3 7
D. Α.dissertätio juridica,
De
ΗEST ITUT ΙΟΝΕIN
INTEGRUM,Quam,
SUFFRAGANTE CONSULTISS. ICTOR. ORD.IN ILLUSTRI AGADEMIA UPSALIEN'SI,
PR^ESIDE,VIRO CONS ULTISSIMO
DN. DOCT. JOHANNEER ICO EICK,
Jurispr. Pract. PROFESS. Reg. et Publ.-IN
AUDITORIO CAROL. MAJ. D.XX.//JDECEMBR.Anni MDCOPIII.
HORIS ANTE MERIDIEM CONSVETIS
PUBLICA BONORUM CENSURA MODESTESUBMITTIT
CAROLUS JOHANNES POSE,FEΝNO.
UPS A LI iE.
\
Son EXCELLENCELE BARON
FABIANWREDE
SENATEUR de SUEDE
CHEVALIER et COMMANDEUR
De& ORDRES du ROI.
MONSEIGNEUR*
Chaquc iujet, ert particulier, ne fe fouvient»qu'avec tendrefie, du zele ardent avecIequel Votre Excellence, aidant le Roi
de; porter le. fardeau pefant de la Régence* con-facra.
facra fes jours précieux pour le bien Public; etparticuliérement la Finland, mon Pai's natal n'yfonge qua regret, croiant avoir perdu fon pluspuiifant Protecteur quand Votre Excellence, pourtrouver un intervalle entre le tems & 1'eternité,fe retira de 1'embaras turbulent du grand-Monde,ahn de paffer dans le calme le rede de fa vie>Une refolution ii digne d'une ame grande &vraiement chrétienne ne laiffa pourtant pas denous pénétrer de douleur. Neanmoins nous Vousconfiderons encore, comme notre ange tutelaire,c'efl pourquoi, Monfeigneur, que je me hazar-de de mettre a Vas pies cette Differtation, commeune marque du dévouement réfpe&ueux, quemon Pere, dévelopant fon coeur reconnoiffant,m'a infpiré des ma plus tendre enfance. Pefpe-re, Monfeigneur, que Votre grace, ii generaié·ment louée, s'etende aufii jusquau fils d'unhomme, qui a vü naitre & croitre fa fortuneious Votre protection & dont toute la famille fefait le plus eher devoir å pouifer des voeuxpour la profperité de Votre Excellence, fon bien-faiteur. Je fuis avec le plus profond refpeit,
MONSE1GNEURDE VOTRE EXCELLENCE
le plus humble & le plusobeifant ferviteur
Charles Jean Pose.
SACR& REGIME MAJESTÄTBMAGN/E FIDEI VIRO,
PERILLUSJIU AC GENEROSISSIMO DOMINO
D:NO ERICOv.STOCKENSTRÖM
JUST1TLE CANCELLARIO jEQUlSSlMO,
M./ECENATI ΜΑΧΙΜΟ.
d telja l'UA limina, Vir Ittuftriffime,fernes bas ßudiorum meorum yrimitiasoblaturus, greßum moliri non fine te-
tneritatis nota fuflinerem , nift invitaret gratia Ί UAin omnes bonarum literarum cultores ßngularis atguejamdiu fercelebrata ifjumque hujus meletematis argu·
men·
mentum fpcmte quaft admmeret, ut 7/7?/, ntpote ma·ximo ffuftiti# Adminiftratori, Differtationsm hane juri-i//cY///2 7/2 primis facram facerem. Spartam in Vatriamaxime honorificam, fulgenti virtutum concentu, tf/cöexovnas, ut fingulis civibus frem adjeras Utam atquecertifflmam fore, ai nullius itinocentia negligatur, nul¬lius conculcentur jura . Apud quem igt tur po tiori ju¬re patrecimum quererem exiguo buic atque innoxkopufeulo, quod Coloribus, licet minus aptis , unum exgraviUtmis atque ultimis ju(liti<e remediis adumbrat,quam apud TE, Vir Generoßfftme, ca/ax /'« gremioquaß sequitas tutiffime requiefeit. Varia igitur mihiatque ahme frurisprudeuti<e, quam feclor, exopto fata.Etenim certum habeo fortunam meam fummo TUOfavöre, benigniffima TUA cura nunquam effe carkturam. Gratia huic TU/E pofteaquam me meamque fa¬llitem bumillimus commendavi, mmortali venerationead eineres permanfurus [umPERILLUSTRIS AC GENEROSISSIMI
NOMINIS TUI
ca/ror devotiffimusCAROLUS JOHANNES POSE,
SAOLE REGIME MAJESTATISHAGNM FIDE1 VIRO
PERILLUSTRl ac GENEROSlSStMO DOMINO
D:NO OTTO NIWILHELMODE G Ε Ε R
KYMMENEGÅRDME et SAVOLAXM PROVINCIA-RUM PR^FECTO ao GUBERNATORI LONGEGRAVISSIMO, nec non ORDINIS ENSIFEROR.
EQUITI SPLENDIDISSIMO
MiECENATI FAVENTISSIMO.
anta funt merita TVA, Vir Generoßfftme, infolium mihi natale, tam copio[us in pater-nam domum femper exßitit favör , ut non,
niβ tenerrimo venerationis fenfu, illußria gratiae Ί UJEDocumenta recordari queam. Quam parum igitur beneβ-tiorum oblivio & reticentia pium decet animum, tam fer-
vens
vetts me tenet fludinm toti, βßeripoßet, orIi tam, quafatrem indulgenttffimum filius vetterari fponte fölet obe-diens, fietatem oftendendi, qua tautum Mecenatem tcån-que benignum Patronum venerabundus profequor, ξβ me¬inoriam ftmul beneficiorum TUORUM immortalem, en·jus tefferam qnalemcunque, tenues bas pagellas ad li-mina TUA bumillimus depono. Rejpicias autem, Mö¬tenas taventifljme, devotiffimum potius offerentis ani-mum ξβ materiß pertraBatß pondus, quam penkillumdebilem, quo argumentum fane nobili/JJmum depingereJum conatus. Feliciffimum omnino me judicabo, β lo¬tus mihi concedatur inter eos, qui perpetuo tanti Mß.cenatis patrocinio, tanquam commoda inxßimabili, fru-untur Ißtiflhni. Ad umam usque permaneo
PERILLUSTRIS AC GENEROSISSIMINOMINIS TUI
tultor humtllimusCAROLUS JOHANNES POSE»
£. F. F. Q. S. I.D. Τ. Ο. Μ.§. I.
a eft atfionum atque inflitutio-num humanarum indoles, utfe-re nihil ica ad fafligium perfe-ftionis fuae poffic perduci ,
quin femper reitet quidpiam ,
quod ulceriorem ejus -poftulec ,
iimam. Hinc nec vitio verten-
dum eil legibus, aut etiam, qui illis prasefle debent,magiflratibus; quod generalitcr prius a£la & con-ciufa, novas ob circumflantias, poilmodum imma·tare nonnunquam habeant necefie. Qui incauffisforenfibus veriantur, litigantes, varias facile inve·niunt difficultates, cos impedientes, quominus,durante a&ione forenfi, fufficientes, ad caufiamfuam (labilicndam, proferre valeant raciones. Hincaccidit, ut iuas etiam sequiffimas lites, absque ullajudicis culpa, haud raro perdant controvcrfantes.Poft legitimam cnirn fcntentiam, a judice nimirum,fecundum a£ta & probaca in judicio latam, ejusmo·
IN INTEGRUM;
di tarnen inilrumenta detegi poflunt, quorurii ope,ii in limine a&ionis & controverfise cognita fuifient,jus fuum obtinuiilet tefus: jam vero Fententia illa,quatenus transierit in rem judicatam, ipii eil impe-dimento, hasque noviter repercas probationes redditprorfus inutiles; niii commodus Reftitutioni caufte lo¬cus relinqueretur. Ergo, ne juflitia, qua nititur fi·los iecuritasqueReipublica;, · ^ürm- !720' Jf· 2·exfulet, fed ubique regnet; fummus Legislator, cuiioli competit jus eam infirmandi fententiam, qua:rei iudicata; vires adquiiivic, ibidem; Cfr* quoqueCap. XXXI. /. /. SR. SQ.f ejusmodi juris conilituitremedium, quo , qui fe cauilaimmerito Japfos con-tendunt, veniam ejus implorent, ut de novo cogno-lcatur controveriia, Cap. cit. Hoc jam beneficium,quod nomine Reßitutionis in Integrum a JCtis infi-gnitur, aufpicio SUMMI NUM1NIS , breviter ex-pianare conabimur. Tuumicaque, Candide Lector,favorem & cenfuram benigniorem, omni, qua pareil, obfervantia, nobis expetimus.
$. ff.Antequam vero ipfam rei tra&ationem adgre-
dimur, in antecefium, ied paucis, dicendum erit,quid per RESTITUTIONEM IN INTEGRUMvelimus intelle&um. Reflitutio in genere nihil aliudeil, quam rei altcujus reduSlio in prißinum ξ$ melio-rem ßatum: in fpecie vero iic di£ta Reßitutio in inte-grum% Svethice SReetlittg, cauße forenfis} eil, ju¬re ftriffo amißfi, ab Ufionem, redintepratio y refei(Ja a
B S.
10 DE REST1TUTI0NE
S.K» Maje/larg fententia judicis -priori: vel ρ!en ins;cft remedium juris, quod vel äamnatum, ex cauf]a tioninjufla, penitus liberat, vel id efficit, «r , fi J'ententi<e,»«<2 plures, intercc/Jerint, tamencognitioni acdecifioni Iis, ex mandato Principis5 Jubjictatur,demum jus juum vere confequatur Ufus. Vid. Confult.D:i PRiESID. Golleg. MSCR. de Fundam. Juris-prud. Vratticoe. Sed, ut notio totius rei tratfandaeclarior heic evadat, paucis quoque delincare, faseft, prascipuos hujus vocis fignißcaeus. Scilicet ,Reilitutio in Integrum a Noftratibus fumitur vel pro-prie, vel eciam improprie; unde & duplex ejus nata eftfpecies. IMPROPRIA (quce, mterveniente mera Im-perantis gratta, abolitionem fi non criminis, attamenpoettxs aut etiam delinquentis, vel perfome mijerabtlis,reduttionem in priftinum aut meliorem fiatum, operatur. ')Keftitutio ex gratia dici aflolet. Novimus quidemex juitiflimo Formule Regiminis SvioGothici rigore,competere Imperaturo; ut, per magiftratus inferio-res , in legum transgreflores ubique animadvertat,fecundum verba: 3^OltUlt0Cft ίίφδυΟΤ Ititpflt r
<tg<* od) firaffa ben ofiynga οφ xmånQxvifa.SHeg. Form. 1720. jf. 2. Sed nec ignoramus, admeritem nominatae hujus §. 2., Ejus quoque efie,non modo vitiofe, b. e. feverius vel micrus, quampar eff, iudicata legitime refcindere, @ΙΓ0Ϊοφ ®fffocErter: verum etiam, ex jure, quod dici-tur, adgratiandi, pcenam mitigare, amiffam redinte-grare exiftimationem, atque lic delida nonnunquamfuis audoribus, fed vix nifi gratiam rnerentibus,
con-
IN INTEGRUM
condonare. Hac itaque ratione ejusmodi Regia la-pfi in meliorem ftatum redu&io mere eil gratuita;quam vis in honorem Refticuentis, imperii ufum,vel emendationem peccatoris, illa femper hat, neces-fe fit. Ne autem taii beneficio quis abutatur, raro& caute permittitur.
§ . III.Ad certos quidem & definitos in lege cafus
non reftringicur; eorum tarnen , qui maximein uiufunt, hoc loco quosdam enumerare lubeta). CircaCoronationes Regias varii generis delinquentes, car-Cere inclufi, ut transfugas & reliqui, a pcena,quam, ex tenore legis, ut delicto proportionatam,fubire debuiflent, liberantur; graviora tarnen deli-£ta, ut crimina laefse Majefiatis, homicidii vei fur-ti qualificati, &c. fub hac gratioia condonatione,non comprehenduntur. ÄOttßl. tffiajt'-8 PardonsPlacater, b.2^. Sept. i6jf. b. /7. Martti, 171g. b.3. Maj. 1720. t)·26. Novemb. 17p/] β). Ex legibusantiquis, cfr. Up. £« H· 2&· 23. ß· 2. Cap. VI.
33. i. L· pafet, morem in patria olim fuifie,ut, dum Rex, recens ele&us, provincias Regni pri -mum vifitaret, id quod rib<* ificiEö flfltlf flflfl dice-batur, rribus reis in qualibct provincia delicti gra-tiamfaceret; fi modo atrociora non perpetraviflentfacinora, LOCCEN". Antiqv. Sveo-Gotb. Liber Π.Cap. I. γ) Ulis etiam, qui ad tnfamantes funt damna·ti muläas, atque ilc civili fua exiftimatione pri¬vat), Öwtöf# / Rex Auguftiflimus fuccurrit, refti-
B 2 tuen-
12 DE RESTITUTIÖNE
tuendo eos in priorcm ftatum; ü ejusmodi circum-flantiieniidgantesadfint, ut hacEjus gratia judicenturdigni. 2v0tigl. 25ϊ. b. 28. Martti 1698 ·2^£3· £°rm·ij2o; {f. 2.1) Spurii, quique ex coitu damnacofunt procreati, iPßttbotbigC/ ut Sz/emina, quaprolem iliegitimam produxerunt, led raro pofterius,Regia quoque gratia interveniere, qua honoremfuum & famam, reftitui folent.*) Experientia deni«que teftatur j Vtrgines quam fsepiffime ful juris decla-ratas fuiiie; dummodo earum coniervatio, falns autcommoditas, id poftulet. Immo, Minorennes utrius-que fexus hoc beneficio frui, novimus. Plures hu-jus indolisReftitutionis in integrum, quas nom niiiRe¬gime adfcribitur gratia, adferri pohentcafus; fed, quiahaec Reftitutionis fpecies non dire&ej ad fcopum noftrum pertinet, hifce paucis jam enumeratis fuhfifh'·mus: obiervantes tantummodo, quod, uti haec omniaad jura Majeftatica pertinent, atque fie, vi FormulaeRegiminis, Cfr.^Oltgl. tTTaj:tö33£. b. 28. Marti.1698, immediate ad Regis decifionem veniunt; itariec ullurn Regni judicium deJegatum facultace poi-let, ejusmodijura exercendi. Vide infuper 2^0ttgFXXI. iKc. b» Ip. Sept. 1682. ÄOItgl. Ref. b» 28.Sfulii. 1683. jKongl. m Martii 1699.b. 28. Martit 1698. & hc deinceps.
Reftitutio autem in integrum, quae PROPRfA,atque fcjujlitia, vocitari fölet, ea nobis dicitur, vicujus, cauffa iorenßs, qua rei jiulicata vires obtinuerat,validas ob rationes, ita a S.R . Maje(late, refctndttur,inque priftinum reducitur ftatum, ut a judiciis inferto-
rihus
IN INTEGRUM, *3
rihus Ö delegatis, denuo cognofci ac dijudicari qneatlegitime. Et, uti hasc praefertim noitrae coniidera-tionis erit, ita , melioris explicationis caufla, haud a-lienum eile cenfemus; fi i:mo ad variam ejus indo-lem & caudarum diverßtatem, 2jdo ad modum pro-tedendi, juxta quem illa, iecundum jura noitra, ob-tineatur , 3:tio denique ad ejus in foris effeftumy ri¬te adtendamus.
$. IVRatio ne PerJonarum obfervamus, Reftitutionem
in Integrum haud incommode dispeici, in MINOR¬ENNEM & MAJORENNIUM. Prior, quodex ipfa vocis determinatione liquet, eas potidimumrefpicit perionas, quae, quatenus fub minorennitatealiquam fax caufae jafruram fecerint, fententiisque,quae, fex pofl: fafto rei judicatae vires, mox obtinu-ere, fuerint gravatae, eatenus quoque hoc juris be-neficio uti gediunt, Huc, ob paritatem rationis,mcntis quoque impotes, VOCittVCCttiQ^i jure meri-toque referre podumus. Scilicet, utriusque gene-ris perionis, maxirne d tutoribus curatoribusve de-bitis fuiiient deftitutae, vix, ut ex praxi conrtat fereperpecua, aliud, quam hoc, fuppetit juris remedi-um commodius. Quoties enim quis vel maturi-tatem aetatis adfecutus fuerit, vel debitum infelle-ftus fui ufum reciiperaverit, perfpicuis tarnen ra-tionibns probare valuerit, fibi, durante adhuc tem¬pore infirmitatis, injuriam, adverfariorum fraudem foro munitam, in fui detrimentum fa&am fuide;
Β 3 to-
Η DE RESTITUTIONE
toties quoque ipfi liceat ad hoc in Integrum Redi-tutionis beneiicium confugere: ut caüila ejus denovo cognofcatur atque ad pleniorem Judicis de·cidonem legitime perducatur. Caute tamem&cir-cumfpe&e hic procedendum,· ne, a tempore icien-tiae, quid fiat, ex quo iubfequens laefi ratihabitiodoceri queat. Argum. Cap. IV. jf. /. (ß. 95. Cete-rum, ejusmodi perionis jura nodra libertatem con-cedunt; ut, falubres aeque, ac majorennes faftas, incertis cafibus intra no&em & annum, de gedistutorum curatorumve dicam illis movere podint,litemque, absque prius petita reditutione in Inte¬grum, ad Judicem reducant ordinarium: utpote incaudis, qua* illoram, aliqua ratione, bonorum ad-minidrationem tangunt, vid. Cap. XXIII, jf. 4.*8. 35· In litibus vero, de retra&u confangviniratis& venditione bonorum avitorum, a judicio iemeladprobatis, omnis frudra indituitur querela iupertutorum gedis, ad tenorem. Cap. VI. jf. 4.21·35·Cap. IV. f. 2* 3· 23·
§. V.Poßerior, feu Majorennem ed, quando perfo-
nse fui juris, absque omni, iub minorennitate velfurore, a ie commidi facinoris intuitu, beneiiciumhoc Reditutionis in Integrum obtinent. Uti verohoclnon admittitur, nid quis fuae petitionis validasrationes, fyitnerlis otfaf Οφ (Ϊ41» proferre valeat,Cap. XXXI. $. 2, 93· ; ita hic praecipuas ea-rum nominarc lubet: quo intelligatur, quaenam, ad
IN INTEGRUM ι;
hoc juris remedium vere impetrandum , fuffici-entes fint atque legitimas. Sic, ubi lasfus, quan-quam majorennis tempore litis non tantum motasied & deciiae vel etiam exfecutioni datas, fachis fu-erit, dmonftrat; fe in negotiis Regis Regnique ex«pediundis occupatum, captivitate vel diutina ma-joris momenti valerudine adverfa detentum, aqua-rum inundatione vel incuriione hofHum impedicumfuifle, & iic deinceps: ibi, Sc in ceteris, fed vixlevioris impedimenti, generibus, fummus Imperans,mediante hoc beneficio, dementer pcrmittit; ut Iis,in detrimentum abfentis, iic ventilata, prorenata,vel ex ovo, quod dicicur, ordiatur, vel ad judiceminferiorem ordinarium, qui ultimam protulit fen-tentiam, ablegetur: quo denuo examinetur, & prorationc circumilantiarum tunc probatarum, rite di-judicetur, remota omni prioris fententias vi atquevirtnte. Ut res, clarior evadat; dabimus cafum,unde fortaifis cereri quoque explicari poffint, modoadtendamus ad id, quod fit comparationis tertium.CAJUS, in expeditione militari legitime conftitu-tus, proelio tarnen vi&us, fugam prudenter capes¬fit: publica dein fama, eorum quoque, qui hello i.pfi interniere, ftipata au&oritate & teflimonio, a&uperiiiTe Cajum evulgatur. Heredes itaque bona ejusadeunt, contradicente nemine , fed judice etiam comfenciente: hi vero, poftvarias, mediante venditio·ne, donatione vel alio quovis contradu, h&ns ejus·modi bonorum immobilum in alios translationes,& pauperes Sc exheredes moriuntur. Poil longani
anno-
DE RESTITUTIONE
annorum feriem reverticur Cajus, oflenditque fe,infuga conflitutum, varia fubiilTc pericula, in pirararummanus incidifle, ad incognitam prorfus delatum fuis-ie infulam, fe ibi fervum diu egifie, nec unquaminde potuifie memoratam fugam, vitam & condi-mones fuas, patriis laribus cognitas reddere. SEM-PRONIUS autem, horum Caji bonorum nuncpoiTefTor, ea nuper bona fideH. a domino, utvidetur, baud illegitimo, utpote cui proclamatio-nes & fatalia, absque omni diflentientium impe-dimento, funtelapfa, fibi, pretio foluto, legitimecomparavic, unde &, cadem prius obfervata jurisProvidentia, ipfe Judicis quoque fententia confirma-toria jam munitus eil, h. e. fått ιQuid juris? Res quidem perit fuo domino, féd necperiit, quas iuperftes eil; multi videntur hoc cafudomini; fed , qui prior tempore, is utique jurepotior eil; maxime, ii quis fa£to fuo, legitime nondederit rerum fuarum translationi cauflam & funda-mentum. Pridinam Caji eaiamitatem, bonorumiuorum quoque jaclura & amiflione , cu'mulsre , fö¬ret prorfus iniqvum. Jura enim injufle befis, quamerroribus, magis debent praebere folatium. Sedfolatium, praxi conientiente, huic, 8z qufiem ind-olis cafibus, vix impertitur, nid interveniente prae-vio Regiae in integrum Reflitutionis beneficio. Sicetiam, idem valet juris remedium» quoties Refusfuam ipfe, majorennes 8z pr&fens in foro tra&averitcaufiam ,'judicisqtie demum ita obtentus fuerit defi¬nitiva , ut non nifi coa£tus permiferit illam vires, fe-
cun*
IN INTEGRUM;
cundum jura noßra, nancifci rei judicat# i argu¬menta vcro noviter repertaf oßenderint; litem, fihasc adfuißent decifioni, utiqtie debuifle aliter, at-que in ejus omnino non detrimentum, fed emolu-mentum, determinari. De ejusmodi argumends,poßmodum inventis, exprefla legis Iitera, in Cαρ.XXXI. ff. 2. 9Ϊ. iß' ι verba facit, clementer admit-tens^ ut \x£o9 propter illa inque favorem jußitiae,hac eadem Reßitutione in Integrum iuccurratur.Obfervandum praeterea; quod Propria quaelibetMa-jorennium fic diffca Reßitutio, aüt PARTICULA-RIS fit, utpote qux, ultra iingularem & dererrni-natam petentis perfonam & caußam fe non extendic:aut UNIVERSALIS, in qua perfonae morali com-pofitae, & certo cauflarum generi, hoc beneficiuma fummo Legislatore tribuitur. Exemplum hujuspoßerioris comparet fat evidens in notabili Ord.Regni Conßitutione , de anno ιηβΐ9 die 12 · ffulii, e-jusque ff. /j*. in fine ; ubi Nobilibus & aliis fundo-rum in Veßro-Gothia poßefioribus, digniori locopofitis, Abelen οφ ötßitbe perfofierne, con-ceditur retraftatio eorum, quse, a Commiffione Re¬gia Silvarum, ibi forte minus reÖe decifa funt. Cfr.Ref. ρδ Jlbelfte beftv4u b. <?· Jan- ijtf. ff,20.
22. Martii. iyqf. it. iyjg.$rs iÄII. öftvet @ϊθββ ort>tt<ef πη·* § >*<>Ejusmodi enim jus fuum quaerentibus lex fpatiumannuum non determinavit, fed illud, five angußiusiive latius obfervaretur, tacite admittit, pro cujus-que rci controveriae indole atque circumßantiis.
G §. Vi.
DE ReSTITÜTIONE
$. VI.
Refpe&u Caußarum, Reftitutionem in Inte¬grum haud incongrue diipefci cenfemus in FATA·LIUM, & SENTENTIARUM. iatalia nobis di-cuntur certa & in lege pretfcripta temporα, ommbus,jus fiium qu£rentibus > niß cauffa cadere veltnt, ftritteobferva?ida. Haec, quatcnus in legibus vel Conftitu-tionibus Regiis femel determinata fixaque funt, eumin finem, ut negotia fubditorum forenßa lenta feili-natione, h. e, neque iegniter nicnis,neque praecipi-tanter, ab illis traäentur; quo ßc demum querelae& obtre&ationes mutuae intra ftata ialtem temporaceftent, atque fecuritas innocentis, quoad adquiß-tum jus fuum, illibata conlervetur: eatenus nec abullo judice delegato, fed a iolo tantum Legislatorefumnio, qui neeeflariam de illis tulit legem, illavel reftringi, vel extendi, multo minus abrogari,queunt, »owgl. m. Ref. b. 2$. Martii i(f$S. cjr.Bottgl. tu @tx>. t>. ιό. Maß1633. Hinc, prono quaß, ut ajunt, alveo fluit, Re-ftitutiones Fatalium non poße, niß gratiofa Regis Cle-mentiffimi conceßtone, obtineri. Äöiffll. XXI. ©r.b. <f. Αΐίξ. i6gi. it. b.j. April 16SS. bed quamvisFatalia, a Partibus negle&a, renovare nequeant judi-ces & Magiftrarus inferiores Cap. XXXI. §. /. 0i.S5.£dttßl. S8t- b. /4· Jan. iyj6. illis tarnen noneft prohibitum, ex jure & aequo determinare; anre&e obiervata fuerint, vel non; unde quoque, dehaeeadem quadlionc, proceflum, in fupremis fal-
tem
IN INTEGRUM.
tem Dicafteriis, haud raro inftitutum fuifte, novi-mus. Altera ipecies Reftitutionis in Integrum, quaeSententiarum audit, illa eft, qua Sententia, poftquamin rem judicatam transierit, Regia au&oritate, obvalidas rationes ita improbatur, ut caufla de novojudicis decifioni fubjiciatur. Cap. XXXI. S·3·S3, Sententia, de qua loquimur, in multiplici eftdifferentia. Hinc illam , hoc loco, ratione form«in Ordinariam Sc Summariamt ratione vero materiasin Präliminarem, Interlocutoriam Sc Definitivum, ju¬re difpefcimus# Summaria iterum vel-jfudicialis eil,vel Exfecutiva; Interlocutoria autem proprie vel im-proprie talis: ceterasejus, ratione ordinis, efiedfus&c. diftin&iones mittimus icientes. PerSententiam,quatenus habile fit obje&um Reftitutionis in Inte¬grum, aliam regulariter non intelligimus, quam a)Deßnitivam, utpote qua Iis, tota quanta, iolemniterin foro procefluali; vel ß) Interlocutoriam, Ted pro¬prie talem, qua non nifi pars ejus, in praejudiciumcontroverfixprincipalis: veldenique y) Exfecutivam,quacaufta, principalis tarnen, fummariter in foroExfecutivo, examinata fuerit atque difcufla. Cete¬ra, quae iunt, Sententiarum genera, vel cum hii-ce allatis fimul corruunt, vel tanti certe nonfunt momenti, ut, ob id, fummum hoc S. R* Ma-jeftacis beneficium jure imploretur.
δ. VII.Tertia dcnique, ratione Cauflarum, R. Refti¬
tutionis in Integrum ipecies, forec NULLITA-C ζ TUM:
DE RESTITUTIONE
TUM: nec negamus, quin jf. i$. XXX. SR.SB. haud levem praebeat huic opinioni & anfam &probationem. Scilicet, Nullitäten, qua? in lacioriiuo fignificatu, vitia quasvis inprocefiu, fyxVMfo
fel t RåttCgåttgcit t in ftri&iori autem,vitia, vel ii mavis, errata judicis, in fementia, con¬tra Proceilum legitimum commifta, iDOtfltPifiOP/denotanc, hinc in Satiabiles refte diftingvuntur, &Infanabiles. Pofterioris generis Nullitates de quibusagitur in Cap, XXV. /. jf. 21. ö" 22. SR. 55. fana-ri nequeunr, nifi irrita prius reddatur fententia,cui adhserent. Unde & laeia Pars opus omnino ha¬bet aliquo Reftitutionis remedio. Sedhocipfumnon tam penes Irnperantem, quam fuprema RegniDicafteria, quaerendum? niii eiusmodi Nulliratesin fupremis forte inftantiis fuerint commiflae,loc. dt, cfr, Capt XXXI. §. i%. 55-jure itaque concludimus; quod Keftitutiones, velpotius Retra&adones Nullitatum , quae fimplicitantum querela expediuntur, non debeant confun-di cum Regia, de qua heic loquimur, Reflitutio-ne in Integrum: maxime, quum nec in Cap. XXXI.SR. 23. ubi iedes materia eft, ullam harumNullt*tatum, fed Fatalium tantum & Sententiarum, mentiofa&a fit. Sed neque praetereunda eft notabilis illaRefHcutionis in integrum diilin&io, qua?, in TOTA¬LEM & PARTIALEM, haud incommode difpefci-tur. Prior locum habet; quando Fatalia, Sententise& omnia, quae in caufias tra&arione, & decifione,h'a&cnus i3ß iunt, interyentencc hoc beneficio',
. . in
IN INTEGRUM, 2I
I in eum ftatum omnimode rediguntur, in quo ab in-icio, & ante motam in judiciis litem, fuerant. Po-jlerior vero j ubi veJ fatale quoddam tempus ncg-le&um reftituitur, vel fententia qusedam infringi-tur a S:a R:a MajeQate, ea conditione, ut ante a-£ta prorfus integra maneant, atque fic redintegre-tur iolum proceflus in judicio illo, quod hanc no-viffime tra&averac litem. Caveant itaque lsefi, nePartialem imprudenter petant Reftitutionem, ubiconditio cauilae Totalem deiiderat.
5. VIII.Divifionibus Reftitutionum in Integrum iic bre-
viter, pro modulo ingenii, praelibatis, ordo infti-tuti jam exigit, ut ad ipium MODUM PROCE-DEN DI nos accingamus, qua fcilicet rationc, &
■
a quo, haec obtineatur, oftenfuri. Obfervandum ita¬que eft, IrmoReftitutiones in Integrum, five Fataliumühefint, fiveearum, quae rei judicatae vires obtinuereSententiarum, flve Perfonarum Majorennium velMinorennium, Totales aut Partiales, ut ex fupraaddu&is haud obfcure colligi poteft, nullas unquam
I admitti, nifi a S:a R:a MAJESTATE, Εjus ScImptrii Senatus fuffragiis prudentiffimis flipata. No-vimus quidem Regem, in caftris & itineribus aliisconftituturn, duos femper ex Regni Purpuratis iibicomites habere, vi Form. Reg. 1720. $.21. ut,jun&o eorum coniilio, varia quoque privatorum
ι defideria in jf. 20. ibid. recenfita, expediantur: fedfimul contendimus; nulla prorfus negotia, ad admini-
C 3 fira-
22 DE RESTITUTiONE
rtrationem jurtitiae pertinentia; adeoque nec Re-ftitutiones in integrum, tuncin cenium venire·, pr#-fertim, cum basc, & omnia ejusdem ordinis negotia,a Rege Augurtiffimo in Seriatu,juxta capitulationes confici debeant. lI;o) PetitionesquaEÜbet, de Rertitutionibus in Integrum, non niiiper fubjeftiffimas &Jupplices admodum literas fiant, ne-cefle ert. Has ipfae continebunt rationes illas mo·ventes, quibus id nititur petitum, quod, Regia au·ftoritate, cum adverfario mox communicatum, hicaut contrariis argumentis elidere, aut calculo etjamfuo confirmare, debeat. Sed ii, quod rtepius eve-nire folet, Ipfe Rex Clementiffimus ejusmodi peti¬tiones ad Judicem quoque, vel quoddam Regni Col-legium, remitieret; probe tunc obfervandum erit,fummum hnnc Judicem nondum Rertitutiones cauf-larum petentibus conceflifTe, Ted tantummodo Ju-dicis vel Collegii explicationem, de re dubia & con·troverfa, defiderafle, ut mota, de Reftitutione, quae-ftio, fic jurta, demqm ac legitima deciiione expe-diatur: ÄOltßl. öl. SC- til ξ>Ö. 4. Dec.
Illro Prxßanda rite obfervari debent. Scilicet,qui Regium hoc Reftitutionis bcneficium petit, an-te omnem deiiderii fui infinuationem, caveat nonmodo de impenfis & damnis, fed & judicato fatis·faciat, oportet, Cap. XXXI. jf. jT, 2. 3. 2^.93. alias enim, & ii horum deficeret alterutrum,nefupplices quidem ejus litcras in Regia Cancellariarecipiuntur; multo minus S:ae R:ae Majeftatis fummojudicio & examini iubjieiuncur. Si quis, obpenu-
riam
IN INTEGRUM,
riam bonorum, non hsc omnia praeflare valeat,vadimonium fiftat: hoc etiam deficiente ipte ex ar-refto cauflam fuam agat. Ref. ρδ Gütka&4ttö Memorial b. 16. Gelob. 1723. §. 1. Si argu-mentis, novicer repertis, quis eilet munitus; is ad-huc iurejurando firmabit fe antea, vel in limineaftionis, illa aut ignorafle, auf,alieujus in litem fuifieefficaeis, non intellexiHe, jam vero,fine omnis ge-neris in adverfarium calumnia, cauflam hanc fuaraefle coram judice a£lurum Cap. XXX. 9t.Β. ψ. Äonal. tü. J&orb: attgaeitbe «yaffals tiptagattbeb·^. Junii. i6pz.,8c denique IV:overbo faltem eil notandum 5 debere ejusmodi lite·ras luoplicantes nec, qua fermam, deilitui charta,uti dicitur, flgillata, 2&Ottgl· ^6rOr&;ttittg b. /4. Jan. 1J48. nec qua materiam, irnpin-gere in crimen Uib- & obreptionis, contra Jf» 22.Gap.XXX.1^^.
%. ix.EFFECTUS Reflicutionis in Integrum, quem
breviter nunc adumbraturi fumus , prieeipueejus eil indolis; ut, poflquam Isefus omnia, quaein iuperiori §:o lunt addu£la, praftiterit, rationi-busque fat validis sequitatem & inflitiam pecitionisfuae demonilraverit, ä) Judex Ordinarius, fummoindulgente Imperatore, plena vi polleat, circumflan-tiis cauflge adtencius penfitatis, latam antea fententiamfuam, pro re nata, emendandi, confirmandi aut im·mutandi, quo fic, quod fuum eil, cuique demum
jure
14 DE RESTITUTIONE IN INTEGRUM*
jure triboatur. Cap. XXXL f.j. Dt. 55. Hinc i-taque colligere fas eit; quod, clementer licet admif-fo hoc Reftitutionis beneficio, controverfiam tarnenmox vi£tam efle non fentiat judicaturus: fed po-tius; quod prior ipfiuS fententia maneat firma, do·nec producenda in forum, Partis recens dete&aargumenta, illius mutationem a£lu poftulaverint. Sc-cus autem fe res habet in Reftitutionibus Fataliumjibi enim, ob mutata jam Fatalia, Sentcntia quoque,quse, illis antea negle&is, lata fuit & in rem judica-tamtraniiit, tunc utique iimul immutata cenietur.ß)Si, poft retra&ata quam vis apud Regem Fatalia, velargumenta etiam noviter reperta adcurate fatis in ju«dicio examinata, cauflae tarnen conditio confirma-tionem tandem prioris fententiae poftularet; is i-pfe, qui, Reflitutionem petendo, Regia fic abuiusfuerat dementia, praeter expenfarum & cujus de-mum cunque illati damni reparattonem, adveria-rio praeftandam, ut temere litigans jure merito-que punitur , vi Cav. XXIX. Dt- 53. Meminerintitaque litigantesj ne inconfulto ac temere ad ulti¬mum hoc juris remedium, cceco tantum vel vincen·di, vel adverfarium lacesfendi, pruritu, confugiant.Haecfunt praecepta iila generaliora, quae,in hacce
qualicunque opella, adcafus fpecialiores adplicare,temporis ratio nobis non permifit. Quod igitur defuitipiQ^EenevoleLetfor, tuainduftria fuppleas. Nos,co-ronidisloco, ex animo optamus, ut non quaevis tan¬tum Reftitutiones in Integrum, fed & cetera noflra
fa&a in DEI sloriam cedant omnia!TANTUM.
