
iz'Akldh; vf/Adkjh
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-321
[email protected] eq[; iz'kkldh; vf/kdkjh
6 (bZ dk;kZlu ) iz'Akldh; vf/Adkjh
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-319
ebranchdmer@gmail. com vf/k{khdk] 'kqJ="kk lsok
uflZax foHkkx
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 44
v-dz 'Akldh; ekfgrh vf/Adk`;kps inuke
dk;Z{As_A iRrk$iQksu bZ&esy vfiyh; izkf/Adkjh
6 (iQ dk;kZlu)
iz'Akldh; vf/Adkjh
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-330
[email protected] eq[; iz'kkldh; vf/kdkjh
7 (e dk;kZlu)
iz'Akldh; vf/Adkjh
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-338
[email protected] lglapkyd (oS|)
9 (vk; dk;kZlu) ys[kk vf/kdkjh
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-325
[email protected] lgk::d lapkyd (ys[Ak)
10 (jks[k'kk[kk dk;kZlu) ds iz'kkldh; vf/kdkjh
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-338
[email protected] eq[; iz'kkldh; vf/kdkjh
11 (t dk;kZlu) ys[Ak vf/Adkjh $iz'Akldh; vf/Adkjh
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-338
[email protected] lgk::d lapkyd (ys[Ak)
12 (vkS[Ad)
vkS"A/A fuekZrk oxZ&2
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 23711094 foLrkjhr dz-315
rccelldmer@gmail. com
lapkyd (oS|)
13 (x dk;kZlu)
ys[Ak vf/Adkjh
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-342
[email protected] lgk::d lapkyd (ys[Ak)
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 45
v-dz 'Akldh; ekfgrh vf/Adk`;kps inuke
dk;Z{As_A iRrk$iQksu bZ&esy vfiyh; izkf/Adkjh
14 (g dk;kZlu)
ys[Ak vf/Adkjh
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-342
[email protected] lgk::d lapkyd (ys[Ak)
15 (lkaf[;dh dk;kZlu)
eq[; iz'Akldh; vf/Adkjh
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-307
[email protected] lg lapkyd (oS|)
16 (leUo; dk;kZlu) iz'Akldh; vf/Adkjh
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-321
eq[; iz'kkldh; vf/kdkjh
c- lgk:;d 'Akldh; ekfgrh vf/Adkjh
v-dz lgk:;d 'Akldh; ekfgrh vf/Adk`;kps inuke
dk;Z{As_A iRrk$iQksu bZ&esy
1 *v* dk;kZlu
dk;kZy; vf/A{Ad
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz- 317
2 *c* dk;kZlu
dk;kZy; vf/A{Ad
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-325
3 *d* dk;kZlu
dk;kZy; vf/A{Ad
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-324
cbranchdmer@gmail. com
4 *nar* dk;kZlu
dk;kZy; vf/A{Ad
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-324
cbranchdmer@gmail. com
5 *M* dk;kZlu dk;kZy; vf/A{Ad
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 46
v-dz lgk:;d 'Akldh; ekfgrh vf/Adk`;kps inuke
dk;Z{As_A iRrk$iQksu bZ&esy
foLrkjhr dz-3277 *iQ* dk;kZlu
dk;kZy; vf/A{Ad eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh;
f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-330
fbranchdmer@gmail. com
8 *t* dk;kZlu ofj"B lgk:;d
eqacbZ lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-320
jbranchdmer@gmail. com
9 *e* dk;kZlu ofj"B lgk:;d
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-340
mbranchdmer@gmail. com
10 *vk;*dk;kZlu dk;kZy; vf/A{Ad
eqacbZ lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-332
ibranchdmer@gmail. com
11
*jks[k* 'kk[kk ofj"B lgk:;d (rnFkZ)
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-312
12 vkS[kd lgk:;d ys[kk vf/kdkjh
(vfr-dk;-iz-v-)
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-315
13 x dk;kZlu
dk;kZy; vf/A{Ad
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-333
10 *g* dk;kZlu
dk;kZy; vf/A{Ad
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-334
11 lkaf[;dh 'kk[kk
lgk:;d lkaf[;dh
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-331
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 47
v-dz lgk:;d 'Akldh; ekfgrh vf/Adk`;kps inuke
dk;Z{As_A iRrk$iQksu bZ&esy
12 leUo;
dk;kZy; vf/k{kd
eqacbZ] lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-311
d- vfiyh; vf/Adkjh
v-dz vfiyh; vf/Adkjhps inuke
dk;Z{As_A iRrk$iQksu bZ&esy ;kaP;k vf/AuLr 'Akldh; ekfgrh
vf/Adkjh
1
eq[; iz'kkldh; vf/kdkjh
eqacbZ
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-307
abranchdmer@ gmail.com
iz'Akldh; vf/Adkjh
(v dk;kZlu )
2
eq[; iz'kkldh; vf/kdkjh
eqacbZ
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-309
bbranchdmer@ gmail.com
iz'Akldh; vf/Adkjh
(c dk;kZlu )
3
eq[; iz'kkldh; vf/kdkjh
eqacbZ
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-309
cbranchdmer@ gmail.com
iz'Akldh; vf/Adkjh
(d dk;kZlu )
4
eq[; iz'kkldh; vf/kdkjh
eqacbZ
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-309
cbranchdmer@ gmail.com
iz'Akldh; vf/Adkjh
(nar dk;kZlu )
5
eq[; iz'kkldh; vf/kdkjh
eqacbZ
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-307
iz'Akldh; vf/Adkjh
(M dk;kZlu)
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 48
v-dz vfiyh; vf/Adkjhps inuke
dk;Z{As_A iRrk$iQksu bZ&esy ;kaP;k vf/AuLr 'Akldh; ekfgrh
vf/Adkjh
6 vf/kf{kdk] 'kqJq"kk lsok] uflZax foHkkx eqacbZ
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-308
iz'Akldh; vf/Adkjh
(bZ dk;kZlu )
7 eq[; iz'kkldh;
vf/kdkjh eqacbZ
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-307
iz'Akldh; vf/Adkjh
(iQ dk;kZlu)
8 lgk:;d lapkyd
(ys[kk) eqacbZ
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-342
jbranchdmer@ gmail.com
ys[kk vf/kdkjh
(t dk;kZlu)
9
lglapkyd (oS|)
eqacbZ
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-338
iz'Akldh; vf/Adkjh
(e dk;kZlu)
10 lgk:;d lapkyd
(ys[kk) eqacbZ
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-342
ibranchdmer@ gmail.com
ys[kk vf/kdkjh-
(vk; dk;kZlu)
11 eq[; iz'kkldh;
vf/kdkjh eqacbZ
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-325
iz'Akldh; vf/Adkjh
(jks[A'Ak[Ak)
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 49
v-dz vfiyh; vf/Adkjhps inuke
dk;Z{As_A iRrk$iQksu bZ&esy ;kaP;k vf/AuLr 'Akldh; ekfgrh
vf/Adkjh
12
lapkyd (oS|)
eqacbZ
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-302
vkS"k/kfuekZrk (oxZ&2)
(vkS[Ad)
13
lgk::d lapkyd (ys[Ak)
eqacbZ
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-342
ys[kk vf/kdkjh
(x dk;kZlu)
14
lgk::d lapkyd (ys[Ak)
eqacbZ
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-342
ys[kk vf/kdkjh
(g dk;kZlu)
15
lglapkyd (oS|)
eqacbZ
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-314
eq[; iz'Akldh; vf/Adkjh
(lkaf[;dh dk;kZlu)
16
eq[; iz'kkldh; vf/kdkjh
eqacbZ
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] 22620361 foLrkjhr dz-309
[email protected] iz'Akldh; vf/Adkjh
(leUo; dk;kZlu)
fVi%& 'Akldh; ekfgrh vf/Adkjh$lgk:;d 'Akldh; ekfgrh vf/Adkjh$vfiyh; izkf/Adkjhps ukao o inuke BGd v{Ajkr n'AZuh; fBdk.Ah vFAok Lokxr d{Ak toG iQydk}kjs ykokoh-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 50
dye 4 (1) (c) (xvii)
--------------------;sFAhy---------------- dk;kZy;krhy izdk'Ahr ekfgrh fVi%& 22 vkWxLVi;Zar dks.Arhgh ekfgrh ueqU;kr fnyh xsyh ukgh-
dye 4 (1) (d)
loZlkekU; yksdka'Ah lacaf/Ar egRokps fu.AZ; o /Aksj.As ;kaph ;knh izdk'Auk dfjrk r;kj dj.As o forjhr dj.As
dye 4 (1) (M)
loZlk/Akj.Ai.As vkiY;k dk;kZy;kr gks.Ak`;k iz'Akldh; $v/AZU;k;hd dkedktkP;k izdkjkph ;knh r;kj dj.As ?AsrysY;k fu.AZ;kckcr dk;Z dj.Akph ehekalk ;kiq<s ns.;kr ;sbZy vls tkghj dj.As fVi%& yksdizkf/Adkjh$'Akldh; ekfgrh vf/Adkjh gs lwpuk iQyd$ orZekui_A lkoZtfud lwpuk] izlkjek/;es] lwpuk izlkj.A] baVjusV b- pk mixksx ekfgrhP;k izlkjklkBh djrs-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 51
dye 4 (1) (ch) (v) uequk & (b)
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ ;sFAhy d dk;kZluke/Ahy miyC/A nLrk,sotkph ;knh-
nLr,sotk fo"A; %&
v-dz- nLr,sotk izdkj fo"A; laca/Ahr O;Drh inuke O;Drhps fBdk.A $ mijksDr dk;kZy; miyC/A ulY;kl
1- 2- 3- 4- 5-
1 ;k inkoj dk;Zjr vl.kkjh O;DrhdMwu lkekbZd izos'k ifj{ksckcrps ih-,y-,- [kkrs o R;kvuq"kaxkus loZ dkes djQu ?ks.;kr ;srs- R;kf'kok; ;k dk;kZlukpk vf/k{kd gk dk;kZlukr izkIr gks.kkjs nSuafnu Viky ikgwu R;kps d{kkrhy deZpk`;kadMs okVi djQu R;kpk ikBiqjkok dj.;kph tckcnkjh ikj ikMrks-R;kizek.ks lkekbZD izos'k ifj{ksP;k n="Vhus lkekU; tursdMwu fopkj.kk gks.kk`;k iz'ukauk mRrj ns.ks- R;kizek.ks vR;ar rkrMhP;k izdj.kkar fdaok dkgh vko';d ekfgrh 'kklukdMwu ekxfo.;kr vkY;kl rh ekfgrh r;kj dj.;klkBh ikBiqjkok dj.ks- fo/kku lHkk o fo/kku ifj"kn iz'uksRrjkph 'kklukdMs Rojhr ikBfo.;k dfjrkph ;knh r;kj djQu R;klacaf/kpk ikBiqjkok dj.ks-
dk;kZy;hu vf/k{kd
inoh iwoZ] inO;qRrj vH;kldze] lqijLis'kkfyVh izos'k] lkekbZd izos'k ifj{kk] vkarjokflrk] osGksosGh gks.kkjs ekMZ lai o ;k
ofj"B lgk:;d
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 52
v-dz- nLr,sotk izdkj fo"A; laca/Ahr O;Drh inuke O;Drhps fBdk.A $ mijksDr dk;kZy; miyC/A ulY;kl
1- 2- 3- 4- 5-
vH;kldzeklaca/kh mifLFkr gks.kkjh U;k;ky;hu izdj.ks] o yksd vk;qDr izdj.ks bR;knh ckcr loZ izdkjps izLrko fVIi.;k o i_k O;ogkj vkjskX; foKku fo|kihB] ukf'kd ;kaP;k oS|dh;] nar] vk;qosZn gksfevksiWfFkd o brj vH;kldzekdfjrk egkfo|ky;kaP;k fufeZrh laca/kh o layXurs laca/kh loZ i_kO;ogkj] Hkkjrh; vk;qfoKku o nar ifj"kns lacaf/kr ufou oS|dh; egkfo|ky;kaP;k fufeZrh o R;kaP;k ekU;rsckcrpk i_kO;ogkj lkekbZd lkekbZd izos'k ifj{kk lqjQ gks.;kiwohZ izos'k izfdz;sps dke iw.kZ i.ks v dk;kZluk dMwu gksrs- lkekbZd ifj{kk lqjQ >kkY;kiklwu ;k dkekdfjrk brj laLFkkadMwu vf/kdkjh$deZpkjh ekxowu ?ks.;kr ;srkr rjh lq/nk ;k dkeklaca/khph fu;e o i/nr *v* dk;Zjr vl.kkjs ofj"B lgk:;d ;kauk brjkais{kk tkLr vlY;kus o cjhp o"ksZ gs dke gkrkGY;keqGs izos'k ifj{kk o izfdz;k ckcrP;k dkekr lnj ofj"B lgk:;d ;kapk iw.kZi.ks varHkkZo dj.;kr vkysyk vkgs- tls fu;ekoyh] tkfgjkr] izos'k izfdz;sP;k vtkZph Nkuuh bR;knh-
laLFkke/khy vkLFkkiukojhy inkph fufeZrh]ins jQikarjhr dj.ks] ins iq<s pkyw Bso.ks] ins iquZftfor dj.ks] ;k laLFkke/;s gks.kk`;k nq?kZVuk] R;akuk usewu fnysY;k egkfo|ky;kP;k vkokjkr vke tursdMwu ekx.kh dj.;kr ;s.kk`;k vkS"k/kkps nqdku] nqj/ouh cqFk] vkjs lfjrk dsanz bR;knh dfjrk ijokuxh ckcr i_kO;ogkj dj.ks rlsp egkfo|ky;kr gks.kk`;k vkdfLed ?kVukaP;k ckcrhr
ofj"B fyfid
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 53
v-dz- nLr,sotk izdkj fo"A; laca/Ahr O;Drh inuke O;Drhps fBdk.A $ mijksDr dk;kZy; miyC/A ulY;kl
1- 2- 3- 4- 5-
use.;kr ;s.kk`;k pkSd'kh lferhckcrpk i_kO;ogkj o R;klacaf/kpk vgoky 'kklukl lknj dj.ks- LkaLFkk ckcrps fo/kkulHkk rkjkafdr iz'u] fo/kku ifj"kn rkjkafdr iz'u] yksdlHkk iz'u] ca/ki_k o gehi_k eqDrrk izek.ki_k ns.ks-
laLFkke/khy vkLFkkiukojhy inkph fufeZrh]ins jQikarjhr dj.ks] ins iq<s pkyw Bso.ks] ins iquZftfor dj.ks] ;k laLFkke/;s gks.kk`;k nq?kZVuk] R;akuk usewu fnysY;k egkfo|ky;kP;k vkokjkr vke tursdMwu ekx.kh dj.;kr ;s.kk`;k vkS"k/kkps nqdku] nqj/ouh cqFk] vkjs lfjrk dsanz bR;knh dfjrk ijokuxh ckcr i_kO;ogkj dj.ks rlsp egkfo|ky;kr gks.kk`;k vkdfLed ?kVukaP;k ckcrhr use.;kr ;s.kk`;k pkSd'kh lferhckcrpk i_kO;ogkj o R;klacaf/kpk vgoky 'kklukl lknj dj.ks- Oghvk;ih vkxeu o xeu ;kckcrph loZ [kktxh o 'kkldh; jQX.kky;kauk rlsp iksyhl LVs'ku ea_kky; ;kauk rkRdkG ekfgrh ns.ks] LkaLFkk ckcrpsfo/kkulHkk rkjkafdr iz'u] fo/kku ifj"kn rkjkafdr iz'u] yksdlHkk iz'u] ca/ki_k o gehi_k eqDrrk izek.ki_k ns.ks-
ofj"B fyfid
laLFkke/khy vkLFkkiukojhy inkph fufeZrh]ins jQikarjhr dj.ks] ins iq<s pkyw Bso.ks] ins iquZftfor dj.ks] ;k laLFkke/;s gks.kk`;knq?kZVuk] R;akuk usewu fnysY;k egkfo|ky;kP;k vkokjkr vke tursdMwu ekx.kh dj.;kr ;s.kk`;k vkS"k/kkps nqdku] nqj/ouh cqFk] vkjs lfjrk dsanz bR;knh dfjrk ijokuxh ckcr i_kO;ogkj dj.ks rlsp egkfo|ky;kr gks.kk`;k vkdfLed ?kVukaP;k ckcrhr
ofj"B fyfid
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 54
v-dz- nLr,sotk izdkj fo"A; laca/Ahr O;Drh inuke O;Drhps fBdk.A $ mijksDr dk;kZy; miyC/A ulY;kl
1- 2- 3- 4- 5-
use.;kr ;s.kk`;k pkSd'kh lferhckcrpk i_kO;ogkj o R;klacaf/kpk vgoky 'kklukl lknj dj.ks- ojhy ofj"B lgk:;dkauk R;kaP;k dkekr vko';drsuqlkj enr dj.ks- LkaLFkk ckcrps fo/kkulHkk rkjkafdr iz'u] fo/kku ifj"kn rkjkafdr iz'u] yksdlHkk iz'u] ca/ki_k o gehi_k eqDrrk izek.ki_k ns.ks-
dzekad 3 o 4 ojhy ofj"B lgk:;d rlsp 5 o 6 ofj"B fyfid ;kauk loksZrijh i_kO;ogkj dj.ks o uLrh can dj.;kl enr dj.ks vko'drsuqlkj lax.kdkoj i_kkSRrjkps Vadys[ku dj.ks-lkekbZd izos'k ifj{kk lqjQ gsk.;kiwohZ izos'k izfdz;sps dke gs iw.kZ i.ks *v* dk;kZlukdMwu dj.;kr ;sr gksrs- lkekbZd izos'k ifj{kk lqjQ >kkY;kiklwu ;k dkekdfjrk brj laLFkkdMwu vf/kdkjh$deZpkjh ekxowu ?ks.;kr ;srkr rjh lq/nk ;k dkek lacaf/kph ekfgrh *v* 'kk[ksr dk;Zjr vl.kk`;k fyfidkauk brjka is{kk tkLr vlY;kus o cjhp o"ksZ gs dke gkrkGY;keqGs izos'k ifj{kk o izfdz;k ckcrP;k dkekr *v* 'kk[ksr dk;Zjr vl.kk`;k dfu"B fyfidkapk iw.kZi.ks varHkkZo dj.;kr vkysyk vkgs- tls tkfgjkr] izos'k izfdz;sP;k vtkZph Nkuuh bR;knh dkes ;k dkek dfjrk brj laLFkke/kwu vkysY;k vf/kdk`;kacjkscj vkiys dk;kZy;hu dkedkt lkaHkkGwu gh dkes ikj ikM.ks-
mijksDr 2 dfu"B fyfidkaiSdh ,d fyfid lkekbZd izos'ku ifj{kk o izfdz;sP;k dkekdfjrk ;k lapkyuky;krhy nql`;k d{kkrwu ?ks.;kr vkysyk vkgs- lnj fyfidkdMs mijksDri.ks
dfu"B fyfid
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 55
v-dz- nLr,sotk izdkj fo"A; laca/Ahr O;Drh inuke O;Drhps fBdk.A $ mijksDr dk;kZy; miyC/A ulY;kl
1- 2- 3- 4- 5-
dkekph tckcnkjh ns.;kr vkysyh vlwu lkekbZd izos'k izfdz;sps dke lkaHkkGwu vko';drsuqlkj lax.kd Vadys[kukP;k dkekph tckcnkjh ns.;kr vkysyh vkgs-
iw.kZ d{kkP;k lax.kdh; Vadys[kukps dke o uLrhcan dj.;kps dke o nSuafnu vkod tkod Vikykph uksan Bso.ks-
'kklu /kksj.kkizek.ks fu;fer dkekdfjrk d{kke/;s iqjslk deZpkjh oxZ ulY;kus ,e,p&lhbZVh inohiwoZ o inO;qRrj ifj{kk o izfdz;k ;k dkekdfjrk jkstankjhoj vko';drs izek.ks fyfid vkf.k f'kikbZ ;kaP;k lsok miyC/k djQu ?ks.;kr vkysY;k vkgsr-
osGksosGh gks.kk`;k vkdfLed ?kVukaP;k vuq"kaxkus lapkyuky;kr LFkkiu dj.;kr ;s.kk`;k fu;a_k.k d{kke/;s fnol jk_k
fyfid&fu& Vadys[kd
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 56
dye 4 (1) (ch) (ii) uequk & v e/Ahy & c
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ ;sFAhy * c * dk;kZlukrhy vf/Adkjh o deZpkjh ;kaP;k vf/Adkjkapk ri'Ahy
v-dz-
inuke vf/Adkj iz'Akldh; dks.AR;k dk;nk $ fu;e $ 'Aklu fu.AZ; ifji_Adkuqlkj
vfHAizk;
1- 2- 3 4- 5-
1 lapkyd]
eq[; iz'Akldh; vf/Adkjh]
iz'Akldh; vf/Adkjh
dk;kZy;hu vf/A{Ad
ofj"B lgk:;d
ofj"B fyfid
fyfid&fu&Vadys[Ad
1) izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid ;kaps rnFAZ inksUurhps (364 fnol)
2) v/;kid o v'AS{Af.Ad inkojhy (xV&c) vf/Adkjkaps 180 fnolkai;ZUrP;k jtk-
3) v/;kidkaP;k oS;fDrd ijns'Axeukl ijokuxhA
4) v/;kid o v'AS{Af.Ad inkojhy (xV&c) vf/Adkjkaps lsokfuo=Rrhuarj $ LosPNk lsokfuo=Rrh jtk jks[Ahdj.A-
'Ak- fu dz- inksUurh&2001$iz-dz- 333$ oSlsok&] 13-7-01
'Ak- fu dz- vjtk&2493$59$oSlsok&9]
fn- 16-7-1994
'Ak- fu dz- ,evk;,l&1001$1929$iz-dz- 193$01$oSlsok&1] fn- 28-6-04-
'Ak- fu dz- foRr foHAkx&,eOghbZ&2469$ lhvkj&35479$,u;qvkj&9] fn- 20-7-79 o 'Ak- fu-dz- ihbZ,u&1086&lhvkj&1296 $83$,lbZvkj&4] fn- 1-10-84
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 57
5) v/;kid o v'AS{Af.Ad inkojhy (xV&c) vf/Adkjkaps fgnh o ejkBh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu (,rnFAZ eaMGkaP;k) lwV-
6) vk;ksx iqjLd=r vkf.A vk;ksx iqjLd=r lsok ;krhy [AaM {Aekfir (v[AaMhr)-
7) xV&c e/Ahy foHAkxh; pkSd'Ahps vfa/Adkj
8) xV&c e/Ahy vf/Adk&;kaps jkthukes-
9) v/;kidkaP;k rlsp xV&c vf/Adk&;kaP;k rdzkjhcn@ny pkSd'Ah vf/Adkjh use.As-
lkekU; iz'Aklu foHAkx 'Ak-fu-dz- eHAki&10$1087$14$lhvkj&2$87$20] fn- 30-12-1987 ejkBh HAk"kklwV o 'Ak- fu-dz- fgHAki$1083$1448$20]
fn-1-2-84 fganh HAk"Ak lwV-
'Aklu i_A dz- Mh,lch&1292$27$ 92$,ebZMh&10] fn- 16-3-92
LFAk;h vf/Adkjkuqlkj
lkekU; iz'Aklu foHAkx 'Ak- fu- dz- ,lvkjOgh&1092$1033$iz-dz- 33$92$8] fn- 2-12-97
LFAk;h vf/Adkjkuqlkj
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 58
10) loZ 'kkldh; oS|dh; egkfo|ky; rlsp lacaf/Ar jQX.Aky;s ;kaP;koj i;Zosf{A; fu;a_A.A-
11) vf/AO;k[;krk oxZ&2 ;k laoxkZps xksiuh; vgokykrhy izfrdwy 'Asjs-
LFAk;h vf/Adkjkuqlkj
lkekU; iz'Aklu foHAkx 'Ak-fu-dz-lh,iQvkj&
1295$iz-dz- 36$95$13] fn- 1-2-1996
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 59
dye 4 (1) (ch) (ii) uequk & c e/Ahy & iz'kkldh;
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ ;sFAhy * c * dk;kZlukrhy vf/Adkjh o deZpkjh ;kaP;k drZO;kpk ri'Ahy
v-dz- inuke iz'Akldh; drZO;s dks.AR;k dk;nk $ fu;e $ 'Aklu fu.AZ; ifji_Adkuqlkj
vfHAizk;
1- 2- 3 4- 5-
1 lapkyd]
eq[; iz'Akldh; vf/Adkjh]
iz'Akldh; vf/Adkjh
dk;kZy;hu vf/A{Ad
ofj"B lgk:;d
ofj"B fyfid
fyfid&fu&Vadys[Ad
1) izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid ;kaps rnFAZ inksUurhps (364 fnolkpas) vkns'A
2) v/;kid o v'AS{Af.Ad inkojhy (xV&c) vf/Adkjkaps 180 fnolkai;ZUrP;k jtk eatwj dj.As
3) v/;kidkaP;k oS;fDrd ijns'Axeukl ijokuxhps vkns'A
4) v/;kid o v'AS{Af.Ad inkojhy (xV&c) vf/Adkjkaps lsokfuo=Rrhuarj $ LosPNk lsokfuo=Rrh jtk jks[Ahdj.Akps vkns'A-
5) v/;kid o v'AS{Af.Ad inkojhy (xV&c) vf/Adkjkaps fgnh o ejkBh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu (,rnFAZ eaMGkaP;k) lwV ns.;kckcrps vkns'A-
6) vk;ksx iqjLd=r vkf.A vvk;ksx iqjLd=r lsok ;krhy [AaM {Aekfir (v[AaMhr) dj.;kckcrps vkns'A-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 60
7) xV&c e/Ahy foHAkxh; pkSd'Ahps vfa/Adkj
8) xV&c e/Ahy vf/Adk&;kaps jkthukes eatwj dj.As-
9) v/;kidkaP;k rlsp xV&c vf/Adk&;kaP;k rdzkjhcn@ny pkSd'Ah vf/Adkjh usewu pkSd'Ah iq.AZ dj.As-
10) loZ 'kkldh; oS|dh; egkfo|ky; rlsp lacaf/Ar jQX.Aky;s ;kaP;koj i;Zosf{A; fu;a_A.A-
11) vf/AO;k[;krk oxZ&2 ;k laoxkZps xksiuh; vgokykrhy izfrdwy 'Asjs lacaf/Arkuk dGfo.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 61
dye 4 (1) (c) (iii)
fu.AZ; izfdz;srhy i;Zos{A.A o tckcnkjhps mRrjnk;hRo fuf'pr djQu dk;Zi/nrhps izdk'Au
(dkekpk izdkj $ ukao)
dkekps LojQi %& vfpfdRlky;hu fo"A:kkrhy v/;kid] ekulsoh o v'AS{Af.Ad ins (xV&c) ;kaP;k vkLFAkiuk fo"A;d
ckch-
lacaf/Ar rjrwn %& &&&
vf/Afu;ekaps ukao %& &&&
fu;e %& &&&
'Aklu fu.AZ; %& &&&
ifji_Ads %& &&&
dk;kZy;hu vkns'A %& &&&
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 62
v-dz- dkekps LojQi dkyko/Ah fnol dkeklkBh tckcnkj vf/Adkjh vfHAizk;
1- 2- 3 4- 5-
1 1-v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad inkojhy vf/Adk&;kaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
2- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- v/;kidkaP;k $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- v/;kidkaP;k $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
loZlk/Akj.A ckc 7 fnolkar
rkRdkG ckchpk fuiVkjk Rojhr
dj.As
1) lgk:;d ekfgrh vf/Adkjh
2) ekfgrh vf/Adkjh
&&&
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 63
7- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- v/;kidkaP;k $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- v/;kidkaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- v/;kidkaph o v'AS{Af.Ad fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- v/;kidkaph o v'AS{Af.Ad fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 64
16- v/;kidkaP;k o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- v/;kidkaP;k $ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kauk lHAk] ifj"Ank] izf'A{A.A bR;knkhlkBh ijns'Axeukl tk.;klkBhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
18- v/;kidkaP;k xksiuh; vgokykrhy izfrdqy 'Asjs lacaf/Arkuk dGfo.As-
19- mPp osruJs.Ahckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
20- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 65
dye 4 (1) (c) (iv) uequk & (c)
dkekph dkye;kZnk vkLFAkiuk fo"A;d dke iw.AZ gks.;klkBh
izR;sd dkekph dkye;kZnk & 1) loZlk/Akj.A Viky 7 fnolkar 2) rkRdkG ckchapk fuiVkjk Rojhr dj.As
v-dz- dke $ dk;Z fnol $ rkl iw.AZ dj.;klkBh
tckcnkj vf/Adkjh rdzkj fuokj.A vf/Adkjh
1- 2- 3 4- 5-
1 1-v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad inkojhy vf/Adk&;kaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
2- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- v/;kidkaP;k $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- v/;kidkaP;k $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
loZlk/Akj.A ckc 7 fnolkar
rkRdkG ckchpk fuiVkjk Rojhr
dj.As
1)lgk:;d ekfgrh vf/Adkjh
2) ekfgrh vf/Adkjh
lapkyd]
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 66
6- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- v/;kidkaP;k $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- v/;kidkaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- v/;kidkaph o v'AS{Af.Ad fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 67
15- v/;kidkaph o v'AS{Af.Ad fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- v/;kidkaP;k o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- v/;kidkaP;k $ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kauk lHAk] ifj"Ank] izf'A{A.A bR;knkhlkBh ijns'Axeukl tk.;klkBhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
18- v/;kidkaP;k xksiuh; vgokykrhy izfrdqy 'Asjs lacaf/Arkuk dGfo.As-
19- mPp osruJs.Ahckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
20- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 68
dye 4 (1) (c) (v) uequk & (b)
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ ;sFAhy c dk;kZluke/Ahy miyC/A nLrk,sotkaph ;knh-
nLr,sotkpk fo"A; %& vfpfdRlky;hu izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk] ekulsoh v/;kid o v'AS{aAf.Ad inkackcr vkLFAkiuk fo"A;d
nLrk,sot-
v-dz- nLr,sotk izdkj fo"A; laca/Ahr O;Drh inuke O;Drhps fBdk.A $ mijksDr dk;kZy; miyC/A ulY;kl
1- 2- 3 4- 5-
1 uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
1 mPp osruJs.Ahckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
2- nqIiV njkus O;olk;jks/A ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
3- ;q- th- lh- osruJs.Ahckcrps i_AO;ogkj dj.As
4- HAkjrh; vk;qfoZKku ifj"AnsekiQZr vkysY:kk i_Akl mRrj ns.As
5) ekMZ la?AVusdMwu izkIr gks.Ak&;k i_Akl mRrj ns.As dkgh
dk;kZy;hu vf/A{Ad
*c* dk;kZlu
lapkyuky;]
oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 69
uLrh
uLrh
osGsl 'Aklukl lknj dj.As-
6) fo/AkulHAk rkjkafdr iz'u o vrkjkafdr iz'Au rlsp fo/Aku ifj"An rkjkafdr o vrkjkafdr iz'u ;kckcr 'Aklukl ekfgrh lknj dj.As-
2
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
ekulsoh vkLFAkiuk
1- ekulsoh inkojhy v/;kidkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
2- ekulsoh v/;kidkaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- ekulsoh v/;kidkaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- ekulsoh v/;kidkaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
5- ekulsoh v/;kidkaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
6- ekulsoh v/;kidkaP;k inskUurhckcrps izLrko 'Aklukl
ofj"B lgk:;d (c) lapkyuky;]
oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 70
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
lknj dj.As-
7- ekulsoh v/;kidkauk oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
8- ekulsoh v/;kidkauk ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
9- ekulsoh v/;kidkauk mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
10- ekulsoh v/;kidkaph fjDrins tkfgjkrhOnkjs HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
11- v/;kidkaP;k $ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kauk lHAk] ifj"Ank] izf'A{A.A bR;knkhlkBh ijns'Axeukl tk.;klkBhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
12- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 71
uLrh
3
uLrh
uLrh
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
1) fod=rh'AkL_A 2) lq{etho'AkL_A
1-vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kidkaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV
ofj"B fyfid (1c) lapkyuky;]
oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 72
uLrh $ uksanogh
uLrh
uLrh
uksanogh
uLrh
uLrh
uLrh
ns.;kckcrps vkns'A
6- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 73
uLrh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh
T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
4
uLrh
uLrh
1) thojlk;u'AkL_A 2) vkS"A/A'AkL_A
3) vkS"A/AfuekZrk] 4) thojlk;u'AkL_AK 5) jlk;u'AkL_AK
1- vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
ofj"B fyfid (2c) lapkyd]
oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 74
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
uLrh
uLrh
uLrh $ uksanogh
uLrh
3- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As4- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As5- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A6- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As7- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As9- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kauk ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 75
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh$ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
uLrh
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk inkojhy dk;Zjr v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 76
5
uLrh
uLrh
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh
uLrh
uksanogh
1) 'Ajhjjpuk'AkL_A 2) 'Ajhjfdz;k'AkL_A
1-vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kidkaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-3- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As 4- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As 5- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A 6-izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As 7- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As 8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As 9- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As 10- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As 11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-12- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As- 13-v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As14-izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj
dfu"B fyfid (3c) lapkyuky;]
oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 77
uLrh
uLrh
uLrh
dj.As-
15- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
6
jks- iz- o lk- vkS- 'AkL_A] U;k;oS|d'AkL_A] oS|dh; vfHaAys[A xzaFAiky] eq[; xzaFAiky] dfu"B oSKkfud vf/Adkjh] lkaf[;dh oxZ&2] dod'AkL_AK] lq{etho'AkL_AK] vf/A{Ad] HAkSfrdksipkj 'kkL_A o 'AkGk o dsnz] vf/AO;k[;krk HAkSfrdksipkj'kkL_A o 'AkGk o dsnz] vf/A{Ad] O;olk;ksikpkj 'AkGk o dsanz
vf/AO;k[;krk] O;olk;ksikpkj 'AkGk o dsanz
lgk:;d vf/A{Ad] HAkSfrdksikpkj 'AkGk o dsanz
tho;kaf_Adh vfHA;ark (oxZ&2)] vf/AO;k[;krk] tho&HAkSfrd'AkL_A]HAkSfrd'AkL_AosRrk ('Ajhjfdz;k'AkL_A)
HAkSfrd'AkL_AosRrk ({A&fdj.A'AkL_A)]vf/AO;k[;krk lkaaf[;dh o yksdla[;k'AkL_A] voS|dh; la'Aks/Au lgk:;d
ofj"B fyfid (4c) lapkyuky;]
oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 78
uLrh
uLrh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
ofj"B {A&fdj.A fp_Adkj] is'Ah iztuuosRrk
oS|dh; vfHAys[A vf/Adkjh] cf/Ajhdj.A izca/Ad
lkFAjksx rK (,fiMsekWykWthLV)] iks"A.AraK
1- vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 79
uLrh $ ukasnogh
uLrh
uLrh
uLrh $ uksanogh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
7- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kauk ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk inkojhy dk;Zjr v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 80
uLrh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
7 1-v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad inkojhy vf/Adk&;kaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
2- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- v/;kidkaP;k $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- v/;kidkaP;k $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
fyfid&fu&Vadys[Ad (c]dk;kZlu)
lapkyuky;]
oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 81
7- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- v/;kidkaP;k $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- v/;kidkaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- v/;kidkaph o v'AS{Af.Ad fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- v/;kidkaph o v'AS{Af.Ad fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- v/;kidkaP;k o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- v/;kidkaP;k $ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kauk lHAk] ifj"Ank] izf'A{A.A bR;knkhlkBh ijns'Axeukl tk.;klkBhps
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 82
izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
18- v/;kidkaP;k xksiuh; vgokykrhy izfrdqy 'Asjs lacaf/Arkuk dGfo.As-
19- mPp osruJs.Ahckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
20- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
dk;kZy;hu vf/A{Ad] ekulsoh vkLFAkiuk] 1c] 2c] 3c o 4c gs gkrkGhr vlysY;k deZpk&;kaps ojhy fo"A;kps laiw.AZ Vadys[Au dj.As- rlsp Viky okVi dj.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 83
dye 4 (1) (v) (vi)
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ ;sFAhy * c * dk;kZlukrhy nLr,sotkph oxZokjh
v-dz- fo"A; nLr,sotkpk izdkj izeq[A ckchpk ri'Ahyokj
lqjf{Ar Bso.;kpk dkyko/Ah
1- 2- 3 4- 5-
1 1 mPp osruJs.Ahckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
2- nqIiV njkus O;olk;jks/A ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
3- ;q- th- lh- osruJs.Ahckcrps i_AO;ogkj dj.As
4- HAkjrh; vk;qfoZKku ifj"AnsekiQZr vkysY:kk i_Akl mRrj ns.As
5) ekMZ la?AVusdMwu izkIr gks.Ak&;k i_Akl mRrj ns.As dkgh osGsl 'Aklukl lknj dj.As-
6) fo/AkulHAk rkjkafdr iz'u o vrkjkafdr iz'Au rlsp fo/Aku ifj"An rkjkafdr
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 84
o vrkjkafdr iz'u ;kckcr 'Aklukl ekfgrh lknj dj.As- uLrh
2
1- ekulsoh inkojhy v/;kidkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
2- ekulsoh v/;kidkaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- ekulsoh v/;kidkaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- ekulsoh v/;kidkaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
5- ekulsoh v/;kidkaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
6- ekulsoh v/;kidkaP;k inskUurhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
7- ekulsoh v/;kidkauk oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
ekulsoh vkLFAkiuk
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 85
8- ekulsoh v/;kidkauk ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
9- ekulsoh v/;kidkauk mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
10- ekulsoh v/;kidkaph fjDrins tkfgjkrhOnkjs HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
11- v/;kidkaP;k $ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kauk lHAk] ifj"Ank] izf'A{A.A bR;knkhlkBh ijns'Axeukl tk.;klkBhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
12- ekulsoh v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
3 1) fod=rh'AkL_A 2) lq{etho'AkL_A
1-vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kidkaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
uLrh
uLrh
uLrh $ uksanogh
vkLFAkiuk fo"A;h dkes ;kph ekfgrh
(v]c]d o M izek.As fygkok
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 86
4- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh
uLrh
uksanogh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 87
15- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16-izk/;kid]lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksx iqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
4 1) thojlk;u'AkL_A 2) vkS"A/A'AkL_A
3) vkS"A/AfuekZrk] 4) thojlk;u'AkL_AK 5) jlk;u'AkL_AK
1- vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
uLrh
uLrh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
uLrh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 88
6- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kauk ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk inkojhy dk;Zjr v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy
uLrh
uLrh $ uksanogh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh$ ukasnogh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 89
fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
uLrh $ ukasnogh
uLrh
5 1) 'Ajhjjpuk'AkL_A 2) 'Ajhjfdz;k'AkL_A
1-vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kidkaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps
uLrh
uLrh
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh
uLrh
uksanogh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 90
vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 91
6 jks- iz- o lk- vkS- 'AkL_A] U;k;oS|d'AkL_A] oS|dh; vfHaAys[A xzaFAiky] eq[; xzaFAiky] dfu"B oSKkfud vf/Adkjh] lkaf[;dh oxZ&2] dod'AkL_AK] lq{etho'AkL_AK] vf/A{Ad] HAkSfrdksipkj 'kkL_A o 'AkGk o dsnz] vf/AO;k[;krk HAkSfrdksipkj'kkL_A o 'AkGk o dsnz] vf/A{Ad] O;olk;ksikpkj 'AkGk o dsanz
vf/AO;k[;krk] O;olk;ksikpkj 'AkGk o dsanz
lgk:;d vf/A{Ad] HAkSfrdksikpkj 'AkGk o dsanz
tho;kaf_Adh vfHA;ark (oxZ&2)] vf/AO;k[;krk] tho&HAkSfrd'AkL_A]HAkSfrd'AkL_AosRrk ('Ajhjfdz;k'AkL_A)
HAkSfrd'AkL_AosRrk ({A&fdj.A'AkL_A)]vf/AO;k[;krk lkaaf[;dh o yksdla[;k'AkL_A] voS|dh; la'Aks/Au lgk:;d
ofj"B {A&fdj.A fp_Adkj] is'Ah iztuuosRrk
oS|dh; vfHAys[A vf/Adkjh] cf/Ajhdj.A izca/Ad
lkFAjksx rK (,fiMsekWykWthLV)] iks"A.AraK
1- vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k
uLrh
uLrh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 92
jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
uLrh
uLrh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 93
vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kauk ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk inkojhy dk;Zjr v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy
uLrh $ uksanogh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 94
fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
uLrh$ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
7 1-v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad inkojhy vf/Adk&;kaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
2- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- v/;kidkaP;k $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- v/;kidkaP;k $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 95
7- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- v/;kidkaP;k $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- v/;kidkaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- v/;kidkaph o v'AS{Af.Ad fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- v/;kidkaph o v'AS{Af.Ad fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- v/;kidkaP;k o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- v/;kidkaP;k $ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kauk lHAk] ifj"Ank] izf'A{A.A bR;knkhlkBh ijns'Axeukl tk.;klkBhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
18- v/;kidkaP;k xksiuh; vgokykrhy izfrdqy 'Asjs lacaf/Arkuk dGfo.As-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 96
19- mPp osruJs.Ahckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
20- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
dk;kZy;hu vf/A{Ad] ekulsoh vkLFAkiuk] 1c] 2c] 3c o 4c gs gkrkGhr vlysY;k deZpk&;kaps ojhy fo"A;kps laiw.AZ Vadys[Au dj.As- rlsp Viky okVi dj.As-
dye 4 (1) (v) (viii) uequk & v
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ ;sFAhy * c * dk;kZlukrhy lferhph ;knh izdkf'Ar dj.As
v-dz- lferhps uako lferhps lnL; lferhps mn@nh"V fdrh osGk ?As.;kr ;srs
lHAk tu lkekU;klkBh [Aqyh vkgs fdok ukgh
lHAspk dk;Zo=Rrkar (miyC/A)
1 2 3 4 5 6 7
1 v/;kid rnFAZ inksUurh lferh
iz/Aku lfpo (oS- f'A- o vkS- nz- fo-)lapkyd (oS- f'A- o la- eqacbZ) mi lfpo] (oS- f'A- o vkS- nz- fo-) mi lfpo](oS-f'A- o vkS- nz- fo-)
inksUurhus fjDrins HAj.As
o"AkZrwu ,dnk ukgh gks;
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 97
eq[; iz'Akldh; vf/Adkjh(oS- f'A- o la- eqacbZ)
2 ekulsoh v/;kid fuoM lferh
iz/Aku lfpo (oS- f'A- o vkS- nz- fo-)lapkyd (oS- f'A- o la- eqacbZ) mi lfpo] (oS- f'A- o vkS- nz- fo-) mi lfpo](oS-f'A- o vkS- nz- fo-) eq[; iz'Akldh; vf/Adkjh (oS- f'A- o la- eqacbZ)
ekulsohph fjDrins HAj.As
lu&2005 e/;s uO;kus ?As.;kr ;s.Akj
vkgs-
ukgh l/;k miyC/A ukgh
dye 4 (1) (v) (viii) uequk & c
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ ;sFAhy * c * dk;kZlukrhy lferhph ;knh izdkf'Ar dj.As
v-dz- vf/AlHAsps ukao lHAsps lnL; lHAsps mfn"V fdrh osGk ?As.;kr ;srs
lHAk tu lkekU;klkBh [Aqyh vkgs fdok ukgh
lHAspk dk;Zo=Rrkar (miyC/A)
1 2 3 4 5 6 7
1 D;q-ih-vkj- lferh iz/Aku lfpolpakyd loZ vf/A"Bkrk eq[; iz'Akldh; vf/Adkjh laacaf/Ar iz'Akldh; vf/Adkjh
oS|dh; egkfo|ky;s o jQX.Aky;s ;kaP;k
dkekpk vk<kok ?As.As o _AqVh nwj dj.As
nj rhu efgU;kuh ukgh gks;
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 98
dye 4 (1) (c) (xiv)
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ ;sFAhy * c * dk;kZlukrhy ekfgrhps bysDV@kWfud LojQikr lkBfoysyh ekfgrh izdkf'Ar dj.As pkyw o"AkZdjhrk
v-dz- nLr,sotk izdkj fo"A; dks.AR;k bysDV!kWfud ueqU;kr
ekfgrh feGfo.;kph
i/nrh
tckcnkj vf/Adkjh
1 2 3 4 5 6
1 uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
1 mPp osruJs.Ahckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
2- nqIiV njkus O;olk;jks/A ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
3- ;q- th- lh- osruJs.Ahckcrps i_AO;ogkj dj.As
4- HAkjrh; vk;qfoZKku ifj"AnsekiQZr vkysY:kk i_Akl mRrj ns.As
5) ekMZ la?AVusdMwu izkIr gks.Ak&;k i_Akl mRrj ns.As dkgh
i&ykWih ekfgrhP;k vf/Adk&;kaP;k
vuq"Aaxkus ;ksX; i/nrhus vtZ lknj dsY;kuarj-
1)lgk:;d ekfgrh vf/Adkjh
2) ekfgrh vf/Adkjh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 99
uLrh
uLrh
osGsl 'Aklukl lknj dj.As-
6) fo/AkulHAk rkjkafdr iz'u o vrkjkafdr iz'Au rlsp fo/Aku ifj"An rkjkafdr o vrkjkafdr iz'u ;kckcr 'Aklukl ekfgrh lknj dj.As-
2
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
ekulsoh vkLFAkiuk
1- ekulsoh inkojhy v/;kidkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
2- ekulsoh v/;kidkaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- ekulsoh v/;kidkaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- ekulsoh v/;kidkaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
5- ekulsoh v/;kidkaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
6- ekulsoh v/;kidkaP;k inskUurhckcrps izLrko
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 100
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
'Aklukl lknj dj.As-
7- ekulsoh v/;kidkauk oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
8- ekulsoh v/;kidkauk ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
9- ekulsoh v/;kidkauk mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
10- ekulsoh v/;kidkaph fjDrins tkfgjkrhOnkjs HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
11- v/;kidkaP;k $ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kauk lHAk] ifj"Ank] izf'A{A.A bR;knkhlkBh ijns'Axeukl tk.;klkBhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
12- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 101
3
uLrh
uLrh
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh
uLrh
uksanogh
uLrh
1) fod=rh'AkL_A 2) lq{etho'AkL_A
1-vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kidkaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 102
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 103
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
16- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
4
uLrh
uLrh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
1) thojlk;u'AkL_A 2) vkS"A/A'AkL_A
3) vkS"A/AfuekZrk] 4) thojlk;u'AkL_AK 5) jlk;u'AkL_AK
1- vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-3- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As4- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As5- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A6- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 104
uLrh $ ukasnogh
uLrh
uLrh
uLrh $ uksanogh
vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As7- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As 8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As9- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kauk ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 105
uLrh
uLrh
uLr
uLrh
uLrh$ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
13- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk inkojhy dk;Zjr v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
5
uLrh
1) 'Ajhjjpuk'AkL_A 2) 'Ajhjfdz;k'AkL_A
1-vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 106
uLrh
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh
lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kidkaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 107
uLrh
uksanogh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ uksanogh
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
6
jks- iz- o lk- vkS- 'AkL_A] U;k;oS|d'AkL_A] oS|dh; vfHaAys[A xzaFAiky] eq[; xzaFAiky] dfu"B oSKkfud vf/Adkjh] lkaf[;dh oxZ&2] dod'AkL_AK] lq{etho'AkL_AK] vf/A{Ad] HAkSfrdksipkj 'kkL_A o 'AkGk o dsnz] vf/AO;k[;krk HAkSfrdksipkj'kkL_A o 'AkGk o dsnz] vf/A{Ad]
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 108
uLrh
uLrh
O;olk;ksikpkj 'AkGk o dsanz
vf/AO;k[;krk] O;olk;ksikpkj 'AkGk o dsanz
lgk:;d vf/A{Ad] HAkSfrdksikpkj 'AkGk o dsanz
tho;kaf_Adh vfHA;ark (oxZ&2)] vf/AO;k[;krk] tho&HAkSfrd'AkL_A]HAkSfrd'AkL_AosRrk ('Ajhjfdz;k'AkL_A)
HAkSfrd'AkL_AosRrk ({A&fdj.A'AkL_A)]vf/AO;k[;krk lkaaf[;dh o yksdla[;k'AkL_A] voS|dh; la'Aks/Au lgk:;d
ofj"B {A&fdj.A fp_Adkj] is'Ah iztuuosRrk
oS|dh; vfHAys[A vf/Adkjh] cf/Ajhdj.A izca/Ad
lkFAjksx rK (,fiMsekWykWthLV)] iks"A.AraK
1- vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 109
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
uLrh
izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 110
uLrh
uLrh $ uksanogh
uLrh
uLrh
ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kauk ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk inkojhy dk;Zjr v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 111
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh$ ukasnogh
vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
7 1-v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad inkojhy vf/Adk&;kaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
2- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- v/;kidkaP;k $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- v/;kidkaP;k $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 112
6- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- v/;kidkaP;k $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- v/;kidkaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As 14- v/;kidkaph o v'AS{Af.Ad fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-15- v/;kidkaph o v'AS{Af.Ad fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As- 16- v/;kidkaP;k o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 113
17- v/;kidkaP;k $ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kauk lHAk] ifj"Ank] izf'A{A.A bR;knkhlkBh ijns'Axeukl tk.;klkBhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
18- v/;kidkaP;k xksiuh; vgokykrhy izfrdqy 'Asjs lacaf/Arkuk dGfo.As-
19- mPp osruJs.Ahckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
20- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
dk;kZy;hu vf/A{Ad] ekulsoh vkLFAkiuk] 1c] 2c] 3c o 4c gs gkrkGhr vlysY;k deZpk&;kaps ojhy fo"A;kps
laiw.AZ Vadys[Au dj.As- rlsp Viky okVi dj.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 114
dye 4 (1) c (xv)
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ ;sFAhy * c * dk;kZlukrhy miyC/A lqfo/Akapk rDrk izdkf'Ar dj.As-
miyC/A lqfo/Ak %&
1- HAsV.;kph osG %& nqikjh 3 rs 4
2- vfHAys[A rikl.AhlkBh miyC/A lqfo/Akaph ekfgrh %&
3- dkekP;k rikl.AhlkBh miyC/A lqfo/Akph ekfgrh %&
v-dz- lqfo/Aspk izdkj osG dk;Zi/nrh fBdk.A tckcnkj O;Drh rdzkj fuokj.A
1 vfHAys[A rikl.Ah miyC/A lqfo/Akaph ekfgrh
nqikjh 3 rs 4 dk;kZy;hu dkedkt
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
lgk:;d ekfgrh vf/Adkjh
ekfgrh vf/Adkjh
laca/Ahr deZpkjh
ekfgrh vf/Adkjh
2 dkekP;k rikl.AhlkBh miyC/A lqfo/Akph ekfgrh
ojhyizek.As ojhyizek.As ojhyizek.As ojhyizek.As ojhyizek.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 115
dye 4 (1) (ch) (ii) uequk & v
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ ;sFAhy * d * dk;kZlukrhy vf/Adkjh o deZpkjh ;kaP;k vf/Adkjkapk ri'Ahy
v-dz- inuke vf/Adkj iz'Akldh; dks.AR;k dk;nk $ fu;e $ 'Aklu fu.AZ; ifji_Adkuqlkj
vfHAizk;
1- 2- 3 4- 5-
1 lapkyd 1) izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid ;kaps rnFAZ inksUurhps (364 fnolkpas) vkns'A
2) v/;kid o v'AS{Af.Ad inkojhy (xV&c) vf/Adkjkaps 180 fnolkai;ZUrP;k jtk eatwj dj.As
3) v/;kidkaP;k oS;fDrd ijns'Axeukl ijokuxhps vkns'A
4) v/;kid o v'AS{Af.Ad inkojhy (xV&c) vf/Adkjkaps lsokfuo=Rrhuarj $ LosPNk lsokfuo=Rrh jtk jks[Ahdj.Akps vkns'A-
5) v/;kid o v'AS{Af.Ad inkojhy (xV&c) vf/Adkjkaps fgnh o ejkBh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu (,rnFAZ eaMGkaP;k) lwV ns.;kckcrps vkns'A-
6) vk;ksx iqjLd=r vkf.A vvk;ksx iqjLd=r lsok ;krhy [AaM
'Ak- fu dz- inksUurh&2001$iz-dz-333$oSlsok&] 13-7-01
'Ak- fu dz- vjtk&2493$59$oSlsok&9]
fn- 16-7-1994
'Ak- fu dz- ,evk;,l&1001$1929$iz-dz- 193$01$oSlsok&1] fn- 28-6-04-
'Ak- fu dz- foRr foHAkx&,eOghbZ&2469$ lhvkj&35479$,u;qvkj&9] fn- 20-7-79 o 'Ak- fu-dz- ihbZ,u&1086&lhvkj&1296 $83$,lbZvkj&4] fn- 1-10-84
lkekU; iz'Aklu foHAkx 'Ak-fu-dz- eHAki&10$1087$14$lhvkj&2$87$20] fn- 30-12-1987 ejkBh HAk"kklwV o 'Ak- fu-dz- fgHAki$1083$1448$20]
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 116
{Aekfir (v[AaMhr) dj.;kckcrps vkns'A-
7) xV&c e/Ahy foHAkxh; pkSd'Ahps vfa/Adkj
8) xV&c e/Ahy vf/Adk&;kaps jkthukes eatwj dj.As-
9) v/;kidkaP;k rlsp xV&c vf/Adk&;kaP;k rdzkjhcn@ny pkSd'Ah vf/Adkjh usewu pkSd'Ah iq.AZ dj.As-
10) loZ 'kkldh; oS|dh; egkfo|ky; rlsp lacaf/Ar jQX.Aky;s ;kaP;koj i;Zosf{A; fu;a_A.A-
11) vf/AO;k[;krk oxZ&2 ;k laoxkZps izfrdwy xksiuh; vgoky lacaf/Arkuk dGfo.As
fn-1-2-84 fganh HAk"Ak lwV-
'Aklu i_A dz- Mh,lch&1292$27$ 92$,ebZMh&10] fn- 16-3-92
LFAk;h vf/Adkjkuqlkj
lkekU; iz'Aklu foHAkx 'Ak- fu- dz- ,lvkjOgh&1092$1033$iz-dz- 33$92$8] fn- 2-12-97
LFAk;h vf/Adkjkuqlkj
LFAk;h vf/Adkjkuqlkj
lkekU; iz'Aklu foHAkx 'Ak-fu-dz-lh,iQvkj&
1295$iz-dz- 36$95$13] fn- 1-2-1996
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 117
dye 4 (1) (ch) (ii) uequk & c
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ ;sFAhy * d * dk;kZlukrhy vf/Adkjh o deZpkjh ;kaP;k vf/Adkjkapk ri'Ahy
v-dz- inuke iz'Akldh; drZO;s dks.AR;k dk;nk $ fu;e $ 'Aklu fu.AZ; ifji_Adkuqlkj
vfHAizk;
1- 2- 3 4- 5-
1 lapkyd 1) 'Akldh; oS|dh; egkfo|ky; o jQX.Aky;s o nar egkfo|ky;s o jQX.Aky;s ;koj i;Zos{Ah; fu;a_A.A
2) oS|dh; nar] 'AqJq"Ak lsok] iWjkesMhdy egkfo|ky; ;kapsoj f'A{A.A o la'Aks/Au ;kaps i;Zos{Ah; fu;a_A.A-
3) oS|dh; ] nar] 'AqJq"Ak lsok fo"A;krhy izxrhckcrpk lYyk 'Aklukl ns.As-
4) oS|dh; vkf.A nar v/;kidkaps izf'A{A.A vk;ksftr dj.As-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 118
dye 4 (1) (c) uequk & d
fu.AZ; izfdz;srhy i;Zos{A.A o tckcnkjhps mRrjnk;hRo fuf'pr djQu dk;Zi/nrhps izdk'Au
dkekpk izdkj $ ukao
dkekps LojQi %& fpfdRlky;hu o nar fo"A:kkrhy v/;kid] (xV&c) ;kapsfo"A;d vkLFAkiuk ckch
lacaf/Ar rjrwn %& &&&
vf/Afu;ekaps ukao %& &&&
fu;e %& &&&
'Aklu fu.AZ; %& &&&
ifji_Ads %&
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 119
dk;kZy;hu vkns'A %&
v-dz- dkekps LojQi dkyko/Ah fnol dkeklkBh tckcnkj vf/Adkjh
vfHAizk;
1- 2- 3 4- 5-
1 1-fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k inkojhy vf/Adk&;kaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
2-fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k$ vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k $ vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
loZlk/Akj.A ckc 7 fnolkar
rkRdkG ckchpk fuiVkjk Rojhr
dj.As
lgk:;d ekfgrh vf/Adkjh
ekfgrh vf/Adkjh
&&&
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 120
5- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k $ 'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k $ 'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k $ 'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k $ 'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkauk ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 121
11- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkauk mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaph 'AS{Af.Ad fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaph o 'AS{Af.Ad fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 122
vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k$'AS{Af.Ad vf/Adk&;kauk lHAk] ifj"Ank] izf'A{A.A bR;knkhlkBh ijns'Axeukl tk.;klkBhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
18- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k xksiuh; vgokykrhy izfrdqy 'Asjs lacaf/Arkuk dGfo.As-
19- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaps mPp osruJs.Ahckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
20- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As-
21- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaph jQX.AlsosP;k n="Vhdksukrwu xjtsuqlkj v/;;u jtsckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 123
22- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k fu;rlsokfuo=Rrh$LosPNkfuo=Rrh uarj f'AYyd vlysY;k vftZr$v/AZosruh jtsps jks[Ahdj.A dj.As-
23- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy fuyafcr >AkysY;k v/;kidkaP;k fuyacukckcrph dk;Zokgh dj.As-
24-fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy rkjkafdr $vrkajkafdr y{Aos/Ah lwpuk ;kckcrph ekfgrh vf/Aos'Au dkGkr 'Aklukl rkRdkG lknj dj.As-
25-lapkyd]lg-lapkyd (oS|dh;)] lg-lapkyd (nar) vf/Af{Adk 'AqJq"Ak lsok rlsp vf/A"Bkrk oS|dh; o nar ;kaps okf"AZd osruok<h dk<.As-] vko';d R;k uksanh R;kaP;k lsokiqLrdkr ?As.As-
26- uksVh'AhP;k vuq"Aaxkus LosPNklsokfuo=Rrhps izLrko 'Aklukl fofgr eqnrhr lknj dj.As-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 124
dye 4 (1) (ch) (v) uequk & c
dkekph dkye;kZnk vkLFAkiuk fo"A;d ckch iw.AZ gks.;klkBh
izR;sd dkekph dkye;kZnk &
v-dz- dke $ dk;Z fnol $ rkl iw.AZ dj.;klkBh
tckcnkj vf/Adkjh rdzkj fuokj.A vf/Adkjh
1- 2- 3 4- 5-
1 1-fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k inkojhy vf/Adk&;kaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
2-fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k$ vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k $ vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k $ 'AS{Af.Ad
loZlk/Akj.A ckc 7 fnolkar
rkRdkG ckchpk fuiVkjk Rojhr
dj.As
lgk:;d ekfgrh vf/Adkjh
ekfgrh vf/Adkjh
lapkyd]
oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 125
vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k $ 'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k $ 'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k $ 'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkauk ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkauk mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkps cnyhckcrps rlsp fu;rdkyhd cnY;kaps izLrko 'Aklukl
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 126
lknj dj.As
14- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaph 'AS{Af.Ad fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaph o 'AS{Af.Ad fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k$'AS{Af.Ad vf/Adk&;kauk lHAk] ifj"Ank] izf'A{A.A bR;knkhlkBh ijns'Axeukl tk.;klkBhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
18- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k xksiuh; vgokykrhy izfrdqy 'Asjs lacaf/Arkuk dGfo.As-
19- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaps mPp osruJs.Ahckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 127
20- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As-
21- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaph jQX.AlsosP;k n="Vhdksukrwu xjtsuqlkj v/;;u jtsckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
22- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy v/;kidkaP;k fu;rlsokfuo=Rrh$LosPNkfuo=Rrh uarj f'AYyd vlysY;k vftZr$v/AZosruh jtsps jks[Ahdj.A dj.As-
23- fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy fuyafcr >AkysY;k v/;kidkaP;k fuyacukckcrph dk;Zokgh dj.As-
24-fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy rkjkafdr $vrkajkafdr y{Aos/Ah lwpuk ;kckcrph ekfgrh vf/Aos'Au dkGkr 'Aklukl rkRdkG lknj dj.As-
25-lapkyd]lg-lapkyd (oS|dh;)] lg-lapkyd (nar) vf/Af{Adk 'AqJq"Ak lsok rlsp vf/A"Bkrk oS|dh; o nar ;kaps okf"AZd osruok<h dk<.As-] vko';d R;k uksanh R;kaP;k lsokiqLrdkr ?As.As-
26- uksVh'AhP;k vuq"Aaxkus LosPNklsokfuo=Rrhps izLrko 'Aklukl fofgr eqnrhr lknj dj.As-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 128
dye 4 (1) (ch) (v) uequk & (b)
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ ;sFAhy d dk;kZluke/Ahy miyC/A nLrk,sotkph ;knh-
nLr,sotk fo"A; %&
v-dz- nLr,sotk izdkj fo"A; laca/Ahr O;Drh inuke
O;Drhps fBdk.A $ mijksDr dk;kZy; miyC/A ulY;kl
1- 2- 3 4- 5-
1
1)- HAkjrh; vk;qfoZKku ifj"AnsekiQZr vkysY:kk i_Akl mRrj ns.As
2) U;k;ky;hu izdj.Ah U;k;ky;kr gtj jkg.As-
3) foHAkxh; pkSd'AhP;k ckcr yksd vk;qDr dk;kZy;kr cksyfoys vlrk gtj jkg.As-
4) osGksosGh 'Aklukus osxosxG;k fo"A;karxZrckcrhr cksyfoys vlrk ea_Aky;kr tk.As-
5)ojhy vkLFAkiuke/Ahy fuyafcr >AkysY;k v/;kidkaP;k
lapkyd] lg-lapkyd] (oS|dh;)]lg-lapkyd (nar)] vf/Af{Adk 'AqJq"Ak lsok ] vf/A"Bkrk]fo'As"A dk;kZf/Adkjh ;kaP;k vkLFAkiuk fo"A;h loZ ckch -
fpfdRlky;hu vkLFAkiuk] 1d] 2d] 3d o 4d ]5d o nar fo"A;d gs deZpkjh gkrkGhr vlysY;k ojhy fo"A;kps uLR;k riklwu R;koj Lok{Ajh dj.As]
rlsp laiw.AZ *d* dk;kZlukps i;Zos{Afd;
dk;kZy;hu vf/A{Ad
*d* dk;kZlu
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 129
fuyacukckcrph dk;Zokgh dj.As-
6)fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy rkjkafdr $vrkajkafdr y{Aos/Ah lwpuk ;kckcrph ekfgrh vf/Aos'Au dkGkr 'Aklukl rkRdkG lknj dj.As-
7)lapkyd]lg-lapkyd (oS|dh;)] lg-lapkyd (nar) vf/Af{Adk 'AqJq"Ak lsok rlsp vf/A"Bkrk oS|dh; o nar ;kaps okf"AZd osruok<h dk<.As-] vko';d R;k uksanh R;kaP;k lsokiqLrdkr ?As.As-
dke] rlsp] nSuafnu Viky ekdZ djQu ns.As- o egRokP;k Vikykpk deZpk&;kadMwu Rofjr fuiVkjk djQu ?As.As-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 130
1 1-vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kidkaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k
nar fo"A;d ofj"B lgk:;d lapkyuky;]
oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 131
foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 132
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
18- uksVh'AhP;k vuq"Aaxkus LosPNklsokfuo=Rrhps izLrko 'Aklukl fofgr eqnrhr lknj dj.As-
19-izk/;kid$lg;ksxh izk/;kid$vf/AO;k[;krk ;kaP;k lsokfo"A;d ckchaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As-
ek-lapkyd$ek-lfpo fdaok ea_Aky;hu ofj"B vf/Adk&;kaP;k lqpusuqlkj ns.;kr ;s.Akjh dkes gkrkG.As-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 133
2 1- vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid ;k 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
'AY;fpfdRlk'AkL_A
euksfod=fr'AkL_A]
eTtkrarw'AY;fpfdRlk
mj%'AY;fpfdRlk
eq_A'AY;fpfdRlk
lq?AVu'AY;fpfdRlk
ckyjksx'AY;fpfdRlk
eTtkrarw'AkL_A
ofj"B fyfid (4 d) lapkyd]
oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 134
7- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid rs izk/;kid o vf/AO;k[;krk rs lg;ksxh izk/;kid ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kauk ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk inkojhy dk;Zjr v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 135
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
18- uksVh'AhP;k vuq"Aaxkus LosPNklsokfuo=Rrhps izLrko 'Aklukl fofgr eqnrhr lknj dj.As-
19-izk/;kid$lg;ksxh izk/;kid$vf/AO;k[;krk ;kaP;k lsokfo"A;d ckchaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As-
ek-lapkyd$ek-lfpo fdaok ea_Aky;hu ofj"B vf/Adk&;kaP;k lqpusuqlkj ns.;kr ;s.Akjh dkes gkrkG.As-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 136
3 1-vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kidkaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
cf/Ajhdj.A'AkL_A
{Afdj.A'AkL_A
{A;jksx'AkL_A
jsfMvksFAsjsih
ofj"B fyihd (5 d) lapkyuky;]
oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 137
8- lg;ksxh izk/;kid rs izk/;kid o vf/AO;k[;krk rs lg;ksxh izk/;kid ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 138
inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
18- uksVh'AhP;k vuq"Aaxkus LosPNklsokfuo=Rrhps izLrko 'Aklukl fofgr eqnrhr lknj dj.As-
19-izk/;kid$lg;ksxh izk/;kid$vf/AO;k[;krk ;kaP;k lsokfo"A;d ckchaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As-
ek-lapkyd$ek-lfpo fdaok ea_Aky;hu ofj"B vf/Adk&;kaP;k lqpusuqlkj ns.;kr ;s.Akjh dkes gkrkG.As-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 139
4 1- vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
vkS"A/AoS|d'AkL_A
dku]ukd o ?Alk'AkL_A
Ropk o xqIrjksx'AkL_A
vfLFAO;axksipkj'AkL_A
gn;jksx'AkL_A
usiQzkWykWth o xzWLV!ks,UV!ksykWth
ofj"B fyfid (3d)
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 140
8- lg;ksxh izk/;kid rs izk/;kid o vf/AO;k[;krk rs lg-izk/;kid ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kauk ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk inkojhy dk;Zjr v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 141
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As o ;kckcrph fu.AZ; u gks.Akjh izdj.As 'Aklukl lknj dj.As-
17- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As $foHAkxh; pkSd'Ah$ fuyafcr izdj.As gkrkG.As
18- uksVh'AhP;k vuq"Aaxkus LosPNklsokfuo=Rrhps izLrko 'Aklukl fofgr eqnrhr lknj dj.As-
19-izk/;kid$lg;ksxh izk/;kid$vf/AO;k[;krk ;kaP;k lsokfo"A;d ckchaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As-
ek-lapkyd$ek-lfpo fdaok ea_Aky;hu ofj"B vf/Adk&;kaP;k lqpusuqlkj ns.;kr ;s.Akjh dkes gkrkG.As-
5 1- vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl izlqrh o fL_Ajksx'AkL_A ofj"B fyihd(2 d)
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 142
lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.A
5- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As [
ckyjksxfpfdrlk'AkL_A
us_A'AY;fpfdRlk'AkL_A
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 143
8- lg;ksxh izk/;kid rs izk/;id o vf/AO;k[;krk rs lg-izk/;kid ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kauk ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk inkojhy dk;Zjr v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 144
15- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
18- uksVh'AhP;k vuq"Aaxkus LosPNklsokfuo=Rrhps izLrko 'Aklukl fofgr eqnrhr lknj dj.As-
19-izk/;kid$lg;ksxh izk/;kid$vf/AO;k[;krk ;kaP;k lsokfo"A;d ckchaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As-
ek-lapkyd$ek-lfpo fdaok ea_Aky;hu ofj"B vf/Adk&;kaP;k lqpusuqlkj ns.;kr ;s.Akjh dkes gkrkG.As-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 145
6 1-fpfdRlky;hu fo"A;krhy v/;kidkaP;k 'AS{Af.Ad inkojhy vf/Adk&;kaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
2- fpfdRlky;hu fo"A;krhy v/;kidkaP;k $'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- fpfdRlky;hu fo"A;krhy v/;kidkaP;k $'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- fpfdRlky;hu v/;kidkaP;k $ 'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- fpfdRlky;hu v/;kidkaP;k $ 'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6-fpfdRlky;hu v/;kidkaP;k $'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- v/;kidkaP;k $'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
&& fyfid&fu&Vadys[Ad (d]dk;kZlu)
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 146
9-fpfdRlky;hu v/;kidkaP;k $'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- fpfdRlky;hu fo"A;krhy v/;kidkaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- fpfdRlky;hu v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14-fpfdRlky;hu v/;kidkaph o 'AS{Af.Ad fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15-fpfdRlky;hu v/;kidkaph o 'AS{Af.Ad fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16-fpfdRlky;hu v/;kidkaP;k o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 147
17- fpfdRlky;hu v/;kidkaP;k 'AS{Af.Ad vf/Adk&;kauk lHAk] ifj"Ank] izf'A{A.A bR;knkhlkBh ijns'Axeukl tk.;klkBhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
18- v/;kidkaP;k xksiuh; vgokykrhy izfrdqy 'Asjs lacaf/Arkuk dGfo.As-
19- mPp osruJs.Ahckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
20- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
dk;kZy;hu vf/A{Ad] vkLFAkiuk] 1d] 2d] 3d 4d o 5d gs gkrkGhr vlysY;k deZpk&;kaps ojhy fo"A;kps laiw.AZ Vadys[Au dj.As- rlsp Viky okVi dj.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 148
fpfdRlky;hu o vfpfdRlky;hu fo"A; rlsp nar fo"A;krhy v/;kidkaps xksiuh; vgokykckc dk;Zokgh djkoh-
vf/A"Bkrk]fpfdRlky;hu o vfpfdRlky;hu v/;kidkaps o nar
fo"A;krhy v/;kidkaps xksiuh; vgokykckcr
dk;Zokgh dj.As
ofj"B fyihd
narfo"A; gkrkGhr vlysY;k deZpk&;kdMs vlysY;k fo"A;kps laiw.AZ Vadys[Au dj.As- rlsp Viky okVi dj.As
fyihd&fu&Vadys[Ad
(nar fo"A;d)
(nqikjpk v/AZosG)
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 149
dye 4 (1) (v) (vi)
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ ;sFAhy * d * dk;kZlukrhy nLr,sotkph oxZokjh
v-dz- fo"A; nLr,sotkpk izdkj
izeq[A ckchpk ri'Ahyokj
lqjf{Ar Bso.;kpk dkyko/Ah
1- 2- 3 4- 5-
1 1) HAkjrh; vk;qfoZKku ifj"AnsekiQZr vkysY:kk i_Akl mRrj ns.As
2) U;k;ky;hu izdj.Ah U;k;ky;kr gtj jkg.As-
3) foHAkxh; pkSd'AhP;k ckcr yksd vk;qDr dk;kZy;kr cksyfoys vlrk gtj jkg.As-
4) osGksosGh 'Aklukus osxosxG;k fo"A;karxZrckcrhr cksyfoys vlrk ea_Aky;kr tk.As-
5)ojhy vkLFAkiuke/Ahy fuyafcr >AkysY;k v/;kidkaP;k fuyacukckcrph dk;Zokgh dj.As-
6)fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy rkjkafdr $vrkajkafdr y{Aos/Ah lwpuk ;kckcrph ekfgrh vf/Aos'Au dkGkr 'Aklukl rkRdkG lknj dj.As-
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 150
7)lapkyd]lg-lapkyd (oS|dh;)] lg-lapkyd (nar) vf/Af{Adk 'AqJq"Ak lsok rlsp vf/A"Bkrk oS|dh; o nar ;kaps okf"AZd osruok<h dk<.As-] vko';d R;k uksanh R;kaP;k lsokiqLrdkr ?As.As-
uLrh o uksanogh
2
1-vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kidkaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As 5- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ikji_A dk<.;klkBh
nar vkLFAkiuk
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 151
uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
18- uksVh'AhP;k vuq"Aaxkus LosPNklsokfuo=Rrhps izLrko 'Aklukl fofgr eqnrhr lknj dj.As-
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
3 1) 'AY;fpfdRlk'AkL_A 2)euksfod=fr'AkL_A] 3)eTtkrarw'AY;fpfdRlk
4)mj%'AY;fpfdRlk 5)eq_A'AY;fpfdRlk 6)lq?AVu'AY;fpfdRlk 7)ckyjksx'AY;fpfdRlk 8)eTtkrarw'AkL_A
uLrh
uLrh
vkLFAkiuk fo"A;h dkes ;kph ekfgrh
(v]c]d o M izek.As fygkok
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 152
- vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kauk ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh
uLrh
uksanogh
uLrh
uLrh
uLrh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 153
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk inkojhy dk;Zjr v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
18- uksVh'AhP;k vuq"Aaxkus LosPNklsokfuo=Rrhps izLrko 'Aklukl fofgr eqnrhr lknj dj.As-
uLrh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh
uLrh
5 1)vkS"A/AoS|d'AkL_A 2)dku]ukd o ?Alk'AkL_A 3)Ropk o xqIrjksx'AkL_A
4)vfLFAO;axksipkj'AkL_A 5)gn;jksx'AkL_A 6)usiQzkWykWth o xzWLV!ks,UV!ksykWth
uLrh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 154
1-vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kidkaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu
uLrh
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh
uLrh
uksanogh
uLrh
uLrh
uLrh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 155
'Aklukl lknj dj.As
13- v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
18- uksVh'AhP;k vuq"Aaxkus LosPNklsokfuo=Rrhps izLrko 'Aklukl fofgr eqnrhr lknj dj.As-
uLrh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 156
6 1)izlqrh o fL_Ajksx'AkL_A 2)ckyjksxfpfdrlk'AkL_A 3)us_A'AY;fpfdRlk'AkL_A
1- vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.A
5- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
uLrh
uLrh
uLrh $ ukasnogh
[
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
uLrh
uLrh
uLrh $ uksanogh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 157
10- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kauk ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk inkojhy dk;Zjr v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
18- uksVh'AhP;k vuq"Aaxkus LosPNklsokfuo=Rrhps izLrko 'Aklukl fofgr eqnrhr lknj dj.As-
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
fyihd&fu&Vadys[Ad Vikykph uksanogh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 158
dk;kZy;hu vf/A{Ad] vkLFAkiuk] 1d] 2d] 3d] 4d o 5 d gs gkrkGhr vlysY;k deZpk&;kaps ojhy fo"A;kps laiw.AZ Vadys[Au dj.As- rlsp Viky okVi dj.As
vf/A"Bkrk]fpfdRlky;hu o vfpfdRlky;hu v/;kidkaps o nar fo"A;krhy v/;kidkaps xksiuh; vgokykckcr dk;Zokgh dj.As
uLrh
fyihd&fu&Vadys[Ad ( nqikjpk v/AZosG
narfo"A; gkrkGhr vlysY;k deZpk&;kdMs vlysY;k fo"A;kps laiw.AZ Vadys[Au
dj.As- rlsp Viky okVi dj.As
Viky uksanogh
dye 4 (1) (v) (viii) uequk & v
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ ;sFAhy * d * dk;kZlukrhy lferhph ;knh izdkf'Ar dj.As
v-dz- lferhps uako lferhps lnL; lferhps mn@nh"V fdrh osGk ?As.;kr ;srs
lHAk tu lkekU;klkBh [Aqyh vkgs fdok ukgh
lHAspk dk;Zo=Rrkar (miyC/A)
1 2 3 4 5 6 7
1 fpfdRlky;hu v/;kid rnFAZ inksUurh lferh
iz/Aku lfpo (oS- f'A- o vkS- nz- fo-) inksUurhus fjDrins HAj.As
o"AkZrwu ,dnk ukgh gks;
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 159
lapkyd (oS- f'A- o la- eqacbZ)
mi lfpo] (oS- f'A- o vkS- nz- fo-)
mi lfpo](oS-f'A- o vkS- nz- fo-)
eq[; iz'Akldh; vf/Adkjh
(oS- f'A- o la- eqacbZ)
2 nar v/;kid fuoM lferh
iz/Aku lfpo (oS- f'A- o vkS- nz- fo-)
lapkyd] (oS- f'A- o la- eqacbZ)
lg-lapkyd] nar
(oS- f'A- o la- eqacbZ)
mi lfpo] (oS- f'A- o vkS- nz- fo-)
mi lfpo](oS-f'A- o vkS- nz- fo-)
eq[; iz'Akldh; vf/Adkjh
(oS- f'A- o la- eqacbZ)
nar fjDrins HAj.As o"AkZrwu ,dnk ukgh l/;k miyC/A ukgh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 160
dye 4 (1) (v) (viii) uequk & c
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ ;sFAhy * d * dk;kZlukrhy lferhph ;knh izdkf'Ar dj.As
v-dz- vf/AlHAsps ukao lHAsps lnL; lHAsps mfn"V fdrh osGk ?As.;kr ;srs
lHAk tu lkekU;klkBh [Aqyh vkgs fdok ukgh
lHAspk dk;Zo=Rrkar (miyC/A)
1 2 3 4 5 6 7
1 D;q-ih-vkj- lferh iz/Aku lfpo
lpakyd
loZ vf/A"Bkrk
eq[; iz'Akldh; vf/Adkjh
laacaf/Ar iz'Akldh; vf/Adkjh
oS|dh; egkfo|ky;s o jQX.Aky;s ;kaP;k
dkekpk vk<kok ?As.As o _AqVh nwj dj.As
nj rhu efgU;kuh ukgh gks;
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 161
dye 4 (1) (c) (xiv)
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ ;sFAhy * d * dk;kZlukrhy ekfgrhps bysDV@kWfud LojQikr lkBfoysyh ekfgrh izdkf'Ar dj.As pkyw o"AkZdjhrk
v-dz- nLr,sotk izdkj fo"A; dks.AR;k bysDV!kWfud ueqU;kr
ekfgrh feGfo.;kph
i/nrh
tckcnkj vf/Adkjh
1 2 3 4 5 6
1 uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
1) HAkjrh; vk;qfoZKku ifj"AnsekiQZr vkysY:kk i_Akl mRrj ns.As
2) U;k;ky;hu izdj.Ah U;k;ky;kr gtj jkg.As-
3) foHAkxh; pkSd'AhP;k ckcr yksd vk;qDr dk;kZy;kr cksyfoys vlrk gtj jkg.As-
4) osGksosGh 'Aklukus osxosxG;k fo"A;karxZrckcrhr cksyfoys vlrk ea_Aky;kr tk.As-
5)ojhy vkLFAkiuke/Ahy fuyafcr >AkysY;k v/;kidkaP;k fuyacukckcrph dk;Zokgh dj.As-
i&ykWih ekfgrhP;k vf/Adk&;kaP;k
vuq"Aaxkus ;ksX; i/nrhus vtZ lknj dsY;kuarj-
1)ekfgrh vf/Adkjh
2)lgk:;d ekfgrh vf/Adkjh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 162
uLrh
uLrh
6)fpfdRlky;hu o nar fo"A;krhy rkjkafdr $vrkajkafdr y{Aos/Ah lwpuk ;kckcrph ekfgrh vf/Aos'Au dkGkr 'Aklukl rkRdkG lknj dj.As-
7)lapkyd]lg-lapkyd (oS|dh;)] lg-lapkyd (nar) vf/Af{Adk 'AqJq"Ak lsok rlsp vf/A"Bkrk oS|dh; o nar ;kaps okf"AZd osruok<h dk<.As-] vko';d R;k uksanh R;kaP;k lsokiqLrdkr ?As.As-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 163
2
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
nar vkLFAkiuk
1-vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kidkaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 164
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 165
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
18- uksVh'AhP;k vuq"Aaxkus LosPNklsokfuo=Rrhps izLrko 'Aklukl fofgr eqnrhr lknj dj.As-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 166
3 uLrh
uLrh
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh
uLrh
uksanogh
1) 'AY;fpfdRlk'AkL_A 2)euksfod=fr'AkL_A] 3)eTtkrarw'AY;fpfdRlk
4)mj%'AY;fpfdRlk 5)eq_A'AY;fpfdRlk 6)lq?AVu'AY;fpfdRlk 7)ckyjksx'AY;fpfdRlk 8)eTtkrarw'AkL_A
1- vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 167
uLrh
[
[uLrh
uLrh
uLrh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
7- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kauk ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 168
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
13- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk inkojhy dk;Zjr v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
18- uksVh'AhP;k vuq"Aaxkus LosPNklsokfuo=Rrhps izLrko 'Aklukl fofgr eqnrhr lknj dj.As-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 169
4
uLrh
uLrh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
uLrh
uLrh
1)cf/Ajhdj.A'AkL_A 2){Afdj.A'AkL_A 3){A;jksx'AkL_A 4)jsfMvksFAsjsih
1- vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 170
uLrh $ uksanogh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh$ ukasnogh
v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kauk ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk inkojhy dk;Zjr v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 171
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
uLrh
'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
18- uksVh'AhP;k vuq"Aaxkus LosPNklsokfuo=Rrhps izLrko 'Aklukl fofgr eqnrhr lknj dj.As-
5
uLrh
uLrh
1)vkS"A/AoS|d'AkL_A 2)dku]ukd o ?Alk'AkL_A 3)Ropk o xqIrjksx'AkL_A
4)vfLFAO;axksipkj'AkL_A 5)gn;jksx'AkL_A 6)usiQzkWykWth o xzWLV!ks,UV!ksykWth
1-vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kidkaP;k jtk eatwj
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 172
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh
uLrh
uksanogh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh $ ukasnogh
dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 173
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ uksanogh
uLrh $ uksanogh
uLrh
uLrh
uLrh
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- izk/;kid] lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krkaph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
18- uksVh'AhP;k vuq"Aaxkus LosPNklsokfuo=Rrhps izLrko 'Aklukl fofgr eqnrhr lknj dj.As-
6 1)izlqrh o fL_Ajksx'AkL_A 2)ckyjksxfpfdrlk'AkL_A 3)us_A'AY;fpfdRlk'AkL_A
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 174
uLrh
uLrh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
uLrh $ ukasnogh
1- vf/AO;k[;krkaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As- (364 fnolkaps)
2- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
4- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.A
5- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 175
uLrh
uLrh
uLrh $ uksanogh
uLrh
'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
10- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kauk ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk inkojhy dk;Zjr v/;kidkps cnyhckcrps izLrko
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 176
uLrh
uLrh
uLrh
uLrh
'Aklukl lknj dj.As
14- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad ;k laoxkZrhy fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- izk/;kid o lg;ksxh izk/;kid] vf/AO;k[;krk o 'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
18- uksVh'AhP;k vuq"Aaxkus LosPNklsokfuo=Rrhps izLrko 'Aklukl fofgr eqnrhr lknj dj.As-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 177
uLrh
uLrh
fyihd&fu&Vadys[Ad
dk;kZy;hu vf/A{Ad] vkLFAkiuk] 1d] 2d] 3d] 4d o 5 d gs gkrkGhr vlysY;k deZpk&;kaps ojhy fo"A;kps laiw.AZ Vadys[Au dj.As- rlsp Viky okVi dj.As
Vikykph uksanogh
vf/A"Bkrk]fpfdRlky;hu o vfpfdRlky;hu v/;kidkaps o nar fo"A;krhy v/;kidkaps xksiuh; vgokykckcr dk;Zokgh dj.As
uLrh
fyihd&fu&Vadys[Ad ( nqikjpk v/AZosG)
narfo"A; gkrkGhr vlysY;k deZpk&;kdMs vlysY;k fo"A;kps laiw.AZ Vadys[Au
dj.As- rlsp Viky okVi dj.As
Viky uksanogh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 178
dye 4 (1) c (xv)
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ ;sFAhy * d * dk;kZlukrhy miyC/A lqfo/Akapk rDrk izdkf'Ar dj.As-
miyC/A lqfo/Ak %&
1- HAsV.;kph osG %& nqikjh 3 rs 4
2- vfHAys[A rikl.AhlkBh miyC/A lqfo/Akaph ekfgrh %&
3- dkekP;k rikl.AhlkBh miyC/A lqfo/Akph ekfgrh %&
v-dz- lqfo/Aspk izdkj osG dk;Zi/nrh fBdk.A tckcnkj O;Drh rdzkj fuokj.A
1 vfHAys[A rikl.Ah miyC/A lqfo/Akaph ekfgrh
nqikjh 3 rs 4 dk;kZy;hu dkedkt
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
lgk:;d ekfgrh vf/Adkjh
ekfgrh vf/Adkjh
laca/Ahr deZpkjh
ekfgrh vf/Adkjh
2 dkekP;k rikl.AhlkBh miyC/A lqfo/Akph ekfgrh
ojhyizek.As ojhyizek.As ojhyizek.As ojhyizek.As ojhyizek.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 179
dye 4 (1) (c) (iii)
fu.AZ; izfdz;srhy i;Zos{A.A o tckcnkjhps mRrjnk;hRo fuf'pr djQu dk;Zi/nrhps izdk'Au
dkekpk izdkj $ ukao
dk;kZlu *iQ*
dkekps LojQi %& oS|dh; vf/Adkjh$rkaf_Ad ins oxZ&3 o oxZ&4 ;k laoxkZrhy vkLFAkiuk ckcr--
lacaf/Ar rjrwn %& &&&
vf/Afu;ekaps ukao %& &&&
fu;e %& &&&
'Aklu fu.AZ; %& &&&
ifji_Ads %&
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 180
dk;kZy;hu vkns'A %&
v-dz-
dkekps LojQi dkyko/Ah fnol dkeklkBh tckcnkj vf/Adkjh
vfHAizk;
1- 2- 3 4- 5-
1 (v) 1) oS|dh; vf/Adkjh ;kaP;k fo"A;d rdzkjh$osru fo"A;d bR;knh mnHAo.Ak&;k ckchaojhy dk;Zokgh-
(c) 2)iz;ksx'AkGk ra_AK 3)izkLFAsVhLV 4)euksfod=rh ra_AK 5)Lihp FAsjfiLV ra_AK 6) vkgkj rK 7) efgyk olrhx=g vf/A{Ad 8) lqj{Ak vf/Adkjh 9) fo|qr oS|dh; ra_AK 10) nar ra_AK 11) lgk:;d nar ra_AK 12) nar vkjksX;d 13) okgu pkyd 14) f'Aaih 15) lqrkj 16) {A&fdj.A ra_AK 17) {A&fdj.A lgk:;d 18)lh-Vh-LdWu ra_AK 19) iz;ksx'AkGk lgk:;d 20) us_AfpfdRlk ra_AK 21) va/Akj[Aksyh lgk:;d 21) nqj/ouh pkyd 22) jDris<h ra_AK 23) b-lh-th-ra_AK
loZlk/Akj.A ckchapk 7 fnolkr fuiVkjk dj.As
loZlk/Akj.A ckchapk 7 fnolkr fuiVkjk dj.As
lgk:;d ekfgrh vf/Adkjh
ekfgrh vf/Adkjh
&&&
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 181
24) ch-lh-th-ra_AK 25) b-,u-Vh-ra_AK 26) iQksVksxzkiQj 27) dykdkj 28) LoPNrk fufj{Ad 29) dWVykWxj 30) vkjksX; vuq'Akld 31) vkS"A/A fuekZrk 32)xzaFAiky 33) lgk:;d xzaFAiky 34) oS|dh; lkekftd dk;ZdrkZ 35) HAkSfrdksipkj raK 36) O;olk;ksipkj rK 37) fotra_Ah&fu&;kaf_Adh 38) okrkuqdqy ra_AK 39) dksckYV ra_AK 40) ,e-vkj-vk; ra_AK 41) tfu_A pkyd 42) Mk;yklsl ra_AK 43) uG dkjkfxj 44) euksjQX.A lektlsod 45) midj.A ;kaf_Adh bR;knh
ojhy vuqdzekad 2 rs 45 ;k laoxkZrhy deZpk&;kaps [Akyhy fo"A;d izLrkokaoj dk;Zokgh dsyh tkrs- gkrkGys tkrkr-
1) e-uk-ls-1979 (f'ALr o vihy ) uqlkj fuyacu fo"A;dP;k vuq"Aaxkus mifLFAr gks.Akjh dk;Zokgh-
2) ek-U;k;ky;kr lknj dsysY;k eqG vtZ$;kfpdk bR;knh izdj.As gkrkG.As -
3) ek-yksd vk;qDr ;kaP;kdMs lknj dsysyh izdj.As gkrkG.As-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 182
4) osrukP;k vuq"Aaxkus mnHAo.Ak&;k ckchapk fuiVkjk dj.As-
5) ts"Brk lqph fo"A;d dkedkt-
6) fu;rdkfyd iz'Akldh; $LosPNk$ vkarjfoHAkxh; cnY;ka fo"A;d dk;Zokgh-
7) ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A fuxZfer dj.As o ijns'Ah xeu ijokuxh- 8) ,rrnFAZ eaMGkph fganh o ejkBh HAk"Ak ijh{Ak mRrh.AZ gks.;k iklqu lqV ns.;kckcrph dk;Zokgh-
9) mPp f'A{A.A o izf'A{A.A ?As.;klkBh v/;k;u jtk eatqj dj.Asckcr-
10) gt ;k_Ak fo"A;d izLrkok ojhy dk;Zokgh-
11) {A;jksx$ddZjksx$i{A?Akr bR;knh fo'As"A jts fo"A;hph izdj.As gkrkG.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 183
(d) rkaf_Ad inkaps lsok izos'A fu;e 'Aklukl izLrkohr dj.As
(M) fM-,e-,y-Vh$nar vkjksX;d$nar eWdWfud vH;kldze lqjQ dj.;kfo"A;hpk izLrko 'Aklukl ikBfo.Asckcr-
(b) xV&M laoxkZrhy inkaP;k lsok fo"Ad ckch gkrkG.As-
(iQ) 'Akldh; fuoklLFAku vuq"Aaxhd ckch gkrkG.As
(x) 'AofoPNsnu o ijh{A.A dj.;kfo"A;hph ijokuxhckcrps izLrko-
(g) oS|dh; rikl.Ah o iQsj oS|sdh; rikl.Ah izdj.Ah laLFAkauk funsZf'Ar dj.;kckcr-
(vk;) jQX.Aky;hu 'AqYdkckcrph dk;Zokgh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 184
dye 4 (1) (ch) (iv) uequk & c
dkekph dkye;kZnk vkLFAkiuk fo"A;d ckch iw.AZ gks.;klkBh
izR;sd dkekph dkye;kZnk &
v-dz-
dke $ dk;Z fnol $ rkl iw.AZ dj.;klkBh
tckcnkj vf/Adkjh rdzkj fuokj.A vf/Adkjh
1- 2- 3 4- 5-
1 1-v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad inkojhy vf/Adk&;kaP;k fu;qDrh ckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
2- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k jtk eatwj dj.Asckcrps vkns'A-
3- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k ifjfo{Ak dkyko/Ah lekIrhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
loZlk/Akj.A ckc 7 fnolkar
rkRdkG ckchpk fuiVkjk Rojhr
dj.As
lgk:;d ekfgrh vf/Adkjh
ekfgrh vf/Adkjh
lapkyd]
oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 185
4- v/;kidkaP;k $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k LFAkf;Ro ykHA izek.Ai_Akps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
5- v/;kidkaP;k $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k ejkBh o fganh HAk"Ak ifj{Ak mRrh.AZ gks.;krwu lwV ns.;kckcrps vkns'A
6- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaph U;k;ky;hu izdj.As gkrkG.As
7- v/;kidkaP;k $ ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k foHAkxh; pkSd'Ah izdj.As gkrkG.As
8- lg;ksxh izk/;kid o vf/AO;k[;krk ;k loaxkZrhy v/;kidkaps rnFAZ inskUurhps vkns'A fuxZfer dj.As
9- v/;kidkaP;k $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kaP;k oS;fDrd dkj.AklkBh ijns'Axeukl tk.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps vkns'A fuxZfer dj.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 186
10- ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr izek.Ai_A ns.As
11- mPp f'A{A.A $ izf'A{A.A ?As.;klkBh ijokuxh ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
12- v/;kidkaP;k T;s"BrklwP;k r;kj djQu 'Aklukl lknj dj.As
13- v/;kidkps cnyhckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As
14- v/;kidkaph o v'AS{Af.Ad fjDrins inksUurhus HAj.;klkBh vkLFAkiu eaMGkpk 'Aklukl izLrko lknj dj.As-
15- v/;kidkaph o v'AS{Af.Ad fjDrins egkjk"V! yksdlsok vk;ksxkekiQZr ukefunsZ'Aukus HAj.;klkBh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 187
'Aklukl izLrko lknj dj.As-
16- v/;kidkaP;k o v'AS{Af.Ad inkojhy dk;Zjr vf/Adk&;kaP;k vk;ksxiqjLd=r o vvk;ksx iqjLd=r lsok ;ke/Ahy [AM ulY;kl v[AaMhr lsosps vkns'A fuxZfer dj.As
17- v/;kidkaP;k $ekulsoh $ v'AS{Af.Ad vf/Adk&;kauk lHAk] ifj"Ank] izf'A{A.A bR;knkhlkBh ijns'Axeukl tk.;klkBhps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
18- v/;kidkaP;k xksiuh; vgokykrhy izfrdqy 'Asjs lacaf/Arkuk dGfo.As-
19- mPp osruJs.Ahckcrps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
20- v/;kidkackcrph yksd & vk;qDr izdj.As gkrkG.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 188
dye 4 (1) (ch) (v) uequk & (b)
lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ ;sFAhy *iQ*dk;kZluke/Ahy miyC/A nLrk,sotkph ;knh-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 189
nLr,sotk fo"A; %&
v-dz-
nLr,sotk izdkj fo"A; laca/Ahr O;Drh inuke O;Drhps fBdk.A $ mijksDr dk;kZy; miyC/A
ulY;kl
1- 2- 3 4- 5-
1
uLrh
oS|dh; vf/Adkjh ;kaP;k fo"A;d rdzkjh$ osru fo"A;d bR;knh mnHAo.Ak&;k ckchaojhy dk;Zokgh-
1- O;olk;jks/A ns.;kckcrps izLrko 'Aklukl
lknj dj.As-
2- HAkjrh; vk;qfoZKku ifj"AnsekiQZr vkysY:kk
i_Akl mRrj ns.As
3- U;k;ky;hu izdj.Ah U;k;ky;kr gtj jkg.As
4- foHAkxh; pkSd'AhP;k ckcr yksd vk;qDr
dk;kZy;kr cksyfoys vlrk gtj jkg.As-
5-osGksosGh 'Aklukus osxosxG;k fo"A;karxZr
dk;kZy;hu vf/A{Ad
*iQ* dk;kZlu
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 190
ckcrhr cksyfoys vlrk ea_Aky;kr tk.As-
6- rkaf_Ad (uflZax ins oxGwu)r=rh; Js.Ah oxZ&
3 o oxZ&4 vkLFAkiuk] 3iQ] 4iQ ]6iQ o
7iQ gs deZpkjh gkrkGhr vlysY;k ojhy
fo"A;kps uLR;k riklwu R;koj Lok{Ajh
dj.As] rlsp laiw.AZ *iQ* dk;kZlukps
i;Zos{Afd; dke]
2
uLrh
(c) 2)iz;ksx'AkGk ra_AK 3)izksLFAsVhLV 4)vWFAksZfVLV 5)Lihp FAsjfiLV ra_AK 6) vkgkj rK 7) efgyk olrhx=g vf/A{Ad 8) lqj{Ak vf/Adkjh 9) fo|qr oS|dh; ra_AK 10) nar ra_AK 11) lgk:;d nar ra_AK 12) nar vkjksX;d 13) okgu pkyd 14) f'Aaih 15) lqrkj 16) lh-Vh-LdWu ra_AK 17) iz;ksx'AkGk ra_AK 18) us_AfpfdRlk ra_AK 19) nqj/ouh pkyd 20) jDris<h ra_AK 21) b-lh-th-ra_AK 22) ch-lh-th-ra_AK 23) b-,u-Vh-ra_AK 24)fotra_Ah&fu&;kaf_Adh 25) okrkuqdqy ra_AK 26) dksckYV ra_AK 27) uG dkjkfxj 28) midj.A ;kaf_Adh
ofj"B lgk:;d (4iQ) lapkyuky;]
oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 191
ojhy laoxkZrhy deZpk&;kaps [Akyhy fo"A;d izLrkokaoj dk;Zokgh dsyh tkrs- gkrkGys tkrkr-
1) e-uk-ls-1979 (f'ALr o vihy ) uqlkj fuyacu fo"A;dP;k vuq"Aaxkus mifLFAr gks.Akjh dk;Zokgh-
2) ek-U;k;ky;kr lknj dsysY;k eqG vtZ$;kfpdk bR;knh izdj.As gkrkG.As -
3) ek-yksd vk;qDr ;kaP;kdMs lknj dsysyh izdj.As gkrkG.As-
4) osrukP;k vuq"Aaxkus mnHAo.Ak&;k
ckchapk fuiVkjk dj.As-
5) ts"Brk lqph fo"A;d dkedkt-
6) fu;rdkfyd iz'Akldh; $ LosPNk$
vkarjfoHAkxh; cnY;ka fo"A;d dk;Zokgh-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 192
7) ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr
izek.Ai_A fuxZfer dj.As o ijns'Ah xeu
ijokuxh-
8) ,rrnFAZ eaMGkph fganh o
ejkBh HAk"Ak ijh{Ak mRrh.AZ gks.;k
iklqu lqV ns.;kckcrph dk;Zokgh-
9) mPp f'A{A.A o izf'A{A.A
?As.;klkBh v/;k;u jtk eatqj
dj.Asckcr-
11) {A;jksx$ddZjksx$i{A?Akr bR;knh fo'As"A jts fo"A;hph izdj.As gkrkG.As
12) rkaf_Ad inkaps lsok izos'A fu;e 'Aklukl izLrkohr dj.As
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 193
3
uLrh
1) iQksVksxzkiQj 2) dykdkj 3) LoPNrk fufj{Ad 4) vkjksX; vuq'Akld 5) vkS"A/A fuekZrk 6) dWVykWxj 7)xzaFAiky 8) xzaFAiky lgk:;d 9) lgk:;d xzaFAiky 10)xzaFAlwphdkj 11) ,e-vkj-vk; ra_AK 12)Mk;yklsl ra_AK 13)'Akjhjhd funsZ'Ad 14) {A&fdj.A ra_AK 15) {A&fdj.A lgk:;d 16) va/Akj[Aksyh lgk:;d
16)iz;ksx'AkGk lgk:;d 17)nqj/ouh pkyd
ojhyk laoxkZrhy deZpk&;kaps [Akyhy fo"A;d izLrkokaoj dk;Zokgh dsyh tkrs- gkrkGys tkrkr-
1) e-uk-ls-1979 (f'ALr o vihy ) uqlkj fuyacu fo"A;dP;k vuq"Aaxkus mifLFAr gks.Akjh dk;Zokgh-
2) ek-U;k;ky;kr lknj dsysY;k eqG vtZ$;kfpdk bR;knh izdj.As gkrkG.As -
ofj"B fyfid (3iQ) lapkyd]
oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 194
3) ek-yksd vk;qDr ;kaP;kdMs lknj dsysyh izdj.As gkrkG.As-
4) osrukP;k vuq"Aaxkus mnHAo.Ak&;k
ckchapk fuiVkjk dj.As-
5) ts"Brk lqph fo"A;d dkedkt-
6) fu;rdkfyd iz'Akldh;
$LosPNk$vkarjfoHAkxh; cnY;ka fo"A;d
dk;Zokgh-
7) ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr
izek.Ai_A fuxZfer dj.As o ijns'Ah xeu
ijokuxh-
8) ,rrnFAZ eaMGkph fganh o ejkBh
HAk"Ak ijh{Ak mRrh.AZ gks.;k iklqu lqV
ns.;kckcrph dk;Zokgh-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 195
9) mPp f'A{A.A o izf'A{A.A ?As.;klkBh
v/;k;u jtk eatqj dj.Asckcr-
10) gt ;k_Ak fo"A;d izLrkok ojhy dk;Zokgh-
11) {A;jksx$ddZjksx$i{A?Akr bR;knh fo'As"A
jts fo"A;hph izdj.As gkrkG.As
12) fM-,e-,y-Vh$nar vkjksX;d$nar eWdWfud vH;kldze lqjQ dj.;kfo"A;hpk izLrko 'Aklukl ikBfo.Asckcr-
4
uLrh
1) oS|dh; lkekftd dk;ZdrkZ 2) HAkSfrdksipkjrK 3)O;olk;ksipkjrK 4)oxZ 4 xV & M laoxkZrhy loZ ins
ofj"B fyfid (7 iQ) lapkyuky;]
oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 196
ojhyk laoxkZrhy deZpk&;kaps [Akyhy fo"A;d izLrkokaoj dk;Zokgh dsyh tkrs o gkrkGys tkrkr-
1) e-uk-ls-1979 (f'ALr o vihy ) uqlkj fuyacu fo"A;dP;k vuq"Aaxkus mifLFAr gks.Akjh dk;Zokgh-
2) ek-U;k;ky;kr lknj dsysY;k eqG vtZ$;kfpdk bR;knh izdj.As gkrkG.As
3) ek-yksd vk;qDr ;kaP;kdMs lknj dsysyh izdj.As gkrkG.As-
4) osrukP;k vuq"Aaxkus mnHAo.Ak&;k
ckchapk fuiVkjk dj.As-
5) fu;rdkfyd iz'Akldh;$LosPNk$
vkarjfoHAkxh; cnY;ka fo"A;d dk;Zokgh-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 197
6) ikji_A dk<.;klkBh uk&gjdr
izek.Ai_A fuxZfer dj.As o ijns'Ah xeu
ijokuxh-
7) ,rrnFAZ eaMGkph fganh o ejkBh
HAk"Ak ijh{Ak mRrh.AZ gks.;k iklqu lqV
ns.;kckcrph dk;Zokgh-
8) mPp f'A{A.A o izf'A{A.A ?As.;klkBh v/;k;u jtk eatqj dj.Asckcr-
9) {A;jksx$ddZjksx$i{A?Akr bR;knh fo'As"A jts fo"A;hph izdj.As gkrkG.As
5
uLrh
(1) 'Akldh; fuoklLFAku vuq"Aaxhd ckch gkrkG.As
(2) 'AofoPNsnu o ijh{A.A dj.;kfo"A;hph ijokuxhckcrps izLrko-
dfu"B fyfid (6iQ)
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 198
jftLV!j uksan ogh
(3) oS|dh; rikl.Ah o iQsj oS|sdh; rikl.Ah izdj.Ah laLFAkauk funsZf'Ar dj.;kckcr-
(4) jQX.Aky;hu 'AqYdkckcrph dk;Zokgh
(5) 'Akldh; $ fue'Akldh; $ yksdvk;qDr izdj.As$U;k;ky;hu izdj.As bR;knh ckcrps vkysys Viky jftLV!j uksan oghr uksan djQu laca/Ahrkauk ns.;kr ;srs-
6
uLrh
oj uewn dsysY;k 1]3]4]6]7 iQ ;kaP;k vuq"Aaxkus gks.Akjk loZ i_AO;ogkjkps Vadys[Au dj.As $ lax.Ahdhdj.A-
dfu"B fyihd fu Vadys[Ad
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 199
dye 4 (1) (c) (V)
uequk (bZ)
*M* dk;kZlukrhy miyC/k nLr,sotkph ;knh
nLr,sotkapk fo"k;
v-dz-
nLrk,sotkpkizdkj
fo"k; lacaf/kr O;Drh vkf.k inuke
O;Drhps fBdk.k$ mijksDr dk;kZy;kr miyC/k ulY;kl
1 1) lapkyuky;krhy loZ laLFkkrhy iz'kkldh; vf/kdkjh o eq[; iz'kkldh; vf/kdkjh vkf.k vf/kdkjh oxZ bR;knhps vkLFkkiuk fo"k;d dkedkt inskUurh] inLFkkiuk] cnY;k] jtk]foHkkxh; pSkd';k] U;k;ky;hu izdj.sk] b-rlsp dk;kZlukrhy brj loZ fyfid oxhZ;kadMwu R;kaP;k lacaf/kr fo"k;kps dkedkt ;ksX; fjR;k djQu ?ks.ks o ns[kjs[k Bso.ks
2) loZ laLFkkrhy dk;kZy;krhy vf/k{kd] ofj"B lgk:;d] ofj"B fyfid] bR;knhaps vkLFkkiuk fo"k;d dkedkt inskUurh] inLFkkiuk cnY;k] foHkkxh; pkSd';k-
dk;kZy;hu vf/k{kd
*M* dk;kZlu
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 200
3) loZ r=rh; Js.kh $prqFkZJs.kh deZpkjh ;kaps vkLFkkiuk fo"k;d dkedkt dj.kk`;k] varxZr cnY;k] 'kklu ifji_kds forjhr dj.ks-
4) loZ laLFkkrhy dfu"B fyfid] mPpJs.kh y?kqys[kd] fuEuJs.kh y?kqys[kd] y?kqVadys[kd bR;knhaps vkLFkkiuk fo"k;d dkedkt inksUurh] inLFkkiuk cnY;k foHkkxh; pkSd';k U;k;ky;hu izdj.ks b-vkf.k izdYixzLr vuqdik] Lokra_; lSfud ikY; ;kaP;k fu;qDR;k-
5) Vadys[kukps dke lax.kdkoj dj.ks rlsp xksiuh; vgoky tru dj.ks-
6) Vikykps vkod &tkod
ofj"B lgk:;d
ofj"B fyfid
ofj"B fyfid
dfu"B fyfid
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 201
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 202
dye 4 (1) (c) (V)
uequk (bZ)
*leUo; * dk;kZlukrhy miyC/k nLr,sotkph ;knh-
nLr,sotkapk fo"k;
v-dz- nLrk,sotkpkizdkj
fo"k; lacaf/kr O;Drh vkf.k inuke
O;Drhps fBdk.k$ mijksDr dk;kZy;kr miyC/k ulY;kl
1 v)fo/kkulHkk$fo/kkuifj"kn
yksdlHkk jkT;lHkk
mUgkGh$ikolkGh$fgokGh ;k vf/kos'kukP;k dkyko/khr iz'u izkIr >kkY;kuarj Lor_ki.ks uksan oghr rkrMhus R;kp fno'kh lacaf/kr 'kk[kk$d{k vkf.k laLFkk ;kauk forjhr dj.ks vkf.k 'kklukl Rojhr$dkye;kZnsr ikBfo.;klkBh ikBiqjkok dj.ks o R;kph ,df_kr ekfgrh ladyhr dj.ks o lapkydkauk osGksosGh voxr dj.ks
y?kqVadys[kd
fyfid&fu&Vad ys[kd
*leUo;*
dk;kZlu
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 203
o uksan og;k v|k;kor Bso.ks-vk'oklukph iqrZrk dj.kslkBh dk;Zokgh dj.ks-
c) ekfgrhP;k vf/kdkjkps fopkj.;kr vkysyh$ekxfo.;kr vkysyh ekfgrhph uksan uksanofgr ?ks.ks o lacaf/kr d{k o 'kk[kk o laLFkka'kh lacaf/kr vlY;kl R;kauk R;kp fno'kh forjhr dj.ks o R;kph ekfgrh ;klkBh ikBiqjkokdj.ks rlsp ;kckcrps ekfld fooj.ki_k 'kklukl lknj dj.ks-ekfgrhP;k vf/kdkjkarxZr vlysyk i_k O;ogkj$ifji_kds$ 'kklu fu.kZ; ;kaph uksn ?ks.ks] i_kkapk fuiVkjk dj.ks-
lapkyuky;krhy xazFkky; v|;kor dj.ks o lapkydkauh osGksosGh fnysY;k vkns'kkaps $lqpukaps ikyu dj.ks ;kckcrpk loZ i_kO;ogkj ijLij lapkydkauk lknj dj.ks-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 205
dye 4 (1) (c) (V)
uequk (bZ)
*bZ * dk;kZlukrhy miyC/k nLr,sotkph ;knh-
nLr,sotkapk fo"k;
v-dz- nLrk,sotkpkizdkj
fo"k; lacaf/kr O;Drh vkf.k inuke
O;Drhps fBdk.k$ mijksDr dk;kZy;kr miyC/k ulY;kl
1 2 3 4 5
1 1) lqij fOgtu
2) la?kVusP;k ekx.;k osru
3) esV!u ]vfLVaV esV!u] flLVlZ
;kaph vkLFkkiuk]
4) dksVZ dslsl-
1) t-t-fe-vH;kldze mRrh.kZ >kkysY;k mesnaokjkaph fejhV fyLV r;kj dj.ks-
2) uohu ikl >kkysY;k LVqaMV ulZph vf/kifjpkjhdk inkoj fu;qDrh ckcrph dk;Zokgh-
dk;kZy;hu vf/k{kd
ofj"B lgk:;d
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 206
3) ukxiwj]eqacbZ];orekG ;sFkhy vf/kifjpkjhdk vkLFkkiuk]
4) eqacbZ]ukxiwj];orekG] lkousj ckanzk]iky?kj]lqij Lis'kkfyVh jQX.kky;]ukxiwj] MsVay dkWyst eqacbZ] LFkkukarj ckcrph dk;Zokgh-
1) ifjp;kZ f'k{k.k laLFksPks lwi.kZ dkedkt]
2)lLVj]V;wVj ;kph laiw.kZ vkLFkkiuk]
3) ch,llh uflZax izf'k{k.k 2 nksu o"kZ o 4 o"kZ
4) ,l,llh uflZx] ,l,uMhVh& dkWyst
5) tujy uflZx] o feMok;iQjh ps fu;e r;kj dj.ks] uflZax dkSfUly
6) ifjpkjhdkaP;k ekx.;k]
7) ufou laLFksps vtZ 'kklukdMs ikBfo.ks-
8) izfrfu;qDRkh-
1) iw.ks vacktksxkbZ]/kqGs] vkSjaxkckn] ukansM lksykiwj]iSB.k ;k laLFkkae/khy vf/kifjpkfj dkaph vkLFkkiuk-
2) lkoZtfud vkjksX; ifjpkfjdk (ih,p,e) ;kaph fu;qDrh o vkLFkkiuk-
3) ckyjksx ifjlsfodk (fiMh!;kfV!d flLVlZ) ;kaph
ofj"B lgk:;d
ofj"B fyfid
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 207
fu;qDrh o vkLFkkiuk-
4) euksjQX.k ifjlsfodk ;kaph fu;qDRkh o vkLFkkiuk-
1) vf/kifjdkaph laiw.kZ egkjk"V!k rhy laLFksrhy ts"Brk lwph-
2) vf/kifjpkfjdkaps (laiw.kZ egkjk"V! ) xksiuh; vgoky
1) vkod o Vk;fiax ladh.kZ uLrh-
ofj"B fyfid
fyfid&fu& Vad ys[kd
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 208
dye 4 (1) (c) (V)
uequk (bZ)
*iQ * dk;kZlukrhy miyC/k nLr,sotkph ;knh-
nLr,sotkapk fo"k;
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 209
v-dz- nLrk,sotkpkizdkj
fo"k; lacaf/kr O;Drh vkf.k inuke
O;Drhps fBdk.k$ mijksDr dk;kZy;kr miyC/k ulY;kl
1 2 3 4 5
1 1) vkod 'kk[ksdMwu vkysys Viky 'kk[skrhy lacaf/kr deZpk`;kla okVi dj.;klkBh ekdhZax dj.ks-
2) 'kk[skrhy fyfidkauk r;kj dsysyh i_ks fVIi.;k riklwu iq<s ikBfo.ks-
3) 'kk[ksrhy deZpk`;kaP;k mifLFkrhoj] orZa.kwd]f'kLr bR;knh ckchaoj fu;a_k.k Bso.ks
4)'kk[ksr ;s.kk`;k v'kkldh; O;Drh vU; laLFksrwu ;s.kkjs deZpkjh ;kauk izFker% d'kklkBh vkykr ;k fo"k;h fopkj.kk djQu R;kauk vko';d rs ekxZn'kZu dj.ks-
5) 'kk[ksrhy fyfidkauk R;kaP;k dk;kZr dkgh vMp.kh mn@HkoY;kl R;kauk ekxZn'kZu dj.ks-
ojhy dk;kZ O;frfjDr [kkyhy dk;kZizek.ks Lora_k fo"k; lksifoysys vkgsr-
1) oS|dh; vf/kdk`;kaP;k jQX.kky;hu vf/k{kd ;kaP;k lsok fo"k;d ckch
2) fjDr ins]vkj{k.k]b-
dk;kZy;hu vf/k{kd
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 210
laca/kkrhy ekfgrh ladyu dj.ks-
1) rkaf_kd laoxkZiSdh [kkyhy laoXkkZrhy lsok fo"k;d ckch-
1) {k fdj.k ra_kK$lh-Vh-LdWu ra_kK
2) iz;ksXk'kkGk lgk:;d] us_k fpfdRlk lgk:;d-
3) {k fdj.k lgk:;d$ va/kkj [kksyh lgk:;d
4) vkS"k/k fuekZrk
5) xzzaFkiky] lgk:;d xzaFkiky
6) LoPNrk fujh{kd] vkjksX; vuq'kkld
7) nqj/ouh pkyd
8) jDris<h ra_kK] b-lh-th- ch-lh-th] nIrjh o rRle dkekps ra_kK-
9) iQksVksxzkiQj] dykdkj] o brj lafd.kZ laoxZ-
2) Mh-,e-,y-Vh laLFkkauk ekU;rk ns.ks] laca/kkrhy dk;Zokgh
ofj"B fyfid
1) rkaf_Ad laoxkZiSdh [Akyhy laoxkZrY;k lsokfo"A;d ckch
1) iz;ksx'AkGk ra_AK
2) vkWMhvkseWV!hd] vkWMhvks OghT;qvy vkWiFAkWYehd euksfod=rh ikfLFAsVhDl] Lihp FAsjkfiLV ra_AK
3) vkgkjrK
ofj"B fyfid
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 211
4)efgyk olrhx=g vf/A{Ad
5) fo|qr oS|dh; ra_AK
6) lqj{Ak vf/Adkjh
7) nar ra_AK
8) lgk:;d nar ra_AK
9) okgu pkyd
2) oxZ 1 rs 4 ofjy deZpk`;kaps oS|dh; izfriwrhZ eatwjh
3) oxZ 3 rkaf_kd o oxZ 4 e/khy inkaps lsok izos'k fu;e-
1) rkaf_Ad laoxkZrhy [Akyhy laoxkZrY;k lsokfo"A;d ckch-
1) oS|dh; lkekftd dk;ZdrkZ
2) HAkSfrdksipkj$O;olk;ksipkj rK
3) oxZ&4 e/Ahy loZ laoxkZrhy deZpk&;kaP;k lsokfo"A;d ckch-
ofj"B fyfid
1) vf/A{Adkauh ekdZ dsysys Viky uksanoghr uksan.Ah djQu laca/Ahr deZpk&;kal okVi dj.As
2) 'Akldh; fuoklLFAku
3) oS|dh; rikl.Ah eaMG (vf/A{Adkaps ekxZn'AZuk[Akyh)
4) vWukWVkWeh vWDV [Akyh laLFAkauk ijokuxh ns.Asfo"A;hps izLrko (vf/A{Adkaps ekxZn'AZuk[Akyh)
5) 'Ak[Asrhy ofj"Bkauh lkafxrysyh dkes >AsjkWDl djQu vk.A.As- iQWDl dj.As- ,df_Ar ekfgrhP;k uLR;k tru dj.As-
dfu"B fyfid
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 212
fyfidkauh rFAk vf/A{Adkauh r;kj dsysyh i_As Vadyh[Ahr dj.As-rFAk ofj"Bkauh lkafxrysyh dkes-
dfu"B fyfid
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 213
dye 4 (1) (c) (V)
uequk (bZ)
*g * dk;kZlukrhy miyC/k nLr,sotkph ;knh-
nLr,sotkapk fo"k;
v-dz- nLrk,sotkpk fo"k; lacaf/kr O;Drh O;Drhps
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 214
izdkj vkf.k inuke fBdk.k$ mijksDr dk;kZy;kr miyC/k ulY;kl
1 2 3 4 5
1) dk;kZlukrhy Viky gkrkG.As-R;k vuq"Aaxkus dk;kZlukrhy loZ deZpk&;kauk ekxZn'AZu dj.As-lapkyuky;krhy vf/AuLr vlysY;k laLFaAkaps varxZr ys[Ak ifj{A.A dj.;kalkBh nkS&;koj tk.As] R;k vuq"Aaxkus vgoky r;kj dj.As] varxZr ys[Ak ifj{A.Akrhy loZ Viky gkrkG.As-rlsp pkSd'Ahph izdj.As gkrkG.As-
dk;kZy;hu vf/A{Ad
ofj"B lgk:;d
HAkaMkj iMrkG.Ah] i_A O;ogkj gkrkG.As ys[Ak ifj{A.AklkBh nksS&;koj tk.As-
ofj"B fyfid
egkys[Akiky ;kaps fufj{A.A vgoky ;k lanHAkZrhy loZ i_AO;ogkj o loZ laLFAkaps n{Ark iFAdklanHAkZrhy i_AO;ogkj lkaHAkG.As- HAfo"; fuokZg fu/Ahps dkedkt lkaHAkG.As
ofj"B fyfid
dk;kZlukrhy loZ Vadys[Au o dk;kZlukl vkysys loZ Vikykaph Viky uksan.Ah iqLrdkr uksan ?As.As-
dfu"B fyfid
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 215
dye 4 (1) (c) (V)
uequk (bZ)
*x * dk;kZlukrhy miyC/k nLr,sotkph ;knh-
nLr,sotkapk fo"k;
v-dz- nLrk,sotkpkizdkj
fo"k; lacaf/kr O;Drh vkf.k inuke
O;Drhps fBdk.k$ mijksDr dk;kZy;kr miyC/k ulY;kl
1 2 3 4 5
1) [ApZesGkps dke rlsp dk;kZluka varxZr lgk:;dkadMqu ekfxrysys ekxZn'AZu o lgk:;d ns.As-] R;kaP;k dkekps i;Zos{A.A dj.As-vkysys Viky laca/Ahr lgk:;dkyk fpUgkafdr dj.As] o nksUgh lgk:;dkdMhy U;k;ky;hu izdj.As$yksdys[Ak izdkj.As] yksdvk;qDr izdj.As gkrkG.;kr ekxZn'AZu dj.As-
dk;kZy;hu vf/A{Ad
2) loZ laLFakaph ?Ajcka/A.Ah $?AjnqjQLrh $lax.Ad$eksVkjdkj$ vfxze izLrkokph Nkuuh dj.As-R;kuqlkj 'Aklukl fu/Ah eatwjhlkBh izLrko lknj dj.As-fu/Ah eatqjhuarj laLFAsuqjQi o
ofj"B fyfid
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 216
deZpkjhfugk; okVi dj.As-lnj [ApkZph [ApZesG la[;k o deZpkjhfugk; 'Aklukl lknj dj.As-
2) lapkyuky;krhy oxZ&1 o oxZ&2 vf/Adkjh ;kaph lsokfuo=Rrh izdj.As egkys[Akdkj dk;kZy;kyk lknj dj.As-
3) lapkyuky;kP;k vf/AiR;k[Akyhy vf/A"Bkrkaph lsokfuo=Rrh osru izdj.As egkys[Akdkj dk;kZy;kyk lknj dj.As-
4) lapkyuky;kP;k varxZr mijksDr izdj.AkvarxZr mifLFAr yksdys[Ak lferh vkns'A $U;k;ky;hu izdj.As$ yksdvk;qDr izdj.Akaps fujkdj.A-
loZ laLFAkrhy Bso layXu foek ;kstuk izdj.As oxZ&1 rs oxZ&4
2) HAkjrkps fu;a_Ad o egkys[Akifj{Ad ;kaps ys[Ak vgokykrhy M!ki&V iWjkps fujkdj.A-
3) yksd ys[Ak $lferhdMs mifLFAr >AkysY;k izdj.Akps fujkdj.As-
4) izyafcr ns;dkckcrph vUos"A.A izek.Ai_As-
1) vkdfLed [ApkZph ns;ds
2) deZpk&;kaph loZ izdkjph izyafcr ns;ds-
dfu"B fyfid
dk;kZlukrhy Vadys[Au vkod tkod Viky uksan dj.As-
fyfid fu Vadys[Ad
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 217
dye 4 (1) (c) (V)
uequk (bZ)
*vk; * dk;kZlukrhy miyC/k nLr,sotkph ;knh-
nLr,sotkapk fo"k;
fo"A;
vFAZladYi izR;sd o"AhZ & okf"AZd vankti_Ad &&lIVsacj
dk;kZy;hu vf/A{Ad pkjekfg vankti_Ad &tqyS
vkBekgh vankti_Ad & vkWDVkscj
lq/Akjhr vafre vankti_Ad & 31 ekpZ
;kstusRrj vkf.A ;kstuk varxZr vankti_Ads laLFAkadMqu ekxoqu ?As.As] ladfyr djQu fofgr ueqU;kr 'Aklukl lknj dj.As-
2) 'AklukdMqu izkIr >Akysys okf"AZd vuqnkukps laLFAkfugk; okVi dj.As-
3) 'AklukdMqu izkIr >Akyssys lq/Akjhr vuqnkukps laLFAkfugk; okVi dj.As-
4) fn-31-3-08 jksth laLFAkadMqu izkIr gks.Akjs lefiZr vuqnku lek;ksftr djQu 'Aklukl vgoky lknj dj.As-
5) vuqnkukP;k vuq"Aaxkus mfn@n"Bfugk; izkIr gks.Akjs laLFAkaps izLrko 'Aklukl lknj dj.As-
(mnk- etwjh dk;kZy;hu [ApZ] HAkMsiV@Vh o dj ] yk;czjh ] ifjj{A.A b-)
6) lapkyuky;kP;k o 'AklukP;k gks.Ak&;k cSBdkaps dkxni_A laca/Ahr deZpk&;kdMqu r;kj djQu ?As.As-
7) fof/AeaMGkr mifLFAr gks.Ak&;k iz'ukaph mRrjs ns.As-
8) iqjo.Ah vuqnkukps okVi dj.As-
9) dk;kZlukr ;s.Akjs Viky igk.As-
10) dk;kZlukrhy brj deZpk&;kadMqu lknj dsysY;k
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 218
iQkbZYl rikl.Ah djQu ofj"Bkauk lknj dj.As-
11) vanktlferh ] yksdys[Ak lferhl ekfgrh lknj dj.As-
12) ofj"Bkauh dkgh dkes lksifoY;kl rh ikj ikM.As-
ofj"B lgk:;d okf"AZd ;kstusps izkjQi ( dPpk vkjk[AMk) njo"AhZ 'Aklukl lknj dj.As-
2) fu;kstu foHAkxkdMs cSBd >AkY;koj 'Aklukus ekU; dsysY;k fu;r O;;kuqlkj vafre izkjQi 'Aklukl lknj dj.As- ofjy izek.As izkjQi lknj djrkuk oS/Akuhd fodkl eaMG fugk; o ftYgk fugk; fooj.Ai_As Lora_Ai.As lknj djkoh ykxrkr-
3) lknj dsysY;k izkjQi e/;s vFAZladYihr $pkyw ;kstukaps ,chlh fofoj.Ai_A 'Aklukl lknj dj.As-
4) lknj dsysY;k izkjQie/;s vFAZladYihr $pkyq ;kstukapk fu;rO;; otk tkrk moZjhr fu;r O;;kaps vFAZladYickgk:; fu;rO;;kaps ;kstukfugk; fooj.Ai_A 'Aklukl lknj dj.As-
5) vFAZladYi cgk:; fu;rO;;kaP;k ;kstuk loZ laLFAkauk dGoqu R;kauk infufeZrhps izLrko v dk;kZlukdMs ] ;a_Alkeqxzh [Ajsnhps izLrko *e* dk;kZlukdMs o cka/Adkekps izLrko * vk;* dk;kZlukdMs ikBfo.;kckcr dGfo.As- rlsp lacaf/Ar dk;kZlukauk ikBiqjkok dj.;kckcr dGfo.As-
6) izeq[A cka/Adke $fo|qr dkekps loZ laLFAkaps izLrko gkrkG.As-
7) vFAZladYihr fu;rO;;kaP;k ;kstuk ( cka/Adke o eglqyh ) laca/Ahr laLFAkauk dGoqu ekfld [ApZ vgoky ikBfo.;kckcr dGfo.As- [ApkZps vgoky fu;fe izkIr gksr ulY;kl Lej.Ai_A ikBfo.As-
8) ;kstukarxZr ;kstukaph rhekgh [ApkZaph ekfgrh 'Aklukl lknj dj.As-
9) ftYgk okf"AZd ;kstukaps izkjQi ftYgkf/Adkjh ] eqacbZ ;kauk lknj dj.As- o R;kckcrpk loZ i_AO;ogkj
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 219
gkrkG.As-
10) okf"AZd ;kstukackcrP;k o ftYgk okf"AZd ;kstukackcrP;k cSBdkalkBh vko';d ekfgrh lgk:;d lapkyd $lapkyd ;kauk iqjfo.As- izlaxh R;kaP;klkscr cSBdhl mifLFAr jgk.As-
11) cka/Adkekfo"A;h izkIr gks.Ak&;k fo/AkulHAk $fo/Akuifj"An iz'ukackcr loZ i_AO;ogkj gkrkG.As-
12) oS/Akfud fodkl eaMGkdMqu laLFAkauk ns.;kar ;s.Ak&;k fu/Ahps izLrko 'Aklukl ikBfo.;kadfjrk laLFAkadMs ikBiqjkok dj.As- R;kckcrpk [ApZ eaMGkauk $'Aklukl dGfo.As-
13) ;kstukarxZr ;kstukcn@ny osGksosGh 'AklukdMqu ekxfo.;akr vkysyh ekfgrh 'Aklukl lknj dj.As-
ofj"B lgk:;d 1) lapkyuky;kP;k vf/AiR;k[Akyhy ,dw.A 46 laLFAkaps ekfld [ApZ vgoky (;kstusRrj $;kstukarxZr )uksan Bso.As- rlsp R;k laca/Ahpk i_AO;ogkj dj.As-
2) ;k lapkyuky;kP;k vf/AiR;k[Akyhy ,dw.A 46 laLFAk vkgsr- R;kiSdh egkys[Akiky] eqacbZ ;kaP;k dk;Zd{Asr ;s.Ak&;k laLFAkaps rhekgh [ApZ esGkps f'Afcj eqacbZ ;sFAhy rlsp egkys[Akiky ukxiwj ;kaP;k d{Asr ;s.Ak&;k laLFAkaps [ApZesGkps f'Afcj egkys[Akiky ukxiwj ;kaP;k dk;kZy;kr vk;ksftr djQu [ApZesGkuarj pqdhP;k uksanhps izLrko ,df_Adj.A djQu egkys[Akiky eqacbZ $ ukxiwj ;kauk lknj djQu R;kckcrps izek.Ai_A izkIr djQu ?As.As o R;klaca/Ahpk loZ i_AO;ogkj dj.As-
3) [ApZesGkP;k dkekckcr osGksosGh 'Aklukus ekxfoysyh ekfgrh 'Aklukl lknj dj.As o R;klaca/Ahpk i_AO;ogkj dj.As-
4) lapkyuky;kP;k vf/AiR;k[Akyhy ,dw.A 46 laLFAkaps okf"AZd fofu;kstu ys[As ekfgrh izkIr djQu ?AsmQu R;kph ;ksX; rh Nkuuh djQu ,df_Adj.A djQu rlsp egkys[Akiky eqacbZ ;kaP;k [ApkZ'Ah lkaxM ?Akyqu R;kph deh tknkph Li"Vhdj.Aklg ekfgrh 'Aklukl lknj dj.As- R;kckcrpk loZ i_AO;ogkj dj.As-
ofj"B fyfid 1) tek jdekaps okf"kZd vFkZladYi rlsp ckjekgh $
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 220
vkBekgh tek jdekaps lq/kkfjr vFkZladYi 'kklukl lknj dj.ks-
2) ekfld tek jdekaps vgoky laLFkkadMwu ekxowu ukasnoghr uksan ?ks.ks rlsp 12 ekgh [kpkZps o tesps vgoky laLFksdMwu ekxowu uksanoghr uksan ?ks.ks-
3) Hkkjrkps fu;a_kd ;kaph tek jdek cn@nyph lkaf[;dh ekfgrh laLFkkadMwu ekxowu ,df_kr djQu 'kklukl lknj dj.ks-
4) tek jdek cn@nyp brj i_kO;ogkj gkrkG.ks-
5) dk;kZy;hu vf/k{kd ;kauk ;kstusRrj $ ;kstukarxZr vFkZladYi r;kj dj.;kl enr dj.ks] vkfFkZd o"kkZaps eatwj vuqnku okVi- vkBekgh lq/kkfjr vankt r;kj dj.ks bR;knh dkeklkBh enr dj.ks-
6) ;kstukarxZr vFkZladYikps izkjQi$ frekgh fooj.k i_k r;kj dj.;kdfjrk ofj"B lgk:;dkauk enr dj.ks-
7) egkys[kkiky eqacbZ$ukxiwj ;sFks loZ laLFkkaP;k [kpZesGkP;k dkeklkBh ofj"B lgk:;dkauk enr dj.ks-
8) dk;kZy;hu vf/k{kdkauh lkafxrysyh vU; dkes ikj ikM.ks-
ofj"B fyfid 1) lapkyuky;kP;k [kkyhy [kktxh pkj laLFkkauk (v) dLrqjck vkjksX; laLFkk] o/kkZ] (c) fejt oS|dh; dsanz fejt] (d) ds-bZ-,e- jQX.kky;]iq.ks] (M) eqacbZ 'kgj jQX.kokfgdk eaMG] ;kauk ns.;kr ;s.kk&;k lgk:;d vuqnkukps izLrko 'kklukl lknj dj.ks o pkjgh laLFkkaps pkjekgh] vkBekgh o okf"kZd vFkZladfYi; vankti_kd r;kj dj.ks o rRlaca/khpk loZ i_kO;ogkj igk.ks-
2) vkjksX; lsok] iq.ks ;kapsdMwu ;k lapkyuky;kP;k vf/kiR;k[kkyh vl.kk&;k pkj laLFkkauk ns.;kr ;s.kk&;k vuqnkukps okVi o i_kO;ogkj dj.ks-
3) ?klkjk fu/kh lacaf/kph ekfgrh egkys[kiky] eqacbZ ;kapsdMs lknj dj.ks o egkys[kkiky] eqacbZ ;kaps dk;kZy;kr tkmQu [kpZesGkps dke dj.ks- R;k lacaf/kpk i_kO;ogkj dj.ks-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 221
4) oj uewn dsysyh dke o dk;kZy;hu vf/k{kdkauh lkafxrysY;k dkekr enr dj.ks-
5) lgk:;d vuqnkukph uksanogh Bso.ks-
ofj"B fyfid 1) ;k lapkyuky;kP;k vf/kuLr vlysY;k LosPNk fu/khrwu (lu 1992&2000 lkBh jQ- 80-00) ;k lapkyuky;kP;k fu;a_k.kk[kkyhy loZ laLFkkaP;k cka/kdke $ fon;qr fo"k;d xkS.k cka/kdkekaP;k izLrkokal iz'kkldh; ekU;rk o fu/kh miyC/k djQu ns.ks o R;kuqlkj eatwjh vkns'k fuxZfer dj.ks-
2) eatwjh fnysY;k xkS.k cka/kdkekph uksanogh Bso.ks-
3) LosPNk fu/khrwu lacaf/kr dk;Zdkjh vfHk;ark ;kauk okVi dsysy;k fu/khpk [kpZ vgoky (fofu;kstu ys[ks) ekxowu ?ks.ks o R;kph ekfgrh 'kklukl lknj dj.kz-
4) ;kstukarxZr ;kstukaP;k ekfld [kpkZph uksan uksanoghr ?ks.ks o ,df_kr (_kSekfld) ekfgrh 'kklukl ikBfo.;klkBh r;kj dj.ks-
5) ,M@l fu;a_k.k dk;Zdze fo"k;d dkxni_ks gkrkG.ks-
6) ;kstukarxZr ;kstukauk izkjQi vkjk[kMk] ,chlh fooj.ki_k o R;k vuq"kafx; vlysY;k dkekar enr dj.ks-
fyfid&fu&Vadys[kd 1) uksan.kh 'kk[ksrqu vkysY;k Vikykph uksan ?ksmQu R;kph ;ksX; fjR;k okVi dj.ks-
2) rlsp dk;kZy;krhy vlysys Vadys[kukps dke dj.ks-
3) rlsp ofj"Bkauk dkekr enr-
4) dk;kZy;hu vf/k{kdkauh lkafxrysyh vU;dkes ikj ikM.ks-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 222
dye 4 (1) (c) (V)
uequk (bZ)
*lkaf[;dh* dk;kZlukrhy miyC/k nLr,sotkph ;knh
nLr,sotkapk fo"k;
v-dz-
nLrk,sotkpk izdkj
fo"k; lacaf/kr O;Drh vkf.k inuke
O;Drhps fBdk.k$ mijksDr
dk;kZy;kr miyC/k ulY;kl
1) 1) dk;Zdze vankti_kd-
2) ekxkloxhZ;kapk vuq'ks"k-
3) ekxkloxhZ;kaph okf"kZd fooj.ki_ks&okf"kZd vgoky-
4) viax vuq'ks"k& ekfld vgoky-
5) lsok varxZr vk'oklhr izxrh ;kstuk
6) [kktxh oS|dh; egkfo|ky;kauk vkfFkZd enr-
7) osru vk;ksx o osrukrhy _k=Vh lanHkkZrhy izdj.ks
8) oS|dh;] nar] egkfo|k y;krhy mRrh.kZ$ vuqRrh.kZ fo|kF;kZaph vkdMsokjh-
9) jQX.kky;k'kh laca/khr vkdMsokjh-
10) lkaf[;dh lapkyuky;kyk ykx.kkjh brj vkdMsokjh
'kklukyk osxosxG;k Lrjkoj goh vl.kkjh vkdMsokjh
lkaf[;dh
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 223
dye 4 (1) (c) (V)
uequk (bZ)
*ds* dk;kZlukrhy miyC/k nLr,sotkph ;knh
nLr,sotkapk fo"k;
v-dz-
nLrk,sotkpk izdkj
fo"k; lacaf/kr O;Drh vkf.k inuke
O;Drhps fBdk.k$ mijksDr
dk;kZy;kr miyC/k ulY;kl
1 1) jks[k vFkok /kukns'kkP;k jdesps vkgj.k o laforj.k dj.ks] nSuafnu jks[k ogh v|kor Bso.ks-
2) jkti_khr vf/kdk&;kaph osru ns;ds vFkok izokl HkRrk ns;ds] fuo=Rrh osru o minku vkf.k jkti_khr vf/kdk&;ka'kh vuqlaxhr brj ckch ikj ikM.ks-
3) egkys[kkiky rlsp brj loZ ys[kk ifj{kk vgokykckcr dk;Zokgh dj.ks-
4) lapkyuky;kpk okf"kZd] vkBekfg] pkjekfg] vFkZladYi r;kj djQu rks lknj dj.ks fofu;kstu ys[ks lknj dj.ks-
5) lapkyuky;krhy jkt if_kr vf/kdk&;kaph lsok iqLrds v|;kor Bso.ks-
ofj"B lgk:;d
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 224
1) r=rh; Js.kh deZpk&;kaph osru ns;ds (dz-1) r;kj dj.ks o rn@uq"kafxd osru Fkdokdh izdj.kh fudkyh dj.ks-
2) r=rh; Jss.kh o prqFkZ Js.kh deZpk&;kaph lsok iqLrds v|;kor Bso.ks-
3) r=rh; o prqFkZ Js.kh deZpk&;kaph fuo=Rrh izdj.ks fudkyh dj.ks-
ofj"B fyfid
1) r=rh; Js.kh o prqFkZ Js.kh deZpk&;kaph osru ns;ds r;kj dj.ks (dz-7]8 o 9)
2) r=rh; Js.kh o prqFkZ Js.kh deZpk&;kapk izokl HkRrk o brj ns;ds fudkyh dj.ks-
3) prqFkZ Js.kh deZpk&;kaps Hkfo"; fuokZg fu/kh ys[ks v|;kor Bso.ks-
4) xV foek ;kstuk o brj vxzhe eatwjh o olwyhckcrph uksan ogh Bso.ks-
5) Vadys[kuk ckcrph loZ dkes-
fyfid&fu& Vadys[kd
1) r=rh; Js.kh deZpk&;kaph osru ns;ds r;kj dj.ks (dz-2 o 5)
2) vkdfLed [kpkZph ns;d r;kj dj.ks-
3) oS|dh; izfriqrhZ [kpkZph ns;ds r;kj dj.ks-
4) jks[k ikykaP;k fu;a_k.kk [kkyhy ekfld tek $ [kpZ vgoky] [kpZ esG vgoky lknj dj.ks-
dfu"B fyfid
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 225
dye 4 (1) (c) (V)
uequk (bZ)
*t* dk;kZlukrhy miyC/k nLr,sotkph ;knh
nLr,sotkapk fo"k;
v-dz-
nLrk,sotkpkizdkj
fo"k; lacaf/kr O;Drh vkf.k inuke
O;Drhps fBdk.k$ mijksDr
dk;kZy;kr miyC/k ulY;kl
1 1) vkysys Viky ekfdZx dj.ks] okgukP;k nqjQLrhckcr fVIi.kh r;kj dj.ks] cka/kdkek fo"k;h] ;a_k lkeqxzhph ns[kHkky] 'kkldh eqnzk.kky; o ys[ku lkeqxzh HkkaMkjkdMwu ys[kulkeqxzh HkkaMkjkdMwu ys[kulkeqxzh ekxfo.ks *t* dk;kZy;krhy loZ vkod o tkod Vikykoj fu;a_k.k Bso.ks-
ofj"B lgk:;d
2 Vadys[ku] nwj/ouh] vkdLehd ns;dkaph uksanofgr uksan ?ks.ks o vkns'k dk<.ks] ys[ku lkeqxzh okVi o isVh Liyk; oLrqps okVi djQu R;kaph uksanofgr uksan Bso.ks rlsp vkod$tkod dkekr enr dj.ks-
dfu"B fyfid
3 lk/ks vkysY;k vkod Vikykph uksanofgr uksan ?ks.ks o rh i_ks izR;sd dk;kZlukl ikBow.k ns.ks izR;sd fno'kh vankts 300 i_kkph uksanoghr uksan ?ks.;kr ;sr-
dfu"B fyfid
4 tkod xksiuh; Vikykph uksanoghr uksan ?ks.ks o ikBfo.ks] rlsp vkod xksiuh; Viky] ea_kky;hu Vikykph uksan ?ks.ks o izR;sd dk;kZlukl ikBfo.ks] vankts 250 vkod xksifu; o ea_kky;hu i_kkph uksanoghr uksan ?ks.;kr ;srs tkod
dfu"B fyfid
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 226
Viky iQWzfdax dj.ks o R;kph uksanoghr uksan Bso.ks-
5 tkod Vikykph uksanoghr uksan ?ks.ks o ikBfo.ks vankts njjkst 200 i_kkph uksanoghr uksan ?ks.;kr ;srs-
dfu"B fyfid
dye 4 (1) (c) (V)
uequk (bZ)
*e* dk;kZlukrhy miyC/k nLr,sotkph ;knh
nLr,sotkapk fo"k;
v-dz-
nLrk,sotkpk izdkj
fo"k; lacaf/kr O;Drh vkf.k inuke
O;Drhps fBdk.k$ mijksDr dk;kZy;kr miyC/k ulY;kl
1- &&& 1) ;a_Alkeqxzh$lk/Aulkeqxzh$iQfuZpj ;kaP;k [Ajsnh $ nqjQLrh ckcrpk O;ogkj$izLrko-
2) [Ajsnh dsysY;k ;a_Alkeqxzh$ lk/Aulkeqxzh $midj.As ;kaP;kdfjrkpk iqjoBknkjdaiuh'Ah gks.Akjk okf"AZd ns[AHAky djkjkckcr-
3) oS|dh; egkfo|ky;$nar egkfo|ky;] 'AS{Af.Ad jQX.Aky; ;sFAhy okgukaph [Ajsnh$nqjQLrh ;kckcrps izLrko$ i_AO;ogkj-
lapkyuky;kP;k v[kR;kjhrhy 43 laLFksrhy fo"k;kps dk;kZlukrhy dkedkt [kkyhy 'kkldh; deZpkjh djhr vlrkr-
1) Jherh
lkjax]
dk-v-
2) Jh-fude]
o-l-
3) Jh-ikapkG
*e* dk;kZlu
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 227
4) iQfuZpj [Ajsnh lacf/Aps
izLrko $i_AO;ogkj-
5) foHAkxizeq[A [Ajsnh lferh$jkT;Lrjh; [Ajsnh lferh ;kaP;k cSBdhdfjrk lknj djko;kP;k ;a_AlkeqxzhP;k izLrkokph Nkuuh dj.As lacf/ArkdMwu m.Ahokph iwrZrk djQu ?As.As vkf.Algk:;d lapkyd (vkS[Ad) ;kaP;k ekiQZr lnj izLrko cSBdhiq<s lknj dj.As-
6) izfro"AZh [Ajsnh djko;kP;k ;a_Alkeqxzhph fofufnZ"Bs fuf'pr dj.;kph dk;Zokgh-
7);a_Alkeqwxzh$lk/Aulkeqxzh$midj.As 'Akldh; okgus ;kaP;k fuysZ[Auk ckcrph dk;Zokgh-
8) nwj/ouh tksM.Ah$oS|dh; vf/Adk&;kP;k fuoklLFAkuh nwj/ouh tksM.Ah ;kckcrpk i_AO;ogkj-
9) oS|dh;$nar egkfo|ky; o jQX.Aky;s ;sFAhy okf"AZd$_ASokf"AZd ekx.Ahi_As NikbZ ckcrpk i_AO;ogkj-
10) osLV gk;ikslksY;w'Au$,Dljs fiQYel ;kckcrpk i_AO;ogkj-
11) oS|dh;$nar egkfo|ky; o jQX.Aky; ;sFAhy prqFAZJs.Ah deZpk`;kaP;k x.Aos"Akckcrpk i_A O;ogkj-
o-fy-
4) Jherh
Egk_ks]o-fy-
5) Jh-
eLdkjsUgl
d-fy-
6) Jh- j.k/khj
d-fy-
7) Jh-j.kfils
d-fy-
8) Jh- EgLds
d-fy-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 228
12) oS|dh;$nar egkfo|ky;s o jQX.Aky;s ;sFAhy fu;rdkyhds$iqLrds bR;knhckch-
13) ;a_Alkeqxzh$lk/Aulkeqxzh fo"A;d MsVk cWad (laLFAkdMwu izkIr >Akysyhekfgrh ladfyr dj.As)
14) ;a_Alkeqxzh$lk/Aulkeqxzh ;k lac/Ah [email protected] yksdlHAk$ fo/AkulHAk$ fo/Akuifj"An ;klac/Ahps rkjkafdr iz'u$ vk'oklus$dikrlwpuk bR;knh-
15);a_Alkeqxzh [Ajsnhckcr mn@HAo ysyh U;k;ky;hu izdj.As-
16) ;a_Alkeqxzhlac/Ah fofo/A daiU;k
dMwu gks.Akjk i_AO;ogkj-
17) oS|dh;$nar egkfo|ky;s o jQX.Aky;s ;kaP;kLrjkoj ?AMysY;k vfu;ferrsdfjrk fu;fer dj.;kph izdj.As$dk;ksZRrj eatwjhph izdj.As-
18) fofo/A laLFAkP;kLrjkoj ys[Ak ifj{A.AkP;k osGh ?AsrysY;k vk{Asikckcr dk;Zokghph izdj.As-
19) foHAkxizeq[A [Ajsnh lferh vkf.A jkT;Lrjh; [Ajsnh lferh ;kaP;k cSBdkaph i_As r;kj dj.As o bfro=rkar r;kj dj.As o 'AklukdMs lknj dj.As-
20) jkT;Lrjh; [Ajsnh lferhP;k
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 229
cSBdhr eatwj >AkysY;k ;a_Alkeqxzhps bafro=Rrkar 'AkluLrjkoj r;kj u dsY;keqGs lapkyuky;kP;kLrjkoj dj.;kaph tckcnkjh-
21) fofo/A izdkjph ;a_Alkeqxzh ckcrph ekfgrh laxzghr dj.As-
22) 'Aklu fu.AZ; fnukad 31-5-2002 uqlkj lapkyuky;kP;k vf/AiR;k[Akyhy loZ laLFAkps ,df_Ar [Ajsnh izfdz;k dj.As o R;kvuq"Aaxkus loZ dk;Zi/nrh fofgr eqnrhr dkedkt iq.AZ dj.As-
1- 2- 3- 4- 5-
(1) ;a_Akph fofufnZ"Bs rkaf_Ad rKkP;k lgk:;kus r;kj dj.As-
(2) fufonk izfl/nhph dk;Zokgh dj.As-
(3) fufonsP;k vVh o 'ArhZ r;kj dj.As-
(4) fufonk vtZ o fofufnZ"Bs fofdzdfjrk r;kj dj.As R;kapk vfHAys[A Bso.As-
(5) fufonk fyiQkiQk dzeakd 1 m?AM.As R;kaurj vR;ko';d dkxni_Akph Nkuuh dj.As- rkaf_Ad fyiQkiQ;kph lacf/Ar rKkdMwu rikl.Ah dj.;kdfjrk ikBiqjok dj.As-
(6) O;kikjh fyiQkiQk m?AM;kaph dk;Zokgh dj.As lacf/Ar xzkg; fufonk dkjk'Ah laidZ lk/A.As-
(7) rkaf_Ad rKkdMwu fofufnZ"Bkpk rikl.Ah vgoky izkIr >AkY;kuarj rqyukRed njkpk rDrk r;kj dj.As-
(8) xzkg; o vxzkg; fufonkdkjkpk rif'Ay n'AZfo.Akjk rDrk r;kj dj.As-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 230
(9) foHAkxizeq[A [Ajsnh lferhP;k cSBdhph lwpuk r;kj djQu loZ lacf/Ar lferhP;k lHAklnkuk o vf/Adk&;kauk cSBdhph i_A ikBfo.As] R;kauk lHAslkBh lHAsP;k fno'Ah nwj/ouhojQu vkBo.A djQu ns.As] rlsp lHAsP;k fBdk.Ah vk.A.;klkBh xkMhph O;oLFAk dj.As-
(10) foHAkx izeq[A [Ajsnh lferhpk bafro=Rrkar r;kj dj.As] o lferhP;k lHAklnkP;k ekU;rsdfjrk ikBfo.As o ikBiqjkok dj.As-
(11) foHAkx izeq[A [Ajsnh lferhe/;s f'AiQkjl >AkY;kuqlkj ;a_Alkeqxzhps izLrko r;kj djQu jkT;lferhP;k ekU;rsdfjrk 'AklukdMs izLrko lknj dj.As-
(12) izfl/n dsysY;k fufonkP;k tkfgjkrhph fcys izekf.Ar dj.As-
(13) ekU; >AkysY;k ;a_Alkeqxzhpk iqjoBk lacf/Ar laLFAkdMs >Akysyk vkgs fdaok dls o R;kvuq"Aaxkus lfoLrj ekfgrhpk rif'Ay lacf/ArlaLFAkdMwu izkIr dj.As o R;kdfjrk R;k laLFAk'Ah lkrR;kus ikBiqjok dj.As-
(14) ofj"BkP;k lwpusuqlkj dedkt dj.As-
dye 4 (1) (v) (VI)
*e* dk;kZlukrhy nLrk,sotkph oxZokjh
v-dz-
fo"k; nLrk,sotkpk izdkjuLrh$
eLVj uksaniqLrd] Ogkopj b-
izeq[k ckchpk rif'kyokj
lqjf{kr Bso.;kpk dkyko/kh
1 1) ;a_Alkeqxzh$lk/Aulkeqxzh$iQfuZpj ;kaP;k [Ajsnh $ nqjQLrh ckcrpk
uLrh laLFkkauk vko';d vlysY;k
lacaf/kr fo"k;kckcrph dk;Zokgh iw.kZ
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 231
O;ogkj$izLrko-
2) [Ajsnh dsysY;k ;a_Alkeqxzh$ lk/Aulkeqxzh $midj.As ;kaP;kdfjrkpk iqjoBknkj daiuh'Ah gks.Akjk okf"AZd ns[AHAky djkjkckcr-
3) oS|dh; egkfo|ky;$nar egkfo|ky;] 'AS{Af.Ad jQX.Aky; ;sFAhy okgukaph [Ajsnh$nqjQLrh ;kckcrps izLrko$ i_AO;ogkj-
4) iQfuZpj [Ajsnh lacf/Aps izLrko $i_AO;ogkj-
5) foHAkxizeq[A [Ajsnh lferh$ jkT;Lrjh; [Ajsnh lferh ;kaP;k cSBdhdfjrk lknj djko;kP;k ;a_AlkeqxzhP;k izLrkokph Nkuuh dj.As lacf/ArkdMwu m.Ahokph iwrZrk djQu ?As.As vkf.Algk:;d lapkyd (vkS[Ad) ;kaP;k ekiQZr lnj izLrko cSBdhiq<s lknj dj.As-
6) izfro"AZh [Ajsnh djko;kP;k ;a_Alkeqxzhph fofufnZ"Bs fuf'pr dj.;kph dk;Zokgh-
7) ;a_Alkeqwxzh$lk/Aulkeqxzh$midj.As 'Akldh; okgus ;kaP;k fuysZ[Auk ckcrph dk;Zokgh-
8) nwj/ouh tksM.Ah$oS|dh;
;a_klkeqxzh$ lk/kulkeqxzh okgusiQfuZpj lkfgR; ;kaP;k [kjsnh fo"k;d ckchaps izLrko] nqjQLrh izLrko] okf"kZd ns[kHkky rlsp 'kklu fu.kZ; dzekad fM,ebZ$2001$1029$ izdz170$2001$iz'kk&1
fn-31-5-02
vUo;s laLFks rhy;a_klkeqxzh$ lk/kulkeqxzh omidj.ks ;kaP;k [kjsnh djhrk e/;orhZ fufonk izfdz;k dkedkt
gksbZi;Zar lqjf{kr Bso.;kar ;srs-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 232
vf/Adk&;kP;k fuoklLFAkuh nwj/ouh tksM.Ah ;kckcrpk i_AO;ogkj-
9) oS|dh;$nar egkfo|ky; o jQX.Aky;s ;sFAhy okf"AZd$_ASokf"AZd ekx.Ahi_As NikbZ ckcrpk i_AO;ogkj-
10) osLV gk;ikslksY;w'Au$,Dljs fiQYel
;kckcrpk i_AO;ogkj-
11) oS|dh;$nar egkfo|ky; o jQX.Aky; ;sFAhy prqFAZJs.Ah deZpk`;kaP;k x.Aos"Ak ckcrpk i_AO;ogkj-
12) oS|dh;$nar egkfo|ky;s o jQX.Aky;s ;sFAhy fu;rdkyhds$iqLrds bR;knh ckch-
13) ;a_Alkeqxzh$lk/Aulkeqxzh fo"A;d MsVk cWad
(laLFAkdMwu izkIr >Akysyhekfgrh ladfyr dj.As)
rlsp tkxfrd cWaadsP;k vFkZlgk:;k}kjs miyC/k gks.kk&;k vuqnkukrwu egkfo|ky;krhy xzaFkky;krhy
1- 2- 3- 4- 5-
14) ;a_Alkeqxzh$lk/Aulkeqxzh ;k lac/Ah [email protected] yksdlHAk$fo/AkulHAk$fo/Aku ifj"An ;klac/Ahps rkjkafdr iz'u$vk'oklus$ dikrlwpuk bR;knh-
15) ;a_Alkeqxzh [Ajsnhckcr mn@HAoysyh U;k;ky;hu izdj.As-
16) ;a_Alkeqxzhlac/Ah fofo/A daiU;kdMwu
gks.Akjk i_AO;ogkj-
17) oS|dh;$nar egkfo|ky;s o jQX.Aky;s
iqLrds otujy ;kaP;k [kjsnhdjhrk fufonk izfdz;k djQuiqjoB;kps vkns'k iqjoBknkjkauk nsmQu egkfo|ky;k
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 233
;kaP;kLrjkoj ?AMysY;k vfu;ferrsdfjrk fu;fer dj.;kph izdj.As$dk;ksZRrj eatwjhph izdj.As-
18) fofo/A laLFAkP;kLrjkoj ys[Ak ifj{A.AkP;k osGh ?AsrysY;k vk{Asikckcr dk;Zokghph izdj.As-
19) foHAkxizeq[A [Ajsnh lferh vkf.A jkT;Lrjh; [Ajsnh lferh ;kaP;k cSBdkaph i_As r;kj dj.As o bfro=rkar r;kj dj.As o 'AklukdMs lknj dj.As-
20) jkT;Lrjh; [Ajsnh lferhP;k cSBdhr eatwj >AkysY;k ;a_Alkeqxzhps bafro=Rrkar 'AkluLrjkoj r;kj u dsY;keqGs lapkyuky;kP;kLrjkoj dj.;kaph tckcnkjh-
21) fofo/A izdkjph ;a_Alkeqxzh ckcrph ekfgrh laxzghr dj.As-
22) 'Aklu fu.AZ; fnukad 31-5-2002 uqlkj lapkyuky;kP;k vf/AiR;k[Akyhy loZ laLFAkps ,df_Ar [Ajsnh izfdz;k dj.As o
R;kvuq"Aaxkus loZ dk;Zi/nrh fofgr eqnrhr
dkedkt iq.AZ dj.As-
rhy xzaFkky;kauk iqjoBk dj.;kar ;srks- dk;kZlukr gkrkG.;kar ;s.kk&;k dkedktkph fo"k; lwphdkWye nksue/;s fnysyhvkgs-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 234
dye 4 (1) (b) (x) lapkyuky;] oS|dh; f'A{A.A o la'kks/Au] eqacbZ ;sFAhy
vf/Adk&;kps o deZpk&;kaps ixkj o HARrs ekgs lIVsacj] 2013
v-dz ukao in@uke ewG osruegkxkbZ HkRrk
vH;klHArk ?kjHkkMs
izokl HkRrk
'kgjHkRrk
/kqykbZ HkRrk
fo'ks"k osru
inO;qRrj osru
O;olk;jks/k HkRrk ,dw.k
1 Jh-MkW-ih-,p-f'kuxkjs lapkyd 76670 61336 833 0 0 300 0 3000 2500 8330 152969
2 Jh-MkW-,u-,u-vaHkksjs lgk-lapkyd 75200 60160 833 22560 1600 300 0 3000 2500 9800 175953
3 Jh- lh-,l-pOgk.k eq[; iz'kkldh;
vf/kdkjh 33]030 26]4240
9]909 1600 300 0 0 0 0 71]263
4 Jh-x.ks'k uk- cMnjs eq[; iz'kkldh;
vf/kdkjh 26120 20896 0
7836 1600 300 0 0 0 0 56752
5 Jh- ,l- th- vLej lgk- lapkyd
(ys[kk) 22]280 17824 0
6684 1600 300 0 0 0 0 48688
6 Jh-,l-,l-ukxi lgk- lapkyd
(ys[kk) 24140 19312 0
7242 1600 300 0 0 0 0 52594
7 Jh-,l-vkj-ikVhy iz'kkldh; vf/kdkjh 27170 21736
0 0 800 300 0 0 0 0 50006
8 Jh- ok;- ,e- lksuo.ks iz'kkldh; vf/kdkjh 22190 17752
0 6657 800 300 0 0 0 0 47699
9 Jh-ds-Vh-lqdkls iz'kkldh; vf/kdkjh 25630 20504
00 800 300 0 0 0 0 48034
10 Jh- fOg- fOg- foliqrs iz'kkldh; vf/kdkjh 19380 15504
0 5814 800 300 0 0 0 0 41798
11 Jh-gsekaxh vfer tsk'kh vkS"k/kfuekZrk 23280 18624 0 0 800 300 0 0 0 0 43004
12 Jh-,l-ch-ujo.kdj vkS"k/kfuekZrk 22940 18352 0 6882 800 300 0 0 0 0 49274
13 Jh-vkj-th-tk/ko Loh:; lgk:;d 29090 23272 0 8727 800 300 0 0 0 0 62189
14 Jhe- vs-ts- dqyd.khZ Loh:; lgk:;d 15300 12240 0 4590 800 300 0 0 0 0 33230
15 Jh-,u-Mh-uoys mPp Js.kh 30520 24416 0 0 800 300 0 0 0 0 56036
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 235
m?kqys[kd
16 Jh-,e-Mh-filkV fuEuJs.kh y?kqys[kd 28260 22608
0 8478 800 300 0 0 0 0 60446
17 Jh-,-vkj-lksuko.ks lgk:;d lkaf[;dh 29970 23976 0 8991 800 300 0 0 0 0 64037
18 Jherh- ,-ch-lkoar dk;kZy;hu vf/k{kd 20340 16272
06102 200 300 0 0 0 0 43214
19 Jh-,l-vkj-uykoMs dk;kZy;hu vf/k{kd 19920 15936
0 5976 200 300
0 0 0 0 42332
20 Jherh-,l-Mh-[AsMsdj dk;kZy;hu vf/k{kd 19790 15832
0 5937 200 300
0 0 0 0 42059
21 Jherh-,u-Mh-fxykWu dk;kZy;hu vf/k{kd 19340 15472
00 200 300
0 0 0 0
35312
22 Jh- Ogh- ,l- tk/ko Dk;kZy;hu vf/k{kd 17610 13608
0 5778 200 300
0 0 0 0 36221
23 Jh- ,- ,- vdysdj Dk;kZy;hu vf/k{kd 20020 16016
0 6006 200 300
0 0 0 0 42542
24 Jh- ,u- ch- tk/ko dk;kZy;hu vf/k{kd 22250 17800
0 6675 800 300
0 0 0 0 47825
25 Jherh ,l- ,- yqMcs Dk;kZy;hu vf/k{kd 19520 15616
05856 200 300
0 0 0 041492
26 Jh- ,l- ih- iksVhans dk;kZy;hu vf/k{kd 15770 12616
0 4731 200 300
0 0 0 0 33617
27 Jh- ,l- vkj- ok?kekjs Dk;kZy;hu vf/k{kd 19270 15416
00 200 300
0 0 0 035186
28 Jherh-,u-,u-xksjs Dk;kZy;hu vf/k{kd 19290 15432
05787 200 300
0 0 0 0
41009
29 Jh-,l-,e-xkslkoh- ofj"B lgk:;d 15210 12868 0 0 200 300 0 0 0 0 27878
30 Jh-,y- ok;- tk/ko ofj"B lgk:;d 13650 10920 0 0 200 300 0 300 0 0 25370
31 Jherh-ds-,l-[AoGs ofj"B lgk:;d 18620 14896 0 15586 200 300 0 0 0 0 39602
32 Jh-ch-,e-dksYgs ofj"B lgk:;d 15040 12032 0 4512 200 300 0 0 0 0 32084
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 236
33 Jherh-,l-Mh-ekatjsdj ofj"B lgk:;d 17630 14104 0 5289 200 300 0 0 0 0 37523
34 Jhefr-ih-,- elqjsdj ofj"B lgk:;d 18120 14496 0 5436 200 300 0 0 0 0 38552
35 Jh-ih-th-ikapkG ofj"B lgk:;d 17910 14328 0 0 200 300 0 0 0 0 32738
36 Jh-,l-,p-ikVsZ ofj"B lgk::d 19110 15288 0 5733 200 300 0 0 0 0 40631
37 Jherh-,l-Ogh-jk.As ofj"B lgk:;d 18370 14696 0 5511 200 300 0 0 0 0 39077
38 Jherh-,l-,l-ojxkaodj ofj"B lgk:;d 19110 15288 0 5733 200 300 0 0 0 0 40631
39 Jh- ,l- ,l- lkoar ofj"B lgk:;d 14700 11760 0 4410 200 300 0 0 0 0 31370
40 Jh-,p-,e-[AkaM!s ofj"B lgk:;d 17150 13720 0 5145 200 300 0 0 0 0 36515
41 Jh- ,l- Ogh- feBackodj ofj"B lgk:;d 17630 14104 0 5289 200 300 0 0 0 0 37523
42 Jh-ih-th-lksaMdj ofj"B lgk:;d 14810 11848 0 4443 200 300 0 0 0 0 31601
43 Jh-th-;q-okaxs ofj"B lgk:;d 16390 13112 0 4917 200 300 0 0 0 0 34919
44 Jh-,y-,l-ekus ofj"B lgk:;d 16750 13400 0 5025 200 300 0 0 0 0 35675
45 Jh-fnid-ih-ekgwydj ofj"B fyfid 11940 9552 0 0 200 300 0 0 0 0 21992
46 Jh-Ogh-,l-va/Akjs ofj"B fyfid 11550 9240 0 0 200 300 0 0 0 0 21290
47 Jherh- ch-vkj-vafxjoky ofj"B fyfid 11550 9240 0 0 200 300 0 0 0 0 21290
48 Jh-,l-ch-nslkbZ ofj"B fyfid 11360 9088 0 0 200 300 0 0 0 0 20948
49 Jherh-,e-vkj-/Aqjh ofj"B fyfid 11550 9240 0 3465 200 300 0 0 0 0 24755
50 Jherh-ih-,u-gsfx"Vs ofj"B fyfid 11550 9240 0 3465 200 300 0 0 0 0 24755
51 Jh-,-,l-tk/Ao ofj"B fyfid 11940 9552 0 3582 200 300 0 0 0 0 25574
52 Jh-,-Ogh-ekfpoys ofj"B fyfid 11040 8832 0 0 200 200 0 0 0 0 20272
53 Jherh-,l-Mh-ukbZd ofj"B fyfid 12320 9856 0 3696 200 300 0 0 0 0 26372
54 Jh- ,- Mh- nGoh ofj"B fyfid 11360 9088 0 0 200 300 0 0 0 0 20948
55 Jh- ,l- ,u- xkoaMs ofj"B fyfid 12310 9848 0 0 200 300 0 0 0 0 22658
56 Jh- ,e- vkj- ?kkMhxkodj ofj"B fyfid 12540 10032 0 3762 200 300 0 0 0 0 24834
57 Jh-Vh-ok;-f'Aans ofj"B fyfid 11550 9240 0 0 200 300 0 0 0 0 21290
58 Jh- ih- ch- ckxqy ofj"B fyfid 12320 9856 0 3696 200 300 0 0 0 0 26372
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 237
59 Jh- lh- ,l- Hknkus ofj"B fyfid 11760 9408 0 3528 200 300 0 0 0 0 25196
60 Jh-ds- Ogh- dkspjsdj ofj"B fyfid 11560 9248 0 0 200 300 0 0 0 0 21308
61 Jh- ,l- ih- dqyd.khZ ofj"B fyfid 12690 10152 0 3807 200 300 0 0 0 0 27149
62 Jh- ok;- ,l- ekus ofj"B fyfid 11060 8848 0 0 200 300 0 0 0 0 20408
63 Jh-lh-,e-eLdkjsUgkl ofj"B fyfid 12470 9976 0 0 200 300 0 0 0 0 22946
64 Jh-,-Vh-?AkMhxkaodj ofj"B fyfid 11560 9248 0 3468 200 300 0 0 0 0 24776
65 Jh- ,- ,l- dkacGs ofj"B fyfid 12530 10024 0 3759 200 300 0 0 0 0 26813
66 Jh- Ogh- lh- dksGh ofj"B fyfid 12320 9856 0 3696 200 300 0 0 0 0 26372
67 Jh- Ogh- ,u- ykM ofj"B fyfid 11550 9240 0 0 200 300 0 0 0 0 21290
68 Jh- vkj- vkj- ikVhy ofj"B fyfid 13240 10592 0 3972 200 300 0 0 0 0 28304
69 Jh- fOg- th- rkacs ofj"B fyfid 14600 11680 0 0 200 300 0 0 0 0 26780
70 Jh- ,l- ,u- foliqrs ofj"B fyfid 12280 9824 0 3684 200 300 0 0 0 0 26288
71 Jherh Ogh-,l- ikVhy nqj/ouhpkyd 17540 14032 0 0 200 300 0 0 0 0 32072
72 Jh-,l-Ogh-xkoMs dfu"B fyfid 9420 7536 0 2826 200 200 0 0 0 0 20182
73 Jherh ih-vkj-xsaxts dfu"B fyfid 9030 7224 0 2709 200 200 0 0 0 0 19363
74 Jh-,-Mh-xksghy dfu"B fyfid 8460 6768 0 2538 200 200 0 0 0 0 18166
75 Jh-vkj-th-xksGs dfu"B fyfid 10010 8008 0 0 200 200 0 0 0 0 18418
76 Jh-,l-Mh-xkslkoh dfu"B fyfid 9530 7624 0 0 200 200 0 0 0 0 17554
77 Jh-ih-,u-tks'Ah dfu"B fyfid 10620 8796 0 0 200 200 0 0 0 0 19516
78 Jh-Ogh-Ogh-dne dfu"B fyfid 9710 7768 0 0 200 200 0 0 0 0 17878
79 Jh-Mh-ch-EgLds dfu"B fyfid 9820 7856 0 0 200 200 0 0 0 0 18076
80 Jherh ,-,l-uykoMs dfu"B fyfid 9440 7552 0 2832 200 200 0 0 0 0 20224
81 Jherh ih-,l-ukjk;.Adj dfu"B fyfid 10010 8008 0 0 200 200 0 0 0 0 18418
82 Jh-,l-,l-ikVhy dfu"B fyfid 9130 7304 0 2739 200 200 0 0 0 0 19573
83 Jh-lh-,l-iksdGs dfu"B fyfid 9270 7416 0 0 200 200 0 0 0 0 17086
84 Jh-Ogh-,e-j.A/Ahj dfu"B fyfid 9820 7856 0 2946 200 200 0 0 0 0 21022
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 238
85 Jh-ih-ch-lkGoh dfu"B fyfid 10160 8128 0 0 200 200 0 0 0 0 18688
86 Jh-,l-,e-'ksykj dfu"B fyfid 10160 8128 0 0 200 200 0 0 0 0 18688
87 dq- ,p-ih- ukbZd dfu"B fyfid 7970 6376 0 2391 200 200 0 0 0 0 17137
88 Jh- ds- ,l- xksjM dfu"B fyfid 8720 6976 0 2616 200 200 0 0 0 0 18712
89 Jh- ,e- vkj- ekus dfu"B fyfid 10700 8560 0 3210 200 200 0 0 0 0 22870
90 Jh- lh-,e- gkVs dfu"B fyfid 8580 6864 0 0 200 200 0 0 0 0 15844
91 Jh- ,l- ;w- tk/ko dfu"B fyfid 8720 6976 0 2616 200 200 0 0 0 0 18712
92 Jh- ,l- ,- eka<js dfu"B fyfid 7540 6032 0 2262 200 200 0 0 0 0 16234
93 Jh- ;q- ih- ikydj dfu"B fyfid 9290 7432 0 2787 200 200 0 0 0 0 19909
94 Jh- Ogh- ch- lkjax dfu"B fyfid 7540 6032 0 2262 200 200 0 0 0 0 16234
95 Jh-,l-Ogh- flax dfu"B fyfid 8720 6976 0 2616 200 200 0 0 0 0 18712
96 Jh- ,u- Ogh- ok?ksyk dfu"B fyfid 9270 7416 0 0 200 200 0 0 0 0 17086
97 Jh- ,- ,y- dne dfu"B fyfid 7540 6032 0 2262 200 200 0 0 0 0 16234
98 Jh- ,l-vkj- ixkjs dfu"B fyfid 9120 7296 0 2736 200 200 0 0 0 0 19552
99 Jh- lh-Mh- mrsdj dfu"B fyfid 7540 6032 0 2262 200 200 0 0 0 0 16234
100 dq- ds- ih- xksYgkj dfu"B fyfid 7970 6376 0 2391 200 200 0 0 0 0 17137
101 Jhe-,u- vkj- jk.As dfu"B fyfid 8690 6952 0 2607 200 200 0 0 0 0 18649
102 dq- ,e-Mh- cko.kdj dfu"B fyfid 7970 6376 0 2391 200 200 0 0 0 0 17137
103 Jherh ,- vkj yokaxs dfu"B fyfid 8720 6976 0 2616 200 200 0 0 0 0 18712
104 lkS- ds- ,l- vkeys dfu"B fyfid 7970 6376 0 2391 200 200 0 0 0 0 17137
105 Jh-ih-ch-ckxMs dfu"B fyfid 7970 6376 0 2391 200 200 0 0 0 0 17137
106 Jh- ,l- ,l- lkoar dfu"B fyfid 7730 6184 0 2319 200 200 0 0 0 0 16633
107 Jh-Mh-ds-HAsaMs M!k;Ogj 11970 9576 0 3591 200 300 50 0 0 0 25687
108 Jh-,p-Ogh-tkujko M!k;Ogj 10870 8696 0 0 200 200 50 0 0 0 20016
109 Jh-,u-,l-l::kn M!k;Ogj 11430 9144 0 0 200 200 50 0 0 0 21024
110 Jh-,y-Vh-Vdys M!k;Ogj 10010 8008 0 0 200 200 50 0 0 0 18468
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 239
111 Jh- ,l-vkj-uykoMs M!k;Ogj 11130 8904 0 3339 200 200 50 0 0 0 23823
112 Jh-Mh-,l-HAkaMdksGh nIrjh 11700 9360 0 3510 200 300 50 0 0 0 25120
113 Jh-Mh-ds-[AsMsdj ukbZd 11520 9216 0 3456 200 300 50 0 0 0 24742
114 Jh-lh-th-rsjo.Adj f'kikbZ 11700 9360 0 0 200 300 50 0 0 0 21610
115 Jh-ih-Ogh-okjhd f'kikbZ 11520 9216 0 3456 200 200 50 0 0 0 24642
116 Jh- Ogh- ,e- lkGoh f'kikbZ 8540 6832 0 0 200 200 50 0 0 0 15822
117 Jherh-ts-ok;-pOgk.A liQkbZxkj 9700 7760 0 0 200 200 50 0 0 0 17910
118 Jherh-,e-,l-yksjsdj liQkbZxkj 11170 8936 0 3351 200 200 50 0 0 0 23907
119 Jh-Mh-,l-lksyadh liQkbZxkj 11320 9056 0 3396 200 200 50 0 0 0 24222
120 Jh- lh- ds- lksGadh liQkbZxkj 11420 9136 0 0 200 200 50 0 0 0 21006
121 Jh- Mh- ch- lksGadh liQkbZxkj 10830 8664 0 3249 200 200 0 0 0 0 23143
122 Jh- ds-,-ok?Asyk liQkbZxkj 7907 6368 0 0 0 125 50 0 0 0 14503
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 240
dye 4 (1) (b) (xi) lapkyuky;kl ;sFAhy lapkyd] oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] eqacbZ ;k lkoZtfud izkf/Adkj.AklkBh fnukad 1 ,fizy]2012 rs 31 ekpZ]2013 ;k dkGklkBh eatwj >AkysY;k vkf.A [ApZ >AkysY;k jDdespk rif'Ay-
vnkati_Adkph izr izfl/n djkoh (jQi;kae/;s) eatwj jDdes iSdh okVwu >AkysY;k jDdespk rif'Ay izfl/n djkok- (jQi;kae/;s)
uequk *d* pkyw o"AkZlkBh (jQ-gtkjkr)
v-dz-
vankti_Adh; 'Ah"AZ eatwj jDde
fu;ksftr okij (;sFAs {As_Akuqlkj o dkekuqlkj Lora_A ikukoj ekfgrh HAjkoh) ekgs twu]2010 i;Zarpk [ApZ-
'Asjk (vlY;kl)
1 (01) osru 50253000 lu 2012&13 lkBh izR;{k [kpZ jQ-53863000$& && 2 (02) etwjh 0 0 && 3 (03) vfrdkyhd HARrk 23000 lu 2012&13 lkBh izR;{k [kpZ jQ-66]000$& && 4 (06) nqj/ouh o oht ik.Ah 1513000 lu 2012&13 lkBh izR;{k [kpZ jQ-19]11]000$& && 5 (10) da_AkVh lsok 0 0 && 6 (11) ns'AkarxZr izokl[ApZ 161000 lu 2012&13 lkBh izR;{k [kpZ jQ-68000$& && 7 (13) dk;kZy;hu [ApZ 1628000 lu 2012&13 lkBh izR;{k [kpZ jQ-9]12]000$& && 8 (14) HAkMsiVV@h o dj 0 0 && 9 (16) izdk'Aus 0 0 && 10 (17) lax.Ad [ApZ 67000 lu 2012&13 lkBh izR;{k [kpZ jQ-8]05]000$& && 11 (19) vkgkj [ApZ 10000 0 && 12 (21) lkeqxzh o iqjoBk 0 0 && 13 (24) isV!ksy rsy oax.A 348000 lu 2012&13 lkBh izR;{k [kpZ jQ-01]64]000$& && 14 (26) tkfgjkr o izfl/nh 50000 lu 2012&13 lkBh izR;{k [kpZ jQ-96]03]000$& && 15 (27) ygku cka/Adkes 1000 0 && 16 (28) O;olk;f;d o fo'As"A lsok 0 0 && 17 (31) lgk:;d vuqnkus 0 0 && 18 (34) f'A";o=Rrh o fo|kosrus 060000000 lu 2012&13 lkBh izR;{k [kpZ jQ-5]99]98]882$& && 19 (35) lgk:;d vuqnkus (osru) 0 0 && 20 (50) brj [ApZ 0 0 && 21 (51) eksVkj okgus 0 0 && 22 (52) ;a_Alkexzh o lk/Aulkeqxzh 0 0 && ,dw.A 114054000 jQ-0$& &&
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 241
uewuk *[A ekxhy o"AkZlkBh (jQ- gtkjkr)
v-dz- vankti_Adh; 'Ah"AZ eatwj jDde okijysyh jDde u okijY;keqGs ijr djkoh ykxsysyh jDde
ifj.Ake
1 (01) osru 46536000 49450312 0 && 2 (02) etwjh 0 0 0 && 3 (03) vfrdkyhd HARrk 22000 87760 0 && 4 (06) nqj/ouho oht ik.Ah 1513000 1435052 77948 && 5 (10) da_AkVh lsok 0 0 0 && 6 (11) ns'AkarxZr izokl[ApZ 153000 134540 18460 && 7 (13) dk;kZy;hu [ApZ 1628000 1116546 511454 && 8 (14) HAkMsiVV@h o dj 0 0 0 && 9 (16) izdk'Aus 0 0 0 && 10 (17) lax.Ad [ApZ 65000 292775 0 && 11 (19) vkgkj [ApZ 0 0 0 && 12 (21) lkeqxzh o iqjoBk 0 0 0 && 13 (24) isV!ksy rsy oax.A 348000 223832 124168 && 14 (26) tkfgjkr o izfl/nh 50000 8833781 0 && 15 (27) ygku cka/Adkes 1000 0 1000 && 16 (28) O;olk;f;d o fo'As"A lsok 0 0 0 && 17 (31) lgk:;d vuqnkus (osrusRrj) 0 0 0 && 18 (34) f'A";o=Rrh o fo|kosrus 60000000 59999831 169 && 19 (35) lgk:;d vuqnku (osru) 0 0 0 && 20 (50) brj [ApZ 50000 0 50000 && 21 (51) eksVkj okgus 0 0 0 && 22 (52) ;a_Alkexzh o lk/Aulkeqxzh 0 0 0 &&
,dw.A 110366000 121574429 783199 &&
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 242
ukxfjdkaph lun
egkjk"V! 'kklukus 1971 lkyh ltZu tujy ;k dk;kZy;kps foHkktu djQu
lapkyd vkjksX; lsok o lapkyd oS|dh; f'k{k.k o la'kks/ku v'kh nksu osxGh lapkyuky;s
LFkkiu dsyh- ;k LFkkiuspk 1 lIVsacj gk oS|dh; f'k{k.k fnol Eg.kwu vk;ksftr dj.;kr
;srks- egkjk"V! jkT;ke/;s oS|dh;] nar] ifjpkjhdk o brj vkjksX; lsos'kh laca/khr
vH;kldzekps cGdVhdj.k dj.ks o R;kr ok< dj.ks ;k mn@ns'kkus gs lapkyuky; egkjk"V!
'kklukus LFkkiu dsysys vkgs-
Ekgkjk"V! 'kklukP;k oS|dh; f'A{A.A o vkS"A/Ah nzO;s foHAkxkvarxZr lapkyuky;
oS|dh; f'A{A.A o la'Aks/Au] gk foHAkx dk;Zjr vlwu lnj lapkyuky;kvarxZr ,dw.A 14
oS|dh; egkfo|ky;s] 3 'Akldh; nar egkfo|ky;s o ifjp;kZ f'A{A.A laLFAk dk;Zjr vlwu
lnj egkfo|ky;klg layfXur vl.Akjh ,dw.A 19 jQX.Aky;s o 5 xzkeh.A izf'A{A.A dsanzs
dk;Zjr vkgsr- oS|dh; egkfo|ky;s o 'Akldh; nar egkfo|ky;s ;sFAs f'A{A.Ak}kjs rK
MkWDVj fuekZ.A dj.;kps dk;Z dj.;kar ;srs o layfXur jQX.Aky;s jkT;krhy lkekU;
tursl ekiQd njke/;s jQX.Alsok ns.;kar ;srs- lnj dkekP;k vuq"Aaxkus LFAkfud ikrGhoj
vf/A"Bkrk ;kauk foRrh; vf/Adkj o iz'Aklfud vf/Adkj dkgh izek.Akr iznku dj.;kar
vkysys vlwu brj dkedkt mnk-fo|kFAhZ izos'A ifj{Ak infufeZrh use.Awdk bR;knh dkes
lapkyuky; Lrjk ojQu 'Aklu vkns'Akuqlkj dsyh tkrkr-
DMER MAHICTICHA ADHIKAR 2013 Page 243
ukxfjdkaph lun
ukxfjdkauk mRre ntkZph lsok ns.;klkBh ukxfjdkaph lun r;kj dj.;kr vkyh vkgs-
;k lapkyuky;kdMwu [kkyhy lsok iqjfo.;kr ;srkr-
v) vWyksiWFkhd o nar ;k vk/kqfud vkS"k/k i/nrhe/khy 'kkldh; oS|dh; egkfo|ky;krwu
vH;kldze f'kdowu vgZrk/kkjd MkWDVlZ fuekZ.k dj.ks-
c) vWyksiWFkhy mipkj i/nrhuqlkj vk/kqfud oS|d 'kkL_kk}kjs jQX.kkoj mipkj dj.ks-
d) lnjgw vk/kqfud mipkj i/nrh ukxfjdkae/;s yksdfiz; djQu vf/kdkf/kd jQX.kkauk
O;k/kheqDr dj.;kpk iz;Ru dj.ks-
M) vWyksiWFkhd$nar i/nrhe/;s fofo/k 'kkldh; egkfo|ky;kae/;s la'kks/ku djQu
R;kpizek.ks txkrhy brj uoufou la'kks/kukRed ckchapk okij djQu ukxfjdkauk ;k
la'kks/kukpk ykHk feGowu ns.ks-