+ All Categories
Home > Documents > M. LAURENTIISTIG-uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1108547/FULLTEXT01.pdf · FA7jfENTE...

M. LAURENTIISTIG-uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1108547/FULLTEXT01.pdf · FA7jfENTE...

Date post: 04-Mar-2020
Category:
Upload: others
View: 1 times
Download: 0 times
Share this document with a friend
20
F A 7 E N T E jf DIS PUTATIO LOGIC A R EGT A RATIO NE DEFINIENDI GENERA TIM, deq; DeEnicione perfe&a 8c ejus Legibus. ■Q» uams. In ineljta Regia Upfalienfi <dcademk? Sub Prxfldio Clarißimi atrp exellentifftmi viri M. LAURENTII STIG- Z E L 11 Logices Profeflbris Ordinarij, PrsBceptoris fui fummå obfervantiåprofequendi Sccolendb Publico examini fubijcit Andreas jo hannis antheLius h Auittorio novo. ad dkm 17+ Mov.bortsa 7- mattttinis. A Cic» de Örat. Involuta rei notit ta deßniendo ap er i enda efi: D E FI Fl I Fl Q enim oratio eß, au* quidßtid-, de quo agitur} eßendit quam breviffimé UB SALI iE/ ExcudebatEschillus Matthiie Anno. t 6 3 2,
Transcript
Page 1: M. LAURENTIISTIG-uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1108547/FULLTEXT01.pdf · FA7jfENTE DISPUTATIOLOGICA REGTARATIO NEDEFINIENDIGENERATIM, deq;DeEnicioneperfe&a8cejus Legibus. Q»uams.

F A 7 E N T EjfDIS PUTATIO LOGIC A

R EGT A RATIONE DEFINIENDI GENERA TIM,

deq; DeEnicione perfe&a 8c ejusLegibus.■Q»uams.

In ineljta Regia Upfalienfi <dcademk? SubPrxfldio

Clarißimi atrp exellentifftmi viri

M. LAURENTII STIG-Z E L 11 Logices Profeflbris Ordinarij, PrsBceptoris

fui fummå obfervantiåprofequendi SccolendbPublico examini fubijcit

Andreas jo hannis antheLiush Auittorio novo. ad dkm 17+Mov.bortsa 7- mattttinis.

A

Cic» de Örat.Involuta rei notitta deßniendo aperienda efi: D E FIFlIFlQ

enim oratio eß, au* quidßtid-, de quo agitur} eßenditquam breviffimé

UB SALI iE/ExcudebatEschillus Matthiie

Anno. t 6 3 2,

Page 2: M. LAURENTIISTIG-uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1108547/FULLTEXT01.pdf · FA7jfENTE DISPUTATIOLOGICA REGTARATIO NEDEFINIENDIGENERATIM, deq;DeEnicioneperfe&a8cejus Legibus. Q»uams.

V I R o

ttAmyhßtmo (ß confuhißimoM. PETRO AN-

D H E iE ßO T H N. SupremiRegij Judici; affeffori prudentiffimo avuncuio fuc maximoho¬

noris cultu perpetim profe-quendo.UT ET

Reverendü at% Clarißmü virisD« M IOHANNI ANTHE-L I O Paltori Gevalienfium , &c vicinarumicclcßaruro praepofkio d gciiTimo* patri fuo

ChörilT: omni filiaiireveraaeiåseternuEö honorando.

Dn-M,SAMUEL I ANDREPraspofico & Paftori in meritiuimo

avuncuio fuo fummä obferantiåcolendo»

Difpktationem hane logicam in qualecusr^ fromtrita gråtitudinw 0 obJervantiA ut0 Certißmtna favörti ac Genevoknti#(fem, (»bmiße0 reverentcr conje-

frät0 offert. ID

Page 3: M. LAURENTIISTIG-uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1108547/FULLTEXT01.pdf · FA7jfENTE DISPUTATIOLOGICA REGTARATIO NEDEFINIENDIGENERATIM, deq;DeEnicioneperfe&a8cejus Legibus. Q»uams.

Uätvor primaria vulgo kabentur^-:v"

l&glca inßrumenta, quihm menshumana äingitur juvaturq. ne inqu&renda rerum Cognitione hallu-cinetur: Definitio, Divifio, Syl-logismus & Methodu/.^

Racio cnim humana etßJuaptenatura, adcapiend«m rerum intelligentum uirn habeat permAgnam fj) props incredibilem ; ob congenitam ta-menfive ruditatemy (ive in conßantiam (flpropen[tö¬nern ad errandum-, quadruplki inprimis lahorat de-fe&Uy cum occupata ef? in comparanda rerumnotitia.

•f. Velenim non ajfequttur (uf^urgerfließ verbteutar Jpropoßt# reiejJcnUam, fed circa illius acciden~tia folum håret ac jenfibiles notas: Del eflflentiam reitantum confu/éconcipit (fl rationeminimé dtftinßayvel in dubijs non reperit ? quidßatuat, vel etiarn fla-tuit quod falfum eß ; f>el deniq, nonJervat ordinernincommcntando> quicum natura rerum faciliorid cog¬nitione noßra confentit.

4» Cum vero årsfut dicifloht) inventa fit, adtollendum defeétum natur«, nemini objettrpm effe

A S pot$ft

1 I

i

i fti

11 ■

I

Page 4: M. LAURENTIISTIG-uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1108547/FULLTEXT01.pdf · FA7jfENTE DISPUTATIOLOGICA REGTARATIO NEDEFINIENDIGENERATIM, deq;DeEnicioneperfe&a8cejus Legibus. Q»uams.

potefl , debuiße difcipUnam hgicam menti noßr<e»contra qudtvor illosfupra nominatos defeftus ac mor¬bos-totidem inßrumentü (ß quafimedicaminibm (uh-venire: nimtrum Definirione in expedité pcrcipien*da (ß exprimendå rerum effentta: Divifione in ve¬rum diverfitate: Syllogismo in fententiarum con-nexionibm atcj, confequentps pervidendis : Methodoin digerendis £ß apte difponendis cujuae^ traftaticmispartibus.

y. D e fi n it io ita% umm épracipuis logier inßrPi¬mentte eßrfud mirificeintelleftuin accurata (ßfnccin-ftatbematufimptieiupereeptione acdcclarationcjuvavi certißimumeßsundeßcut nihil fereeß,in quomagislaborandum eße omnes eruditi judicant, quam in ßn-gulis rebus relle, appoßte (ß preffe definiendis ->qubderror quamübet in definitione extguus,procedente dt-jputationey novit aeeeßionibusJubinde augeatur-, tandemqf craßißimus evadat, ita maximam etiam con-ferendem operam cenjentaddefinitionis doftrinam inLogicps acctiratm& limatm tradendanu♦

<$. Nejf auisquam cosmoran debct^ quiLogicamhanctrdftationem idto injuper habent-, quod omnemdiligentiorem (ß exafti&rem, de rebus juxta regulärLogicas definiendis, curam,puerile quidiam (ßfibo~lafiieum exifiiment, gravi^ & virilt C tit itadieam ) rerum traftationc indignum C&nßat enim

ejm~

Page 5: M. LAURENTIISTIG-uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1108547/FULLTEXT01.pdf · FA7jfENTE DISPUTATIOLOGICA REGTARATIO NEDEFINIENDIGENERATIM, deq;DeEnicioneperfe&a8cejus Legibus. Q»uams.

ejmmodipueriltum teguUrum neghUum viris ctiameruditifiimis impofuiffe cosa^ in ridiculos (ß tantumnon pueriles errores conjeaße. Magno Piatoni quidcontigerit in definiendo refert Laertius in vitaDio-genis, nimirum cum is diligenter defimtienem homi¬nis dediße videretur hanc: Homo eft animal bipesimplume; Diogenes CynicusgaHumgallinaceurn*cui dempferatplumas> in auditorium iUirn proijciensEccej inquity hominemPiatonicum*!7. ^uamobremfirmiter tenendum? in omni 4c-

curata trallaüone unam maxiwe domtnari deßnitio-nem, utpotein ]uä omniaJuppoßtdfuturorum argu¬mentetum (ß expltcationum femina Contineantur »neg, temeréjudicandumparum intereffe accuratse neincorruptae, an vero craffae 8cadulterinae in& Lb-gicis extent definiendi regulär

<?. Etfi vero adfolidam at%plenamomnium,qudde definitionh natura (ß varps definiendi rationuIm-> puari utiliterpojjuntßfiolentycnodationem» in¬gens f&idam difputationum (ß prxceptorum cumu-Im requirendws videatur : hos tarnen bac vice inflitu-tofervtentes, tantum brevem quandam atq; fum-mariarn hujus materias tradiationem, quafi inanteeefium damus ? cujus fisauentia persurremusCapita

' DE

%\

Page 6: M. LAURENTIISTIG-uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1108547/FULLTEXT01.pdf · FA7jfENTE DISPUTATIOLOGICA REGTARATIO NEDEFINIENDIGENERATIM, deq;DeEnicioneperfe&a8cejus Legibus. Q»uams.

I. DE NOMINE DEFINITIONI^' Definitio quae & finitio, Grace autemkogy

igta-posy tyrucos ßc dieitury voce a re rußtea futn-pta. Ut entm termint(ß limites^quos °p°$Gr<eciappcl-lant, agrorumambitm circumjcribunt (ß abdient* acvicini* feparant^ itactum rcrum eßentia (ß naturadefinitione tanqmm pomario circumfcrtbitur at£ arelifuis diflingvitur> n e vel contraüior , <vel fitßorquam revera eßappareat. Undé non male RamusSchal.Dial. /.4.C. <?. Definire, inquit, efl non folumrem explicare> fedetiam certis & fuis fk proprijsfinibus terminare. Notat etiam Rhegius quod aVhiL i, Top. ideo etiam velw^as nominatur, quidcognitto reiabaccidentibusexternitprofe&a non po-teß ultra deßnitionem ejjintialem progredi, fed inipfa Definitione, tanquam inperfetla (ß fumma rescognitione terminatur»

10. Sed obfervandum vocem hane , Defioifio,non inunaßgnißcatione ab authoribu* ufupari. Nam1. tarn lataxliquando ejua eßpoteflas, ut Nocationemetiam fuo ambitu contineat, unde ußtata eß divifioDetioitionis in Nominalem Sc realem. 2. Freq ien-tior (ß vulgäregepta eßßgmßcatio,quijohm defi¬nitionen) xeÄsmdcnotat. ß, Striße aliquanio acci-pitxrpro fola definitione perfréta (ß deferiptioni Iopponitur. 4. Conjuncfcoi mtsrdum notat inte- j

Page 7: M. LAURENTIISTIG-uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1108547/FULLTEXT01.pdf · FA7jfENTE DISPUTATIOLOGICA REGTARATIO NEDEFINIENDIGENERATIM, deq;DeEnicioneperfe&a8cejus Legibus. Q»uams.

■L**

gram enuntiationem definitivam ipfo definito&definitione eonfiantem. $. Ufitatior&propria efifignificattö) quapro altera enmciati definitivtparte 'ac-cipitur-, &a definito> ut Terminus,feu argumentumcorrelatum difiingvitur. Nobla in bac défputaiionefubpoteßate 2 (fi $ cxpendenda cfi>IL DEDEFINITIONE DE-

finitioais.11. Definituripfa Definitio ab Artfi♦ (lib. 2.poft

cito.) Oratio explicans quid res fit. Eodemg, col-limat Ramaa iÜa : Definitio efl: cum explicaturquid res fit, nifiquod, in genere aßignando > difcre-pantia intetvenirc aliqua videatur. id enim Arifto-teliOratio eß> Ramo autem argumentum ortumequ£ difcrepanÜA ex alioat£ alio vocum ufu inprimte *nataeft, nec tantihitputatur, ut $beam vel hujrn >T>eliftiu6fimpliciterex/ibilare definitionemjdebeamus

12. SQpinpottusp ad utriusq. Generis explicatio-»em^aliaqu&dammajorismomenti evohemuo. z.De¬finitionen) a Philofipho rfrWorationem , non Enun-

* ciativamfid in jenjugeneraltersJetundum quem lib.dt interpp.Oratio definitur vox figmficansycujm ali¬quapars ftgnificat feparatim utdi&h&cfic enimmnls definitio falte impliciteplnrihm tonflat diBionibm nimirumGenerls (fi diffcrentid> Etßex bifiecon-junllismn inUgriewnmw>ftdun* nötig eotnpoßts

Page 8: M. LAURENTIISTIG-uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1108547/FULLTEXT01.pdf · FA7jfENTE DISPUTATIOLOGICA REGTARATIO NEDEFINIENDIGENERATIM, deq;DeEnicioneperfe&a8cejus Legibus. Q»uams.

ixurgaU Notabis orationem a Pbilof. pracipuéinteäigi internam, qua inmcntcformatur ; nihilenimobfiat, quo minmdefinitiomenteconcipiatur alsvo-cumpronmciatione, velfcriptionc externa. 3. Sei-endum Genus ad complendam definitionem Rama-am ex fuperioribm ejje repetendam, ubi argumentaor ta in/pecies > Jcu duo Ipccierum paria dißributaJunt, qua pro duobus generibus ponmtur, quorumprius Simplex > tefte Dounamo, dici poteß j Com-pleBitur^ Notationens & Conjugata: pofleriuscompofiturn > fub quo Diilributio Sc definitio con-tinentur.

13 Ad differentiam Definitionls exprimendamadditurulteriusin utrius£ aufborte definitions: quacxplicatur quid res fit, Eft enimproprium definitionni* munus, rei definita naturamfiu ejjentiam patefa-cere (fl explanareßd^plerug feciproce Sc qonver-fim, ita ut definitio ipfi definito ejusg, effentU ad-sequata fit* nec ea vel latiory usel anguftior+ Undtn$n defuerunt ex recentioribusLogici's qui in dtfinu.toinis definitions addendaminfupervocem converfimvel reciproee putarent, ne definitio cum Genereconfundatur-, cujus etiam ejfe videtur> expticarequidres fit. Namquarenti quid fit aurü,m?c rejpondetuteffe metallum. Siceum angelum dico efie Spiritum,ex parte quid fit diso*

14.

Page 9: M. LAURENTIISTIG-uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1108547/FULLTEXT01.pdf · FA7jfENTE DISPUTATIOLOGICA REGTARATIO NEDEFINIENDIGENERATIM, deq;DeEnicioneperfe&a8cejus Legibus. Q»uams.

14* vero quAftcto hie quidem non deficite de-turdefinitiombut fermo efi, fed generatim dequtbmvte defimtio data intvüigitur (fi expli-caturnon efi ifiimparticuU mcntio necejjaria.zf. Cum autem dieitur definitto explicare quii

res[it, bocipfo relatio indicatur fen affeétio mutuainier eåm ($ definitit, idquod expreßeHatim addiditRammhis gerbte : eaq; viciffim definito argui pö¬belt. Eff% hic ejmmodi muiuaarguendiaffeElioQfreciprocatio,quA identitatem definitionte (fi definitiincludit, ex qua idfluit quoi definitto fitpépro re de-finita adbibeatur ( ut loquitur Tdoummut (fi é con¬tra, qua de repaulopoft uberim*

16\ Porro definitiö, ut rem definitam ejmfi na¬turam reße explicare vakat, piures una continerepartes &c notiones debet,idtf fignificareuoluit PhiLdum definitioner® per orationem definivit. Omnteemm oratio expluribu* codefciipartibus (fi di&io-nibtusy quarum ahqua aliquid fignificat figißatim ac-cepta. Caufa verb quamobrem Ad rem unam per-feElim apprehendendam piures afferre notiones defi¬nitto debuit, efi intelleftus nofln imbecilliras> quäfit, ut una notione feu coneeptu fiiuplici rei eflen-tiam cWün&eapprehenderenonqueat» Huicim-leciUitati ( dicente BürgerflicioJut occurrat Defi¬nition dißrabit rem in partes, eamif tradit menti

B pin-

Page 10: M. LAURENTIISTIG-uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1108547/FULLTEXT01.pdf · FA7jfENTE DISPUTATIOLOGICA REGTARATIO NEDEFINIENDIGENERATIM, deq;DeEnicioneperfe&a8cejus Legibus. Q»uams.

Verum illud eft Genus ? cui requifita vertGeneris conveniunt-, de qtdbu^, pr*ter alias> videPhil. 4. Top. Proximum ideo riquirihtr Genus-, qutain eo rel/jua omnia fuperiora (fi remotiora continen-tur, non verbé converß qui ergo genm ponit remo-tum-, ps tranfiliat neceffe oft proximum, eo% attribu-tum altjaod eßentialey in deftmtionepr&teriu

25*. III. Definitio efientialern Sc fpecificami*poftulat differentiairL*.Talem nimirum, cui legitim* propri*diff°ren~tia conditienes quadranty de quibua etiam Phil. 6.Top> c. <£ qu*% ut dtBumeß, rei deftnit* prorfmeft intrinfeca & effentialis. Unde infolis b*c fub-ßantijsdari poteß > qu*fi compoftufuerint ex ma¬teria S5 forma*a forma fpecifica peti differentiadebet, ut rationale ab anima rationali. In reliquisfubftantif fimplieibus differentia offentialts ab ipfiaeffentia arceffenda eft.

26. IV. Definitio fit affirmatanon vero ne-gata. /. Top. c. 5*.

Negata enim non tam explicat quid res fit,quam quid non fit* Genua ergo (fi differentia in de-finiti&ne verbis negativts y adde etiam privativesexprimenda non fnnt> maxime fi in ipfo et/affl lenlunegatio, vel priyatio contineatur. V•

Page 11: M. LAURENTIISTIG-uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1108547/FULLTEXT01.pdf · FA7jfENTE DISPUTATIOLOGICA REGTARATIO NEDEFINIENDIGENERATIM, deq;DeEnicioneperfe&a8cejus Legibus. Q»uams.

2/. V. Definitio debet efie brevis, nihfiq;in ea redandarns 8c otiofum collocandum.

Debent enim, qnantumfieri potefl, veritspau-eißimts (fi brevißimd örattone definitivationem com-prebenderc at% cxplicare, ut eo melius tenen me¬moriapoßit, adfujum expeditius protnu lllud verbgeneratim in definitione otiofum (fifuperf!dumputa-tur, quo dempte, ip/a nihilominm definitio perfectarelinquiturflattsfi adhuc ehre (fi perfpicué rem ex-plicat. quodf ex alijs verits in definitione necefßarioponendts,perfirmamfffapertam confequcntiam collugipoteft* Veluti [t Ccelum definieris: fubfian-tiamcorpus naturale fimplex, incorruptibile* Feihominem animal rationale (fi difieiplin& capax?

2g« VI. Deiinitio debet efle perfpicua &aperta, vitandaq; in eamaximé fbnt> quas obfeu-ritatem &perplexitatem pariunt.

Ita nimirumperfpicué rem exponere debet, Utfine difficultate flattfn coUigere attentm (fi perfpi-cax leBprpofiity cujusna#fitdefinitio ;utf ex ea con-trarijetUm (fidetur) definitio coüigi poßit: Voea-bulaobfcuritatemparientiafunt inufitata, 2. Ambi-guafeuaequivoca* 3. Irnpropriafei}Tropica_s.2VII. Definitio debet fine copulatione ,

aut disjunäionepartiumproponi.Eft enim definitio brevts ncrvqfa unm na¬

tura'

Page 12: M. LAURENTIISTIG-uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1108547/FULLTEXT01.pdf · FA7jfENTE DISPUTATIOLOGICA REGTARATIO NEDEFINIENDIGENERATIM, deq;DeEnicioneperfe&a8cejus Legibus. Q»uams.

eflentialis & accurata requlritur coflocaturq, illapoßGenm (fi continet notionemproprio cffenti* atcfcdtfim&ionts ä rehqhü rebus omnibus > U eft> iefini-tum cxprtmit fecundum ea qu& ipßproprio funt &uubutelj Ii rclfquk umnibm differt; undé aBw (fi formet "rationem habet, eocfs nomine d Fhilolophü imprimüRam*ü fignatur. Sic rationale differentia tft homi-nüjgenm gammal) ad fpeaem humanam reftin¬genspropriamcf hominis effentiam cxprimens> qua <fbrutü alpsa, omnihmfpectehmdiffert.

21. Pafet hinc quid caufie fit, quamolrem u-tram>£ hanc partem poßulct perfeBa Defimtio , necund content* efjfe poßit. Nam i. Genus definitumindicat (fi exprimit tantum quoad rationem commu-nem ipfi cum alps rebus, proprium§ omittit* 2* Dif¬ferentia ea fiolurn expreße notat (fi explicat> qua rciproprta funt acpeculiaria-i nec ipfam Gcneris ratio-nem communem fuo coercet complexu. Neutraigitur notio figillatim totarn rei definitas naturamexhaurit: unde utrimcf conjunBioncopus eratj ad di-ßw&d (fi exquifitamdefinitinotitum confequendam.

22. lrerum-> ut Definitioni* pdfB* naturam(fi accurationem eo iilucidim (fiWevtm exponamm>placetregulas quaadam (fi leges commnni ufu trilas,dfßin&c proponert, quam accurat* definitionü re~qufita (fi conditioncspraeipu* continenturAC pa"rüexpheantur*

Page 13: M. LAURENTIISTIG-uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1108547/FULLTEXT01.pdf · FA7jfENTE DISPUTATIOLOGICA REGTARATIO NEDEFINIENDIGENERATIM, deq;DeEnicioneperfe&a8cejus Legibus. Q»uams.

IV. LEG ES PERFECTA DE FLnitionis.

23. I. Definitio dcbet conftare cx attributivpriorihus Sc notioribus fimplicltcr, atq; adeo exin demonflrabilibus. 6'. Top., c. 4.

Elenim ( ut hunc canenem ipfc pbil. deciarat)definitio cognofccndi caufd traditur: at non ex quibus-Ups cognojcimus ,fed prioribus (fi notioribus,. CumAUtem definitio confiare poßit vel ex ijs qua nobisfunt notiora ? vel ex notioribus fmplicitcr, conan-duni eft utpoßeriora ex prtoribvo& notioribus (im¬pliciter potius dcclarentur > quam é contra, quid hiedefiniendi modus ad fcitntiam maxitne accommoda-ttts. tß Attamenapud eos qui cjusmodt definitioncsnon capiunt, necefje efl forte deßnitiones conficercpotius ex ijs, qua. ipfis notioraJunt, quam ex ijs quanotiora funt fimpHeiter Intelliguntur ergopriora Sc notiora fimpiiciter, qua(ecundum naturaordtnem taltafunt, quaq(ut Juprd tnnuimus , rci de*finita eßentiam tngrediuntur, quälta funt materia (fiforma rtjpeßu compoßti+ AtJ qua ita effentiatiaJunt demonßrart non pojjunt, (cd Ata potiusper illa. Eß entrn d<finitto prineipium demorfirati-onös-) ut alibi docetur-

24. iL In definitione yeram proximumq; Ge¬nus ponendum eft,

B 3 Vc-

Page 14: M. LAURENTIISTIG-uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1108547/FULLTEXT01.pdf · FA7jfENTE DISPUTATIOLOGICA REGTARATIO NEDEFINIENDIGENERATIM, deq;DeEnicioneperfe&a8cejus Legibus. Q»uams.

pliribue concepfRfm intcUigendam > fingulaséfe par¬tes fuis appellat nomimlw.

zy. No tabu tamen pluraIttatem gf diverfil¬tatem iIIam partium in definitione occurentium , deipfis inprimiv notionibus Sc fenfuvocum effe in-te'bgendam. Et/t enim in definittonibus perfeßisvocnm etUm di verfitasperpetao requiraturjn im-ptrfe&ks tarnenfieri aliqitandopotefl,ut vox una com-pofitaplurium VteemJuppleat, qu<e idcirco implicitéin illa continentur, ut, Um anpla,-. lt Job. Hie

pro definitione ponitur, cum tamen tina tantumvideatur ejJediBioyJedin qua plures latent, eäf decausafecundum jenjutnptures ei refpondent notioncs,

Quotigitur funt definitionispartes t Refp,Parttum tn definitionepiurditas in inhnitum abirenon debet, cum ad exaßiorem (fi faciliorem defi-niticognitionepariendam inventaDefinitio fit. £ßua-mobrem binario eam pleric^ Logici ctrcumfcribereJolent, ut omnia quae in deiini/ione occurrunt, velad Genus referant, vel difFerentiam* Tenendumtamen infila Definitione perfeßa accuratam repert-ri vert tum Generis tum Dtffercntia rationem inimperfelits autem parteshajee non nifi cum altquodefeßu analogi# dari > ut ex inferioribtts pa-tcbit.

III. DE

Page 15: M. LAURENTIISTIG-uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1108547/FULLTEXT01.pdf · FA7jfENTE DISPUTATIOLOGICA REGTARATIO NEDEFINIENDIGENERATIM, deq;DeEnicioneperfe&a8cejus Legibus. Q»uams.

III. DE DIVISIONE D,E F I NITI-onis > de ]; Definitione perfedx^.

iß. Sed pergewdum eil ad divifionem Defi-nitionis, rjuum nonißa claré (fi exaßi multa de De¬finitione in communi exponere poßimua [ine notitiaDefimtionis perfetl* Eil itaq; vulgoreeepea De¬finition s divifio in perfedam et imperfedam iDe-finitio perfeda eil quae reieffentiam explicat exfolis efTentiafibus attribuds nimirum genere ScdifFerentia preprie (fi accuraté fumptis. Zs4t% h&c

\ cum joh perfe&am babeat rationem Generis (fi dif-ferentißquibw rem de[nitam explicet> abflutefimpliciter perfeila definitio dicifolet, efig, reliqua-tum omnium norma Cuj&i conditiones prout magisminmvepartietpint3 ita ( c&teris paribw ) accura-tioresy velminm accurate bdbentur. ffihtagrogterde eapriori loco fj diligentia agenduni^.

20- Partibus hac perpetuo duabus conftat, utiam innuimui, Genere Sc difFerentia.Gen9 requirltproprii dt&um pr&ximum colUcatur£ iüud prioriloco G) notionem convenicnti#atq. commumtatis ex*bibtt, id efi: declaratin quibm res definita cum alijsconveniaty edf de caufa materia (fi potentije a Lo¬giets comparatur. Sic in definitione hominis, Genere*animal, inteüigimue ( dicente Ramo J efjentiam cor-foream pknam Vita (fi (enfus: Differentia ßmiliter

B 2, #«!

Page 16: M. LAURENTIISTIG-uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1108547/FULLTEXT01.pdf · FA7jfENTE DISPUTATIOLOGICA REGTARATIO NEDEFINIENDIGENERATIM, deq;DeEnicioneperfe&a8cejus Legibus. Q»uams.

tufJt fcu Ejjenti* expofitio^ e&tf de caufa una erit 0®ßmplex oratio„ Sic ergo male definitur Numerus*j jltitudoparautimpar. Male itemHomo aninaal•V rationis particeps.

30. I1X. Definitio debet e(Te reciproca 8cadaequatafuodeHnito. Seu,definito neq; latiorfitneq; ftri&ior, ita nimirum, uc cui convenit ae-finitio, eidem convenire debeat definitum, 8c e(^>ntra_».

Definitio enim (fi definitum reipsd idem funt,(fi folÅ ratione dißingvuntur-i ita ut eadem iHa resqtta definito implicité fignificatur, ipfd definitionediftinbte explicetur. Latior vero eßdefinitio> quan-do alicui accommodaripoteß definitio , cui retlé nontribuitur definitum.Strillior feu angußior efi >quanio aliquid licet acciperc fub definito, de quo defi¬nitum reElédieatur ipfa->vero^definitio non item. HincmaledefiniturMonarchia imperium in quo unus pi~rentium bonoimperat: nam ctiam dominatus Mo¬narchia efi, cui tarnen illadefinitio non convenit.

31 IX* Voces in definitione ita collocandaefuntutvox quaeq;fequens, praecedentem limmet.

Proerdet enim a generaltbm ad (pecialta or neNaturde atfdifiinBdecognitionis. Ohfervavit hoc V /-lofopbws in definitioueNatura, quam dixit effe r 1-cipium caujammottM gfic. noncaufim pr ci-pium, cum hoc generalimfit. J2«

Page 17: M. LAURENTIISTIG-uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1108547/FULLTEXT01.pdf · FA7jfENTE DISPUTATIOLOGICA REGTARATIO NEDEFINIENDIGENERATIM, deq;DeEnicioneperfe&a8cejus Legibus. Q»uams.

32 htinc inmodumqussdam vulgo ufitataspracipuas Definitionis perfetla regulas få Canonesconflgnare tibuitfigillatim > quo magis In notefceretej'w natura få -ßm haberentc^ Logica dtjcupulinormam aliquam ad quam få fetas få altorumdefinitiones (qmqutdempro abfelatéperfettis ven-ditantur ) exigereatcj ex4minarepoffent. Repeten-dum verb få inculcandum ddigentißime ejusmodiregulas conjuntlimy in fehm definitionem perfetlamquxdrare, Dum antem perfetlam nominamm, b-telligimmy hic eam qua abjolute få fimplicijer talisefl, non verå qua fecundum qutdy få b feta generc,perfetla dicipetefl. Nam få acciipntium quorun-dam definitiones dariperfeBas Philofophorutit com¬munisfenteniia få confeßoefl bteäigunt tamen,utimonui> tantum infeto generc få feemdumquid per-fettas, non Vera abfeltttißintas atej omni exparte ac-curatas 7 quandoqrädem ultrafatenturfelas fehflantiasdefinitionum flrnpiietterperfetdarum effe capaces.

53. Non efl autem bfrequens aliqUtdperfcltum( nimirum fecundum quid, feu ex parte atg. in fuogenere) notninare> quod tarnen ioquendo abjolute fåin rigore imperfetlum eft. llnde negandum mini-rnecittn genere definitionum> quas abfelute Ioquen¬do imperfettas dktmm, aliam alia effeperfeBiorcm,eamjé cauJam quasdam ihipefettas judicari?quas-C 'am

Page 18: M. LAURENTIISTIG-uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1108547/FULLTEXT01.pdf · FA7jfENTE DISPUTATIOLOGICA REGTARATIO NEDEFINIENDIGENERATIM, deq;DeEnicioneperfe&a8cejus Legibus. Q»uams.

dam verb imperfeBos. Atf hcc intuentes Logicialiquam multi Definitione perfeBamgeneralius de-Jcribunt, ut edcornprehendant etiam definitiones per-fel}kres atf accuratiores aaidentium ipfarumefetiam fubflmtiarum , qu& loco differenti# propriumditquoi effentiam rei hecejfario confequens habeant,indecL Defimtionem perfeBam diflribuunt in eamqu& (Impliciter talis efi> £gf eam qu&fecundum quidperfeBa judicaripotefl. Sjpmd rf nobi* non videturinconveniens-) neg, a data fupcrius explicatione Q?divifione(rem ipfampf fenfam qaodatiinet) alienti.Multum namf. non intereft, ßve definitioneperfeBalatéaccipias, eame^ divido* in abfoluté perfcBamperfeBam in fuo genere, feu ex parte: ßve ßriBieamfolaminteÜigendo qua; fimpliciter perfecta, feuperfcBißima efl > in toto defnitionum genere- indeovero defnithnem imperfeBam divido* in occuratio-rem minut accuratam , ut dtfp;fequenti videbi-mm ubi regularum fuperiorurn Climitationes (f ex-ceptiones accommodatas definitionibmficundum quidpefeBis etiam addemutMdrumcfmonßrabimut fan¬tes rationes.V. DE REQUISITIS DEFINITI:

54. Ultimo antequam hinc abeamut, pauca deiefinito. quandoquidem enim correlata bdc funtnoematOyfeu argumenta > ut loquuntur Ramei x non

/ " * * ' "als

Page 19: M. LAURENTIISTIG-uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1108547/FULLTEXT01.pdf · FA7jfENTE DISPUTATIOLOGICA REGTARATIO NEDEFINIENDIGENERATIM, deq;DeEnicioneperfe&a8cejus Legibus. Q»uams.

absrefuerit expendere quomoda affeBum effi debeatipfum Definitum in Definitione bac abjolutéprfé&a.

SS* ad rem3 utbrevitatifludentes arcemyuaflioni* pracipua mox invadamm duos proponi-mu6 aßertiones.

1. Res eae tantum capaces funt Definitionisperfedhe, quae dipe^ié Sc per fe funt in categoriafubftantiae fpecjes certi alicujus generis.

FerfeBé ergo definiri non poßunt entia extra*ordinaria-, ut notioms communißima->. Deue, Vriva*tionesy entiaper accidens > partes, (ß id gentta alia*negenera generalißima. Excluditur etiam totumAccidentium genm, ob defeBum eßentialis 0* accu*rata, differenti& ut in difput.fequcntidemonftrabituruberim.Atfe hoc eft qiiod docet Damafcenm Dialcap♦8. in fine: jota fubftantia & fpecies definiripoßunt*

2. Res multse per fe quidem definitionis per-fedbe capaces funt, nibilominustamen^velob in-teilectus noflriinhac vitaimbecillitatem^ vel de-fectum experientiae atq; inquifitionis dicunturperfeéle definiri non pofl^jj.

C OROLL ARIAi. Difputationes in quibus alter alterum fre-

quenter interpellit loquentem odiofie funt Sc nontnodo veritatis invefbgauonb verum etiam bonismoribusadycrfe. 2. Ccn-

Page 20: M. LAURENTIISTIG-uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1108547/FULLTEXT01.pdf · FA7jfENTE DISPUTATIOLOGICA REGTARATIO NEDEFINIENDIGENERATIM, deq;DeEnicioneperfe&a8cejus Legibus. Q»uams.

J

2» Cenfura,ut olini apud Romanos maximain authoritate ufuq; erat ita magno noftro malohodie in Rebuspubl noflris ignoratur. Be/o/d. Sy-fjopj» Polit» lib* 2ét Cßp* ()»

Ornatißimo & Doßißimo Réfpondenti>ANDRERE JOHANNISAnthelio GewaL amico fingylari,

H> (p<Ascn^v«^ kyi^itov ■zr&üyß: ctyÅctoxctgmvil3öÄ\« tpvyzq, fV MTV 7T£g ogSiffi ciu@»ä TlctyxetTsv *>$' ANöHArpN, u ANQH^IE kolv ytf%Xor(*tj$ANÄPEIAN TXTQ cryv TmjuCpaes sr<rq

Ttjs x,Åi(&> JiptTzgqs, }yy xväaXipzioÉiKCdV mo n«T(^s, a ib roiou 73* yÅvxUct^yrovÉxpcfcSö mm* Ov Ti vréays ov &>*»£.

^ tÅtet? "matt y&f&e»a

Daniele Jons. Gewal


Recommended